Zapalenie płuc u cieląt: objawy, leczenie i profilaktyka

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zapalenie płuc u cieląt: objawy, leczenie i profilaktyka"

Transkrypt

1 .pl Zapalenie płuc u cieląt: objawy, leczenie i profilaktyka Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 22 grudnia 2015 Zapalenie płuc to nadal jedna z najczęstszych przyczyn upadków cieląt. Najbardziej wrażliwe są młode od 2 tygodnia do 6 miesiąca życia. Choroby układu oddechowego w zaawansowanym stadium mogą być jednak trudne do wyleczenia. Niestety hodowcy po lekarza weterynarii dzwonią zbyt późno, kiedy słychać już rzężenie, a temperatura jest bardzo wysoka. Cielę, które przeżyje ciężkie zapalenie płuc, może w przyszłości mieć dużo niższą wydajność mleczną i kłopoty z rozrodem. Należy również pamiętać, że zapalenia płuc występują sezonowo, a najwięcej przypadków obserwuje się wiosną i jesienią. Czy można ich jednak uniknąć? Przyczyny rozwoju choroby Zapalenie płuc może występować w postaci bakteryjnej, wirusowej, grzybiczej i zachłystowej. Istnieje w dodatku szereg czynników wpływających na rozwój choroby. 1 / 5

2 .pl Cielętom należy zapewnić możliwość ruchu na świeżym powietrzu. Ma to ogromny wpływ na odporność i późniejszą jakość mięsa. Większość czynników przyczyniających się do pojawienia stanów zapalnych dróg oddechowych wynika z zaniedbań hodowców podkreśla lekarz weterynarii Adam Siębor ze Sterdyni w pow. sokołowskim. Przede wszystkim należy wymienić intensyfikację hodowli, zbyt dużą obsadę cieląt w kojcu, utrzymywanie kilku grup wiekowych cieląt w jednym pomieszczeniu, brak profilaktyki i opieki nad cielęciem po urodzeniu, rotacja jałówek i brak monitoringu chorób wymienia. Opieka nad cielęciem po urodzeniu jest bardzo istotna, ponieważ decyduje o zdrowiu i odporności zwierzęcia w dalszym życiu. Może mieć wpływ na wydajność mleczną i przyrost tkanki mięśniowej u opasów oraz rozród. Wielu hodowców bagatelizuje obowiązek wytarcia cielęcia po porodzie oraz podania siary o odpowiedniej temperaturze i w krótkim czasie po urodzeniu. Cielęta są zabierane tuż po porodzie, zostawiane same sobie, mokre i zaniedbane. Zapomina się o dezynfekcji pępka, przez który wnikają różne drobnoustroje, i nie stosuje się szczepień ochronnych opowiada dalej weterynarz. Cielęta urodzone w sezonie jesienno-zimowym są dodatkowo narażone na niekorzystny wpływ środowiska wewnątrz obory. Występujące często przeciągi są niebezpieczne, szczególnie w przypadku, kiedy cielęta są niedokładnie wytarte po porodzie. 2 / 5

3 .pl Cielęta po porodzie powinno się dokładnie osuszyć i otrzymać ciepłą siarę. U nas raczej się nie zdarzają przypadki zapalenia płuc, dbamy o to, aby w oborze nie było przeciągów. Prawidłowo działająca wentylacja usuwająca nadmiar wilgoci, pyłu i gazów toksycznych (amoniak, siarkowodór) to podstawa. Cielęta są zawsze dokładnie wycierane słomą po urodzeniu i dostają siarę w temperaturze ciała, czyli ok. 38 C podaje swoją receptę na zdrowe cielęta Adam Kurowicki, właściciel fermy bydła mlecznego we wsi Radość w pow. sokołowskim. Objawy zapalenia płuc Niezależnie od rodzaju drobnoustrojów atakujących układ oddechowy cieląt objawy są takie same. Do najczęściej spotykanych należy gorączka, kaszel, katar, utrata apetytu, szorstka sierść, zaleganie. Większość czynników przyczyniających się do pojawienia stanów zapalnych dróg oddechowych wynika z zaniedbań hodowców. lek. wet. Adam Siębor Kiedy rolnik do mnie dzwoni, najczęściej mówi, że cielę leży, ma wysoką temperaturę, głośno rzęzi, można zaobserwować ropny wyciek z nosa oraz kaszel mówi lek. wet. Adam Siębor. Kiedy przyjeżdżam, widzę, że młode jest ewidentnie osłabione, wychudzone, zmiany płucne dają o sobie znać podczas osłuchiwania, zmniejsza się wydolność oddechowa. Zachłystowe zapalenie płuc również daje podobne objawy, ale pojawia się dość szybko po podaniu płynnych pokarmów siary, mleka lub preparatów mlekozastępczych. Najczęstszą przyczyną zachłyśnięcia są nieodpowiednio dobrane smoczki, umożliwiające łapczywe picie. 3 / 5

4 .pl Nieleczone zapalenie płuc u cieląt bardzo często prowadzi do śmierci. Jeśli młode przechoruje zapalenie płuc bez leczenia widoczne będą konsekwencje w przyrostach masy ciała i wydajności mlecznej. Leczenie Najlepiej w zaawansowanym stadium choroby zastosować silniejszy antybiotyk o przedłużonym działaniu, dożylnie. Często wystarcza 1 2 dawki. Dodatkowo preparat wspomagający i witaminowy zaleca weterynarz. Najgorsze jest jednak to, że hodowcy próbują leczyć cielęta na własną rękę, a dopiero jeśli to nie pomoże, dzwonią do specjalisty. Takie działanie może bardziej zaszkodzić, niż pomóc! Cielęta w ciężkim stanie należy odizolować od grupy, zapewnić dobrą opiekę oraz lepsze warunki zoohigieniczne, zimą należy podgrzewać wodę i wyeliminować z dawki pasze pylące. Dbanie o cielęta to gwarancja wysokiej mleczności dorosłych krów. Profilaktyka Działania profilaktyczne w cielętniku obejmują: utrzymanie prawidłowych warunków higienicznych i mikroklimatycznych pomieszczeń; regularną dezynfekcję, dezynsekcję i deratyzację; odpowiednią obsadę kojców, niemieszanie grup wiekowych; opiekę nad cielęciem po porodzie wysuszenie, wytarcie słomą, podanie ciepłej siary, dezynfekcja pępka; szczepienia profilaktyczne krów przed porodem na IBR i BVD; zabezpieczenie pomieszczeń przed przeciągami i wysokimi wahaniami temperatur; podawanie preparatów witaminowych i wysokiej jakości pasz. 4 / 5

5 Powered by TCPDF ( Trzeba szukać oszczędności, dlatego lepiej zapobiegać, niż leczyć. Kiedyś w mniejszych gospodarstwach krowa była żywicielką domu, trzeba było dbać o nią, a w szczególności o cielęta. Teraz rolnicy zastanawiają się, czy opłaca się leczyć młode, a o działaniach profilaktycznych można zapomnieć. W złym kierunku to zmierza, wszyscy idą na skróty podsumowuje lek. wet. Adam Siębor. Korzyści wynikające z profilaktyki w odchowie cieląt są natomiast widoczne gołym okiem. Mniej upadków, jałówki o dobrych parametrach rozrodu, cielęta silne, odporne, szybko przybierające na masie. Większość działań profilaktycznych nie jest w dodatku związana z poniesieniem jakichkolwiek kosztów, tylko zadbaniem o kilka podstawowych zasad utrzymania i wychowu cieląt. *** O stratach związanych z zapaleniem płuc u cieląt możecie również przeczytać na największym forum rolniczym AgroFoto.pl. 5 / 5

Zimny chów cieląt: czy nadaje się do polskich warunków?

Zimny chów cieląt: czy nadaje się do polskich warunków? .pl Zimny chów cieląt: czy nadaje się do polskich warunków? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 14 grudnia 2015 Zimny chów cieląt, nazywany inaczej chowem tlenowym, polega na całorocznym utrzymaniu

Bardziej szczegółowo

Jak skutecznie zapobiegać zapaleniu wymienia krów?

Jak skutecznie zapobiegać zapaleniu wymienia krów? .pl https://www..pl Jak skutecznie zapobiegać zapaleniu wymienia krów? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 4 grudnia 2015 Zapalenie wymienia jest jednym z najczęstszych schorzeń dotykających wysokoprodukcyjnych

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat w chlewni i jego wpływ na dobrostan trzody

Mikroklimat w chlewni i jego wpływ na dobrostan trzody .pl Mikroklimat w chlewni i jego wpływ na dobrostan trzody Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 9 grudnia 2015 1 / 7 .pl Mikroklimat w budynkach dla świń w ogromnym stopniu oddziałuje na dobrostan trzody

Bardziej szczegółowo

Zaleganie krów mlecznych a niedobory mineralne

Zaleganie krów mlecznych a niedobory mineralne .pl https://www..pl Zaleganie krów mlecznych a niedobory mineralne Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 8 stycznia 2016 Zaleganie krów może mieć różnorakie podłoże, ale bardzo często pojawia się w związku

Bardziej szczegółowo

Systemy opasu bydła mięsnego

Systemy opasu bydła mięsnego .pl Systemy opasu bydła mięsnego Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 10 grudnia 2015 W teorii istnieją 3 systemy opasu bydła mięsnego, a ich dobór zależy od bazy paszowej własnego gospodarstwa, areału

Bardziej szczegółowo

Bolusy dla bydła; zastosowanie, uwalnianie i rodzaje. Sprawdź!

Bolusy dla bydła; zastosowanie, uwalnianie i rodzaje. Sprawdź! .pl https://www..pl Bolusy dla bydła; zastosowanie, uwalnianie i rodzaje. Sprawdź! Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 29 sierpnia 2017 Bolusy dla bydła są powszechną metodą walki z niedoborami mineralnowitaminowymi.

Bardziej szczegółowo

Wiosenne zapalenie wymienia

Wiosenne zapalenie wymienia .pl https://www..pl Wiosenne zapalenie wymienia Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 10 maja 2017 Rozpoczyna się sezon pastwiskowy, a wraz z nim zwiększa się podatność wysokowydajnych krów na infekcje

Bardziej szczegółowo

Biegunka u prosiąt i cieląt: jak z nią walczyć?

Biegunka u prosiąt i cieląt: jak z nią walczyć? Biegunka u prosiąt i cieląt: jak z nią walczyć? Autor: Arleta Wojtczak Data: 3 września 2015 1/5 Biegunka jest powszechnym problemem nękającym zarówno hodowców trzody chlewnej, jak i bydła. Choć nie można

Bardziej szczegółowo

Choroby bydła: co robić, gdy oczy szwankują?

Choroby bydła: co robić, gdy oczy szwankują? .pl https://www..pl Choroby bydła: co robić, gdy oczy szwankują? Autor: dr hab. inż. Maciej Adamski Data: 24 lutego 2018 Choć efektywność produkcji w stadach bydła zależy od wielu czynników, podstawowym

Bardziej szczegółowo

Szczepienia bydła: na co szczepić cielęta i dorosłe osobniki?

Szczepienia bydła: na co szczepić cielęta i dorosłe osobniki? https://www. Szczepienia bydła: na co szczepić cielęta i dorosłe osobniki? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 15 stycznia 2017 W Polsce szczepienia bydła nie są obowiązkowe. Decyzja o tego typu profilaktyce

Bardziej szczegółowo

Rozród bydła mięsnego: jaki system jest najlepszy?

Rozród bydła mięsnego: jaki system jest najlepszy? https://www. Rozród bydła mięsnego: jaki system jest najlepszy? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 15 kwietnia 2017 W Polsce produkcja żywca wołowego prężnie się rozwija. Ceny utrzymują się na podobnym

Bardziej szczegółowo

Pojenie cieląt dobrą siarą wpływa na ich zdrowie

Pojenie cieląt dobrą siarą wpływa na ich zdrowie .pl https://www..pl Pojenie cieląt dobrą siarą wpływa na ich zdrowie Autor: dr hab. Robert Kupczyński Data: 23 września 2017 Zdrowie i prawidłowy wzrost cieląt są uwarunkowane szeregiem czynników. Często

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka BVD. Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska. Data: 2 czerwca 2016

Profilaktyka BVD. Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska. Data: 2 czerwca 2016 .pl Profilaktyka BVD Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 2 czerwca 2016 BVD/MD jest groźną chorobą wirusową zarówno dla cieląt jak i bydła dorosłego. Według wielu lekarzy weterynarii powinna być objęta

Bardziej szczegółowo

Hodowla opasów: jak zabezpieczyć bydło mięsne przed chorobami?

Hodowla opasów: jak zabezpieczyć bydło mięsne przed chorobami? .pl Hodowla opasów: jak zabezpieczyć bydło mięsne przed chorobami? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 29 grudnia 2016 Choroby bydła mięsnego potrafią spowodować olbrzymie straty, sięgające nawet 20%

Bardziej szczegółowo

Przeziębienie u cieląt zwalczaj mądrze!

Przeziębienie u cieląt zwalczaj mądrze! .pl https://www..pl Przeziębienie u cieląt zwalczaj mądrze! Autor: Renata Struzik Data: 27 lutego 2018 Hodowcy bydła w okresie jesienno-zimowym niejednokrotnie mają problem z zapobieganiem, czy leczeniem

Bardziej szczegółowo

Kanibalizm u świń: jak walczyć, jak zapobiegać?

Kanibalizm u świń: jak walczyć, jak zapobiegać? .pl https://www..pl Kanibalizm u świń: jak walczyć, jak zapobiegać? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 4 stycznia 2016 Kanibalizm u świń pojawia się najczęściej na wielkotowarowych fermach wśród warchlaków

Bardziej szczegółowo

Jakie jest zapotrzebowanie zwierząt na wodę?

Jakie jest zapotrzebowanie zwierząt na wodę? .pl https://www..pl Jakie jest zapotrzebowanie zwierząt na wodę? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 27 lipca 2017 Woda pełni szereg ważnych funkcji w organizmie. Odpowiada za wysoką produkcję i zdrowie

Bardziej szczegółowo

Bydło mleczne: jak dbać o zdrowie?

Bydło mleczne: jak dbać o zdrowie? .pl https://www..pl Bydło mleczne: jak dbać o zdrowie? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 8 stycznia 2017 Bydło mleczne osiągając bardzo wysoką wydajność, jest narażone na szereg czynników zaburzających

Bardziej szczegółowo

Dobrostan bydła: podstawowe wymagania

Dobrostan bydła: podstawowe wymagania .pl https://www..pl Dobrostan bydła: podstawowe wymagania Autor: dr inż. Mariusz Bogucki Data: 1 stycznia 2016 Modernizacje budynków inwentarskich dla bydła, jak również budowa nowych, rozszerzają zakres

Bardziej szczegółowo

Synchronizacja rui: jakie są dostępne metody?

Synchronizacja rui: jakie są dostępne metody? .pl https://www..pl Synchronizacja rui: jakie są dostępne metody? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 24 lutego 2017 Synchronizacja rui jest bardzo pomocnym narzędziem służącym poprawie wskaźników

Bardziej szczegółowo

Stres cieplny u krów; jakie są jego objawy?

Stres cieplny u krów; jakie są jego objawy? .pl https://www..pl Stres cieplny u krów; jakie są jego objawy? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 30 czerwca 2017 Wysokie temperatury latem są niebezpieczne dla zdrowia i produkcyjności naszych zwierząt.

Bardziej szczegółowo

Jak wybrać dobry wycinak do kiszonek?

Jak wybrać dobry wycinak do kiszonek? .pl Jak wybrać dobry wycinak do kiszonek? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 16 grudnia 2015 Na rynku pojawia się coraz więcej maszyn, dzięki którym zadawanie paszy staje się prostsze i przebiega

Bardziej szczegółowo

Synchronizacja rui: co możemy dzięki niej osiągnąć?

Synchronizacja rui: co możemy dzięki niej osiągnąć? .pl https://www..pl Synchronizacja rui: co możemy dzięki niej osiągnąć? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 20 lutego 2017 Zwiększenie efektywności rozrodu i poprawa wskaźników pozwoli zmniejszyć koszty

Bardziej szczegółowo

Gzawica bydła; jak chronić nasze zwierzęta?

Gzawica bydła; jak chronić nasze zwierzęta? https://www. Gzawica bydła; jak chronić nasze zwierzęta? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 26 lipca 2017 Gzawica bydła w krajach europejskich wskutek wieloletniego zwalczania nie stanowi już tak

Bardziej szczegółowo

Jak określić dojrzałość bydła mlecznego?

Jak określić dojrzałość bydła mlecznego? .pl https://www..pl Jak określić dojrzałość bydła mlecznego? Autor: Tomasz Kodłubański Data: 23 maja 2017 Określenie dojrzałości hodowlanej bydła mlecznego jest dosyć skomplikowane. Zważywszy, że pod ocenę

Bardziej szczegółowo

Zapalenie płuc u cieląt: największe ryzyko jesienią!

Zapalenie płuc u cieląt: największe ryzyko jesienią! Zapalenie płuc u cieląt: największe ryzyko jesienią! Autor: mgr inż. Edyta Wojtas Data: 4 listopada 2016 W stadach wielkotowarowych bydła choroby układu oddechowego stanowią główną przyczynę upadków cieląt.

Bardziej szczegółowo

Grupy żywieniowe bydła - zróżnicowane potrzeby krów

Grupy żywieniowe bydła - zróżnicowane potrzeby krów https://www. Grupy żywieniowe bydła - zróżnicowane potrzeby krów Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 14 sierpnia 2017 W sytuacji, gdy w ramach jednej fermy krowiej mamy różne grupy żywieniowe bydła

Bardziej szczegółowo

Co dają hodowcy urządzenia monitorujące aktywność?

Co dają hodowcy urządzenia monitorujące aktywność? .pl https://www..pl Co dają hodowcy urządzenia monitorujące aktywność? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 23 grudnia 2015 W Polsce z dnia na dzień rozwija się technologia wspomagająca zarządzanie

Bardziej szczegółowo

Wykrywanie rui urządzeniami monitorującymi aktywność

Wykrywanie rui urządzeniami monitorującymi aktywność .pl https://www..pl Wykrywanie rui urządzeniami monitorującymi aktywność Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 1 grudnia 2015 Rozród w hodowli bydła jest jednym z najważniejszych czynników wpływających

Bardziej szczegółowo

Jakie maty dezynfekcyjne powinny znaleźć się w oborze?

Jakie maty dezynfekcyjne powinny znaleźć się w oborze? .pl https://www..pl Jakie maty dezynfekcyjne powinny znaleźć się w oborze? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 28 czerwca 2017 Maty dezynfekcyjne powinny stanowić podstawowy element wyposażenia budynków

Bardziej szczegółowo

Wraz z początkiem wypasu pojawia się tężyczka!

Wraz z początkiem wypasu pojawia się tężyczka! .pl https://www..pl Wraz z początkiem wypasu pojawia się tężyczka! Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 12 maja 2017 Pogoda w tym roku nie pozwoliła hodowcom rozpocząć wypasu pod koniec kwietnia. Trawa

Bardziej szczegółowo

ODCHÓW CIELĄT. Poradnik Hodowcy

ODCHÓW CIELĄT. Poradnik Hodowcy ODCHÓW CIELĄT Poradnik Hodowcy Spis treści 1. Cielęta Karmienie siarą... 3 2. Cielęta Nie chcą przyjmować pokarmu... 5 3. Cielęta Z niską temperaturą lub gorączką... 6 4a. Cielęta Karmienie mlekiem...

Bardziej szczegółowo

Grzybica bydła: jak z nią walczyć?

Grzybica bydła: jak z nią walczyć? .pl https://www..pl Grzybica bydła: jak z nią walczyć? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 6 grudnia 2016 Okres jesienno-zimowy w oborze to wilgoć, wysoka temperatura fermentującego obornika, wysokie

Bardziej szczegółowo

Dezynfekcja obory - przeprowadź ją wiosną!

Dezynfekcja obory - przeprowadź ją wiosną! .pl https://www..pl Dezynfekcja obory - przeprowadź ją wiosną! Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 25 maja 2017 Dezynfekcja obory powinna być przeprowadzana regularnie. Najbardziej odpowiednim terminem

Bardziej szczegółowo

Powikłania związane z brakiem profilaktycznej korekcji racic

Powikłania związane z brakiem profilaktycznej korekcji racic .pl Powikłania związane z brakiem profilaktycznej korekcji racic Autor: Szymon Adamek Data: 7 grudnia 2015 1 / 9 .pl Występowanie różnych schorzeń u krów jest następstwem braku podstawowej profilaktyki

Bardziej szczegółowo

Spadek apetytu u krów latem? 10 wskazówek jak temu zaradzić!

Spadek apetytu u krów latem? 10 wskazówek jak temu zaradzić! https://www. Spadek apetytu u krów latem? 10 wskazówek jak temu zaradzić! Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 27 sierpnia 2017 Latem, kiedy temperatura przekracza 27 C nawet my nie mamy ochoty na jedzenie.

Bardziej szczegółowo

Witamina D w żywieniu krów mlecznych

Witamina D w żywieniu krów mlecznych .pl https://www..pl Witamina D w żywieniu krów mlecznych Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 31 marca 2016 O witaminie D należy przede wszystkim wiedzieć, że należy do grupy kalcyferoli i występuje

Bardziej szczegółowo

Mastitis: kiedy należy obawiać się choroby?

Mastitis: kiedy należy obawiać się choroby? https://www. Mastitis: kiedy należy obawiać się choroby? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 19 maja 2016 Mastitis jest groźną chorobą, która wpływa na zwiększenie kosztów produkcji mleka, powoduje

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie krów do wystawy - o czym pamiętać?

Przygotowanie krów do wystawy - o czym pamiętać? .pl https://www..pl Przygotowanie krów do wystawy - o czym pamiętać? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 13 lipca 2017 Przygotowanie krów do wystawy rozpoczyna się na kilka tygodni wcześniej. Jest

Bardziej szczegółowo

System zarządzania stadem AfiFarm: jak wspomoże hodowcę?

System zarządzania stadem AfiFarm: jak wspomoże hodowcę? https://www. System zarządzania stadem AfiFarm: jak wspomoże hodowcę? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 11 stycznia 2017 System zarządzania stadem AfiFarm firmy Afimilk to oprogramowanie dla profesjonalnego

Bardziej szczegółowo

"Krowa racicami się doi"! Schorzenia kończyn u bydła

Krowa racicami się doi! Schorzenia kończyn u bydła https://www. "Krowa racicami się doi"! Schorzenia kończyn u bydła Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 31 lipca 2018 Aby krowy były zdrowe, dawały mleko w zakładanej ilości i o optymalnej jakości,

Bardziej szczegółowo

Temat: Higiena i choroby układu oddechowego.

Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,

Bardziej szczegółowo

Dój karuzelowy: jak wydoić 300 krów w godzinę?

Dój karuzelowy: jak wydoić 300 krów w godzinę? https://www. Dój karuzelowy: jak wydoić 300 krów w godzinę? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 12 stycznia 2017 Rolnictwo, tak jak każdy inny biznes, wymaga ciągłych inwestycji, pozwalających na oszczędności

Bardziej szczegółowo

Odrobaczanie loch: czy jest konieczne?

Odrobaczanie loch: czy jest konieczne? .pl https://www..pl Odrobaczanie loch: czy jest konieczne? Autor: Martyna Lewosińska Data: 16 września 2016 Pasożyty jelitowe powodują straty w produkcji trzody chlewnej. Objawia się to m.in. obniżonymi

Bardziej szczegółowo

Cielęta: od kogo najlepiej je kupić i jak je wybrać?

Cielęta: od kogo najlepiej je kupić i jak je wybrać? .pl https://www..pl Cielęta: od kogo najlepiej je kupić i jak je wybrać? Autor: Mateusz Kraska Data: 17 listopada 2015 Choć nie wydaje się to trudne wybór dobrego cielaka nie jest wcale prosty. W prasie

Bardziej szczegółowo

Dojenie krów: AfiMilk, AfiLab i wyspecjalizowany monitoring

Dojenie krów: AfiMilk, AfiLab i wyspecjalizowany monitoring https://www. Dojenie krów: AfiMilk, AfiLab i wyspecjalizowany monitoring Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 4 stycznia 2017 AfiMilk i AfiLab to urządzenia najnowszej generacji, dzięki którym możliwa

Bardziej szczegółowo

Brojlery i indyki; jakie koszty chowu?

Brojlery i indyki; jakie koszty chowu? .pl https://www..pl Brojlery i indyki; jakie koszty chowu? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 9 maja 2017 Struktura i poziom kosztów odchowu brojlerów kurzych i indyków zależy od zastosowanego programu

Bardziej szczegółowo

Skąd wziąć dużo dobrego mleka?

Skąd wziąć dużo dobrego mleka? https://www. Skąd wziąć dużo dobrego mleka? Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 10 lipca 2018 Produkcja mleka wysokiej jakości, w równych partiach i bez nadmiernej eksploatacji krowy wcale nie

Bardziej szczegółowo

Suszona siara dla cieląt: dobry czy zły pomysł?

Suszona siara dla cieląt: dobry czy zły pomysł? https://www. Suszona siara dla cieląt: dobry czy zły pomysł? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 10 stycznia 2017 Siara dla cielęcia jest według niektórych eliksirem życia. Podana na czas w odpowiedniej

Bardziej szczegółowo

Programowanie żywieniowe dla cieląt

Programowanie żywieniowe dla cieląt .pl https://www..pl Programowanie żywieniowe dla cieląt Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 12 sierpnia 2017 Uzyskane na drodze długoletniej pracy genetycznej udoskonalenie potencjału produkcyjnego

Bardziej szczegółowo

Ostre infekcje u osób z cukrzycą

Ostre infekcje u osób z cukrzycą Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni

Bardziej szczegółowo

Paratuberkuloza - czy nasze stada bydła są zagrożone?

Paratuberkuloza - czy nasze stada bydła są zagrożone? .pl https://www..pl Paratuberkuloza - czy nasze stada bydła są zagrożone? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 24 kwietnia 2017 Paratuberkuloza, inaczej choroba Johnego jest czasami nazywana cichym

Bardziej szczegółowo

dotyczących zdrowego żywienia (i nie tylko...) twojego psa i kota, które pozwolą cieszyć się ich zdrowiem i życiem przez długie lata.

dotyczących zdrowego żywienia (i nie tylko...) twojego psa i kota, które pozwolą cieszyć się ich zdrowiem i życiem przez długie lata. dotyczących zdrowego żywienia (i nie tylko...) twojego psa i kota, które pozwolą cieszyć się ich zdrowiem i życiem przez długie lata. 1. Tak jak ludzie potrzebują czasem okresowych badań kontrolnych, aby

Bardziej szczegółowo

Odchów cieląt: rasy mleczne i mięsne

Odchów cieląt: rasy mleczne i mięsne .pl https://www..pl Odchów cieląt: rasy mleczne i mięsne Autor: Szymon Adamek Data: 29 lutego 2016 Odchów cieląt oraz okres wycieleń bardzo często błędnie uważany jest przez hodowców za okres łatwy lub

Bardziej szczegółowo

Jaka rasa bydła mięsnego jest najlepsza? Sprawdź, które warto hodować!

Jaka rasa bydła mięsnego jest najlepsza? Sprawdź, które warto hodować! .pl https://www..pl Jaka rasa bydła mięsnego jest najlepsza? Sprawdź, które warto hodować! Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 4 lipca 2017 W Polsce użytkowanych jest 15 ras bydła mięsnego. Co roku

Bardziej szczegółowo

Stres cieplny świń: jak sobie z nim radzić?

Stres cieplny świń: jak sobie z nim radzić? https://www. Stres cieplny świń: jak sobie z nim radzić? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 6 lipca 2016 Lato coraz bardziej daje nam we znaki, a gorące, upalne dni mogą negatywnie wpływać na nasze

Bardziej szczegółowo

Cielę po narodzeniu - praktyczne wskazówki pielęgnacyjne

Cielę po narodzeniu - praktyczne wskazówki pielęgnacyjne https://www. Cielę po narodzeniu - praktyczne wskazówki pielęgnacyjne Autor: Tomasz Kodłubański Data: 13 listopada 2017 Cielę jest w pierwszym okresie po urodzeniu całkowicie zależne od matki. Nie zawsze

Bardziej szczegółowo

Skąd wziąć pieniądze na budowę obory?

Skąd wziąć pieniądze na budowę obory? https://www. Skąd wziąć pieniądze na budowę obory? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 6 marca 2017 Stawianie nowych budynków gospodarczych to niestety kosztowna inwestycja! Pieniądze na budowę obory

Bardziej szczegółowo

KOSZTY PRODUKCJI PFHBIPM

KOSZTY PRODUKCJI PFHBIPM KOSZTY PRODUKCJI PFHBIPM 12.10.2016 O zysku z produkcji mleka decydują nie tylko ceny skupu mleka, ale także koszty. Zysk to różnica pomiędzy ceną skupu, a kosztami produkcji. Zysk= - ( + ) Niekorzystne

Bardziej szczegółowo

Ketoza: czym się objawia i jak jej zapobiegać?

Ketoza: czym się objawia i jak jej zapobiegać? .pl https://www..pl Ketoza: czym się objawia i jak jej zapobiegać? Autor: Szymon Adamek Data: 11 grudnia 2015 Ketoza jest obecnie jedną z najczęściej występujących chorób w oborach. Jest to choroba przemiany

Bardziej szczegółowo

Chów bydła - arena dobrych idei

Chów bydła - arena dobrych idei .pl https://www..pl Chów bydła - arena dobrych idei Autor: Anna Klimecka Data: 1 lipca 2017 Gospodarstwo rodziny Strumiłowskich swój początek datuje na rok 2000. Wtedy Wojciech Strumiłowski miał do dyspozycji

Bardziej szczegółowo

Autoszczepionki dla krów mlecznych

Autoszczepionki dla krów mlecznych .pl https://www..pl Autoszczepionki dla krów mlecznych Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 14 lutego 2016 Wysokoprodukcyjne krowy mleczne są narażone w coraz większym stopniu na zapalenie wymienia.

Bardziej szczegółowo

Lista oceniająca wpływ środowiska krowy na zdrowie wymienia

Lista oceniająca wpływ środowiska krowy na zdrowie wymienia Lista oceniająca wpływ środowiska krowy na zdrowie wymienia 1. Dane gospodarstwa: imię i nazwisko adres telefon email 2. Lekarz weterynarii 3. Ilość sztuk bydła 4. Liczba sztuk krów dojnych 5. Liczba pierwiastek

Bardziej szczegółowo

Przygotuj krowy do zejścia z pastwiska!

Przygotuj krowy do zejścia z pastwiska! .pl https://www..pl Przygotuj krowy do zejścia z pastwiska! Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 21 września 2016 Sezon pastwiskowy powoli dobiega końca. Choć w niektórych regionach trwa nawet do końca

Bardziej szczegółowo

Czy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny?

Czy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny? .pl https://www..pl Czy ekologiczny chów bydła mięsnego jest opłacalny? Autor: Elżbieta Sulima Data: 3 stycznia 2016 Ekologiczny chów bydła mięsnego korzystnie wpływa nie tylko na środowisko, ale też chroni

Bardziej szczegółowo

Ocena kondycji krów mlecznych

Ocena kondycji krów mlecznych .pl https://www..pl Ocena kondycji krów mlecznych Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 24 maja 2016 Ocena kondycji krów mlecznych polega na oględzinach stopnia otłuszczenia partii zadu oraz lędźwi.

Bardziej szczegółowo

Hodowla opasu szansą dla mniejszych gospodarstw

Hodowla opasu szansą dla mniejszych gospodarstw .pl https://www..pl Hodowla opasu szansą dla mniejszych gospodarstw Autor: dr hab. inż. Rafał Bodarski Data: 19 listopada 2015 Produkcja wołowiny w Polsce według licznych opinii specjalistów kształtuje

Bardziej szczegółowo

Konferencje trzodziarskie Blattin za nami

Konferencje trzodziarskie Blattin za nami https://www. Konferencje trzodziarskie Blattin za nami Autor: Renata Struzik Data: 19 lutego 2018 Uczestnicy konferencji w Praszce podkreślali, że można było się tam dowiedzieć takich rzeczy, o których

Bardziej szczegółowo

Na co warto zwrócić uwagę przy wyborze knura?

Na co warto zwrócić uwagę przy wyborze knura? .pl https://www..pl Na co warto zwrócić uwagę przy wyborze knura? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 23 lutego 2016 Dobór knura, a raczej jego nasienia do rozrodu, nie jest rzeczą prostą. Nieodpowiednia

Bardziej szczegółowo

Zapalenie wymienia u krów (mastitis): przyczyny i zapobieganie

Zapalenie wymienia u krów (mastitis): przyczyny i zapobieganie .pl https://www..pl Zapalenie wymienia u krów (mastitis): przyczyny i zapobieganie Autor: dr hab. Robert Kupczyński Data: 22 kwietnia 2018 Schorzenia gruczołu mlekowego od lat stanowią główną przyczynę

Bardziej szczegółowo

GRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ?

GRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ? GRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! SZCZEPIONKA PRZECIW GRYPIE CZYM JEST

Bardziej szczegółowo

Hodowcy bydła w Karczowie

Hodowcy bydła w Karczowie https://www. Hodowcy bydła w Karczowie Autor: Mariusz Drożdż Data: 21 stycznia 2019 Czym jest embriotransfer? O czym należy pamiętać by hodowla bydła przynosiła duże ilości mleka? Odpowiedzi na te pytania

Bardziej szczegółowo

Produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego dla opasów

Produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego dla opasów .pl https://www..pl Produkty uboczne przemysłu rolno-spożywczego dla opasów Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 14 grudnia 2015 Bydło mięsne bardzo dobrze wykorzystuje nawet słabej jakości pasze gospodarskie,

Bardziej szczegółowo

Wykrywacz rui u krów: ile pozwoli nam zaoszczędzić?

Wykrywacz rui u krów: ile pozwoli nam zaoszczędzić? .pl https://www..pl Wykrywacz rui u krów: ile pozwoli nam zaoszczędzić? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 31 grudnia 2016 Problemy w rozrodzie to drugi, po chorobach wysokowydajnych krów, czynnik

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka mastitis. Wpływ żywienia na LKS w mleku

Profilaktyka mastitis. Wpływ żywienia na LKS w mleku Profilaktyka mastitis Wpływ żywienia na LKS w mleku Krowy chorują na mastitis głównie w okresie poporodowym (od wycielenia do końca 1 miesiąca laktacji), co związane jest nie tylko z wysoką wydajnością

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIE DOTYCZĄCE PROFILAKTYKI GRYPY SEZONOWEJ I NOWEJ GRYPY A(H1N1)

SZKOLENIE DOTYCZĄCE PROFILAKTYKI GRYPY SEZONOWEJ I NOWEJ GRYPY A(H1N1) SZKOLENIE DOTYCZĄCE PROFILAKTYKI GRYPY SEZONOWEJ I NOWEJ GRYPY A(H1N1) Grypa sezonowa jest ostrą chorobą wirusową, która przenosi się drogą kropelkową, bądź też przez kontakt bezpośredni z zakażoną osobą

Bardziej szczegółowo

Krzyżówki Simentala z rasami mięsnymi: dobry czy zły pomysł?

Krzyżówki Simentala z rasami mięsnymi: dobry czy zły pomysł? .pl https://www..pl Krzyżówki Simentala z rasami mięsnymi: dobry czy zły pomysł? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 9 grudnia 2016 Powszechnie wiadomo, że Simental jest rasą użytkowaną dwukierunkowo.

Bardziej szczegółowo

Nie daj się grypie! Grypa przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową podczas

Nie daj się grypie! Grypa przenosi się z osoby na osobę drogą kropelkową podczas Nie daj się grypie! Jesień i zima to okres wzmożonych zachorowań na choroby górnych dróg oddechowych. Zachorowania mogą być wywoływane przez ponad 200 różnych gatunków wirusów. Najczęstszą przyczyną zachorowań

Bardziej szczegółowo

Czy pozostawiać cielę z krową?

Czy pozostawiać cielę z krową? https://www. Czy pozostawiać cielę z krową? Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 3 lipca 2018 W dobie egzekwowania praw zwierząt słyszy się głosy krytyki odnośnie wczesnego odsadzania cieląt

Bardziej szczegółowo

Jak zadbać o odporność całego stada?

Jak zadbać o odporność całego stada? .pl https://www..pl Jak zadbać o odporność całego stada? Autor: Katarzyna Dobroń Data: 23 listopada 2015 Co zrobić, aby stado rzadziej chorowało, spadki były minimalne, a hodowca nie musiał co miesiąc

Bardziej szczegółowo

Budowa obory: 7 najczęściej popełnianych błędów

Budowa obory: 7 najczęściej popełnianych błędów .pl https://www..pl Budowa obory: 7 najczęściej popełnianych błędów Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 6 marca 2017 Budowa obory to wielki krok naprzód, ale również podejmowanie decyzji na długie

Bardziej szczegółowo

Ekstensywny chów bydła: czy to się opłaca?

Ekstensywny chów bydła: czy to się opłaca? .pl https://www..pl Ekstensywny chów bydła: czy to się opłaca? Autor: dr hab. inż. Maciej Adamski Data: 29 sierpnia 2016 Hodowla bydła w warunkach naturalnych oddziałuje korzystnie m.in. na kształt krajobrazu,

Bardziej szczegółowo

Opłacalność produkcji wołowiny; od czego zależy?

Opłacalność produkcji wołowiny; od czego zależy? .pl https://www..pl Opłacalność produkcji wołowiny; od czego zależy? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 13 lipca 2017 Opłacalność produkcji wołowiny zależy od tego w jaki sposób pokierujemy gospodarstwem.

Bardziej szczegółowo

Ekstensywna hodowla bydła: czy to się opłaca?

Ekstensywna hodowla bydła: czy to się opłaca? Ekstensywna hodowla bydła: czy to się opłaca? Autor: dr hab. inż. Maciej Adamski Data: 21 lutego 2018 Hodowla bydła w warunkach naturalnych oddziałuje korzystnie m.in. na kształt krajobrazu, czyniąc go

Bardziej szczegółowo

Produkcja cielęciny i wołowiny na światowym poziomie. Odwiedź profesjonalną bukaciarnię!

Produkcja cielęciny i wołowiny na światowym poziomie. Odwiedź profesjonalną bukaciarnię! .pl https://www..pl Produkcja cielęciny i wołowiny na światowym poziomie. Odwiedź profesjonalną bukaciarnię! Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 28 lipca 2017 Gospodarstwo Józefa Wojewódzkiego znajduje

Bardziej szczegółowo

Konferencje Blattin dla producentów bydła dobiegły końca

Konferencje Blattin dla producentów bydła dobiegły końca https://www. Konferencje Blattin dla producentów bydła dobiegły końca Autor: Renata Struzik Data: 7 marca 2018 Konferencje Blattin dla producentów bydła mlecznego dobiegły końca. Tematem przewodnim była

Bardziej szczegółowo

Opas gniecionym jęczmieniem w systemie angielskim

Opas gniecionym jęczmieniem w systemie angielskim .pl https://www..pl Opas gniecionym jęczmieniem w systemie angielskim Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 8 kwietnia 2018 System angielski, czyli opas gniecionym jęczmieniem, słomą jęczmienną i koncentratem

Bardziej szczegółowo

Zapalenie wymienia u krów (mastitis): przyczyny i zapobieganie

Zapalenie wymienia u krów (mastitis): przyczyny i zapobieganie Zapalenie wymienia u krów (mastitis): przyczyny i zapobieganie Autor: dr hab. Robert Kupczyński Data: 11 lutego 2017 Schorzenia gruczołu mlekowego od lat stanowią główną przyczynę strat ekonomicznych w

Bardziej szczegółowo

Szczepienia prosiąt: czy są potrzebne?

Szczepienia prosiąt: czy są potrzebne? .pl Szczepienia prosiąt: czy są potrzebne? Autor: Martyna Lewosińska Data: 25 sierpnia 2016 Stałe monitorowanie zdrowia oraz przestrzeganie programu bioasekuracji są bardzo ważnymi czynnikami wpływającymi

Bardziej szczegółowo

Przeziębienia - badanie ankietowe dotyczące zagadnień związanych z infekcjami sezonowymi.

Przeziębienia - badanie ankietowe dotyczące zagadnień związanych z infekcjami sezonowymi. Raport z badania ankietowego Przeziębienia - badanie ankietowe dotyczące zagadnień związanych z infekcjami sezonowymi. Strona 1/32 Spis treści Komentarz autora..................................................

Bardziej szczegółowo

Spis treści SPIS TREŚCI

Spis treści SPIS TREŚCI Spis treści ROZDZIAł I ByDłO...8 1. Znaczenie gospodarcze chowu bydła (Piotr Brzozowski)...8 2. Typy użytkowe i rasy bydła (Piotr Brzozowski)...9 2.1. Informacja o gatunku i pochodzeniu bydła...9 2.2.

Bardziej szczegółowo

Jak wybrać starter, koncentrat i preparat mlekozastępczy dla cieląt?

Jak wybrać starter, koncentrat i preparat mlekozastępczy dla cieląt? .pl https://www..pl Jak wybrać starter, koncentrat i preparat mlekozastępczy dla cieląt? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 9 maja 2016 Prawidłowe żywienie cieląt ma ogromny wpływ na dobowe przyrosty,

Bardziej szczegółowo

Poród u krowy: jak się do niego przygotować?

Poród u krowy: jak się do niego przygotować? .pl https://www..pl Poród u krowy: jak się do niego przygotować? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 22 lutego 2017 Przygotowanie krowy do porodu jest niezwykle ważnym aspektem podczas organizacji

Bardziej szczegółowo

Premiksy dla krów zasuszonych: jakie wybrać?

Premiksy dla krów zasuszonych: jakie wybrać? .pl https://www..pl Premiksy dla krów zasuszonych: jakie wybrać? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 24 marca 2017 Składniki mineralne i witaminy odgrywają bardzo ważną rolę w organizmie zwierzęcym,

Bardziej szczegółowo

Muchy: jak z nimi walczyć w oborze?

Muchy: jak z nimi walczyć w oborze? https://www. Muchy: jak z nimi walczyć w oborze? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 8 lipca 2016 Od wiosny do jesieni w oborach pojawia się co roku ten sam problem, z którym borykają się wszyscy hodowcy.

Bardziej szczegółowo

Pierwszy dzień konferencji Klubu Afimilk: co musisz wiedzieć o doju?

Pierwszy dzień konferencji Klubu Afimilk: co musisz wiedzieć o doju? .pl https://www..pl Pierwszy dzień konferencji Klubu Afimilk: co musisz wiedzieć o doju? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 23 listopada 2016 Minął pierwszy dzień spotkania Klubu Afimilk, organizowanego

Bardziej szczegółowo

Czym jest pedometr i do czego służy?

Czym jest pedometr i do czego służy? https://www. Czym jest pedometr i do czego służy? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 2 grudnia 2015 Coraz większym zainteresowaniem cieszą się technologie wspomagające nadzór rozrodu bydła. Ułatwiają

Bardziej szczegółowo

Co oznacza zmniejszona aktywność dobowa krowy?

Co oznacza zmniejszona aktywność dobowa krowy? https://www. Co oznacza zmniejszona aktywność dobowa krowy? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 11 stycznia 2019 Zmniejszona aktywność dobowa krowy objawia się najczęściej zbyt długim leżeniem w legowiskach

Bardziej szczegółowo

MIESZANKI PASZOWE UZUPEŁNIAJĄCE 2,5% DLA BYDŁA

MIESZANKI PASZOWE UZUPEŁNIAJĄCE 2,5% DLA BYDŁA MIESZANKI PASZOWE UZUPEŁNIAJĄCE 2,5% DLA BYDŁA Przy stosowaniu MPU należy pamiętać, że wyżej wymienione efekty są możliwe tylko przy prawidłowym zbilansowaniu energetyczno-białkowym całej dawki pokarmowej.

Bardziej szczegółowo

Krowa w tropikach, czyli o skutkach stresu cieplnego

Krowa w tropikach, czyli o skutkach stresu cieplnego .pl https://www..pl Krowa w tropikach, czyli o skutkach stresu cieplnego Autor: mgr inż. Joanna Soraja Tumanowicz Data: 20 sierpnia 2018 Stres cieplny u krów może być niebezpieczny. Ostatnie dni afrykańskiej

Bardziej szczegółowo