Proekologiczne rozwiązania w turystyce

Transkrypt

1 Proekologiczne rozwiązania w turystyce Kiedy popatrzymy jak prężnie dzisiaj rozwija się branża turystyczna na całym świecie tzn. powstają nowe nadmorskie kurorty, rozbudowuje się już istniejące, tworzy się nowe górskie szlaki turystyczne czy buduje się wyciągi dla narciarzy, to mogłoby się wydawać, że wszystkie te podjęte działania będą służyły regionowi czy gminie, w której powstają a wreszcie samym mieszkańcom czy środowisku naturalnemu. Jednak gdy przyjrzymy się temu głębiej, zobaczymy uboczne efekty podejmowania takich działań. Gdy zacznie do danej gminy przyjeżdżać większa liczba turystów, to zacznie wzrastać konieczność rozbudowy infrastruktury, co niejednokrotnie będzie wiązało się z wycinką lasów. Co więcej wzrośnie liczba przejeżdżających przez gminę środków transportu, przez co tak świeże niegdyś powietrze stanie się tylko wspomnieniem. Poza tym więcej turystów oznacza większą liczbę odpadów, których opanowanie przez wyspecjalizowane jednostki będzie znacznie trudniejsze, ponieważ często zdarza się tak, że turyści wychodząc z założenia, że nie są u siebie pozbywają się odpadów gdzie popadnie. Ponadto zagospodarowywanie np. dotąd nieuczęszczanych szlaków górskich stopniowo doprowadzi do niszczenia gatunków roślin i zwierząt, które dany obszar zamieszkują. Dlatego chcąc wyłuskać z turystyki to, co najlepsze trzeba zwrócić się do innych jej form. Do takich form zaliczyć można wypoczynek w gospodarstwie ekologicznym oraz często związaną z nim ekoturystykę. Ekoturystyka na obszarach wiejskich utożsamiana jest z wypoczynkiem w atestowanych, ekologicznych gospodarstwach rolnych. Zainteresowanie tą formą wypoczynku wynika z faktu pozytywnego wpływu środowiska wiejskiego na nasze zdrowie, zarówno fizyczne jak i psychiczne oraz rosnącej popularności żywności ekologicznej. Prekursorem rozwoju ekoturystyki w Polsce jest ECEAT-Poland: Europejskie Centrum Rolnictwa Ekologicznego i Turystyki w Polsce. ECEAT- Polska jest stowarzyszeniem, które zainicjowało ideę turystyki w gospodarstwach ekologicznych. Głównym celem i zadaniem organizacji jest przede wszystkim promocja rolnictwa ekologicznego poprzez turystykę w gospodarstwach ekologicznych, a także edukacja w zakresie proekologicznych działań w środowisku wiejskim, głównie wśród dzieci i młodzieży. ECEAT-Polska zostało założone w 1993 r. Wśród krajów współpracujących w ramach ECEAT znajdują się także: Węgry, Niemcy, Czechy, Słowacja, Łotwa, Belgia, Bułgaria, Finlandia, Szwecja, Francja, Grecja, Portugalia, Rumunia, Hiszpania, Słowenia. Dlaczego powstał ECEAT? Warte przytoczenia są słowa Petera Bisschopa, jednego z twórców sieci ECEAT: Doceńcie to, co macie i sprzedajcie codzienność życia na wsi. Gdy następnym razem przyjadę do Polski, nie chciałbym kupić hot-doga, hamburgera, ale coś swojskiego: czarny wiejski chleb, biały ser, oscypki. Dla nas wypoczynek na wsi to jak powrót do dzieciństwa, najnowocześniejszy sposób życia w harmonii z naturą. Właśnie dlatego powstała idea połączenia rolnictwa ekologicznego i turystyki. Ponieważ od początku ECEAT stał się organizacją międzynarodową, dużą grupę turystów odwiedzających gospodarstwa, stanowią obcokrajowcy: Holendrzy, Anglicy, Belgowie, dla których pobyt w Polsce to powrót do już niemal zapomnianych obrazów z dzieciństwa - ukwieconych łąk, lasów i pól ożywianych radosnym śpiewem ptaków. W ciągu 13 lat swojego istnienia ECEAT-Poland realizował wiele projektów; wśród nich wymienić można następujące: Wspólna Kampania na rzecz Rolnictwa Ekologicznego; Edukacja ekologiczna w ekogospodarstwie - nowe formy współpracy wieś-miasto; Ekoturystyka w gospodarstwach szansą rozwoju dla gminy; 1

2 Ekoturystyka zorganizowana - trasy piesze, rowerowe i konne w Karkonoszach i Karpatach; Warsztaty artystyczne w ekogospodarstwach (gra na bębnach, malowanie, ceramika i rzeźba); Rozwój Ekologicznej Świadomości - współpraca; Promocja ekoturystyki w Bilateralnym Rezerwacie Biosfery Karkonosze/Krkonose - współpraca; Wzmocnienie sytuacji społeczno-ekonomicznej kobiet prowadzących lub współprowadzących gospodarstwa - projekt demonstracyjny w rejonie Stryszowa; Gospodarstwa ECEAT a ochrona przyrody; Ekoedukacja szansą rozwoju lokalnego. Od ponad 5 lat ECEAT-Poland przy ścisłej współpracy z ECEAT-International z siedzibą w Holandii realizuje na terenie całej Polski projekt turystyki ekologicznej w gospodarstwach ekologicznych (czyli w gospodarstwach posiadających atest) lub w gospodarstwach będących w trakcie przestawiania się na ekologiczne metody produkcji (czyli starających się o taki atest). Ta forma turystyki nie tylko pozwala ludziom z miasta wypoczywać w kontakcie z naturą i prawdziwym życiem wiejskim, ale właściwie zorganizowana i ugruntowana staje się potężną bronią w walce o zachowanie środowiska naturalnego naszego kraju. Główną ideą projektu jest promocja rolnictwa ekologicznego poprzez turystykę ekologiczną. Na początku nazwano ten projekt "EAT", ponieważ "eat" w tłumaczeniu z języka angielskiego oznacza "jeść". Dalsze rozwinięcie tego 3-literowego skrótu dawało: "Eco-Agro- Tourism", by w końcu dotrzeć do sedna sprawy: "Ecological Agriculture and Tourism", czyli "Ekologiczne Rolnictwo i Turystyka". Nazwa ta wyjaśnia jednoznacznie, o jaką żywność chodzi i jak w przyjemny sposób (jako turysta) dowiedzieć się o sekretach produkcji tej żywności, jak również gdzie ją kupować. Nazwa ta jest dobrym odzwierciedleniem jego głównego celu, czyli promocji poprzez turystykę żywności produkowanej metodami ekologicznymi. Połączenie gospodarstw produkujących żywność metodami ekologicznymi i turystycznie atrakcyjnych z możliwością wypoczynku w naturalnych warunkach jest obustronnie korzystne. Rolnika produkującego żywność metodami ekologicznymi wspiera finansowo, turystę natomiast uwalnia na jakiś czas od zdegradowanych warunków jego codziennego życia. Co ważniejsze, obie grupy (rolnicy i turyści) przyczyniają się w ten sposób do ochrony środowiska naturalnego zarówno poprzez sprzyjające mu rolnictwo, jak również ekologiczną formę turystyki. W dalszej konsekwencji dzisiejszy turysta staje się w przyszłości stałym konsumentem żywności produkowanej metodami ekologicznymi, nie tylko ze względu na jej walory smakowe, ale również zdrowotne. Z drugiej zaś strony wzrasta liczba gospodarstw zainteresowanych ekologicznymi metodami produkcji, zachęconych do tego możliwością uczestniczenia w projekcie turystyki ekologicznej realizowanym przez ECEAT-Poland Turystyka może być z jednej strony (wykorzystując jej aspekt edukacyjno-promocyjny) jednym z bardziej efektywnych narzędzi pomagającym rozwijać rynek zbytu żywności produkowanej metodami ekologicznymi, z drugiej zaś (ze względu na jej ekonomiczny aspekt) przyczyniać się do wzrostu liczby gospodarstw zainteresowanych ekologicznymi metodami produkcji. Wymaga to jednak jednoznacznego określenia formy aktywności i idei, którą ta aktywność promuje. Nie należy łączyć tego projektu z agroturystyką/ekoagroturystyką, która jest co prawda również formą turystyki w gospodarstwach wiejskich, lecz głównie w tych konwencjonalnych. A przecież to konwencjonalne (chemiczne) rolnictwo jest w dużym stopniu odpowiedzialne za skażenia środowiska, a żywność przez nie produkowana i oferowana konsumentom ma negatywny wpływ na ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Agroturystyka jest również często promowana w domach położonych na wsi, które co prawda od strony formalnej mają status gospodarstwa rolnego (czyli właściciele posiadają ponad 1 ha ziemi), lecz ziemia leży odłogiem, a gospodarz korzysta tylko z ulg przysługujących mu z tytułu posiadania ziemi, nie dając 2

3 w zamian społeczeństwu nic. Przyczynia się to do stwarzania fałszywego obrazu rolnictwa w Polsce i zaciemnia pozytywne zmiany, jakie wnoszą na polską wieś gospodarstwa ekologiczne. Z punktu widzenia zachowania polskich tradycji i kultury również zaznacza się wyraźna różnica pomiędzy gospodarstwami ekologicznymi a tzw. agroturystycznymi. Dla tych pierwszych podtrzymywanie tradycji i kultury to naturalny, codzienny sposób życia, dla drugich, najczęściej, oznacza to przygotowanie tradycyjnych "imprez" lub części pomieszczeń w tradycyjnym stylu, bo można to dobrze sprzedać. Innym projektem realizowanym w ramach kształtowania świadomości ekologicznej są warsztaty edukacyjne prowadzone w gospodarstwach ekologicznych. Przykładem są warsztaty prowadzone w ośrodku Arka, który znajduje się na terenie gospodarstwa ekologicznego w Grzybowie koło Płocka. Kieruje się ono w swoim działaniu przysłowiem chińskim: Jeśli myślisz rok naprzód sadź ryż. Jeśli myślisz 10 lat naprzód sadź drzewo. Lecz jeśli myślisz 100 lat naprzód ucz ludzi. Grupy zwiedzające mają zapewnione dwa posiłki wegetariańskie śniadanie oraz obiad z lokalnych produktów ekologicznych. W ofercie znajduje się kilka propozycji zajęć do wyboru przez nauczyciela. Podczas zajęć można poznać zasady funkcjonowania gospodarstwa ekologicznego oraz przyjrzeć się z bliska pracy rolnika, dowiedzieć się skąd pochodzą podstawowe produkty żywnościowe: mleko, jaja, jak robi się sery, masło, śmietanę oraz poznać zasady zrównoważonej konsumpcji. Żywy kontakt z naturą zapewniają warsztaty przyrodnicze. Wiedza przyswajana jest przez aktywne uczestnictwo, samodzielne obserwacje przez lornetkę oraz pod lupą, świat jest odbierany wszystkimi zmysłami: nauka staje się fascynującym odkrywaniem. Prowadzone są także zajęcia w ogrodzie, podczas których dzieci mogą poznać smak oraz właściwości lecznicze ziół i związane z nimi historie. W trakcie zajęć w Biopiekarni można dowiedzieć się wszystkiego o zbożach oraz rodzajach mąki, zobaczyć jak miele się ziarno, upiec razową bułkę, chlebek lub podpłomyki. Osoby zainteresowane tradycją i kulturą polskiej wsi mogą nauczyć się jak zrobić piękne wycinanki sannickie oraz poznać regionalne tańce ludowe. Podczas samodzielnego wykonywania świec z wosku pszczelego dzieci mają okazję zaznajomić się z tajnikami życia pszczół. Na życzenie nauczyciela prowadzone są także zajęcia gleboznawstwa połączone z licznymi doświadczeniami i prelekcje na temat energii odnawialnych ilustrowane bogatymi przykładami (ośrodek zaopatrzony jest w baterie i kolektory słoneczne) oraz warsztaty papieru czerpanego. Podsumowując moją wypowiedź można stwierdzić, że wypoczynek w gospodarstwach ekologicznych daje mnóstwo korzyści zarówno rolnikowi, który przyjmuje turystów w postaci zarobku i satysfakcji propagowania zdrowego stylu życia; środowisku, które nie jest zanieczyszczone pestycydami używanymi w uprawach konwencjonalnych i po wizycie turystów pozostaje w stanie nienaruszonym; turyście, który dzięki przebywaniu na łonie natury uspokaja się, regeneruje swój organizm, odkrywa tajniki przygotowania posiłków z żywności ekologicznej, obcuje z kulturą i tradycją danego regionu, ale przede wszystkim zaczyna cenić naturę, zwierzęta, rośliny i po powrocie do swojego codziennego życia wprowadza do swoich czynności nawyki proekologiczne. Nie można zapomnieć o jednej najważniejszej funkcji gospodarstw ekologicznych edukacji dzieci i młodzieży, gdyż właśnie w początkowych latach swojego życia człowiek najbardziej chłonie to, co znajduje się w jego otoczeniu. Dlatego ważnym jest, aby to otoczenie wskazywało na pozytywne wzorce jakimi są zachowania proekologiczne. W publikacjach Rady Europy na temat branży turystycznej można przeczytać o przełomie w postawach i mentalności współczesnych turystów, który przejawia się przede wszystkim w zwiększeniu się ich świadomości ekologicznej i wymagań co do jakości usług oraz atrakcyjnego przyrodniczo i niezanieczyszczonego otoczenia w miejscu podróży lub wypoczynku. Turyści chcą wykorzystać czas wypoczynku na poznanie nowych krajów i kultur, podpatrywać piękno przyrody, aktywnie odpoczywać uprawiając swoje ulubione sporty na łonie natury, poszukują przeżyć duchowych i mocnych wrażeń sam na sam z dziką przyrodą.. W czasie podróży próbują odnaleźć siebie, rezygnują z tego co modne i na pokaz, są w stanie ograniczyć potrzeby o charakterze 3

4 luksusowym i przystosować się do warunków miejscowych. Formą odpowiadającą potrzebom takich turystów jest ekoturystyka. Jest ona najczystszą formą podróżowania przyjaznego środowisku, ponieważ odbywa się zwykle na obszarach o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, bezpośrednio przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego i kulturowego tych regionów, a jej uczestnikami są ludzie o dużej świadomości ekologicznej i wrażliwości przyrodniczej. W literaturze ekoturystyka nazywana jest także turystyką zieloną, przyrodniczą, ekoetnoturystyką. Można wyróżnić trzy najważniejsze cechy ekoturystyki wyróżniające ją spośród innych form podróżowania: ekoturystyka jest formą aktywnego i dogłębnego zwiedzania obszarów o wybitnych walorach przyrodniczych i kulturowych, ekoturystyka strzeże harmonii ekosystemów przyrodniczych odrębności kulturowej lokalnych społeczności, ekoturystyka dostarcza środków finansowych skutecznej ochronie wartości dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz przynosi realne korzyści ekonomiczno-społeczne ludności miejscowej. Ekoturystyka obejmuje różne rodzaje turystyki, pod warunkiem, że osoba uczestnicząca w podróży świadomie nie ingeruje w naturalne ekosystemy, wyraża szacunek dla otaczającej ją przyrody i kultury ludności miejscowej, a jej turystyczne wydatki dostarczają funduszy dla ochrony przyrody i lokalnej gospodarki. Postawa lokalnych społeczności jest zasadniczym warunkiem powodzenia w ekoturystyce. Ludność miejscowa musi być przekonana o zaletach i korzyściach rozwoju zielonej turystyki i musi rozumieć jej sens i istotę. Nie wystarczy jedynie działalność edukacyjna. Potrzebna jest też konkretna pomoc oraz bodźce ekonomiczne, organizacyjne, infrastrukturalne, marketingowe, socjologiczne itp., które z jednej strony zainspirują ludzi do prowadzenia określonego rodzaju działalności związanego pośrednio lub bezpośrednio z ekoturystyką, a z drugiej strony przekonają ich, że pożytki z takiej działalności zależą w pełni od stanu i jakości otaczającego środowiska przyrodniczego i krajobrazu. Dużą rolę w tworzeniu dobrego klimatu dla inicjatyw ekoturystycznych i pokrewnych jej form przedsiębiorczości wśród miejscowych społeczności mogą odegrać władze lokalne, które wspólnie z organizacjami pozarządowymi lub administracją terenów chronionych powinny podejmować szereg działań. Prawidłowo organizowana ekoturystyka, zgodnie z zasadami, kodem etycznym i z zachowaniem odpowiedniej do warunków regionu skali, może przyczynić się jedynie do tego, że ludzie z obszarów wiejskich nie będą uciekać do miast w poszukiwaniu pracy i lepszego życia i nie będą chcieli takich miast budować na swojej ziemi. Może też pomóc rdzennym mieszkańcom docenić ich własną odrębność, kulturę, architekturę i sprawić, że zdecydują się chronić swoje bogactwo kulturowe i zachować przynajmniej niektóre elementy dziedzictwa dla przyszłych pokoleń. O bogactwie i różnorodności form turystyki przyrodniczej można przekonać się odwiedzając liczne światowe targi turystyczne, gdzie słowo ekoturystyka pojawia się obok najodleglejszych zakątków świata. Ekoturystyczne agencje podróży oferują: wędrówki w najdziksze góry świata, wyprawy w głąb wilgotnego lasu równikowego, obserwowanie wolno żyjących zwierząt, nurkowanie wśród raf koralowych, poznawanie kultur dalekich lądów, przemierzanie pustyni na grzbietach wielbłądów, wycieczki botaniczne i ornitologiczne dla przyrodników i fotografików itp. Niektóre pomysły zaskakują oryginalnością i egzotyką. Inne są bliskie bardziej klasycznym rodzajom turystyki kwalifikowanej lub krajoznawczej. Wszystkie te formy ekoturystyki powinien łączyć specyficzny sposób organizowania podróży, w tym przede 4

5 wszystkim troska o jak najmniejsze integrowanie we wrażliwe ekosystemy oraz szerzenie szeroko pojętej edukacji ekologicznej, pobudzającej wrażliwość na sprawy przyrody zarówno ze strony turystów, jak i ludności miejscowej. Można wyróżnić następujące formy ekoturystyki: wędrówki i wspinaczki wysokogórskie - wyprawy w rumuńskie Karpaty Południowe, trekkingi w Tatrach, wędrówki piesze przeprawy przez wilgotny las równikowy z indiańskim przewodnikiem, wędrowne rajdy przez Bory Tucholskie, wycieczki rowerowe wyprawy rowerowe po Sri Lance, rajdy rowerowe przez Pojezierze Kaszubskie, wycieczki kajakowe wyprawy w oryginalnych canoe indiańskich po Amazonce w Peru, kajakowe spływy na Biebrzy, spływy pontonami i tratwami rafting po bystrych rzekach Alaski, spływ Dunajcem górskimi tratwami w Pieninach, rejsy, wyprawy żeglarskie rejsy między wyspami Galapagos, żeglowanie po Jeziorach Mazurskich, wycieczki konne zwiedzanie Arizony na grzbiecie konia, rajdy konne w Karkonoszach, wycieczki w karawanie wielbłądów przeprawy na wielbłądach przez Synaj, wędrówki na nartach biegowych, nartach turystycznych, zimowe wędrówki piesze w rakietach wyprawy na nartach turystycznych w boliwijskich Andach, wycieczki na nartach biegowych pasmem Żukowa w Bieszczadach, wyprawy nurkowe na głębokiej wodzie z butlą gazową i płytkiej z maską i rurką wyprawy nurkowe na Wielką Rafę Australijską oraz na Wyspy Karaibskie, wakacje nurkowe z nauką nurkowania pad Jeziorem Plusze (region Warmii i Mazur), wyprawy ornitologiczne wyprawy ornitologiczne do Etiopii, wyprawy fotograficznoornitologiczne na Bagna Biebrzańskie, safari safari na grzbietach słoni w tygrysich parkach Indii, polarne safari w Szwecji, fotosafari w Suwalskim Parku Krajobrazowym, wyprawy w celu obserwowania wielorybów obserwowanie wielorybów na Baja California w Meksyku, wyjazdy tematyczne, hobbystyczne wyprawy w celu obserwowania bezkręgowców lasów równikowych Afryki, podglądanie żubra w Puszczy Białowieskiej, wycieczki w celu poznawania flory danego regionu wyprawa Alpejskie kwiaty Wschodnich Himalajów do Indii, wycieczka botaniczna do trzech regionów Polski, reprezentujących odmienne siedliska roślinne: alpejska flora Tatr, las w Białowieży oraz Bagna Biebrzańskie, nauka rozpoznawania i stosowania ziół oraz grzybów pobyt na farmie tropikalnych ziół w Belize, poznawanie ziół i charakterystycznej szaty roślinnej Polesia Lubelskiego, wędrówki piesze lub objazdowe po zabytkach etnograficzno-kulturowych regionu wyprawa W poszukiwaniu Majów w Ameryce Środkowej, Białostockim Szlakiem Tatarskim po Białostocczyźnie, pobyt w wioskach i centrach kulturowych różnych grup etnicznych i poznawanie ich tradycji wyprawa etnograficzna na Daleki Wschód, udział w ceremoniach i uroczystościach Amurów w Rosji, wycieczki śladami Łemków w Beskidzie Sądeckim i Niskim, 5

6 wycieczki edukacyjne: nauka miejscowych języków, nauka rzemiosła ludowego, nauka tańca ludowego, nauka sztuki kulinarnej regionu nauka hiszpańskiego w ekologicznej szkole w San Andres w Gwatemali, nauka wikliniarstwa w Bieszczadach, wyjazdy w celu pracy społecznej w terenie wyjazdy wolontariuszy na roboty leśne do krajów Ameryki Łacińskiej, wyjazdy w celu zbierania śmieci w parkach narodowych po sezonie turystycznym, wyprawy badawcze, warsztaty badanie problemów ochrony lasów na Kostaryce, studiowanie inteligencji delfinów na Hawajach, wyprawy geologiczne, astrologiczne geologiczne wyprawy do Islandii, na Wyspy Kanaryjskie lub na wulkan Colima w Meksyku, astrologiczne wycieczki po starożytnych miastach Ameryki Środkowej. Ciekawym projektem ekoturystycznym jest ekologiczne letnisko na Wyspach Dziewiczych założone przez Stanley a Selengut a. Jest on jednym z najbardziej znanych pomysłodawców i realizatorów projektów ekoturystycznych w Stanach Zjednoczonych. Selengut wybudował na Wyspie Św. Jana cztery ekoturystyczne letniska, z których najsłynniejszą jest Estete Concordia. Ekoturystyczny ośrodek powstał na zakupionym przez autora skrawku ziemi o powierzchni 10 ha. Posiadłość leży w południowo-wschodniej części wyspy i przylega do Parku Narodowego Wysp Dziewiczych. Tutaj właśnie kilka gatunków żółwi składa jaja, a niewielkie rafy koralowe w pobliskich wodach tętnią różnokolorowym życiem. Autor ekoturystycznego projektu wyszedł z założenia, że konwencjonalna zabudowa może spowodować dużą degradację siedlisk roślinnych, plaży i rafy koralowej. Gdyby powierzchnia gruntu została zniszczona, intensywne deszcze sezonowe wymyłyby doszczętnie górną warstwę gleby, powodując zamulanie wody morskiej i ginięcie koralowców oraz innych zamieszkujących rafę gatunków fauny. Sednem projektu jest pomysł budowy wiszących dróg w celu niedopuszczenia do zniszczenia rzadkich zbiorowisk roślinnych i ochrony przed erozją spowodowaną zadeptywaniem gruntu przez turystów. Małe domki-szałasy (o gabarytach 6 x 6 m) są umieszczone nad ziemią, pośród drzew i połączone systemem wiszących dróg i schodów-drabin. Każdy domek ma taras widokowy i wypoczynkowy; jest wyposażony w urządzenia energooszczędne. Energię pozyskuje się głównie z siły wiatru. Funkcję klimatyzacji pełnią gęste korony drzew, które ocieniają kwatery turystyczne. Jedyną ingerencja w podłoże było wykopanie dołów pod kolumny, które podpierają drogi i całą konstrukcję architektoniczną ośrodka letniskowego. Rury i kable elektryczne ukryte są tuz pod wiszącymi drogami, zamiast na gałęziach drzew. Goście bezpiecznie poruszają się po takich ruchomych traktach i docierają nimi na plażę nie dotykając ziemi. Z oddali prawie nie widać wiszącego letniska, dzięki czemu nie zniszczono również naturalnego krajobrazu wyspy. Priorytetowym celem autora projektu jest zachowanie możliwie największej różnorodności biologicznej siedlisk roślinnych, roślinnych także przywrócenie środowisku przyrodniczemu gatunków, które pierwotnie tu występowały. Podejmowane są próby odnawiania naturalnego, pierwotnego krajobrazu, który przez lata był niszczony przez wprowadzanie obcych gatunków w miejsce rodzimych roślin. Sadzi się taką roślinność, wśród której będą mogły gnieździć się różnorodne ptaki i mnożyć inne dzikie zwierzęta, charakterystyczne dla naturalnego ekosystemu. Infrastrukturę turystyczną, oprócz wiszących domków i dróg stanowi dodatkowo kilka niewielkich budynków. Jest tu sklep ze zdrową żywnością, biodegradacyjnymi kremami i innymi kosmetykami oraz różnymi produktami pierwszej potrzeby wszystko opakowane w materiały przyjazne środowisku. Jest też tzw. centrum poczęstuj się, gdzie turyści przed odjazdem zostawiają produkty żywnościowe i inne zbędne przedmioty niewykorzystane podczas pobytu na wyspie. Samoobsługowa restauracja na świeżym powietrzu oferuje zdrowe, smaczne potrawy przygotowywane z miejscowych produktów. Ściśle jest przestrzegany etyczny kod restauracji, który zabrania np. kupowania ryb owoców morza od rybaków prowadzących połowy w sposób niedozwolony i zagrażający podmorskiej przyrodzie. Zawsze są serwowane dodatkowo posiłki 6

7 wegetariańskie. Pracownicy kuchni używają biodegradacyjnych produktów czyszczących, korzystają z urządzeń oszczędzających wodę i energię, nietoksycznych środków owadobójczych itp. We wszystkich obiektach uzdatnia się wodę. Powtórnie zużywa się ponad 1 mln litrów wody każdego roku. Część uzdatnianej wody jest stosowana do irygacji wzgórz, gdzie są sadzone drzewa i inne rośliny. Chociaż wybudowanie nietypowego ośrodka turystycznego, w miejsce tradycyjnego turystycznego kurortu, wymaga nieco więcej wysiłku i wyobraźni do inwestorów, to jednak inwestycja taka okazje się w dalszej perspektywie czasu o wiele bardziej opłacalna. Wiele jest na świecie i w Polsce takich regionów, które wyraźnie pretendują do uczynienia ekoturystyki jednym z podstawowych priorytetów ich rozwoju. Co więcej, wydaje się, że właśnie ekoturystyka wraz z pokrewnymi jej formami podróży i przedsiębiorczości może przyczynić się do tego, że obszary te zachowają swoją tożsamość kulturową oraz różnorodność przyrodniczą, jeżeli umiejętnie zaplanuje się ich zrównoważony rozwój. Przyrodnicy lub osoby zajmujące się profesjonalnie ochroną przyrody i kultury mogą w tym miejscu zaprotestować, argumentując, że najpiękniejsze i najbardziej naturalne regiony świata trzeba zostawić bez zmian, a nie planować ich rozwoju. Jednak wziąwszy pod uwagę obecne trendy rozwoju społecznego i ekonomicznego świata, zjawisko wzrostu demograficznego i rosnące zapotrzebowanie na przestrzeń życiową, trzeba przyznać, że nie uda się ocalić w taki sposób nawet tych najdalszych zakątków Ziemi. 7