Słyszenie w środowisku

Transkrypt

1 Słyszenie w środowisku Wykład II Wpływ hałasu na organizm ludzki słuchowe efekty Anna Preis, apraton@amu.edu.pl

2 Plan wykładu Natura dźwięku i hałasu: różnice w percepcji dźwięku i hałasu Klasyczne i środowiskowe podejście do badania hałasu Wskaźniki oceny hałasu Wpływ ekspozycji hałasu na zdrowie i samopoczucie słuchowe efekty (wykład II) niesłuchowe efekty: dokuczliwość, zaburzenie snu, poznawcze i psychomotoryczne zaburzenia związane z zadaniami wykonywanymi w hałasie oraz naczyniowe i fizjologiczne efekty

3 Plan wykładu II Słuchowe efekty działania hałasu na organizm ludzki ubytki słuchu wywołane ekspozycją na hałas szacowanie wielkość ubytku słuchu wywołana hałasem dokuczliwość zniekształconego sygnału mowy Czy miara zniekształconego sygnału mowy może być miarą dokuczliwości hałasu, który tę mowę zniekształcił? (wykład III)

4 Ubytki słuchu wywołane ekspozycją na hałas u ludzi nie narażonych na hałas zawodowo Presbycusis fizjologiczne starzenie się systemu słuchowego Sociocusis ekspozycja na dźwięki i hałasy występujące w życiu codziennym bez związku z hałasem przemysłowym Nosicusis różnego rodzaju patologie systemu słuchowego u ludzi pracujących w hałasie zawodowo NIPTS Noise induced permanent thereshold shift ubytek słuchu wywołany pracą zawodową w hałasie

5 Mechanizm powstawania ubytku u ludzi nie narażonych na hałas zawodowo słuchu u ludzi pracujących w hałasie zawodowo Hałas Proces fizjologiczny czasowe TTS TTS2 stałe PTS NIPTS TTS 2 mierzone po 8 godzinach ekspozycji na hałas u młodego zdrowego człowieka to NIPTS po latach pracy przy ekspozycji na taki sam poziom hałasu

6 Jak mierzyć NIPTS? Audiogram Presbycusis Sociocusis Nosicusis Efekt związany z hałasem Żeby obliczyć NIPTS trzeba od całości odjąć P, S, N dla populacji nienarażonej na hałas. To co zostanie to jest NIPTS

7 Zdrowa populacja

8 Oznaczenia: 10% percentile 50% percentile 90% percentile

9 Praktyczny przykład obliczenia Groupa A 30 letni ludzie bez narażenia na hałas oraz militarnego treningu dla 6000 Hz, 10 percent grupy A słyszy lepiej niż 7 db, 50 percent słyszy lepiej niż 18 db, 90 percent słyszy lepiej niż 29 db, w odniesieniu do standardu 1964 ISO NIPTS Groupa B 30 letni ludzie bez militarnego treningu ale pracowali 10 lat gdzie średni poziom dźwięku wynosił 88 db podczas normalnej 8 godzinnej zmiany dla 6000 Hz, 10 percent grupy B słyszy lepiej niż 9 db, 50 percent słyszy lepiej niż 24 db, 90 percent słyszy lepiej niż than 42 db, w odniesieniu do standardu 1964 ISO. Ponieważ te dwie grupy różnią się tylko ekspozycja na hałas NIPTS może być obliczony dla ekspozycji 88 db dla 10 lat zaczynając od 20 lat. NIPTS może być obliczony w sposób następujący: 90th percentile: 9 db - 7dB = 2 db median: 24 db - 18 db = 6 db 10th percentile; 42 db - 29 db = 13 db 10th HTL dla którego 10% ludzi ma gorszy słuch, 90th HTL dla którego 90% ludzi ma gorszy słuch, median HTL dla którego 50% ludzi ma gorszy słuch

10 Jak mierzyć NIPTS?

11 Ekspozycja na hałas poziom ekspozycji Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy (L EX,8h ) definiuje się następująco: T LEX, 8h LAeq, T 10log e T e o dla T o 8godz 28800s gdzie L Aeq,Te równoważny poziom dźwięku A wyznaczony dla czasu ekspozycji T e w dba. Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy definiuje się jako równoważny poziom dźwięku A wyznaczony dla czasu ekspozycji na hałas dla tygodnia pracy: L EX, w 10log 1 5 n i L EX,8h i gdzie i kolejny dzień roboczy w analizowanym tygodniu, natomiast n liczba dni roboczych w rozważanym tygodniu (może być różna od 5)

12 Ocena hałasu w środowisku pracy maksymalny poziom dźwięku A (L Amax ) maksymalna wartość skuteczna poziomu dźwięku A (w dba) szczytowy poziom dźwięku C (L Cpeak ) maksymalna wartość chwilowa poziomu dźwięku C (w dbc).

13 Dopuszczalne wartości poziomu hałasu (NDN) Wielkość Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8- godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy (L EX,8h ) Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do tygodnia pracy (L EX,w ) Maksymalny poziom dźwięku A Szczytowy poziom dźwięku C Wartość dopuszczalna 85 dba 85 dba 115 dba 135 dbc

14 Ryzyko pojawienia się NIPTS Dopuszczalne wartości: poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8- godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub tygodnia, maksymalnego poziomu dźwięku A oraz szczytowego poziomu dźwięku C obowiązują jednocześnie. Nieprzekraczanie wartości NDN powinno ochronić średnią populację pracowników przed ubytkami słuchu przekraczającymi 2 db po 40 latach zawodowej ekspozycji na hałas.

15 Szacowanie wielkość ubytku słuchu wywołana hałasem Obowiązująca w Polsce norma PN-ISO 1999:2000 Akustyka Wyznaczanie ekspozycji zawodowej na hałas i szacowanie uszkodzenia słuchu wywołanego hałasem

16 NIPTS Dla obliczania NIPTS wywołanego hałasem w populacji osób dorosłych trzeba znać: poziom hałas, jego rodzaj czas trwania znać próg słyszenia populacji zbliżonej wiekowo i nie poddawanej ekspozycji na hałas

17 NIPTS Przykłady NIPTS w funkcji czasu ekspozycji (10, 20, 30 i 40 lat) dziennej ekspozycji na hałas (L EX,8h = 85, 90, 95 i 100 dba).

18 L EX,8h = 85 dba

19 L EX,8h = 90 dba

20 L EX,8h = 95 dba

21 L EX,8h = 100 dba

22 Czas ekspozycji 10 lat

23 Czas ekspozycji 20 lat

24 Czas ekspozycji 30 lat

25 Czas ekspozycji 40 lat

26 Dokuczliwość zniekształconego sygnału mowy dźwięk środowiskowy: mowa muzyka, dźwięk spotykany w życiu codziennym przedmiot środowiskowy: pismo figury geometryczne przedmioty spotykane w życiu codziennym

27 Zniekształcony sygnał mowy

28 Mowa zrozumiała i niezrozumiała

29

30

31