Część II ZESTAWIENIE PROBLEMÓW ZGŁOSZONYCH PRZEZ IZBY CELNE

Transkrypt

1 Część II ZESTAWIENIE PROBLEMÓW ZGŁOSZONYCH PRZEZ IZBY CELNE 1

2 1. Czy obecna wewnętrzna struktura organizacyjna izby celnej i urzędu celnego sprzyja prawidłowej realizacji zadań? Uwagi zgłaszane w związku z udzieleniem odpowiedzi negatywnej: 1. Należy wypracować model podziału zadań kontrolnych pomiędzy izbą i urzędami celnymi. Obecnie obydwa poziomy mają podobne obowiązki wynikające z ustawy o Służbie Celnej zaś wyraźnie różne narzędzia do ich realizacji. Stąd też niektóre elementy aparatu kontrolnego, dziś działającego w izbach, powinny zostać przeniesione na poziom urzędów. Dotyczy to: - zadań kontrolnych szczególnego nadzoru podatkowego, - grup mobilnych, które byłyby nadzorowane przez komórkę organizacyjną w izbie celnej; 2. Należałoby rozważyć możliwość wyłączenia komórek szczególnego nadzoru podatkowego spod nadzoru komórki nadzoru i koordynacji kontroli przedsiębiorców w izbie celnej. Zadania szczególnego nadzoru podatkowego na poziomie izby celnej powinna realizować komórka podatku akcyzowego; 3. Powinno się przekazać całość czynności kontrolnych (zwalczanie przestępczości celnej) do organów I instancji, czyli naczelnikom uc z pozostawieniem w ic koordynacji i nadzoru działań kontrolnych oraz struktur specjalnych takich jak wywiad celny; 4. Wskazane byłoby utworzenie jednej komórki kontroli wewnętrznej z uwagi na dublowanie się zadań komórki kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego; 5. W strukturze urzędów celnych powinno się umieścić komórki obsługi prawnej i stanowisko radcy prawnego. Obsługa prawna zapewniana z poziomu izby celnej przy rozszerzających się zadaniach urzędu celnego i skomplikowanym charakterze decyzji, zwłaszcza w zakresie podatku akcyzowego jest niewystarczająca; 6. Powinna nastąpić decentralizacja zadań w zakresie egzekucji administracyjnej - w ramach obecnej struktury organizacyjnej istnieje możliwość przekazania uprawnień organów egzekucyjnych naczelnikom urzędów celnych. Przy zachowaniu funkcji wierzyciela przez dyrektora izby celnej, prowadzenie na jego zlecenie egzekucji administracyjnej przez naczelników uc pozwoliłoby na wykorzystanie terenowych struktur do prowadzenie czynności egzekucyjnych. Prowadzenie egzekucji przez jeden organ egzekucyjny na terenie obszaru województwa jest nieefektywne i wymagające ponoszenia dużych wydatków egzekucyjnych; 7. Słusznym byłoby rozważenie możliwości tworzenia w urzędach celnych komórek analizy ryzyka; 8. Komórki prawno-organizacyjne powinny być rozdzielone na dwie odrębne komórki: prawną i organizacyjną z uwagi na odmienny charakter i specyfikę zadań obu komórek; 9. W izbie celnej powinny być utworzone komórki nadzorującej szczególny nadzór podatkowy; 10. Istnieje potrzeba powołania komórek służby wewnętrznej; 11. Powinno dążyć się do usamodzielnienia urzędów celnych w zakresie finansowym, logistycznym i kadrowym. Naczelnik urzędu celnego jako organ administracji państwowej I instancji powinien mieć większy wpływ na funkcjonowanie podległego mu urzędu; 12. Należy rozszerzyć uprawnienia dyrektora izby celnej w zakresie zmiany struktury organizacyjnej izby. Dyrektor izby celnej powinien mieć, w uzasadnionych przypadkach i po uprzednim poinformowaniu Ministerstwa, możliwość tworzenia, łączenia lub dzielenia komórek organizacyjnych izby bez konieczności każdorazowego uzyskiwania zgody Ministra Finansów; 2

3 Postulaty dotyczące konkretnych przypadków: 1. Zamiast Oddziału Celnego Port Lotniczy w Katowicach - Pyrzowicach należałoby utworzyć Oddział Celny Port Lotniczy Osobowy i Oddział Celny Port Lotniczy - Towarowy. Rozdzielenie jest konieczne, bowiem Port Lotniczy w Pyrzowicach staje się jednym z najszybciej rozwijających się i obecnie trwa jego rozbudowa, po zakończeniu której port cargo będzie oddalony o kilka kilometrów od portu pasażerskiego, co fizycznie uniemożliwia wykonywanie kontroli w jednym oddziale; 2. W Izbie Celnej w Krakowie powinny zostać utworzone: a) komórka statystyczna realizująca zadania o charakterze ogólnopolskim, związane z obsługą warstwy analitycznej podsystemu INTRASTAT. W strukturze Izby Celnej w Krakowie funkcjonuje Wydział INTRASTAT, którego rola i przypisane zadania nie odpowiadają zakresowi przewidzianemu dla komórek przyjmujących i weryfikujących deklaracje INTRASTAT w izbach celnych. W chwili obecnej Wydział sprawuje administrację merytoryczną podsystemu INTRASTAT oraz realizuje zadania związane z obsługą warstwy analitycznej systemu (zadania na poziomie ogólnopolskim). Zadania związane z ogólnopolską analityką INTRASTAT oraz tworzeniem i obsługą systemu porównywania danych INTRASTAT/VAT, jak również prowadzenie badań cenowych we współpracy z ekspertami z Głównego Urzędu Statystycznego, stanowią odrębny obszar zadaniowo-organizacyjny, który powinien zostać wyodrębniony w strukturze organizacyjnej, ze względu na specyficzny zakres kompetencji i odpowiedzialności. Komórka statystyki byłaby odpowiedzialna za kontakty z Głównym Urzędem Statystycznym oraz generowanie zbiorów statystyki handlu zagranicznego RP, przekazywanych przez GUS do EUROSTAT. Do zadań komórki należałoby: - opracowywanie i testowanie widełek wagowo-cenowych, - analiza i weryfikacja danych z hurtowni VAT, KEP i REGON oraz przygotowywanie plików VAT, KEP i REGON przeznaczonych do wgrania na bazę centralną, - budowa dodatkowych modułów analitycznych dla wydziałów INTRASTAT z wykorzystaniem technologii OLAP i ASP.NET oraz administrowanie tymi modułami, - inne zadania wynikające ze współpracy i wykonywania zadań dla potrzeb administracji merytorycznej i Projektu, - kontrola funkcjonowania analityki okresów sprawozdawczych w szczególności kontrola procesów zachodzących na serwerze analitycznym, dotyczących obliczania kategorii i priorytetów, poprawności i kompletności danych, itp. - kontrola zawartości bazy analitycznej podsystemu INTRASTAT. b) komórka Projektowania i Wdrażania Systemu Kontroli Eksportu, która realizowałaby następujące zadania: - sprawowanie nadzoru nad realizacją projektu Systemu Kontroli Eksportu (AES) w ramach systemu CELINA, - koordynacja i realizacja zadań związanych z projektowaniem, wdrożeniem i eksploatacją systemu AES, - prowadzenie działań związanych ze stosowaniem wspólnotowego i krajowego prawa w zakresie kontroli operacji eksportowych, - zarządzanie algorytmami kontroli deklaracji celnych wywozowych, - prowadzenie Archiwum Systemu AES, zawierającego dokumentację koordynacyjnych prac wdrożeniowych i prowadzonej korespondencji, - prowadzenie szkoleń z zakresu AES. 3

4 3. Wskazane byłoby ponowne utworzenie zlikwidowanych Oddziałów Celnych w Chyżnem i Muszynie. Zwracano też uwagę, iż w związku z akcesją Polski do struktur unijnych, otrzymaniem licznych nowych zadań (Intrastat, WPR, zadania podatkowe, grupy mobilne), reformą struktur organizacyjnych z maja 2002r., a następnie likwidacją komórek po wejściu do UE związaną ze spadkiem ilości zgłoszeń celnych, administracja celna w ostatnich latach podlegała permanentnym zmianom strukturalnym, które destabilizowały funkcjonowanie procedur organizacyjnych i komunikacyjnych. Realizacja reform organizacyjnych wiązała się z ogromnym wysiłkiem organizacyjnym i ewidentnie zakłócała właściwy tok pracy organów, z założenia służących przede wszystkim przedsiębiorcom dokonującym obrotu towarowego z zagranicą. Częsta reorganizacja służb celnych powoduje u pracowników i funkcjonariuszy celnych poczucie niestabilności i tymczasowości w wykonywaniu powierzonych obowiązków. Wszystkie ww. uwagi zostały zgłoszone przez 7 izb celnych. 4

5 2. Czy w komórkach organizacyjnych na obszarze działania izby celnej występuje potrzeba zwiększenia zatrudnienia? jakie są potrzeby w tym zakresie? w jakich komórkach organizacyjnych? jakie są przyczyny niedoborów kadrowych? Lp. 1. Izba Celna IC w Białej Podlaskiej Aktualne zapotrzebowanie na etaty (w liczbie etatów) w 2006 r. Uzasadnienie uwagi - 55 etatów po osiągnięciu pełnej wydolności rozbudowywanego obecnie przejścia granicznego w Hrebennem - planowane na koniec 2006 r. - pion akcyzowy urzędach celnych (zwłaszcza szczególny nadzór podatkowy), - Wydział Dokumentacji Celnej, - brak faktycznej obecności w pracy osób alokowanych (długotrwałe zwolnienia lekarskie) - Referat Zarządzania Ryzykiem - Wydział Zwalczania Przestępczości - Wydział Informatyki - Wydział Prawno Organizacyjny - Wydział Logistyki - oddziały celne graniczne (Koroszczyn, Sławatycze, Drogowy w Terespolu, Drogowy w Dorohusku, Hrebenne); 2. IC w Białymstoku IC w Gdyni IC w Katowicach IC w Kielcach 36 Około 100 etatów należy zabezpieczyć na obsadę 4 nowych przejść na granicy polsko białoruskiej. Budowa nowego terminalu kontenerowego w porcie w Gdyni (Gdynia Container Terminal) i jego uruchomienie z początkiem 2006 r. wymaga utworzenia nowego Oddziału Celnego Nabrzeże Bułgarskie w Gdyni. Wzmocnienia etatowego wymagają szczególny nadzór podatkowy, komórki podatku akcyzowego i kontroli podatku akcyzowego, komórki karnoskarbowe, niektóre z oddziałów celnych. Niedobory w stosunku do obsady docelowej. Braki występują w: - Wydziale Zwalczania Przestępczości, - Urzędzie Celnym w Kielcach, - potrzeby Szczególnego Nadzoru podatkowego 6. IC w Krakowie 240 IC 150 etatów, 5

6 7. IC w Łodzi IC w Olsztynie IC w Opolu 88 UC w Krakowie 60 etatów. OC Port Lotniczy Kraków Balice 30 etatów Etaty przeznaczone dla komórek kontrolnych, tj.: Szczególnego Nadzoru Podatkowego, Wydziału Zwalczania Przestępczości, Wydziału Zarządzania Ryzykiem, Wydziału Dokumentacji Celnej, referatów kontroli przedsiębiorców etatów do obsługi budowanego przejścia granicznego w Grzechotkach otwarcie II kw r., - 38 etatów - w Oddziale Celnym w Bezledach, - 20 etatów w Oddziale Celnym w Gołdapi, - 26 etatów w Wydziale Zwalczania Przestępczości, - 20 etatów w komórkach szczególnego nadzoru podatkowego, - 7 etatów w Wydziale Dokumentacji Celnej, - 5 etatów na stanowisko poborcy w komórce egzekucyjnej. IC - 41 etatów UC w Opolu 47etatów 10. IC w Poznaniu IC w Przemyślu IC w Rzepinie (brak danych) Przyczyną niedoborów są ograniczone możliwości efektywnego wykorzystania etatów przekazanych w wyniku alokacji. Istnieje potrzeba zwiększenia zatrudnienia w komórkach akcyzowych urzędów celnych 13. IC w Szczecinie IC w Toruniu IC w Warszawie 182,5 W stosunku do zatwierdzonego planu potrzeba 17 etatów Do obsadzenia pozostało 182, 5 etatów m.in. w komórkach kontroli celnej i akcyzowej oraz szczególnego nadzoru podatkowego w Urzędach Celnych, w Wydziale Zwalczania Przestępczości Celnej w IC w Warszawie 16. IC we Wrocławiu 40 Niedobory w komórkach szczególnego nadzoru podatkowego. Przyczyna leży w niedoszacowaniu limitów etatowych określonych wg kryteriów MF. O g ó ł e m 1750,5 6

7 3. Czy w komórkach organizacyjnych na obszarze działania izby celnej występują nadwyżki zatrudnienia? Tylko Dyrektor Izby Celnej w Krakowie odpowiedział, iż posiada nadwyżki zatrudnienia, tj. około 15 etatów w Urzędzie Celnym w Nowym Targu oraz około 15 etatów w Urzędzie Celnym w Nowym Sączu. W celu racjonalizacji zatrudnienia podejmował następujące zadania: - po połączeniu Izby Celnej w Krakowie z Izbą Celną w Nowym Targu oraz po likwidacji komórek na granicy przeniesiono maksymalną liczbę funkcjonariuszy z Nowego Targu i Nowego Sącza do pełnienia służby w Krakowie tj. łącznie: 76 osób, nie wliczając osób alokowanych do Izby Celnej w Przemyślu w listopadzie 2003r., - zmieniono właściwość miejscową podległych urzędów celnych poprzez zmniejszenie obszaru właściwości miejscowej Urzędu Celnego w Krakowie na rzecz UC w Nowym targu i w Nowym Sączu. Powiaty: brzeski, dąbrowski i tarnowski oraz miasto Tarnów przejął od UC Kraków - UC w Nowym Sączu. Powiaty: oświęcimski i myślenicki przejął od UC Kraków - UC w Nowym Targu. Gminy: Mszanę Dolną i Niedźwiedź przejął od UC Nowy Sącz - UC w Nowym Targu. Pozwoliło to na skierowanie funkcjonariuszy i pracowników do wykonywania innych zadań bez ich służbowego przenoszenia, - utworzono zamiejscowe komórki Izby Celnej w Krakowie z siedzibą w Urzędzie Celnym w Nowym Targu, co znacznie zmniejszyło liczbę alokowanych funkcjonariuszy, - przenoszonym funkcjonariuszom w miarę możliwości umożliwiono pracę w systemie zmianowym w celu zminimalizowania ilości dojazdów. Przyczyny uniemożliwiające podejmowanie dalszych działań racjonalizacyjnych: - brak możliwości przenoszenia funkcjonariuszy pomiędzy urzędami celnymi w różnych miastach z powodu związanych z tym kosztów przeniesienia, - brak możliwości zwolnienia funkcjonariuszy w przypadku likwidacji komórki, w związku z niepodjęciem decyzji na szczeblu centralnym dot. zwalniania funkcjonariuszy w takich przypadkach. 7

8 4. Czy występują utrudnienia w funkcjonowaniu szczególnego nadzoru podatkowego? 1. Duża ilość aktów wykonawczych, niespójność przepisów ustawowych i wykonawczych, duża częstotliwość ich zmian, nie zawsze jednak uwzględniająca dostosowanie przepisów do sygnalizowanych przez organy podatkowe realiów obrotu np. w okresie od r. zostało opublikowanych 12 rozporządzeń regulujących materię podlegającą szczególnemu nadzorowi podatkowemu oraz 24 rozporządzenia zmieniające. 2. Mało czytelne przepisy regulujące funkcjonowanie SzNP głównie w kwestii paliw oraz na styku funkcjonowania przepisów celnych i podatkowych. Np. w procedurach celnych dopuszczalne jest uwzględnianie wagi deklarowanej, procedury podatkowe takich rozwiązań nie dopuszczają i tak w przypadku importu np. gazu, który może być objęty procedurą zawieszenia akcyzy i następnie wprowadzany do składu podatkowego rodzi to wiele komplikacji: - nie dokonano zmiany definicji olejów podlegających barwieniu, pomimo, że obecny stan prawny pozwala na wprowadzenie do obrotu nie barwionego paliwa o parametrach bardzo zbliżonych do oleju napędowego; zmiany 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków prowadzenia składów podatkowych, odnośnie obowiązku prawnej kontroli metrologicznej zbiorników magazynowych pomimo niemożliwości ich legalizacji, zgodnie z art. 27 ust.7 ustawy o podatku akcyzowym, podatnicy wykonujący czynności z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy są objęci przepisami o szczególnym nadzorze podatkowym, natomiast rozporządzenie w sprawie wykonywania szczególnego nadzoru podatkowego ogranicza nadzór jedynie do wymienionych kategorii wyrobów, co jest sprzeczne z celem zapisu ustawowego, którym jest objęcie nadzorem całości obrotu w procedurze zawieszenia, - brak kompleksowego uregulowania w zakresie przeładunku wyrobów akcyzowych zharmonizowanych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, rozporządzenie w sprawie zezwoleń na prowadzenie składu podatkowego, działalności jako zarejestrowany handlowiec oraz niezarejestrowany handlowiec, a także na wykonywanie czynności w charakterze przedstawiciela podatkowego odnosi się jedynie do przeładunku gazu pomijając pozostałe wyroby akcyzowe zharmonizowane, - 2 rozporządzenia w sprawie procedury zawieszenia poboru akcyzy i jej dokumentowania jest sprzeczny z art.30 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, - szeroki katalog zwolnień od podatku akcyzowego oraz różnorodność i zmienność warunków umożliwiających zastosowanie zwolnienia (różny moment zakończenia procedury zawieszenia) uniemożliwia wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego na dalszym etapie obrotu wyrobów akcyzowych zharmonizowanych podlegających zwolnieniu. 3. Przepisy uniemożliwiające racjonalne, zgodne ze wskazaniami określającymi ryzyko, właściwe zarządzanie posiadanymi kadrami i organizowanie pracy. Niejednolite podstawy zatrudnienia osób wykonujących te same zadania (funkcjonariusze celni pełniący służbę i pracownicy zatrudnieni w służbie cywilnej), kwestie dojazdów, określenia miejsca wykonywania pracy. 4. Niewystarczająca obsada kadrowa, w szczególności wobec zwiększającej się liczby obowiązków, np. od 1 maja 2004r. objęcie stałym nadzorem większości produktów rafinacji ropy naftowej. 5. Zbyt mało szkoleń specjalistycznych organizowanych centralnie, szczególnie w dziedzinach nowych dla służb SzNP po wstąpieniu Polski do struktur UE. 6. Złe wyposażenia referatów SzNP w środki transportu (samochody), środki łączności, urządzenia do kontroli. 7. Brak centralnej bazy danych dot. przepływu towarów akcyzowych ogólnie, towarów przemieszczanych w procedurze zawieszonej akcyzy, wywiązywania się podmiotów z 8

9 obowiązku zapłaty akcyzy po zakończeniu powyższej procedury. Kończąc procedurę w składzie podatkowym na terenie właściwości jednej izby celnej - brak możliwości sprawdzenia czy podmiot korzystający z procedury zawieszenia poboru akcyzy w finale uiszcza należności podatkowe. Sytuacja taka stanowi ogromne zagrożenie dla powstawania oszustw podatkowych, a co za tym idzie zmniejszenie wpływów do budżetu. 8. Podział (rozdrobnienie) zadań dotyczących kontroli nad funkcjonowaniem automatów o niskich wygranych, gdzie Izba Skarbowa wydaje decyzje udzielające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie gier na automatach o niskich wygranych, następnie weryfikacja, kontrola, nadzór znajduje się w rękach organów podatkowych. Kolejny etap w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości - sprawy karne ponownie przekazywane są do właściwych urzędów skarbowych. 9. Konieczność wykonywania wielu czasochłonnych czynności m.in. nakładanie zamknięć urzędowych np. Grupa LOTOS przesyłek dziennie po 60 wagonów, podczas gdy podmioty gospodarcze zabezpieczają transporty dużo lepiej zaawansowanymi technicznie zamknięciami. Dla uproszczenia można by zrezygnować z nakładania zabezpieczeń urzędowych poprzez decyzję naczelnika urzędu zezwalającą na uznanie zamknięć załadowcy, gdyż czynności te zabierają zbyt dużo czasu, który można przeznaczyć na analizę dokumentów czy kontrole. 10. Uregulowania dotyczące stosunku pracy (niejednolite podstawy zatrudnienia osób wykonujących te same zadania, kwestie dojazdów, możliwość rotacji pracowników, określenie miejsca wykonywania pracy). 11. Brak jednolitej metodyki i procedur kontroli oraz szkoleń przy przyjęciu nowych dziedzin i zagadnień tematycznych do kontroli (np. paliwa, gaz). 12. Brak przygotowania technicznego do kontroli paliw, w tym brak właściwych magazynów do przechowywania próbek paliwa oraz do przechowywania zabezpieczonego paliwa. 13. Wysokie koszty magazynowania zabezpieczonych towarów ponoszone przez izbę. 14. Brak możliwości podłączenia komórek stałego nadzoru podatkowego do systemu informatycznego służb celnych Brak sprzętu informatycznego i brak oprogramowania. 15. Brak jednoznacznych zapisów w rozporządzeniu w sprawie szczególnego nadzoru podatkowego zobowiązujących podmioty do zapewnienia pracownikom szczególnego nadzoru ochrony wynikającej z przepisów BHP 9

10 5. Jakie są główne przyczyny wszczynania postępowań dyscyplinarnych (proszę o wyspecyfikowanie zgodnie z klasyfikacją zawartą w załączniku nr 2 do decyzji Ministra Finansów nr 5 /OC z dnia 3 marca 2005 r. w sprawie trybu przekazywania meldunków służbowych)? Przyczyna wszczynania postępowań dyscyplinarnych liczba izb celnych, które wskazały na daną przyczynę niedopełnienie lub nierzetelne wykonywanie obowiązków służbowych 13 naruszenie dyscypliny pracy (spóźnienia, opuszczenie stanowiska pracy) 11 poświadczenie nieprawdy 5 przyjęcie korzyści materialnej 5 odmowa wykonania polecenia służbowego 4 spożywanie alkoholu w czasie służby 4 stawienie się, przebywanie w czasie służby w stanie nietrzeźwości 3 inne 3 przemyt 2 niegodne zachowanie poza służbą 2 przekroczenie zakresu uprawnień 1 niesprawne wykonywanie obowiązków służbowych 1 wykorzystanie sprzętu służbowego (komputera) do celów prywatnych 1 naruszenie dyscypliny pracy 1 nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy 1 10

11 6. Jakie środki należałoby zastosować, aby ograniczyć lub wyeliminować przyczyny niepożądanych zachowań, kończących się wszczęciem postępowania dyscyplinarnego? 1. Konsekwentne egzekwowanie przez bezpośrednich przełożonych przestrzegania dyscypliny pracy i obowiązku zachowania trzeźwości w pracy także poprzez stosowanie kar dyscyplinarnych; 2. Stałe monitorowanie obszarów ryzyka w tym analiza ryzyka funkcjonująca w szybkich systemach informatycznych; 3. Opracowanie i ujednolicenie procedur, instrukcji postępowania dla funkcjonariuszy celnych z uwzględnieniem wszystkich obowiązujących regulacji prawnych; 4. Zwiększenie ilości środków pozytywnej motywacji (nagrody, motywacja godnościowa, zwiększenie wynagrodzeń) oraz wprowadzenie motywacyjnego systemu wynagradzania funkcjonariuszy i pracowników; 5. Wzmożenie nadzoru służbowego bezpośrednich przełożonych nad funkcjonariuszami i pracownikami na każdym szczeblu zarządzania; 6. Wyeliminowanie dualizmu prawnego - jasność i spójność przepisów i procedur; 7. Zidentyfikowanie obszarów ryzyka oraz ustalenie dla nich jednolitych i precyzyjnych procedur postępowania; 8. Stworzenie jednolitego systemu naboru kadr, uwzględniającego specyfikę i charakter wykonywanych zadań, w tym: - określenie standardów merytorycznych z zakresu posiadanych umiejętności i zdolności, - określenie predyspozycji odnoszących się do konkretnych stanowisk, w szczególności do stanowisk kierowniczych. - kierowanie do poszczególnych komórek organizacyjnych Służby Celnej funkcjonariuszy i pracowników posiadających odpowiednie predyspozycje i cechy charakterologiczne; 9. Zreformowanie i urealnienie systemu ocen okresowych (np. kilkuosobowe komisje, które faktycznie ocenią funkcjonariusza), a przede wszystkim konsekwencja w ocenie pracowników i ich rotacja bądź wydalenie w sytuacji złej oceny pracy na danym stanowisku; 10. Wdrożenie programów rotacji; 11. Egzekwowanie zasady godnościowego zarządzania zespołami ludzkimi na wszystkich szczeblach zarządzania; 12. Każdorazowe dokumentowanie notatkami służbowymi przypadków niewłaściwego zachowania; 13. Szkolenia merytoryczne z naciskiem na procedury zachowań funkcjonariuszy celnych podczas wykonywania obowiązków służbowych oraz szkolenia dotyczące kodeksu etyki funkcjonariusza celnego; 14. Zwiększenie pracy szkoleniowo-wychowawczej z młodymi funkcjonariuszami przy jednoczesnym zaostrzeniu reakcji przełożonych na niewłaściwe zachowanie bardziej doświadczonych funkcjonariuszy; 15. Zapewnienie stabilności zatrudnienia; 16. Rozbudowanie systemu analizy ryzyka; 17. Kontynuowanie prac nad udoskonaleniem programów, które zasadniczo utrudniają określone zachowania (np. program GRANICA, CELINA, ALINA, które odpowiednio udoskonalone mogą stanowić skuteczne narzędzie) i oczywiście stałe rozwijanie istniejący zabezpieczeń (telewizja dozorowa, programy losujące itp.); 18. Natychmiastowe reagowanie na naruszanie dyscypliny pracy przez pracowników - nietolerowanie niewłaściwych zachowań, w tym pracy pod wpływem alkoholu 19. Poruszanie spraw będących przedmiotem postępowań dyscyplinarnych na naradach służbowo-szkoleniowych, informowanie funkcjonariuszy, co może, a czego nie powinien robić oraz o konsekwencjach określonego postępowania; 11

12 20. Stworzenie tabeli wykroczeń systematyzującej formy naruszenia dyscypliny pracy lub złamania prawa wg kategorii z przyporządkowaną odpowiednią sankcją; 21. Zwiększenie obsady i rozszerzenie katalogu zadań i uprawnień komórek kontroli wewnętrznych; 22. Powołanie komórki organizacyjnej ds. zwalczania zjawisk korupcyjnych. 12

13 7. Proszę o wskazanie obszarów działania Służby Celnej najbardziej zagrożonych korupcją: 1. Przyjęcie zgłoszenia celnego od podróżnego w formie ustnej i dokonanie odprawy celnej; 2. Decyzje o podjęciu lub odstąpieniu od kontroli szczegółowej środka transportu i towaru; 3. Potwierdzanie wywozu towarów przez podróżnych na dokumentach Zwrot VAT ; 4. Potwierdzanie wywozu za granicę towarów na dokumentach TAX FREE; 5. Potwierdzanie danych dotyczących ilości, rodzaju, jakości wyrobów akcyzowych zharmonizowanych na dokumentach przewozu (ADT, WzS, PzS) oraz dokumentach przyjęcia i sprawdzenia przesyłki; 6. Przywóz towarów, zwłaszcza akcyzowych, w ruchu osobowym; 7. Bezpośredni, osobisty kontakt z kontrolowanym np. podróżnym, oddziały graniczne z ruchem pasażerskim, kontakt ze stałymi przedstawicielami firm i agentami celnymi; 8. Odprawy towarów wrażliwych np. tekstylia; 9. Jednoosobowe wykonywanie czynności lub podejmowanie decyzji (kontrola celna na granicy, kontrola podatkowa, wykonywanie czynności szczególnego nadzoru podatkowego, kontrola drogowa, kontrola poza urzędem); 10. Wydawanie pozwoleń; 11. Potwierdzanie dokonywania wywozu poza granice UE (zwłaszcza towarów objętych refundacją w ramach WPR); 12. Wszelkie działania kontrolne (komórki kontroli przedsiębiorców, szczególny nadzór podatkowy, kontroli podatku akcyzowego); 13. Kontrole wykonywane poza siedzibami organów celnych na drogach, w siedzibach przedsiębiorców i zakładach przemysłowych wobec często zbyt małej obsady komórek kontrolnych utrudniających rotację w zespołach kontrolnych i nadzór bezpośredniego przełożonego; 14. Kontrola warunków zwolnienia oraz zużycia wyrobów akcyzowych zgodnie z przeznaczeniem; 15. Kontrole przeprowadzane przez grupy mobilne; 16. Kontrola automatów do gier; 17. Zwalczanie przestępczości celnej i akcyzowej; 18. W obszarach kontroli celno-akcyzowej zarówno na granicy jak wewnątrz kraju, gdzie zagrożenia tzw. pokusy są większe niż w innych obszarach prowadzić kontrolowaną rotację kadr; 19. Wykonywanie stałych nadzorów w ramach szczególnego nadzoru podatkowego bez częstego rotowania pracowników; 20. Prowadzenie postępowania mandatowego; 21. Obszary, w których brak jest skutecznych i czytelnych regulacji prawnych; 22. Wszędzie, gdzie jest miejsce na uznaniowość z powodu niejasności przepisów; 23. System refundacji i reglamentacji; 24. Czynności egzekucyjne poborcy; 25. Czynności związane z likwidacją towarów; 26. Obszary podległości służbowej bezwzględne wyeliminowanie jakichkolwiek podległości związanych z układami rodzinnymi lub towarzyskimi; 27. Przetargi i zamówienia publiczne; 28. Obszary nie objęte informatyzacją; 29. Zbieranie, ewidencjonowanie i zarządzanie informacjami przez komórki dokumentacji celnej. 13

14 8. Proszę o wskazanie przyczyn występowania korupcji w Służbie Celnej oraz możliwości ich eliminacji: Przyczyny korupcji 1. Niejasne, nieprecyzyjne, dające możliwości dokonywania różnych interpretacji przepisy, w szczególności o charakterze fakultatywnym; luki prawne; 2. Zbyt duża uznaniowość w przepisach pozwalająca na niejednoznaczność postępowania, szczególnie w przepisach podatkowych; 3. Zbyt duża ilość dokumentów wymaganych prawem od stron postępowania; 4. Zbyt duża różnica w stawkach celnych dla konkretnych towarów (np. banany o różnym pochodzeniu); 5. Brak przejrzystego systemu motywacyjnego, zbyt niski poziom wynagrodzeń funkcjonariuszy celnych nieadekwatny do ponoszonej odpowiedzialności i ryzyka zawodowego, niskie świadczenia socjalne w porównaniu z innymi służbami mundurowymi; 6. Brak ujednoliconych w Służbie Celnej procedur postępowania; 7. Brak systemu kontroli wewnętrznej umożliwiającego prowadzenie aktywnych działań antykorupcyjnych wobec podejrzewanych o takie zachowania funkcjonariuszy m.in. poprzez czynności operacyjno rozpoznawcze, możliwość stosowania prowokacji itp.; 8. Brak dostatecznego nadzoru funkcjonalnego ze strony kierownictwa; 9. Nadmiar kompetencji w ręku jednego funkcjonariusza; 10. Samodzielne wykonywanie czynności szczególnego nadzoru podatkowego w gorzelniach i punktach gier na automatach; 11. Wykonywanie czynności w danym miejscu przez tych samych pracowników szczególnego nadzoru przez długi okres czasu (przyczyna - duże niedobory kadrowe); 12. Znacznie utrudniony kontakt pracowników szczególnego nadzoru podatkowego z przełożonymi ze względu brak środków technicznych; 13. Brak komórek organizacyjnych w Służbie Celnej wyznaczonych do walki z korupcją, która posiadałaby odpowiednie uprawnienia, niezależność od środowisk lokalnych oraz odpowiednio duże możliwości działania. Zwalczania korupcji w Służbie Celnej przez inne służby jest mało skuteczny; 14. Brak poczucia stabilności i niepewność zatrudnienia w wyniku ciągłych zmian organizacyjnych w Służbie Celnej; 15. Nie stosowanie w oddziałach systemu losowego przydziału zadań funkcjonariuszom dokonującym odpraw celnych tzw. zasady wielu oczu co często wynika z ograniczonych możliwości kadrowych; 16. Niedostateczna obserwacja i analiza zachowań funkcjonariuszy celnych w trakcie 3-letniej służby przygotowawczej przez kierownictwo średniego szczebla; 17. Brak skutecznego mechanizmu monitorowania stanu majątkowego funkcjonariuszy; brak możliwości kontroli przez dyrektora izby celnej oświadczeń majątkowych składanych przez podległych mu funkcjonariuszy celnych; 18. Brak jednolitego systemu rekrutacji dla całej Służby Celnej i brak możliwości skutecznej weryfikacji osób ubiegających się o pracę w Służbie Celnej; 19. Brak precyzyjnych i jednocześnie restrykcyjnych przepisów oraz jasno określonych standardów ograniczających zjawisko przyjmowania upominków i prezentów (np.: wiecznych piór, długopisów, kalendarzy, itp.) 20. Niestabilny i skomplikowany system podatkowy obowiązujący w Polsce, przewidujący liczne ulgi i zwolnienia; 21. Zbyt wysokie obciążenia podatkowe dla podatników np. podatek akcyzowy, w większości przypadków dotyczy wyrobów, których koszt wytworzenia lub pozyskania jest bardzo niski. Równowartość podatku akcyzowego stanowi wielokrotność pozostałych kosztów, a 14

15 możliwość zatrzymania tych kwot, jako czystego zysku stanowi dla niektórych podmiotów pokusę nie do odparcia. Podmioty takie zmierzają do ograniczenia lub wyłączenia swojej działalności spod kontroli prowadzonej przez pracowników organów celnych. Z tego względu, w zakresie podatku akcyzowego, do obszarów narażonych na korupcję należą te działy, które mają bezpośredni kontakt z podmiotami gospodarczymi komórki szczególnego nadzoru podatkowego, kontroli podatkowej i komórki orzecznicze; 22. Nieetyczne zachowania stron bezpośrednio związanych z obrotem towarowym, niebezpieczeństwo zagrożenia zdrowia lub życia oraz wysokie prawdopodobieństwo kontaktu ze zorganizowaną przestępczością; 23. Odpływ najbardziej wartościowej kadry ze względu na niskie zarobki, a tym samym ogólne pogarszanie się jakości kadr 24. Brak działań chroniących funkcjonariuszy celnych i pracowników w konkretnych sytuacjach korupcyjnych; 25. Wysoka opłacalność przemytu (głównie wyrobów akcyzowych, towarów pirackich, CITES), a co za tym idzie możliwość przeznaczania na,,łapówki stosunkowo dużych środków; 26. Przeświadczenie o bezkarności z powodu trudności w udowodnieniu zaistnienia zachowania korupcyjnego; 27. Brak polityki motywacyjnej funkcjonariusz zdaje sobie sprawę, że nawet za ujawnienie stosunkowo dużego przemytu nie zostanie w żadnym stopniu nagrodzony, doceniony itp.; 28. Ogólne przyzwolenie społeczne na rozchwianie etyczne; 29. Specyfika funkcjonowania przejść granicznych w małych miejscowościach, gdzie wszyscy wszystkich znają, co wpływa na tworzenie się nieformalnych powiązań między funkcjonariuszami i przemytnikami; 30. Zaniechanie procesu budowania etosu zawodowego; 31. Negatywne przykłady na wysokich szczeblach władzy; Możliwości eliminowania korupcji: 1. Wprowadzenie jasnych, przejrzystych i jednolitych w skali kraju zasad naboru do Służby Celnej, wprowadzenie przepisów i procedur umożliwiających weryfikację kandydatów do pracy w Służbie Celnej, które realnie umożliwią weryfikację ustawowego wymogu nieposzlakowanej opinii przyszłego funkcjonariusza, jednocześnie pozwolą na niedopuszczenie do służby osób, których przeszłość budzi wątpliwości co do ich uczciwości (wcześniejsze występki przeciwko Skarbowi Państwa, powiązania ze środowiskiem przemytniczym lub przestępczym); 2. Przeniesienie weryfikacji oświadczeń majątkowych na poziom izb celnych czyli tam, gdzie może się ona realnie i faktycznie odbywać, poszerzenie zakresu uprawnień Służby Celnej w tym zakresie; 3. Zmiana przepisów prawa w celu wyeliminowania z obrotu prawnego przepisów umożliwiających korupcjogenne zachowania; 4. Stworzenie prostych, czytelnych przepisów w zakresie podatku akcyzowego; 5. Wprowadzenie taryfikatora w postępowaniu mandatowym; 6. Wprowadzenie systemu wynagradzania proporcjonalnie do zaangażowania, podejmowanego ryzyka, stopnia odpowiedzialności i uzyskanych korzyści dla Skarbu Państwa; 7. Zwiększenie ilości środków pozytywnej motywacji pracowników (nagrody, motywacja godnościowa); 8. Wprowadzenie dodatków za sprawowanie funkcji kierowniczych, które będą stanowiły realną zachętę do wykonywania tych zadań i które będzie można łatwo odebrać w razie nienależytego wywiązywania się z tych obowiązków; 15

16 9. Stosowanie we wszystkich jednostkach organizacyjnych Służby Celnej regulaminowo określonych procedur wykonywania poszczególnych czynności kontrolnych oraz transparentnych zasad postępowania, chociażby przy wykorzystaniu zasady wielu par oczu ; 10. Wprowadzenie możliwie dużej ilości szczegółowych procedur eliminujących lub ograniczających uznaniowość w procesie decyzyjnym funkcjonariuszy celnych; 11. Opracowanie podręczników typu hand-book wzorem np. administracji holenderskiej, szwedzkiej lub niemieckiej; 12. Jasne określenie rodzaju i zakresu zadań wykonywanych przez Służbę Celną, 13. Wprowadzenie obok kodeksu etyki szczegółowego kodeksu określającego zachowania nieetyczne i niezgodne z obowiązkami funkcjonariusza celnego oraz przypisanie im adekwatnych kar dyscyplinarnych; 14. Szybkie i właściwe reagowanie właściwych urzędów kontroli skarbowej na informacje napływające z izby celnej o możliwości wystąpienia zjawisk korupcyjnych (chodzi o sprawdzanie oświadczeń majątkowych składanych przez pracowników Służby Celnej); 15. Wzmocnienie nadzoru służbowego i kontroli wewnętrznej w Służbie Celnej; 16. Wprowadzenie jasnych procedur postępowania w przypadku propozycji wręczenia korzyści majątkowej; 17. Elementem prewencyjnym będzie też skuteczna powtórna kontrola celna, wykonywana przez Wydziały Zwalczania Przestępczości, wsparta przez właściwe rozpoznanie prowadzone przez Wydziały Dokumentacji Celnej i inne jednostki zajmujące się zwalczaniem korupcji; 18. Poszerzenie współpracy z ABW oraz innymi właściwymi organami w zakresie zwalczania korupcji, włącznie z wykorzystaniem przez uprawnione organy technik operacyjnych; 19. Wprowadzenie odpowiedniego systemu nadzoru oraz kontroli pracy funkcjonariuszy a w przypadku udowodnienia przestępstwa korupcji oprócz sankcji karnej funkcjonariusz powinien utracić wszystkie przywileje związanych ze służbą ( degradacja, utrata prawo do emerytury mundurowej, dożywotni zakaz zatrudnienia w administracji państwowej); 20. Zakończenie procesu alokacji i reorganizacji, stworzenie stabilnej struktury organów celnych, co spowoduje, iż wzrośnie poczucie pewności i stałości zatrudnienia; 21. Przyznanie Służbie Celnej uprawnień emerytalno - rentowych - na wzór innych służb mundurowych, oraz możliwość pozbawienia nabytych w trakcie służby uprawnień emerytalnych w przypadku udowodnionej korupcji, 22. Wprowadzenie obowiązkowych cyklicznych szkoleń odnośnie zagrożeń, jakie niesie ze sobą korupcja oraz zachowań antykorupcyjnych; 23. Podniesienie prestiżu Służby Celnej poprzez poprawę jej wizerunku, wypracowanie stabilnej strategii jej działania, postrzeganie jej przez pryzmat sukcesów i pobranych należności; 24. Zwiększenie obsady etatowej w stopniu pozwalającym na specjalizację i rotację pracowników szczególnego nadzoru podatkowego; 25. Wprowadzenie wymogu wykonywania czynności szczególnego nadzoru podatkowego, przez co najmniej 2 osoby; 26. Wprowadzenie regulacji, iż szczególny nadzór podatkowy sprawują również funkcjonariusze izb celnych w chwili obecnej pracownicy wykonujący szczególny nadzór podatkowy, posiadający stałe upoważnienie do kontroli (legitymacja pracownika Szczególnego Nadzoru Podatkowego) nie mogą być kontrolowani przez nie posiadających takich samych uprawnień (np. wejście na teren zakładu pracy) pracowników izb celnych, w tym również kontroli wewnętrznej. Poszerzenie zadań dyrektora izby celnej o wykonywanie szczególnego nadzoru podatkowego pozwoli na powołanie odpowiedniej komórki nadzorczej i wyposażenie jej pracowników w odpowiednie uprawnienia; 16

17 27. Stworzenie komórki (jak w Policji i S.G.) tzw. Biura Spraw Wewnętrznych (z oddziałem na poziomie urzędu) zajmującą się zwalczaniem korupcji i wyposażenie jej we właściwe instrumenty prawne; 28. Wprowadzenie procedur antykorupcyjnych w drodze ustawowej np. obowiązku zgłaszania przez funkcjonariuszy przystępujących do służby kwot pieniędzy, w połączeniu z zakazem używania prywatnych środków łączności podczas wykonywania obowiązków służbowych; 29. Prowadzenie odpowiednich szkoleń i treningów psychologicznych; 30. Przywrócenie procesu budowania etosu zawodowego; 31. Wprowadzenie w życie długoterminowej strategii rozwoju Służby Celnej i konsekwencja w jej realizowaniu. 17

18 9. Czy w świetle aktualnie obowiązujących przepisów istnieją możliwości zwiększenia efektywności i skuteczności poboru należności budżetowych? Jeżeli tak, to proszę o wskazanie jakie to sposoby. 1. Doskonalenie systemu zarządzania ryzykiem w kontroli celnej i podatkowej; 2. Zwiększenie zakresu działań o charakterze kontrolnym (kontrole postimportowe w imporcie zwrot podatku od towarów wywożonych za dokumentami TAX FREE); kontrola paliw, itp.), w tym z zastosowaniem technik operacyjnych pozwalających na efektywniejsze typowanie podmiotów do kontroli; 3. Przeprowadzanie analizy finansowej podatnika i właściwej analizy ryzyka przed stosowaniem wszelkiego rodzaju uproszczeń i ułatwień dla podatników; 4. Wszelkie zwolnienia wyrobów akcyzowych zharmonizowanych z podatku akcyzowego powinny być dokonywane poprzez zwrot tego podatku po uprzedniej weryfikacji dokumentów uprawniających do otrzymania zwrotu; 5. Sprawy zabezpieczeń: - obligatoryjny nakaz zabezpieczania przez urzędy celne na towarze należności Skarbu Państwa w przypadku braku innej formy zabezpieczenia przedstawionego przez importera, - wykorzystanie instytucji zastawu skarbowego, - skuteczne zabezpieczanie wykonania zobowiązań na majątku podatnika przed wydaniem decyzji wymiarowych i przed terminem płatności (zajęcie zabezpieczające), - zabezpieczanie wykonania zobowiązań na majątku podatnika oraz na wierzytelnościach i innych prawach majątkowych, zwłaszcza w przypadku udzielania ulg w spłacie, 6. Wykorzystywanie w większym niż dotychczas stopniu możliwości prowadzenia egzekucji z papierów wartościowych, udziałów w spółkach handlowych, patentów, praw autorskich, 7. Możliwość prowadzenia egzekucji zaległości z majątku spadkobierców, następców prawnych i osób trzecich, 8. Przyspieszenie poboru poprzez uproszczenie trybu egzekucji od dłużników należności budżetowych; 9. Zmniejszenie obszaru działania poborców celno - skarbowych poprzez utworzenie komórek egzekucyjnych w urzędach celnych. 10. Zmiana form zatrudnienia poborców, tj. wprowadzenie systemu zadaniowego i wynagrodzenia w formie prowizji od kwot wyegzekwowanych (analogiczne przepisy jak w urzędach skarbowych); 11. Sprzedaż zajętych ruchomości w drodze przetargu ofert, zwłaszcza w przypadku sprzedaży atrakcyjnych rynkowo towarów; 12. Rozbudowa i tworzenie nowych systemów informatycznych wspomagających kontrole celne i podatkowe, kompatybilnych z już istniejącymi; 13. Umożliwienie dostępu do baz danych prowadzonych np. przez organy podległe MF; 14. Doposażenie komórek kontrolnych w sprzęt specjalistyczny; 15. Właściwe wyposażenie Laboratorium Celnego (rozwój zaplecza technicznego Laboratorium pozwoli na zwiększenie ilości wykonywanych badań na potrzeby szczególnego nadzoru podatkowego oraz jednostek operacyjnych); 16. Wdrożenie systemu szkolenia w zakresie księgowości i rachunkowości, klasyfikacji do kodów PKWiN i CN, a także dla funkcjonariuszy celnych wykonujących kontrole postimportowe z zakresu znajomości organizacji przedsiębiorstw, finansów, międzynarodowych powiązań biznesowych, korporacyjnych, itp.; 17. Korzystanie w jak najszerszym zakresie z pomocy innych państw członkowskich Unii Europejskiej przy dochodzeniu należności powstałych na terytorium Polski. 18

19 10. Jakie są przyczyny powstawania zadłużenia w poborze należności z tytułu cła? 1. Długotrwałe postępowanie w sprawach celnych, przewlekłość postępowań w sprawach rozpatrywanych w sądach administracyjnych, 2. Brak skutecznego systemu zabezpieczeń. 3. Brak majątku dłużników- firm już nieistniejących, którym domierzone zostały należności celne. 4. Tendencje podatników do unikania ponoszenia zobowiązań celnych i podatkowych np. poprzez zaniżanie wartości celnej, wyprowadzanie majątku ze spółek podlegających egzekucji. 5. Kontrola zgłoszeń celnych po zwolnieniu towarów i wymiar należności w decyzjach uznających zgłoszenia za nieprawidłowe. 6. Brak zabezpieczenia należności, brak płynności finansowej przedsiębiorstw. 7. Podejmowanie czynności kontrolnych bez wcześniejszego ustalenia, czy w przypadku ujawnienia niedoborów są one możliwe do zaspokojenia. 8. Wymiar należności w postępowaniu celnym toczącym się niezależnie od postępowania karnego w związku z nielegalnym wprowadzeniem towaru. 9. Oszustwa celne, posługiwanie się fałszywymi dokumentami, rejestrowanie działalności na osoby fikcyjne, likwidacje firm. Utrudnienia w prowadzeniu egzekucji, przewlekłość postępowań zmierzających do wyegzekwowania należności (np. upadłościowych). 10. Wydawanie decyzji wymiarowych, w związku z ujawnionym przemytem. 11. Niezakończenie procedury tranzytu w przypadku przyjęcia niepełnego zabezpieczenia lub zwolnienia z obowiązku składania zabezpieczenia pod osłoną karnetu TIR. 12. Nieopłacone decyzje wystawione na osoby zagraniczne w stosunku, do których nie można wystąpić z wnioskiem o egzekucję międzynarodową ( osoby mające miejsce zamieszkania poza granicami Unii Europejskiej. 13. Przewlekłość postępowania weryfikacyjnego za granicą. 14. Ujawnione przypadki powstania długu celnego związanego z nielegalnym wprowadzeniem towaru 15. Uznanie odprawy czasowej za odprawę ostateczną z jednoczesnym wymiarem cła. 16. Zadłużenie z tytułu retrospektywnego zaksięgowania należności celnych. 17. Niespójne przepisy, niejednolite procedury. 18. Brak systemu motywacji finansowych poborców celnych (w komórkach egzekucji) do intensyfikacji działań windykacyjnych. 19

20 11. Jakie są przyczyny powstawania zadłużenia w poborze należności z tytułu podatku akcyzowego? 1. Zaległości przejęte z urzędów skarbowych na mocy art. 31 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych (Dz. U. Nr 137, poz. 1302) w tym: wydawanie decyzji przez urzędy kontroli skarbowej opartych o wątpliwe przesłanki, wydawane decyzje naczelników urzędów skarbowych dotyczą w większości podmiotów już zlikwidowanych bądź nie posiadających majątku, z którego można by zrealizować ciążące wobec Skarbu Państwa zadłużenie, a organy podatkowe nie zabezpieczyły żadnego majątku, z którego można by zaspokoić wymagane należności, sprawy, w których postępowanie egzekucyjne prowadzone przez urząd skarbowy zostało umorzone wobec braku majątku zobowiązanego, natomiast do momentu przekazania sprawy do izby celnej nie podjęto kolejnych czynności mających na celu wyjawienie majątku dłużnika. W związku z dużym upływem czasu zmalały szanse wykrycia majątku dłużników i ponownego przeprowadzenia skutecznej egzekucji. sprawy, w których pomimo wieloletnich postępowań egzekucyjnych prowadzonych przez urzędy skarbowe oraz bezskuteczności egzekucji tamt. organy podatkowe nie umarzały postępowań, przedłużając tym samym sztucznie okres na dochodzenie zaległości podatkowej, 2. Długotrwale postępowanie procedury odwoławcze i sądowe. 3. Decyzje wydane przez Urzędy Kontroli Skarbowej po przeprowadzonych kontrolach prawidłowości rozliczeń, nieprawidłowości stwierdzone podczas powtórnej kontroli. 4. Decyzje wydane na tzw. słupy, gdzie nie ma praktycznie możliwości ich wyegzekwowania należności (szara strefa w obrocie paliwami). 5. Brak majątku dłużników. Przyczyny leżące po stronie podmiotów, które mają trudności finansowe i nie regulują zobowiązań, w tym sezonowość produkcji np. piwa i trudności finansowe takich firm w okresie zimowym. 6. Ukrywanie majątku przez osoby dokonujące nadużyć podatkowych. 7. Utrudnienia w zakresie pozyskiwania informacji dot. stanu majątkowego dłużników. 8. Zła jakość prawodawstwa, niejasność przepisów (sprzyjających oszustwom podatkowym), a w szczególności powiązanie wysokości opodatkowania z opiniami klasyfikacjami urzędów statystycznych, które są główną przyczyną sporów z podatnikami. Ponadto niedoskonałe,wręcz złe przepisy wykonawcze do ustawy o podatku akcyzowym ( rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego, rozporządzenie w sprawie stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy, rozporządzenie w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego, rozporządzenie w sprawie barwienia i znakowania olejów). 9. Skomplikowane przepisy związane z przepływem finansów w systemie podatków. 10. Wysokie stawki akcyzy. 11. Dość liberalne zapisy w zakresie zabezpieczeń przy produkcji i dystrybucji wyrobów akcyzowych. 12. Istniejąca praktyka zaspokajania przez komornika sądowego w pierwszej kolejności należności organów sądowych lub urzędów skarbowych. 13. Występowanie ogromnej liczby skażalników alkoholu etylowego, a w szczególności skażalników dających się łatwo usunąć (bitrex oraz formaldehyd). 14. Utrudnienia w zakresie pozyskiwania informacji dot. stanu majątkowego dłużników; 15. Nieuiszczanie podatku akcyzowego z tytułu sprzedaży samochodów osobowych przed pierwszą rejestracją na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej (określony w decyzji podatkowej lub zadeklarowany przez podatnika). 20

21 16. Jedną z przyczyn jest dokonywanie hurtowego obrotu paliwami ciekłymi przez bardzo dużą liczbę pośredników. Najczęściej wiąże się to z tym, że kontrolowany podmiot jest kolejnym ogniwem w długim łańcuszku pośredników nabywającym paliwo od fikcyjnego sprzedawcy, a co za tym idzie wprowadzanie tego paliwa do obrotu detalicznego, z uwagi na to, iż kontrole najczęściej dotyczą okresu przeszłego, wyklucza przeprowadzenie działań operacyjnych mających na celu dotarcie do źródła pochodzenia paliwa. Kontrolowane podmioty, nie posiadają żadnego majątku, najczęściej prowadzą swoją działalność w wynajętych pomieszczeniach, dzierżawią lub posiadają w leasingu ruchomości wykorzystywane w działalności. Rachunki bankowe, które posiadają z racji prowadzonej działalności nie odzwierciedlają milionowych obrotów, które wykazują w urzędach skarbowych. Podmioty dokonującego hurtowego obrotu paliwami ciekłymi nie posiadają zbiorników magazynowych, a działalność swoją prowadzą w wynajętych mieszkaniach, gdzie jedynie dokonują sprzedaży. Powyższe skutkuje wydawaniem przez organy podatkowe decyzji określających milionowe zobowiązania w podatku akcyzowym z góry skazanych na bezskuteczną egzekucję, a co w konsekwencji doprowadza do zwiększenia zadłużenia w poborze podatku akcyzowego. Jednym z rozwiązań mogłoby być ograniczenie ilości pośredników w obrocie hurtowym paliwami lub wprowadzenie kontroli obrotu hurtowego paliwami w formie stałego nadzoru wykonywanego przez Szczególny Nadzór Podatkowy. 17. Wyniki kontroli podatkowej zwłaszcza na etapie upadłości lub likwidacji podmiotów. 18. Zaniżanie przez podatników podatku akcyzowego zobowiązania podatkowego poprzez niewłaściwe określenie podstawy opodatkowania. 19. Zbyt późne i rzadkie korzystanie z możliwości dokonywania zabezpieczeń na majątku kontrolowanego podmiotu na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych ujawnianych na etapie wykonywanych czynności kontrolnych. 20. Nieznajomość i błędna interpretacja przepisów prawa podatkowego przez podatników zwłaszcza dotyczących terminów płatności. 21. Zróżnicowanie stawek podatku akcyzowego na określone wyroby akcyzowe (np. paliwa, oleje opałowe, napędowe, gaz), co sprzyja fałszowaniu dokumentów w celu obniżenia lub niepłacenia podatku 22. Nieopłacenie podatku akcyzowego od nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodów przed pierwszą rejestracją w kraju spowodowane kwestionowaniem przez podatników zgodności prawa krajowego w przedmiotowym zakresie z prawem unijnym, a także interpretacją art. 81 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym. Podatnicy uważają, że dopóki nie zarejestrują samochodu, dopóty nie muszą opłacić akcyzy. 21

22 12. Jakie problemy występują w obszarze wydatkowania przyznanych środków finansowych? 1. Przyznawanie niewystarczających środków w stosunku do potrzeb izby. 2. Zbyt późne przyznawanie przez MF środków finansowych ( duże kwoty pod koniec roku budżetowego), co utrudnia prowadzenie postępowań przetargowych z uwagi na obowiązujące prawo zamówień publicznych i zachowanie całej procedury z tym związanej. 3. Przyznawanie środków na zakup wyposażenia, a nieuwzględnianie w planie budżetowym wydatków na jego eksploatację /energia, serwis, wyposażenie dodatkowe, bez którego dane urządzenie nie działają. 4. Nieuwzględnienie w planie budżetowym w paragrafach dot. wynagrodzeń kwot ewentualnych wypłat zasądzonych przez Sąd wyrokiem na rzecz pracownika, np. w przypadku przywrócenia do służby. 5. Brak informacji zwrotnej o możliwości i terminach realizacji składanych zamówień co powoduje powielanie zgłaszanych potrzeb. 6. Znaczny stopień komplikacji procedur wynikających z prawa o zamówieniach publicznych. Niedoskonałe i nieprecyzyjne zapisy ustawy o zamówieniach publicznych. 7. Brak wiedzy (w pierwszych miesiącach roku) o całkowitej wysokości przyznanych w danym roku budżetowym środków na finansowanie wydatków pozapłacowych. 8. Nie mając wiedzy o dodatkowych środkach finansowych, które zwykle MF przyznaje pod koniec roku w ciągu roku oszczędza się na wszystkim, co znacznie dezorganizuje funkcjonowanie izby. 9. Przyznane dodatkowe środki pod koniec roku nie zawsze, ze względu na termin ich uzyskania i przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, mogą być wydatkowane zgodnie z rzeczywistymi potrzebami izby lub wręcz nie są wykorzystane przez izbę i zwracane do MF. 10. Brak stabilizacji organizacyjnej i kadrowej trwające od 2003 roku zmiany organizacyjne i kadrowe powodują powstawanie wydatków wcześniej niezaplanowanych w budżecie danego roku. Oszczędności związane z likwidacją jednostek organizacyjnych izby są tylko pozorne. Decyzje o likwidacji jednostek każdorazowo pociągają za sobą duże koszty związane z samą ich likwidacją, jak również z koniecznością stworzenia nowych stanowisk pracy dla pracowników/funkcjonariuszy przenoszonych do innych jednostek ciągłe zmiany kadrowe to wzrost kosztów: szkoleń, podróży służbowych, badań lekarskich. 11. Ustalane plany budżetowe dla izb celnych, do których alokowani są funkcjonariusze z granicy południowej i zachodniej, nie odzwierciedlają wzrostu kosztów funkcjonowania jednostki (oprócz wydatków płacowych itp.) 12. Uwalnianie dodatkowych funduszy, szczególnie pod koniec roku, nie daje możliwości ich wydatkowania, z uwagi na czasochłonne procedury związane z obowiązkiem stosowania prawa zamówień publicznych 22