WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Transkrypt

1 Sygn. akt XVII AmE 176/09 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 12 stycznia 2010 r. Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie: Przewodniczący SSO Bogdan Gierzyński Protokolant: asystent sędziego Agnieszka Spurek po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2010 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z odwołania Elektrociepłowni SA w K. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki o umorzenie świadectwa pochodzenia z kogeneracji na skutek odwołania od decyzji pozwanego z dnia 11 stycznia 2008 r. sygn. /../ 2008 oddala odwołanie. SSO Bogdan Gierzyński Sygn. akt XVII AmE 176/09 UZASADNIENIE Decyzją z dnia 11 stycznia 2008 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki po rozpatrzeniu wniosku przedsiębiorstwa Elektrociepłownia S.A. o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostce kogeneracji w okresie, w którym koszty wytworzenia tej energii wynikające z nakładów, o których mowa w art. 45 ust. l a 1

2 ustawy - Prawo energetyczne, są uwzględniane w kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucja energii elektrycznej, postanowił umorzyć przedsiębiorstwu Elektrociepłownia S.A. świadectwo pochodzenia o nr: /../ na ilość energii elektrycznej ,316 MWh.. Odwołanie od powyższej decyzji złożyła Elektrociepłownia zarzucając jej: - naruszenie art. 9 a ust. 8 d i art. 45 ust. l a ustawy z dnia l0 kwietnia 2007 r. Prawo energetyczne poprzez błędne zastosowanie i błędną wykładnię tych przepisów, - naruszenie art. 107 l i 3 k.p.a. poprzez nie zawarcie w decyzji uzasadnienia, pozwalającego na ustalenie, dlaczego w istniejącym stanie faktycznym zastosowany został art. 9 a ust. 8 d ustawy Prawo energetyczne oraz - jak się wydaje ze względu na powołanie w uzasadnieniu decyzji przepisu art. 9 a ust. 8 d ustawy Prawo energetyczne - błędne ustalenie stanu faktycznego poprzez założenie a priori, że w okresie od l lipca 2007 r. do 30 listopada 2007 r. objętym decyzją, O. systemu przesyłowego - O. S.A. i O. systemu dystrybucyjnego - E. S.A. uwzględniały w kosztach działalności koszty wytworzenia energii elektrycznej przez Elektrociepłownię S.A., które by wynikały z nakładów służących poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, o których mowa w art. 45 ust. l a ustawy. Powódka wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i świadectwa pochodzenia z kogeneracji wydanego w oparciu o tę decyzję w całości oraz o zobowiązanie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do wydania świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla ilości ,316 MWh energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji za okres od l lipca 2007 r. do 30 listopada 2007 r., odpowiadającej sprzedaży ,751 MWh energii do P. S.A. i E. sp. z o.o. oraz w ilości ,545 MWh do pozostałych odbiorców - bez ograniczenia, uniemożliwiającego jego wykorzystanie do wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 9 a ust. 8 pkt l ustawy Prawo energetyczne. Jako wniosek alternatywny zgłoszono żądanie uchylenia zaskarżonej decyzji i świadectwa pochodzenia z kogeneracji wydanego w oparciu o tę decyzję w całości oraz o zobowiązanie Prezesa URE do wydania: a/ świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla ilości ,874 MWh energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji za okres od l lipca 2007 r. do 30 listopada 2007 r., odpowiadającej sprzedaży ,751 MWh energii do P. S.A. i E. sp. z o.o., nie stanowiącego wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 pkt l ustawy Prawo energetyczne, b/ świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla ilości 36774,442 MWh energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji, za okres od l lipca 2007 r. do 30 listopada 2007 r., odpowiadającej sprzedaży ,545 MWh 2

3 energii do pozostałych odbiorców (z którymi nie zawarto kontraktów długoterminowych), umożliwiającego wypełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 9 a ust. 8 pkt l ustawy Prawo energetyczne. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wyrokiem z dnia 23 października 2008 r. uchylił decyzję (punkt 1) i zasądził od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na rzecz Elektrociepłowni S.A. kwotę 460 zł tytułem kosztów postępowania. Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów złożył Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, który zarzucił naruszenie norm prawa procesowego w postaci: - art. 233 l k.p.c. w związku z art k.p.c. polegające na przekroczeniu granicy swobodnej oceny dowodów oraz wyprowadzeniu błędnych wniosków z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, skutkujące błędnym ustaleniem jej stanu faktycznego - art k.p.c. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku faktów, które Sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz niewyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Skarżący zarzucił też naruszenie prawa materialnego w postaci: - art. 45 ust. la ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. -Prawo energetyczne poprzez błędną j ego wykładnię polegającą na przyjęciu, że realizacja inwestycji, o których mowa w tym przepisie winna być przeprowadzona i zakończona w latach , -art. 9a ust. 8d ustawy poprzez jego niezastosowanie do stanu faktycznego sprawy, pomimo spełnienia stosownych przesłanek. Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania Elektrociepłowni S.A. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 11 stycznia 2008 r., względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania Wyrokiem z dnia 11 sierpnia 2009 r. Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Warszawie - Salowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. Sąd Apelacyjny zważył, że apelacja jest zasadna w takim stopniu, w jakim słuszny był drugi wniosek środka odwoławczego. Zdaniem Sądu II instancji Sąd Okręgowy skupił się wyłącznie na formalnej ocenie decyzji i wytykając jej lakoniczność uzasadnienia polegającą na wskazaniu kilku przepisów ustawy Prawo energetyczne bez odniesienia ich do okoliczności faktycznych uznał, że nie może się ona ostać. W końcowym fragmencie uzasadnienia Sąd I instancji stwierdził natomiast, że zaskarżona decyzja została wydana bez uzasadnionych podstaw - nie precyzując czy chodzi i o podstawy prawne czy faktyczne - i dlatego orzekł o jej uchyleniu na podstawie art g 2 k.p.c. Wprawdzie na tle innych decyzji Prezesa Urzędu Regulacji 3

4 Energetyki i pozostałych regulatorów uzasadnienie przedmiotowej decyzji jest bardzo krótkie, to jednak istotę sprawy wyznacza rozstrzygnięcie (sentencja decyzji) i owo meritum podlegało sądowej kontroli w związku z odwołaniem złożonym od decyzji z dnia 11 stycznia 2008 r. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, że choć powódka domagała się uchylenia wymienionej decyzji wraz z wydanym na jej podstawie świadectwem pochodzenia z kogeneracji to jednocześnie domagała się zobowiązania Prezesa URE do wydania na podstawie wniosku z dnia 14 grudnia 17 r. świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla ilości ,316 MWh energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji za okres od l lipca 2007 r. do 30 listopada 2007 r., odpowiadającej sprzedaży ,751 energii do P. S.A. i E. sp. iż o.o. oraz w ilości ,545 MWh do pozostałych odbiorców bez i ograniczenia, uniemożliwiającego jego wykorzystanie do wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 9 a ust. 8 pkt l ustawy Prawo energetyczne. Wydaje się zatem, że odwołanie zmierzało do zmiany zaskarżonej decyzji a nie do uchylenia. Taki sam wniosek możną zdaniem Sądu II instancji, wysnuć z alternatywnego żądania. Nie ulega wątpliwości, zdaniem Sądu Apelacyjnego, że przepis art. 479^ 2 k.p.c. przewiduje możliwość - w razie uwzględnienia odwołania - uchylenia zaskarżonej decyzji przez sąd ochrony konkurencji i konsumentów, ale równocześnie stanowi upoważnienie do zmiany w całości lub w części i orzeczenia co do istoty sprawy. Przepis nie precyzuje przy tym kiedy decyzje należy uchylić, a kiedy ją zmienić. Dotychczasowa praktyka, akceptowana przez Sąd Najwyższy, dopuszczała uchylenie decyzji regulatorów, jeżeli były one podejmowane w obszarach nie należących do ich kompetencji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2008 r.,sygn.aktfflsk27/07). W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie doszło do rozpoznania istoty sporu. Gdyby nawet przyjąć, że rozstrzygnięcie Prezesa URE o umorzeniu przedsiębiorstwu Elektrociepłownia świadectwa pochodzenia o nr- / / na ilość energii elektrycznej ,316 MWh wykracza poza treść wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostce kogeneracji w okresie, w którym koszty wytworzenia tej energii wynikające z nakładów, o których mowa w arl. 45 ust. la ustawy - Prawo energetyczne, są uwzględniane w kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, to uchylenie decyzji byłoby uzasadnione tylko ustaleniem (stwierdzeniem), że umorzenie świadectwa pochodzenia nie mieści się w ustawowych kompetencjach tego regulatora. Pisemne uzasadnienie wyroku nie wskazuje na takie motywy rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd l instancji uchybił swoim obowiązkom 4

5 wynikającym z tego, że postępowanie w sprawach z zakresu regulacji energetyki jest postępowaniem pierwszoinstacyjnym i kontradyktoryjnym, w którym prawidłowość decyzji oceniana jest przez pryzmat zgromadzonych dowodów a nie sama decyzja pod kątem jej legalności lub niedostatków uzasadnienia. Dwa tomy akt sądowych poprzedzających wydanie wyroku i akta postępowania administracyjnego zawierające określone dowody i twierdzenia nie mogą być zbytecznym dodatkiem do zaskarżonej decyzji. Sąd II instancji wskazał, aby przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy ocenił merytoryczną zasadność odwołania, to znaczy czy żądanie zmiany zaskarżonej decyzji w świetle przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne jest słuszne i czy przedmiotowa decyzja stanowiła realizację wniosku powódki z dnia 14 grudnia 2007 r. ale jednocześnie oznaczała końcowe rozstrzygnięcie sprawy wydane z urzędu z uwagi na ustalone okoliczności faktyczne. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny: W dniu 24 grudnia 2007 r. przedsiębiorstwo Elektrociepłownia SA złożyło do Prezesa URE wniosek o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji. Energia elektryczna wytworzona w jednostkach kogeneracji w okresie od dnia l lipca 2007 r. do dnia 30 listopada 2007 r. została dostarczona do P. S.A. (80% energii produkowanej przez powoda) i E. Sp. z o.o. (20% energii produkowanej przez powoda) w ramach kontraktów długoterminowych zawartych z tymi podmiotami w 1998 r. Zakupy energii odbywały się po jednakowych cenach, wyższych niż cena hurtowa zakupu w ramach MIĘ, a różnice pomiędzy ceną wynikająca z kontraktu, a ceną tynkową kontrahenci powoda rekompensowali specjalnie w tym celu stworzona przez ustawodawcę opłata wyrównawczą kalkulowaną zgodnie z brzmieniem art. 45 ust. la ustawy Prawo energetyczne, w taryfach przedsiębiorstw zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej (m.in. P. S.A., E. S.A., P. - O. S.A.)- Taryfa obowiązująca P. - O. a w stosunkach ze wszystkimi odbiorcami usług przesyłowych (zatwierdzona decyzją z dnia 15 grudnia 2006 r. znak /.../ ), skalkulowana na okres do dnia 31 grudnia 2007 r. przewidywała stawkę systemową, zawierającą składnik wyrównawczy przenoszący koszt usług dodatkowych, polegających na wykonywaniu postanowień umów sprzedaży mocy i energii elektrycznej umożliwiających realizację przedsięwzięć inwestycyjnych, wskazanych w dyspozycji art. 45 ust. la ustawy Prawo energetyczne, które to koszty kalkulowane były w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad 5

6 kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. z 2004 r. nr 105, póz. 1114). Analogiczne postanowienia przewiduje taryfa P. S.A. (zatwierdzona decyzją z dnia 15 grudnia 2006 r. znak / / ). Decyzja z dnia 11 stycznia 2008 r. Prezes URE postanowił umorzyć powodowi świadectwo pochodzenia o nr / / na ilość energii elektrycznej ,316 MWh. W tym stanic faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie - Sad Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje: Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Bezzasadny jest w szczególności zarzut naruszenia art. 9 a ust. 8 d i art. 45 ust. l a ustawy z dnia 10 kwietnia 2007 r. Prawo energetyczne poprzez błędne zastosowanie i błędną wykładnię tych przepisów. Stosownie do treści art. 9 a ust. 8 d ustawy Prawo energetyczne, do wypełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 8 pkt l, nie zalicza się umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mowa w art. 9 l ust. l, wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostce kogeneracji w okresie, w którym koszty wytworzenia tej energii wynikające z nakładów, o których mowa w art. 45 ust. la, są uwzględniane w kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej. Bezspornym jest, że energia, której dotyczy spór została wyprodukowana przez powoda w jednostkach kogenereacji w okresie od l lipca do 30 listopada 2007 r. i została dostarczona do P. S.A. I E. S.A. w ramach kontraktów długoterminowych podpisanych w 1998 r. ( pkt 6 zał. Nr l do ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (Dz. U. z Nr 130, poz.905 z póz. zm.). Jak wynika z zatwierdzonej dla P. S.A. Taryfy dla energii elektrycznej (zatwierdzonej Decyzją Prezesa URH z dnia r. i obowiązującej do r. k ) koszty zakupu energii elektrycznej pochodzącej od powoda były uwzględniane w kalkulacji stawek Minimalnej Ilości Energii, a w szczególności uwzględniono koszty modernizacji bloków 1-4 (k-319). W ocenie Sądu, okolicznością bez znaczenia jest to, że inwestycje te były finansowane ze środków własnych, pozyskanych w wyniku prywatyzacji. Skoro, bowiem inwestycje te (np. w formie odpisów amortyzacyjnych) były uwzględniane w całości jako koszty uzasadnione w cenie sprzedawanej energii (wyższej od rynkowej), to w istocie ponosił je kupujący, co uzasadniało uwzględniane w kosztach działalności przedsiębiorstw 6

7 energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej (stosownie do art. 45 ust. l a ustawy Prawo energetyczne). Bezzasadny jest w związku z powyższym również zarzut błędnego ustalenia stanu faktycznego poprzez założenie a priori, że w okresie od ł lipca 2007 r. do 30 listopada 2007 r. objętym decyzją, O. systemu przesyłowego - O. S.A. i O. systemu dystrybucyjnego - E. S.A. uwzględniały w kosztach działalności koszty wytworzenia energii elektrycznej przez Elektrociepłownię S.A., które by wynikały z nakładów służących poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, o których mowa w art. 45 ust. l a ustawy. Zarzut dotyczący naruszenia kodeksu postępowania administracyjnego tj. art i 3 k.p.a. nie mogły mieć istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w postępowaniu toczącym się przed tutejszym sądem. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest w niniejszej sprawie sądem I instancji i spoczywał na nim obowiązek analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego. Akta administracyjne zawierają wniosek skarżącego oraz szereg załączników z niezbędnymi danymi liczbowymi, także w toku postępowania były składane dokumenty, strony w pismach procesowych powoływały się na fakty i okoliczności, istotne w niniejszym postępowaniu. Sąd dopuścił dowód z wyżej wskazanych dokumentów, co stanowiło materiał dowodowy pozwalający na dokonanie niezbędnych w sprawie ustaleń faktycznych i prawnych. Z tych względów odwołanie należało oddalić jako bezzasadne (art l k.p.c.). O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sporu zasądzając na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego za obie instancje( art. 98 k.p.c.) SSO Bogdan Gierzyński 7