Anna Grapatyn Korzeniowska. Gdańsk, wrzesień 2010

Transkrypt

1 Spalanie odpadów jako element systemu gospodarki odpadami w województwie pomorskim Anna Grapatyn Korzeniowska Gdańsk, wrzesień 2010

2 Założenia gospodarki odpadami komunalnymi Podstawowym założeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce jest system rozwiązań regionalnych W PGO WP 2010 wskazano 9 obiektów jako regionalne zakłady zagospodarowania odpadów w tym wskazano potrzebę budowy instalacji do termicznego przekształcania energetycznej frakcji odpadów

3 ZZO w Pomorskim

4 Główne cele PGO WP 2010 Zwiększenie udziału odzysku, w tym odzysku energii zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska Zwiększenie selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych oraz odpadów niebezpiecznych ze strumienia komunalnych Zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska Objęcie 100% mieszkańców zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji

5 Metody przekształcania odpadów ulegających biodegradacji Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów MBP rozdział strumienia odpadów zmieszanych na frakcje: do wykorzystania materiałowo lub/i energetycznie ulegającą biodegradacji do przetworzenia w warunkach tlenowych bądź beztlenowych

6 Zakład termicznego przekształcania odpadów komunalnych element systemu Dla uzyskania maksymalnego stopnia redukcji odpadów kierowanych do składowania, nieodzownym elementem docelowego, kompleksowego zintegrowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi staje się termiczne wykorzystanie odzysk frakcji energetycznej odpadów ( w myśl dyrektywy 2008/98/WE) które nie stanowi konkurencji dla innych metod zagospodarowania, a jedynie ich uzupełnienie. Pozbawiony zakładu termicznego przekształcania odpadów system gospodarki odpadami dla dużych miast lub regionów nie jest w stanie spełnić wymagań prawa wspólnotowego Spalanie komunalnych odpadów stałych według nowej dyrektywy, zakwalifikowane zostało jako odzysk pod warunkiem, że proces ten spełnia określone normy wydajności energetycznej.

7 Wymagania dotyczące ce składowania odpadów w komunalnych Zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów i procedur dopuszczenia odpadów do składowania na składowiskach danego typu (Dz. U. Nr 186, poz z późn. zm.): od r. nie będzie można składować odpadów komunalnych, których wartości graniczne przekraczają: ogólny węgiel organiczny TOC > 5% strata przy prażeniu > 8% ciepło spalania > 6 MJ/kg Podobne przepisy, dotyczące zakazu składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych znacznie wcześniej weszły w życie np. w Austrii w Niemczech, Holandii, Belgii, Danii i wymusiły tam potrzebę budowy lub modernizacji zakładów termicznego przekształcania odpadów

8 Instalacje termicznego przekształcania odpadów w komunalnych w UE jako źródło energii Odpady komunalne to trzecie, co do potencjału, źródło energii w rozwiniętych krajach UE W odróżnieniu od paliw kopalnych źródło to ma charakter niewyczerpalny, wszak odpady będą powstawać tak długo, jak długo będą istnieć społeczności Termiczne przekształcanie odpadów, w odróżnieniu od ich składowania, nie jest marnotrawstwem surowców, a źródłem użytecznej dla ich wytwórców energii

9 Zielona energia Rozporządzenie MŚ w sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego źródła energii (Dz. U. z 2010r. Nr 117, poz. 788) Rozporządzenie MG w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz. U. z 2008 r. Nr 156, poz. 969, ze zm.), Instalacja TPOK źródło czystej energii elektrycznej i ciepła

10 Wykonanie opracowania: Historia projektu System gospodarki odpadami dla metropolii trójmiejskiej Wielokryterialna analiza możliwości lokalizacji na terenie województwa pomorskiego regionalnej instalacji do termicznego przekształcania energetycznej frakcji odpadów Cel projektu: Wybór optymalnej lokalizacji dla zakładu termicznego przekształcania frakcji wysokoenergetycznej (RDF) wytwarzanej w ZZO na terenie województwa pomorskiego Wybór optymalnej technologii termicznego przekształcania frakcji wysokoenergetycznej Zwymiarowanie instalacji Ocena kosztów inwestycyjnych instalacji Zleceniodawca: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, rok 2008

11 ! MODELE WYBORU WYBÓR R LOKALIZACJI Szadółki GPEC HIERARCHIA WAŻNOŚCI ZU Szadółki Eko Dolina Gdańsk Oczyszczal nia Wschód EC Gdynia EC Gdańsk Ranking wg modelu technologicznego 95,41 100,00 94,72 99,75 94,29 87,98 Ranking wg modelu ekonomicznego 93,10 100,00 92,55 98,64 93,69 90,33 Ranking wg modelu środowiskowego 90,21 95,38 78,73 100,00 81,18 77,71 Ranking wg wartości średniej 93,69 99,26 90,01 100,00 90,92 86,38 Ranking wg modelu eksperckiego 91,17 93,85 85,50 100,00 85,11 79,97 ŚREDNIA WARTOŚĆ RANKINGOWA 92,47 97,31 87,88 99,60 88,57 84,00 Ranking wg wartości średniej ocen 92,84 97,70 88,23 100,00 88,92 84,34

12 Projekt System gospodarki odpadami dla metropolii trójmiejskiej Lista projektów indywidualnych Programu Operacyjnego Infrastruktura i środowisko Priorytet II Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Sierpień 2010: pozycja POIiŚ2.1-8 Kwota 15,03 mln zł kwota przeznaczona na dokumentację, która umożliwi skuteczne aplikowanie o środki na realizację przedsięwzięcia w przyszłej perspektywie finansowej Instytucja odpowiedzialna za realizację projektu Zakład Utylizacyjny Sp. z o. o. w Gdańsku

13 Proces inwestycyjny budowy spalarni odpadów w zakresie ochrony środowiska

14 Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach Spalarnia odpadów komunalnych klasyfikowana jest jako: Instalacja do unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne przy zastosowaniu procesów termicznych. A zatem jest to inwestycja z tzw. I grupy, która do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (Rozporządz. Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U nr 257, poz. 2573, ze zm.)

15 Organem właściwym do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla spalarni odpadów komunalnych w Szadółkach jest prezydent miasta Gdańska natomiast: Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska - organ uzgadniający warunki realizacji przedsięwzięcia Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny organ właściwy do wydania opinii Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem np.: decyzji o pozwoleniu na budowę lub, decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

16 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (art. 66 ust. 1) - wybrane: opis planowanego przedsięwzięcia, opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia; opis analizowanych wariantów, w tym: a) wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko; uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227, ze zm.)

17 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (art. 66 ust. 1) - wybrane: analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem; przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania, 18) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, art ww. ustawy: Jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji objętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać porównanie proponowanej techniki z najlepszymi dostępnymi technikami

18 Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach cd. Właściwy organ (tu: Prezydent m. Gdańska) wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, biorąc pod uwagę: 1) wyniki uzgodnień i opinii, 2) ustalenia zawarte w raporcie OOŚ, jeżeli zostało przeprowadzone 3) wyniki postępowania z udziałem społeczeństwa, jeżeli zostało przeprowadzone 4) wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone. W decyzji m. in. przedstawia stanowisko w sprawie konieczności przeprowadzenia powtórnej OOŚ. Organ stwierdza konieczność przeprowadzenia OOŚ w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji budowlanych, jeżeli posiadane na etapie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dane na temat przedsięwzięcia nie pozwalają wystarczająco ocenić jego oddziaływania na środowisko

19 Pozwolenie zintegrowane Główną cechą pozwolenia zintegrowanego jest objęcie jednym dokumentem wszystkich emisji do środowiska (emisja do powietrza, odpady, pobór wody i emisja ścieków), które traktowane jest jako całość. Organem wydającym pozwolenie zintegrowane dla ww. instalacji jest Marszałek Województwa Emisja do atmosfery Przeróbka odpadów Oczyszczanie gazów odlotowych PROCES Odpady Ścieki Oczyszczanie ścieków

20 Pozwolenie zintegrowane Podstawowym instrumentem pozwoleń zintegrowanych jest tzw. najlepsza dostępna technika (BAT Best Available Techniques), która m. in. służy do ustalania dopuszczalnych poziomów emisji. Szczegółowe wytyczne opisujące Najlepsze Dostępne Techniki opracowywane są przez Europejskie Biuro IPPC w Sewilli. Dokumenty referencyjne BAT (BREF) to kompleksowe dokumenty analizujące wielostronne aspekty techniczne dla danej instalacji. Przy określaniu wymagań Najlepszej Dostępnej Techniki uwzględnia się: rachunek kosztów i korzyści, zapobieganie zagrożeniom dla środowiska, lub ich ograniczanie do minimum, podjęcie środków zapobiegających poważnym awariom przemysłowym lub zmniejszających do minimum powodowane przez nie zagrożenia dla środowiska. Dodatkowo, przy definiowaniu wymagań BAT dla konkretnej instalacji należy wziąć pod uwagę także: lokalne warunki i priorytety środowiskowe oraz warunki technicznoekonomiczne.

21 Wymagania techniczne dla spalarni odpadów Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U z 2002r, Nr 37 poz. 339 ze zm. np.: Określona temperatura w komorze spalania powyżej C Utrzymanie gazów spalinowych w komorze spalania przez co najmniej 2 sekundy przy zawartości co najmniej 6% tlenu; Co najmniej jeden włączający się automatycznie palnik pomocniczy; Automatyczny system podawania odpadów; Urządzenie techniczne do odprowadzania gazów spalinowych, urządzenie techniczne do odzysku energii; Urządzenie techniczne do ochrony gleby i ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych; Urządzenie techniczne do gromadzenia suchych pozostałości procesowych Ciągły pomiar parametrów procesu (temperatury w komorze spalania, zawartości tlenu w gazach spalinowych i czasu przebywania gazów spalinowych w komorze spalania)

22 Zasady monitoringu Instalacje do spalania odpadów podlegają standardom emisyjnym w zakresie wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia roku w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. z 2005r, Nr 260, poz. 2181). Rozporządzenie to wymaga prowadzenia w spalarni ciągłego pomiaru wielkości emisji pyłu, substancje organiczne w przeliczeniu na TOC (całkowity węgiel organiczny), HCl, HF, SO 2, NO i NO 2 (w przeliczeniu na NO 2 ), CO i spełnienia wszystkich warunków emisyjnych. Ponadto okresowo należy wykonywać pomiary wartości stężeń dla metali ciężkich (kadm + tal, rtęć, antymon +arsen + ołów + chrom + kobalt + miedź + mangan + nikiel + wanad) oraz dioksyn i furanów. W każdym przypadku niedotrzymania ww. warunków należ poinformować w ciągu 24 godzin organ ochrony środowiska, który wydał pozwolenie emisyjne (w naszym przypadku UMWP) oraz WIOŚ. Pomiary okresowe zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia roku w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. z 20008r, Nr 206, poz. 1291) prowadzi się co najmniej raz na 6 miesięcy, przez pierwszy rok eksploatacji instalacji co najmniej raz na 3 miesiące. Wyniki pomiarów przedkłada się każdorazowo organowi ochrony środowiska, który wydał pozwolenie emisyjne (w naszym przypadku UMWP) oraz WIOŚ.

23 Podsumowanie Instalacja do termicznego przekształcania odpadów to wyłącznie element zintegrowanego systemu gospodarki odpadami. Spalarnie nie są zagrożeniem dla recyklingu Spalanie odpadów stało się nieodzowną częścią zintegrowanych systemów gospodarki odpadami komunalnymi, a tę nieodzowność potwierdzają m.in. wysokie koszty związane z całościowym materiałowym recyklingiem. Konieczność wypełnienia przez Polskę zobowiązań akcesyjnych i ustawowych Możliwość nałożenia kar przy niespełnieniu wymogów dyrektyw i zapisów Traktatu Akcesyjnego Energia zawarta w odpadach to istotny potencjał OZE, który poprzez zakład termicznego przekształcania odpadów ma służyć do zaopatrywania w ciepło i energię elektryczną Współczesne zakłady są w pełni bezpieczne a emisje z tych instalacji przy obecnym stanie techniki są nieznaczne, zwłaszcza na tle innych źródeł emisji

24 Instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych w krajach UE

25 Wskaźniki ilości spalanych odpadów x Wskaźniki ilości spalanych odpadów komunalnych w wybranych krajach UE rok Polska w roku [kg/m, rok] Wskaźnik [kg/m, rok] ,0% ,2% ,6% ,4% % ilość wytworzonych odpadów ,5% ,1% 50 0 Dania Niemcy Francja Holandia Austria Szwecja X źródło: Eurostat

26 Źródło Eko Dolina Sp. z o. o.

31 Dziękuję za uwagę Anna Grapatyn Korzeniowska Z-ca dyr. Departamentu Środowiska, Rolnictwa i Zasobów Naturalnych a.korzeniowska@woj-pomorskie.pl