Opis produktu finalnego. projektu innowacyjnego Nawigator zdobywców przyszłości

Transkrypt

1 Opis produktu finalnego projektu innowacyjnego Nawigator zdobywców przyszłości

2 Temat innowacyjny Poszukiwanie nowych, skutecznych metod aktywizacji zawodowej i społecznej grup docelowych wymagających szczególnego wsparcia Nazwa projektodawcy ECORYS Polska Sp. z o.o. Nazwa Partnera Tytuł projektu Numer umowy Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Janusza Korczaka w Warszawie PI "Nawigator zdobywców przyszłości" POKL /12 I. Nazwa produktu finalnego W ramach innowacyjnego projektu Nawigator zdobywców przyszłości, realizowanego w ramach Priorytetu VII Promocja integracji społecznej, Działanie 7.2, Poddziałanie 7.2.1, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, wypracowano i przetestowano innowacyjny Model Nawigator zdobywców przyszłości. II. Elementy składające się na produkt finalny Finalna wersja produktu innowacyjnego w swojej istocie jest zbieżna z wersją wstępną. Służy celowi wskazanemu we wniosku o dofinansowanie projektu oraz Strategii wdrażania projektu innowacyjnego Nawigator zdobywców przyszłości, tj. podniesieniu do marca 2015 r. jakości usług i rozszerzeniu dotychczasowej oferty domów dziecka w województwie podkarpackim poprzez opracowanie, przetestowanie, upowszechnienie innowacyjnego modelu służącego usprawnieniu funkcjonowania społecznego wychowanków domów dziecka. Prezentowany produkt finalny jest zgodny w zakresie celów szczegółowych, wskaźników, grupy docelowej, przyjętej metodologii ze Strategii wdrażania projektu innowacyjnego. Model stanowi zindywidualizowaną, długofalową i wielopłaszczyznową metodę wychowawczą do stosowania przez domy dziecka w procesie przygotowywania do

3 opuszczenia placówki i dojrzałego funkcjonowania poza nią. Na produkt finalny, czyli Model Nawigator zdobywców przyszłości, składa się: 1. Skaner Kompetencji: Podręcznik metodyczny wraz z papierową wersją narzędzia Narzędzie diagnostyczne w wersji komputerowej Instrukcja obsługi komputerowej wersji Skanera Kompetencji 2. Akademia Rozwoju Kompetencji: Ścieżki wsparcia Skrypty szkoleniowe Podręcznik metodyczny Nawigator zdobywców przyszłości Multimedialna gra Nawigator zdobywców przyszłości 3. Program Life-Tutoring: Podręcznik metodyczny Zostań przewodnikiem do dorosłości Program szkoleń dla przyszłych Life Tutorów 4. Paszport do przyszłości Paszport do przyszłości portfolio wychowanka domu dziecka 5. Wielosektorowa Mapa Usług Społecznych Podręcznik Program szkoleń dla pracowników domów dziecka i instytucji wspierających Lista instytucji świadczących usługi społeczne

4 Skaner Kompetencji Wielosektorowa Mapa Usług Społecznych Model Akademia Rozwoju Kompetencji Life tutoring Paszport do przyszłości 1. Skaner Kompetencji to narzędzie do diagnozy wychowanków domów dziecka. Dostarcza wychowawcy informacji na temat kompetencji i potencjału (predyspozycji) dziecka. Stanowi pogłębioną i rzetelną diagnozę przede wszystkim zasobów wychowanka, ale tez jego słabszych stron. Skaner Kompetencji składa się z dwóch testów psychometrycznych: Skali Predyspozycji Osobistych (SPO) i Skali Kompetencji Osobistych (SKO). Obie skale przygotowano w podziale wiekowym: grupa młodsza 8 12 lat i grupa starsza lat. Skala Predyspozycji Osobistych służy do identyfikacji predyspozycji i zdolności wychowanków domów dziecka. SPO pozwala na badanie predyspozycji społecznych, rodzicielskich, językowych, artystycznych, technicznych, sportowych. Skala Kompetencji Osobistych służy natomiast do identyfikacji kompetencji wychowanków domów dziecka. SKO obejmuje 5 obszarów: praca w grupie

5 praca samodzielna, przywództwo podległość (umiejętności wykonawcze), kreatywność wyszukiwanie i analiza informacji, podejmowanie ryzyka ostrożność podejmowania decyzji, komunikacja i autoprezentacja. Diagnozę Skanerem Kompetencji należy przeprowadzić na początku pracy z dzieckiem, tj. jeżeli to możliwe zaraz po przyjęciu do placówki opiekuńczo wychowawczej. Wyniki otrzymane zbiorczo z SKO i SPO dają pełny obraz wychowanka (obszar osobowościowy i społeczny) i umożliwiają świadome zaplanowanie długotrwałego i wielowymiarowego procesu budowania kompetencji osobistych i społecznych wychowanków domów dziecka, co w konsekwencji ma umożliwić odpowiedzialne wejście w dorosłość podopiecznego domu dziecka i jego pełną asymilację społeczną. Skaner Kompetencji daje możliwość jego wielokrotnego wykorzystania wobec tego samego wychowanka, czyli porównania zmian oraz prognozy rozwoju podopiecznego. Skaner Kompetencji jest pierwszym narzędziem, od którego należy rozpocząć pracę z Modelem. Otrzymane wyniki określają bowiem, jaką ścieżkę pracy z podopiecznym należy wybrać. Narzędzia diagnostyczne stosowane dotychczas przez domy dziecka nie dawały tak pełnego profilu dziecka, przez co praca z dzieckiem nie była tak kompleksowa jak przy użyciu Modelu Nawigator zdobywców przyszłości. 2. Akademia Rozwoju Kompetencji (ARK) jest kompleksowym programem do prowadzenia pracy wychowawczej z wychowankami domów dziecka. Opierając się na wynikach Skanera Kompetencji dostarcza wychowawcy innowacyjnych oraz wysoce skutecznych narzędzi do pracy z podopiecznymi. Ścieżki wsparcia to podręcznik zawierający propozycje ścieżek, czyli kierunków pracy z wychowankiem. Ścieżki nawiązują do kompetencji i predyspozycji zdiagnozowanych w ramach Skanera Kompetencji. Prowadzący zajęcia, w nawiązaniu do wyników diagnozy Skanerem Kompetencji, wybiera z dostępnych propozycji te, które są adekwatne do rozwoju danego wychowanka. Co istotne, przygotowane ścieżki łączą się i przenikają, tworząc harmonijny program pracy z podopiecznym. Propozycji konkretnych programów zajęć i ćwiczeń możliwych do wykorzystania w pracy z wychowankiem w odniesieniu do wybranej ścieżki dostarczają Skrypty szkoleniowe. Zajęcia skupiają się na rozwijaniu zdiagnozowanych w Skanerze Kompetencji predyspozycji i kompetencji. Elementem uzupełniającym pracę z wychowankiem w ramach Akademii Rozwoju Kompetencji jest gra multimedialna, którą przygotowano dla dwóch

6 grup wiekowych: 8-13 i lat. Zawarte w grze ćwiczenia i zadania mają wzmocnić kompetencje społeczne wychowanków domów dziecka. Grę można wprowadzić w dowolnym momencie pracy z dzieckiem. Poszczególne plansze stawiają przed graczem wyzwania związane z sytuacjami z życia codziennego. Ponadto, osadzenie fabuły gry w realiach obozu żeglarskiego wskazuje wychowankom rolę, jaką w życiu pełni posiadanie hobby. Dzięki grze dzieci nabywają m.in. umiejętność zarządzania czasem wolnym i poznają sposoby jego organizacji, umiejętność podejmowania decyzji i ponoszenia ich konsekwencji, odpowiedzialność, wytrwałość w dążeniu do celu. Gra kształtuje umiejętności nawiązywania i podtrzymywania relacji społecznych, umiejętności współdziałania w grupie oraz przestrzegania norm społecznych. Ponadto, zadania zawarte w grze rozwijają asertywność u wychowanków domów dziecka. Zastosowanie nowoczesnych technologii informatycznych pełni dużą rolę w budowaniu wysokiej innowacyjności produktów projektu. Zastosowany edutainment (narzędzie rozrywkowej edukacji) uatrakcyjnia edukacyjny przekaz gry, przez co aktywizuje jej użytkowników do nauki. Grze towarzyszy Podręcznik metodyczny Nawigator zdobywców przyszłości, przeznaczony dla wychowanków i wychowawców. Opisano w nim dokładnie wszystkie zadania pojawiające się w grze. Składa się z instrukcji do gry, biblioteczki (do której odnośniki znajdują się w grze) oraz z propozycji ćwiczeń i zajęć z wychowankami, które nawiązują do poruszanych w grze zagadnień i sytuacji problematycznych. Gra bada proces decyzyjny dziecka. Poprzez dokonywanie wyborów gracz przechodzi kolejne etapy przygody obozu żeglarskiego. Podręcznik, stanowiąc uzupełnienie gry, wyjaśnia, dlaczego dane zachowania / decyzje są społecznie nieakceptowalne lub wręcz zagrażają życiu i zdrowiu obozowicza. Decyzje podejmowane przez gracza są suwerenne, ale niosą za sobą określone konsekwencje, co również stanowi o edukacyjnym i wychowawczym aspekcie gry. W trakcie fazy testowania w ramach wsparcia uzupełniającego Akademię Rozwoju Kompetencji zrealizowano kursy zawodowe u pracodawców. Kursy odbyły się w wymiarze 30 godzin dla wychowanków z grupy starszej. Podopieczni domów dziecka mieli możliwość zweryfikowania własnych wyobrażeń i kompetencji (zawodowych, ale tez społecznych i osobistych) w rzeczywistym środowisku pracy. Kursy odbywały się u pracodawców z województwa podkarpackiego. Kursy pozwoliły ich uczestnikom rozwijać, a w przypadku części wychowanków odkryć nowe, zainteresowania. Udział w kursach wpłynął na wzrost wiary w siebie, a także pozwolił lokalnej społeczności (lokalnemu biznesowi) otworzyć się na wychowanków domów dziecka.

7 Wartością dodaną kursów jest fakt, iż 26 wychowanków otrzymało propozycję dalszej współpracy od pracodawców. 3. Program Life Tutoring (PLT) to model pracy z wychowankami domu dziecka oparty na metodach coachingu i tutoringu. Life tutoring skierowano do wolontariuszy i osób, które chcą stać się przewodnikami życiowymi wychowanków domów dziecka. Life tutorzy to osoby, które swoim doświadczeniem życiowym, zainteresowaniami, idącymi w parze z wysokimi kompetencjami interpersonalnymi stanowią dla wychowanków pewnego rodzaju nauczycieli życia. Jednocześnie wyraz nauczyciel ma tutaj znaczenie umowne, gdyż chodzi w tym przypadku przede wszystkim o pobudzenie podopiecznych do aktywnego i przedsiębiorczego zarządzania własnym życiem i rozwojem. Wolontariusze jako life tutorzy pomagają podopiecznym domów dziecka przygotować się do dorosłego i odpowiedzialnego funkcjonowania w społeczeństwie, nawiązać relacje z innymi członkami lokalnego środowiska, rozwijają aktywność społeczną wychowanków placówek, ale przede wszystkim są bliskimi osobami, na których wsparcie mogą liczyć wychowankowie domów dziecka. Pracę w ramach Life tutoringu należy rozpocząć od lektury Podręcznika zawierającego przewodnik metodyczny Zostań Przewodnikiem do dorosłości oraz ramowy program tutoringu wraz z praktycznymi uwagami dla life tutora oraz wzory formularzy i dokumentacji niezbędnej do prowadzenia w PLT. Podręcznik zapoznaje wolontariusza z tutoringiem, dając ramy, w których powinna odbywać się praca na zasobach wychowanka. Podstawy coachingu i tutoringu są przedstawione w prosty i przystępny sposób. Podręcznik zawiera wzór kontraktu, od którego należy rozpocząć pracę z tutee (czyli wychowankiem). Program szkoleń zawiera konkretne scenariusze pracy life tutora. 4. Paszport do przyszłości to portfolio wychowanków domu dziecka stworzone w podziale na dwie grupy wiekowego: grupę starszą (13 18 lat) i młodszą (8 12 lat). Paszport zawiera zadania i ćwiczenia, które po wypełnieniu tworzą portfolio dokonań dziecka. Narzędzie przygotowano w taki sposób, by już najmłodsze dzieci były w stanie w pełni samodzielnie wypełniać swój segregator. Pracę z Paszportem można rozpocząć w dowolnym momencie ważne, by dziecko uzupełniało go systematycznie i bez limitów czasowych. W pełni uzupełnione portfolio jest prezentacją dokonań, pokazującą potencjał wychowanków

8 (talenty, zainteresowania, osiągnięcia, odbyte szkolenia) oraz różne dokonania na ścieżce nauczania i rozwoju. Dokonania te są bardzo często niedostrzegane przez dzieci, przez co ich samoocena jest zaniżona. Złożone w jeden dokument sukcesy pozwalają pokazać im, że wiele potrafią i mają szereg zainteresowań, których wcześniej nie dostrzegały. 5. Wielosektorowa Mapa Usług Społecznych (WMUS) to element Modelu Nawigator zdobywców przyszłości, którego celem jest usprawnienie współpracy między domami dziecka a instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz wychowanków domów dziecka (np. IPiIS, IRP, NGOs, Poradnie Pedagogiczno-Psychologiczne, instytucje edukacyjne, szkoleniowe, organizacje pomocowe i inne). Podręcznik zawiera opis konkretnych sytuacji, w których domy dziecka i ich wychowankowie mogą szukać pomocy instytucji z nimi współpracujących. WMUS skupia się na usprawnieniu procesów dotyczących pomocy podopiecznym placówek opiekuńczo-wychowawczych. Podręcznik opisuje więc wszystkie możliwe sytuacje, w których wychowawca i jego podopieczni mogą szukać pomocy podmiotów zewnętrznych. Opracowana przez ekspertów-praktyków publikacja zawiera praktyczne wskazówki jak postępować w danej sytuacji problemowej, opisuje możliwe scenariusze rozwiązania problemu oraz podpowiada, do których instytucji/organizacji należy się zwrócić o pomoc w danej sytuacji. Uzupełnieniem Podręcznika jest Lista instytucji i organizacji (dostępna on-line) z województwa podkarpackiego i kraju, z pomocy których korzystać mogą domy dziecka i ich podopieczni. Celem dokumentu jest usystematyzowanie informacji nt. roli i zadań poszczególnych instytucji, wytyczenie zakresu ich obowiązków, tak by prowadzona współpraca była komplementarna, a instytucje nie prowadziły swoich zadań w oderwaniu od siebie. Dołączony do WMUS Program szkoleń przedstawia możliwości międzyresortowej współpracy skierowanej na pomoc wychowankom domów dziecka. Publikacja ta skierowana jest do pracowników domów dziecka i instytucji współpracujących i odnosi się wprost do usprawnienia komunikacji dotyczącej problemów i potrzeb podopiecznych placówek opiekuńczowychowawczych. Wszystkie opracowane w ramach Modelu produkty są komplementarne względem siebie i wzajemnie się przenikają. Daje to podstawę do pełnej diagnozy wychowanków domów dziecka i dopasowania wsparcia adekwatnego do ich indywidualnych potrzeb, a co za tym idzie skutecznego wspierania w procesie

9 usamodzielniania. Model oferuje domom dziecka (ale też podmiotom współpracującym) nowatorski sposób działania wobec grupy docelowej wychowanków domów dziecka. O przewadze Modelu nad dotychczasowymi programami usamodzielnienia podopiecznych domów dziecka decyduje położenie nacisku na kompleksowość, ale przede wszystkim długofalowość prowadzonego wsparcia, co przy pogłębionej i zindywidualizowanej pracy z wychowankiem pozwala uzyskać pozytywne efekty, skutecznie utrwalone dzięki rozpoczęciu pracy z dzieckiem już od jego najmłodszych lat. Skaner Kompetencji Life tutoring Wielosektorowa Mapa Usług Społecznych Akademia Rozwoju Kompetencji Paszport do przyszłości Elementy i narzędzia składające się na Model Nawigator zdobywców przyszłości tworzą komplementarne i innowacyjne propozycje metod i narzędzi wsparcia przygotowanych w odpowiedzi na problemy i potrzeby domów dziecka (w tym kadry i podopiecznych). O skuteczności i innowacyjności produktu finalnego świadczy nie tylko sam kształt opracowanych elementów i zaproponowanych narzędzi,

10 a przede wszystkim sposób ich wykorzystania oraz zaangażowanie we wsparcie domów dziecka jak najszerszej grupy podmiotów z lokalnego środowiska. Przenikające się między sobą elementy umożliwiają tworzenie dowolnych konfiguracji związanych z pracą z użyciem Modelu na rzecz procesu prowadzącego do skutecznego przygotowania wychowanków domów dziecka do usamodzielnienia. III. Problem, na który odpowiada innowacja W prowadzonym dotychczas w placówkach opiekuńczo-wychowawczych procesie wychowawczym zbyt późno przygotowuje się podopiecznych do dojrzałego wejścia w dorosłe życie. Przygotowanie do usamodzielnienia najczęściej nie ma zindywidualizowanego charakteru, a jego istota opiera się głównie na świadczeniu pomocy materialnej, ma przede wszystkim charakter pomocy doraźnej. Obecnie proces usamodzielniania ukierunkowany jest głównie na kwestie praktyczne i walczenie ze skutkami, nie z przyczynami problemów. Dodatkowo specyfika funkcjonowania placówek opiekuńczo-wychowawczych może przyzwyczajać ich wychowanków do bierności i niezaradności życiowej, gdyż wiele spraw jest za nich załatwianych, a dom dziecka zaspokaja ich podstawowe potrzeby. Natomiast to właśnie okres usamodzielnienia, przechodzenia w dorosłość decyduje o przebiegu dalszych losów młodych ludzi, dlatego tak ważne jest szczególnie w przypadku tej grupy to jest wychowanków domów dziecka, narażonych już poprzez swoje wcześniejsze doświadczenia życiowe, wychowywanie się w dysfunkcyjnych środowiskach na ryzyko marginalizacji czy wykluczenia społecznego by przygotować ich do tego w sposób jak najbardziej pełny, aktywny i odpowiedzialny, a sam proces rozpocząć odpowiednio wcześnie. Nabycie umiejętności samodzielnego funkcjonowania poza placówką, przy jednoczesnej zdolności do budowania sieci wsparcia społecznego jest najważniejszym wyzwaniem, jakie stawia przed wychowawcami domów dziecka prowadzony przez nich proces wychowawczy. Model Nawigator zdobywców przyszłości odpowiada na szereg problemów związanych z procesem wychowawczym podopiecznych domów dziecka, którego efektem ma być przygotowanie ich do dorosłości. Produkty składające się na Model przynoszą rozwiązania zdiagnozowanych wśród grup docelowych obszarów problematycznych, do których w przypadku Obiorców zaliczyć należy przede wszystkim:

11 Wychowankowie domów dziecka: istotne problemy w funkcjonowaniu psychospołecznym, co wpływa na niekorzystny start w dorosłość w stosunku do rówieśników wychowujących się w swoich biologicznych rodzinach (zauważalne są różnice prawie we wszystkich sferach rozwoju m.in. rozwój fizyczny, emocjonalny, społeczny, obniżona sprawność intelektualna), brak poczucia wpływu na kształt swojego życia, brak poczucia bezpieczeństwa i przewidywalnej sytuacji przyszłościowej, skutkujący często lękiem przed opuszczeniem placówki i rozpoczęciem samodzielnego życia, przyzwyczajenie do bierności, co w efekcie prowadzi do tego, że wychowankowie nie czują się odpowiedzialni za własne życie i przyjmują postawę pasywną, sterowalną, brak oparcia w dorosłych, a co za tym idzie utrudniony start życiowy w chwili usamodzielnienia się, brak umiejętności określania perspektywicznych celów życiowych, brak wzorców pozytywnych zachowań czerpanych od najmłodszych lat, problemy w środowisku, a także w instytucjach wychowawczych i edukacyjnych wynikające z częstych zachowań destrukcyjnych, niedostateczna wiedza (lub w ogóle brak) z zakresu funkcjonowania instytucji publicznych, instytucji rynku pracy, szkoleniowych czy pomocowych, ograniczona sieć relacji łączących ze światem poza domem dziecka, słabo rozwinięte sieci społeczne, problem z akceptacją w innych środowiskach, która wynika z funkcjonowania stereotypów o wychowankach domów dziecka. Dotychczasowy model usamodzielniania się wychowanków pokazuje, że prowadzony w obecnym kształcie proces, nie przynosi oczekiwanych efektów. Zapewnienie wychowankowi określonych środków finansowych bez wyposażenia go w odpowiednią wiedzę jak dysponować budżetem domowym oraz jak radzić sobie z sytuacjami życia codziennego powoduje, że wsparcie domów dziecka jest mało skuteczne. Osoby usamodzielniające się wprawdzie uzyskują pomoc od państwa, ale jest to bardziej działanie doraźne, niż rzeczywista pomoc mająca przynieść długotrwałe efekty. W tym kontekście wskazane jest, aby domy dziecka nadały

12 większy priorytet przygotowaniu wychowanków do odpowiedzialnego wejścia ich wychowanków w dorosłość. Dlatego też tak ważnym jest by zdecydowanie większy nacisk położyć na rozwijanie kompetencji tzw. miękkich (osobistych, społecznych), pozwalających osiągnąć dojrzałość we wszystkich wymaganych w dorosłym życiu wymiarach, umożliwiających optymalne funkcjonowanie w życiu. Model, który systematyzuje narzędzia użyte w procesie socjalizacji tej grupy odbiorców, wypełni lukę w procesie ich przygotowania do samodzielnego życia. Wśród obszarów problematycznych zdiagnozowanych, na które wskazali wychowawcy i specjaliści pracujący w domach dziecka, wymienić należy: niewystarczające przygotowanie do wspierania wychowanków w obliczu sytuacji kryzysowych, nieefektywne narzędzia do prowadzenia wczesnej interwencji socjalnej - metody, techniki i narzędzia stosowane w procesie usamodzielniania ograniczają się w praktyce do rozmowy z wychowawcą. Nie stwarza się realnych sytuacji, w których dzieci same zastanawiałyby się jak postępować. Placówki w całości przejmują odpowiedzialność za wychowanków, dając im mało możliwości samodzielnego podejmowania działań i decyzji, co w konsekwencji przyzwyczaja ich do pasywnych postaw w późniejszym funkcjonowaniu. brak wystarczająco skutecznych narzędzi do diagnozy wychowanków domów dziecka pozwalających na wielostronne i komplementarne diagnozowanie ich deficytów, jak i predyspozycji oraz talentów, brak wystarczająco efektywnych narzędzi umożliwiających prowadzenie wielowymiarowego procesu rozwoju społecznego, osobowościowego i edukacyjno-zawodowego wychowanków domów dziecka, niedostatecznie skuteczne narzędzia, które umożliwiłyby przetrenowanie i rozwój kompetencji społecznych umożliwiających optymalne funkcjonowanie wychowanków w środowisku społecznym, szybkie wypalenie zawodowe związane z subiektywną oceną nieadekwatności oczekiwań i podejmowanych działań do uzyskiwanych rezultatów, co może w konsekwencji prowadzić do poczucia przeciążenia emocjonalnego, czy braku chęci do dalszego działania itp. Oprócz problemów związanych z niedostatkami w warsztacie pracy wychowawców i specjalistów zatrudnionych w domach dziecka, należy zwrócić uwagę

13 na kontekst specyfiki ich pracy. Wymaga ona emocjonalnego zaangażowania się i wzięcia współodpowiedzialności za losy wychowanka. Praca ta nie kończy się w momencie opuszczenia placówki, często problemy wychowanków uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie pracowników w osobistym życiu. Wpływa to na szybkie wypalenie zawodowe, a brak spodziewanych rezultatów odnośnie wychowanków może prowadzić do niskiej motywacji do pracy. Ponadto domy dziecka borykają się z problemami związanymi z niewystarczającym zaangażowaniem środowiska lokalnego w działania na rzecz włączania wychowanków domów dziecka do społeczeństwa. Niewystarczające zaangażowanie władz lokalnych w udzielanie pomocy domom dziecka oraz słabo skoordynowana współpraca między instytucjami otaczającymi placówki opiekuńczo-wychowawcze w działaniach na rzecz wychowanków domów dziecka, skutkuje przerzucaniem się odpowiedzialności za problemy wychowanków domów dziecka oraz wielotorowością podejmowanych działań, co skutkuje niesatysfakcjonującą skutecznością pomocy wobec podopiecznych placówek. Wyżej wymienione problemy często powodują dysfunkcje społeczne i zawodowe w zachowaniu wychowanków domów dziecka w momencie opuszczenia placówki. Mają one również bezpośrednie przełożenie na funkcjonowanie wychowanków domów dziecka w lokalnych społecznościach i na rynku pracy. Brakuje trwałych, pozytywnych, odpowiedzialnych relacji między członkami społeczności a wychowankami domów dziecka. Młodzież opuszczająca dom dziecka nie jest wystarczająco przygotowana do samodzielności, nie posiada wystarczającej wiedzy i umiejętności racjonalnego planowania, korzystania z oferowanych form pomocy, poruszania się w społeczności. Model Nawigator Zdobywców Przyszłości stanowi zestaw spójnych, kompleksowych i innowacyjnych działań prowadzących do zmiany wyżej opisanej sytuacji. Poprzez wzrost zaradności i zwiększoną samodzielność u wychowanków biorących udział w projekcie, przetestowany Model umożliwia im lepszy start w dorosłe życie. Wzrost kompetencji wychowawców wyposażenie ich w nowe narzędzia do pracy z wychowankami wpływa na lepszą jakość usług. Model systematyzuje również współpracę między domami dziecka a instytucjami współpracującymi, takimi jak kuratorium czy szkoła. Wpływa więc na spójność działań podejmowanych na rzecz wychowanków domów dziecka. Problemy, które zdiagnozowano na etapie tworzenia projektu i opracowywania Modelu, są nadal aktualne. W dalszym ciągu, brakuje instytucjonalnych rozwiązań odpowiadających na deficyty domów dziecka. Jak pokazały wyniki testowania i ewaluacji - Model Nawigator zdobywców przyszłości jest wart upowszechniania i

14 stosowania, gdyż w sposób nowatorski i kompleksowy odpowiada na potrzeby placówek opiekuńczo-wychowawczych, ich kadry i wychowanków. Nowe skuteczne rozwiązania w pracy wychowawców są niezwykle potrzebne w kontekście coraz to nowych problemów wychowawczych i zagrożeń pojawiających się w otaczającym świecie. Nowatorskim aspektem modelu jest włączenie w proces przygotowania wychowanków domów dziecka do świadomego i odpowiedzialnego funkcjonowania poza domem dziecka - przedstawicieli instytucji społecznych i interesariuszy, umożliwiający transfer dobrych praktyk, wiedzy i umiejętności między nimi, a zwłaszcza wyrównywanie szans wychowanków domów dziecka przy wykorzystaniu ich potencjału. Wpływa to nie tylko na usprawnienie przygotowania wychowanków domu dziecka do samodzielności, ale umożliwia także budowanie społecznej odpowiedzialności, a tym samym przyczynia się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, co stanowi wartość dodaną innowacyjności. Proponowane rozwiązanie pozwala trafnie diagnozować potencjał i kreować ścieżkę rozwoju osobistego wychowanków domów dziecka, znacznie ułatwiając wejście w dorosłe życie poza placówką. Proponowany Model stwarza domom dziecka szansę na skuteczne przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu swoich wychowanków, a opracowane rozwiązania pozwalają na:

15 rozpoczęcie okresu przygotowania wychowanków do wejścia w dorosłość już od 8 roku życia sprawne i skuteczne diagnozowanie potencjału dzieci i młodzieży przebywających w domu dziecka dostosowanie wsparcia do indywidualnych potrzeb wychowanków domu dziecka wykorzystanie nowatorskich metod pracy dla kadry domów dziecka (np. technologie IT komputerowa gra edukacyjna) stworzenie podwalin do wejścia na rynek pracy (poprzez zaangażowanie w tworzenie Paszportu do przyszłości) pełną asymilację wychowanków domu dziecka w społeczeństwie i umiejętność samodzielnego funkcjonowania poza domem dziecka Model jest prekursorskim narzędziem przeznaczonym do rozszerzenia dotychczasowej oferty domów dziecka i podniesienia jakości ich usług, dzięki m.in.: wprowadzeniu elementów coaching u i tutoringu wykorzystaniu rozwiązań pochodzących z nowych trendów w uspołecznianiu i aktywizacji młodzieży zagrożonej marginalizacją opracowaniu metod koncentrujących się na pro aktywnym kreowaniu przyszłości wychowanków domu dziecka

16 Produkt finalny odpowiada na zdiagnozowane potrzeby i problemy, zarówno jego Odbiorców, jak i Użytkowników. Udowodniły to badania ewaluacyjne realizowane w trakcie i po zakończeniu etapu testowania, których wyniki świadczą również o wysokiej adekwatności Modelu. Z badań wynika, iż wszystkie testowane narzędzia stworzone z myślą o rozwiązaniu zdiagnozowanych problemów i realizacji rzeczywistych potrzeb wychowanków domów dziecka, zostały ocenione bardzo wysoko przez grupy, do których są skierowane. Użytkownicy uczestniczący w testowaniu Modelu poproszeni o wskazanie konkretnych korzyści, jakie odniosą pracownicy domów dziecka z zastosowania w swojej pracy narzędzi składających się na Model Nawigator zdobywców przyszłości, wskazują na: dostarczenie kadrze domów dziecka użytecznych i w pełni skutecznych narzędzi do pracy z podopiecznymi. Narzędzia zaproponowane w ramach Modelu wpływają na rozwiązanie takich problemów wychowanków domów dziecka jak: istotne problemy w funkcjonowaniu psychospołecznym oraz niewystarczające przygotowanie wychowawców do wspierania wychowanków w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowych, trudnych problemów życiowych. Uzyskanie materiałów do pracy z dzieckiem, poznanie nowych, usystematyzowanych sposobów na współpracę z dziećmi, lepsze efekty we współpracy z wolontariuszami, jak również osobami pracującymi w instytucjach wspomagających. Dotychczasowe metody pracy, którymi posługiwali się wychowawcy i specjaliści w odniesieniu do mającego miejsce postępu cywilizacyjnego i technicznego były nieadekwatne, przestarzałe. Metody i narzędzia, które wchodzą w skład Modelu Nawigator zdobywców przyszłości są nowoczesne, co pozwala na lepszy rozwój młodego człowieka. Wzrost wiedzy i umiejętności w zakresie opracowania diagnozy wychowanków domów dziecka po zakończonym udziale w szkoleniu dotyczącym Skanera Kompetencji. Wzrost wiedzy i umiejętności w zakresie pracy z wychowankami domów dziecka w zakresie rozwijania kompetencji i predyspozycji podopiecznych. Wzrost poziomu wiedzy i umiejętności w zakresie budowania lokalnych partnerstw na rzecz wychowanków domów dziecka. Wzrost wiedzy i umiejętności w zakresie prowadzenia poradnictwa życiowego.

17 Uzyskanie dostępu do narzędzi, które pozwalają już od najmłodszych lat prowadzić z podopiecznymi proces przygotowywania ich do prawidłowego funkcjonowania poza placówką, co pozwala osiągnąć trwalsze rezultaty. Otrzymanie kompleksowych metod i narzędzi pracy, wzajemnie ze sobą powiązanych i uzupełniających się, pozwalających na przeprowadzenie systematycznego i konsekwentnego procesu przygotowania do usamodzielnienia wychowanka. W przypadku prowadzenia wsparcia zgodnie z zaplanowaną w Modelu ścieżką, widać zamierzony efekt, jakim jest umiejętność radzenia sobie z codziennymi problemami przez wychowanków po opuszczeniu domu dziecka. Otrzymanie narzędzi, które w stosunkowo krótkim czasie pozwalają zaobserwować pozytywne zmiany w funkcjonowaniu wychowanków oraz prowadzić pracę z wykorzystaniem różnorodnych rozwiązań co wpływa na wzrost satysfakcji z pracy i przeciwdziała wypaleniu zawodowemu. Zastosowanie coachingu i tutoringu zwiększa skuteczność w rozwiązywaniu problemów wychowanków co może wpłynąć na zmianę nastawienia wychowawców do pracy. Transfer informacji i dobrych praktyk między domami dziecka a instytucjami współpracującymi na rzecz wychowanków domów dziecka. Zwiększenie efektywności działań w zakresie wczesnej interwencji socjalnej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu podopiecznych domów dziecka. Wg Użytkowników Model Nawigator zdobywców przyszłości odpowiada na problemy i rzeczywiste potrzeby domów dziecka i ich kadry, przyczyniając się do zmiany procesu wychowawczego w domu dziecka. Wszyscy Użytkownicy uczestniczący w etapie testowania zadeklarowali, iż wprowadzą do swojej codziennej pracy elementy Modelu. Informacje dotyczące efektów zastosowania Modelu w procesie wsparcia Odbiorców pozyskano z dwóch źródeł: poprzez badanie samych zainteresowanych, jak również od Użytkowników. Użytkownicy (wychowawcy, specjaliści i wolontariusze pracujący z wychowankami domów dziecka) poproszeni o wskazanie korzyści, jakie dla Odbiorców niesie zastosowanie Modelu w praktyce, wskazali: Wzrost efektywnego przygotowania wychowanków domów dziecka do samodzielnego życia, wzrost ich zaradności życiowej, umiejętności samoobsługi, umiejętności odnalezienia się w różnych trudnych sytuacjach życiowych.

18 Pobudzenie proaktywnych postaw wychowanków dzięki zindywidualizowanemu i pogłębionemu podejściu do nich. Korzyści związane z szeroko rozumianym uspołecznieniem i nabycie umiejętności przystosowania się do życia w społeczeństwie (wiedza nt. funkcjonowania różnego rodzaju instytucji, funkcjonowania na rynku pracy itd.). Otwarcie szerszej perspektywy na świat (dzieci z placówek były dotychczas troszkę zamknięte i hermetyczne w swoich środowiskach, natomiast ten program wychodzi poza mury placówki i tworzy dla dzieci szerszą perspektywę człowieka europejskiego). Uświadomienie im własnych możliwości, predyspozycji, uzdolnień, co pozwoliło na wzrost samooceny, a także budowanie wartości i celów na przyszłość. Dzięki udziałowi w projekcie nastąpił wzrost kompetencji kluczowych wychowanków, w szczególności kompetencji uczenia się (co jest szczególnie ważne w sytuacji, gdy wielu wychowanków domów dziecka stawia opór przed uczeniem się) oraz kompetencji społecznych i obywatelskich (istotne wobec konieczności samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie po opuszczeniu placówki). Przygotowanie do odpowiedzialnego pełnienia ról w dorosłym życiu. Wyposażenie wychowanka w umiejętności prospołeczne, kompetencje społeczne i zawodowe, a także umiejętność samodzielnego podejmowania właściwych decyzji. Urealnienie patrzenia na świat, zwłaszcza w kontekście oczekiwań, ograniczenie postaw roszczeniowych. Uzyskanie wsparcia wsparcie psychicznego poprzez możliwość indywidualnych spotkań z Life tutorem, co wpływa także na wzrost pewności siebie wychowanków. Pomoc w nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych. Wychowankowie nauczyli się diagnozować własne style poznawcze, widzą więcej korzyści z pracy zespołowej, chętniej nawiązują relacje społeczne. Budowanie wokół podopiecznych domów dziecka platformy współpracy, dzięki której jego wejście w dorosłe życie jest obarczone mniejszym ryzykiem porażki.

19 Sami Odbiorcy poproszeni o wskazanie korzyści, które odnieśli dzięki wsparciu otrzymanemu z wykorzystaniem narzędzi składających się na Model, wymienili m.in.: Model przyczynił się do podniesienia ich kompetencji społecznych oraz do lepszego radzenia sobie w życiu osobistym. Udział w zajęciach w ramach Modelu wpłynął na podniesienie poziomu przygotowania do usamodzielnienia wśród wychowanków. Dzięki udziałowi w PLT wychowankowie uważają, że są lepiej przygotowani do samodzielnego życia w społeczeństwie. Model przygotował ich do funkcjonowania na rynku pracy. Poznanie technik efektywnego uczenia się, technik pamięciowych oraz sposoby koncentracji. Nabycie umiejętności współpracy. Wzrost umiejętności planowania swoich przyszłych działań, stawiania sobie celów i podejmowania działań zmierzających do ich realizacji. Poznanie swoich mocnych stron, wzrost wiary we własne możliwości, zyskanie pewności siebie. Otwarcie się na innych, w tym również osoby spoza placówki, w której przebywają, budowanie relacji społecznych, wzrost umiejętności komunikacji. Nabycie świadomości znaczenia pracy własnej jako istotnego czynnika wpływającego na przygotowanie do dorosłego życia. Nabycie przekonania, że podnoszenie kwalifikacji oraz identyfikacja osobistych kompetencji są istotne z punktu widzenia usamodzielniania. Ponadto uzyskane podczas badań wyniki potwierdzają, iż prowadzone z wykorzystaniem produktów projektu działania wspierające wobec wychowanków domów dziecka przyniosły oczekiwane rezultaty. W tym miejscu na potwierdzenie możemy przytoczyć m.in. wyniki badań przeprowadzonych wśród wychowawców uczestniczących w testowaniu dotyczących zaobserwowanych zmian w funkcjonowaniu podopiecznych. Wychowawcy wypełnili dwukrotnie Kartę oceny Odbiorców (przed rozpoczęciem udziału wychowanków w etapie testowania i po jego zakończeniu). W przypadku grupy starszej ocenie poddano: dojrzałość psychologiczną, dojrzałość emocjonalną, dojrzałość społeczną, w tym dojrzałość do życia w rodzinie, dojrzałość zawodową i dojrzałość do życia w społeczeństwie. Zestawienie wyników pierwszego i drugiego badania wskazuje, że udział w zajęciach prowadzonych z

20 zastosowaniem Modelu Nawigator zdobywców przyszłości wpłynął na wzrost poziomu dojrzałości w każdym z badanych obszarów. Co bardzo istotne, Model wpłynął także na wytworzenie wyjątkowych więzi między podopiecznymi a wychowawcami. Podczas zajęć indywidualnych podopieczni mieli wychowawców tylko dla siebie. Wspólna praca znacząco wpłynęła na otwarcie się wychowanków. Ponadto zajęcia grupowe zainicjowały powstanie silniejszych nici współpracy i komunikacji między podopiecznymi. Ponadto warto zauważyć, że proces z wykorzystaniem Modelu prowadzony jest przede wszystkim w środowisku wychowanka, a więc dobrze mu znanym, już oswojonym, ale poprzez spotkania z Life Tutorem i pracownikami instytucji wspomagających placówki opiekuńczo-wychowawcze, podopieczny domu dziecka wchodzi w lokalne środowisko, które z pomocą swojego przewodnika poznaje i ma szansę zadomowić się w nim. Badania przeprowadzone wśród grup Odbiorców pokazały także, że zaproponowane w Modelu metody pracy wpłynęły znacząco na otwarcie wychowanków. Prowadzący zajęcia zauważyli, iż metody aktywizujące zawarte w Modelu spowodowały, że dzieci po raz pierwszy zadawały tak wiele pytań uczestnicy zajęć wspólnie odkrywali nową wiedzę, szukali odpowiedzi na pytania, dyskutowali o swoich wyobrażeniach. Zadania stawiane przed wychowankami podczas Akademii Rozwoju Kompetencji, w grze czy w Paszporcie do przyszłości intrygowały, prowokowały i motywowały do zdobywania dalszych informacji, wiedzy, umiejętności. Zaangażowanie do udziału w projekcie już najmłodszych wychowanków przyspieszyło ich proces pozytywnej socjalizacji. Kontynuowanie pracy z dziećmi, które

21 zakończyły udział w fazie testowania, sprawi, że wychodząc z domu dziecka, będą w pełni przygotowane do dorosłego życia, a procesowi temu nie będzie towarzyszyła niepewność, niepokój i strach, a poczucie bezpieczeństwa, siły i wiary we własne możliwości. Warto także zauważyć, iż o skuteczności Modelu świadczy także fakt, iż wszystkie założone w projekcie na etapie testowania cele i wskaźniki zostały osiągnięte (część nawet z kilku procentową nadwyżką). Pozwala to wnioskować o adekwatności zaproponowanych rozwiązań, a także o ich efektywnym oddziaływaniu na grupy docelowe. Daje to też solidne argumenty do konieczności i zasadności wdrażania produktów projektu w szerszym zakresie. Wyniki fazy testowania wskazują, iż innowacja w przypadku Modelu Nawigator zdobywców przyszłości przejawia się na trzech podstawowych płaszczyznach: 1. Innowacyjność w wymiarze problemu polega na zmianie dotychczasowego podejścia, jakim jest przygotowanie wychowanków domów dziecka do życia poza domem dziecka dopiero pod koniec ich pobytu w placówce na ciąg skoordynowanych i długotrwałych działań, których prowadzenie można już rozpocząć od 8 roku życia wychowanków, co pozwala na socjalizację już najmłodszych podopiecznych. 2. Innowacyjność narzędzi zastosowanych w Modelu odnosi się również do formy wsparcia. Polega na opracowaniu i dostarczeniu kadrze domów dziecka nowatorskiej metody pracy z wychowankami placówek opiekuńczo-wychowawczych. Narzędzia zastosowane w Modelu w sposób kompleksowy pomagają wychowawcom w przygotowaniu podopiecznych do wejścia w dorosłe życie. Proces ten nie jest już tak raptowny i stresujący dla wychowanków. 3. O innowacyjności można mówić również w kontekście grupy docelowej. Ze względu na swoją sytuację jest to grupa, która szczególnie wymaga stałego poszukiwania i wdrażania metod kompleksowego wsparcia. Proponowane dotychczas wychowankom domów dziecka formy wsparcia nie przynoszą zadowalających efektów, a liczba niepowodzeń w dorosłym życiu wychowanków domów dziecka nie maleje od kilku lat.

22 Realizacja zaproponowanych w Modelu rozwiązań wpłynęła na poprawę funkcjonowania placówek i instytucji oraz dostarczyła im nowych narzędzi pracy. Bez rozwiązań proponowanych w projekcie pracownicy nie nabyliby nowej wiedzy i umiejętności, a placówki funkcjonowałyby w niezmieniony sposób, bez kompleksowych narzędzi ułatwiających wychowankom wejście w dorosłe życie Celem Modelu i składających się na niego narzędzi jest lepsze przygotowanie wychowanków do wejścia w dorosłe życie. Innowacyjność produktu przetestowano na poziomie lokalnym badania ewaluacyjne wskazują jednak, iż innowacja ma zasięg krajowy, tzn. odpowiada na problemy dot. domów dziecka w całym kraju, a ze względu na wysoką efektywność przy jednoczesnej pełnej multiplikowalności bez dodatkowych kosztów, może zostać wprowadzona we wszystkich placówkach opiekuńczo-wychowawczych w Polsce.

23 Co nowego wnosi projekt do funkcjonowania placówek opiekuńczowychowawczych? Model przygotowuje wychowanków domów dziecka już od 8 roku życia do prawidłowego funkcjonowania w życiu osobistym, społecznym i zawodowym po zakończeniu pobytu w placówce Daje możliwości efektywnego usamodzielnienia się i przeciwdziała wykluczeniu społecznemu wychowanków domów dziecka Model oferuje rzetelną, pogłębioną i indywidualną diagnozę wychowanków domów dziecka Umożliwia włączenie w proces przygotowania wychowanków domów dziecka do samodzielnego i odpowiedzialnego funkcjonowania poza placówką przedstawicieli instytucji współpracujących z DD, co wspomaga transfer dobrych praktyk, wiedzy i umiejętności pomiędzy nimi, a zwłaszcza wyrównanie szans wychowanków dd przy wykorzystaniu potencjału instytucji i NGO Dzięki innowacyjności projektu następuje profesjonalizacja usług domów dziecka poprzez poszerzenia ich działalności o nową ofertę skutecznych metod interwencji socjalnej IV. Użytkownicy Modelu Użytkownikami Modelu są: pracownicy domów dziecka dyrektorzy, wychowawcy i inni specjaliści pracujący z wychowankami domów dziecka

24 przedstawiciele instytucji współpracujących z domami dziecka w zakresie pomocy i integracji społecznej, edukacji, aktywizacji zawodowej, tj. pracownicy socjalni OPS (w tym PCPR), pedagodzy i wychowawcy w szkołach, pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych, przedstawiciele Instytucji Rynku Pracy oraz NGO tzw. Instytucje Współpracujące z Domami Dziecka wolontariusze działający na rzecz podopiecznych domów dziecka. Wszyscy ww. Użytkownicy będą mogli stosować produkt finalny, tj. Model Nawigator zdobywców przyszłości w praktyce. Z uwagi na fakt, iż Model z założenia przewidywał możliwość zastosowania jego poszczególnych elementów w sposób elastyczny tak, aby zmaksymalizować dostosowanie jego funkcji do indywidualnych potrzeb Odbiorców i Użytkowników, może być on stosowany zarówno jako gotowy i kompletny Model oraz jako zbiór przetestowanych i sprawdzonych narzędzi, stosowanych według uznania i potrzeb osób zainteresowanych. Produkt finalny w rozumieniu kompletnego modelu jak i sprawdzonych narzędzi może być używany przez wszystkie domy dziecka z województwa podkarpackiego (jak również z całego kraju) i ich pracowników (wychowawców, pedagogów, terapeutów). Produkty skierowane są także do instytucji współpracujących z domami dziecka i ich kadry oraz do przedstawicieli lokalnego środowiska wolontariuszy. Jako pośrednich interesariuszy można wskazać także m.in. inne instytucje, które zajmują się tzw. trudną młodzieżą czy uczelnie wyższe elementy Modelu mogą być wprowadzane na studiach o kierunku pedagogika lub resocjalizacja. Model ma wpływ także na inne podmioty niż grupa docelowa. Wpływa pozytywnie na zmianę postrzegania wychowanków domów dziecka przez społeczeństwo, łamiąc stereotypy dotyczące tej grupy. Dzięki upowszechnianiu Modelu, inne placówki oraz pracodawcy zostaną zachęcone do podejmowania działań na rzecz wychowanków w celu ułatwienia im wejścia w dorosłe życie. Tym samym projekt wpływa na wzrost adaptacyjności w środowisku wychowanków opuszczających mury domy dziecka. V. Działania / nakłady / zmiany konieczne do zastosowania / wdrożenia innowacji

25 Model Nawigator zdobywców przyszłości nie wymaga skomplikowanych procedur implementacyjnych przez co jest łatwy we wdrożeniu. Wprowadzenie Modelu do codziennej działalności placówki może odbywać się w oparciu o posiadane przez nią zasoby. Każdy z opracowanych i przetestowanych elementów wymaga minimalnego nakładu pracy, tj. zapoznania się przez użytkowników z dedykowanymi mu materiałami: wszyscy Użytkownicy mają dostęp do zróżnicowanych źródeł wiedzy w postaci podręczników (do każdego elementu Modelu opracowano podręczniki instruktaże), z których mogą wybrać treści najbardziej odpowiadające ich oczekiwaniom, opracowane tutoriale, stanowiące swoistego rodzaju instrukcję po poszczególnych elementach, ułatwiają wdrożenie Modelu w praktyce. Dostępne podręczniki i tutoriale zostały przygotowane w ten sposób, by mogły służyć do samodzielnego zapoznania się z produktami i samokształcenia. Model jest rozwiązaniem łatwym do wdrożenia, nie wymagającym nakładów finansowych czy większych zmian organizacyjnych. Produkt finalny ma dwojaką postać publikacji papierowych, a wersje elektroniczne poszczególnych produktów pośrednich udostępniane są na stronie projektu Wdrożenie Modelu może przebiegać praktycznie bezkosztowo, gdyż wszystkie produkty są już przygotowane i w pełni funkcjonalne, a ich udostępnienie wszystkim zainteresowanym jest bezpłatne. Kosztami, które mogą się pojawić w związku z wdrożeniem Modelu, są koszty zakupu segregatorów, ewentualnie dodatkowych materiałów biurowych, wyjść kulturalno-edukacyjno-rozrywkowych z Life tutorami. Aby móc skorzystać z produktu finalnego należy także dysponować dostępem do komputera i sieci Internet, jednakże nie są wymagane specjalne parametry jakościowe sprzętu. Narzędzia w ramach Modelu zostały stworzone w taki sposób, aby zmaksymalizować możliwość ich replikacji (pełna replikowalność) przy jednoczesnej minimalizacji kosztów finansowych. Model przygotowany jest tak, by każdy dom dziecka był w stanie go wdrożyć w całości, w ramach posiadanych zasobów.

26 Wdrożenie nowatorskiej metody wychowawczej odbywa się w oparciu o własne zasoby placówki, bez zwiększenia czasu pracy kadry wychowawców Zastosowanie przez placówki opiekuńczo-wychowawcze Modelu Nawigator zdobywców przyszłości nie wymaga zmian legislacyjnych Wdrożenie Modelu może przebiegać więc w pełni bezkosztowo Wszystkie elementy Modelu są przygotowane i w pełni funkcjonalne, a ich udostępnianie wszystkim zainteresowanym jest bezpłatne. Dodatkowo produkt skonstruowano tak, alby każdy Użytkownik mógł zapoznać się z nim samodzielnie bez ponoszenia dodatkowych kosztów, a następnie zastosować Model zgodnie z zapotrzebowaniem. VI. Dostępność produktu finalnego dla przyszłych Użytkowników Produkt finalny będzie dostępny dla wszystkich potencjalnych Użytkowników. Wszystkie narzędzia tworzące Model Nawigator zdobywców przyszłości i dedykowane im publikacje znajdują się na stronie internetowej projektu Ponadto Skaner Kompetencji dostępny jest w wersji online po zarejestrowaniu się na ww. stronie. Multimedialna gra dostępna jest na stronie i nie wymaga instalowania jej na komputerze. Dostępność narzędzi składających się na Model nie będzie w żaden sposób ograniczona. Pobranie kompletu narzędzi nie wiąże się z koniecznością uiszczania jakichkolwiek opłat.

27 VII. Zmiany w zakresie strategii upowszechniania Nie zakłada się odstępstw w obszarze upowszechniania w odniesieniu do założonej Strategii wdrażania projektu PI Nawigator zdobywców przyszłości. VIII. Zmiany w zakresie strategii włączania do głównego nurtu polityki Nie zakłada się odstępstw w obszarze włączania w odniesieniu do założonej Strategii wdrażania projektu PI Nawigator zdobywców przyszłości. IX. Załączniki 1. Skaner Kompetencji: Podręcznik metodyczny wraz z papierową wersją narzędzia Narzędzie diagnostyczne w wersji komputerowej Instrukcja obsługi komputerowej wersji Skanera Kompetencji 2. Akademia Rozwoju Kompetencji: Ścieżki wsparcia Skrypty szkoleniowe Podręcznik metodyczny Nawigator zdobywców przyszłości Multimedialna gra dostępna na stronie 3. Program Life-Tutoring: Podręcznik metodyczny Zostań przewodnikiem do dorosłości Program szkoleń

28 4. Paszport do przyszłości Paszport do przyszłości portfolio wychowanka domu dziecka 5. Wielosektorowa Mapa Usług Społecznych Podręcznik Program szkoleń Lista instytucji świadczących usługi społeczne dostępna na stronie