Ryzyko banków Europy Centralnej determinanty, współzależności, miary

Transkrypt

1 Ryzyko banków Europy Centralnej determinanty, współzależności, miary Dr Dorota Skała Katedra Finansów WNEiZ Uniwersytet Szczeciński Posiedzenie Komitetu Nauk o Finansach Polska Akademia Nauk Warszawa, r.

2 Zarys prezentacji Schematyczna struktura badań Prezentacja badań zrealizowanych Zarys badań do realizacji 2

3 Badanie 1: Wygładzanie dochodów w bankach Europy Centralnej - Motywacja Punkty wyjścia dla badania: Dyskusje nad adekwatnością kapitałową: procykliczność wymogów kapitałowych - może być zredukowana poprzez odpowiednią politykę rezerw (Laeven&Majnoni 2003) Wpływ zysku netto na fluktuację kluczowych zmiennych wykorzystywanych w badaniach empirycznych banków np. syntetyczna miara ryzyka (Z-Score) Rozbieżności w ocenie wygładzania dochodów: Wczesne tworzenie rezerw jako konserwatywne podejście do ryzyka kredytowego (oszczędzanie na czarną godzinę) oceniane pozytywnie (Laeven & Majnoni 2003, Fonseca & Gonzalez 2008) Wygładzanie dochodów związane z pozaostrożnościową motywacją zarządzających bankiem oceniane negatywnie (Greenawalt&Sinkey 1988, Goel & Thakor 2003); 3

4 Badanie 1 - Wyniki badań empirycznych Potwierdzone wygładzanie dla danych z ostatnich lat i międzynarodowych prób: 36 krajów: G10 oraz spoza G10 bez Europy Centralnej; lata (Cavallo & Majnoni 2002) 45 krajów bez Europy Centralnej, lata (Laeven & Majnoni 2003) 29 krajów OECD (w tym Polska, Czechy i Węgry); lata (Bikker & Metzemakers 2005) Banki włoskie (Quagliariello 2007) oraz banki hiszpańskie (Perez i in. 2008) 40 krajów spoza USA, bez Europy Centralnej, lata (Fonseca & Gonzalez 2008) Banki zachodnioeuropejskie, lata (Bouvatier i in. 2013) 4

5 Badanie 1: Hipotezy Hipoteza 1: wygładzanie dochodów w bankach (Laeven & Majnoni 2003, Bikker & Metzemakers 2005, Quagliariello 2007, Fonseca & Gonzalez 2008, Bouvatier i in. 2013) ma miejsce również w Europie Centralnej Hipoteza 2: istnieje silna procykliczność rezerw w bankach - większa ekspozycja na ryzyko w kryzysie (Laeven & Majnoni 2003, Perez i in. 2008) Hipoteza 3: wygładzanie dochodów nie ma charakteru ostrożnościowego, a tym samym zwiększa ekspozycję na ryzyko banków 5

6 Badanie 1: Hipotezy główne równania Hipoteza 1: wygładzanie dochodów w bankach LLP i,t = α + β 1 Income i,t + β 2 NPL i,t + β 3 Loan growth + β 4 Bank control variables i,t + β 5 Macroeconomic control variables j,t + v i + ε i,t Hipoteza 2: procykliczność rezerw w bankach LLP i,t = α + β 1 Income i,t + β 2 NPL i,t + β 3 Loan growth + β 4 Bank control variables i,t + β 5 Macroeconomic control variables j,t + v i + ε i,t Hipoteza 3: wygładzanie dochodów nie ma charakteru ostrożnościowego LLP i,t = α + β 1 Income i,t + β 2 NPL i,t + β 3 Loan growth + β 4 Bank control variables i,t + β 5 Macroeconomic control variables j,t + v i + ε i,t Próba 180 banków, lata ; statyczny model efektów stałych 6

7 Badanie 1: Hipoteza 1 potwierdzone wygładzanie Variable Dochód przed odpisami *** *** *** *** Kredyty zagrożone *** *** *** *** Kredyty/aktywa Kapitał Rozmiar * * Wzrost PKB *** *** *** *** Inflacja ** ** *** *** Wzrost kredytów ** *** Rezerwy na kredyty zagr *** *** R-squared

8 Badanie 1: Hipoteza 2 potwierdzona procykliczność Variable Dochód przed odpisami *** *** *** *** Kredyty zagrożone *** *** *** *** Kredyty/aktywa Kapitał Rozmiar * * Wzrost PKB *** *** *** *** Inflacja ** ** *** *** Wzrost kredytów ** *** Rezerwy na kredyty zagr *** *** R-squared

9 Badanie 1: Hipoteza 3 brak ostrożnościowej motywacji wygładzania Variable Dochód przed odpisami *** *** *** *** Kredyty zagrożone *** *** *** *** Kredyty/aktywa Kapitał Rozmiar * * Wzrost PKB *** *** *** *** Inflacja ** ** *** *** Wzrost kredytów ** *** Rezerwy na kredyty zagr *** *** R-squared

10 Badanie 1: Wygładzanie dochodów w bankach Europy Centralnej - WNIOSKI Hipoteza 1: wygładzanie dochodów w bankach ma miejsce również w Europie Centralnej POTWIERDZONA Hipoteza 2: istnieje silna procykliczność rezerw w bankach - większa ekspozycja na ryzyko w kryzysie POTWIERDZONA Hipoteza 3: wygładzanie dochodów nie ma charakteru ostrożnościowego, a tym samym zwiększa ekspozycję na ryzyko banków POTWIERDZONA Publikacja polskojęzyczna (teoria), Bezpieczny Bank 1(46), 2012 Publikacja anglojęzyczna (badania empiryczne) - w recenzji w czasopiśmie międzynarodowym, 3 referaty na konferencjach międzynarodowych. 10

11 Badanie 2: Sieć bezpieczeństwa finansowego i struktura akcjonariatu a ryzyko banków w Europie Centralnej - Motywacja Punkty wyjścia dla badania: Regulacyjne zmiany w sieci bezpieczeństwa finansowego w Europie Centralnej Potrzeba uzupełnienia istniejących badań o: Zmienne w czasie - regulacje i struktura akcjonariatu Zbadanie interakcji między siecią bezpieczeństwa finansowego a strukturą akcjonariatu w kontekście ryzyka Badanie banków Europy Centralnej z modelem udziałowca większościowego Badania zrealizowane w ramach projektu badawczego dla NBP (konkurs na 2012r.) i w całości sfinansowane przez NBP wstępna publikacja anglojęzyczna w NBP Working Papers, wersja ostateczna w recenzji w czasopiśmie międzynarodowym, 3 referaty na konferencjach miedzynarodowych 2012/

12 Badanie 2: Wyniki badań empirycznych Sieć bezpieczeństwa finansowego jest związana z wyższym poziomem ryzyka : Analizy na poziomie krajowych systemów bankowych (Demirguc-Kunt & Detragiache 2002, Angkinand & Wihlborg 2010) Międzynarodowe próby banków (Nier & Baumann 2006, Chernykh & Cole 2011, Le 2012) Wyższe prawcopodobieństwo kryzysów bankowych, instytucjonalnie słabe otoczenie z niskiej jakości regulacjami (Demirguc-Kunt & Detragiache 2002) Sieć bezpieczeństwa finansowego osłabia dyscyplinę rynkową (Hadad i in. 2011, Nier & Baumann 2006) Wyniki rozbieżne: Relacja gwarantowania depozytów i ryzyka U-kształtna (ryzyko minimalizowane na średnim poziomie gwarancji) Angkinand & Wihlborg (2010) Brak wpływu gwarantowania depozytów na pokusę nadużycia w bankach w Kanadzie (Gueyie & Lai 2003) Zmiany ryzyka po wprowadzeniu gwarantowania depozytów, jednak odmienne dla małych i dużych banków oraz banków bezpieczenych i na krawędzi bankructwa (Le 2012) 12

13 Badanie 2: Hipotezy Hipoteza badawcza 1: Poszerzenie sieci bezpieczeństwa finansowego (gwarantowanie depozytów i pomoc dla upadających banków) ma związek z wyższym poziomem ryzyka banków w Europie Centralnej Innymi słowy: empiryczne potwierdzenie pokusy nadużycia Hipoteza badawcza 2: Struktura akcjonariatu wpływa na ryzyko banków (Berger i in. 2005, Forssbaeck 2011) Pokusa nadużycia w bankach jest zależna od struktury i rodzaju akcjonariatu Banki o silnym akcjonariacie wykazują wyższy poziom ryzyka Beltratti and Stulz (2012) i wyższy poziom pokusy nadużycia (Laeven i Levine 2009) 13

14 Badanie 2: Hipotezy główne równania Hipoteza 1 Hipoteza 2 11 krajów, 200 banków, lata ; statyczny model efektów stałych Zmienne wewnątrzbankowe: Przyrost kredytów, Kredyty/Aktywa, CI, Rozmiar, Pozycja banku 14

15 Badanie 2: Hipoteza 1: poszerzanie gwarancji depozytów = wyższe ryzyko banków Zmienne Zscore sdroa sdearn LLP NPL LLR Wzrost kredytów ** *** *** *** *** Kredyty/aktywa * *** *** CI *** *** *** *** Wielkość Pozycja banku *** * Wzrost PKB ** *** *** ** ** Inflacja Model gwarant. depozytów Składka * * ** ** Składka zal. od ryzyka *** *** Kwota gwarancji depozytów *** *** *** *** *** Udział własny deponenta *** *** ** *** Pomoc rządowa *** ** * *** *** Pomoc rządowa w t * ** ** R-squared

16 Badanie 2: Hipoteza 1: pomoc rządowa = wyższe ryzyko banków Zmienne Zscore sdroa sdearn LLP NPL LLR Wzrost kredytów ** *** *** *** *** Kredyty/aktywa * *** *** CI *** *** *** *** Wielkość Pozycja banku *** * Wzrost PKB ** *** *** ** ** Inflacja Model gwarant. depozytów Składka * * ** ** Składka zal. od ryzyka *** *** Kwota gwarancji depozytów *** *** *** *** *** Udział własny deponenta *** *** ** *** Pomoc rządowa *** ** * *** *** Pomoc rządowa w t * ** ** R-squared

17 Badanie 2: Hipoteza 2: ryzyko a akcjonariat Zmienne Zscore sdroa sdearn LLP NPL LLR Wzrost kredytów ** *** *** *** *** Kredyty/aktywa * *** *** CI *** *** *** *** Wzrost PKB ** *** *** ** ** Model gwarant. depozytów Składka * * ** ** Składka zal. od ryzyka *** *** Kwota gwarancji depozytów *** *** *** *** *** Udział własny deponenta *** *** ** *** Pomoc rządowa *** ** * *** *** Pomoc rządowa w t * ** ** Główny akcjonariusz Akcjonariusz bankowy ** Akcjonariusz rządowy ** R-squared

18 Badanie 2: Hipoteza 2: akcjonariat bankowy zwiększa wrażliwość banku na zmiany w sieci bezpieczeństwa finansowego Zmienne Zscore sdroa sdearn LLP NPL LLR Wzrost kredytów *** *** *** *** *** Kredyty/aktywa ** *** *** CI *** *** *** *** Wzrost PKB ** *** *** ** *** Model gwarant. depozytów Składka * * ** ** Składka zal. od ryzyka *** *** Kwota gwarancji depozytów ** *** *** *** Udział własny deponenta *** *** ** * *** Pomoc rządowa *** ** * *** *** Pomoc rządowa w t * ** * Główny akcjonariusz HM akcjonariusza bankowego *** *** ** HM akcjonariusza rządowego ** *** R-squared

19 Badanie 2: Wpływ kryzysu finansowego wyższe prawdopodobieństwo niewypłacalności, niższa wrażliwość ryzyka na zmiany regulacyjne Zmienna Zscore sdroa sdearn LLP NPL LLR Wzrost kredytów * *** *** *** *** *** Kredyty/aktywa * *** *** CI *** *** *** *** Pozycja banku ** * Wzrost PKB * *** Model gwarant. depozytów Składka * ** Składka zal. od ryzyka * *** *** Kwota gwarancji depozytów *** *** *** *** *** Udział własny deponenta *** *** ** *** Pomoc rządowa *** *** *** Pomoc rządowa w t * Główny akcjonariusz Akcjonariusz bankowy * Akcjonariusz rządowy ** Kryzys * * Moralny hazard w kryzysie * *** *** Akcjonariat w kryzysie *** R-squared

20 Badanie 2: Sieć bezpieczeństwa finansowego i struktura akcjonariatu a ryzyko banków w Europie Centralnej - WNIOSKI Hipoteza badawcza 1: Poszerzenie sieci bezpieczeństwa finansowego (gwarantowanie depozytów i pomoc dla upadających banków) ma związek z wyższym poziomem ryzyka banków w Europie Centralnej Hipoteza badawcza 2: Struktura akcjonariatu wpływa na ryzyko banków Banki o silnym akcjonariacie wykazują niższy poziom pokusy nadużycia I POTWIERDZONA CZĘŚCIOWO POTWIERDZONA BRAK DOWODÓW 20

21 Dziękuję za uwagę.