Inwestor: URZĄD MIASTA OŚWIĘCIM ZABORSKA 2, OŚWIĘCIM. Zakres prac: OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE

Transkrypt

1 Opracowanie ekofizjograficzne do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Oświęcim dla terenu położonego w Oświęcimiu przy ul. Zwycięstwa Inwestor: URZĄD MIASTA OŚWIĘCIM ZABORSKA 2, OŚWIĘCIM Zakres prac: OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE Zespół autorski: mgr Tomasz Miłowski mgr Łukasz Pomykoł listopad 2014

2 Spis treści 1. Podstawa prawna i metodyka opracowania Charakterystyka środowiska przyrodniczego i jego funkcjonowanie Położenie fizyczno-geograficzne Budowa geologiczna Wody powierzchniowe Wody podziemne Klimat Powierzchnia ziemi Ukształtowanie terenu, zagrożenie osuwiskowe i zjawiska górnicze Gleby Zasoby naturalne Środowisko przyrodnicze Obszary chronione na podstawie ustawy z 16 kwietnia 2004 oraz korytarze ekologiczne Krajobraz Zabytki i obiekty o wartościach kulturowych Uwarunkowania ekofizjograficzne do uwzględnienia w planowaniu Literatura... 9 Spis załączników Rys. 1 Położenie skala 1:50000 i 1:7500 Rys. 2 Mapa geologiczna utworów powierzchniowych skala 1:15000 Rys. 3 Mapa hydrograficzna skala 1:30000 Rys. 4 Mapa hydrogeologiczna skala 1:

3 1. PODSTAWA PRAWNA I METODYKA OPRACOWANIA Niniejsza ekofizjografia została wykonana na potrzeby sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w mieście Oświęcim przy ul. Zwycięstwa. Opracowanie wykonane zostało zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska z dnia 9 września 2002 r. (Dz. U. z 2002r. nr 155, poz. 1298) w sprawie opracowań ekofizjograficznych wydanym stosownie do art. 72 ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 poz ze zm.), ale z uwagi na specyficzny charakter planu pominięto niektóre elementy, które nie dają się ująć w skali pojedynczych działek dla których opracowywany jest plan, w szczególności pominięto 6 pkt 2 5 rozporządzenia. Kompleksowe informacje o mieście Oświęcim można znaleźć w Opracowaniu ekofizjograficznym dla miasta Oświęcim w jego granicach administracyjnych z listopada 2007 r. oraz w Opracowaniu ekofizjograficznym dla miasta Oświęcim w jego granicach administracyjnych z listopada 2011 r. sporządzonymi dla obszaru całego miasta. W niniejszym opracowaniu opisano stan środowiska dla analizowanego terenu oraz podano najważniejsze wytyczne ekofizjograficzne dla potrzeb sporządzenia mpzp. 3

4 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA 2.1 POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE Analizowany teren, obejmuje niewielki fragment miasta Oświęcim, które z kolei położone jest w powiecie oświęcimskim, w województwie małopolskim. Powierzchnia terenu objętego zmianą planu obejmuje ok. 2,42 ha. Teren ogranicza od północy ul. Zwycięstwa, od zachodu niewielki rów melioracyjny, od wschodu i południa granice wydzieleń geodezyjnych nie dające się bliżej opisać geograficznie. W odległości ok. 250 metrów na południe od granic analizowanego terenu znajdują się Zakłady Chemiczne Dwory. Na analizowanym terenie występuje zabudowa zagrodowa wraz z różnego rodzaju zabudowaniami typowymi dla gospodarstwa rolnego oraz grunty rolne pozostające w uprawie. W ujęciu regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego (1998) teren objęty planem, tak jak i całe miasto znajduje się w obrębie: prowincji Karpaty i Podkarpacie (51/52), podprowincji Północne Podkarpacie (512), makroregionie Kotlina Oświęcimska (512.2), mezoregionie Dolina Górnej Wisły (512.22). 2.2 BUDOWA GEOLOGICZNA Miasto Oświęcim leży na utworach karbonu, składającego się z piaskowców, łupków oraz iłołupków z przewarstwieniami węgla kamiennego. Według mapy geologicznej w skali 1: ark. Kraków fundament ten pokrywają osady mioceńskie wykształcone w postaci iłów, mułów, piasków i piaskowców warstw skawińskich, wielickich i grabowieckich Nb. Wiek tych warstw to baden. Strop warstw mioceńskich zalega na głębokości ok m. n.p.m. Na powierzchni terenu odsłaniają się osady czwartorzędowe. W rejonie terenu objętego opracowaniem według Mapy geologicznej Polski ark. Chrzanów występują na powierzchni lessy, a w części północnej także osady związane bezpośrednio z akumulacją doliny Wisły. Część analizowanego terenu jest zabudowana, w związku z czym powierzchniowa budowa geologiczna została tu przekształcona i występują tu grunty antropogeniczne. 2.3 WODY POWIERZCHNIOWE I ZAGROŻENIE POWODZIOWE Na analizowanym terenie nie występują żadne cieki powierzchniowe ani wody stojące, za wyjątkiem jednego niewielkiego rowu melioracyjnego poza zachodnią granicą analizowanego terenu. Według oficjalnego podziału KZGW rów ten nie posiada nazwy. Teren ten jest wolny od zagrożeń powodziowych. 2.4 WODY PODZIEMNE Według Mapy Hydrogeologicznej w skali 1: ark. Kraków obszar miasta Oświęcim wchodzi w skład przedkarpackiego regionu hydrogeologicznego XXII, podregion przedkarpacko śląski XXII7, w którym główny poziom użytkowy wód podziemnych znajduje się w utworach czwartorzędowych. Według Mapy Hydrogeologicznej w skali 1:50000 ark. Chrzanów w podłożu analizowanego terenu znajdują się użytkowe poziomy wodonośne w utworach czwartorzędu. Analizowany teren znajduje się w jednostce hydrogeologicznej 15bQII. Potencjalna wydajność studni wierconej wynosi m 3 /h, zasoby dyspozycyjne jednostkowe zostały określone w przedziale m 3 /24h/km 2. Stopień zagrożenia tych wód został określony jako wysoki, co uwarunkowane jest obecnością ognisk zanieczyszczeń i niską odpornością 4

5 poziomu wodonośnego. Jakość wód jest określona jako średnia II, wymagają one prostego uzdatnienia. Według Mapy wstępnej waloryzacji głównych zbiorników wód podziemnych (Skrzypczak [red], 2003), materiałów Państwowej Służby Hydrogeologicznej oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U nr 126 poz. 878) na analizowanym terenie nie występują Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. Według podziału Polski na jednolite części wód podziemnych analizowany teren znajduje się w JCWPd nr Na analizowanym terenie, ani w jego pobliżu nie występują ujęcia wód podziemnych lub powierzchniowych, nie występują również ich strefy ochronne. 2.5 KLIMAT Pod względem klimatycznym obszar miasta znajduje się w tarnowskiej dzielnicy klimatycznej (Gumiński, 1948). Warunki klimatyczne kształtowane są pod wpływem napływających nad ten teren mas powietrza. Klimat rejonu opracowania ma charakter przejściowy, co związane jest z napływem mas powietrza przemieszczających się z różnych stron. Dominują masy powietrza polarno-morskiego napływające z sektora zachodniego. Często występuje zjawisko inwersji, co spowodowane jest nocnym spływem chłodnego powietrza do obniżeń terenu (dna dolin Wisły i Soły) przy słabym ruchu powietrza i wentylacji. Kotlina Oświęcimska posiada ogólnie korzystne warunki mikroklimatycznych, posiada jednak niekorzystne warunki anemologiczne. Rozkład kierunków wiatru jest zgodny z przebiegiem Kotliny, dominują wiatry z sektora zachodniego (około 52%) i południowo wschodniego (około 24%) a istotny wpływ wywierają również doliny głównych dopływów Wisły, Soły, Przemszy, Gostynki. Rejon ten jest słabo przewietrzany, wiatry o prędkości powyżej 7 m/s występują sporadycznie. Cechy charakterystyczne lokalnego klimatu: Średnia roczna temperatura 7 8,0 C; Średnia roczna temperatura maksymalna Średnia roczna temperatura minimalna 12,6 C; 3,5 C; Średnia roczna wilgotności powietrza 80,2%; Średnia roczna suma opadów mm; Długość okresu wegetacyjnego Średni roczny udział cisz do 20%; dni; Średni roczny udział wiatrów 1 do 3 m/s do 70%; Średni roczny udział wiatrów 4 do 9 m/s do 20%; Średni roczny udział wiatrów powyżej 10 m/s do 2%; Najwyższa temperatura 33 C (czerwiec, lipiec, sierpień); 1 5

6 Najniższa temperatura -29,7 C (grudzień); Ponadto najwyższe opady przypadają na miesiące letnie (około 131 mm na miesiąc), natomiast w miesiącach zimowych opad wynosi około 50 mm na miesiąc (Za Opracowanie ekofizjograficzne, 2007). 2.6 POWIERZCHNIA ZIEMI UKSZTAŁTOWANIE TERENU, ZAGROŻENIE OSUWISKOWE, ZJAWISKA GÓRNICZE Ukształtowanie terenu Rzędne terenu na analizowanym terenie wynoszą ok. 226 do 228 m n.p.m., powierzchnia terenu jest płaska i w dużej mierze zmieniona na skutek długotrwałego zagospodarowania i użytkowania, w tym zabudowy i rolnictwa. Brak jest tu jakichkolwiek bardziej wyrazistych form ukształtowania terenu, tak naturalnych, jak i antropogenicznych. Zagrożenie osuwiskowe i zjawiska górnicze Analizowany teren położony jest poza terenami zagrożonymi ruchami masowymi ziemi 2. Również analizowany teren położony jest poza rejonem występowania negatywnych oddziaływań ze strony eksploatacji kopalin GLEBY Wzdłuż ul. Zwycięstwa i bocznej ulicy przecinającej analizowany teren występuje zabudowa mieszkaniowa, gleby zostały tu w całości przekształcone. Na pozostałych terenach występują grunty rolne klasy IIIb oraz łąki klasy III, grunty te pozostają w uprawie. 2.7 ZASOBY NATURALNE W głębokim podłożu analizowanego terenu występuje udokumentowane złoże węgla kamiennego Oświęcim Polanka (ID Midas 1075, złoże rozpoznane szczegółowo). Złoże to nie jest i nie było w przeszłości przedmiotem eksploatacji, na analizowanym terenie nie zostały również ustanowione obszary i tereny górnicze. 2.8 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Na analizowanym terenie wzdłuż ul. Zwycięstwa i jej bocznej ulicy występuje zabudowa zagrodowa i zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Po stronie wschodniej analizowanego terenu znajdują się grunty orne pozostające w uprawie. Po stronie zachodniej znajduje się łąka użytkowana gospodarczo, którą trudno jest, ze względu na znaczne przekształcenia pratotechniczne zakwalifikować do któregoś ze zbiorowisk łąkowych. Pewne cechy tej łąki wskazują na powiązanie z zespołem pastwiskowym Lolio-Cynosuretum (zespół życicy i grzebienicy pospolitej). Nie stwierdzono na analizowanym terenie, ani w jego pobliżu stanowisk gatunków roślin chronionych ani szczególnie cennych siedlisk przyrodniczych. 2 Opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Oświęcim w jego granicach administracyjnych, Werona Sp. z o.o., Katowice, grudzień

7 2.9 OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z 16 KWIETNIA 2004 ORAZ KORYTARZE EKOLOGICZNE Na analizowanym terenie ani w jego pobliżu nie występują żadne formy ochrony przyrody w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1-9 ustawy z dnia 16 kwietnia o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 627). Teren ten również nie był proponowany do objęcia ochroną. Teren objęty planem nie pełni funkcji korytarzy ekologicznych, gdyż jest w całości zabudowany od strony ul. Zwycięstwa i fragmentarycznie w części centralnej KRAJOBRAZ Bezpośrednio na analizowanym terenie występuje zabudowa zagrodowa i mieszkaniowa jednorodzinna, z krajobrazem tworzonym przez zabudowania gospodarstwa rolnego i budynki mieszkalne. W pobliżu analizowanego terenu występuje krajobraz w typie zabudowy wsi ulicówki oraz krajobraz pól małoobszarowych. W dalszej perspektywie widoczne są zabudowania zakładów chemicznych. Brak jest tu szczególnie interesujących elementów krajobrazu, choć należy uznać, że na dzień dzisiejszy krajobraz jest tu dość harmonijny. Krajobraz niewątpliwie zakłócają linie wysokiego napięcia przebiegające po stronie wschodniej analizowanego terenu ZABYTKI I OBIEKTY O WARTOŚCIACH KULTUROWYCH Na analizowanym terenie nie występują zabytki ani inne obiekty o wartościach kulturowych. 7

8 3. UWARUNKOWANIA EKOFIZJOGRAFICZNE DO UWZGLĘDNIENIA W PLANOWANIU Analizowany teren w obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z 2013 r. został zakwalifikowany jako obszary MR czyli obszary mieszkaniowo-usługowe typu podmiejskiego o zabudowie mieszanej zagrodowej i jednorodzinnej oraz obszary ZŁ zieleni niskiej, łęgowej i izolacyjnej. Na analizowanym terenie obowiązuje już miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwała nr X/138/11 Rady Miasta Oświęcim z dnia 29 czerwca 2011 r. W planie tym ustalone zostało przeznaczenie terenu właściwie zgodne z istniejącym zagospodarowaniem. Tereny zabudowane zostały zaklasyfikowane jako tereny RM zabudowy podmiejskiej, a tereny upraw polowych i łąk jako tereny RZ tereny łąk i pastwisk. Przebiegająca przez środkową część analizowanego terenu droga została zaklasyfikowana jako droga dojazdowa. Na analizowanym terenie brak jest terenów, których użytkowanie i zagospodarowanie z uwagi na cechy zasobów środowiska i ich rolę w strukturze przyrodniczej obszaru powinno być podporządkowane potrzebom zapewnienia prawidłowego funkcjonowania środowiska i zachowania różnorodności biologicznej. Może on pełnić każdą funkcję tak terenów zurbanizowanych jak np. tereny mieszkaniowe, usługowe czy usług sportu i rekreacji jak również funkcję przyrodniczą: rolniczą, ogrodów działkowych, leśną, parkową itp. Z ograniczeń wynikających z konieczności ochrony zasobów środowiska lub występowania uciążliwości i zagrożeń środowiska wymienić należy: występowanie czwartorzędowego poziomu wodonośnego; występowanie rowu melioracyjnego przebiegającego poza zachodnią granica opracowania; występowanie złóż węgla kamiennego Oświęcim - Polanka ; przebieg linii wysokiego napięcia poza wschodnią granica opracowania;

9 4. LITERATURA Absalon D. i inni: Mapa sozologiczna w skali 1: Arkusz M C Oświęcim. Przedsiębiorstwo GEPOL. Poznań, Absalon D. i inni: Mapa sozologiczna w skali 1: Arkusz M D Chrzanów. Przedsiębiorstwo GEPOL. Poznań, Absalon D. i inni: Mapa hydrologiczna w skali 1: Arkusz M C Oświęcim. Przedsiębiorstwo GEPOL. Poznań, Absalon D. i inni: Mapa hydrologiczna w skali 1: Arkusz M D Chrzanów. Przedsiębiorstwo GEPOL. Poznań, Gromadzki M., (red.) 2004: Ptaki. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków, Natura 2000 podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. Gumiński R., Próba wydzielenia dzielnic rolniczo-klimatycznych w Polsce, Przegląd Meteorologiczny i Hydrologiczny, Warszawa,1948, Guzik O. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1 : , ark. Oświęcim, PIG 1958 Guzik O. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1 : , ark. Chrzanów, PIG 1958 Kondracki J., 1998: Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa. Lasoń K.: Mapa Geośrodowiskowa Polski, 1 : , ark. Chrzanów, PIG 2002 Mapa geologiczna Polski 1 : , ark. Kraków. WG, 1980 Mapa hydrogeologiczna Polski 1 : , ark. M34-63C Oświęcim (970). PIG, MŚ, 1997 Mapa Hydrogeologiczna Polski 1 : , ark. Kraków WG, Opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Oświęcim w jego granicach administracyjnych, Werona Sp. z o.o., Katowice, listopad 2007 Opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Oświęcim w jego granicach administracyjnych, Werona Sp. z o.o., Katowice, listopad 2011 Program ochrony środowiska gminy Oświęcim, Abrys Sp z o.o., Oświęcim, 2005 wraz z aktualizacją w 2009 r. Różkowski A. [red.], 1997: Mapa warunków występowania, użytkowania, zagrożenia i ochrony zwykłych wód podziemnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia; 1 : PIG, Warszawa. Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa Strzemińska K, Formowicz R.: Mapa Geośrodowiskowa Polski, 1 : , ark. Oświęcim, PIG

10 Fot. 1 Widok na wschodnią część analizowanego terenu Fot. 3 Rów melioracyjny poza południową granicą opracowania Fot. 2 Centralna i zachodnia część analizowanego terenu Fot. 4 Centralna część analizowanego terenu