OCENA EKSPOZYCJI NA HAŁAS EMITOWANY PRZEZ TURBINY WIATROWE NA STANOWISKACH PRACY W POBLIŻU FARMY WIATROWEJ

Transkrypt

1 OCENA EKSPOZYCJI NA HAŁAS EMITOWANY PRZEZ TURBINY WIATROWE NA STANOWISKACH PRACY W POBLIŻU FARMY WIATROWEJ Autor: Dariusz Pleban ("Rynek Energii" - czerwiec 2016) Słowa kluczowe: hałas, hałas infradźwiękowy, turbina wiatrowa, stanowisko pracy Streszczenie. Rozwojowi energetyki wiatrowej w Polsce towarzyszy nie tylko wzrost liczby osób zatrudnionych na stanowiskach pracy na rzecz energetyki wiatrowej, lecz także wzrost liczby osób, których stanowiska pracy są zlokalizowane w pobliżu farm wiatrowych. W artykule przedstawiono przykładowe wyniki pomiarów i oceny hałasu oraz hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy w pobliżu turbin wiatrowych. Pomiary przeprowadzono na stanowiskach pracy znajdujących się wewnątrz i na zewnątrz budynków usytuowanych w odległościach od 470 do 2300 m od turbin wiatrowych. Wyznaczono następujące parametry hałasu i hałasu infradźwiękowego: równoważne poziomy dźwięku A, maksymalne poziomy dźwięku A, szczytowe poziomy dźwięku C oraz równoważne poziomy ciśnienia akustycznego skorygowanego charakterystyką częstotliwościową G. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że wartości parametrów hałasu i hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pobliżu turbin wiatrowych nie przekraczają zarówno wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń hałasu w środowisku pracy jak i kryteriów uciążliwości hałasu i hałasu infradźwiękowego. 1. WPROWADZENIE Według [11] na etapie eksploatacji farmy wiatrowej jej oddziaływanie na środowisko jest postrzegane między innymi poprzez oddziaływanie na ornitofaunę i chiropterofaunę, na klimat akustyczny i elektromagnetyczny oraz na krajobraz. Jednocześnie hałas, infradźwięki oraz zjawiska optyczne (efekt migotania cieni) to najczęściej wymieniane w literaturze czynniki, które mogą wpływać na zdrowie osób zamieszkałych w pobliżu turbin wiatrowych [5]. W ostatnim okresie czasu stały się dostępne wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzonych przez kanadyjski Departament Federalny ds. Zdrowia (Health Canada) odpowiedzialny za narodowe zdrowie publiczne. Z wyników tych badań [2, 3], które przeprowadzono na terenie dwóch prowincji kanadyjskich i objęto nimi 1238 osób zamieszkałych w odległościach od ok. 250 m do ok. 11 km od turbin wiatrowych, wynika między innymi, że brak jest związków między hałasem turbin wiatrowych, a zdrowiem osób zamieszkałych w pobliżu turbin wiatrowych. Wyznaczone poziomy dźwięku A na zewnątrz badanych gospodarstw osiągały wartości do 46 db. Przeprowadzone badania subiektywne nie wykazały związku z ekspozycją na hałas: zaburzeń snu, zgłaszanych dolegliwości (zawrotów głowy, szumów usznych, migren i bólów głowy),

2 odczuwanego stresu i jakości życia. Z kolei ostatnie wyniki polskich badań ankietowych [4] przeprowadzonych na grupie 538 osób mieszkających w pobliżu farm wiatrowych, wykazały między innymi, że zmierzone poziomy dźwięku A hałasu turbin wiatrowych o wartościach db były postrzegane: jako uciążliwe na zewnątrz pomieszczeń przez 27,3% mieszkańców, jako uciążliwe wewnątrz budynków przez 18,0% mieszkańców. Brak jest zaś w literaturze krajowej i zagranicznej danych na temat ekspozycji zawodowej na hałas emitowany przez turbiny wiatrowe pracowników zatrudnionych w pobliżu farm wiatrowych. W związku z tym zostały przeprowadzone badania pilotażowe mające na celu ocenę ekspozycji na hałas emitowany przez wybrany typ turbin wiatrowych na stanowiskach pracy w pobliżu tych turbin. Wyniki tej oceny omówiono w dalszej części artykułu. 2. METODY POMIARU I OCENY HAŁASU I HAŁASU INFRADŹWIĘKOWEGO NA STANOWISKACH PRACY Hałas w środowisku pracy zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy [10] jest charakteryzowany przez: poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, L EX,8h, lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego, określonego w kodeksie pracy, wymiaru czasu, L EX,w (wyjątkowo w przypadku hałasu oddziałującego na organizm człowieka w sposób nierównomierny w poszczególnych dniach w tygodniu), maksymalny poziom dźwięku A, L Amax, szczytowy poziom dźwięku C, L Cpeak. Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy (L EX,8h ) lub przeciętnego tygodniowego, określonego w kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy (L EX,w ) jest wielkością stosowaną do scharakteryzowania hałasu zmieniającego się w czasie lub zmiennej ekspozycji na hałas. Definiowany jest jako równoważny (uśredniony energetycznie) poziom dźwięku A, w db, wyznaczony dla czasu ekspozycji na hałas T e, odniesiony do znormalizowanego czasu pracy T o (tj. dla 8-godzinnego dnia pracy lub tygodnia pracy) i określony odpowiednim wzorem (1) lub (2):

3 (1) (2) gdzie: L p,a,eq,te równoważny poziom dźwięku A wyznaczony dla czasu ekspozycji T e, w db, T e czas ekspozycji, w s, T o czas odniesienia = 8 h = s, i kolejny dzień roboczy w rozważanym tygodniu, n liczba dni roboczych w rozważanym tygodniu (może być różna od 5). Wyniki pomiarów hałasu (tj. w/w poziomów) służą między innymi do porównania istniejących warunków akustycznych z warunkami określonymi w normach i przepisach higienicznych i ustalenia wielkości narażenia pracowników na działania hałasu. Metody pomiaru wielkości charakteryzujących hałas w środowisku pracy są określone w polskich normach: PN-EN ISO 9612:2011 [6], PN-ISO 1999:2000 [7], PN-N-01307:1994 [8]. Natomiast ocena narażenia na hałas polega na porównaniu zmierzonych lub wyznaczonych wartości wielkości charakteryzujących hałas z wartościami najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) hałasu, które zawarto we wspomnianym już rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej [10]. Zgodnie z postanowieniami tego rozporządzenia dopuszczalne ze względu na ochronę słuchu (kryterium szkodliwości) wartości poziomu ekspozycji na hałas, odniesionego do 8- godzinnego dobowego lub do przeciętnego tygodniowego określonego w kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy, maksymalnego poziomu dźwięku A i szczytowego poziomu dźwięku C podane w tab. 1, obowiązują jednocześnie. Tabela 1. Wartości NDN hałasu ustalone dla ogółu pracowników ze względu na ochronę słuchu zgodnie z [10] kryterium szkodliwości hałasu Wartości Wielkości charakteryzujące hałas NDN, db Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, L EX,8h 85 lub przeciętnego tygodniowego określonego w kodeksie wymiaru czasu pracy, L EX,w Maksymalny poziom dźwięku A, L Amax 115 Szczytowy poziom dźwięku C, L Cpeak 135 Z kolei wg polskiej normy PN-N-01307:1994 [8], wartości dopuszczalne hałasu ze względu na możliwość realizacji przez pracownika jego podstawowych zadań (a więc po uwzględnieniu pozasłuchowych skutków działania hałasu - kryterium uciążliwości) nie powinny przekraczać wartości podanych tab. 2.

4 Tabela 2. Równoważny poziom dźwięku A w czasie pobytu pracownika na stanowiskach pracy zgodnie z [8] kryterium uciążliwości hałasu Stanowisko pracy W kabinach bezpośredniego sterowania bez łączności telefonicznej, w laboratoriach ze źródłami hałasu, w pomieszczeniach z maszynami i urządzeniami liczącymi, maszynami do pisania, dalekopisami i w innych pomieszczeniach o podobnym przeznaczeniu W kabinach dyspozytorskich, obserwacyjnych i zdalnego sterowania z łącznością telefoniczną, używaną w procesie sterowania, w pomieszczeniach do wykonywania prac precyzyjnych i w innych pomieszczeniach o podobnym przeznaczeniu W pomieszczeniach administracyjnych, biur projektowych, do prac teoretycznych, opracowania danych i innych o podobnym przeznaczeniu Równoważny poziom dźwięku A, L Aeq,Te, db Z danych literaturowych (np. [11]) wynika, że aerodynamiczny hałas turbin wiatrowych ma zazwyczaj charakter szerokopasmowy z dominującym udziałem częstotliwości infradźwiękowych (z zakresu od 1 Hz do 20 Hz) oraz niskich częstotliwości słyszalnych (z zakresu Hz) i w związku z tym jest uzasadnione wykonywanie także pomiarów i oceny hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pobliżu turbin wiatrowych. Metody pomiaru i kryteria oceny wielkości charakteryzujących hałas infradźwiękowy są określone w normie PN-Z-01338:2010 [9]. Zgodnie z w/w normą hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy jest charakteryzowany przez: równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy, L Geq,8h, lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy, L Geq,W (wyjątkowo w przypadku oddziaływania hałasu infradźwiękowego na organizm człowieka w sposób nierównomierny w poszczególnych dniach w tygodniu), równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G w czasie pobytu T e pracownika na stanowisku pracy. Wartości stanowiące kryterium uciążliwości hałasu infradźwiękowego są podane w tab. 3.

5 Tabela 3. Równoważne poziomy ciśnienia akustycznego skorygowane charakterystyką częstotliwościową G zgodnie z [9] kryterium uciążliwości hałasu infradźwiękowego Oceniana wielkość Równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G odniesiony do 8-godzinnego, dobowego lub do przeciętnego tygodniowego, określonego w kodeksie pracy, wymiaru czasu pracy, L Geq,8h lub L Geq,W, dla ogółu pracowników Równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G w czasie pobytu pracownika na stanowisku do wykonywania prac koncepcyjnych, L Geq,Te Wartość, db WYBÓR FARMY WIATROWEJ Z analizy danych dotyczących energetyki wiatrowej w Polsce [1] wynika, że na terenach 38 farm wiatrowych o mocy powyżej 5 MW jest zainstalowanych łącznie 646 turbin wiatrowych 8 producentów. W przypadku najpowszechniejszego w Polsce producenta turbin wiatrowych, jego turbiny w liczbie 239 są eksploatowane na 12 farmach wiatrowych, przy czym prawie 30% tych turbin (77 turbin), stanowi typ turbin charakteryzujący się następującymi parametrami [12]: posiada trójpłatowy wirnik o średnicy 80 m wyposażony w łopaty o zmiennym kącie nachylenia, liczba obrotów wirnika waha się od 9-19 obr./min, moc znamionowa wynosi 2 MW, odległość piasty od podłoża wynosi od 60 do 100 m. Kierując się powszechnością w/w typu turbin, badania pilotażowe hałasu i hałasu infradźwiękowego przeprowadzono na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pobliżu farmy wiatrowej, na której było zainstalowanych ponad 20 turbin wiatrowych wspomnianego typu charakteryzujących się odległością piasty od podłoża równą 100 m (rys. 1). Rys. 1. Fragment farmy wiatrowej, w pobliżu której wykonano badania

6 4. HAŁAS I HAŁAS INFRADŹWIĘKOWY NA BADANYCH STANOWISKACH PRACY Badania hałasu i hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w odległościach do 2300 m od farmy wiatrowej wykonano dla następujących warunków: 92% spośród zainstalowanych na farmie wiatrowej turbin wiatrowych było w trybie pracy, warunki pogodowe w środowisku zewnętrznym na wysokości 1,8 m były następujące: temperatura powietrza: od 6 do 10 C, wilgotność powietrza: od 55 do 58%, ciśnienie atmosferyczne: od 1023 do 1023,5 hpa, prędkość wiatru: od 5,7 do 8,1 m/s. Badania hałasu oraz hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pobliżu turbin wiatrowych przeprowadzono wykorzystując następujące wyposażenie pomiarowo-badawcze: miernik poziomu dźwięku typ SVAN 945 z przedwzmacniaczem typ SV11 i mikrofonem typ 40AN (G.R.A.S), miernik poziomu dźwięku typ SVAN 945 z przedwzmacniaczem typ SV01A i mikrofonem typ 40AN (G.R.A.S), miernik poziomu dźwięku typ SVAN 979 z przedwzmacniaczem typ SV17 i mikrofonem typ 40AE (G.R.A.S), kalibrator akustyczny typ 4230 (Bruel&Kjaer), stację pogodową Davis typ Vantage Vue. Ogółem wykonano badania hałasu i hałasu infradźwiękowego na 7. następujących stanowiskach pracy zlokalizowanych w pobliżu farmy wiatrowej: stanowisko pracy nauczyciela zlokalizowane na płycie boiska szkolnego, oddalone o 470 m od najbliższej turbiny wiatrowej, stanowisko pracy nauczyciela zlokalizowane w pokoju nauczycielskim na terenie szkoły, oddalone o 500 m od najbliższej turbiny wiatrowej (rys. 2), stanowisko pracy (na zewnątrz), na którym jest prowadzona działalność przyzagrodowa, oddalone o 500 m od najbliższej turbiny wiatrowej, stanowisko pracy (wewnątrz budynku), na którym jest prowadzona działalność przyzagrodowa, oddalone o 530 m od najbliższej turbiny wiatrowej, stanowisko pracy w sklepie oddalonym o 800 m od najbliższej turbiny wiatrowej, stanowisko rozładunku towaru przed sklepem oddalone o 800 m od najbliższej turbiny wiatrowej, stanowisko pracy na polu składowym (na zewnątrz), na którym jest prowadzony załadunek i rozładunek towarów, oddalone o 2300 m od najbliższej turbiny wiatrowej.

7 Na każdym z powyższych stanowisk pracy wyznaczane były następujące parametry charakteryzujące hałas i hałas infradźwiękowy docierający od turbin wiatrowych: równoważny poziom dźwięku A (L Aeq ), maksymalny poziom dźwięku A (L Amax ), szczytowy poziom dźwięku C (L Cpeak ), równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G (L Geq ) oraz poziomy ciśnienia akustycznego w tercjowych pasmach częstotliwości o częstotliwościach środkowych od 1 Hz do Hz. Rys. 2. Budynek szkolny (po lewej), w którym wykonano badania hałasu i hałasu infradźwiękowego Na rysunkach 3 i 4 przedstawiono przykładowe widma hałasu zarejestrowane na ocenianych stanowiskach pracy. Uśrednione wartości wielkości charakteryzujących zmierzony hałas i hałas infradźwiękowy zamieszczono w tabeli 4. Rys. 3. Widmo hałasu w pokoju nauczycielskim (okna zamknięte)

8 Rys. 4 Widmo hałasu na stanowisku pracy na terenie pola składowego Z analizy widm hałasu zarejestrowanych na badanych stanowiskach pracy zlokalizowanych w pobliżu farmy wiatrowej wynika, że w hałasie emitowanym przez turbiny wiatrowe dominują niskie częstotliwości do 100 Hz, przy czym składowe o najwyższych poziomach ciśnienia akustycznego występują w zakresie częstotliwości do 10 Hz. W tym zakresie częstotliwości największe wartości poziomów ciśnienia akustycznego zaobserwowano dla składowych o częstotliwościach do 2,5 Hz, które wahały się na badanych stanowiskach pracy w granicach od ok. 60 db do 88 db. Uzyskane wyniki pomiarów można ocenić w odniesieniu do NDN hałasu w środowisku pracy ujętych w [10] i opisanych w początkowej części artykułu oraz w odniesieniu do kryteriów uciążliwości hałasu i hałasu infradźwiękowego podanych odpowiednio w [8] i w [9] (opisywanych również w początkowej części artykułu). Z porównania wyników (tab. 4) jednoznacznie wynika, że wartości wszystkich parametrów hałasu (emitowanego przez turbiny wiatrowe) na badanych stanowiskach pracy są zdecydowanie mniejsze od wartości NDN hałasu. Przyjmując najbardziej niekorzystne warunki, tj. że pracownicy przebywają 8-godzin dziennie na badanych stanowiskach, wyznaczone poziomy ekspozycji na hałas odniesione do 8- godzinnego dobowego wymiaru czasu na badanych stanowiskach wynoszą od 29,9 db do 51,2 db i nie przekraczają wartości NDN wynoszącej 85 db. Tabela 4. Wyniki pomiarów emitowanego przez turbiny wiatrowe hałasu i hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pobliżu farmy wiatrowej L Aeq, db L Amax, db L Cpeak, db L Geq, db NDN/ Stanowisko pracy Kryterium Pomiar Kryterium Pomiar NDN Pomiar NDN Pomiar uciążliwości uciążliwości Boisko szkolne 51,2 85/ 52, , ,1 102 Pokój nauczycielski 41,3 (okna zamknięte) 85/55 46, , ,4 86 Działalność przyzagrodowa (na zewnątrz) 36,9 85/ 54, , ,7 102 Działalność przyza- 29,9 85/ 39, , ,8 102

9 grodowa (wewnątrz budynku) Sklep 42,7 85/65 44, , ,3 86 Rozładunek towaru 42,5 przed sklepem 85/ 45, , ,2 102 Pole składowe 41,7 85/ 46, , ,6 102 Ponadto można stwierdzić, że: zmierzone maksymalne poziomy dźwięku A wynosiły od 39,5 db do 52,8 db i nie przekraczają wartości NDN wynoszącej 115 db, zmierzone szczytowe poziomy dźwięku C wynosiły od 64 db do 82 db i nie przekraczają wartości NDN wynoszącej 135 db, im większa jest odległość stanowiska pracy od turbiny wiatrowej, tym mniejszą wartością charakteryzuje się równoważny poziom dźwięku A, największe wartości wszystkich wyznaczonych parametrów hałasu są na stanowisku pracy zlokalizowanym najbliżej turbin wiatrowych, tj. na boisku szkolnym. Stanowiska pracy nauczycieli (w pokoju nauczycielskim) należy zaliczyć do grupy stanowisk, dla których jest stosowane kryterium uciążliwości hałasu, tzn. są określone wartości dopuszczalne hałasu ze względu na możliwość realizacji przez pracownika jego podstawowych zadań. W przypadku tych stanowisk pracy nauczycieli wartość dopuszczalna wynosi 55 db i jest ona co najmniej o 13,7 db większa od wyznaczonej wartości równoważnego poziomu dźwięku A. Także w przypadku stanowiska pracy w sklepie ma zastosowanie kryterium uciążliwości hałasu. W tym przypadku wartość dopuszczalna wynosi 65 db i jest ona większa o ponad 22 db od wartości zmierzonego równoważnego poziomu dźwięku A. Wyznaczone na stanowiskach pracy równoważne poziomy ciśnienia akustycznego skorygowane charakterystyką G zawierają się w granicach od 48,4 db do 79,1 db i nie przekraczają wartości kryterialnej (kryterium uciążliwości hałasu infradźwiękowego) wynoszącej 102 db. Poziomy te nie przekraczają również wartości kryterialnej hałasu infradźwiękowego dla stanowisk do wykonywania prac koncepcyjnych, wynoszącej 86 db. 5. PODSUMOWANIE Przeprowadzone pomiary hałasu i hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy zlokalizowanych w odległości do 2300 m od farmy wiatrowej dla określonych warunków atmosferycznych i wynikających z nich warunków pracy turbin dostarczają informacji na temat eks-

10 pozycji zawodowej pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach na hałas emitowany przez farmę wiatrową. Z analizy danych pomiarowych uzyskanych na stanowiskach pracy zlokalizowanych w pobliżu farmy wiatrowej wynika, że w hałasie emitowanym przez turbiny wiatrowe i docierającym na badane stanowiska pracy dominują niskie częstotliwości do 100 Hz. Wyznaczone równoważne poziomy dźwięku A na badanych stanowiskach pracy nie przekraczają wartości dopuszczalnej hałasu wynoszącej 85 db, jak również wartości określonych, jako kryteria uciążliwości. Podobnie zmierzone wartości maksymalnego poziomu dźwięku A oraz szczytowego poziomu dźwięku C są znacznie poniżej wartości dopuszczalnych NDN hałasu. Na żadnym z badanych stanowisk pracy wyznaczone wartości równoważnych poziomów ciśnienia akustycznego skorygowanego charakterystyką częstotliwościową G nie przekraczają kryterium uciążliwości hałasu infradźwiękowego nie tylko dla ogółu pracowników (wynoszącego 102 db), ale także dla pracowników wykonujących prace koncepcyjne (wynoszące 86 db). Na podstawie przeprowadzonych badań, uwzględniając znormalizowane kryteria dotyczące szkodliwości i uciążliwości hałasu oraz uciążliwości hałasu infradźwiękowego można stwierdzić, że hałas oraz hałas infradźwiękowy na stanowiskach pracy zlokalizowanych w odległości od 470 m do 2300 m od badanej farmy wiatrowej nie stanowi czynnika ani szkodliwego, ani uciążliwego. Publikacja opracowana na podstawie wyników III etapu programu wieloletniego Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy, finansowanego w latach w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego/Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Koordynator programu: Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy. Autor dziękuje mgr inż. Bożenie Smagowskiej, mgr inż. Janowi Radoszowi oraz Jerzemu Kozłowskiemu za współpracę w zakresie przeprowadzonych pomiarów. LITERATURA [1] Energetyka wiatrowa w Polsce, (dostęp 29 kwietnia 2016 r.). [2] Health Canada, Wind turbine noise and health study: summary and results, (dostęp 29 kwietnia 2016 r.). [3] Michau D. S.: Self-reported and objectively measured outcomes assessed in the Health Canada wind turbine noise and health study: results support an increase in community annoyance, Proceedings Inter-Noise 2015, San Francisco 2015.

11 [4] Pawlaczyk-Łuszczyńska M., Dudarewicz A., Zaborowski K., Zamojska-Daniszewska M., Waszkowska M.: Annoyance related to wind turbine noise, Archives of Acoustics, 2014, Vol. 39, No 1, [5] Pawlas K., Pawlas N., Boroń M.: Życie w pobliżu turbin wiatrowych, ich wpływ na zdrowie przegląd piśmiennictwa, Medycyna Środowiskowa Environmental Medicine, 2012, Vol 15, No 4, [6] PN-EN ISO 9612:2011 Akustyka Wyznaczanie zawodowej ekspozycji na hałas Metoda techniczna. [7] PN-ISO 1999:2000 Akustyka Wyznaczanie ekspozycji zawodowej na hałas i szacowanie uszkodzenia słuchu wywołanego hałasem. [8] PN-N-01307:1994 Hałas Dopuszczalne wartości parametrów hałasu w środowisku pracy Wymagania dotyczące wykonywania pomiarów. [9] PN-Z-01338:2010 Akustyka. Pomiar i ocena hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy. [10] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. 2014, poz. 817). [11] Stryjecki M., Mielniczuk K.: Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa [12] Vestas V80-2,0 MW, www. agroenergetyka.pl/articles/87/pdf/v80_pol.pdf (dostęp 29 kwietnia 2016 r.). ASSESSMENT OF NOISE EXPOSURE AT WORKPLACES IN WIND TURBINES VICINITY Key words: noise, infrasonic noise, wind turbine, workplace Summary. The development of wind energy in Poland is accompanied by not only an increase in the number of people employed in the workplaces for the benefit of the energy, but also an increase in the number of people whose workplaces are located in the vicinity of wind farms. An example of measurements and assessments of noise and infrasonic noise at selected workplaces in wind turbines vicinity is presented in the paper. The measurements were carried out at the workplaces located inside and outside buildings at distances from 470 up to 2300 m of wind turbines. The results of the measurements made it possible to conclude that the values of noise and infrasonic noise at the workplaces located in the vicinity of tested wind turbines do not exceed the values of Maximum Admissible Intensities for noise in the working environment and the infrasonic noise nuisance criteria, respectively. Dariusz Pleban, dr hab. inż. prof. nadzw. CIOP-PIB, jest kierownikiem Zakładu Zagrożeń Wibroakustycznych w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy-Państwowym Instytucie Badawczym. W swoich pracach badawczych zajmuje się zasadniczo problematyką dotyczącą metod badań i oceny emisji hałasu maszyn i urządzeń. daple@ciop.pl.