Legal Newsletter. D.Dobkowski sp.k. Maj 2013

Transkrypt

1 D.Dobkowski sp.k. Maj 2013 Legal Newsletter Nie tylko menadżerowie odpowiedzialni za przestępstwo nadużycia zaufania na szkodę spółki (art k.k.) Nowa ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Termin udzielenia i wykorzystania urlopu wypoczynkowego Nowelizacja ustawy o MSiG, co z obowiązkiem przechowywania Monitora w firmach? Zmiany w prawie

2 LEGAL NEWSLETTER Nie tylko menadżerowie odpowiedzialni za przestępstwo nadużycia zaufania na szkodę spółki (art k.k.) Na przestępstwo karalnej niegospodarności z art k.k. (określane także jako przestępstwo nadużycia zaufania ) najczęściej powołują się nowe władze spółki (np. nowy zarząd), w odniesieniu do władz dotychczasowych. Zwykle chodzi o zarzut wywołania przez byłego menadżera nieuzasadnionych kosztów, zawierania umów na niekorzystnych warunkach itp. Warto jednak zauważyć, że krąg podmiotów objętych odpowiedzialnością karną za tzw. niegospodarność nie sprowadza się do ściśle rozumianych zarządców przedsiębiorstwa i obejmuje także i inne osoby mające wpływ na cudze interesy majątkowe. Omawiane przestępstwo jest przestępstwem indywidualnym, bowiem odpowiedzialności wynikającej z art k.k. może podlegać jedynie osoba fizyczna zobowiązana do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą innego podmiotu. Znamię zajmowanie się sprawami majątkowymi obejmuje dwa powiązane ze sobą elementy obowiązek dbałości o powierzone mienie, ochrony przed jego uszczerbkiem oraz gospodarowania w celu wypracowania korzyści czy wzrostu majątku mocodawcy. Zatem podmiot podlega odpowiedzialności z art k.k., gdy jest nie tylko zobowiązany do dbania o cudze mienie, ale jednocześnie jest uprawniony (i zobowiązany) do korzystania z powierzonego mienia w celu jego efektywnego pomnażania 1. Zajmowanie się sprawami majątkowymi w rozumieniu art k.k. wiąże się zatem z koniecznością posiadania większej lub mniejszej samodzielności decyzyjnej. Wobec powyższego, przyjmuje się, iż sprawcą przestępstwa nadużycia zaufania może być osoba mająca jednocześnie uprawnienie do podejmowania i realizacji decyzji. W grę wchodzą tu wszelkie zachowania polegające na: rozstrzyganiu w tych sprawach, współdziałaniu w nich lub wpływaniu na rozstrzygnięcia. Zakres potencjalnych czynności jest tu bardzo szeroki i obejmuje, np. zawieranie dowolnych umów majątkowych, obciążenie majątku, zniesienie obowiązków lub przyjęcie zobowiązań obciążających majątek, sporów majątkowych, zawieranie ugody sądowej, prowadzenie rokowań 2. Tak określone czynności nie wymagają, aby sprawca wchodził w skład organów danego podmiotu, z ustawy uprawnionych do reprezentowania i prowadzenia spraw danej jednostki. Z tej perspektywy odpowiedzialność z art k.k. z tytułu obowiązku ustawowego ponosić będą, poza członkami organów zarządczych spółek, także m.in., likwidator czy syndyk masy upadłości. Jednocześnie jednak, np. członek rady nadzorczej spółki może być zaliczony do kręgu osób zajmujących się sprawami majątkowymi spółki przede wszystkim wówczas, gdy wynika to jednoznacznie z jej statutu 3. Jeśli chodzi o umocowanie sprawcy do zajmowania się cudzymi interesami na podstawie umowy, to przykładowo odpowiedzialność z omawianego przepisu ponosić mogą zatrudnieni na podstawie umowy o pracę kierownicy (i ich zastępcy) poszczególnych, wyodrębnionych zakładów (działów), funkcjonujących w ramach przedsiębiorstwa 4, przedstawiciel handlowy firmy, a nawet np. pracownik upoważniony do sprzedaży pojazdu firmy 5. Można zatem stwierdzić, że dla odpowiedzialności z art k.k. wystarczy, iż sprawca posiada swobodę w zakresie choćby drobnej sfery interesów innego podmiotu. Może tu także chodzić o pośrednie zajmowanie się interesami 6. Warto w tym kontekście zwrócić uwagę, iż według przeważającego poglądu osobą zajmującą się cudzymi interesami w rozumieniu art k.k. może być także adwokat lub radca prawny. Dotyczy to także sytuacji, gdy występują oni w roli pełnomocnika procesowego swojego mocodawcy 7. Na poparcie tego stanowiska wskazuje się, iż obowiązkiem adwokata (radcy prawnego) jest ochrona interesów mocodawcy nie tylko pod względem formalnym, ale także materialnym, związanym z dbałością o minimalizację strat reprezentowanego klienta. Tak więc za sprawcę przestępstwa z art k.k. uznany może być również profesjonalny pełnomocnik procesowy, jeżeli podejmie decyzje procesowe mające skutek majątkowy, takie jak np. zawarcie niekorzystnej dla mandanta ugody sądowej lub zrzeczenia się roszczenia, bez zgody lub wbrew wyraźnym intencjom mocodawcy 8. 1 por. R. Zawłocki, Prawo karne gospodarcze, CH Beck 2012, s por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z r. II AKa 361/2008 LexPolonica nr wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z r. II AKa 224/06, OSAW 2008/2/85 4 wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z r. II AKa 88/2005, LexPolonica nr wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z r. II AKa 88/2005, LexPolonica nr Pod warunkiem ustalenia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zachowaniem sprawcy a skutkiem w postaci wyrządzenia znacznej szkody majątkowej 7 por. wyrok Sądu Najwyższego z r., III K. 1805/36 8 por. np. S. Glaser, A. Mogilnicki, Kodeks karny. Komentarz, Kraków 1934, s. 965; R. Zawłocki, op.cit, s

3 W pojęciu zajmowania się sprawami majątkowymi w rozumieniu art k.k. nie mieści się natomiast działanie niesamodzielne, wypełnianie czynności zleconych, ściśle wykonawczych ani też wypełnianie ściśle oznaczonych i precyzyjnych poleceń 9. Przykładowo w tych kategoriach ocenia się w orzecznictwie działanie maklera w stosunku do dającego zlecenie 10 czy członków władz spółki zarządzającej majątkiem NFI w stosunku do spółek parterowych 11. Warto też podkreślić, iż art k.k. określa z jakiego źródła ma pochodzić uprawnienie do działania w cudzym interesie, aby czyn sprawcy wypełniał znamiona tego przestępstwa - może to być obok przepisu ustawy (ewentualnie z wydanego na podstawie delegacji ustawowej rozporządzenia), decyzja właściwego organu (np. sądu) lub umowa. W tym świetle nie wydaje się, aby sprawcą przestępstwa nadużycia zaufania mógł być prowadzący cudze sprawy bez zlecenia. Należy się zgodzić, że osobę prowadzącą cudze sprawy bez zlecenia trudno uznać za obowiązaną do prowadzenia tych spraw na podstawie przepisu ustawy, skoro podejmuje ona czynności właśnie mimo braku jakichkolwiek obowiązków w tym zakresie. Nie może tu nadto dojść do nadużycia zaufania osoby reprezentowanej, skoro zaufanie takie nie zostało nigdy działającemu bez zlecenia udzielone 12. Trzeba mieć także na uwadze, że penalizacja w art k.k. odnosi się tylko do działań osób zajmujących się sprawami majątkowymi innej osoby podjętych w oparciu o umowy (nazwane lub nienazwane), na podstawie których sprawca działa w imieniu i na rzecz mocodawcy. Dlatego odpowiedzialność karna na podstawie tego przepisu wykluczona jest w przypadku osób korzystających z cudzego mienia, jednak na własny rachunek i na własne ryzyko, tj. najemca, dzierżawca czy wykonawca dzieła z powierzonych materiałów 13. Fatima Mohmand Adwokat E: fmohmand@kpmg.pl 9 Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Wojskowa z r. WA 53/2007, LexPolonica nr wyrok Sąd Apelacyjnego w Łodzi w wyroku z r., II AKa 65/06, Prok.i Pr.-wkł. 2007/7-8/40 11 wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z r.,ii AKa 73/08 KZS 2009/3/53 12 por. J. Lachowski, T. Oczkowski, Sporne problemy wykładni przepisów o przestępstwie nadużycia zaufania Przegląd Sądowy 2002/5, s Por. J. Skorupka, Ochrona interesów majątkowych Skarbu Państwa w kodeksie karnym. Wrocław 2004, s. 173

4 LEGAL NEWSLETTER Nowa ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych W dniu 8 marca 2013 roku została uchwalona nowa ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (opublikowana w Dzienniku Ustaw z dnia 28 marca 2013 roku poz. 403). Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Nowa ustawa zastąpi dotychczas obowiązującą ustawę o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 12 czerwca 2003 roku. Celem nowej ustawy jest przede wszystkim implementacja do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 roku w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach i transakcjach handlowych oraz dodatkowo wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych zastępujących poprzednie przepisy, które zdaniem ustawodawcy okazały się niewystarczające i nie doprowadziły do znaczącego zmniejszenia zjawiska zatorów płatniczych. Przepisy ustawy będą stosowane do umów handlowych, których wyłącznymi stronami są podmioty wymienione w dotychczas obowiązującej ustawie, do których dodano przedsiębiorców z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej. W nowej ustawie została utrzymana generalna zasada, zgodnie z którą w przypadku zawarcia umowy z terminem zapłaty dłuższym niż 30 dni, wierzyciel (poza wierzycielem będącym podmiotem publicznym, będącym jednocześnie podmiotem leczniczym) może żądać od dłużnika odsetek ustawowych licząc od 31 dnia od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku do dnia zapłaty, lecz nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Natomiast od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty przysługują wierzycielowi odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określonych w ustawie Ordynacja podatkowa, pod warunkiem, że wierzyciel spełnił swoje świadczenie i nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie. W związku z treścią dyrektywy, którą ustawa implementuje, została wprowadzona ogólna zasada, zgodnie z którą w transakcjach handlowych (z wyłączeniem transakcji, w których stroną jest podmiot publiczny) termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni. Możliwe jest zastrzeżenie dłuższego terminu, jeżeli strony tak ustalą i tylko pod warunkiem, że ustalenie to nie jest sprzeczne ze społeczno-gospodarczym celem umowy i zasadami współżycia społecznego, oraz że jest to obiektywnie uzasadnione, biorąc pod uwagę właściwość towaru lub usługi. Jeżeli w umowie przewidziano termin zapłaty dłuższy niż 60 dniowy, a nie został spełniony warunek ustalenia takiego dłuższego terminu zapłaty, wierzycielowi po upływie 60 dni przysługują odsetki za zwłokę w wysokości określonej w ustawie - Ordynacja podatkowa. W przypadku umów handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, termin zapłaty, co do zasady, nie może przekraczać 30 dni (za wyjątkiem podmiotu publicznego będącego podmiotem leczniczym). Termin ten może być wydłużony do 60 dni, jeżeli ustalenie takie jest obiektywnie uzasadnione właściwością lub szczególnymi elementami umowy. Jeżeli strony umowy przewidziały w umowie zbadanie towaru lub usługi celem potwierdzenia zgodności towaru lub usługi z umową, czas trwania tego badania nie może być sprzeczny ze społeczno-gospodarczym celem umowy i zasadami współżycia społecznego oraz musi być obiektywnie uzasadniony, biorąc pod uwagę właściwość towaru lub usługi i nie może przekraczać 30 dni liczonych od dnia otrzymania towaru lub usługi. Jeżeli dłużnik otrzyma fakturę lub rachunek przed lub w trakcie tego badania, termin zapłaty jest liczony od dnia zakończenia tego badania. Nowością jest wprowadzenie instytucji mającej na celu zwrot wierzycielowi kosztów dochodzenia kwot należnych od dłużnika. Wierzycielowi, przyznano (od dnia nabycia uprawnienia do uzyskania odsetek w wysokości przewidzianej ustawą Ordynacja podatkowa), zryczałtowaną kwotę z tytułu zrekompensowania kosztów odzyskiwania należności w wysokości równowartości w złotych kwoty 40 euro przeliczonych według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym

5 świadczenie pieniężne stało się wymagalne. Kwota ta należna jest wierzycielowi bez wezwania. Dodatkowo w przypadku, gdy koszty odzyskania należności przekroczą tę kwotę, wierzycielowi przysługuje zwrot całości kosztów pomniejszonych o uzyskaną zryczałtowaną kwotę. Podobnie jak było w przypadku dotychczas obowiązującej ustawy, wprowadzenie przez strony do umowy postanowień wyłączających lub ograniczających uprawnienia wierzycieli do żądania odsetek ustawowych i w wysokości jak dla zobowiązań podatkowych, jak również wyłączających otrzymanie ryczałtowej rekompensaty, skutkuje ich nieważnością. Nowa ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych będzie stosowana do umów zawartych po wejściu w życie ustawy. W przypadku transakcji handlowych zawartych wcześniej, zastosowanie znajdzie nadal ustawa z dnia 12 czerwca 2003 roku. Joanna Grajecka Radca prawny E: jgrajecka@kpmg.pl

6 LEGAL NEWSLETTER Termin udzielenia i wykorzystania urlopu wypoczynkowego Pracownik ma prawo do corocznego nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego ( urlop ), zgodnie z art. 152 Kodeksu pracy (k.p.). Pracownik powinien mieć wakacje w roku kalendarzowym, w którym uzyskał do nich prawo. W myśl art. 163 k.p. pracodawca musi ustalić plan urlopów, uwzględniając przy tym wnioski załogi i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Z układania planu można zrezygnować, jeżeli zgodzi się na to zakładowa organizacja związkowa (zoz). Wówczas termin urlopu ustala pracodawca w porozumieniu z pracownikiem. Wymóg tworzenia planu urlopów nie dotyczy także zakładu pracy, w którym nie działa zoz. Jeżeli jednak pracownik nie wykorzystał urlopu w całości lub w części w terminie ustalonym w planie urlopów, a w wypadku jego braku w czasie uzgodnionym wspólnie przez pracownika i pracodawcę, to w myśl art. 168 k.p. przełożony musi go udzielić najpóźniej do końca trzeciego kwartału, czyli do 30 września następnego roku kalendarzowego. Pracownik powinien, zatem złożyć wniosek w taki sposób, żeby urlop rozpocząć przed upływem końca ww. trzeciego kwartału. Wówczas przyjmuje się, że zachował termin z art. 168 k.p. Jeżeli nie wybrał urlopu do 1 października następnego roku, nie traci do niego prawa, ale po tym czasie staje się on już urlopem zaległym. 1. W sytuacji, jeżeli pracownik nie złoży wniosku o urlop tak, aby rozpoczął się on nie później niż 30 września następnego roku, to czy pracodawca bez takiego pisma może go udzielić do (lub począwszy od) 30 września? 2. Czy pracownik może złożyć wniosek o skorzystanie z urlopu po 30 września następnego roku, np. w grudniu i czy pracodawca może go uwzględnić? Odpowiedzi na pierwsze pytanie udzielił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 września 2003 (I PK 403/02). Co prawda orzeczenie dotyczy poprzedniego stanu prawnego, gdy urlop wypoczynkowy należało udzielić do końca I kwartału roku następnego, a nie jak obecnie do końca III kwartału roku

7 następnego jednak zasada nim wyrażona zachowuje ważność w obecnym stanie prawnym. W razie niewykorzystania urlopu w terminie ustalonym w planie, to aby udzielić go w terminie z art. 163 k.p., czyli nie później niż do końca 30 września następnego roku kalendarzowego, pracodawca nie musi uzgadniać z pracownikiem daty urlopu, lecz musi udzielić go w terminie określonym w tym przepisie. Pogląd ten potwierdza SN w wyroku z dnia 24 stycznia 2006 (I PK 124/05). Z tego orzecznictwa wynikałoby, że mimo braku wniosku pracownika, pracodawca powinien mu dać urlop do końca 30 września następnego roku. Jeżeli tego nie uczyni, naraża się na zarzut popełnienia wykroczenia z art pkt 1 k.p. Odpowiedź na drugie pytanie tak jednoznaczna nie jest. Zgodnie z art k.p. przesunięcie daty urlopu może nastąpić na wniosek zatrudnionego umotywowany ważnymi przyczynami. A więc jeśli pracownik takie przyczyny przedstawi, pracodawca powinien je uwzględnić. Przedstawiciele doktryny prawa pracy podkreślają jednak, że także wówczas pracodawca nie pomija art. 168 k.p. i powinien udzielić urlopu do końca III kwartału następnego roku kalendarzowego. Czy jednak również, gdy pracownik z ważnej umotywowanej przyczyny chce mieć część wakacji później niż 30 września następnego roku, pracodawca nie może uwzględnić jego wniosku? Wydaje się, że jeżeli taki wniosek jest poparty ważnymi interesami pracownika, w sytuacjach wyjątkowych, uzasadnionych dobrem zatrudnionego to należałoby zezwolić pracodawcy zaakceptować wakacje w późniejszym czasie. Sprawa jest jednak dyskusyjna. Andrzej Maj Radca prawny E: amaj@kpmg.pl

8 LEGAL NEWSLETTER Nowelizacja ustawy o Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co z obowiązkiem przechowywania Monitora w firmach? W lutowym numerze Newslettera pisaliśmy o wejściu w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. korzystnych dla przedsiębiorców zmian dotyczących obowiązku ogłaszania rocznych sprawozdań finansowych (Artykuł autorstwa mecenas Anny Zawadzkiej: Mniej formalności po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego Legal Newsletter, luty 2013). Na podstawie nowych przepisów (ustawa z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców, Dz. U. z 2011 r., Nr 232, poz. 1378) zniesiono Dziennik Urzędowy Rzeczpospolitej Polskiej Monitor Polski B, tym samym zdejmując z podmiotów, których roczne sprawozdanie finansowe podlega badaniu przez biegłego rewidenta, obowiązek ogłaszania sprawozdań finansowych, w wyżej wymienionym dzienniku. Od tej pory, podmioty takie (za wyjątkiem Spółdzielni) obowiązane są do publikowania rocznych sprawozdań finansowych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (dalej jako MSiG ), co wiąże się, przede wszystkim, ze znacznym obniżeniem kosztów. W podobnym tonie planowane są kolejne zmiany zawarte w projekcie ustawy o zmianie ustawy o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego skierowanym w dniu 7 marca 2013 r. do rozpatrzenia przez komitet stały Rady Ministrów (dalej jako Projekt ) Przypomnijmy, iż na podstawie obowiązujących przepisów (art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 22 grudnia 1995 r. o wydawaniu Monitora Sądowego i Gospodarczego, dalej jako Ustawa ) przedsiębiorca jest zobowiązany przechowywać w lokalu swojej siedziby numery (egzemplarze) Monitora Sądowego i Gospodarczego, w których zamieszczone są ogłoszenia i obwieszczenia jego dotyczące. W praktyce, przedsiębiorcy, na którym ciąży obowiązek rejestracji każdej zmiany w Krajowym Rejestrze Sądowym, połączony z obowiązkiem ogłaszania takiej zmiany w MSiG (Koszt ogłoszenia to 250 zł, co z opłatą za wpis zmian (250 zł) daje każdorazowo kwotę 500 zł) dodatkowo po wpisaniu wnioskowanych zmian, właściwy sąd doręcza postanowienie o wpisie do KRS, załączając do niego druk MSIG-M2 będący de facto wnioskiem o przesłanie Monitora Sądowego i Gospodarczego. Wniosek należy wypełnić i uiścić dodatkowo (obok wcześniejszych 250 zł za ogłoszenie) kwotę 14,76 zł za jeden egzemplarz MSiG. Obowiązek powyższy utracił swoje uzasadnienie z dniem, w którym wszystkie, tak aktualne jak i archiwalne numery MSiG zostały udostępnione do wglądu i do pobrania na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości ( msig/przegladaniemonitorow). Tym samym odpada potrzeba ponoszenia dodatkowych kosztów z tym związanych. Z uwagi na powyższe, na chwilę obecną wystarczającym jest pobranie egzemplarza MSiG ze stron Ministerstwa, zaś w duchu wnioskowanych zmian, obowiązek przechowywania Monitora w siedzibie Przedsiębiorcy wydaje się zbędny. Omawiany Projekt ma na celu dostosowanie przepisów do aktualnego stanu prawnego i praktyki, a tym samym zniesienie obowiązku przechowywania egzemplarza MSiG w siedzibie, poprzez usunięcie z rzeczonej Ustawy ust. 1 art. 4. Podłożem dla Projektu był przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o wydawaniu MSiG przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 stycznia 2013 r. (dalej jako Założenia ). Jak wynika z komunikatu zamieszczonego przez Wydział Komunikacji i Promocji Ministerstwa Sprawiedliwości, Projekt ma na celu m.in. zniesienie obowiązku przechowywania numerów MSiG o czym wyżej oraz zmianę brzmienia dwóch przepisów ze względu na funkcjonowanie w systemie prawa ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Dalej zgodnie z planami Ministerstwa Sprawiedliwości, zmiany wymaga również przepis art. 1 ust. 7 Ustawy, stanowiący upoważnienie Ministra Sprawiedliwości do określenia w drodze rozporządzenia organizacji, sposobu, wydawania i rozpowszechniania oraz podstawy ustalania ceny MSiG i wysokości opłat za zamieszczanie w nim ogłoszenia lub obwieszczenia (dalej jako Rozporządzenie ). Przepis ten nie zawiera wytycznych, przez co nie spełnia wymogów art. 92 ust. 1 Konstytucji. Ponadto, w myśl zapisów Projektu załączono do niego, jako materiał informacyjny, także projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, o którym mowa powyżej (w wykonaniu upoważnienia z art. 1 ust. 7 Ustawy). W projekcie tym, jak wynika z uzasadnienia do Projektu ustawy nie zmieniono wysokości opłat za umieszczanie ogłoszeń w MSiG (postulat obniżenia kosztów publikacji zgłaszali Pracodawcy RP).

9 Opłaty za ogłoszenie pozostają zatem bez zmian, tj. 100 zł za ogłoszenie pierwszego wpisu, 250 zł za ogłoszenie kolejnych wpisów i 500 zł za ogłoszenia inne niż wyżej wymienione, m.in. publikacja rocznego sprawozdania finansowego w MSiG, w przypadku podmiotów, o których mowa na wstępie artykułu). Podsumowując, projektowane zmiany ocenić trzeba pozytywnie, przypominając, iż Przedsiębiorca ma w każdej chwili możliwość zapoznania się z treścią ogłoszeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, a także w sądach rejonowych, które zobowiązane są udostępniać nieodpłatnie ich przeglądanie (art. 4 ust. 2 Ustawy). Źródło: Natalia Kotłowska Aplikant radcowski E: nkotlowska@kpmg.pl Michał Wołoszczuk Radca prawny E: mwoloszczuk@kpmg.pl

10 LEGAL NEWSLETTER Zmiany w prawie Kolejna tura zmian ułatwień dla przedsiębiorców projekt nowelizacji 23 kwietnia 2013 r. Rząd przyjął założenia do projektu Ustawy o ułatwieniu warunków wykonywania działalności gospodarczej. Będzie to już czwarta ustawa deregulacyjna. Projektowane zmiany mają m.in. poprawić płynność finansową przedsiębiorstw, zmniejszyć obowiązki informacyjne, planuje się również, że inwestycje otrzymają większe wsparcie. Regulacje wprowadzone nowelizacją to m.in.: zwolnienie z podatku (który obecnie płaci pracownik) organizowanego przez pracodawcę dowozu pracowników do pracy transportem zbiorowym, przedsiębiorca rozpoczynający działalność gospodarczą nie będzie musiał uzyskiwać w urzędzie skarbowym potwierdzenia dokonania zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Rozwiązanie to ma obniżyć koszty rozpoczynania działalności gospodarczej, Dla przedsiębiorców mających status upoważnionego przedsiębiorcy AEO przewidziano wydłużenie terminu na rozliczenie VAT w imporcie. Przedsiębiorcy AEO będą mogli rozliczyć ten VAT w deklaracji składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy (obecnie 10 dni), Procedury importowe w portach morskich mają stać się mniej uciążliwe - czynności urzędowe (inne niż rewizja, badania laboratoryjne, kwarantanna), niezbędne do dopuszczenia towaru do obrotu, mają być przeprowadzone w ciągu 24 godzin (w szczególnych sytuacjach 48 godzin), zakres działalności Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ma zostać poszerzony o poręczenia spłaty pożyczek oraz spłaty odsetek od kredytów lub pożyczek, a także uniezależnienie udzielania poręczeń od tego, czyja wierzytelność miałaby zostać zabezpieczona, mikroprzedsiębiorcy przez pierwszy rok kalendarzowy zarejestrowania działalności nie będą musieli przekazywać danych statystycznych, z wyłączeniem informacji statystycznych wymaganych prawem unijnym lub innymi zobowiązaniami międzynarodowymi, ujednolicony ma zostać termin powstania obowiązku podatkowego w podatkach dochodowych oraz w podatku VAT dla zaliczek ewidencjonowanych w kasie fiskalnej Będzie to miesiąc pobrania zaliczki, kara za niesprawdzenie danych przekazywanych do ZUS w miesięcznych raportach zostanie zniesiona, nowelizacja przewiduje, bowiem skreślenie tego obowiązku, nowy pracodawca będzie mógł zatrudnić pracownika na podstawie ważnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku, wystawionego przez poprzedniego pracodawcę, zwolnienie z podatku VAT bezpłatnej pomocy prawnej udzielanej osobom korzystającym z pomocy społecznej, orzeczenia sądów mają być publikowane na stronach Biuletynu Informacji Publicznej danych instytucji, co ma na celu zwiększenie przejrzystości działania sądów. Podatek od gazu łupkowego Ministerstwo Finansów przygotowało projekt, będący obecnie na etapie uzgodnień międzyresortowych, przewidujący obciążenie nowym, specjalnym podatkiem węglowodorowym przedsiębiorców zajmujących się wydobywaniem gazu naturalnego i ropy naftowej na terenie Polski. Wprowadzenie regulacji ma zwiększyć udział Skarbu Państwa w tzw. rencie surowcowej, która stanowi nadwyżkę przychodów ze sprzedaży surowca nad całkowitymi kosztami jego wydobycia. Obecnie firmy działające w sektorze wydobywania węglowodorów płacą podatek dochodowy oraz podatek od nieruchomości, wykupują ponadto koncesje, ponoszą opłatę za użytkowanie górnicze oraz opłatę eksploatacyjną za wydobytą kopalinę. Wszystkie te obciążenia kształtują rentę surowcową na poziomie ok 27%. Jest to mniej niż np. w Wielkiej Brytanii, Norwegii, czy Australii, gdzie poziom ten wynosi odpowiednio 62%, 72% oraz 56%. Wprowadzenie

11 kolejnego świadczenia na rzecz państwa, ma nie mieć wpływu, co podkreśla ustawodawca, na atrakcyjność warunków dla inwestowania w sektor węglowodorów w Polsce. Podstawą opodatkowania ma być zysk. Stawka specjalnego podatku węglowodorowego wyniesie 12,5% oraz 25%. Będzie ona wyliczana przy użyciu r-factor, tj. wskaźnika, który stanowi relację skumulowanych przychodów netto (niektóre kraje używają przychodów brutto dla potrzeb obliczania formuły) do skumulowanych całkowitych wydatków. Podatnik będzie składał deklaracje miesięczne oraz uiszczał zaliczki na podatek. Specjalny podatek węglowodorowy będzie wyłączony z kosztów uzyskania przychodów na potrzeby podatku CIT. Uzasadnieniem tego wyłączenia jest możliwość zaliczania do wydatków kwalifikowanych zapłaconego CIT-u w części dotyczącej działalności wydobywczej przy nowym podatku. Kodeks postępowania cywilnego - zmiany W kolejny już etap prac legislacyjnych wszedł projekt wprowadzenia do Kodeksu postępowania cywilnego właściwości odmiejscowionej, na potrzeby spraw wszczynanych drogą elektroniczną. Sprawy sądowe wszczynane w ten sposób nie będą kierowane do sądów właściwych dla miejsca zamieszkania pozwanego, lecz przydzielane tym, które są mniej obciążone. Nowa właściwość ma mieć zastosowanie tylko do kategorii postępowań, w których dla gwarancji procesowych pozwanego, dłużnika czy uczestnika postępowania nie ma żadnego znaczenia, jaki sąd miejscowo właściwy rozpozna sprawę. Chodzi tu o sytuacje, w których postępowanie nie wymaga osobistego stawiennictwa do sądu, odbywa się na posiedzeniu niejawnym, wydane orzeczenia lub zarządzenia doręcza się drogą pocztową lub elektronicznie, a odwołanie wnosi się również w ten sposób. Co więcej nowelizacja wprowadza procedury wstrzymania postępowania komorniczego na wniosek dłużnika. Nowelizacja przewiduje również możliwość dochodzenia, w elektronicznym postępowaniu upominawczym, roszczeń z terminem wymagalności przekraczającym 3 lata, pod warunkiem, że roszczenia te zostały uznane przez dłużników. Regulacja ma również na celu wzmocnienie sytuacji prawnej dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tytułu wykonawczego opartego na nakazie zapłaty w postępowaniu nakazowym, upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, europejskim nakazie zapłaty oraz wyroku zaocznym. Maria Pazio-Witkowska E: mpazio@kpmg.pl

12 Osoba kontaktowa: Elżbieta Dobrzyńska-Bajger E: D.Dobkowski sp.k. ul. Chłodna Warszawa T: +48 (22) E: D.Dobkowski spółka komandytowa jest kancelarią prawniczą stowarzyszoną z KPMG w Polsce.