Szkolny program profilaktyki

Transkrypt

1 Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Skalmierzycach Szkolny program profilaktyki realizowany w latach

2 I WSTĘP Szkolny Program Profilaktyczny został opracowany po zdiagnozowaniu środowiska szkolnego oraz w oparciu o podstawę programową, program wychowawczy szkoły i założenia rządowego programu na lata Bezpieczna i przyjazna szkoła". Opracowując ten program, starano się, aby był: dostosowany do potrzeb i problemów uczniów, do ich poziomu wiedzy, umiejętności, wrażliwości, skierowany do wszystkich uczniów, we wszystkich etapach kształcenia, skoncentrowany na wielu obszarach, obejmujący cały okres nauki w szkole podstawowej, zapewniając ciągłość i systematyczność działań, oparty na współpracy z rodzicami. Punktem wyjścia do opracowania szkolnego programu profilaktyki stały się wyniki ewaluacji poprzedniego programu oraz ocena fazy wstępnej identyfikacji problemów szkolnych. II WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH Podstawą prawną do wprowadzenia działań profilaktycznych stanowią: 1. Konwencja o prawach dziecka Art Konstytucja Rzeczpospolitej Art Kodeks postępowania karnego z dnia 6 kwietnia 1997 r. Art Kodeks postępowania cywilnego, Art. 572 (Dział II, rozdział 2). 5. Ustawy i rozporządzenia: Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz.U. Nr 256 z 2004 r., poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.). Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. nowelizacja z dnia 28 marca 2005 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 719). Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 179, poz. 1485). Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity: Dz.U. Nr 11 z 2002 r., poz. 109 ze zm. Dz.U. z 2002 r. Nr 58, poz. 542; Dz.U. z 2003 r. Nr 137, poz. 1304; Dz.U. z 2003 r. Nr 223, poz. 2217). Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (- tekst jednolity Dz.U. Nr 10. z 1996 r., poz. 55 z późniejszymi zmianami: 1997r. Nr 88, poz. 4,554 i Nr 121, poz. 770; 1999 r. Nr 96, poz.1107; 2003 r. Nr 229, poz. 2274). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535; z późniejszymi zmianami - Dz.U. Nr 113, poz. 731 z 1997 r., Dz.U. Nr 141, poz z 2005 r.). 2

3 Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1493). Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r., w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2002 r. Nr 51, poz. 458; zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 210, poz. 2041). Rozporządzenie MENiS w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych i innych publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. z 2003 r. Nr 5, poz. 46). Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r., Nr 11, poz. 114). Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz.U. Nr 26. z 2003 r., poz. 226). Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletniego w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych oraz młodzieżowych ośrodkach socjoterapii (Dz.U. Nr 178 z 2004 r., poz. 1833). Rozporządzenie MENiS z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 19 z 2005 r., poz. 167). 6. Programy narodowe i krajowe: Rządowy program na lata Bezpieczna i przyjazna szkoła" Narodowy Programie Zdrowia ( ) Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata Narodowy program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na lata Narodowy Plan Działań na rzecz Dzieci ( ) Wszystkie treści i oddziaływania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli, rodziców tworzą szkolny program profilaktyki. Program wychowawczy tworzy z nim spójną całość i stanowi podstawę wychowania uczniów w naszej szkole. III CELE GŁÓWNE Celem nadrzędnym naszego programu jest bezpieczeństwo uczniów w kontekście zachowań i postaw uczniowskich oraz stworzenie bezpiecznego środowiska dydaktycznowychowawczego. Dbanie o klimat szkoły to przede wszystkim poprawa relacji interpersonalnych i klimatu społecznego szkoły. Obszar ten jest jednym z najważniejszych elementów określających poczucie bezpieczeństwa uczniów. Zadaniem szkoły w tym zakresie jest 3

4 budowanie dobrych relacji interpersonalnych między nauczycielami i uczniami oraz doskonalenie umiejętności wychowawczych nauczycieli i rodziców. Przeciwdziałanie wykluczeniu to pomoc w odnajdywaniu się w szkolnych wymaganiach uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, mającym jakieś szczególne predyspozycje, problemy czy ograniczenia. Ważnym zadaniem jest pomoc uczniom mającym różne trudności, aby wszyscy bez względu na zdrowie, sprawność, trudne warunki środowiskowe, z jakich się wywodzą, mogli czuć się w szkole dobrze i bezpiecznie i mieli szansę osiągania postępów i rozwijania się. Promowanie zdrowego stylu życia to zwiększanie świadomości uczniów, rodziców i nauczycieli na temat kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych. To przeciwdziałanie nadwadze i otyłości wśród dzieci i młodzieży poprzez zwiększenie aktywności fizycznej oraz upowszechnianie informacji o zdrowym żywieniu. Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych to przeciwdziałanie powstawaniu sytuacji konfliktowych i promowanie wiedzy i umiejętności o mediacji i innych niekonfrontacyjnych formach rozwiązywania sytuacji konfliktowych, budowanie umiejętności wychowawczych nauczycieli, podnoszenie wśród uczniów świadomości roli akceptacji i tolerancji. Przeciwdziałanie agresji i przemocy to prowadzenie systemowych i długofalowych działań, które mają zapobiec zachowaniom problemowym dzieci, w tym przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej z uwzględnieniem cyberprzemocy. Zapewnianie bezpiecznej drogi do szkoły to prowadzenie licznych działań na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa młodych uczestników ruchu drogowego. Nauka udzielania pierwszej pomocy to działania prowadzące do zdobycia wiedzy o metodach udzielania pierwszej pomocy i sposobach zachowania się w sytuacji wypadku. Promowanie bezpieczeństwa w sieci to uświadamianie, że świat Internetu, nie jest światem idealnym. Na użytkowników Internetu, szczególnie dzieci i młodzież, czyhają liczne zagrożenia w tym cyberprzemoc, czyli przemoc z użyciem mediów elektronicznych. III CELE SZCZEGÓŁOWE Z obserwacji nauczycielskich, przeprowadzonych rozmów z rodzicami, biorąc pod uwagę, że jesteśmy szkołą podstawową, działającą w środowisku wiejskim i według naszego rozeznania nie występują wśród naszych uczniów zagrożenia typowe dla starszej młodzieży, 4

5 tworząc program, szczególny nacisk kładliśmy na kształtowanie osobowości dziecka i wspieranie jego rozwoju, oczekując, że młody człowiek o prawidłowo rozwijającej się osobowości nie będzie skłonny sięgać po środki uzależniające. Opierając się na szkolnym programie wychowawczym, skoncentrowaliśmy nasze działania na następujących celach: Cel 1: Wzmacnianie czynników chroniących uczniów przed podejmowaniem zachowań ryzykownych oraz eliminowanie czynników sprzyjających podejmowaniu zachowań ryzykownych ZADANIA Budowanie dobrych relacji interpersonalnych między nauczycielami i uczniami. 1. Rozpoznawanie i nazywanie uczuć, emocji i potrzeb ucznia. 2. Rozwijanie otwartości, życzliwości i zaufania w kontaktach z uczniami. 3. Okazywanie zainteresowania i zaangażowania w sprawy uczniów. 4. Doskonalenie umiejętności interpersonalnych i wychowawczych nauczycieli. SPOSÓB REALIZACJI 1. Aktywne słuchanie i parafrazowanie wypowiedzi uczniowskich 2. Prowadzenie z uczniami indywidualnych rozmów. 3. Udzielanie pomocy i wsparcia uczniom w rozwiązywaniu ich problemów. 4. Powołanie na terenie szkoły Rzecznika Praw Ucznia. 5. Szkolenia na temat budowania prawidłowych relacji w ramach Programu Szkoła dla rodziców i wychowawców Tworzenie wspierającego środowiska wychowawczego 1. Udział uczniów w podejmowaniu istotnych dla nich i dla szkoły decyzji 2. Rozwijanie samorządności. 3. Integrowanie uczniów klas I ze środowiskiem szkolnym. 4. Włączanie uczniów do działalności wymagającej wspierania, pomocy i opieki nad innymi. 5. Stwarzanie warunków do 1. Uwzględnienie propozycji uczniów dotyczących praw i obowiązków, regulaminów zgłoszonych. 2. Organizowanie imprez klasowych i szkolnych. 3. Przeprowadzenie wyborów na opiekuna SU oraz Rzecznika Praw Ucznia. 4. Wybory do samorządu uczniowskiego 5. "Prawa i obowiązki ucznia" - debata szkolna 5

6 podejmowania przez uczniów nowych ról i rozwijania zainteresowań. 6. Stworzenie uczniom okazji do autoprezentacji i zainteresowań, zdolności i osiągnięć. 7. Wspieranie młodzieży w działalności prospołecznej, charytatywnej, wolontariackiej. 8. Włączanie uczniów do działań pobudzających rozwój moralny i światopoglądowy. 6. Przygotowanie informatora ze szkolną i pozaszkolną ofertą spędzania czasu wolnego 7. Prezentacja dokonań uczniów np. podczas wystaw, spotkań, na stronie internetowej. 8. Rozwinięcie sekcji wolontariatu w ramach działalności SU oraz Szkolnego Koła Caritas. Rozwijanie zainteresowań nauką szkolną oraz pomoc w pokonywaniu trudności 1. Ciekawe i atrakcyjne prowadzenie lekcji. 2. Uwzględnianie różnic indywidualnych między uczniami. 3. Motywowanie uczniów do wysiłku i pomoc w podnoszeniu skuteczności uczenia się. 4. Systemowe działania na rzecz rozwijania zdolności i pasji. 1. Stosowanie metod nauczania nastawionych na samodzielność i aktywność uczniów. 2. Wykorzystywanie zainteresowań i mocnych stron ucznia 3. Przeprowadzenie zajęć z uczniami dotyczących technik skutecznego uczenia się i sposobów organizowania sobie nauki i czasu wolnego 4. Organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce: 5. na poziomie klasy; 6. b) na poziomie szkoły. 7. Stosowanie motywującego systemu oceniania osiągnięć uczniów. 8. Prowadzenie zajęć pozalekcyjnych rozwijających zainteresowania. 9. Indywidualizacja pracy na lekcji z uczniem zdolnym -dostosowanie wymagań edukacyjnych do jego możliwości. 6

7 Wzmacnianie więzi uczniów z rodzicami 1. Tworzenie skutecznego systemu wymiany informacji z rodzicami. 2. Rozwijanie umiejętności wychowawczych rodziców. 3. Dostarczenie informacji o miejscach służących pomocą rodzinie. Współpraca z osobami i instytucjami wspierającymi szkołę w profilaktyce 1. Wyznaczenie stałych terminów konsultacji nauczycieli z rodzicami: dyżur każdego nauczyciela 1x w tygodniu i wszystkich 1 x w miesiącu. 2. Prowadzenie zebrań z rodzicami w formie warsztatów. 3. Realizacja programu Szkoła dla rodziców i wychowawców. 1. Ustalenie s zasad współpracy z Policją 2. Nawiązanie współpracy z Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Gminnym Ośrodkiem rozwiazywania Problemów alkoholowych. 3. Udział w wybranych akcjach i kampaniach organizowanych przez stowarzyszenia, fundacje itp. 4. Działalność punktu konsultacji psychologicznych w poradni. Cel 2 : Wspomaganie uczniów w rozwijaniu kompetencji psychospołecznych. Efekt: Uczeń posiada umiejętności życiowe, niezbędne do samorozwoju i dobrych relacji z innymi ludźmi. ZADANIA Wspieranie i rozbudzanie prawidłowego rozwoju osobowości ucznia w zakresie: 1. Poznawania siebie i budowania adekwatnej samooceny. 2. Podnoszenia poczucia własnej wartości i wiary w siebie 3. Poznania sposobów radzenia sobie ze SPOSÓB REALIZACJI 1. Prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych w ramach programów profilaktycznych. 2. Prowadzenie warsztatów i zajęć wg własnych pomysłów i dostępnych scenariuszy podczas godzin wychowawczych na temat akceptacji, poczucia własnej wartości. 3. Realizowanie zadań profilaktyczno- 7

8 stresem. 1. Podejmowania racjonalnych decyzji. 2. Budowania systemu wartości. wychowawczych w ramach lekcji przedmiotowych 4. Realizacja projektów edukacyjno wychowawczych. 5. Stosowanie elementów OK samooceny i oceny koleżeńskiej Wspomaganie i rozwój umiejętności funkcjonowania w sytuacjach społecznych. 1. Rozwijanie umiejętności związanych z komunikacją interpersonalną. 2. Kształtowanie zdolności konstruktywnego rozwiązywania problemów i konfliktów. 3. Wspieranie w rozwoju umiejętności rozpoznawania i radzenia sobie z presją społeczną (nacisk grupowy, manipulacje, wpływ mediów) 1. Prowadzenie warsztatów na temat systemu wartości. 2. Warsztaty dla nauczycieli na temat procesów grupowych. 3. Omawianie z uczniami i komentowanie bieżących wydarzeń w kraju i świecie. 4. Prowadzenie zajęć z zakresu świadomego korzystania ze środków masowego przekazu. Cel 3 : Promowanie wśród uczniów zdrowego stylu życia. 5. Prowadzenie zajęć Treningu Zastępowania Agresji Efekt: Uczeń umie samodzielnie dokonywać wyboru zachowań właściwych dla zdrowia własnego. ZADANIA Promowanie zdrowego stylu życia. 1. Przekazywanie i utrwalanie zasad zdrowego stylu życia. 2. Propagowanie aktywnego stylu życia i wypoczynku. SPOSÓB REALIZACJI 1. Zajęcia dla uczniów dotyczące zasad zdrowego żywienia - realizacja programów. 2. Realizacja projektów związanych z promowaniem zdrowego stylu życia. 3. Realizacja programów: Owoce w szkole, Mleko w szkole. 4. Wspólne zdrowe śniadania, woda do picia 8

9 w szkole. 5. Organizacja imprez sportoworekreacyjnych. 6. Organizacja aktywnych przerw. IV ZADANIA PROFILAKTYCZNE Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej: informowanie na bieżąco wychowawców o ryzykownym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły, obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji czy niszczenia mienia, wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania, pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole: wychowawcy, psychologa, dyrektora szkoły, podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów, współpraca z rodziną, realizacja programów profilaktycznych, wprowadzanie ćwiczeń relaksacyjnych i przerw śródlekcyjnych, organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce, kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia, systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci, pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości. Zadania profilaktyczne rodziców Mając na uwadze, że wychowanie dzieci to główne zadanie rodziców, a nauczyciele wspierają ich w dziedzinie wychowania, ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców : każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny, rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z dyrektorem szkoły w celu zapobiegania niewłaściwym zachowaniom, rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych, 9

10 rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie znajdować sposoby rozwiązywania problemów. V FORMY REALIZACJI W realizacji programu łączącego wychowanie, nauczanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju uczniów wykorzystuje się: a) przedmioty nauczania, b) godziny do dyspozycji wychowawcy klasy, c) zajęcia sportowe, d) zajęcia pozalekcyjne, e) uroczystości klasowe, szkolne, f) imprezy środowiskowe, g) zajęcia prowadzone przez psychologa, pielęgniarkę szkolną, policjanta, straż pożarną. VI UWAGI Treści i formy ich realizacji ujęte zostaną w opracowanych na początku każdego roku szkolnego planach profilaktycznych szkoły, po uprzednim dokonaniu ewaluacji programu i diagnozy problemów występujących w szkole. 10