SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ ZAWODOWYCH Nr 2 im. 5 PUŁKU UŁANÓW ZASŁAWSKICH

Transkrypt

1 SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ ZAWODOWYCH Nr 2 im. 5 PUŁKU UŁANÓW ZASŁAWSKICH W OSTROŁĘCE ROK SZKOLNY 2010/2013 Szkolny Program Profilaktyki ZSZ Nr 2 w Ostrołęce powstał w oparciu o: - Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej, - Konwencję Praw Dziecka, - Ustawę o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 roku, - Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, - Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 roku w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 roku w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem, - Krajowy Program Zapobiegania Narkomanii, - Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata Program szkolnej profilaktyki, to ogół działań chroniących młodzież przed zakłóceniami w rozwoju i interwencyjnych w sytuacji pojawiających się zagrożeń. Obejmuje działania podejmowane w czasie realizacji programów nauczania i programu wychowawczego, gdy realizowane są zadania ogólne szkoły, a także działania specyficzne dla profilaktyki. Realizacja Szkolnego Programu Profilaktyki to stały, niekończący się proces wspomagania ucznia w radzeniu sobie z problemami, z zagrożeniami, to proces ograniczający i likwidujący czynniki, które zaburzają jego rozwój. W tym znaczeniu profilaktyka tworzy warunki do realizacji programu wychowawczego, zabezpieczając przed pojawieniem się dysfunkcji. Zachowania ryzykowne Zachowania ryzykowne to działania zwiększające prawdopodobieństwo pojawienia się niekorzystnych psychologicznych, społecznych i zdrowotnych konsekwencji, a więc zaburzającymi prawidłowy rozwój. 1 / 10

2 Najczęściej pojawiające się zachowania ryzykowne (obszary problemowe). Z przeprowadzonej diagnozy środowiska szkolnego wynika, że najczęściej występującymi zachowaniami ryzykownymi są: -brak kultury osobistej (wulgaryzmy, agresja), -palenie tytoniu, -używanie alkoholu, -używanie innych środków psychoaktywnych (narkotyków, środków wziewnych, leków, sterydów, anabolików, dopalaczy), -wagary, -wczesna inicjacja seksualna. Rola i znaczenie zachowań ryzykownych. Zachowania ryzykowne mają znaczenie rozwojowe (według teorii zachowań problemowych Richarda i Schirley Jessorów) mogą przynosić podobne korzyści i służyć realizacji podobnych celów (są sposobami na załatwienie bardzo ważnych spraw życiowych, których młodzi nie mogą lub nie potrafią załatwić inaczej, są, więc nieprawidłowymi sposobami przystosowania się). Różne zachowania problemowe umożliwiają, więc (Kazdin 1996; Gaś 1997): zaspokojenie najważniejszych potrzeb psychologicznych (miłości, akceptacji, uznania, bezpieczeństwa, przynależności), realizację ważnych celów rozwojowych (np. określenie własnej tożsamości, uzyskanie niezależności od dorosłych), radzenie sobie z przeżywanymi trudnościami życiowymi (redukcja lęku i frustracji). Zachowan ie jednostki jest wypadkową oddziaływań kilku grup czynników tkwiących w samej jednostce oraz jej otoczeniu społecznym. Niektóre cechy jednostki i jej środowiska sprzyjają powstawaniu zachowań ryzykownych, inne natomiast je hamują. Czynniki ryzyka - cechy, sytuacje, warunki sprzyjające powstawaniu zachowań ryzykownych: 2 / 10

3 środowisko społeczne promujące negatywne wzorce zachowań, normy społeczne prowokujące zachowania niekorzystne, modelowanie takich zachowań w domu i w szkole, konflikty i doświadczenie izolacji w dzieciństwie, grupa rówieśnicza, w której normą są zachowania destrukcyjne, niskie wyniki w szkole i brak celów życiowych. Celem programu jest uruchomienie czynników chroniących (sytuacje, warunki zwiększające odporność na działanie czynników ryzyka) młodzież przed zachowaniami ryzykownymi, czyli: budzenie zainteresowań, budowanie pozytywnego stosunku do szkoły uczenie radzenia sobie z emocjami silna więź z rodzicami, 3 / 10

4 zainteresowanie nauką szkolną, konstruktywna grupa rówieśnicza zaangażowanie religijne, zakorzenienie w normach i tradycjach, wsparcie w trudnych sytuacjach. Kierunek działań profilaktycznych: Często zachowania ryzykowne ze sobą współwystępują, a u ich podłoża leży wspólny zestaw czynników ryzyka i czynników chroniących. Dlatego podstawowymi kierunkami działań profilaktycznych są: 1. Oddziaływanie zarówno na czynniki ryzyka, jak i na czynniki chroniące. 2. Skoordynowanie działań we wszystkich obszarach funkcjonowania (zarówno w samej jednostce, jak i w jej otoczeniu społecznym). 3. Współpraca z instytucjami wspierającymi działalność wychowawczo profilaktyczną szkoły: np. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, MOPR, Policja. PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ SZKOLNEJ PROFILAKTYKI Osłabianie czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących. Zadania Sposób realizacji Wzmacnianie więzi między 1. rodzicami i dziećmi. 4 / 10

5 i nauczyciele Dbałość o społeczny klimat 1. w szkole. w trudnych sytuacjach. 3. Budowanie pozytywnej więzi 1. uczniów ze szkołą. Dbałość o rozwój osobowości uczniów. 1. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. 1. Zaangażowanie religijne. 1. Kształtowanie zachowań związanych 1. z grupą rówieśniczą. Rozwój kompetencji wychowawczych 1. Rozwój i umiejętności profilaktycznych interpersonalnych: nauczycieli. - doskonalenie i stosowanie nowoczesnych metod nauczania. - umiejętne wykorzystywanie ścieżek przedmiotowych do przekazywania treści prozdrowotnych. 3. Rozwój umiejętności profilaktycznych: Dbałość o tradycję szkoły. 1. Podtrzymywanie tradycji związanych z patronem szkoły 5 PUZ. wszyscy na Strategie profilaktyczne (za W. Hansen) Aby działania profilaktyczne były skuteczne należy stosować metody oparte na wiodących strategiach działania: przekształcanie przekonań normatywnych, konstruktywne osobiste postanowienia, 5 / 10

6 aktywizowanie systemu wartości przeciw zachowaniom dysfunkcyjnym, dostarczanie wiedzy o konsekwencjach zachowań dysfunkcyjnych, alternatywne sposoby przeżywania codziennego życia (nowe, pozytywne doświadczenia), nauka odmawiania. Zasady oddziaływania wychowawczego Wychowawca, nauczyciel oddziałuje na swoich uczniów, wychowanków na kilku poziomach: poziom osobistego wpływu i modelowania (zdrowy styl życia i oddalanie się od własnych zachowań dysfunkcyjnych jest najpotężniejszą bronią wychowawcy profilaktyka), poziom kształtowania środowiska szkolnego (wpływ na reguły i przebieg życia szkolnego), poziom podejmowania treści profilaktycznych na zwykłych lekcjach (rola ścieżek przedmiotowych): realizowanie prostych ćwiczeń profilaktycznych, realizowanie dłuższych, profesjonalnych programów, realizowanie programów autorskich, udział w budowaniu szerszego systemu pozaszkolnego (budowanie koalicji z rodzicami czy samorządem, projekty lokalne). Realizację szkolnego programu profilaktyki wspomaga prowadzenie specjalnych zajęć psychoedukacyjnych mających na celu, osiągnięcie ważnych zmian w postawach i zachowaniach uczestników dotyczących jakiegoś obszaru problemowego. Jednak programy 6 / 10

7 profilaktyczne są narzędziem, instrumentem dla zasadniczego działania; są drugorzędne w stosunku do fundamentów profilaktyki w postaci układu czynników ryzyka i czynników chroniących. ZAŁĄCZNIK PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W OBSZARACH PROBLEMOWYCH OBSZAR PROBLEMOWY AGRESJA PRZEMOC Zadania szczegółowe Formy realizacji Oczekiwane Odpowiedzialny efekty 1. Zapoznanie uczniów Godziny z pojęciem wych. na agresja, przemoc temat: Uczeń Przemoc, rozróżnia agresja postawy słowna fizyczna powszechnie uważane za właściwe lub niewłaściwe; dostrzega istotne różnice. Nauczyciel wychowawca, inni nauczyciele, pedagog szkolny 2. Wulgaryzm jako przejaw agresji i stresu, Godz. wych. przypomnienie mechanizmu powstawania Uczeń rozumie, agresji że i stresu; rola postawy asertywnej. z agresją można sobie poradzić, przeciwdziałać jej i rozładować we właściwy sposób, a skutki stresu znacznie Nauczyciel- złagodzić. wychowawca inni nauczyciele, pedagog szkolny 3. Spotkania Pogadanki z Policją, przeprowadzone Uczeń Strażą zapoznaje Miejską Nauczyciel- przez się z funkcjonariuszy odpowiedzialnością wychowawca policji karną, Straży związaną Miejskiej ze st inni nauczyciele, pedagog szkolny OBSZAR PROBLEMOWY BRAK KULTURY OSOBISTEJ Zadania szczegółowe Formy realizacji Oczekiwane Odpowiedzialny efekty 1. Zapoznanie uczniów Godziny z pojęciem wych. na kultury osobistej ( od zasad higieny do świadomego odbioru kultury temat: czym charakteryzuje się człowiek kulturalny. 7 / 10

8 Zajęcia Uczeń na nazywa języku polskim i rozróżnia postawy powszechnie uważane za właściwe lub niewłaściwe; dostrzega istotne różnice. Nauczyciel języka polskiego, wychowawca, inni nauczyciele 2. Sposób ubierania się jako komunikat: kim Godziny jestem wych. na temat: mój wygląd świadczy o mnie. Stroje na różne okazje. Zajęcia Uczeń na zdaje języku sobie polskim sprawę i innych z faktu, przedmiotach że strój pełni rolę komunikatu i świadczy Nauczyciel o kulturze języka osobistej. polskiego, Umiejętnie wychowawca, dyskutuje inni nauczyciele, i wyraża swoje rodzice poglądy. ucznia Uczeń potrafi ubra 3. Spotkania Spotkania z rodzicami podczas Rodzic wpływa wywiadówek na poziom kultury osobistej swego dziecka Wychowawcy OBSZAR PROBLEMOWY DEPRESJE, UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU, NARKOTYKÓW, PAPIEROSÓW, STERYDÓW, ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH. Zadania szczegółowe Formy realizacji Oczekiwane efek 1. Dostarczanie informacji o mechanizmach i następstwach uzależnienia Godzina wych. Dyskusje, filmy, plansze, ulotki, Uczeń potrafi rozpoznać sytuacje Wychowawcy stresowe oraz klas, ocenić nauczyciele, ich wpływ pedagog na własne szkolny, życie. psycholog 2.Uczenie radzenia sobie ze stresem Godzina wychowawcza, zebrania z rodzicami, spotkania z pedagogiem i psychologiem.pomoc indywidualna w rozwiązaniu konkretnych sytuacji Wychowawcy klas, nauczyciele, pedag 3. Uczenie konstruktywnego odmawiania Godzina wychowawcza, zebrania z rodzicami, spotkania z pedagogiem i psychologiem Uczeń wykazuje postawę asertywną, nabył Wychowawcy umiejętności klas, odpierania pedagog presji. szkolny OBSZAR PROBLEMOWY - WAGARY 8 / 10

9 Zadania szczegółowe Formy realizacji Oczekiwane efekty Odpowiedzialny Praca z uczniami wagarującymi Godzina wychowawcza, zebrania z rodzicami, spotkania z pedagogiem i psychologiem. Zmiana postaw i zachowań Wychowawcy młodzieży klas, nauczyciele, pedagog szkolny, ps Pomoc indywidualna w Rozmowy rozwiązywaniu konkretnych sytuacji indywidualne, pomoc młodzieży w wyrabianiu nawyku systematycznego uczestniczenia w zajeciach lekcyjnych i praktycznych. konkretnych sytuacji Uzyskanie dodatkowych informacji Wychowawcy o uczniach klas, nauczyciele, oraz wskazówek pedagog do dalszej szkolny, prac ps Zaangażowanie rodziców Zebrania do współpracy. z rodzicami, spotkania z pedagogiem i psychologiem. Rodzice są świadomi odpowiedzialności Wychowawcy klas, za edukację nauczyciele, swoich pedagog dzieci, szkolny, akceptują ps OBSZAR PROBLEMOWY - WCZESNA INICJACJA SEKSUALNA Zadania szczegółowe Formy realizacji Oczekiwane efek wychowawcze, warsztatywzmocnienie poczucia własnej wartości, Wychowawcy, podejmowanie referent ds. dojrzałych zdrowia, i od na młodzieżowych, itp.)uzyskanie dodatkowych informacji o uczniach oraz wskazówek do dalszej p Wychowa 1. Przekazanie wiedzy o mechanizmach następstwach wczesnej aktywności seksualnej Godziny wychowawcze, mini wykłady, Zmiana ulotki, postaw filmy i zachowań edukacyjne młodzieży Wychowawcy, referent ds. zdrowia, na WŻR 2.Rozwijanie akceptacji dojrzewania, Godziny problemy z tym związane WŻR pedagog szkolny, pracownicy PP-P 3. Praca z młodzieżą zagrożoną i Rozmowy zaniedbaną indywidualne, wychowawczo pomoc młodzieży w wycofaniu w zajęciach sportowych, organizacjach profilaktycznej Wychowawcy, inni nauczyciele, pedagog szkolny, referent ds. zd 4. Pomoc indywidualna w rozwiązaniu konkretnych sytuacji kryzysowych (choroba, ciąża) Skontaktowanie ucznia z lekarzem, Uczeń otrzyma psychologiem fachową pomoc od specjali 5. Zaangażowanie rodziców do współpracy Spotkania z rodzicami podczas Rodzice wywiadówek, są świadomi indywidualne odpowiedzialności spotkania za edukację psychoseksualną swoich dzieci, akceptują działanie profilaktyczno-wychowawcze szkoły Wychowawcy, 9 / 10

10 pedagog szkolny, nauczyciele uczący WŻR, referent ds. zdrowia 10 / 10