Naruszenie dóbr osobistych pracodawcy
|
|
- Magdalena Adamska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Praktyczny poradnik Naruszenie dóbr osobistych pracodawcy Wojciech Zatorski Jakie dobra osobiste pracodawcy podlegają ochronie? W jaki sposób pracownik może naruszyć dobra osobiste pracodawcy? Kiedy obowiązek poszanowania dóbr osobistych pracodawcy zostaje wyłączony?
2 BIBLIOTEKA MONITORA PRAWA PRACY Naruszenie dóbr osobistych pracodawcy Wojciech Zatorski
3 Polecamy nasze publikacje z zakresu prawa pracy: MONITOR PRAWA PRACY Miesięcznik Andrzej Marian Świątkowski KODEKS PRACY. KOMENTARZ, wyd. 1 Komentarze kodeksowe Pod red. Wojciecha Muszalskiego KODEKS PRACY. KOMENTARZ, wyd. 8 Duże Komentarze Becka Jerzy Wratny, Krzysztof Walczak ZBIOROWE PRAWO PRACY. KOMENTARZ Komentarze kodeksowe Ludwik Florek PRAWO PRACY. ORZECZNICTWO, wyd. 2 Zbiory orzecznictwa Becka Piotr Korzuch, Piotr Grzebyk ZBIOROWE PRAWO PRACY. ORZECZNICTWO Zbiory orzecznictwa Becka KODEKS PRACY. PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY. AKTY WYKONAWCZE. wyd. 8 Edycja Sądowa
4 Wojciech Zatorski Naruszenie dóbr osobistych pracodawcy
5 Redakcja: Izabela Sachajdakiewicz Wydawnictwo C.H. Beck 2011 Wydawnictwo C.H. Beck ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Zbigniew Latuszkiewicz Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN ISBN e-book
6 Spis treści Bibliografia... Objaśnienie skrótów... Wstęp... 1 Rozdział 1. Dobra osobiste w ogólności Zagadnienia ogólne istota i przegląd dóbr osobistych Konstytucja Akty międzynarodowe Prawo wspólnotowe Kodeks cywilny Dobra osobiste osoby fizycznej Dobra osobiste osoby prawnej Dobra osobiste jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej Ochrona dóbr osobistych w ogólności Kodeks cywilny Ustawy szczególne Rozdział 2. Dobra osobiste w prawie pracy Kwestie wstępne Dobra osobiste pracownika Dobra osobiste pracodawcy Rozdział 3. Ochrona dóbr osobistych pracodawcy Definicja pracodawcy Charakter obowiązku pracownika do poszanowania dóbr osobistych pracodawcy Podstawy i wyłączenia obowiązku poszanowania dóbr osobistych pracodawcy VII XI
7 Spis treści 3.4. Sposoby naruszenia dóbr osobistych pracodawcy Rozdział 4. Zagadnienia procesowe VI
8 Bibliografia Boć J. (red.), Konstytucje Rzeczypospolitej, Wrocław 1998 Brodecki Z. (red.), Ochrona praw jednostki, Warszawa 2004 Ciepła H. i in., Kodeks cywilny praktyczny komentarz z orzecznictwem, Warszawa 2005 Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza Część ogólna, Warszawa 1998 Ereciński T. i in., Komentarz do KPC, część I, t. I, Warszawa 1999 Florek L., Europejskie prawo pracy, Warszawa 2005 Gniewek E. (red.), Kodeks cywilny komentarz, Warszawa 2006 Góral Z. (red.), Kontrola pracownika możliwości techniczne i dylematy prawne, Warszawa 2010 Hambura S., Muszyński M., KPP z komentarzem, Bielsko-Biała 2001 Iwulski J., Sanetra W., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 1999 Izdebski H., Kodeks cywilny z komentarzem, księga I, Warszawa 1996 Jasiński F., Karta Praw Podstawowych UE, Warszawa 2003 Jędrejek G., Cywilnoprawna odpowiedzialność za stosowanie mobbingu, Warszawa 2004 Kubiak-Cyrul A., Dobra osobiste osób prawnych, Kraków 2005 Maniewska E., Jaśkowski K., Kodeks pracy. Komentarz, t. I, Lex 2007 Mednis A., Prawo do prywatności a interes publiczny, Kraków 2006 Mik C., Czapliński W., Traktat o UE komentarz, Warszawa 2005 Muszalski W., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2007 Norek E., Przedsiębiorstwo jako przedmiot obrotu gospodarczego, Warszawa 1997 VII
9 Bibliografia Oniszczuk J., Równość najpierwsza z zasad i orzecznictwo TK, Warszawa 2004 Patulski A. (red.), Kodeks pracy komentarz dla praktyków, Gdańsk 2005 Patulski A., Orłowski G. (red.), Kodeks pracy. Komentarz dla menedżerów HR, Gdańsk 2011 Piasecki K., Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, Kraków 2003 Pietrzykowski K. (red.), Kodeks cywilny, Warszawa 2008 Romer M.T., Prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2000 Sadlik R., Działania na szkodę pracodawcy, Gazeta prawna Nr 222/2008 Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Praktyczny komentarz, Kraków 2007 Szewczyk H., Ochrona dóbr osobistych w zatrudnieniu, Warszawa 2007 Świątkowski A.M., Karta Praw Społecznych Rady Europy, Warszawa 2006 Wagner B. (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Gdańsk 2004 Waszczyński J., System prawa karnego, t. IV cz. II, Wrocław 1989 Winiarz J. (red.), Kodeks cywilny z komentarzem, t. I, Warszawa 1989 Wolter A., Prawo cywilne Zarys części ogólnej, Warszawa 1986 Wratny J., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2005 Wypiórkiewicz A., Refleksyjne spojrzenie na ochronę dóbr osobistych, [w:] Ars et ius Księga pamiątkowa ku czci sędziego S. Rudnickiego, Warszawa 2005 Zych M., Mobbing w polskim prawie pracy, Warszawa 2007 Żyznowski T., Prawo do firmy i jego ochrona w orzecznictwie sądowym, Zielona Góra 1993 VIII
10 Objaśnienie skrótów Źródła prawa EKPC... Europejska Konwencja Praw Człowieka (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284) KC... ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Konstytucja... ustawa z r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KP... ustawa z r. Kodeks pracy (t.jedn.: Dz.U. z 1997 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPP... Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz.Urz.UE 2007 C303) KPC... ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) NieuczKonkU... ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz ze zm.) PrAut... ustawa z r. ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych (t.jedn.: Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) PrPras... ustawa z r. Prawo prasowe (t.jedn.: Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) PrWłPrzem... ustawa z r. Prawo własności przemysłowej (t.jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) IX
11 Objaśnienie skrótów TUE... Traktat o Unii Europejskiej (Dz.Urz.UE 2008 C 115) ZEKS... Zrewidowana Europejska Karta Społeczna z 1996 r. Organy orzekające ETPCZ... Europejski Trybunał Praw Człowieka TK... Trybunał Konstytucyjny SN... Sąd Najwyższy SA... Sąd Apelacyjny Czasopisma OSNIC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSN... Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSNAPiUS... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych PiP... Państwo i Prawo Inne skróty BHP... bezpieczeństwo i higiena pracy cyt.... cytowana (-y, -e) cz.... część Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzędowy ibidem... tamże in.... inni itd.... i tak dalej X
12 Objaśnienie skrótów itp.... i tym podobne nast.... następne niepubl.... niepublikowany np.... na przykład ONZ... Organizacja Narodów Zjednoczonych op.cit.... opus citatum pkt... punkt red.... redakcja s.... strona t.... tom t.jedn.... tekst jednolity tj.... to jest tzn.... to znaczy tzw.... tak zwana (-e, -y) UE... Unia Europejska ust.... ustęp w.... wiek wg... według ww.... wyżej wymieniona (-y, -e) XI
13
14 Wstęp Pracodawca jest zobowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika (art KP). Regulacji tej nadano rangę Podstawowych zasad prawa pracy rozdział II działu I KP. Akt ten nie definiuje jednak wskazanych dóbr. Nie przewiduje też analogicznej regulacji dotyczącej pracodawcy, choć normuje prawa oraz obowiązki zarówno jego, jak i pracownika (art. 1 KP). Stosownie do art. 300 KP w zakresie nieuregulowanym przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy KC, jeśli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Ogólnie w sprawach nieunormowanych prawem pracy dopuszczalne jest zatem stosowanie w tej gałęzi prawa instytucji prawa cywilnego, czyli zapewne i przepisów dotyczących ochrony dóbr osobistych. Mają one jednak zastosowanie tylko odpowiednie, a ponadto nie mogą pozostawać w sprzeczności z zasadami prawa pracy, które nie przewidują ochrony dóbr osobistych pracodawcy. Powyższe stwierdzenie rodzi pytanie o istnienie szczególnego dobra osobistego w postaci dóbr osobistych pracownika oraz o istnienie (prawnopracowniczego) obowiązku poszanowania dóbr osobistych pracodawcy w obecnym stanie prawnym. Niniejsze opracowanie stanowi próbę odpowiedzi na to zagadnienie, przy uwzględnieniu praktycznego waloru publikacji adresowanej głównie do oznaczonego kręgu odbiorców. Uwagi i rozważania co do ogólnej tematyki dóbr osobistych zostaną zatem ograniczone do minimum (nie ma potrzeby szczegółowego powtarzania tych zagadnień wobec bogatej literatury przedmiotu autorstwa niekwestionowanych autorytetów w tej dziedzinie). Poniższe przemyślenia służyć będą przypomnieniu i przybliżeniu tematu, zwłaszcza w kontekście stosunków pracy. Opracowanie przytoczy zatem w kompilacji kwestie ogólne z tego zakresu w celu stworzenia bazy do dalszych rozważań, stanowiących istotę przedmiotu omówienia. 1
15 Wstęp Kwestie sporne, np. właściwość sądu pracy w sprawach o ochronę dóbr osobistych w stosunkach pracy zostaną przedstawione z uwzględnieniem poglądów przeciwstawnych i stanowiska autora, nieprzesądzającym bynajmniej słuszności któregokolwiek z nich. Całości opracowania towarzyszy nowatorskie spojrzenie na problematykę dóbr osobistych w zatrudnieniu, dostrzegające szerzej nieanalizowaną dotychczas sferę dóbr osobistych drugiej strony stosunku pracy, uwzględniające praktyczny aspekt ww. zagadnienia. Na zakończenie można jeszcze wyrazić nadzieję, że niniejsze opracowanie przyczyni się do rozwoju dyskusji o dobrach osobistych właściwych pracodawcy i ich ochronie. 2
16 Rozdział 1. Dobra osobiste w ogólności 1.1. Zagadnienia ogólne istota i przegląd dóbr osobistych Konstytucja Zgodnie z art. 30 Konstytucji przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności oraz praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona są obowiązkiem władz publicznych. Z kolei zgodnie z art. 31 Konstytucji: wolność człowieka podlega ochronie prawnej (ust. 1); każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych, a nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje (ust. 2). Konstytucja chroni zatem godność człowieka, statuując tę ochronę w zasadach ogólnych, przydając jej atrybut niezbywalności i nienaruszalności, a także stanowiąc jej poszanowanie i ochronę obowiązkiem władz publicznych. Niezależnie od powinności władz publicznych każdy jest zobowiązany do poszanowania praw i wolności innych (art. 31 ust. 2 zd. 1 Konstytucji). Reguły wynikające z ww. przepisów stanowią płaszczyznę, na której ujmowane i interpretowane są poszczególne prawa oraz wolności człowieka i obywatela. Szczególną rolę odgrywa oczywiście zasada art. 30, z niej wynikają bowiem lub do niej odnoszą się konkretne regulacje dotyczące ww. praw 1. 1 Por. W. Skrzydło, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Praktyczny komentarz, Kraków 2007, s
17 Rozdział 1. Dobra osobiste w ogólności Konstytucja określając poszczególne wolności i prawa osobiste nie definiując ich gwarantuje prawo m.in. do: prywatności, czci i dobrego imienia (art. 47), swobody i tajemnicy komunikowania się (art. 49), wolności sumienia i zakazu zmuszania do ujawniania światopoglądu, przekonań religijnych, wyznania (art. 53 ust. 1 i 7). Pierwsze z przywołanych praw obejmuje uprawnienie do bycia pozostawionym w spokoju i zakaz ingerencji w sferę intymności jednostki, a także nakaz poszanowania czci i dobrego imienia, co dotyczy każdego nie tylko jednostki. Postanowienia art. 49 Konstytucji dotyczą tajemnicy korespondencji, rozmów telefonicznych i innych form przekazu. Z kolei ostatnie z ww. uprawnień wyrażają wolność przyjęcia i wyznawania religii wg swego uznania oraz swobodę przyjęcia światopoglądu innego niż religijny, a także konstytucyjnie określony zakaz zmuszania do prezentowania wybranej religii, jej braku, światopoglądu itd. 1. W tym opracowaniu pominięto zagadnienia, jakkolwiek ogólnie dotyczące problematyki dóbr osobistych, to pozbawione praktycznego znaczenia w prawie pracy (np. prawo do życia, zakaz eksperymentów naukowych, zakaz tortur itp. art Konstytucji) Akty międzynarodowe Problematykę dóbr osobistych podjęto już w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka (która r. została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ). Zgodnie z jej art. 12 nie wolno ingerować samowolnie w czyjekolwiek życie prywatne, rodzinne, domowe ani w jego korespondencję czy też uwłaczać jego honorowi lub dobremu imieniu. Każdy człowiek ma prawo do ochrony prawnej przeciwko takiej ingerencji lub uwłaczaniu. 1 Por. Ibidem, s , 46 47; Konstytucje Rzeczypospolitej pod red. J. Bocia, Wrocław 1998, s i
18 1.1. Zagadnienia ogólne istota i przegląd dóbr osobistych Analogicznie brzmi art. 16 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (uchwała Zgromadzenia Ogólnego ONZ z r.). Zasadnicze znaczenie ma jednak EKPC. Zgodnie z art. 8 ust. 1 tego aktu każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania oraz swojej korespondencji. Stosownie do ust. 2 niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia oraz moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Artykuł 9 wprowadza wolność myśli, sumienia i wyznania, a art. 10 wolność wyrażania opinii. Zakaz dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, języka, religii, przekonań politycznych i innych, pochodzenia narodowego lub społecznego, przynależności do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie lub z jakichkolwiek innych przyczyn wprowadza art. 14 EKPC. Każdy, kogo prawa i wolności zawarte w tym dokumencie zostały naruszone (art. 13), ma prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące funkcje urzędowe 1. Ponieważ treść ww. zasad odpowiada de facto analogicznym postanowieniom Konstytucji 2, ich ponowne omawianie nie jest konieczne. Dodać jednak trzeba, że EKPC, choć ujmuje podstawowe prawa i wolności człowieka szeroko, nie zawsze będzie podstawą do ich dochodzenia na krajowej drodze sądowej. Ochrona konwencyjna nie wszędzie pokrywa się bowiem z ochroną dóbr osobistych w prawie krajowym, a dochodzenie tych praw możliwe 1 Por. Kodeks cywilny pod red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2008, komentarz do art. 23 KC. 2 Por. J. Oniszczuk, Równość najpierwsza z zasad i orzecznictwo TK, Warszawa 2004, s.73 i cyt. tam orzeczecznictwo TK. 5
19 Rozdział 1. Dobra osobiste w ogólności będzie, pod warunkiem że mieszczą się one w pojęciu sprawy cywilnej art. 1 2 KPC 1. Chociaż EKPC dotyczy zasadniczo zgodnie zresztą z tytułem praw człowieka, znajduje także zastosowanie do osób prawnych. Korzystają one z ochrony przewidzianej w tym dokumencie w zakresie tajemnicy korespondencji, nietykalności pomieszczeń, szeroko rozumianej prywatności czy zakazu dyskryminacji 2. Wśród aktów międzynarodowych w kontekście tematyki pracy warto odnotować prawo socjalne Rady Europy. Problematyki dóbr osobistych, a konkretnie poszanowania godności w pracy, dotyczy art. 26 ZEKS. Przepis ten chroni godność pracowników, a został wprowadzony w celu przeciwdziałania w miejscu pracy molestowaniu, w tym seksualnemu, a także mobbingowi. ZEKS nie została jednak ratyfikowana przez Polskę, podpisano wyłącznie jej poprzedniczkę, tj. Europejską Kartę Społeczną z 1961 r., która nie zawierała analogicznego zapisu Prawo wspólnotowe Zgodnie z art. 6 ust. 1 TUE, UE jest zbudowana na zasadach wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, jak również rządów prawa, które są wspólne dla państw członkowskich. Unia Europejska szanuje prawa podstawowe, gwarantowane w EKPC oraz wywodzące się z porządków konstytucyjnych państw członkowskich, jako zasady ogólne prawa wspólnotowego (ust. 2), a pod pojęciem praw podstawowych, które nie zostało zdefiniowane, rozumie się w istocie prawa człowieka, będące integralną częścią zasad ogólnych prawa wspólnotowego 4. 1 Por. K. Piasecki, Kodeks cywilny, komentarz, część ogólna, Kraków 2003, s Por. A. Kubiak-Cyrul, Dobra osobiste osób prawnych, Kraków 2005, s. 254, Por. A.M. Świątkowski, Karta Praw Społecznych Rady Europy, Warszawa 2006, s. 12, 48, 52 i Por. Ochrona praw jednostki a.c., pod red. Z. Brodeckiego, Warszawa 2004, s ; C. Mik, W. Czapliński, Traktat o UE komentarz, Warszawa 2005, s
20 1.1. Zagadnienia ogólne istota i przegląd dóbr osobistych Należy przy tym zaznaczyć, że Wspólnota nie przystąpiła do EKPC (nie jest jej stroną). O oznacza to, że sądy wspólnotowe mimo brzmienia art. 6 ust. 2 TUE nie mogą opierać swoich orzeczeń wprost na EKPC 1. Nie dyskwalifikuje to jednak możliwości korzystania z tego aktu przez sądy krajowe Wspólnoty na zasadzie respektowania jego postanowień z racji przystąpienia danych państw do EKPC. Ochrona (a w zasadzie deklaracja ochrony) poszczególnych praw, tj. godności, integralności osoby ludzkiej, zakaz poniżającego traktowania oraz pracy przymusowej, ochrona poszanowania życia prywatnego i komunikowania się, wolności myśli i wypowiedzi, swobody stowarzyszania się, a także zakaz dyskryminacji przewidziane są wyraźnie w Karcie Praw Podstawowych UE. Jakkolwiek akt ten nie ma cech normy prawnej (nie posiada mocy bezpośrednio wiążącej), stanowi deklarację celów Wspólnoty. Wyznacza zatem kierunek wykładni przepisów wspólnotowych, stąd jego przydatność do oceny uprawnień i obowiązków obywatela UE 2. Przewidziane w Karcie: ochrona godności (art. 1), ochrona integralności osoby (art. 3), zakaz poniżającego traktowania (art. 4), zakaz pracy przymusowej (art. 5 ust. 2), prawo do poszanowania życia prywatnego, domu i komunikowania się (art. 7), wolność poglądów (art. 10 ust. 1), swoboda wypowiedzi (art. 11 ust. 1), swoboda stowarzyszania się, m.in. w sprawach związkowych (art. 12 ust. 1) oraz zakaz dyskryminacji (art. 21) odpowiadają treścią stosownym zapisom EKPC 3, dlatego powtarzanie uwag poczynionych przy analizie tego aktu jest zbędne. 1 Por. C. Mik, W. Czapliński, op.cit., s Por. F. Jasiński, Karta Praw Podstawowych UE, Warszawa 2003, s. 14; S. Hambura, M. Muszyński, KPP z komentarzem, Bielsko Biała 2001, s. 7 i Por. S. Hambura, M. Muszyński, op.cit., s. 101,
Rozdział 1. Dobra osobiste w ogólności
Rozdział. Dobra osobiste w ogólności.. Zagadnienia ogólne istota i przegląd dóbr osobistych... Konstytucja Zgodnie z art. 30 Konstytucji przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności
Bardziej szczegółowoPRAWO DO PRYWATNOŚCI I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH PODSTAWOWE ZASADY. Szkolenie dla sekcji sądownictwa międzynarodowego Kliniki Prawa UW 14 XI 2009 r.
PRAWO DO PRYWATNOŚCI I OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH PODSTAWOWE ZASADY Szkolenie dla sekcji sądownictwa międzynarodowego Kliniki Prawa UW 14 XI 2009 r. Część I PRAWO DO PRYWATNOŚCI WPROWADZENIE Prowadzące:
Bardziej szczegółowoZakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka. Janusz Korzeniowski
Zakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka Opracowanie: Janusz Korzeniowski nauczyciel konsultant ds. edukacji obywatelskiej w Zachodniopomorskim Centrum Doskonalenia Nauczycieli 1 Spis slajdów Idea
Bardziej szczegółowoPrawna ochrona dóbr osobistych człowieka, w tym nietykalności cielesnej, a zwyczaje szkolne
Prawna ochrona dóbr osobistych człowieka, w tym nietykalności cielesnej, a zwyczaje szkolne Konstytucja RP Art. 30. Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka
Bardziej szczegółowoPostępowanie cywilne
Kinga Flaga-Gieruszyńska Postępowanie cywilne pytania 7. wydanie REPETYTORIA C H BECK Postępowanie cywilne W sprzedaży: E. Marszałkowska-Krześ (red.) POSTĘPOWANIE CYWILNE, wyd. 2 Podręczniki Prawnicze
Bardziej szczegółowoPRAWA CZŁOWIEKA Dokumenty międzynarodowe
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności Prawa i wolności: prawo do życia, zniesienie kary śmierci, wolność od tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, wolność
Bardziej szczegółowoPRAWA DZIECKA. dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamości, godności prywatności;
PRAWA DZIECKA "Nie ma dzieci - są ludzie..." - Janusz Korczak Każdy człowiek ma swoje prawa, normy, które go chronią i pozwalają funkcjonować w społeczeństwie, państwie. Prawa mamy również my - dzieci,
Bardziej szczegółowoPrawa człowieka i systemy ich ochrony
Prawa człowieka i systemy ich ochrony Uniwersalizm i regionalizm w ochronie praw człowieka Prawa człowieka i systemy ich ochrony SNP(Z) II rok, semestr zimowy 2018/2019 Wolność zgromadzeń Prawo do skutecznego
Bardziej szczegółowoRozdział I. Źródła prawa pracy
Kodeks pracy Rozdział I. Źródła prawa pracy Tabl. 1. Hierarchia źródeł prawa pracy Hierarchia źródeł prawa pracy (art. 9 1 KP) Kodeks pracy przepisy innych ustaw przepisy aktów wykonawczych postanowienia
Bardziej szczegółowoPrawa człowieka i systemy ich ochrony. mgr Paweł Niemczyk Katedra Prawa Konstytucyjnego
Prawa człowieka i systemy ich ochrony mgr Paweł Niemczyk Katedra Prawa Konstytucyjnego Zasady zaliczenia ćwiczeń Wszystkie informacje dotyczące zaliczenia przedmiotu Prawa Człowieka i systemy ich ochrony
Bardziej szczegółowoISBN Redakcja i korekta Aneta Dąbrowska-Korzus. Redakcja techniczna Czesław Rygielski. Redaktor prowadząca Monika Frąckowiak
Redakcja i korekta Aneta Dąbrowska-Korzus Redakcja techniczna Czesław Rygielski Redaktor prowadząca Monika Frąckowiak Projekt okładki Zdzisław Ptak Copyright by Maciej Chakowski 2010 Copyright by Oficyna
Bardziej szczegółowoNajczęściej mamy do czynienia z mobbingiem i dyskryminacją w miejscu pracy.
Najczęściej mamy do czynienia z mobbingiem i dyskryminacją w miejscu pracy. Mobbing jest rodzajem terroru psychicznego, stosowanym przez jedną lub kilka osób przeciwko przeważnie jednej osobie. Trwa wiele
Bardziej szczegółowoJAWNOŚĆ I JEJ OGRANICZENIA
MONOGRAFIE PRAWNICZE JAWNOŚĆ I JEJ OGRANICZENIA Redaktor naukowy GRAŻYNA SZPOR TOM IV ZNACZENIE ORZECZNICTWA MAŁGORZATA JAŚKOWSKA (red.) Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE GRAŻYNA SZPOR (Redaktor
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności
KOMISJA EUROPEJSKA Strasburg, dnia 11.3.2014 r. COM(2014) 158 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIK do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności PL
Bardziej szczegółowoPRZEMIANY W POLSKIM SEKTORZE POCZTOWYM Łódź, 09 grudnia 2015 r.
PRZEMIANY W POLSKIM SEKTORZE POCZTOWYM Łódź, 09 grudnia 2015 r. Penalizacja naruszenia tajemnicy korespondencji jednego z podstawowych warunków usług pocztowych. Stan prawny w Polsce. Eksplikacja czynu
Bardziej szczegółowoEuropejskie post powanie nakazowe i w sprawie drobnych roszczeƒ
Agata Harast-Sidowska Europejskie post powanie nakazowe i w sprawie drobnych roszczeƒ Komentarz praktyczny Wzory pism procesowych i orzeczeƒ sàdowych PRAWO SÑDOWE PRAWO SÑDOWE PRAWO SÑDOWE Agata Harast-Sidowska
Bardziej szczegółowodr Olga Hałub-Kowalczyk rok akademicki 2018/2019
dr Olga Hałub-Kowalczyk rok akademicki 2018/2019 Prawa osobiste i polityczne Prawo do ochrony życia Wolność od tortur Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego Prawo do sądu Wolność myśli Wolność
Bardziej szczegółowoWolności i prawa jednostki w Konstytucji RP. Tom I. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP
Wolności i prawa jednostki w. Tom I. Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP Red.: Mariusz Jabłoński Wprowadzenie Wykaz skrótów Część I. Koncepcja konstytucyjnego
Bardziej szczegółowoUstawa o czasie pracy kierowców
Krótkie Komentarze Becka Łukasz Prasołek Ustawa o czasie pracy kierowców Komentarz C. H. Beck KRÓTKIE KOMENTARZE BECKA Ustawa o czasie pracy kierowców Polecamy nasze publikacje z serii Krótkie Komentarze
Bardziej szczegółowoPRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE. ks. Artur Aleksiejuk
PRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE ks. Artur Aleksiejuk Pojęcie praw człowieka Przez prawa człowieka rozumie się te prawa, które są bezpośrednio związane z naturą człowieka jako istoty rozumnej i wolnej (osoby)
Bardziej szczegółowoPrawa człowieka i systemy ich ochrony
Prawa człowieka i systemy ich ochrony Zasady i przesłanki ograniczania praw i wolności jednostki w Konstytucji RP Prawa człowieka i systemy ich ochrony SNP(Z) II rok, semestr zimowy 2016/2017 Prawo do
Bardziej szczegółowoŚRODKI MASOWEGO PRZEKAZU Podstawy prawne funkcjonowania środków masowego przekazu w Polsce
Podstawy prawne funkcjonowania środków masowego przekazu w Polsce Art. 54.1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. 2. Cenzura prewencyjna
Bardziej szczegółowoWYKAZ AKTÓW PRAWNYCH NA EGZAMIN RADCOWSKI W
ZAŁĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY NR 68/VII/2009 KRAJOWEJ RADY RADCÓW PRAWNYCH Z DNIA 5 CZERWCA 2009r. WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH NA EGZAMIN RADCOWSKI W 2009 1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.
Bardziej szczegółowoco nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni
co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni ZdrovveLove co nastolatek i nastolatka o seksualności wiedzieć powinni Cykl zajęć obejmuje 8 godz. lekcyjnych po 45 minut, o następującej tematyce:
Bardziej szczegółowoKontrola pracownika przez pracodawcę
MONOGRAFIE PRAWNICZE Kontrola pracownika przez pracodawcę Magdalena Stępak-Miczek Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAGDALENA STĘPAK-MICZEK KONTROLA PRACOWNIKA PRZEZ PRACODAWCĘ Polecamy nasze publikacje
Bardziej szczegółowoANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE
ANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE OBYWATELSTWO UNII EUROPEJSKIEJ Każda osoba będąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest obywatelem europejskim. Obywatelstwo Unii Europejskiej uzupełnia
Bardziej szczegółowoMONOGRAFIE PRAWNICZE
MONOGRAFIE PRAWNICZE Instytucja wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego Małgorzata Sieradzka Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAŁGORZATA SIERADZKA INSTYTUCJA WADIUM W POSTĘPOWANIU
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII. Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki
Spis treści Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki Rozdział I. Idee przewodnie wolności i praw jednostki w procesie uchwalania
Bardziej szczegółowoPrawo człowieka do samostanowienia a obowiązek udzielenia pomocy przez instytucje pomocy społecznej
Dr Ewa Kulesza Prawo człowieka do samostanowienia a obowiązek udzielenia pomocy przez instytucje pomocy społecznej Współcześnie obowiązujące przepisy prawa, także przepisy prawa międzynarodowego, przepisy
Bardziej szczegółowoDANE OSOBOWE DOBREM OSOBISTYM XXI WIEKU. PAMIĘTAJ!!!! Prywatność jest wartością tak cenną, że musi być chroniona przez prawo.
DANE OSOBOWE DOBREM OSOBISTYM XXI WIEKU PAMIĘTAJ!!!! Prywatność jest wartością tak cenną, że musi być chroniona przez prawo. przetwarzanie danych - jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych,
Bardziej szczegółowoRola ETS w ochronie praw i wolności jednostki
Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki Metody integracji poprzez prawo: 1/ substytucja (inaczej unifikacja): wprowadzenie jednolitych materialnych norm wspólnotowych; całkowite ujednolicenie prawa
Bardziej szczegółowoLEGISLACJA ADMINISTRACYJNA
Wykłady Specjalizacyjne LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA ZARYS ZAGADNIEŃ PODSTAWOWYCH Lesław Grzonka 2. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Wykłady Specjalizacyjne Legislacja administracyjna. Zarys zagadnień podstawowych
Bardziej szczegółowonałożone na podstawie art. 96 ust. 7 pkt
Granice obowiązków, które mogą zostać nałożone na podstawie art. 96 ust. 7 pkt 3Ustawy Prawo ochrony środowiska Prof. dr hab. Krzysztof Płeszka Dr Michał Araszkiewicz Katedra Teorii Prawa WPiA UJ Źródła
Bardziej szczegółowożycia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
Art. 8 EKPC 1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji. 2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 15 1. Uwagi ogólne... 15 2. Zakres pracy... 16 3. Problemy badawcze i metodologiczne... 18 4. Układ pracy...
Wykaz skrótów... 11 Przedmowa do wydania drugiego... 13 Wstęp... 15 1. Uwagi ogólne... 15 2. Zakres pracy... 16 3. Problemy badawcze i metodologiczne... 18 4. Układ pracy... 20 ROZDZIAŁ 1. Pojęcie, rodzaje
Bardziej szczegółowoPrawa człowieka i systemy ich ochrony
Prawa człowieka i systemy ich ochrony Ogólna charakterystyka i klasyfikacja Prawa człowieka i systemy ich ochrony SNP(Z) II rok, semestr zimowy 2016/2017 Kwestie organizacyjne Prowadzący zajęcia: mgr Agata
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRAWA WOLNOŚCI OBYWATELA.
Wykład 3 21.03.09 CHARAKTERYSTYKA PRAWA WOLNOŚCI OBYWATELA. I PODZIAŁ PRAW I WOLNOŚCI ( OSOBISTE) 1. Podstawowe wolności człowieka i obywatela: prawo do życia od naturalnego poczęcia do naturalnej śmierci;
Bardziej szczegółowoCzęść I. Prawo konstytucyjne, Unii Europejskiej, międzynarodowe
Część I. Prawo konstytucyjne, Unii Europejskiej, międzynarodowe 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) 1.1. Test 1. Rzeczpospolita Polska jest:
Bardziej szczegółowoUnia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE)
Unia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE) Ogólna charakterystyka UE Charakter prawny art. 1 akapit 2 TUE Osobowość prawna art. 47 TUE, art. 216, 221, 335 TFUE
Bardziej szczegółowoKOMENTARZE BECKA. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
KOMENTARZE BECKA Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Polecamy nasze publikacje z serii Komentarze Becka: Zygmunt Niewiadomski (red.) PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE. KOMENTARZ, wyd. 5 Marzena
Bardziej szczegółowoR E G U L U S. Zrzeszenie Związków Zawodowych Energetyków. zapytanie Zleceniodawcy INFORMACJA PRAWNA
Warszawa, dnia 14 lipca 2009 r. Przedmiot informacji: Zleceniodawca opinii: Podstawy faktyczne informacji: Uprawnienia organizacji związkowej do skierowania sprawy interpretacji przepisów do Sądu Najwyższego
Bardziej szczegółowowyjątków spoczywa na organie władzy publicznej, który odmawia dostępu do tej informacji.
10 europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności 2 (dalej: EKPC ), art. 19 Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Politycznych 3 (dalej: MPPOiP ), oraz art. 11 Karty Praw Podstawowych
Bardziej szczegółowoDruk nr 580 Warszawa, 12 maja 2006 r.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Druk nr 580 Warszawa, 12 maja 2006 r. Pan Marek Jurek Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 235 ust.
Bardziej szczegółowoDEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH
DEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 47/135 przyjęta i proklamowana w dniu 10 grudnia 1992 roku Zgromadzenie
Bardziej szczegółowoW Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich zostały przeanalizowane obowiązujące. przepisy normujące zasady porozumiewania się podejrzanego i oskarżonego
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ RPO-662364-II-10/ST 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Krzysztof Kwiatkowski Minister Sprawiedliwości
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa nr 34 w Kielcach im. Adama Mickiewicza. Rada szkoleniowa na temat PRAWA DZIECKA
Szkoła Podstawowa nr 34 w Kielcach im. Adama Mickiewicza Rada szkoleniowa na temat PRAWA DZIECKA 1 Prawa cywilne Prawa socjalne Prawa kulturalne Prawa polityczne Nie przyznano dzieciom praw ekonomicznych
Bardziej szczegółowoZamów książkę w księgarni internetowej
Zamów książkę w księgarni internetowej 12 LEKCJI O KONSTYTUCJI. PRAWA PODSTAWOWE I POLITYCZNE 12 lekcji o Konstytucji to projekt naukowo-edukacyjny realizowany w ramach współpracy dr hab. prof. UAP Lucyny
Bardziej szczegółowoWyrok z dnia 30 stycznia 1996 r. II URN 54/95
Wyrok z dnia 30 stycznia 1996 r. II URN 54/95 Pracownicy jednostek wydzielonych z PKP, z którymi rozwiązano stosunek pracy w związku ze zmianami organizacyjnymi lub zmniejszeniem stanu zatrudnienia, nabywają
Bardziej szczegółowoSpis treści. I. Uwagi wstępne... 46
Wykaz skrótów... Bibliografia... XIII Przedmowa do tomu I... XXXV Rozdział 1. Krytyka wartości poznawczej i analitycznej funkcji ochronnej prawa pracy... 1 1. Uwagi wstępne... 1 2. Funkcje prawa pracy
Bardziej szczegółowoGodność w Konstytucji
Godność w Konstytucji Zgodnie z art. 30 Konstytucji, Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona
Bardziej szczegółowoPodatnik w postępowaniu podatkowym
Adam Mariański Strzelec Miłek Dariusz Tomasz Stanisław Kubiak (red.) Podatnik w postępowaniu podatkowym Podatkowe Komentarze Praktyczne Podatkowe Komentarze Praktyczne Podatnik w postępowaniu podatkowym
Bardziej szczegółowoPRAWA PODSTAWOWE W UNII EUROPEJSKIEJ
PRAWA PODSTAWOWE W UNII EUROPEJSKIEJ Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA W EUROPIE OCHRONA
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. Sygn. akt II UZ 10/15. Dnia 14 lipca 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:
Sygn. akt II UZ 10/15 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 14 lipca 2015 r. SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący) SSN Jolanta Frańczak SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca) w sprawie z
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowe akty prawne
PRAWA UCZNIA 1 Międzynarodowe akty prawne Deklaracja Praw Dziecka (z 1924r. zwana Genewską, zawiera 5 zasad) Deklaracja Praw Dziecka ( z 1959r. przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, zawiera 10 zasad
Bardziej szczegółowoPrawo cywilne część ogólna
Marcin Hałgas Piotr Kostański Prawo cywilne część ogólna pytania kazusy tablice 4. wydanie REPETYTORIA C H BECK Prawo cywilne część ogólna W sprzedaży: E. Gniewek PODSTAWY PRAWA CYWILNEGO, wyd. 4 Studia
Bardziej szczegółowoCje. Polski proces karny - wprowadzenie. Postępowanie karne
Postępowanie karne Cje Dr Wojciech Jasiński Katedra Postępowania Karnego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Postępowanie karne to prawnie uregulowana działalność zmierzająca
Bardziej szczegółowoPan. Donald Tusk. W związku z licznymi wątpliwościami jakie wywołała informacja o planowanym na
Pan Donald Tusk Prezes Rady Ministrów Aleje Ujazdowskie 1/3 00-071 Warszawa W związku z licznymi wątpliwościami jakie wywołała informacja o planowanym na dzień 26 stycznia 2012 r. podpisaniu przez Polskę
Bardziej szczegółowoAnna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM
Prawna ochrona przyrody w lokalnym planowaniu przestrzennym Anna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM Stan prawny na dzień 01.11.2011 r. Warszawa 2011 1 Anna Fogel Wydawca:
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. SSN Piotr Prusinowski
Sygn. akt I UK 23/18 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 31 stycznia 2019 r. SSN Piotr Prusinowski w sprawie z odwołania B. S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł. o emeryturę,
Bardziej szczegółowoZatrudnienie i ochrona trwałości stosunku pracy nauczyciela akademickiego
Zatrudnienie i ochrona trwałości stosunku pracy nauczyciela akademickiego Aleksandra Bocheńska / monografie / prawo pracy i ubezpieczeń społecznych Wydanie 1 Warszawa 2014 Spis treści Spis treści Spis
Bardziej szczegółowoPrawo oświatowe w codziennej
Prawo oświatowe w codziennej pracy nauczyciela Odpowiedzialność dyscyplinarna nauczycieli dr Krzysztof Wereszczyński Grupy aktów prawnych szczególnie obowiązujących na terenie szkoły Ustawy na czele z
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
Projekt USTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Art. 1. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319,
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność za długi spadkowe
Odpowiedzialność za długi spadkowe Komentarz do zmian 2015 Elżbieta Skowrońska-Bocian KOMENTARZE PRAKTYCZNE WARSZAWA 2016 Stan prawny na 30 października 2015 r. Wydawca Klaudia Szawłowska-Milczarek Redaktor
Bardziej szczegółowoNADZÓR BANKOWY W PRAKTYCE
MONOGRAFIE PRAWNICZE NADZÓR BANKOWY W PRAKTYCE FUNKCJONOWANIE NADZORU Z PERSPEKTYWY SPORÓW SĄDOWYCH MAŁGORZATA FRYSZTAK Wydawnictwo C. H. Beck Polecamy nasze publikacje z tej serii: Marek Świątkowski
Bardziej szczegółowoKodeks spółek handlowych
Zbiory Orzecznictwa Becka Kodeks spółek handlowych Orzecznictwo Aleksandra Gawrysiak-Zabłocka Ewa Skibińska 3. wydanie C.H.Beck ZBIORY ORZECZNICTWA BECKA Kodeks spółek handlowych. Orzecznictwo Polecamy
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. Sygn. akt II UZ 56/13. Dnia 10 października 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie:
Sygn. akt II UZ 56/13 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 10 października 2013 r. SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Zbigniew Hajn SSN Romualda Spyt w sprawie z wniosku Z.D.
Bardziej szczegółowoLiteratura przykładowa
Literatura przykładowa Samorząd terytorialny w RP Zbigniew Leoński Podręcznik "Samorząd terytorialny w RP" omawia formy organizacyjne lokalnego życia publicznego, tj. gminy, powiatu i województwa. Tok
Bardziej szczegółowoUprawnienia Rzecznika Praw Obywatelskich w świetle Konstytucji RP
Uprawnienia Rzecznika Praw Obywatelskich w świetle Konstytucji RP Anna Błaszczak Zespół Prawa Konstytucyjnego i Międzynarodowego Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoPodręczniki Prawnicze. Prawo pracy. Ludwik Florek. 17. wydanie. C.H.Beck
Podręczniki Prawnicze Prawo pracy Ludwik Florek 17. wydanie C.H.Beck PODRĘCZNIKI PRAWNICZE Ludwik Florek Prawo pracy W sprzedaży: L. Florek (wprow.) PRAWO PRACY, wyd. 2 Zbiory Orzecznictwa Becka M. Barzycka-Banaszczyk
Bardziej szczegółowoKonstytucyjne środki ochrony praw. Prawo do sądu Prawo do odszkodowania art. 77 ust. 1 Skarga konstytucyjna RPO
Konstytucyjne środki ochrony praw Prawo do sądu Prawo do odszkodowania art. 77 ust. 1 Skarga konstytucyjna RPO Konstytucyjne prawo do sądu 1) prawo dostępu do sądu, tj. prawo uruchomienia procedury przed
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Artykuł 47 Każdy ma prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Artykuł 51 Nikt nie może być
Bardziej szczegółowoWarszawa, marca 2014 roku. RZECZPOSPOLITA POLSKA / Rzecznik Praw Dziecka. Marek Michalak
Pan ZSRI5 OO/4/20 14/MM Marek Michalak Kwestię uregulowania treści wokandy sądowej określa zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 12 grudnia 2003 roku w sprawie organizacji i zakresu działania salą, w
Bardziej szczegółowoPrawa Dziecka. Czym są prawa dziecka?
Prawa Dziecka "Nie ma dzieci są ludzie [ ]." Janusz Korczak Czym są prawa dziecka? Najważniejszym, naturalnym prawem człowieka jest prawo do życia. Z niego płynie prawo do pełnego - na miarę człowieka
Bardziej szczegółowoAkademia Prawa. Zdzisław Muras. Podstawy prawa. 3. wydanie. C.H.Beck
Akademia Prawa Zdzisław Muras Podstawy prawa 3 wydanie CHBeck AKADEMIA PRAWA Podstawy prawa W sprzedaży: S Gurgul PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE, wyd 9 Duże Komentarze Becka K Flaga-Gieruszyńska PRAWO
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt IV CK 272/05 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 18 maja 2006 r. SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący) SSN Marian Kocon SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
Bardziej szczegółowoAndrzej Pułło ZASADY USTROJU POLITYCZNEGO PAŃSTWA
Andrzej Pułło ZASADY USTROJU POLITYCZNEGO PAŃSTWA Andrzej Pułło ZASADY USTROJU POLITYCZNEGO PAŃSTWA Zarys wykładu Wydanie II Gdańsk 2018 Redakcja Projekt okładki Tomasz Mikołajczewski Wydanie II, objętość
Bardziej szczegółowoPrawa człowieka i systemy ich ochrony
Prawa człowieka i systemy ich ochrony Zasady ogólne w Konstytucji RP: 1) zasada nienaruszalności i poszanowania godności człowieka, 2) zasada poszanowania i ochrony wolności człowieka, 3) zasada równości
Bardziej szczegółowoPan Michał Boni Minister Administracji i Cyfryzacji WARSZAWA
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich RPO-638794-XVIII/10/GK 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Michał Boni Minister Administracji i Cyfryzacji
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ I CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWA PRACY
Wstęp... XIII Wykaz skrótów... XV Literatura... XVIII CZĘŚĆ I CZĘŚĆ OGÓLNA PRAWA PRACY Rozdział I. Problemy części ogólnej prawa pracy Tadeusz Zieliński... 3 1. Kodyfikacja prawa pracy. Wątpliwości i dylematy...
Bardziej szczegółowoDyskryminacja w Polsce - aspekty prawne i społeczne. Adam Bodnar Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Dyskryminacja w Polsce - aspekty prawne i społeczne Adam Bodnar Helsińska Fundacja Praw Człowieka Prawo - informacje wstępne Konstytucja RP - art. 32 i 33 dyrektywy antydyskryminacyjne UE - krajowe ustawy
Bardziej szczegółowoProblem naruszenia miru domowego w związku z zarządzeniem kontroli operacyjnej
Problem naruszenia miru domowego w związku z zarządzeniem kontroli operacyjnej Dr Marek Chrabkowski Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni Rosnąca atrakcyjność podsłuchu
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE WIADOMOŚCI O PRAWIE Norma prawna
Norma prawna PRAWO zbiór wszystkich obowiązujących w danym państwie norm prawnych. NORMA PRAWNA reguła ustanowiona lub uznana przez państwo, która określa jak należy postępować w oznaczonych okolicznościach.
Bardziej szczegółowoIstota bezpieczeństwa i higieny pracy, System prawny ochrony pracy, System organizacyjny ochrony pracy.
Istota bezpieczeństwa i higieny pracy, System prawny ochrony pracy, System organizacyjny ochrony pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) to zespół warunków oraz czynników (organizacyjnych, technicznych,
Bardziej szczegółowoSpis treści. 4. Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym charakterystyka
Przedmowa... XIII Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wykaz orzecznictwa... LI Wprowadzenie... 1. Założenia metodologiczne... I. Uzasadnienie wyboru tematu... II. Metody badawcze... III. Struktura...
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE Z DNIA 23 LUTEGO 2012 R. III KK 289/11. Sobota nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy w rozumieniu art.
POSTANOWIENIE Z DNIA 23 LUTEGO 2012 R. III KK 289/11 123 k.p.k. Sobota nie jest dniem ustawowo wolnym od pracy w rozumieniu art. Przewodniczący: sędzia SN J. Matras. Sąd Najwyższy w sprawie Wojciecha Z.,
Bardziej szczegółowoWyrok z dnia 16 grudnia 2004 r. II UK 79/04
Wyrok z dnia 16 grudnia 2004 r. II UK 79/04 Zarządzenie ministra wydane na podstawie upoważnienia zawartego w 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
Bardziej szczegółowo2. Dobra osobiste osób fizycznych ukształtowane przez doktrynę i orzecznictwo Dobra osobiste osób prawnych I. Uwagi wprowadzające na te
Wykaz skrótów... Orzecznictwo... Bibliografia... Rozdział I. Ukształtowanie dóbr osobistych i ich historyczny rozwój... 1 1. Dobra osobiste na gruncie prawa rzymskiego... 2 2. Naprawienie szkody niemajątkowej
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Józef Iwulski (przewodniczący) SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca) SSN Maciej Pacuda
Sygn. akt III KRS 16/16 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 24 maja 2016 r. SSN Józef Iwulski (przewodniczący) SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca) SSN Maciej Pacuda
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt I UK 593/12 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 25 kwietnia 2013 r. SSN Józef Iwulski (przewodniczący) SSN Zbigniew Hajn SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca)
Bardziej szczegółowoKatedra Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego - dr Agnieszka Barczak - Oplustil
dr Agnieszka Barczak-Oplustil Adiunkt w Katedrze Prawa Karnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1998 r. jest pracownikiem Trybunału Konstytucyjnego. E-mail: barczak32@wp.pl
Bardziej szczegółowoPrzeciwdziałanie przestępczości ubezpieczeniowej a ochrona danych osobowych
Przeciwdziałanie przestępczości ubezpieczeniowej a ochrona danych osobowych Dr Arwid Mednis Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Warszawski Wierzbowski Eversheds 1 Konstytucja RP art. 51 1. Nikt nie
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. Sygn. akt III UK 117/10. Dnia 18 kwietnia 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :
Sygn. akt III UK 117/10 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 18 kwietnia 2011 r. SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący) SSN Jerzy Kwaśniewski SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca) w sprawie
Bardziej szczegółowoTo treść art. 83 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, póz. 483 ze zm., dalej: Konstytucja). Problematyka odpowiedzialności prawnej
To treść art. 83 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, póz. 483 ze zm., dalej: Konstytucja). Problematyka odpowiedzialności prawnej związana jest bezpośrednio z ustanowionym przez prawodawcę
Bardziej szczegółowoCo dziś? Dokumenty wewnętrzne i opinie - jawność uznaniowa
Co dziś? Dokumenty wewnętrzne i opinie - jawność uznaniowa??? Prawo - orzecznictwo Irena Kamińska: W tym zakresie orzecznictwo na razie sobie radzi, stosując pojęcie dokumentu wewnętrznego. Taki dokument
Bardziej szczegółowoPRAWO PRACY KAZUSY I ĆWICZENIA. Marcin Mazuryk Mateusz Kaczocha
PRAWO PRACY KAZUSY I ĆWICZENIA Marcin Mazuryk Mateusz Kaczocha Warszawa 2012 Spis treści Wykaz skrótów... 7 Słowo wstępne... 9 Część I. Ćwiczenia... 11 1. Podstawowe pojęcia i źródła prawa pracy... 13
Bardziej szczegółowoCzy do znamion przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego (art k.k.) należy publiczność działania sprawcy?
PIERWSZY PREZES SĄDU NAJWYŻSZEGO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 kwietnia 2012 r. BSA II - 4410-3/12 Sąd Najwyższy Izba Karna Na podstawie art. 60 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie
Bardziej szczegółowoMobbing w stosunkach pracy. Zagadnienia prawne
Mobbing w stosunkach pracy Zagadnienia prawne Książkę tę poświęcam pamięci mojej ciotki Heleny B., bestialsko zamordowanej w wieku 18 lat przez niemieckich okupantów w pamiętnym dniu 5 sierpnia 1944 roku,
Bardziej szczegółowoNORMY PRAWA CYWILNEGO
NORMY PRAWA CYWILNEGO Norma prawna: wypowiedz językowa-> wyznaczenie jej adresata, zakres zastosowania, zakres normowania (czyny nakazane lub zakazane) Normy postępowania są tworzone także przez uczestników
Bardziej szczegółowoDZIAŁ PIERWSZY. PRAWO PRACY
DZIAŁ PIERWSZY. PRAWO PRACY Rozdział I. Podstawowe pojęcia i zasady prawa pracy Część I. Podstawowe pojęcia i definicje 1. Definicja prawa pracy. Prawo pracy to zespół norm określających prawa i obowiązki
Bardziej szczegółowoObok przepisów Kodeksu Pracy należy wyróżnić ustawy regulujące kwestie kompetencji i zakresu działania organów nadzoru nad warunkami pracy takie, jak:
Akty prawne w dziedzinie BHP zajęcia I I. Źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są: - konstytucja - ustaw- rozporządzenia - ratyfikowane umowy międzynarodowe Artykułami zawartymi w Konstytucji,
Bardziej szczegółowo