Geologic. Zleceniodawca: Pracownia Urbanistyczna w Rybniku sp. z o.o. ul. Wodzisławska Rybnik

Transkrypt

1 Geologic Rybnik, ul. Strzelecka 78 Tel: OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE DLA MPZP TERENU OBEJMUJĄCEGO PÓŁNOCNĄ I WSCHODNIĄ CZĘŚĆ ZŁOŻA PIASKU BUDOWLANEGO JEZIORKI, NA POTRZEBY EKSPLOATACJI KOPALIN Zleceniodawca: Pracownia Urbanistyczna w Rybniku sp. z o.o. ul. Wodzisławska Rybnik Autorzy: mgr Sylwia Miłowska mgr Tomasz Miłowski Data wykonania: listopad 2014 r. Geologic Tomasz Miłowski - ochrona środowiska, doradztwo prawne, konsulting; ul. Strzelecka 78, Rybnik; tel: , geologic1@wp.pl; nip: , REGON:

2 Spis treści 1. Podstawa prawna i metodyka opracowania Charakterystyka środowiska przyrodniczego i jego funkcjonowanie Położenie fizyczno-geograficzne Budowa geologiczna Wody powierzchniowe i zagrożenie powodziowe Wody podziemne Klimat i warunki topoklimatyczne Powierzchnia ziemi Ukształtowanie terenu i zjawiska osuwiskowe Gleby Zasoby naturalne Środowisko przyrodnicze Obszary chronione na podstawie ustawy z 16 kwietnia Krajobraz Ocena przydatności środowiska dla różnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania obszaru oraz określenie przydatności poszczególnych terenów dla rozwoju różnych funkcji użytkowych Literatura Dokumentacja fotograficzna.. 14 Spis załączników Rys. 1 Położenie, uwarunkowania ekofizjograficzne skala 1:25000 Rys. 2 Mapa geologiczna utworów powierzchniowych skala 1:25000 Rys. 3 Mapa hydrograficzna skala 1:60000 Rys. 4 Mapa hydrogeologiczna skala 1:

3 1. PODSTAWA PRAWNA I METODYKA OPRACOWANIA Niniejsza ekofizjografia została wykonana na potrzeby sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku budowlanego Jeziorki na terenie wiejskim gminy miejsko-wiejskiej Chrzanów, w sołectwie Balin. O przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zadecydowała Rada Miejska w Chrzanowie uchwałą Nr XLII/527/2014 z dnia 25 marca 2014 r. Opracowanie wykonane zostało zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska z dnia 9 września 2002 r. (Dz. U. z 2002r. nr 155, poz. 1298) w sprawie opracowań ekofizjograficznych wydanym stosownie do art. 72 ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1232), ale z uwagi na specyficzny charakter planu (jednolity teren leśny, przewidywane przeznaczenie terenu eksploatacja kopalin) zakres opracowania został dostosowany do przedmiotu i skali sporządzanego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W niniejszym opracowaniu opisano stan środowiska dla analizowanego terenu oraz podano najważniejsze wytyczne ekofizjograficzne dla potrzeb sporządzenia mpzp. 3

4 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA 2.1 POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE Pod względem administracyjnym analizowany obszar zlokalizowany jest w województwie małopolskim, w powiecie chrzanowskim w gminie miejsko-wiejskiej Chrzanów, w jej północno-zachodniej części (część wiejska), w sołectwie Balin. Analizowany obszar znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie granicy gminy Chrzanów z miastem Jaworzno i obejmuje teren udokumentowanego złoża Jeziorki. Powierzchnia całego złoża Jeziorki to ok. 34,5 ha, natomiast powierzchnia terenu objętego niniejszym opracowaniem to ok. 19,5 ha. Wg danych GUS za 2012 r. powierzchnia całej gminy Chrzanów to 7944 ha, a gminę zamieszkiwało osób. Teren złoża Jeziorki, a także jego otoczenie stanowią grunty leśne pozostające w zagospodarowaniu Lasów Państwowych. Obecnie na niewielkiej części terenu poza południową granicą opracowania znajduje się kopalnia piasku Jeziorki, dla której ustanowiono obszar i teren górniczy Jeziorki. Obszar i teren górniczy obejmują ok. 15 ha. Należy również zauważyć, w celu uniknięcia pomyłki, że Jeziorki to jednocześnie dzielnica Jaworzna, z którą teren złoża sąsiaduje i od której wziął nazwę. W latach 80 XX w. właśnie w dzielnicy Jeziorki prowadzona była eksploatacja części tego złoża. Według podziału na jednostki fizyczno-geograficzne J. Kondrackiego 1 analizowany obszar znajduje się w prowincji Wyżyny Polskie (34), podprowincji Wyżyna Śląsko- Krakowska (341), w obrębie dwóch makroregionów Wyżyna Śląsko-Krakowska (341.3) na wschodzie i Wyżyna Śląska na zachodzie. W obrębie Wyżyny Śląskiej wydziela się tu mezoregion Pagóry Jaworznickie (341.14), a w obrębie Wyżyny Śląsko-Krakowskiej mezoregion Rów Krzeszowicki (341.33). 2.2 BUDOWA GEOLOGICZNA Analizowany obszar położony jest w obrębie wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Rozpoznane tu zostały trzy piętra strukturalne, przedzielone kordancjami: 2 - piętro młodopaleozoiczne ze zbadanymi utworami dewonu i karbonu; - piętro permsko-mezozoiczne, obejmujące warstwy od permu po jurę górną; - piętro czwartorzędowe; Najstarszymi, znanymi tylko z nielicznych wierceń osadami są utwory dewonu, należące do dewonu środkowego i górnego. Są to skały węglanowe wapienie, dolomity i margle zawierające szczątki fauny. Karbon dolny wykazuje zróżnicowane wykształcenie. W części wschodniej całego arkusza mapy geologicznej Jaworzno przeważają wapienie krystaliczne o miąższościach przekraczających 600 m, na zachodzie zaś oprócz wapieni występują piaskowce, zlepieńce i mułowce o miąższościach przekraczających 1000 m. 1 Kondracki J., Geografia Regionalna Polski, PWN, Warszawa 2001; 2 Na podstawie: Kaziuk H., Lewandowski J., Mapa Geologiczna Polski w skali 1: ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1978 r. 4

5 Najlepiej poznane zostały utwory należące do karbonu górnego, od namuru A po westfal D oraz najmłodsze osady stefanu, gdyż były i są one w dalszym ciągu przedmiotem eksploatacji w kopalniach węgla kamiennego. Wśród występujących tu warstw karbonu wyróżnia się m.in. warstwy siodłowe, rudzkie, orzeskie oraz warstwy tzw. krakowskiej serii piaskowcowej, w obrębie której wydziela się warstwy łaziskie i libiąskie. Osady stefanu są najmłodszymi utworami karbonu na tym obszarze. Nie tworzą one ciągłego poziomu, zalegając niezgodnie na różnych ogniwach warstw starszych. Są to głównie żwiry, zlepieńce, piaski i piaskowce. Utwory te odsłaniają się na powierzchni na wschód od granic analizowanego terenu, w rejonie Sierszy i Trzebini. Charakterystyczną cechą tych osadów jest obecność obtoczonych fragmentów skamieniałych pni drzew araukarii. Na zdeformowanych w orogenezie waryscyjskiej utworach karbonu zalegają z niezgodnością kątową utwory permu, reprezentujące permsko-mezozoiczne piętro strukturalne. Występują tu wyłącznie utwory permu dolnego czerwonego spągowca, reprezentowane przez serie osadów lądowych. W obrębie utworów permu występują zlepieńce wapienne zwane myślachowickimi, zlepieńce porfirowo-wapienne, tufy kwaśne i tufity oraz iłowce i iły określane nazwą glin sławkowskich. Na utworach permu zalegają miąższe utwory triasowe. Sedymentację triasu rozpoczynają detrytyczno-ilaste osady triasu dolnego, należące do pstrego piaskowca dolnego i środkowego. Ich miąższość nie przekracza 10 m. Ku górze utwory te przechodzą stopniowo w morskie utwory górnego pstrego piaskowca retu. Warstwy retu to: dolomity detrytyczne i bioklastyczne oraz dolomity margliste. Trias środkowy wapień muszlowy, wykształcony jest na omawianym obszarze jako kompleks osadów węglanowych, w których wyróżnia się od spągu: warstwy gogolińskie zbudowane z wapieni bioklastycznych, mikrytowych i marglistych, z charakterystycznymi poziomami o teksturach falistych, zawierających także faunę. Miąższość tych warstw wynosi m. dolomity kruszconośne to seria dolomitów wtórnych, krystalicznych, o zróżnicowanych teksturach, często porowatych. Z dolomitami kruszconośnymi wiąże się występowanie mineralizacji cynkowo-ołowiowej. Miąższość dolomitów kruszconośnych w zależności od pionowego zasięgu dolomityzacji waha się od 40 do 70 m. dolomity diploporowe to średnio i gruboławicowe dolomity detrytyczne, onkolitowe i oolitowe, kawerniste z fauną. Ich miąższość waha się od 15 do 25 m. warstwy tarnowickie i boruszowickie kończące profil wapienia muszlowego to dolomity mikrytowe i oolitowe oraz osady ilasto-mułowcowe, z wkładkami piaskowców. Miąższość tych warstw nie przekracza 20 m. Osady triasu górnego kajpru i retyku występują w postaci iłowców i mułowców, z wkładkami wapieni. Miąższość triasu górnego może wahać się od kilku do 170 m. 3 3 Na podstawie: Jochemczyk L., Kriege W., Mapa Geośrodowiskowa Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa, 2002 r. 5

6 Powierzchniową budowę geologiczną analizowanego terenu tworzą piaski stożków napływowych sp Q p4 deponowane tu w trakcie Zlodowacenia Północnopolskiego. 4 Na niewielkim fragmencie terenu, w części północno-wschodniej na powierzchni odsłaniają się iłowce, mułowce i wapienie ic T k+re, których wiek określa się na górny trias (karnik i retyk). Szczegółową budowę geologiczną analizowanego terenu opisuje dokumentacja geologiczna złoża Jeziorki. 5 W wyniku badań stwierdzono występowanie od 0 do 0,4 m gleby, pod glebą zalegają piaski o różnym zaileniu i granulacji. Przeważnie pod glebą zalegają piaski średnioziarniste żółte stanowiące właściwe złoże. Miąższość tych piasków waha się od 2,1 do 5,4 m. W niektórych otworach badawczych stwierdzono występowanie pod warstwą gleby piasku średnioziarnistego brązowego namułowego lub gliniastego, który z uwagi na zawartość frakcji ilastej nie nadaje się do wykorzystania do celów budowlanych. Piasków tych nie zaliczono do złoża i potraktowano jako nadkład. W otworach badawczych stwierdzono dużą zmienność makroskopową piasków stanowiących złoże. Występują tu piaski średnioziarniste żółte, średnioziarniste szare oraz piaski drobnoziarniste. W spągu złoża zalegaja gliny piaszczyste i gliny pylaste. Złoże zalega bardzo nieregularnie, obserwuje się na małych odcinkach znaczne różnice w miąższości. W odwierconych otworach miąższość złoża wahała się od 2,0 do 8,5 m. Z mapy miąższości złoża wykonanej metoda superpozycji z uwzględnieniem warstwic spągu i stropu złoża wynika, że jego maksymalna miąższość dochodzi do 14 m. Budowę geologiczną terenu przedstawia załącznik mapowy nr 2 do niniejszego opracowania. 2.3 WODY POWIERZCHNIOWE I ZAGROŻENIE POWODZIOWE Całość analizowanego terenu należy do zlewni potoku Łużnik, który z kolei zasila Kozi Bród, a ten stanowi prawostronny dopływ Białej Przemszy. Na analizowanym terenie nie występują jakiekolwiek wody powierzchniowe, za wyjątkiem jednego niewielkiego rowu melioracyjnego. Znajduje się on po północnej stronie analizowanego. Jest to ciek bez nazwy mający charakter rowu melioracyjnego wykorzystywanego dla gospodarki leśnej. Ciek ten również nie został wyznaczony na mapach ewidencyjnych W trakcie przeprowadzenia inwentaryzacji terenowej pozbawiony on był wody. Zagrożenie powodziowe Na analizowanym terenie nie występują zjawiska powodziowe. 2.4 WODY PODZIEMNE Analizowany teren wchodzi w skład 6 górnośląskiego regionu hydrogeologicznego XVI, podregion chrzanowski XVI4, w którym główny poziom użytkowy wód podziemnych znajduje się w utworach triasu środkowego. Na analizowanym terenie w profilu hydrogeologicznym występuje piętro wodonośne w utworach czwartorzędu, triasu i karbonu, przy czym za główne piętro użytkowe uznane 4 Kurek S., Paszkowski M., Preidl M.; Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa, 1992 r. 5 Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych Jeziorki, Katowice, 2000 r. 6 Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1: ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1980 r. 6

7 zostało piętro triasowe i karbońskie (równorzędnie) 7. Triasowe piętro wodonośne związane jest z węglanowymi utworami triasu środkowego wykształconymi jako dolomity i wapienie. Piętro to jest bardzo zasobne w wodę. W triasowym i karbońskim piętrze wodonośnym wydzielono na analizowanym terenie jednostkę hydrogeologiczną 8abT 2,1 II/C 3. Średnia wydajność studni wierconej wynosi m 3 /h, stopień zagrożenia tych wód jest średni, ze względu na obecność ognisk zanieczyszczeń i średnią odporność poziomu wodonośnego. Zabezpieczeniem tych wód jest występowanie lasów. Jakość wody jest dobra (Ib), choć może być nietrwała z uwagi na brak izolacji, woda nie wymaga uzdatniania. Wody te występują na głębokości 40 do 100 metrów p.p.t. (rzędne hydroizohipsy to ok. 270 do 210 m n.p.m.). Badania hydrogeologiczne przeprowadzone dla potrzeb dokumentowania złoża 8 wykazały występowanie wody gruntowej na zróżnicowanych poziomach od 0,5 m p.p.t. do 5,8 m p.p.t. Generalnie w części północnej wykazano dość silne zawodnienie złoża, szczególnie w części północnej poziom wód gruntowych zalega płytko pod powierzchnią terenu (0,5 do 1 m p.p.t.). Przesuwając się w kierunku południowym poziom wód gruntowych zalega coraz głębiej od 2,0 do 5,8 m p.p.t., a w niektórych otworach nie występuje w ogóle. Wyniki badań prób wody pobranych z otworów wskazują, że woda gruntowa wykazuje średni stopień agresywności węglanowej oraz słaby stopień agresywności kwasowej i ługującej względem konstrukcji budowlanych z betonu na cemencie portlandzkim wg normy PN-80/B Według Mapy wstępnej waloryzacji głównych zbiorników wód podziemnych 9, materiałów Państwowej Służby Hydrogeologicznej oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U nr 126 poz. 878) analizowany teren znajduje się w całości w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 452 Zbiornik Chrzanów. Według podziału Polski na jednolite części wód podziemnych analizowany teren znajduje się w obrębie JCWPd nr 146. Charakterystykę hydrogeologiczną analizowanego terenu przedstawiono na mapie hydrogeologicznej (załącznik nr 4). Ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych Na analizowanym terenie ani w pobliżu nie znajdują się ujęcia wód powierzchniowych lub podziemnych ani ich strefy ochronne. 2.5 KLIMAT I WARUNKI TOPOKLIMATYCZNE Według podziału Polski na dzielnice rolniczo klimatyczne analizowany obszar leży w obrębie dzielnicy częstochowsko-kieleckiej, gdzie średnioroczna temperatura powietrza wynosi 8 C, czas zalegania pokrywy śnieżnej dochodzi do 100 dni, 7 Gajowiec B., Siemiński A., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Jaworzno, PIG, Warszawa 1997; 8 Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych Jeziorki, Katowice, 2000 r. 9 Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa; 7

8 a długość okresu wegetacyjnego waha się od 200 do 210 dni. Roczne sumy opadów kształtują się na poziomie mm. W ciągu roku przeważają wiatry zgodne z ogólną cyrkulacją atmosferyczną, a ich kierunek jest dodatkowo modyfikowany przez rzeźbę terenu. Wskutek tego zaznacza się przewaga wiatrów zachodnich, południowo-zachodnich i wschodnich o średnich prędkościach od 3 do 4 m/s 10. Na całym analizowanym terenie występuje topoklimat leśny. 2.6 POWIERZCHNIA ZIEMI UKSZTAŁTOWANIE TERENU I ZJAWISKA OSUWISKOWE Analizowany teren znajduje się w zasięgu mezoregionu Pagórów Jaworznickich (część zachodnia) i mezoregionu Rowu Krzeszowickiego (część wschodnia), jednak w ukształtowaniu całego analizowanego terenu zaznaczają się głównie cechy Pagórów Jaworznickich. Pagóry Jaworznickie odznaczają się rzeźbą zrębową, na którą składają się płaskowyże, garby i pagóry, pomiędzy którymi rozciągają się zapadliskowe obniżenia. W obrębie Pagórów Jaworznickich występują dwa równoległe pasma wzniesień o przebiegu północny zachód południowy wschód. Między pasmami wzniesień zbudowanych z wapieni i dolomitów triasu i jury rozciąga się plejstoceńska równina denudacyjna (pradolina Białej Przemszy), w którą wcina się potok Łużnik, prawostronny dopływ Białej Przemszy. 11 Na analizowanym terenie występuje niemal płaska terasa ukształtowana głownie w wyniku procesów morfologicznych plejstocenu (akumulacji, erozji i denudacji), które przemodelowały silnie zróżnicowaną rzeźbę mezozoiczną. Ta płaska powierzchnia stanowiła w plejstocenie (zlodowacenie północnopolskim) rozległą dolinę dopływów Białej Przemszy. Najwyżej położony punkt analizowanego terenu znajduje się w części południowowschodniej, rzędne terenu wynoszą tu ok. 302 m n.p.m. Powierzchnia terenu opada łagodnie w kierunku północno-zachodnim, gdzie rzędne terenu wynoszą ok. 292 m n.p.m. Na terenie objętym opracowaniem występują wydmy, które wznoszą się na wysokość kilku metrów nad powierzchnią zrównania denudacyjnego. Deniwelacje terenu wynoszą tu około 5-7 m. Poza południową granicą opracowania znajduje się kopalnia piasku Jeziorki, na której widoczne są formy antropogeniczne związane z eksploatacją piasku. Odkrywka nie zaznacza się jednak w sposób znaczący, gdyż eksploatacji podlegają wyniesienia wydm. Po przeprowadzonej eksploatacji teren pozostaje wyrównany i poddany rekultywacji w kierunku leśnym. Zjawiska osuwiskowe Na analizowanym terenie nie stwierdzono występowania zjawisk osuwiskowych, ani występowania terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi GLEBY Na analizowanym terenie występują słabe jakościowo gleby wykształcone w postaci gleb bielicowych lub też pseudobielicowych, znacznie przekształcone na skutek prowadzenia intensywnej gospodarki leśnej. Ich słabe właściwości wynikają również z naturalnych właściwości podłoża (piaski, piaski gliniaste). Na dużej części terenu warstwę gleby stanowi 10 Absalon i in. Mapa Hydrograficzna Polski w skali 1:50000, ark. Jaworzno, GGK, Warszawa, Jochemczyk L., Kriege W., Mapa Geośrodowiskowa Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa, 2002 r. 8

9 prawie wyłącznie humus w typie mor. Na analizowanym terenie nie występuje rolnicza przestrzeń produkcyjna, tereny użytkowane są jako las przez Lasy Państwowe i w ewidencji gruntów oznaczone są jako Ls. 2.7 ZASOBY NATURALNE W podłożu analizowanego terenu udokumentowane zostały trzy złoża kopalin: złoża węgla kamiennego Jaworzno (ID Midas 340) i Byczyna (ID Midas 9734) oraz złoże piasków budowlanych Jeziorki (ID Midas 8417). W tabeli poniżej przedstawiono istotne informacje dotyczące tych złóż. Tabela 5 Udokumentowane złoża na terenie objętym opracowaniem ID Midas Kopalina Złoże/ Powierzchnia [ha]/zasoby geologiczne bilansowe 12 [tys. t] Obszar Górniczy/ Teren górniczy Stan zagospodarowania 340 Węgiel kamienny Jaworzno / 6000 ha/ tys. ton (razem), (A+B+C1), (C2+D), (zas. przemysłowe), 2608 (wydobycie) Jaworzno IV/ Jaworzno-Jeleń Złoże zagospodarowane Koncesja: 4/99 Data wydania: Termin ważności: Użytkownik: TAURON Wydobycie S.A Piaski i żwiry Jeziorki/ 34,57 ha/ zasoby1517 Przemysłowe 413 wydobycie Węgiel kamienny Byczyna / 850 ha/ tys. ton (razem), (A+B+C1), (C2+D), (zas. przemysłowe), 612 (wydobycie) Jeziorki/ Jeziorki Byczyna/ Byczyna Złoże zagospodarowane Koncesja: ŚR.V.BK.7415/32/03 Data wydania: Termin ważności: Użytkownik: Firma Produkcyjno- Handlowa Pias-Bud Jarosław Michałek Złoże zagospodarowane Koncesja: 2/2013 Data wydania: Termin ważności: Użytkownik: TAURON Wydobycie S.A. W 2000 roku udokumentowano złoże piasków budowlanych Jeziorki (ID Midas 8417). Projektem planu objęta została północna część złoża. Jest to złoże pokładowe o powierzchni 34,57 ha. Średnia miąższość złoża wynosi 7 m, a nadkład ma grubość 0,5 m. Z badań makroskopowych wynika, że złoże piasków Jeziorki stanowią piaski średnioziarniste, żółte, kwarcowe, z ziarnami skaleni. Przedmiotowe piaski charakteryzują się m.in.: - zawartością ziarn do 2 mm 99,9% - zawartością pyłów mineralnych 6,9% - zawartością nadziarna 0,1% 12 Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu 31.XII.2013 r. MŚ, PIG, Warszawa

10 - śladową zawartością siarki 0,03 0,05%, średnio 0,04% - zanieczyszczenia obce od brak do 0,1% W badanym piasku stwierdzono tylko ślady zanieczyszczeń organicznych. Piaski ze złoża Jeziorki mogą być stosowane do zapraw budowlanych oraz do betonów jako domieszka. Obecnie południowa część złoża eksploatowana jest na podstawie koncesji znak ŚR.V.BK.7415/32/03 z dnia 11 lipca 2003 r. i wyznaczono tam obszar i teren górniczy Jeziorki. Według stanu na dzień 31 grudnia 2013 r. zasoby geologiczne bilansowe wynoszą 1517 tys. ton, zasoby przemysłowe 413 tyś. ton, zaś wydobycie wyniosło 17 tyś ton. Termin ważności koncesji został określony na 31 grudnia 2018 r. W głębokim podłożu analizowanego terenu prowadzona jest eksploatacja węgla kamiennego przez KWK Sobieski, która należy do przedsiębiorstwa TAURON Wydobycie S.A. Eksploatacja prowadzona jest tu w obszarach górniczych Jaworzno IV i Byczyna. Dla tych obszarów górniczych ustalono tereny górnicze Jaworzno Jeleń i Byczyna. 2.8 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Na całości analizowanego terenu rośnie las gospodarczy pozostający w zarządzie Lasów Państwowych. Teren złoża Jeziorki w granicach opracowania obejmuje oddziały 230 i 231 Nadleśnictwa Chrzanów, Leśnictwo Szczakowa. Występujące tu lasy pod względem przyrodniczym przedstawiają niską wartość. Nie występują tu obiekty cenne przyrodniczo, występujące tu lasy to intensywnie eksploatowane gospodarcze monokultury sosnowe (miejscami brzozowo-sosnowe), które tylko w bardzo daleki sposób nawiązują do będącego tu zbiorowiskiem klimaksowym kontynentalnego boru mieszanego Querco roboris- Pinetum 13. Lasy te są silnie zniekształcone poprzez intensywnie prowadzoną gospodarkę leśną i zaznaczają się w nich wszystkie negatywne cechy: juwenalizacja, monotypizacja, pinetyzacja, fruitecetyzacja i cespityzacja. Dla poszczególnych wydzieleń Plan Urządzania Lasu Nadleśnictwa Chrzanów określa następujące wartości: 7Brz54, 10Brz74, 6So4, 10So74, 10So74, 8So104, 6Brz54. Na analizowanym terenie określono dwa typy siedliska leśnego: bór mieszany świeży i bór mieszany wilgotny. W strukturze lasu w zdecydowanej większości dominuje sosna, choć w części północno-zachodniej pojawiają się dość duże domieszki brzozy. W południowo-zachodniej części terenu w ostatnim czasie przeprowadzony został zrąb zupełny, obecnie rośnie tu nowo nasadzony młodnik. Na analizowanym terenie nie stwierdzono występowania stanowisk roślin chronionych czy cennych siedlisk przyrodniczych. Teren istniejącej odkrywki piasku znajdujący się po stronie południowej obecnie pozbawiony jest roślinności, zaś w miejscach poddanych rekultywacji rośnie młodnik. 2.9 OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z 16 KWIETNIA 2004 Na analizowanym terenie brak jest obszarów objętych ochroną, teren ten nie był również proponowany do objęcia ochroną. 13 wg Matuszkiewicz W. [red], 1995, Potencjalna roślinność naturalna Polski Mapa przeglądowa 1: ark. 11, PAN, Warszawa. 10

11 2.10 KRAJOBRAZ Na analizowanym terenie występuje mało interesujący krajobraz leśny w typie monokultur sosnowych. Tego typu krajobraz jest bardzo monotonny i nieciekawy. Urozmaiceniem krajobrazu są tu niewątpliwie piaszczyste formy deluwialne (w formie wydm), oraz co może budzić kontrowersję sama odkrywka kopalni piasku. Postrzeganie krajobrazu jest sprawą mocno subiektywną, nie mniej wydaje się, że budowa odkrywki spowodowała powstanie interesującego otwarcia widokowego na skarpy wydm i profile geologiczne, które dotychczas były właściwie niewidoczne. 11

12 3. OCENA PRZYDATNOŚCI ŚRODOWISKA DLA RÓŻNYCH RODZAJÓW UŻYTKOWANIA I FORM ZAGOSPODAROWANIA OBSZARU ORAZ OKREŚLENIE PRZYDATNOŚCI POSZCZEGÓLNYCH TERENÓW DLA ROZWOJU RÓŻNYCH FUNKCJI UŻYTKOWYCH Na analizowanym obszarze brak jest terenów, których użytkowanie i zagospodarowanie z uwagi na cechy zasobów środowiska i ich rolę w strukturze przyrodniczej obszaru powinno być podporządkowane potrzebom zapewnienia prawidłowego funkcjonowania środowiska i zachowania różnorodności biologicznej. Nie występują tu cenne siedliska przyrodnicze, czy stanowiska roślin chronionych. Teren złoża Jeziorki winien przede wszystkim pełnić funkcję leśną, tak jak miało to miejsce do tej pory. Należy jednak mieć na uwadze, że dopuszczalne jest również podjęcie eksploatacji tego złoża, gdyż występowanie surowca w tym miejscu jest również uwarunkowaniem środowiska. Obecnie dla części terenu złoża wydzielono obszar i teren górniczy Jeziorki, gdzie trwa eksploatacja, natomiast w latach 80 XX w. eksploatacja tego złoża prowadzona była po stronie zachodniej, już na terenie miasta Jaworzno. W ramach istniejącego terenu górniczego po eksploatacji złoża teren sukcesywnie jest rekultywowany i wraca on do zasobu leśnego. Można więc mówić tu o czasowym wyłączeniu z produkcji leśnej. Przy konstruowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego należy również uwzględnić występowanie terenów i obiektów chronionych na podstawie przepisów odrębnych: Udokumentowanego złoże kruszyw naturalnych Jeziorki ; Udokumentowanych złóż węgla kamiennego Jaworzno IV i Byczyna Obszaru i terenu górniczego Jeziorki ; Obszarów górniczych wyznaczonych dla eksploatacji węgla kamiennego Jaworzno IV i Byczyna oraz terenów górniczych Jaworzno-Jeleń i Byczyna Terenów ujętych jako las w ewidencji gruntów i pozostających w zarządzie Lasów Państwowych (konieczność uzyskania zgody Ministra Środowiska); Występowanie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 452 Zbiornik Chrzanów; 12

13 4. LITERATURA Abasalon i in., Mapa Sozologiczna Polski, ark. Jaworzno, Główny Geodeta Kraju, Warszawa, 2002 r. Abasalon i in., Mapa Hydrograficzna Polski, ark. Jaworzno, Główny Geodeta Kraju, Warszawa, 2002 r. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu 31.XII.2013 r. MŚ, PIG, Warszawa Centralna Baza Danych Geologicznych strona internetowa PIG, Gajowiec B., Siemiński A., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Jaworzno, PIG, Warszawa 1997; Jochemczyk L., Kriege W., Mapa Geośrodowiskowa Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa, 2002 r. Kaziuk H., Lewandowski J., Mapa Geologiczna Polski w skali 1: ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1978 r. Kondracki J., Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa 2001; Kurek S., Paszkowski M., Preidl M.; Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa, 1992 r. Matuszkiewicz W. [red], Potencjalna roślinność naturalna Polski Mapa przeglądowa 1: ark. 11, PAN, Warszawa, 1995; Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1: ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1980 r. Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych Jeziorki, Katowice, 2000 r. Różkowski A. [red.], 1997: Mapa warunków występowania, użytkowania, zagrożenia i ochrony zwykłych wód podziemnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia; 1 : PIG, Warszawa; Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Chrzanów przyjętego uchwałą Nr L/407/98 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 21 kwietnia 1998 r. 5. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA 13

14 Fot. 1 Południowo-wschodnia część obszaru Fot. 3 Południowo-zachodnia część obszaru Fot. 2 Północno-zachodnia część obszaru Fot. 4 Teren istniejącej kopalni piasku Jeziorki, poza południową granicą terenu objętego opracowaniem 14