W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie: Lidia Sularzycka (spr.)

Transkrypt

1 Sygn. akt VI ACa 862/10 W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 3 grudnia 2010 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący - Sędzia SA Sędzia SA Sędzia SA Protokolant: Ksenia Sobolewska Filcek Lidia Sularzycka (spr.) Aldona Wapińska sekr. sądowy Ewelina Murawska po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2010 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa [ ] S.A. z siedzibą w G. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki o zatwierdzenie zmiany taryfy na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 13 kwietnia 2010 r. sygn. akt XVII AmE 110/09 oddala apelację.

2 2 VI ACa 862/10 UZASADNIENIE Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na podstawie art. 155 kpa i art. 47 ust 1 i 2 w zw. z art. 30 ust. 1 i art. 45 ustawy z dnia r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.) po rozpatrzeniu wniosku [ ] S.A. w G. decyzją z dnia [ ] r. znak [ ] odmówił zatwierdzenia zmiany taryfy dla energii elektrycznej, zatwierdzonej decyzją z dnia [ ] r. nr [ ]. Prezes URE po przeanalizowaniu wniosku [ ] S.A. stwierdził, że na rynku nie zaszły istotne zmiany, uzasadniające ponowną kalkulację cen energii elektrycznej w oparciu o koszty wyższe niż przed dwoma miesiącami. Zdaniem Prezesa URE uwzględniona w taryfach cena sprzedaży energii elektrycznej na potrzeby gospodarstw domowych na poziomie 190,00 zł/mwh pozwala przedsiębiorcom wytwórczym na uzyskanie cen hurtowych pokrywających bieżące koszty wytwarzania energii a odbiorcom pozwoli uniknąć gwałtownego wzrostu cen. Propozycje włączenia do kalkulacji cen straty za miesiące styczeń i luty 2009 r. wzrostu ceny energii elektrycznej na rynku lokalnym z odnawialnych źródeł energii (OZE) w stosunku do grudnia 2008 r. o 9,68 % oraz wzrostu poziomu kosztów własnych w stosunku do poziomu ustalonego na podstawie analizy porównawczej zastosowanego przy zatwierdzaniu obowiązującej taryfy Prezes URE uznał za bezpodstawne. Zdaniem organu regulacyjnego proponowana zmiana powodowałaby, że odbiorcy końcowi płaciliby za energię elektryczną więcej niż inni odbiorcy w kraju. Byłoby to sprzeczne art. 45 ust. 1 pkt 3 Prawa energetycznego.

3 3 Zaproponowane przez [ ] S.A. wprowadzenie do taryfy nowej grupy taryfowej G11s, przeznaczonej dla odbiorców potrzebujących wsparcia, byłoby niezgodne z zasadą określoną w art. 45 ust. 4 ustawy i prowadziłoby do subsydiowania skośnego. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. Nr 128, poz. 895 ze zm.) przedsiębiorstwo energetyczne ustala taryfę w sposób zapewniający pokrycie kosztów uzasadnionych w zakresie określonym w art. 45 Prawa energetycznego oraz eliminowanie subsydiowania skośnego. Zdaniem Prezesa URE uwzględnienie zmian wnioskowanych przez [ ] S.A. prowadziłoby do kolejnej podwyżki ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych o ponad 50 % i to w krótkim czasie. Ponadto Prezes URE stwierdził, że nie zachodzą określone w art. 155 kpa przesłanki do zmiany decyzji administracyjnej ostatecznej, polegające na stwierdzeniu zgodności proponowanej zmiany z przepisami oraz istnieniu interesu społecznego lub słusznego interesu strony, co powinno być wykazane w postępowaniu administracyjnym. W ocenie organu regulacyjnego przesłanka interesu społecznego, pozwalająca na zmianę decyzji zatwierdzającą taryfę w trybie art. 155 kpa, nie została spełniona. Nie leży bowiem w interesie społecznym wprowadzenie kolejnej podwyżki taryfy w ciągu dwóch miesięcy i wywoływanie impulsu inflacyjnego skutkującego ogólnym wzrostem cen. Art. 155 kpa ma charakter wyjątkowy, ponieważ zmiana stanu prawnego wynikającego z prawomocnej decyzji musi być uzasadniona zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których strona nie mogła przewidzieć zachowując należytą staranność oraz spełnieniem określonych w tym przepisie przesłanek.

4 4 Od decyzji odwołaniu wniosła powódka zarzucając naruszenie: - art. 45 ust. 1 pkt 1 Prawa energetycznego, - 21 i 12 rozporządzenia taryfowego przez niewłaściwe zastosowanie polegające na odmowie uznania za uzasadnione rzeczywiście ponoszonych przez [ ] S.A. kosztów zakupu energii oraz kosztów wykonywania działalności. Na tej podstawie powódka wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez zatwierdzenie zmian w taryfie dla energii elektrycznej [ ] S.A. wnioskowanych pismem z dnia [ ] r. Powołując się na art. 45 ust. 1 pkt 1 Prawa energetycznego powódka wskazała, że taryfa powinna zapewnić pokrycie uzasadnionych kosztów działalności przedsiębiorstwa energetycznego wraz z uzasadnionym zwrotem kapitału. Zgodnie z 21 ust. 2 rozporządzenia taryfowego koszty uzasadnione zakupu obejmują: koszty zakupionej energii z zachowaniem zasad konkurencji i minimalizacji kosztów jej zakupu, koszty poniesionej opłaty zastępczej, koszty zakupu energii elektrycznej z OZE, koszty uzyskania i umorzenia świadectw pochodzenia. Natomiast koszty uzasadnione wykonywania działalności gospodarczej obrotu energią ( 21 ust. 3 rozporządzenia taryfowego) ustalane są na podstawie kosztów obsługi handlowej związanej z obrotem energią elektryczną oraz tzw. kosztów wspólnych, które podlegają podziałowi stosownie do 12 ust. 1 rozporządzenia taryfowego. W oparciu o powyższe przepisy powódka stwierdziła, że ceny określone w taryfach powinny zapewniać rentowność działalności gospodarczej przedsiębiorstwa energetycznego. Taryfa zatwierdzona decyzją z dnia [ ] r., zdaniem powódki, od początku jej obowiązywania nie zapewniała pokrycia kosztów uzasadniających, ponieważ była oparta na błędnym założeniu, że cena zakupu ponoszona przez powódkę wynosiła

5 5 190,00 zł/mwh mimo, iż rzeczywista cena zakupu wynosiła 233,39 zł/mwh (cena przyjęta przy kalkulacji wnioskowanej zmiany taryfy). Wyjaśniono, że podana cena wynika z kontraktów rocznych z wytwórcami i jest pochodną sytuacji rynkowej z 2008 r. Powódka zarzuciła, że przyjęcie przez Prezesa URE ceny zakupu energii od wytwórców na poziomie 190,00 zł/mwh i brak elastyczności w urealnieniu tej ceny jest krzywdzące dla przedsiębiorców zakupujących energię, prowadzących sprzedaż na rynku regulowanym. Powódka podniosła również, że była zmuszona uwzględnić w pierwotnym wniosku taryfowym nierealne wartości (założenia Prezesa URE), ponieważ w przeciwnym wypadku musiałaby stosować poprzednią taryfę i nie uzyskałaby decyzji z dnia [ ] r., zatwierdzającej taryfę, o której zmianę teraz wnosi. Pozwany Prezes URE wniósł o oddalenie odwołania. Wskazał na niespełnienie przesłanek z art. 155 kpa, nadto sprzeczność zmiany z art. 4 ust. 1 pkt 1-3 Prawa energetycznego. Zaznaczył, że zatwierdzona na wniosek powódki taryfa dla energii elektrycznej na 2009 r., skalkulowana przy uwzględnieniu ceny zakupu energii elektrycznej na potrzeby odbiorców w wysokości 190,00 zł/mw, uwzględniała sytuację rynkową oraz tendencję spadkową cen energii, którą można było zaobserwować od początku 2009 r. W ocenie Prezesa URE przyjęcie wyrażonych we wnioskach taryfowych na 2009 r. oczekiwań przedsiębiorstw, wynoszących od 205,00 do 245,00 zł/mwh oznaczałoby, że przy rzeczywistych kosztach wytwarzania (znacznie niższych) obecnie istniejący wytwórcy osiągnęliby dodatkowe nieuzasadnione koszty finansowe. Ustalona przez Prezesa URE w wyniku zbierania informacji średnia cena energii elektrycznej do dnia [ ] r. wynosiła 155,44 zł/mwh. Na obniżenie poziomu ceny

6 6 energii elektrycznej wpływ malejący popyt, który był skutkiem rozpoczynającego się spowolnienia gospodarki z powodu kryzysu. Zaistniała sytuacja zmusiła przedsiębiorstwa obrotu do obniżenia cen dla odbiorców energii. Cena na poziomie 190,00 zł/mwh równoważyła interesy przedsiębiorstw i odbiorców, ponieważ zapewniała pokrycie kosztów wytworzenia przez około 20% wzrost cen i pozwalała na racjonalny wzrost cen dla odbiorców w grupach G (około 10%). Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrokiem z dnia r. oddalił odwołanie. Rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne. Powódka złożyła w dniu [ ] r. do pozwanego na podstawie art. 155 kpa wniosek o zmianę ostatecznej decyzji nr [ ] z dnia [ ] r., zatwierdzającej taryfę dla energii elektrycznej. Wnosiła o zmianę decyzji poprzez podwyższenie ustalonej w taryfie ceny energii elektrycznej oraz wprowadzenie nowej socjalnej grupy taryfowej G11s, dla której proponowała utrzymanie dotychczasowego poziomu ceny energii dla najbliższych klientów (gospodarstw domowych) jako programu pomocowego. W uzasadnieniu wniosku o zmianę ceny określonej w zatwierdzonej taryfie wskazano, że przyjęty do kalkulacji poziom ceny zakupu energii w warunkach rynkowych oraz poziom ceny energii pochodzącej z OZE na rynku lokalnym był niższy od występującego w praktyce w 2009 r. Powódka wskazała też na rzeczywistą wysokość utraconego kosztu własnego oraz dążenie do odzyskania utraconego przychodu wynikającego z dwumiesięcznego opóźnienia stosowania na rynku taryfy dla energii elektrycznej, która byłaby skalkulowana w oparciu o realne koszty.

7 7 Ceny energii elektrycznej zaproponowane we wniosku o zmianę zostały skalkulowane przy założeniu, że powódka będzie nabywała w celu odsprzedaży energię konwencjonalną po cenie 238,90 zł /MWh, energię pochodzącą z OZE w cenie 170,00 zł/mwh, poniesie koszty własne w wysokości ,00 zł (co obciąży każdą sprzedaną jednostkę energii kwotą 22,41 zł /MWh zamiast dotychczasowych 16,46 zł/mwh) oraz uzyska kwotę ,00 zł tytułem wyrównania przychodu utraconego skutkiem stosowania obecnej taryfy. W następstwie zmian wprowadzonych w przypadku uwzględnienia wniosku powódka uzyskałby wzrost przychodu z prowadzonego obrotu energią elektryczną w wysokości ,00 zł, co prowadziłoby do wzrostu ceny energii sprzedawanej odbiorcom indywidualnym o 26,79% w stosunku do ceny stosowanej na podstawie taryfy zatwierdzonej decyzją z dnia [ ] r. Decyzją z dniu [ ] r. Prezes URE odmówił zmiany ustalonej przez powódkę taryfy zatwierdzonej decyzją z dnia [ ] r. Sąd Okręgowy zważył, iż wniosek powódki z dnia [ ] r. o zatwierdzenie zmian w taryfie dla energii elektrycznej dotyczył w istocie zmiany ostatecznej decyzji administracyjnej na podstawie art. 155 kpa. Wobec tego podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia analizowanej sprawy ma ustalenie, czy istniały określone w art. 155 kpa okoliczności uzasadniające wydanie decyzji o zmianie ostatecznej decyzji administracyjnej. Jak wynika z uzasadnienia wniosku powódki o zmianę taryfy w procesie zatwierdzania obowiązującej taryfy powódka dostosowała przyjęte do kalkulacji wartości przychodu oraz treść samej taryfy do wytycznych Prezesa URE mimo, iż w jej ocenie były to wartości, które nie gwarantowały pokrycia przez tak ustaloną taryfę kosztów uzasadnionych i uzasadnionego

8 8 zwrotu z zaangażowanego w prowadzoną działalność kapitału. Już na etapie kalkulacji taryfy zatwierdzonej decyzją z dnia [ ] r. powódka uważała więc, że ustalona w takich warunkach taryfa jest sprzeczna z art. 45 ust. 1 Prawa energetycznego. Uznała jednak, że tylko w przypadku, gdy dostosuje projekt taryfy do wymagań organu regulacyjnego uzyska pozytywną decyzję o zatwierdzeniu nowej taryfy i uniknie dzięki temu konieczności stosowania dotychczasowej taryfy do momentu uzyskania pomyślnej dla siebie decyzji po długotrwałym procesie administracyjnym. Powódka dopuściła jednocześnie możliwość wystąpienia w przyszłości z wnioskiem o zmianę taryfy, jeżeli ceny na rynku hurtowym nie osiągną poziomu odpowiadającego przewidywaniom Prezesa URE, wyrażonym w postępowaniu o zatwierdzenie taryfy. Z powyższego wynika, że już na etapie kalkulacji taryfy powódka przyjęła za podstawę znacznie wyższe ceny hurtowe energii konwencjonalnej i energii pochodzącej z OZE oraz wyższe koszty własne. Obniżyła te wartości zgodnie ze wskazówkami Prezesa URE licząc na to, że na podstawie złożonego następnie wniosku o zmianę taryfy osiągnie pierwotnie zakładany poziom ceny w taryfie oraz odzyska utracone przychody. Zgodnie z art. 155 kpa, aby organ administracji mógł zmienić ostateczną decyzję administracyjną, konieczne jest spełnienie określonych warunków ustawowych. Po pierwsze zmiana decyzji nie może być sprzeczna z treścią przepisów szczególnych. Po wtóre zmiana decyzji musi być uzasadniona dobrem interesu społecznego lub słusznym interesem strony, której decyzja dotyczy. Możliwość zmiany decyzji ostatecznej jest więc warunkowana łącznym spełnieniem pierwszej oraz przynajmniej jednej z dwóch pozostałych wymienionych w art. 155 kpa przesłanek. Odnośnie pierwszej przesłanki należy zauważyć, że zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 pkt 1 i 3 Prawa energetycznego kalkulację taryfy dla energii

9 9 elektrycznej należy przeprowadzić w sposób zapewniający: pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstwa energetycznego i ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek. Prezes URE jako organ zobowiązany zgodnie z art. 21 Prawa energetycznego do weryfikacji propozycji taryfowych przedstawionych przez przedsiębiorców uwzględnia w prowadzonej analizie m. in. porównywalne koszty wykonywania działalności gospodarczej w przedsiębiorstwach energetycznych. Na tej podstawie i przy uwzględnieniu pełnych informacji o taryfach stosowanych przez innych przedsiębiorców przedstawia swoje stanowisko na temat tendencji rozwojowych rynku i związanych z tym zmian poziomu cen w zmian publikowanych komunikatach. Informacje te są brane pod uwagę w postępowaniach dotyczących zatwierdzenia taryf dla poszczególnych przedsiębiorców. Stanowisko Prezesa URE co do stawek cenowych przedstawionych przez przedsiębiorców ubiegających się o zatwierdzenie taryfy jest przejawem dążenia do jednoczesnego zabezpieczenia uzasadnionych interesów przedsiębiorców energetycznych oraz odbiorców energii na rynku regulowanym. Takie działanie pozwala również na równomierne rozłożenie na strony uczestniczące w rynku ryzyka gospodarczego działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorstwa energetyczne. Zdaniem Sądu uwzględnienie w istniejących warunkach faktycznych, po upływie dwóch miesięcy od wydania decyzji o zatwierdzeniu taryfy wniosku powoda o zmianę taryfy, prowadziłoby do przerzucenia na odbiorców całego ryzyka prowadzonej przez powódkę działalności. Byłoby to niezgodne z zasadą wyrażoną w art. 45 ust. 1 pkt 1 i 3 Prawa energetycznego. Zatem podstawowa przesłanka umożliwiająca zmianę

10 10 ostatecznej decyzji administracyjnej w trybie art. 155 kpa nie została spełniona. Należy dodać, że okoliczności sprawy wyraźnie wskazują, iż w dacie wydania decyzji o nie zatwierdzeniu taryfy powódka miała pełną świadomość, że zatwierdzana taryfa nie zapewni wystarczających środków na pokrycie kosztów zakupu energii elektrycznej konwencjonalnej i z OZE. Okoliczność ta nie ma więc charakteru nadzwyczajnego uzasadniającego twierdzenie o istnieniu słusznego interesu strony przemawiającego za zmianą decyzji ostatecznej. Nie została spełniona również druga przesłanka dająca możliwość zmiany ostatecznej decyzji administracyjnej. Podkreślenia wymaga, że z uwagi na przedmiot, którego dotyczy regulacja art. 155 kpa, co ma szczególne znaczenie dla wyrażonej w art kpa zasady bezpieczeństwa prawnego i trwałości decyzji ostatecznych, ma on zastosowanie wyłącznie w nadzwyczajnych trybach i szczególnych okolicznościach określonych w ustawie kodeks postępowania administracyjnego lub przepisach szczególnych. Nadrzędnym interesem społecznym jest utrzymanie porządku prawnego wyrażającego się m.in. w tym, aby Prezes kontrolował, czy przedsiębiorca energetyczny, działający na rynku regulowanym nie przerzuca na odbiorców nieuzasadnionych kosztów prowadzonej działalności gospodarczej. Z uwagi na brak przesłanki uzasadniającej uwzględnienie wniosku o zmianę decyzji administracyjnej ostatecznej, Sąd uznał za zbędne rozpoznawanie innych zawartych w odwołaniu okoliczności oraz wniosków. Powołane przez powódkę okoliczności poprzedzające wydanie decyzji o zatwierdzeniu taryfy z dnia [ ] r. nie były przez Prezesa URE kwestionowane. Prowadzenie postępowania dowodowego w kierunku wskazanym przez powódkę nie miałoby wpływu na treść wyroku

11 11 i nie przyczyniłoby się do uwzględnienia wniosku o zmianę zaskarżonej decyzji. Od wyroku apelację wniosła powódka, która zarzuciła: 1) naruszenie art. 155 kpa poprzez błędną wykładnię prowadzącą do stwierdzenia braku przesłanek uzasadniających uwzględnienie wniosku powódki o zmianę ostatecznej decyzji administracyjnej; 2) naruszenie art. 45 ust. 1 ustawy z dnia r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.) przez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że zmiana decyzji o zatwierdzeniu taryfy, dokonana na podstawie art. 155 kpa, stałaby w sprzeczności z tym przepisem. Wskazując na powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie decyzji Prezesa URE o odmowie zatwierdzenia zmian w taryfie i o zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, względnie o uchylenie tego wyroku i o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia co do kosztów. Ponadto powódka wniosła o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków: M. Z., K. Dz. i K. H. na okoliczności wskazane w odwołaniu od decyzji Prezesa URE oraz w piśmie procesowym z dnia [ ] r., w związku z uznaniem przez Sąd Okręgowy za zbędne rozpoznawanie wniosków dowodowych wobec rzekomego braku przesłanek uzasadniających uwzględnienie wniosku o zmianę ostatecznej decyzji administracyjnej. Pozwany wniósł o oddalenie apelacji. Sąd Apelacyjny zważył co następuje. Apelacja jest bezzasadna.

12 12 Ustalenia Sądu I instancji oraz dokonana przez ten Sąd ocena prawna stanu rzeczy są prawidłowe i zasługują na podzielenie. Wbrew skarżącej zaskarżony wyrok nie narusza art. 155 kpa. Zgodnie z tym przepisem decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Prawidłowa więc wykładnia w zastosowaniu powyższej normy nakazuje uwzględnienie przesłanki zgodności uchylenia bądź zmiany z przepisami szczególnymi oraz przesłanki zgodności tegoż z interesem społecznym lub słusznym interesem strony. W orzecznictwie sądowym (uchwała SN z dnia r. III SZP 2/04 OSNP 2005/9/132), jak i w doktrynie prawa postępowania administracyjnego przyjmuje się, że decyzje podejmowane w trybie art. 155 kpa mają charakter decyzji uznaniowych. Nie jest to pełne swobodne uznanie, jest ono ograniczone, ale istnieje i to właściwy organ ocenia, czy powinien wzruszyć decyzję, czy pozostawić ją w obrocie prawnym bez zmian. Chodzi o środek prawny umożliwiający weryfikację decyzji ostatecznej, a więc weryfikację poza zwykłą kontrolą instancyjną i to w odniesieniu do decyzji, której prawidłowości się nie kwestionuje, jak i decyzji wadliwych. Celem postępowania na gruncie art. 155 kpa nie jest ponowne merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, lecz weryfikacja wydanej już decyzji ostatecznej wyłącznie na podstawie przesłanek w nim wymienionych. Powyższy tryb dotyczy również decyzji o zatwierdzeniu taryfy energii elektrycznej (wyrok SN z dnia r. III SK 23/08 Lex nr , uchwała SN z dnia r. III SZP 2/04 OSNP 2005/9/132).

13 13 Przekonywująco wskazuje się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, i w uprzednio wydanej, a zaskarżonej decyzji, iż wymienione przesłanki nie ziściły się. Odnośnie pierwszej przesłanki należałoby ją zbadać w kontekście art. 45 ust. 1 ustawy z dnia r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.), który stanowi, że przedsiębiorstwa energetyczne ustalają taryfy dla paliw gazowych lub energii, stosownie do zakresu wykonywanej działalności gospodarczej; taryfy należy kalkulować w sposób zapewniający: pkt 1 - pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wytwarzania, przetwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami energią, wraz z uzasadnionym zwrotem z kapitału zaangażowanego w tę działalność oraz pkt 3 - ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat. W rozpatrywanej sprawie, w której powódka wniosła o zmianę taryfy pismem z dnia [ ] r., pozwany zatwierdził taryfę dla energii elektrycznej decyzją z dnia [ ] r. Jak wynika z tej decyzji i co wyjaśnił pozwany - zatwierdzona na wniosek powódki taryfa na dla energii elektrycznej na 2009 r. została skalkulowana przy uwzględnieniu ceny zakupu energii elektrycznej na potrzeby odbiorców w wysokości 190,00 zł/mw. Cena ta uwzględniała istotną zmianę, jaka miała miejsce na rynku energii elektrycznej w momencie przygotowania założeń do kalkulacji taryf w postaci spadku zapotrzebowania na energię elektryczną, spowodowanego pogorszeniem sytuacji odbiorców energii elektrycznej na skutek ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego. Pozwany w kalkulacji taryf przedsiębiorstw obrotu energią elektryczną na 2009 r. przyjął cenę energii elektrycznej ustaloną z uwzględnieniem: poziomu cen energii elektrycznej w I półroczu 2008 r., kosztów wytworzenia energii elektrycznej w I półroczu

14 r., kosztów paliwa w I półroczu 2008 r., ceny wyjścia nowowybudowanego źródła, skutków wzrostu ceny zakupu energii elektrycznej na płatności odbiorców energii, wyniku finansowego wytwórców energii elektrycznej w I półroczu 2008 r. łącznego wyniku na działalność energetyczną sektora elektroenergetycznego w I półroczu 2008r. W procesie zatwierdzania taryfy powódka dostosowała przyjęte do kalkulacji wartości przychodu oraz treść samej taryfy do wytycznych Prezesa URE. Decyzja z dnia [ ] r. nie została przez powódkę zaskarżona i to nie w znaczeniu skuteczności tegoż zaskarżenia, co w znaczeniu nie podjęcia jakichkolwiek prób zakwestionowania decyzji w zwykłym toku instancji. Zatem trudno odmówić prawidłowości rozumowaniu pozwanego odnośnie kosztów planowanych na rok obowiązywania taryfy (w tym przypadku 2009 r.). Wszczynając postępowanie o zmianę decyzji z dnia [ ] r. powódka nie przedstawiła argumentów (nowych argumentów), które by przemawiały za zmianą decyzji z dnia [ ] r. przy spełnieniu pierwszego założenia z art. 155 kpa (brak sprzeciwu przepisów szczególnych), a w związku z tym art. 45 ust. 1 Prawa energetycznego. Jak wynika z toku niniejszego postępowania powódka przy nieakceptowaniu decyzji z dnia [ ] r. i pełnym przekonaniu co do istnienia w istocie podstaw do odwołania od decyzji, świadomie zrezygnowała z tego odwołania, a uprzednio ze swego stanowiska na rzecz wyższych cen energii, po to, by uruchomić po paru tygodniach (jeszcze w tym samym miesiącu) postępowanie o zmianę decyzji w trybie art. 155 kpa. Przy zastosowaniu takiego zabiegu, zdaniem Sądu Apelacyjnego, strona winna przedstawić uzasadnienie z powołaniem argumentów faktycznych i prawnych, z których nie mogła skorzystać wcześniej. Z argumentów, które

15 15 mogły czy powinny leżeć u podstaw odwołania od nieprawomocnej decyzji administracyjnej, zdaniem Sądu II instancji, nie można w prostej drodze czynić argumentów na rzecz zmiany na zasadzie art. 155 kpa ostatecznej decyzji administracyjnej. Wnioskowanie zatem o zmianę taryfy z uwagi na wzrost kosztów zakupu energii elektrycznej, poziom ceny energii pochodzącej z OZE oraz poziom kosztów własnych możliwy do stwierdzenia czy przewidzenia przed zapadnięciem decyzji z dnia [ ] r., nie może skutkować zastosowaniem w sprawie art. 155 kpa. Powódka nie była pozbawiona w administracyjnym toku instancji, przed wydaniem ani też w związku z wydaniem decyzji z dnia [ ] r., możliwości ubiegania się czy podjęcia próby urealnienia ceny energii elektrycznej i dostosowania jej do poziomu faktycznego Nie jest pozbawione racji stanowisko odwołujące się do wyrażonej w art kpa zasady bezpieczeństwa prawnego i trwałości decyzji ostatecznych; dlatego też art. 155 kpa powinien mieć zastosowanie wyłącznie w nadzwyczajnych trybach i szczególnych okolicznościach określonych w ustawie jaka jest kodeks postępowania administracyjnego lub przepisach szczególnych. Wskazywane przez pozwanego, a nie kwestionowane wyniki badania rynku wykazują, iż w roku 2009 doszło do spadku cen energii elektrycznej, a samo zjawisko obniżenia ceny energii obserwowano od początku 2009 r. na Towarowej Giełdzie Energii. Powyższe potwierdza słuszność prognozowanego przez pozwanego poziomu ceny energii elektrycznej. Na skutek zmiany warunków ekonomicznych w 2009 r. cena energii elektrycznej ustabilizowała się ostatecznie na poziomie zbliżonym do prognozowanego przez pozwanego i przyjętej do kalkulacji taryf przedsiębiorstw zajmujących się obrotem i dystrybucją energii elektrycznej.

16 16 Nie jest przekonywujące twierdzenie powódki (jako profesjonalisty), iż nie jest w stanie z uwagi na odmowę kontrahentów renegocjować cen wynikających z umów zawartych w 2008 r. skutecznie reagować na zaistniałą sytuację, podczas gdy w stosunku do klientów biznesowych wprowadza niższe ceny. Kontrakty obejmujące obrót energią elektryczną obarczone są ryzykiem gospodarczym, co w praktyce może przełożyć się zarówno na poniesienie straty w działalności, jak i na osiągnięcie zysku wyższego niż prognozowany. Efekt tych kontraktów, zwłaszcza finansowy, mieści się w koszcie prowadzonej działalności gospodarczej, i nie ma zdecydowanego uzasadnienia dla stanowiska, zgodnie z którym koszt ten powinien w pełni zostać przerzucony na podmioty takie jak końcowi odbiorcy energii. Przy niekwestionowanym twierdzeniu, iż ceny określone w taryfach powinny zapewniać rentowność działalności gospodarczej przedsiębiorstwa energetycznego (co wypełnia przesłankę słusznego interesu strony), wskazać również należy na ochronę odbiorców energii przed gwałtownym wzrostem cen czy nieuzasadnionym poziomem cen na rynku regulowanym oraz bezpieczeństwa prawnego i trwałości decyzji ostatecznych (co z kolei wypełnia przesłankę interesu społecznego). U podstaw rozstrzygnięcia wydanego przez Prezesa URE, co nie było w istocie kwestionowane przez powódkę, leżało również stwierdzenie, iż w przypadku uwzględnienia wniosku o zmianę decyzji poprzez wprowadzenie nowej socjalnej grupy taryfowej G11s, dla której zaproponowano utrzymanie ceny energii elektrycznej dla grupy taryfowej G11 z obowiązującej taryfy wystąpi zjawisko subsydiowania skrośnego (określonego w art. 3 pkt 32 Prawa energetycznego jako pokrywanie kosztów jednego rodzaju działalności gospodarczej lub kosztów dotyczących jednej grupy odbiorców przychodami pochodzącymi z innego

17 17 rodzaju wykonywanej działalności lub od innej grupy odbiorców). Tymczasem zgodnie z 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń obrocie energią elektryczną (Dz.U. Nr 128, poz. 895, ze zm.) przy ustalaniu taryfy nie tylko należy dbać o pokrycie kosztów uzasadnionych w zakresie wynikającym z art. 45 prawa energetycznego, ale też eliminować subsydiowanie skrośne. Wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków, zgłoszonych w apelacji, Sąd Apelacyjny oddalił na podstawie art. 381 kpc mając na uwadze prekluzję dowodową -w przypadku takich osób, jak: K. Dz. i K. H., oraz w przypadku M. Z. przekonanie, iż wyjaśnianie sposobu kalkulacji cen we wniosku o zmianę taryfy może, z uwagi na specyfikę tej dziedziny, odbywać się przede wszystkim w drodze opinii biegłego, a nie za pomocą zgłoszonego dowodu osobowego. Nadto w świetle argumentów przyjętych jak zasadnicze dla rozstrzygnięcia tego rodzaju dowód miałby znaczenie marginalne. Mając na uwadze wymienione względy Sąd Apelacyjny oddalił apelację -stosownie do art. 385 kpc.