2(20)/2012 Dwumiesięcznik Trouw i MY

Transkrypt

1 ISSN X 2(20)/2012 Dwumiesięcznik Trouw i MY Choroby układu oddechowego ptaków dr Mariusz Urbanowski Z jajem za pan brat

2 3 OD REDAKCJI Dwumiesięcznik Trouw i MY 2(20)/2012 Szanowni Czytelnicy, witamy Was w wiosennym, wielkanocnym nastroju. W obecnym biuletynie zdajemy relację z X Międzynarodowego Turnieju Halowej Piłki Nożnej. Odwiedziliśmy fermę państwa Ząbkiewiczów, zajmujących się produkcją jaj konsumpcyjnych. W dziale Weterynaria znajdą Państwo porady dr. hab. inż. Macieja Adamskiego, dotyczące odchowu i żywienia cieląt oraz jałówek w początkowej fazie życia. Czytając artykuł dr. Mariusza Urbanowskiego, poszerzycie swoją wiedzę o chorobach układu oddechowego drobiu. Z okazji obchodów 20-lecia TNP przedstawiamy wypowiedzi najstarszych stażem pracowników, którzy z nutką nostalgii wspominają początki firmy. To już 20 lat! Z ŻYCIA TNP Zapraszamy do lektury. dr Jolanta Gdala Wydawca: Dwadzieścia lat historii naszej firmy to tysiące wydarzeń, związanych z pracownikami, produktami, klientami, nowymi technologiami, rozbudową wytwórni, nowymi markami. 20 lat to dużo i mało zarazem. To jednak wystarczająco długi czas, by historia związana z początkami działalności firmy zaczęła umykać z naszej pamięci. Z perspektywy minionych lat wydaje się, że wtedy było łatwiej, wtedy było inaczej, wtedy było prościej. I tak z pewnością było inne czasy, inny rynek, inne uwarunkowania ekonomiczne. Trouw Nutrition Polska Sp. z o.o. ul. Chrzanowska 21/ Grodzisk Mazowiecki telefon: fax: Redakcja: SPIS TREŚCI Nie liczy się ilość, ale jakość!!! Dziś niewielu obecnych pracowników Trouw Nutrition Polska pamięta, jakie były początki firmy gdzie mieściła się jej siedziba, co produkowała, jaka była jej struktura organizacyjna. By przybliżyć naszą historię, przedstawiamy poniżej wypowiedzi najstarszych stażem pracowników TNP. Dział Obsługi Klienta firmy Trouw Nutrition zamówienia, potwierdzają ich realizację i wysyłkę. Dział tworzy grupa osób posiadających najwyższe kwalifikacje do wykonywania tego zawodu. Najważniejszą wartością firmy jest człowiek! Pracuję w firmie od 1 stycznia 1993 roku. Wcześniej pracowałam w Zakładach Farmaceutycznych Polfa w Grodzisku Mazowieckim. Zostałam oddelegowana z Polfy na trzy miesiące do firmy Ewos, bo tak na początku nazywała się TNP. Miałam zająć się tworzeniem Działu Obsługi Klienta. Po trzech miesiącach zdecydowałam się na po- Redaktor naczelna: dr Jolanta Gdala REDAKTORZY NAUKOWI: dr hab. inż. Maciej Adamski dr Mariusz Urbanowski 06 To już 20 lat! Odchów cieląt i jałówek porady, praktyka dr hab. inż. Maciej Adamski Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Choroby układu oddechowego ptaków (część 1) dr Mariusz Urbanowski Postęp w planowaniu i wdrażaniu polityki zrównoważonego rozwoju Polska Sp. z o.o. opiera swoją działalność na procedurach i metodach zapewniających najwyższą jakość świadczonych codziennie usług. Pracownice działu służą klientowi wszelką pomocą i doradztwem przyjmują Z Anną Marciniak, specjalistą do spraw sprzedaży, pracownikiem Działu Obsługi Klienta rozmawiała. Pani Aniu, jak to się zaczęło? Od kiedy Pani pracuje w firmie TNP? Jak Pani tutaj trafiła? zostanie. Rezygnowałam z bezpiecznej posady i rozpoczęłam swoją karierę w całkiem nieznanej firmie. Nigdy nie żałowałam tej decyzji. I tak jest do dziś. Jestem specjalistą do spraw sprzedaży i jednocześnie pełnię funkcję zastępcy kierownika Działu Obsług Klienta TNP. Do połowy 1993 roku w firmie pracowały tylko trzy osoby: prezes Aleksander Olinger, Opracowanie: ul. Fabryczna 14 D, Wrocław Nakład: 5000 egzemplarzy X Międzynarodowy Trouw Futsal Agro Cup 2012 Z jajem za pan brat ZAMÓW BEZPŁATNĄ PRENUMERATĘ Trouw i MY ZADZWOŃ: NAPISZ: prenumerata@martin-jacob.com Agrociekawostki Technowinki Kapusta w roli panaceum Krzyżówka kapuściana Anna Marciniak specjalista do spraw sprzedaży, pracownik Działu Obsługi Klienta Trouw Nutrition Polska dyrektor finansowy Gilbert Heith i ja. Kolejną osobę do pracy w Dziale Obsługi Klienta przyjęto po mniej więcej pół roku istnienia firmy (obecnie w naszym dziale pracuje 7 osób). W kolejnych miesiącach funkcjonowania firmy przybywały osoby do różnych działów: marketingu, sprzedaży, produkcji, logistyki Firma rozwijała się bardzo szybko. Rynek w latach 90. był bardzo chłonny, była mała dostępność premiksów a wszyscy je chcieli stosować. Czym zajmuje się na co dzień Dział Obsługi Klienta? Przyjmujemy zamówienia od naszych klientów na produkty z oferty TNP. Oczywiście,

3 4 5 Z ŻYCIA TNP to tylko początek tego, co robimy przyjęte Ludziom trzeba poka- Panie Tadeuszu, kiedy podjął Pan pracę Siedemnaście lat temu zamówienie wpisujemy do systemu, informa- zać cel i dać swobodę w TNP? szukałem pracy. Od ko- cję o nim przesyłamy do działu operacyjnego, działania. To zapewnia Pracuję tutaj od samego początku, od li- leżanki usłyszałem, że pilnujemy jego realizacji, wystawiamy faktury, sukces firmy oraz wkład stopada 1992 roku. Do moich obowiązków ówczesny Ewos po- ewentualnie noty korygujące. Przekazujemy w unowocześnienie należy utrzymanie w czystości hal produkcyj- szukuje pracowników. naszym klientom informacje o produktach, rolnictwa. Mamy pro- nych i magazynowych. Przeszedłem z Polfy Przyszedłem na rozmo- dodatkach paszowych czy też o aktualnie dukty najwyższej ja- w Grodzisku Mazowieckim, gdzie pracowa- wę. Następnego dnia trwających promocjach. kości, innowacyjne łem na podobnym stanowisku. Pracuję co- już pracowałem. Jestem Każda z osób w naszym dziale ma przypisa- produkty standardowe dziennie na jedną zmianę od 6.00 do operatorem wózka wi- nych klientów z określonego regionu Polski. oraz produkty tworzo- Staram się wykonywać moją pracę sumien- dłowego w magazynie Ja współpracuję z klientami z Polski północ- ne na specjalne zamó- nie, by efekt był widoczny, by ludziom pra- wyrobów gotowych. no-wschodniej. Kontaktuję się głównie z dys- wienie klienta. Naszym cowało się przyjemniej. Odczuwam głęboką Posiadam odpowiednie trybutorami, choć zdarzają się także kontakty celem jest rozwój satysfakcję, gdy widzę, że dookoła jest po uprawnienia do pracy z rolnikami indywidualnymi, często spoza pozyskiwanie nowych prostu czysto. na wózkach widłowych mojego rejonu. Kontakt do tej osoby prze- klientów oraz zapew- Czy lubi Pan swoją pracę? Co się zmieniło w każdym zakresie. Praca kazuję koleżance, która zajmuje się danym nienie jak najlepszej przez 20 lat w firmie? operatora wymaga pre- terenem. Pomimo że każda osoba w dziale obsługi klientom, któ- Tak, lubię swoją pracę. W firmie panuje cyzji i dużej odpowie- współpracuje z określoną grupą klientów, rzy już z nami współ- rodzinna atmosfera. Nikt nie traktuje mnie dzialności. Codziennie jesteśmy bardzo elastyczni w obsłudze klien- pracują. Nasza firma to przedmiotowo. Każdy z każdym porozmawia. otrzymuję od kierownika tów z innych regionów Polski wspieramy się światowy lider na rynku Zauważyłem również, że nasi pracownicy nie zmiany informacje o za- wzajemnie w naszej pracy. produktów do żywie- śmiecą, na podłogach nie znajduję papier- mówieniach do różnych Obecnie pracuje się dużo łatwiej. Powstały nia zwierząt. Bardzo ków. W zasadzie sprzątam pył, który w spo- miejscowości w Polsce. procedury, mamy opracowany schemat dzia- dobrze czuję się w tej sób naturalny osiada podczas produkcji. Z innymi pracownikami łania, są ustalone zasady dotyczące rozliczeń. firmie, firmie, którą Firma bardzo się rozrosła, od kiedy tutaj pra- działu kompletujemy Kiedy w Polsce nastał okres transformacji, tworzą ludzie. Nie przy- cuję. Na każdym kroku widać jej rozwój. Moje towar zgodnie z zamó- takie szczegółowe procedury nie funkcjonowały od podstaw tworzyliśmy dokumenty, faktury. W tym czasie do moich obowiązków należały kontakty z pracownikami terenowy- chodzimy do pracy po to, żeby się stresować. Potrafimy stworzyć rodzinną atmosferę. Tadeusz Soból pracownik Działu Operacyjnego Trouw Nutrition Polska narzędzia pracy również się zmieniły. Kiedyś miałem do dyspozycji wiaderko i mopa, dziś jeżdżę maszyną sprzątającą. Nie planuję zmieniać pracy. Jest mi tutaj dobrze. wieniem, opisujemy, foliujemy i ładujemy na samochód. Pracuję w systemie trzyzmiano- Grzegorz Cuper operator wózka widłowego, pracownik Działu Logistyki w magazynie Trouw Nutrition Polska mi chcąc przekazać im pilne informacje, wysyłałam do nich telegramy. A teraz telefony komórkowe, maile. Co jest największym atutem Trouw Nutrition Polska kapitał ludzki, profil działalności, dobra organizacja? Jesteśmy fajnie zorganizowani, nie odczuwam tego, że pracuję w wielkiej korporacji. Posiadamy umiejętność pracy w zespole, nie ma nieporozumień, a jeśli jakiekolwiek wystąpią, szybko sobie z nimi radzimy. Podstawowym atutem naszej firmy są ludzie. Uważam, że atmosfera w pracy jest niepowtarzalna i przyjacielska. Kiedyś było więcej wyjazdów integracyjnych i tego, nie ukrywam, dzisiaj mi brakuje. W czasie takich wyjazdów ludzie poznawali się wzajemnie; to było fajne i przyjemne. Mieliśmy szczęście do szefów zarządzających naszą firmą Aleksander Olinger, Markku Kuismin, Sławomir Wontrucki, a obecnie Jurgen Verkuyten. Szefostwo zwracało zawsze uwagę na jednostkę, na pojedynczego pracownika. To motywuje do działania. Miło jest słyszeć słowa obecnego prezesa Jurgena Verkuytena, gdy mówi: Wszystko zawdzięczamy Wam, ludziom, którzy tworzą tę firmę. Co trzeba umieć, żeby sprzątać hale produkcyjne i magazyny? Wydawać by się mogło, że niewiele; ale nie jest to do końca prawdą. Trzeba mieć odpowiednie predyspozycje trzeba być cierpliwym, wytrwałym i sumiennym. Ludziom sprzątającym należy się ogromny szacunek. To właśnie oni dbają o polepszenie warunków BHP środowiska pracy oraz samopoczucia w miejscu pracy. Od mopa do maszyny sprzątającej Tadeusz Soból jest pracownikiem Działu Operacyjnego. Szalenie skromny człowiek. Hale produkcyjne i magazynowe lśnią czystością dzięki jego pracy. W kilku zdaniach opowiedział Annie Klimeckiej swoją historię w TNP. Wózki widłowe są najczęściej używane na dużych przestrzeniach magazynowych i produkcyjnych. Jak wiadomo, wózkiem widłowym steruje się inaczej niż autem, ponieważ skręcają jego tylne koła. Prowadzenie tego urządzenia wymaga doświadczenia i praktyki. Wózek widłowy jest bardzo pomocny, zwłaszcza przy magazynowaniu wyrobów gotowych i kompletowaniu wysyłek. Grzegorz Cuper pracuje w Dziale Logistyki w magazynie. Annie Klimeckiej przekazał swoje spostrzeżenia dotyczące firmy na przestrzeni prawie dwudziestu lat. Co Pana skłoniło do podjęcia pracy w TNP? Czym się Pan zajmuje na co dzień? wym. Fabryka działa na okrągło. Jakich zmian był Pan świadkiem? Początkowo wynajmowaliśmy pomieszczenia od Polfy, później przenieśliśmy się tutaj, na ulicę Chrzanowską. Firma na przestrzeni lat bardzo się rozrosła. Było dużo mniej asortymentu. Teraz już nawet nie jestem w stanie wymienić nazw wszystkich produktów. Wszystkie regały są ponumerowane, odpowiednio opisane. Mamy czytniki elektroniczne. Bez tego ani rusz. Kiedyś, jeszcze to pamiętam, wszystko było zapisywane w zeszytach, które czasem gdzieś się zawieruszały. Wtedy rozpoczynała się akcja poszukiwawcza, a zeszyt zazwyczaj leżał sobie spokojnie na którymś z regałów. Nasze wózki widłowe są wyposażone w nowoczesne systemy wspomagające. Dzięki nim efektywność wykonywanych zadań jest wyższa, a praca jest bezpieczniejsza. Coraz więcej towaru wysyłamy za granicę. Nasza firma stawia przede wszystkim na jakość wyrobu. I to bardzo mi się podoba. Jestem z tego dumny. Jaka atmosfera panuje w firmie? Mamy tutaj bardzo wesoło i przyjemnie. Pracuje mi się bardzo dobrze. Nasz prezes, Jurgen Verkuyten, jest bardzo kulturalną osobą, z każdym się przywita, z każdym porozmawia. Traktuje nas jak ludzi równych sobie. I to jest bardzo miłe.

4 6 7 WETERYNARIA Odchów cieląt i jałówek porady, praktyka dr hab. inż. Maciej Adamski Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Prawidłowy odchów cieląt i jałówek, niezależnie od przyjętego systemu wychowu, decyduje o późniejszym ich użytkowaniu. Okres okołoporodowy i okres wczesnej laktacji, tj. pierwszych 30 dni po porodzie, jest szczególnie krytyczny dla bydła mlecznego. Analiza ekonomiczna dowodzi, że większość kosztów ponoszonych przez hodowców na opiekę weterynaryjną i leki dotyczy właśnie okresu wczesnopoporodowego. Warunki utrzymania i żywienia Popełnione błędy w odchowie cieląt mogą obniżać potencjalne możliwości rozwoju cieląt nawet o 20%. Okres postnatalny cieląt jest najtrudniejszy z uwagi na szczególne wymagania dotyczące warunków utrzymania i żywienia. Jest krótki, co ma bezpośredni wpływ na efektywność produkcji i późniejsze konsekwencje hodowlane. Rozwój organizmu w tym okresie polega w głównej mierze na zwiększaniu masy ciała i adaptacji do zmieniających się warunków żywieniowych i środowiskowych. Wraz ze specjalizacją komórek i tworzeniem tkanek zachodzą zmiany różnicowania kształtów i proporcji ciała. Prawidłowy poród zdrowych cieląt oraz ich odchów stanowią podstawowe kryteria rentowności, obok produkcji krów mlecznych. Poród i rozpoczęcie laktacji są procesami fizjologicznymi, które nie powinny przysparzać zwierzętom problemów. Niestety, błędy popełnione w zakresie żywienia i opieki stanowią 60 70% pierwotnych zachorowań cieląt. Analiza ekonomiczna dowodzi, że większość kosztów ponoszonych przez hodowców na opiekę cieląt dotyczy pierwszych tygodni ich życia. Zaburzenia metaboliczne W ostatnich dniach przed wycieleniem oraz w okresie poporodowym krowy wysokowydajne nie są zdolne do pobierania takiej ilości energii z paszy, która pokrywałaby zapotrzebowanie energetyczne na produkcję siary i mleka. Pogorszenie kondycji w końcowej fazie zasuszenia (ciąży) jest niebezpieczne dla cielęcia kończącego rozwój płodowy. Zaburzenia metaboliczne w organizmach krów ciężarnych powodują ich występowanie także w organizmach płodów. Cielęta urodzone przez krowy z kwasicą metaboliczną lub alkalozą wykazują także objawy takich schorzeń. Do najczęstszych objawów (występujących u krów z zaburzeniami metabolicznymi) należą: słaba żywotność i niska masa ciała. Masa cieląt od krów z kwasicą (badania własne) wynosiła kg, od krów z alkalozą kg, natomiast od krów żywionych prawidłowo kg. Właściwości hemolityczne i bakteriobójcze siary oraz mleka Szczególne znaczenie dla zdrowia cieląt po porodzie mają: skład i jakość siary, właściwe pojenie siarą i zapewnienie wysokiej jej przyswajalności. W licznych badaniach stwierdzono, że skład siary krów może ulegać znacznym zmianom, w zależności od rasy, wieku, żywienia, systemu utrzymania, użytkowania, stanu zdrowia krów i innych czynników. Niestety, w warunkach produkcyjnych często nie przywiązuje się właściwej wagi do tych problemów. Skutkiem tego jest obniżona odporność, podwyższona podatność na schorzenia i wzrost śmiertelności cieląt. Zawarte w siarze przeciwciała i czynniki uzupełniające system odpornościowy zapewniają rozległą ochronę do momentu uruchomienia własnego systemu immunologicznego. Bardzo ważne dla zdrowia i rozwoju nowo narodzonych cieląt są właściwości hemolityczne i bakteriobójcze siary oraz mleka. W praktyce istnieje wiele metod wspomagania odporności cieląt, jednak najbardziej naturalnym sposobem jest dostarczenie odpowiedniej ilości ciepłej siary, bezpośrednio od matki zaraz po porodzie. Po okresie pojenia siarą, trwającym około Pomieszczenia powinny być: suche, bez przeciągów, o odpowiednim oświetleniu i prawidłowej wentylacji. 7 dni, następuje okres pojenia mlekiem lub preparatami mlekozastępczymi, a następnie wprowadzanie pasz stałych. Pojenie cieląt wymaga szczególnej troski i umiejętności ze strony hodowcy. Niestety, w okresie tym popełniamy wiele błędów, do których możemy zaliczyć: brak higieny naczyń i urządzeń do pojenia, pojenie zimnym mlekiem lub nadkwaśniałym, ograniczone pojenie lub brak pojenia wodą,

5 8 9 WETERYNARIA nieprawidłowa technika pojenia mlekiem, niedostateczna higiena kojców dla cieląt, duża wilgotność i przeciągi w pomieszczeniach, brak suplementacji mineralno-witaminowej. Łączna ilość mleka skarmianego w tym okresie może wynosić od 250 do 500 litrów i zależy od systemu odchowu i rodzaju podawanej paszy treściwej. W pierwszym miesiącu życia dzienne dawki mleka powinny wynosić około 7 10 litrów, podanego w 2 3 odpojeniach. W późniejszym okresie, w zależności od przyjętego systemu żywienia, podajemy go coraz mniej. Mleko powinno być podawane bezpośrednio po doju, o temperaturze nie niższej niż C. Do pojenia cieląt powinniśmy używać specjalnych wiader ze smoczkiem, zawieszonych na wysokości około 50 cm od podłoża, aby nie dopuścić do przelewania się mleka przez rynienkę przełykową do nieczynnego jeszcze żwacza. Zalegające tam mleko ulega fermentacji i w konsekwencji powoduje biegunki. Zamiennie dla mleka można stosować preparaty mlekozastępcze, z których sporządzamy pójło, zgodnie z recepturą podaną przez producenta. Pierwsze dni życia cielęcia Od pierwszych dni życia cielę powinno mieć dostęp do czystej ciepłej wody. Bardzo dobrej jakości siano możemy podawać już od 2 3 dnia życia. Podawanie mieszanki treściwej do woli rozpoczynamy od drugiego tygodnia życia. Skarmianie dużej ilości mleka powoduje szybki wzrost, jednocześnie ogranicza pobieranie pasz stałych, co negatywnie wpływa na rozwój przedżołądków. W okresie letnim od drugiego miesiąca podajemy cielętom zielonki. W okresie zimowym powoli przyzwyczajamy cielęta do pobierania kiszonek i okopowych. Pasze stałe w żywieniu cieląt powinny być bardzo dobrej jakości, podawane do woli, ale niedojady trzeba usuwać codziennie. Odpowiednie pojenie i żywienie paszami stałymi najwyższej jakości Do prawidłowego wzrostu i rozwoju cieląt bardzo ważne są: ruch na świeżym powietrzu i kąpiele słoneczne. spowodują, że cielęta w 2 3 miesiącu staną się w pełni przeżuwaczami. Nieprawidłowe żywienie młodych przeżuwaczy powoduje zaburzenia w ich metabolizmie, objawiające się upośledzoną gospodarką mineralną organizmu, zwłaszcza przemian Ca, P i Mg. Pojawia się także kwasica metaboliczna, która przebiega najczęściej w postaci utajonej. Jeżeli żywienie jest odpowiednio zbilansowane, właściwie podane w dawce dziennej i dostosowane do wieku cielęcia, to różnice w wynikach odchowu, niezależnie od przyjętego systemu, są niewielkie. Osiąganie wysokich efektów odchowu cieląt obniża koszty, a tym samym poprawia opłacalność produkcji. Problemy w odchowie W odchowie cieląt bardzo ważną rolę odgrywa hodowca, który musi dbać o wszystkie elementy odchowu, eliminując możliwy stres. Najwięcej problemów przysparza hodowcom utrzymanie dobrej zdrowotności cieląt, dla których najgroźniejsze są przeciągi i wysoka wilgotność panujące w pomieszczeniach odchowu. Pomieszczenia powinny być: suche, bez przeciągów, o odpowiednim oświetleniu i prawidłowej wentylacji. Cielęta można utrzymywać grupowo, należy jednak nie dopuszczać do obsysania się nawzajem. Może to doprowadzić do wielu chorób, a nawet upadków cieląt. Od 8. tygodnia życia utrzymanie grupowe jest obowiązujące. Do prawidłowego wzrostu i rozwoju cieląt bardzo ważne są: ruch na świeżym powietrzu i kąpiele słoneczne. Wypadkowa wzajemnych relacji pomiędzy człowiekiem a zwierzętami stanowi o ich dobrostanie. Dobrostan zwierząt oznacza: brak uczucia pragnienia, głodu i niedożywienia, brak dyskomfortu, wolność od bólu, urazów lub chorób, swobodę wyrażania naturalnych zachowań i brak czynników stresogennych. Jałówki dojrzewają płciowo w wieku 8 10 miesięcy (wtedy występuje również pierwsza ruja), jednak nie są one jeszcze wtedy zdolne do rozpłodu. Przy zbyt wczesnym pokryciu jałówki, które może być spowodowane brakiem nadzoru lub niewiedzą, cierpi zarówno jej rozwój, jak i rozwój jej cielęcia. Pierwsza (tak wczesna) laktacja zahamuje rozwój młodej pierwiastki. Na ogół za dojrzałe do rozpłodu uważa się jałówki, które osiągnęły 2/3 masy dorosłej krowy. Wiek, w którym osiągną taką masę ciała, jest zależny od czynników dziedzicznych i warunków żywieniowych. Jałówka rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej powinna osiągnąć w wieku 6 miesięcy kondycję około 2,5 pkt w skali BCS (5-punktowa skala oceny kondycji ciała) i masę ciała na poziomie kg oraz odpowiednio, w wieku pierwszego krycia około 15. miesiąca życia, kondycję 3,0 pkt BCS (Body Condition Scoring) i masę ciała kg. Żywienie jałówek W żywieniu jałówek należy dbać o prawidłowe bilansowanie i korygowanie dawki pokarmowej, gdyż jest to ciągle okres intensywnego rozwoju całego organizmu. Zapotrzebowanie na podstawowe składniki pokarmowe, energię, sole mineralne i witaminy wzrasta z wiekiem jałówek, stąd należy zwiększać ich poziom stosownie do wieku i wzrostu masy ciała. Jałówki powinny korzystać z boksów legowiskowych o wymiarach odpowiednich do masy ciała i wyrostowości, wyścielonych ściółką (1 2 kg na sztukę na dzień). Należy zapewnić jałówkom swobodny dostęp do żłobu, który powinien wynosić od 45 do 60 cm (na sztukę), w zależności od wcześniej podanych kryteriów. Zapewnienie podstawowych zasad dobrostanu i odpowiednie żywienie gwarantują efekt w postaci zdrowej, dobrze rozwiniętej jałówki.

6 10 11 RELACJA X Międzynarodowy Trouw Futsal Agro Cup 2012 W piątek 17 lutego 2012 roku odbył się w Bełchatowie jubileuszowy, X turniej piłki halowej, skupiający firmy z branży paszowej. W przededniu czerwcowych wydarzeń na boiskach polsko-ukraińskich, z racji EURO 2012, miasto Bełchatów otrzymało już sporą dawkę atrakcji związanych z piłką nożną. Do Sport Hotelu przyjechali uczestnicy tego sportowego święta z najbardziej odległych zakątków naszego kraju. Turniej Tytanów z Paszówki rozpoczął się, jak zwykle o godz , odprawą kapitanów drużyn. Historia turnieju Futsal Agro Cup Pierwszy turniej odbył się w 2003 r. w ośrodku MOSiR w Głubczycach. Kolejne edycje imprezy, począwszy od roku 2004, odbywają się w Centrum Sportu i Kongresu Bełchatów. Dotychczas w zawodach wzięły udział takie firmy, jak: Agrolok, Agrowit (zwycięzca trzech kolejnych edycji), Animex Zamość, BASF, LNB/Cargill Kiszkowo, CeHaVe, Contipasz, De Heus, Dossche (zwycięzca pierwszego turnieju), DSM, Golpasz, Hima, Karex, Koudijs, Mieszalnia Pasz Złotów, Neorol, Osadkowski- -Cebulski, PPZP Przybkowo, Premvit, Provimi Bieganów, Provimi Blok Dobryszyce, Provimi Olsztynek, Provit Kutno, Rolimpex Kętrzyn, Spomis, Tadex, Tasomix zwycięzca trzech ostatnich turniejów ( ). W roku 2011 do grona uczestników dołączyły zespoły: Bunge Kruszwica, Kopalnia Soli Kłodawa SA oraz Osadkowski SA Odprawę kapitanów drużyn przeprowadził Janusz Biegański z Ośrodka Sportowego w Bełchatowie Przez dziesięć lat w turnieju wzięło udział 29 różnych firm, z których dwie zdobyły na własność Puchar Przechodni, a były to Agrovit z Pomarzan oraz Tasomix. Jeszcze raz gratulujemy. Jak to w tego typu sportowych wydarzeniach bywa, tylko jedna drużyna może zdobyć pierwsze miejsce, ale w ocenie uczestników zwycięzcami są wszyscy, którzy w lutym spotykają się w Bełchatowie. Tradycja zobowiązuje! Sportowe emocje przy zachowaniu zasad fair play W tym roku rozegrano finał rozgrywek, w których udział wzięło sześć zespołów: Agrolok, De Heus, Mieszalnia Pasz Złotów, Osadkowski-Cebulski, Provimi Bieganów, Trouw Nutrition Polska. Zwyciężył zespół firmy Agrolok zeszłoroczny zdobywca drugiego miejsca, który w pojedynku o pierwsze miejsce pokonał w rzutach karnych MP ze Złotowa najlepszy zespół w roku Koledzy z Golubia- -Dobrzynia skutecznie zrewanżowali się za zeszłoroczną porażkę. Równie zacięty był pojedynek o trzecie miejsce, w którym także w rzutach karnych zespół De Heus pokonał piłkarzy z Legnicy, drużynę Osadkowski-Cebulski. Część sportowa była jak zwykle profesjonalnie i perfekcyjnie przygotowana i przeprowadzona przez pracowników Ośrodka Sportowego pod dowództwem pana Janusza Biegańskiego. Mecze odbywały się z zegarmistrzowską precyzją i punktualnością, a nad emocjami na boisku skutecznie panowali Panowie w Czerni, którzy swoimi werdyktami często tonowali rozpalone emocje. Wszystkim bardzo dziękujemy. Zasłużone nagrody O godzinie sportowe rozgrywki dobiegły końca. Po chwili odpoczynku, który został przez uczestników wykorzystany na regenerację sił, odnowę biologiczną oraz opatrywanie ran, uczestnicy zgromadzili się na uroczystej kolacji. Podczas bankietu wręczono nagrody zwycięskim zespołom oraz wyróżnienia indywidualne uczestnikom turnieju. Również specjalnym pucharem uhonorowano panów Janusza Biegańskiego oraz Grzegorza Gliczyńskiego, za organizację sportowej części spotkania i towarzyszenie nam przez ostatnie dziewięć lat. Wyróżnienia otrzymało także dwóch sędziów, którzy z gwizdkiem pokonali zapewne dystans kilku maratonów, towarzysząc nam na parkiecie od początku spotkań w Bełchatowie. Nie zapomniano też o pani Beacie Próbie z Hotelu, która z kolei od zawsze organizuje nasz pobyt i czas w trakcie wieczornego spotkania, dokładając wszystkich starań, aby niczego nam nie brakowało. Tradycyjnie już wieczornym rozmowom przez wiele godzin nie było końca, a o miłą atmosferę dbał cały zespół Sport Hotelu oraz animatorzy, którzy zapewnili mnóstwo atrakcji. Szkoda, że i to spotkanie przeszło już do historii, ale rozstajemy się z mocnym postanowieniem spotkania w przyszłym roku. Szczególne podziękowania należą się panu Grzegorzowi Gliczyńskiemu, pomysłodawcy turnieju, który przez te wszystkie lata trzymał Poświęcenie przybierało różne formy... przysłowiową rękę na pulsie. Dodatkowo podczas tegorocznych rozgrywek Grzegorz Gliczyński wcielił się w rolę fotoreportera. Wszystkie zdjęcia przedstawiają sytuacje, często wywołujące uśmiech na twarzy, wychwycone okiem pana Grzegorza. Julian Brewka z MP Złotów przekazuje Puchar Przechodni Branży Paszowej kapitanowi zwycięskiej drużyny Agrolok Kamilowi Kalickiemu

7 12 13 REPORTAŻ Firma Fermy Niosek Ząbkiewicz Sp.j. produkcją jaj konsumpcyjnych zajmuje się od 1974 roku. Założycielem pierwszej fermy był Leon Oleksa, od którego w 1981 roku przejął ją Stanisław Ząbkiewicz. Osiemnaście lat później dołączył do niego syn, Arkadiusz Ząbkiewicz. W 2007 roku rodzinną tradycję postanowił kultywować Krzysztof, młodszy syn Stanisława. Tak powstało dwupokoleniowe przedsiębiorstwo, któremu na chwilę obecną przewodniczy Arkadiusz Ząbkiewicz. Każdego dnia kilkaset tysięcy kur znosi jaja, które trzeba szybko zagospodarować. Jaja z Fermy Niosek Ząbkiewicz są dostarczane odbiorcom zarówno w kraju, jak i za granicą. Firma zajmuje pozycję jednego z największych przedsiębiorstw w tej branży w Polsce. System wolierowy umożliwia ptakom swobodne przemieszczanie się pomiędzy piętrami Z jajem za pan brat Spółkę stanowi trzech mężczyzn ojciec i dwóch synów. Każdy z nich ma po dwa kurniki, każdy z nich pracuje na rachunek całej firmy. Główna siedziba spółki mieści się w Radzanowie. Tam też powstała nowoczesna pakowalnia, do której trafiają jaja w opakowaniach zbiorczych z wszystkich kurników. Kurniki znajdują się także w niedalekiej odległości, w miejscowości Zgliczyn-Glinki. W czterech kurnikach kury są utrzymywane w nowoczesnych, ulepszonych klatkach, skonstruowanych zgodnie z najnowszymi zaleceniami Komisji Rolnej Unii Europejskiej. Natomiast w dwóch pozostałych kurnikach nioski są utrzymywane w systemie wolierowo-podłogowym. Ideą naszego działania jest stały, dynamiczny rozwój, przy wykorzystaniu najnowszych technologii w produkcji jaj konsumpcyjnych. Dbamy o każdy etap produkcji, aby zachować najwyższe standardy Unii Europejskiej i cieszyć się zadowoleniem naszych klientów podkreśla pan Arkadiusz Ząbkiewicz. System wolierowy Najnowszy system utrzymania kur nieśnych zapewnia im komfortowe warunki życia: pełną swobodę przemieszczania się po całym obiekcie oraz aktywność zbliżoną do tej, jaką mają w środowisku naturalnym. Na dwóch piętrach woliery znajdują się linie żywienia i pojenia ptaków. Najwyższa kondygnacja funkcjonuje jako strefa odpoczynku kur. Kierując się instynktem, wyszukują one jak najwyżej położonego miejsca na nocny odpoczynek. System ten ma budowę modułową, zapewniając w ten sposób ptakom przyjazne warunki bytowania oraz właściwe warunki środowiskowe. Modułowa konstrukcja sprawia, że wymagania dotyczące umiejscowienia karmideł, poideł, gniazd i grzęd są spełnione, a wymienione wyposażenie jest rozmieszczone równomiernie. Bardzo ważna jest optymalna obsada oraz możliwość swobodnego poruszania się kur. To ułatwia codzienną kontrolę i monitoring ptaków, jak również zbiór jaj. System wolierowy umożliwia ptakom swobodne przemieszczanie się pomiędzy piętrami, po tak zwanych schodkach. Różnice w wysokości są bardzo małe, więc nioski mogą łatwo dotrzeć do paszy, wody, gniazd oraz do miejsc odpoczynku. System ten przewiduje także miejsce, gdzie kury ścierają pazury, tak jak ma to miejsce w warunkach naturalnych, gdzie proces ten zachodzi podczas grzebania w podłożu ściółce, ziemi. Zachowanie czystości w kurniku i zdrowie kur są ściśle ze sobą powiązane. Dzięki taśmom do usuwania pomiotu, umieszczonym pod każdym z poziomów, większość odchodów jest sprawnie transportowana poza kurnik. Kury mogą również swobodnie korzystać z wolnej powierzchni podłogi wyłożonej ściółką, dzięki czemu zachowują swoje naturalne zwyczaje, jak grzędowanie czy grzebanie. Przekłada się to na ich zdrowie, a co za tym idzie na naturalny smak i zapach znoszonych jaj. Wysoki poziom produkcji Wiele czynników wpływa na nieśność kur. Bardzo ważne są zdrowe pisklęta oraz okres ich odchowu, a także warunki produkcyjne w odchowalni, takie jak klimat, powietrze, obsada, odpowiedni dostęp do paszy i wody. Produkujemy własne pasze w oparciu o zboża skupowane od okolicznych rolników. Naszym doradcą żywieniowym jest p. Adam Wojciechowski, kierownik Sektora Drobiu w Trouw Nutrition Polska. Na początku naszej współpracy p. Adam Wojciechowski miał wiele uwag do naszej produkcji, do których w pełni się zastosowaliśmy. Powierzyliśmy mu całe nasze gospodarstwo w zakresie żywienia. Ogromna wiedza p. Adama w zakresie żywienia i utrzymania drobiu decyduje o naszym powodzeniu. Kwestia żywienia przekłada się proporcjonalnie na ekonomikę jaja są duże, skorupy mocne, a poziom nieśności przekracza wzorce dla danej rasy. Ale samo żywienie to nie wszystko słuchamy także zaleceń dotyczących oświetlenia, temperatury pomieszczeń, wentylacji. Nasza współpraca jest wręcz modelowa. Od kiedy współpracujemy z Trouw Nutrition Polska, nie mamy żadnych problemów

8 14 15 REPORTAŻ Z ŻYCIA TNP żywieniowych. Wcześniej produkcja była niestabilna, często zmienialiśmy firmy dostarczające dodatki paszowe, nie mogliśmy dopracować się takiej normalnej współpracy. Teraz wiem jedno: podstawą dobrej produkcji jest odpowiednie doradztwo. Pan Adam nam to gwarantuje stwierdził jednoznacznie gospodarz. Mówi, kiedy i co należy wprowadzić na każdym etapie produkcji. Dostosowujemy się do wskazówek naszego konsultanta i kupujemy w TNP produkty poprawiające efekty produkcyjne, takie jak: Optawit Shell poprawiający jakość skorupy jaj, Optawit Term-Stres utrzymujący poziom elektrolitów na fizjologicznym poziomie, szczególnie podczas wysokich temperatur, Optawit FLS poprawiający metabolizm wątroby i pozwalający wyprowadzić kury z ewentualnych problemów stłuszczenia tego organu. Aby zadbać o higienę wody, stosujemy Selko ph bardzo efektywny zakwaszacz, pozwalający przywrócić właściwe ph przewodu pokarmowego i stabilizujący zdrowotność stada. Profilaktycznie dołączamy również preparaty przeciw salmonellozie Fysal. Cykl produkcyjny Adam Wojciechowski (pierwszy od lewej) udziela porad hodowcom Stanisławowi i Krzysztofowi Ząbkiewiczom Rozpoczyna się od zakupu jednodniowych piskląt. Utrzymujemy kury ras: Lohmann, ISSA oraz Hi Line pochodzące z kilku zakładów wylęgowych. Pisklęta przebywają w odchowalni szesnaście tygodni, później przenoszone są do hal produkcyjnych i tam przez kolejne trzynaście miesięcy odbywa się produkcja jaj. W tygodniu nioski osiągają szczyt produkcji. Można przyjąć, że każda nioska wyprodukuje średnio 315 jaj. W praktyce im nioska jest starsza, tym zmniejsza się jej wydajność, ale za to jajo starszej kury osiąga większe rozmiary. Cykl produkcyjny kończy ubój kur w rzeźni ich miejsce zajmują nowe nioski. I tak na okrągło. W cyklu produkcyjnym mamy miesiąc przerwy. W tym czasie przeprowadzamy dezynfekcję kurnika, po czym wprowadzamy młode kurki z odchowalni. W zgodzie z ekologią Fermy Niosek Ząbkiewicz Sp.j. dbają o środowisko naturalne. W zakładzie pakowania jaj używane są wyłącznie opakowania z papieru i tektury. Jaja są pakowane zarówno w opakowania jednostkowe po 6, 10, 15 i 30 sztuk, jak i zbiorcze kartony tekturowe po 180 lub 360 szt. Do klientów jaja dostarczane są własnymi środkami transportu. Są to specjalistyczne samochody spełniające wymagania weterynaryjne dotyczące środków transportu, używanych do przewozu środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Nie liczy się ilość, ale jakość!!! Firma Trouw Nutrition Polska organizuje szkolenia dla hodowców. Zakłada, że oprócz omówienia produktów, najważniejsze dla hodowców są informacje dotyczące spraw związanych konkretnie z hodowlą. Najczęściej w takich spotkaniach uczestniczą hodowcy już stosujący produkty firmy TNP. Firma stara się, by hodowcy wynieśli z takich szkoleń jak najwięcej wiedzy, zarówno praktycznej, jak i teoretycznej. Wyniesiona wiedza ma pomóc osiągnąć oczekiwany cel. A ten cel to przede wszystkim zysk z prowadzonej hodowli. Policzalny zysk Nie zawsze stosowanie nawet najlepszych produktów przynosi właściwy efekt. istnieje wiele czynników, o których hodowcy nie wiedzą, nie pamiętają, lub których nie biorą pod uwagę, a to jest przede wszystkim podstawą uzyskania celu. Spotkania organizowane są właśnie po to, by przekazać klientom niezbędne know-how tak, by osiągali najlepszy zysk, stosując najlepiej dobrane do potrzeb gospodarstwa produkty. Wiedza jest podstawą dobrze prowadzonej i przynoszącej zyski hodowli. W firmie Trouw Nutrition Polska pracują zaangażowani fachowcy, którzy starają się pomóc hodowcom zarówno na miejscu u dealera, jak również w terenie. Przykładów takiej dobrej współpracy między hodowcą, dealerem, a firmą TNP jest wiele. Jednym z nich jest pan Tadeusz Wąż, który prowadzi Centrum Paszowe w Dąbrowie Tarnowskiej przy ul. Jagiellońskiej 37. Pan Tadeusz posiada wykwalifikowaną kadrę, która służy poradą w siedzibie firmy, gdzie można liczyć na pomoc pana kierownika, Kazimierza Laskowskiego, lub w terenie, tam chętnie radą służy pan Michał Świerczek. Pomocne są także osoby dowożące towar na miejsce do klienta. Wszyscy posiadają rozległą wiedzę, co w połączeniu z bardzo dobrym kontaktem bezpośrednim z klientem sprawia, że hodowca z każdym, nawet najmniejszym problemem może się do nich zwrócić. Mogą i korzystają również z doradztwa pracującego na tym terenie przedstawiciela firmy Trouw Nutrition Polska, Dariusza Suchaniaka. Corocznie organizowane są specjalne szkolenia dla hodowców, wykorzystującą szeroką wiedzę doświadczonych konsultantów żywieniowych. Takie właśnie szkolenie zostało zorganizowane wspólnie z dealerem, Tadeuszem Wężem 14 marca br. w Dąbrowie Tarnowskiej. Teoria przeplatana praktyką Szkolenie przeprowadził specjalista ds. trzody chlewnej, firmy Trowuw Nutrition Polska, Wojciech Dzienisiewicz, posiadający bogatą wiedzę teoretyczną, która podparta jest praktyką w hodowli i żywieniu trzody chlewnej. Tematem szkolenia były problemy w rozrodzie loch i odchowie prosiąt. Szkolenie spotkało się z bardzo dużym zainteresowaniem hodowców, o czym świadczyła ilość zadawanych pytań. Uczestnicy wypełniali również ankiety, w których mieli okazję podzielić się swoimi problemami dotyczącymi zarówno bieżących aspektów prowadzenia hodowli, jak i tematów przyszłych spotkań. Tadeusz Wąż prezes Centrum Paszowego w Dąbrowie Tarnowskiej Nagrody, upominki Firma Trouw Nutrition Polska zawsze stara się uatrakcyjnić spotkania miłym akcentem. Wśród wypełniających ankiety rozlosowano upominki. Największym zainteresowaniem cieszyły się nagrody główne: prestartery Milkiwean, Supremus PDP 25-20, Fortis TU oraz potrzebne w każdym sezonie detoksykanty skuteczne Toxo a zwłaszcza w tym roku, kiedy zboża są gorszej jakości. Osoby, które nie miały szczęścia w losowaniu zostały przez organizatorów obdarowane gadżetami firmowymi związanymi z hodowlą trzody chlewnej. Wszyscy wyrażali daleko idące zadowolenie z wiedzy zdobytej na szkoleniu. Szkolenie prowadzi specjalista ds. trzody chlewnej firmy Trouw Nutrition Polska, Wojciech Dzienisiewicz

9 16 17 DRÓB Choroby układu oddechowego ptaków (część 1) dr Mariusz Urbanowski specjalista chorób drobiu W nowoczesnej produkcji drobiarskiej prawidłowa ochrona zdrowia ptaków odgrywa kluczową rolę w osiąganiu dobrych wyników ekonomicznych. Bardzo często na współczesnych fermach drobiarskich pojedynczy czynnik nie wywołuje chorób układu oddechowego, ale raczej występują zakażenia wywołane przez wiele czynników chorobotwórczych, zarówno bakteryjnych, jak i wirusowych. Na zdrowotność i wyniki produkcyjne ptaków wpływają różne aspekty produkcyjne związane ze środowiskiem, warunkami chowu, genetyką, prawidłowym żywieniem i zarządzaniem fermą, higieną i właściwą dezynfekcją oraz ochroną biologiczną fermy. Również stosowanie określonych szczepionek i programów szczepień, podawanie odpowiednich leków oraz sytuacja epizootyczna występująca na fermie i w okolicy mają znaczący wpływ na zapobieganie lub występowanie różnych jednostek chorobowych. Wśród wielu chorób drobiu występujących w Polsce od wielu lat choroby górnych dróg oddechowych stanowią poważny problem produkcji drobiarskiej. Najczęstsze choroby układu oddechowego drobiu pochodzenia bakteryjnego to: mykoplazmoza, kolibakterioza i pastereloza. Mykoplazmoza Jest bardzo często diagnozowaną chorobą na fermach drobiu. Wywoływana jest przez różne typy mykoplazm. Mycoplasma gallisepticum występuje u kur, indyków, pawi i bażantów. Wywołuje postać choroby zatokową i mieszaną. Najbardziej wrażliwe są ptaki w wieku 6 10 tygodni, szczególnie w wielkostadnych i wielowiekowych fermach kur i indyków. Mycoplasma synoviae występuje zwłaszcza u kur i indyków. Wywołuje głównie zakażenie stawów. Najbardziej wrażliwe są ptaki od 2. do 20. tygodnia życia. Mycoplasma meleagridis występuje przede wszystkim u indyków i pawi. Powoduje stany zapalne worków powietrznych. Najbardziej wrażliwe są indyki w wieku 3 4 miesięcy, chorują również starsze ptaki. Mycoplasma anatis i Mycoplasma Szczepienie w sprayu jednodniowych piskląt w kurniku anseris występują u kaczek oraz gęsi i wywołują objawy chorobowe układu oddechowego. Objawy kliniczne występują u ptaków od 3. tygodnia życia. Straty dotyczą głównie stad reprodukcyjnych i towarowych kur oraz brojlerów kurzych i brojlerów indyczych. Zakażenie następuje najczęściej drogą aerogenną poprzez układ oddechowy. Mykoplazmy wnikają do worków powietrznych oraz płuc, wywołując stan zapalny. Z układu oddechowego przenikają do układu krwionośnego i rozprzestrzeniają się w całym organizmie. Mykoplazmy mają wyjątkową zdolność do przenoszenia drogą pionową na potomstwo. Ma to olbrzymie znaczenie w szerzeniu się choroby w stadzie. Pisklęta po wylęgu są już zakażone przez nioski, które przekazują zarazki do żółtka. Zarazki te po wykluciu są zdolne do namnożenia się i rozprzestrzenienia w organizmie pisklęcia. Mykoplazmoza, jeżeli występuje po raz pierwszy w stadzie, najczęściej utrzymuje się w nim przez długi czas, dlatego stanowi bardzo poważny problem w hodowli drobiu. Na fermach, gdzie nie przestrzega się zasady all in, all out, mykoplazmoza występuje stacjonarnie, wywołując duże straty w produkcji. Często zakażenie mykoplazmami jest wikłane dodatkowo innymi zarazkami, np. Escherichia coli, Haemophilus paragallinarum, czy wirusami atakującymi górne drogi oddechowe. Czynnikiem wikłającym schorzenia indyków może być zakażenie wirusem zakaźnego zapalenia nosa i tchawicy (TRT). W wielu krajach są wprowadzane programy eliminujące z hodowli drobiu osobniki zakażone mykoplazmami na podstawie badań serologicznych. Mimo dużych nakładów i stosowania od lat programów uwalniania stad drobiu od zakażeń mykoplazmami nie uzyskano w pełni pozytywnych rezultatów. Obecnie od kilku lat są wprowadzane na polski rynek żywe szczepionki służące ochronie ptaków przed zakażeniem. Stosowanie szczepień ochronnych w znaczny sposób ogranicza występowanie choroby w stadzie. Pastereloza Dawniej nazywana cholerą drobiu, wywoływana jest przez pałeczkę posocznicy krwotocznej, Pasteurella multocida, należącą do rodzaju Pasteurella. Pastereloza jest wysoce zaraźliwą chorobą ptaków domowych oraz bażantów i kuropatw. Przebieg choroby jest zazwyczaj ostry, posocznicowy. Występuje duża zachorowalność i wysoka śmiertelność, ale może również występować przebieg chroniczny z mniejszymi upadkami, wtedy choroba ma najczęściej charakter nawracający. W Polsce w ostatnich latach choroba występuje stacjonarnie, głównie w dużych stadach indyków oraz gęsi. Choroba ma charakter sezonowy. Pastereloza jest chorobą warunkowo chorobotwórczą, która najczęściej pojawia się w okresie jesienno-zimowym oraz wczesnowiosennym. Rozwojowi Syndrom dużej głowy SHS Szczepienie w sprayu w wylęgarni choroby sprzyjają niska temperatura i wysoka wilgotność. Zakażenie następuje przez układ oddechowy i pokarmowy oraz przez uszkodzone powłoki skórne, często poprzez zranienie śródstopia. Wystąpieniu choroby sprzyjają niekorzystne warunki środowiskowe, szczególnie zła wentylacja, znaczne wahania dobowe temperatury i wilgotności, zagęszczenie ptaków, niewłaściwa ściółka. Na wystąpienie choroby mogą mieć wpływ niedobory witaminy A, czynniki stresowe (takie jak transport i łapanie ptaków), przewlekłe choroby górnych dróg oddechowych, w tym mykoplazmoza. Po przechorowaniu ptaki stają się nosicielami. Leczenie polega na stosowaniu odpowiednich antybiotyków. Zapobieganie polega na stosowaniu profilaktycznie szczepionek lub w dużych obiektach, zwłaszcza u indyków, zastosowanie autoszczepionek na bazie wyizolowanych z danej fermy szczepów Pasteurelli. W stadzie, gdzie wystąpiła pastereloza, wskazane jest prowadzenie monitoringu serologicznego w celu zapobiegania nawrotom choroby.

10 18 19 DRÓB POLITYKA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Kolibakterioza Wywoływana jest przez pałeczki Escherichia coli. Wchodzi ona w skład flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. Może występować w paszy i w wodzie oraz być również przyczyną zatruć pokarmowych ludzi. Tylko niektóre serotypy E. coli są chorobotwórcze. Kolibakterioza jest najczęściej wikłającą bakterią izolowaną z zakażeń mieszanych bakteryjnych i wirusowych, takich jak mykoplazmoza, choroba Gumboro, zakaźne zapalenie oskrzeli, kokcydioza i inne. Zachorowaniom na kolibakteriozę sprzyjają: uszkodzenia układu oddechowego, w tym worków powietrznych, uszkodzenia układu pokarmowego lub zniszczona naturalna flora bakteryjna, stres, zagęszczenie stada (zwłaszcza pod koniec tuczu), nagła zmiana paszy, brak wentylacji oraz zarobaczenie stada. U młodych piskląt przyczyną mogą być wadliwe lęgi piskląt. W ostatnim czasie obserwuje się wzrost oporności szczepów Eschericha coli na antybiotyki, co stanowi duże wyzwanie dla lekarzy weterynarii. Kolibakterioza najczęściej nie jest pierwotną przyczyną pojawienia się choroby. Do powstania choroby dochodzi przede wszystkim w wyniku zakażenia przez wirusy, takie jak wirus choroby Gumboro, zakaźnego zapalenia oskrzeli, upośledzenia funkcji układu oddechowego na skutek np. złej wentylacji i nadmiaru amoniaku w powietrzu, złych warunków higienicznych. Zarobaczenie ptaków również może być czynnikiem powodującym rozwój choroby. W wyniku stosowania przez ostatnie lata antybiotyków w dawkach profilaktycznych lub podawania antybiotyków w celach leczniczych, bez uprzednich badań określających wrażliwość danej bakterii na określony antybiotyk, powstało bardzo dużo szczepów bakterii opornych na antybiotyki. Skutkiem tego zjawiska jest leczenie nieskuteczne. Zmiany chorobowe przy występowaniu kolibakteriozy często są nieswoiste i trudne do diagnozowania. Każdorazowo przy podejrzeniu wystąpienia kolibakteriozy wskazane jest wysłanie sztuk padłych do laboratorium celem potwierdzenia diagnozy oraz wykonanie antybiotykogramu do określenia wrażliwości występującego szczepu Escherichia coli na poszczególne antybiotyki. Podczas leczenia należy stosować dokładne dawki zalecone przez lekarza weterynarii i nie przerywać terapii, aby nie dopuścić do wytworzenia opornych szczepów bakterii. Ornitobakterioza Z nowych jednostek chorobowych pochodzenia bakteryjnego coraz większy problem stanowi zakażenie górnych dróg oddechowych indyków i kurcząt wywołane przez Ornithobacterium rhinotracheale. W Polsce pierwsze przypadki ornitobakteriozy wykryto w stadach indyków pod koniec 1995 roku. Obecnie występuje powszechnie w stadach kur i indyków. Szczególnie dużo przypadków zaobserwowano w stadach rodzicielskich brojlerów kurzych w wieku tygodnie. Brojlery chorują najczęściej w wieku 3 4 tygodnie, a indyki powyżej 14. tygodnia życia. Zakażenie odbywa się przez bezpośredni i pośredni kontakt oraz drogą pionową z jaj na zarodki. Objawy występują w układzie oddechowym (wycieki z nosa, kichanie, obrzęk zatok podoczodołowych, zapalenie płuc, duszność, czasem zielonkawa biegunka). Śmiertelność wynosi ok. 3 10% stada, a ponadto następuje spadek produkcji jaj o 2 5%. Często choroba występuje jednocześnie z wirusowym zapaleniem nosa i tchawicy indyków (TRT), syndromem dużej głowy kur (SHS) oraz mykoplazmozą. W związku z powyższym każde podejrzenie tej choroby powinno być poparte badaniami laboratoryjnymi z antybiotykogramem. Dostępne są również szczepionki, które ograniczają występowanie tej choroby. Postęp w planowaniu i wdrażaniu polityki zrównoważonego rozwoju Podstawowe założenia polityki zrównoważonego rozwoju powstały w 2009 roku, natomiast rok 2010 był czasem owocnej realizacji. Obraliśmy liczne cele, takie jak zrównoważone zaopatrzenie i redukcja śladów węglowych. Opracowaliśmy plany działań na rzecz zrównoważenia (Sustainability Action Plan) stosownie do specyfiki każdej spółki operacyjnej Nutreco. Wskaźniki wydajności Skuteczność realizacji zamierzeń i celów będzie monitorowana za pomocą kluczowych wskaźników wydajności. Jesteśmy niezwykle dumni z dotychczasowego postępu, ale dostrzegamy również liczne wyzwania, jakie wciąż przed nami stoją. Dlatego będziemy nieustannie rozwijać i doskonalić plany zrównoważonego rozwoju w pierwszej kolejności z myślą o 2015 roku, zawsze jednak mając na uwadze perspektywę roku Istnieje wiele przykładów zrównoważonych działań, które w różnym zakresie udało się już zrealizować. Żywienie, ekologia, ekonomia Idea zrównoważenia nie jest dla nas niczym nowym. Zrównoważony rozwój leży w naszej naturze. Kiedy firma powstawała w 1994 roku, celowo wybraliśmy dla niej nazwę Nutreco, pragnąc, aby odzwierciedlała to, czym się zajmujemy i o co się troszczymy, tj. nutrition, ecology, economy (żywienie, ekologia, ekonomia). Te wartości nigdy wcześniej nie były tak ważne jak dzisiaj, kiedy stoimy przed wieloma globalnymi wyzwaniami. Nutreco powstało z połączenia firm, których wielkim dziedzictwem było pionierskie podejście do żywienia zwierząt i produkcji pasz dla ryb. Od samego początku naturalne było dla nas poszukiwanie sposobów na to, aby wytwarzać więcej zużywając przy tym mniej czerpać wartość z produktów ubocznych pochodzących z innej produkcji przemysłowej, ograniczać zużycie energii, poprawiać strawność pasz. Wspieranie zrównoważonego rozwoju jest czymś niezwykle istotnym, by zbliżyć do siebie liderów biznesu i innych zainteresowanych rozwojem w sposób bardziej zrównoważony, np. poprzez poszukiwanie alternatywy dla ograniczonych zasobów surowców. Jest to jeden ze sposobów, w jaki możemy wpływać na wdrażanie zrównoważonych rozwiązań w łańcuchu wartości, którego jednym z ogniw jest Trouw Nutrition Polska. Bieżące potrzeby świata Obszar działania Nutreco jest dość krytyczny z tego względu, że produkcja wysokostrawnych pasz białkowych, na które jest coraz większe zapotrzebowanie, zależy od bogactwa zasobów rolnych i morskich. Aby wyżywić świat w 2050 roku, kiedy według szacunków liczba ludności wynosić będzie 9 miliardów, musimy już dzisiaj podwoić produkcję żywności. Jednak jak tego dokonać skoro już teraz zużywamy zbyt wiele zasobów, aby pokryć bieżące potrzeby świata. Aby rozwój mógł przebiegać w sposób zrównoważony, należy podwoić produkcję i jednocześnie zmniejszyć o połowę ślady węglowe. To spowodowało, że jeszcze bardziej zaangażowali się w promocję zrównoważonego rozwoju w Nutreco.

11 20 21 AGROCIEKAWOSTKI TECHNOWINKI Jakiego wzrostu są drzewa w lasach? Chodzić jak gekon Specjaliści z należącego do NASA Jet Pro- znajdująca się w okolicach 40. stopnia szero- Przez lata naukowcy starali się stworzyć pulsion Laboratory (JPL), University of Ma- kości południowej. Rosną tam eukaliptusy, materiał, który pozwoliłby na odtworzenie ryland oraz Woods Hole Research Center należące do najwyższych roślin na Ziemi. niezwykłych właściwości łap gekona, dzięki stworzyli szczegółową mapę wysokości Najnowsze pomiary wykazują, że lasy na na- którym zwierzę może poruszać się po piono- lasów. Pomoże ona zrozumieć rolę, jaką szej planecie są wyższe, niż wcześniej sza- wych gładkich powierzchniach. odgrywają lasy w zmianach klimatu oraz cowano. Dotyczy to w szczególności lasów Teraz uczeni z University of Massachusetts w jaki sposób ich wysokość wpływa na za- w tropikach i tajgi. Niższe za to, niż sądzono, Amherst ogłosili, że zbudowali urządzenie, mieszkujące je gatunki. są lasy na obszarach górskich. które pozwala na utrzymanie na pionowej Mapę stworzono za pomocą umieszczone- Nasza mapa to jeden z najdokładniejszych gładkiej ścianie ciężaru o wadze ponad go na orbicie lasera, który zbadał wysokość dostępnych obecnie pomiarów wysokości la- 300 kilogramów. lasów, wysyłając w ich kierunku 2,5 miliona sów na Ziemi mówi Marc Simard z JPL. Niezwykłe jest to, że stopy gekona łatwo impulsów świetlnych. Dane z odbicia świa- Nawet jednak te pomiary nie są doskonałe. się przylepiają i odlepiają, nie pozostawiając tła były następnie szczegółowo analizowane Na ich dokładność wpływa bowiem zarówno na powierzchni żadnych klejących się śladów urządzenie Geckoskin ma 103 cm 2 i może stopy. Ponadto, jak wykazały badania, wło- i porównywane z informacjami uzyskanymi stopień, w jakim człowiek na poszczególnych mówi biolog Duncan Irschick. Mają one nie- utrzymać na gładkiej powierzchni ciężar ski wcale nie są konieczne do uzyskania z 70 stacji naziemnych. obszarach zniszczył lasy, jak i różnice w wyso- zwykle pożądane właściwości możliwość przekraczający 300 kilogramów. Co więcej, pożądanych właściwości. Badania wykazały, że, ogólnie rzecz ujmu- kości poszczególnych drzew. Dla niektórych wielokrotnego używania, przyklejanie się na wystarczy lekko szarpnąć, by je od kleić. Na Głównym elementem wynalazku jest zin- jąc, wraz ze wzrostem szerokości geogra- części globu pomiary będą zatem znacznie sucho, możliwość utrzymania dużego cięża- powierzchni nie pozostaje żaden ślad, a Gec- tegrowana miękka polimerowa nić, która ficznej spada wysokość drzew. Najwyższe biegunów, tym są niższe. Znaczącym wyjąt- bardziej dokładne niż dla innych. ru. Znalezienie syntetycznego materiału o ta- koskin może być wykorzystane wielokrotnie. działa jak substancja klejąca, zwiększając po- rośliny znajdują się w tropikach, a im bliżej kiem jest roślinność Australii i Nowej Zelandii Źródło: kich właściwościach oznacza np. możliwość Naukowcy z Massachusetts zdradzają, wierzchnię styku. Co ważne, Geckoskin jest bezproblemowego przyczepienia do ścia- że wcześniej uczeni skupiali się przede zbudowane z ogólnodostępnych materia- Kaczki do zadań specjalnych ny telewizora, łatwe i wygodne rozmieszczenie sprzętu medycznego w szpitalach itp., itd. Alfred Crosby, szef laboratorium, w którym wszystkim na włoskach znajdujących się na podeszwach stóp gekona. Tymczasem do problemu należy podejść całościo- łów, takich jak poli (dimetylosilokan). Naukowcy udoskonalają też Geckoskin, korzystając z wiedzy na temat ewolucji gekonów. Takao Furuno, właściciel kilkuhektarowego przy tym ryżu. Pływając i brodząc, wprowa- ze strony błąkających się psów, szybko zaczął były prowadzone badania, stwierdził: Nasze wo, bo ważne jest współdziałanie całej Źródło: PAP pola we wsi Keisen na japońskiej wyspie Kiu- dzają do wody tlen i wzruszają glebę, a ich osiągać imponujące rezultaty. siu, zrezygnował z nawozów sztucznych i pe- odchody stanowią naturalny nawóz. Drobni rolnicy z Tajlandii, Laosu czy Kambo- stycydów, powierzając ich zadania kaczkom. Metoda wcale nie jest nowa, wystarczyło powrócić do korzeni... Sześćdziesięciojednolatek obniżył koszty produkcji rolnej. W porównaniu z sąsiadami, osiąga o 1/3 wyższe plony. Furuno jest nawet dży, którzy poszli w jego ślady, podwoili swoje przychody, a wydajność ich pól wzrosła aż o 30%. Ważne jest to, że kaczy ryż można Gigantyczny różowy diament Hodowane przez niego kaczki, na których autorem podręcznika nt. tradycyjnej uprawy sprzedać o 20-30% drożej od zboża spryskiwa- dodatkowo zarabia, sprzedając ich mięso, z pomocą ptaków pt. Moc kaczki. Wydał też nego pestycydami i podlewanego nawozami. W należącej do koncernu Rio Tinto kopal- Gdyby nie różnica w rodzaju wydobywanego żywią się owadami i chwastami. Nie ruszają książkę kucharską z przepisami na kaczkę Specjaliści podkreślają, że ryzyko ekonomicz- ni diamentów Argyle w Australii Zachod- surowca, można by powiedzieć, że Argyle to w wielu wydaniach. ne związane z wprowadzeniem kaczek nie jest niej natrafiono na największy jak dotąd prawdziwa żyła złota, bo to stąd pochodzi 90% Choć zaczęto o nim inten- duże, bo ich hodowla pozwala zdywersyfiko- na antypodach różowy diament. Argyle różowych diamentów na świecie. Szczęśliwi sywniej pisać dopiero w ze- wać źródła przychodu. Pionier szacuje, że jego Pink Jubilee, bo tak go nazwano, waży ludzie, którzy mieli okazję na własne oczy zoba- szłym roku, ekologicznym metodę wdrożono w 75 tys. farm na terenie 12,76 karata. czyć to dzieło natury. Argyle Pink Jubilee ma lek- rolnictwem para się już od Azji, w tym w ponad 10 tys. japońskich. Kamień ma zostać sprzedany jeszcze w tym ko różowe zabarwienie, porównywane do The 1978 r. Na początku w uprawę Furuno nie tylko sam napisał książkę, ale i tra- roku, po rundzie wystawienniczej m.in. Williamson Pink diamentu z Tanzanii, który zo- musiał wkładać dużo wysiłku. fił na karty opracowania pt. 80 ludzi, którzy w Nowym Jorku i Hongkongu. Po dwóch stał ofiarowany Elżbiecie II w prezencie ślubnym, Szczególnie uciążliwe było zmienili świat autorstwa Sylvaina Darnila i Ma- miesiącach planowania we wtorek 21 lutego a następnie osadzony w broszy na koronację. pielenie ryżu. W 1988 r. od- thieu Le Roux. Podążając tropem ciekawostek w Perth rozpoczęło się 10-dniowe szlifowa- Ten kamień to 26 lat produkcji w Argyle. krył jednak metodę swoich na jego temat, nie można nie wspomnieć, że nie. Zajął się tym doświadczony specjalista Czegoś takiego możemy już nigdy nie zo- przodków hodowlę kaczek w 2002 r. wystąpił na forum ekonomicznym Richard How Kim Kam. Następnie Argyle baczyć powiedziała rzeczniczka kompanii na polach. Gdy poradził sobie w Davos. Pink Jubilee zostanie poddany ocenie pane- Josephine Johnson. z chorobami ptaków i atakami Źródło: lu ekspertów. Źródło: PAP

12 22 23 PO GODZINACH Kapusta w roli panaceum Krzyżówka kapuściana Kapusta służy człowiekowi od stuleci, nie tylko jako pożywienie, równocześnie leczy wiele schorzeń. Już przed wiekami była uznawana za uniwersalny lek. Współczesne badania w pełni to potwierdzają. Tylko to warzywo potrafi obniżyć lub podwyższyć temperaturę ciała, a także znacznie przyspieszyć gojenie się ran. Skarbnica minerałów pęcherzyka żółciowego, chorobach wątroby i śledziony oraz Z niezwykłych właściwości kapusty korzystali ogólnym zmęczeniu. już starożytni Rzymianie, którzy używali jej do leczenia ran oraz wszelkich zmian chorobowych na skórze. Współcześni naukowcy odkryli, że kapusta posiada ogromne ilości składników mineralnych. Znajdziemy w niej Rozległe zastosowanie zewnętrzne między innymi fosfor, mangan, miedź, po- Okłady z kapusty mo- tas, wapń, żelazo, sód oraz witaminy A, C, E żemy stosować w przy- i z grupy B. Kapusta dzięki antocyjanom i in- padku wszelkich zmian dolom, wspólnie z witaminami E, C i beta- skórnych: ran, ropni, wrzo- -karotenem zmniejsza ryzyko powstawania dów, pryszczy, pokrzywki, li- zmian miażdżycowych, procesów starzenia szajów, odmrożeń i krwawiących i rozwoju nowotworów, np. żołądka, jelita hemoroidów. Okłady z liści kapusty grubego, dwunastnicy, sutka. przynoszą również ulgę w bólach głowy Do zalet kapusty należy również zaliczyć sto- i nerwobólach, bólach reumatycznych, Charakterystyczną goryczkę można złago- sunkowo dużą zawartość siarki, która bardzo mięśni i stawów, gośćcu i rwie kulszowej. dzić, dodając do gotowania trochę mleka. korzystnie wpływa na wygląd włosów, cery Okłady przygotowuje się ze świeżych Jarmuż można go jeść na surowo lub i paznokci. Poza tym w kapuście stwierdzo- i soczystych liści kapusty. Na bóle pocho- zasmażać, można mrozić. Jest bardzo do- no obecność mniej znanych substancji, jak dzenia reumatycznego najlepsze są kata- brym źródłem beta-karotenu, pozostałe wa- choćby goitryny, mającej wpływ na prawi- plazmy sporządzone z dwóch lub trzech rzywa przewyższa aż 10-krotnie. dłowe funkcjonowanie gruczołu tarczycy. Co liści gotowanych przez dwadzieścia minut Włoska do Polski sprowadziła ją królowa ciekawe, roślina ta potrafi także regulować w małej ilości wody z dodatkiem dwóch Bona. Łatwo ją rozpoznać po kędzierzawych niewłaściwą temperaturę ciała. W przypadku cebul i łyżki otrąb pszennych lub owsia- liściach, a swoim smakiem i wartością odżyw- zbyt wysokiej ciepłoty obniża ją, w przypad- nych. Po wyparowaniu wody umieszcza czą przewyższa kapustę białą. ku zbyt niskiej podwyższa. się wszystko na kawałku gazy i ciepłe Pekińska przypomina raczej sałatę i w tej Rozległe zastosowanie wewnętrzne przykłada na bolące miejsca. W przypadku bólu głowy przykładamy dwa liście do czoła i trzy liście na kark na cztery godziny lub na całą noc. Jeśli mamy oparzenia właśnie roli zdobyła swoją popularność. Ale nadaje się również do nadziewania, duszenia, marynowania. Już pół szklanki pokrojonej kapusty pekińskiej pokrywa dzienne zapotrzebowanie Kapustę możemy stosować zarówno ze- I lub II stopnia, zmiażdżone liście uśmierzą na beta-karoten. Podobne zasoby mają broku- wnętrznie, jak i wewnętrznie. Wyciśnięty ból i przyspieszą gojenie. ły, następnie brukselka, a na czele jarmuż. z niej sok jest doskonałym środkiem przy owrzodzeniu żołądka i dwunastnicy, nie- Rodzaje kapusty Czerwona zwana też modrą. Dobrze się przechowuje, ma główki małe, twarde. W ślą- dokwaśności i nadkwaśności, może być Biała nadaje się do kiszenia, gotowania, na skiej kuchni tworzy nierozerwalny duet ze również stosowany w chorobach dróg od- surówki, dobrze się przechowuje. zrazami i kluskami. dechowych i strun głosowych, zapaleniu Brukselka to typowa kapusta na jarzynkę. Źródło: Nagrodą za prawidłowe rozwiązanie Krzyżówki kapuścianej są gadżety Trouw Nutrition Polska. Hasło wraz z adresem i numerem telefonu prosimy przesłać do 15 maja 2012 r. na adres:, ul. Fabryczna 14 D, Wrocław. Zwycięzcą Krzyżówki cebulowej został pan Andrzej Gwiazda z Sucharzewa. Serdecznie gratulujemy!

13 Rozegraj to mądrze W Trouw Nutrition Polska od zawsze wiemy, że tylko właściwa strategia zapewni efektywność Twojej produkcji. Dlatego opracowane przez naszych specjalistów żywieniowych receptury premiksów farmerskich Lidermix zawierają właściwie zbilansowane aminokwasy, witaminy i składniki mineralne oraz innowacyjne dodatki paszowe. Zrób dobry ruch. Postaw na Lidermix.