1SBDPXOJLQVOLUVTLVQV 1SBDPXOJDZCJVSPXJ

Transkrypt

1 1SBDPXOJLQVOLUVTLVQV 1SBDPXOJDZCJVSPXJ

2 Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, projekt Opracowanie i upowszechnienie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych. KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH Pracownik punktu skupu (413104) Autorzy Danuta Antczak-Burak Ośrodek Kształcenia i Doskonalenia Ustawicznego, Pleszewo mgr inż. Waldemar Kula Centrum Kształcenia Praktycznego w Pleszewie, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Pleszewo Konsultant ds. metodologii mgr inż. Mirosław Żurek Instytutu Technologii Eksploatacji PIB, Radom Recenzenci dr inż. Józef Kania Akademia Rolnicza, Kraków dr inż. Krystyna Vinohradnik Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Tarnów Ewaluatorzy zewnętrzni Grzegorz Paszkiewicz Zakład Usługowo-Handlowy Lobo, Zwoleń Mirosław Kaleta Firma Handlowa Atos, Radom Roman Wasilewski Romex, Radom Komisja zatwierdzająca mgr Bogdan Grzybowski przewodniczący Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Warszawa dr inż. Wojciech Januszko Krajowa Izba Gospodarcza, Warszawa mgr Antoni Rutka Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza dr Michał Butkiewicz Centrum Badawczo-Rozwojowe Edukacja i Praca, Warszawa dr Janusz Kowalski Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, 2007 ISBN [214] Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji PIB Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. (048) , fax (048) instytut@itee.radom.pl 2

3 SPIS TREŚCI Wstęp Podstawy prawne wykonywania zawodu Syntetyczny opis zawodu Stanowiska pracy Zadania zawodowe Składowe kwalifikacji zawodowych Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych Kwalifikacje ponadzawodowe Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych i specjalistycznych dla zawodu

4 Wstęp Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instrumentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce, a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym. Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwalifikacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz z późn. zm.), w której określono m.in. (Art. 4), że: Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich, w szczególności przez: prowadzenie badań i analiz rynku pracy, ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy, koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla zawodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie baz danych o standardach kwalifikacji. W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych o randze krajowej zajmuje się Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb i zmian w wykonywaniu zawodu. Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawodowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Opis standardu zawiera następujące elementy: 1. Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle z wykonywaniem zawodu). 2. Syntetyczny opis zawodu. 3. Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji. 4. Wykaz zadań zawodowych. 5. Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych. 6. Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przyporządkowane do: pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych, grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawowych i specjalistycznych. W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie są obligatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonują na zasadzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji 4

5 osób poszukujących pracy, oceny luki kwalifikacyjnej osób bezrobotnych i poszukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ramach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształcenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1. KLASYFIKACJA ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI Standard kwalifikacji dla zawodu 1 Standard kwalifikacji dla zawodu 2! Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacją! Słownik pojęć! Podstawy prawne wykonywania zawodu! Syntetyczny opis zawodu! Stanowiska pracy! Zadania zawodowe! Składowe kwalifikacji zawodowych! Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup i poziomów: POZIOM 1 Standard kwalifikacji dla zawodu 3 Standard kwalifikacji dla zawodu 4 ponadzawodowe ogólnozawodowe podstawowe specjalistyczne POZIOM 2 umiejętności wiadomości cechy psychofizyczne ponadzawodowe kolejne zawody... ogólnozawodowe podstawowe umiejętności wiadomości cechy psychofizyczne specjalistyczne (itd....) POZIOM 5 ponadzawodowe ogólnozawodowe podstawowe umiejętności wiadomości cechy psychofizyczne specjalistyczne Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych 5

6 * * * Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizę zawodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3 ). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przyporządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3 ). Każdej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno (najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu. W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom, wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiadomość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich składowych kwalifikacji zawodowych K-i. Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu. ZAWÓD ZAKRES PRACY (SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH) ZADANIE ZAWODOWE UMIEJĘTNOŚCI WIADOMOŚCI CECHY PSYCHOFIZYCZNE Rys. 2. Etapy analizy zawodu Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem ogólności. Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje ponadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji 6

7 zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwalifikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wykonuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych rodzajów kwalifikacji zawodowych. W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć poziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według poziomów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpowiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wymaganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pracy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wymaganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. GOSPODARKA (Klasyfikacja zawodów i specjalności) BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI) ZAWÓD Kwalifikacje ogólnozawodowe Kwalifikacje ponadzawodowe ZAKRES PRACY (SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH) ZADANIE ZAWODOWE Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.) Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego. Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie. Osoba wykonująca pracę ponosi za nią indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione. 7

8 Poziom drugi wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu typowych zadań zawodowych. Pracownik potrafi pracować w zespole pod nadzorem kierownika zespołu. Ponosi indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione. Na poziomie trzecim kwalifikacji zawodowych pracuje pracownik, który wykonuje złożone zadania zawodowe. Złożoność zadań generuje konieczność posiadania umiejętności rozwiązywania nietypowych problemów towarzyszących pracy. Pracownik potrafi kierować małym, kilku- lub kilkunastoosobowym zespołem pracowników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak i za działania kierowanego przez siebie zespołu. Poziom czwarty wymaga od pracownika umiejętności wykonywania wielu różnorodnych, często skomplikowanych i problemowych zadań zawodowych. Zadania te mają charakter techniczny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagają samodzielności powiązanej z poczuciem ponoszenia wysokiej osobistej odpowiedzialności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej i dużej liczebności, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podzespoły. Poziom piąty reprezentują pracownicy, którzy kierują organizacjami i podejmują decyzje o znaczeniu strategicznym. Potrafią diagnozować, analizować i prognozować złożoną sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz wdrażać swoje pomysły do praktyki organizacyjnej i gospodarczej. Są w pełni samodzielni, działający w sytuacjach przeważnie problemowych, ponoszący odpowiedzialność i ryzyko wynikające z podejmowanych decyzji i działań. Pracownicy ci ponoszą także odpowiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodowy podległych im osób i całej organizacji. 8

9 1. Podstawy prawne wykonywania zawodu 1 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa higieny pracy przy pracach ręcznych transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313). Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 127). Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o zmianie ustawy o produktach pochodzenia zwierzęcego oraz ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. z 2007 r. Nr 64, poz. 429). Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. U. z 2007 r. Nr 2, poz. 22). Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych w handlu bydłem i świniami (Dz. U. z 2006 r. Nr 11, poz. 58). Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych w handlu owcami i kozami (Dz. U. z 2006 r. Nr 11, poz. 57). Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 grudnia 2004 r. uchylające rozporządzenie w sprawie świadectw zdrowia bydła, świń, owiec i kóz będących przedmiotem handlu (Dz. U. z 2004 r. Nr 286, poz. 2887). Oświadczenie Rządowe z dnia 15 grudnia 2003 r. w sprawie związania Rzeczypospolitej Polskiej załącznikami I, II i III do Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, sporządzonej w Waszyngtonie dnia 3 marca 1973 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 112, poz. 1184). Załączniki I, II i III do Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, sporządzonej w Waszyngtonie dnia 3 marca 1973 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 112, poz. 1183). Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych (Dz. U. Nr 93, poz. 897 z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wprowadzającego sprzęt za niewykonanie obowiązku zbierania, przetwarzania, odzysku, w tym recyklingu, i unieszkodliwiania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (Dz. U. z 2006 r. Nr 46, poz. 332). Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. Nr 42, poz. 386 i Nr 97, poz. 964 z późn. zm.). Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 638 z późn. zm.). 1 Stan prawny na dzień 30 czerwca 2007 r. 9

10 Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.). Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. z 2001 r. Nr 63, poz. 639 z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 lipca 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 965). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z 2006 r. Nr 75, poz. 527). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. z 2006 r. Nr 30, poz. 213). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 sierpnia 2004 r. w sprawie wzoru formularza przyjęcia odpadów metali (Dz. U. z 2004 r. Nr 197, poz. 2033). 2. Syntetyczny opis zawodu Podstawowym zadaniem pracownika punktu skupu jest prowadzenie skupu, magazynowanie i sprzedaż skupionych od klientów towarów. W tym celu skupujący dokonuje sprawdzenia dostarczonego towaru poprzez ustalenie wagi, ilości lub klasy, klasyfikacji oraz wyceny. Może to zrobić osobiście lub korzysta z usług klasyfikatora. W praktyce dość często spotyka się, że klasyfikacją i wyceną zajmuje się właściciel punktu skupu kierownik małego przedsiębiorstwa. W przypadku gdy na skupie nie ma zatrudnionych magazynierów, wówczas pracownik punktu skupu wykonuje czynności związane z magazynowaniem towaru. W ramach przyznanych uprawnień może także wystawiać dokumenty przyjęcia, fakturę lub polecenie wypłaty, a także sporządzać dzienny raport skupu. W większości punktów skupu pracownik punktu skupu uczestniczy przy pracach fizycznych związanych z wydaniem towaru z magazynu. Może także zajmować się sporządzeniem dokumentów wysyłkowych towarów do handlu hurtowego, detalicznego, zakładów przetwórczych itp. Punkty skupu specjalizują się w rodzaju skupowanych towarów. W przypadku skupu od sadowników, ogrodników, zbieraczy, myśliwych, hodowców, rybaków, rolników na skupie przyjmowane są: owoce, warzywa, runo leśne, dziczyzna, ptactwo, miód, króliki, ryby, nierogacizna, bydło, mleko, zboże itp. Skup wymienionych towarów ma w większości charakter sezonowy (z wyjątkiem ptactwa, królików, nierogacizny, bydła, mleka, zboża). Natomiast punkty skupu, w których klienci dostarczają surowce wtórne: makulaturę, PET, odpady folii i tworzyw sztucznych, stłuczkę szklaną, złom, samochody powypadkowe czy też europalety lub palety przemysłowe, pracują przez cały rok. 10

11 Asortyment skupowanych towarów jest bardzo zróżnicowany i wyznacza on specyfikę pracy (skupu, magazynowania). Punkty skupu zwykle dysponują znacznymi powierzchniami magazynowymi, które mogę mieścić się w pomieszczeniach zamkniętych, dodatkowo wyposażonych w chłodnie, silosy magazynowe itp. czy też magazynowanie towarów odbywa się na placach składowych na wolnym powietrzu. Warunki pracy uzależnione są od rodzaju skupowanego towaru oraz pory roku. Pracownicy w zawodzie pracownik punktu skupu zatrudniani są na podstawie umowy o pracę. Praca ma charakter indywidualny lub odbywa się w małej grupie pracowniczej. W trakcie wykonywania czynności zawodowych pracownicy wykorzystują ręczne lub mechaniczne urządzenia rozładunkowo-załadunkowe. Obsługa urządzeń mechanicznych wózków widłowych wymaga posiadania dodatkowych uprawnień. Konieczność utrzymywania kontaktów z dostawcami oraz z klientami wymaga obsługi podstawowych urządzeń biurowych: telefonu stacjonarnego lub komórkowego, faxu, ksero oraz coraz częściej posługiwania się komputerem i specjalistycznym oprogramowaniem. Ze względu na obciążenia fizyczne związane z rozładunkiem, załadunkiem, przemieszczaniem skupowanych towarów praca ta jest zaliczana do prac ciężkich, osoby pracujące w danym zawodzie powinny odznaczać się dobrą kondycją fizyczną. Obsługa urządzeń mechanicznych wymaga uzdolnień technicznych. Konieczność utrzymania porządku na terenie punktu skupu, właściwego i racjonalnego rozmieszczania skupowanych towarów wymaga od pracownika posiadania takich cech jak: dokładność, skrupulatność. Pracownik, który jest jednocześnie sprzedawcą, musi umieć nawiązać kontakt z klientem oraz rozpoznać jego potrzeby. Typowymi stanowiskami pracy w zawodzie pracownik punktu skupu są: pracownik fizyczny, pracownik punktu skupu, klasyfikator. 3. Stanowiska pracy 3 4 * ) 5 * ) * ) Nie zidentyfikowano w badaniach. Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych Poziom kwalifikacji Typowe stanowiska pracy UWAGI zawodowych 1 Pracownik fizyczny. 2 Pracownik punktu skupu 1). Klasyfikator. 1) Obsługa wózków widłowych wymaga dodatkowych uprawnień. * ) Zidentyfikowano zadania zawodowe na trzecim poziomie kwalifikacji. 11

12 4. Zadania zawodowe Z-1. Organizowanie pracy własnej zgodnie z zasadami ergonomii, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, a także ochrony środowiska naturalnego. Z-2. Dokonywanie skupu towarów od dostawców. Z-3. Składowanie i przechowywanie towarów na powierzchniach magazynowych. Z-4. Dokonywanie sprzedaży towarów odbiorcom. Z-5. Prowadzenie obsługi finansowej punktu skupu. Z-6. Prowadzenie współpracy z innymi pracownikami i klientami podczas realizacji zadań zawodowych. Z-7. Dokonywanie samokontroli pracy oraz kontroli ilościowej i jakościowej dostarczanych od dostawców i wysyłanych do odbiorców towarów. Z-8. Dokonywanie inwentaryzacji zgromadzonych w punkcie skupu towarów. 5. Składowe kwalifikacji zawodowych K-1. Prowadzenie skupu dostarczonych towarów. K-2. Magazynowanie dostarczonych towarów. K-3. Prowadzenie sprzedaży skupionych towarów. K-4. Prowadzenie obsługi finansowej punktu skupu. 6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych Zadania Składowe kwalifikacji zawodowych zawodowe K-1 K-2 K-3 K-4 Z-1 X X X X Z-2 X X Z-3 X X X Z-4 X X Z-5 X X X Z-6 X X X X Z-7 X X X X Z-8 X X 12

13 7. Kwalifikacje ponadzawodowe UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów niższych. Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji Poziom kwalifikacji Kwalifikacje ponadzawodowe zawodowych UMIEJĘTNOŚCI 1 * ) Organizuje własne stanowisko pracy. Zachowuje ład i porządek na stanowisku pracy. Bezpośrednio komunikuje się z przełożonymi i współpracownikami. Obsługuje podstawowy sprzęt biurowy. Stosuje zasady i przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska na swoim stanowisku pracy. 2 Wykonuje zadania zawodowe zgodnie z zasadami ergonomii. Udziela pierwszej pomocy przedmedycznej. Doskonali swoje umiejętności zawodowe. Przestrzega zasad współżycia społecznego. Przestrzega zasad etyki zawodowej. Dokonuje samooceny własnej pracy. 3 * ) 4 * ) 5 * ) WIADOMOŚCI 1 * ) 2 3 * ) 4 * ) 5 * ) Zasady organizacji stanowiska pracy. Elementarne podstawy komunikacji społecznej. Typowy sprzęt biurowy. Przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska naturalnego na zajmowanym stanowisku. Podstawowe wiadomości z zakresu ergonomii. Zasady i metody udzielania pomocy przedmedycznej. Umiejętność korzystania z informacji samokształcenie. Zasady współżycia społecznego. Zasady etyki zawodowej. Sposoby samooceny pracy własnej. CECHY PSYCHOFIZYCZNE 1 * ) Ostrość słuchu. Potrzeba samodoskonalenia. 2 Samokontrola. Szacunek dla godności człowieka. 3 * ) 4 * ) 5 * ) * ) Nie zidentyfikowano w badaniach. 13

14 8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych i specjalistycznych dla zawodu UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów niższych. Nie zidentyfikowano. Umiejętności 14 POZIOM 1 Kwalifikacje ogólnozawodowe Kwalifikacje podstawowe dla zawodu Wykonuje ręcznie rozładunek i załadunek towarów (K-1, K-2, K-3). Posługuje się podstawowymi narzędziami do porządkowania i wykonuje proste prace porządkowe (K-1, K-2, K-3). Wiadomości Techniki ręcznego rozładunku i załadunku (K-1, K-2, K-3). Narzędzia, sposoby wykonywania prac porządkowych (K-1, K-2, K-3). Cechy psychofizyczne Sprawność fizyczna (K-1, K-2, K-3). Wytrzymałość na długotrwały wysiłek fizyczny (K-1, K-2, K-3). Nie zidentyfikowano. Umiejętności Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu POZIOM 2 Kwalifikacje ogólnozawodowe Planuje pracę własną w celu wykonania powierzonego zadania. Stosuje techniki skutecznego komunikowania. Stosuje odpowiednie zabezpieczenia miejsca pracy podczas wykonywania prac na terenie punktu skupu.

15 Stosuje się do wymagań stanowiskowych instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze maszyn i urządzeń wykorzystywanych w punkcie skupu. Dobiera odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej, w zależności od prowadzonych prac na terenie punktu skupu. Stosuje podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej. Ocenia jakość wykonanego przez siebie zadania. Wiadomości Podstawy organizacji pracy. Techniki i zasady komunikowania się. Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń pracy. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne dla człowieka. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych. Metody zabezpieczania urządzeń napędowych. Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej. Podstawy mierzenia jakości pracy. Ocena efektywności. Cechy psychofizyczne Odpowiedzialność. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu Umiejętności Rozróżnia cechy jakościowe poszczególnych skupowanych towarów (K-1, K-2, K-3). Korzysta z pomocy klasyfikatora przy ocenie klasy skupowanego towaru (K-1). Rozróżnia i posługuje się podstawowymi narzędziami mierniczymi: wagi elektroniczne, wagi zwykłe (K-1, K-2, K-3). Przelicza, mierzy, waży ilości skupowanego i sprzedawanego towaru (K-1, K-3). Przygotowuje próbki do badań we właściwych instytucjach (K-1, K-2, K-3). Sprawdza ilość skupowanego/sprzedawanego towaru na zgodność z dokumentacją: umowa o dostawę, zamówienie itp. (K-1, K-3). Oznakowuje skupowane towary (K-1). Zabezpiecza skupowane towary przed uszkodzeniem, zniszczeniem lub zagarnięciem (K-1, K-2, K-3). Przekazuje skupiony towar do magazynu (K-1, K-2). Rozpoznaje i stosuje nazewnictwo związane z gospodarką magazynową (K-2). Ocenia możliwości magazynowania skupowanych towarów w oparciu o obowiązujące normy i zasady magazynowania (K-2). 15

16 Przekazuje informacje o możliwościach przyjmowania towaru przez magazyn (K-2). Dobiera środki transportu wewnętrznego przemieszczające się po magazynie (K-2). Odczytuje oznakowania skupowanych towarów zamieszczone na towarach lub opakowaniach (K-1, K-2, K-3). Przemieszcza towary ręcznie zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy (K-1, K-2, K-3). Rozmieszcza towary w magazynie (K-2). Przygotowuje skupione towary do sprzedaży (K-2, K-3). Klasyfikuje i ocenia stan opakowań zamiennych (K-1, K-2, K-3). Zapewnia należyty stan sanitarny magazynu i urządzeń magazynowych (K-2). Pakuje i odpowiednio zabezpiecza towar zgodnie z wymaganiami klienta (K-2). Kontroluje stan ilościowy wysyłanego towaru z przygotowanymi dokumentami wysyłkowymi (K-3). Przekazuje dokumenty zatwierdzone do transportu (K-3). Przeprowadza okresowe kontrole przechowywanych towarów (K-2). Odróżnia towary pełnowartościowe od towarów wadliwych, uszkodzonych, zepsutych (K-2). Mierzy, waży, przelicza towary podczas inwentaryzacji (K-2). Wiadomości Dokumentacja handlowa (K-1, K-2, K-3). Sposoby odbioru ilościowego towarów (K-1, K-2, K-3). Urządzenia miernicze (K-1, K-2). Zasady odbioru jakościowego towarów (K-1). Zamówienie, umowa o dostawę (K-1). Zasady znakowania towaru (K-1, K-2, K-3). Zasady zabezpieczania towarów przed uszkodzeniem, zniszczeniem i zagarnięciem (K-1, K-2, K-3). Sposoby przekazywania towaru do magazynu (K-1, K-2). Podstawowe pojęcia i definicje z gospodarki magazynowej (K-2). Magazyny i ich klasyfikacja (K-2). Rodzaje składowanych i magazynowanych towarów (K-2). Normy i zasady magazynowania towarów (K-2). Wyposażenie magazynów (K-2). Środki ręcznego transportu wewnętrznego w magazynie (K-2). Sposoby oznakowania towarów (K-1, K-2, K-3). Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji sprzętu, urządzeń oraz środków transportu w magazynie (K-2). Zasady przygotowania towarów do sprzedaży (K-2, K-3). Rodzaje opakowań. Gospodarka opakowaniami (K-1, K-2, K-3). Przepisy higieniczno-sanitarne dotyczące przechowywania towarów (K-2). Zasady pakowania towarów (K-2, K-3). Kontrola ilościowa (K-1, K-2, K-3). Zasady oceny jakości przechowywanych towarów (K-2). 16

17 Ubytki naturalne (K-2). Zasady postępowania w przypadkach towarów wadliwych, zepsutych i uszkodzonych (K-2). Cechy psychofizyczne Czucie dotykowe (K-1, K-2, K-3). Ostrość wzroku (K-1, K-2, K-3). Rozróżnianie barw (K-1, K-2, K-3). Spostrzegawczość (K-1, K-2, K-3). Wrażliwość węchowa (K-1, K-2, K-3). Zamiłowanie do ładu i porządku (K-1, K-2, K-3). Dokładność (K-1, K-2, K-3). Umiejętności Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu Dobiera sposób i środki transportu mechanicznego do rodzaju towaru (K-1, K-2, K-3). Transportuje materiały mechanicznie w poziomie i pionie (K-1, K-2, K-3). Obsługuje wózki widłowe (K-1, K-2, K-3). Dokonuje czyszczenia i konserwacji środków transportu towarów (K-1, K-2, K-3). Wiadomości Zasady transportowania towarów zależnie od rodzaju i sposobu transportu mechanicznego. Narzędzia i sprzęt do transportu (K-1, K-2, K-3). Zasady obsługi wózków widłowych (K-1, K-2, K-3). Metody i techniki konserwacji podzespołów oraz maszyn i urządzeń stosowanych w transporcie mechanicznym na terenie punktu skupu (K-1, K-2, K-3). Cechy psychofizyczne Koordynacja wzrokowo-ruchowa (K-1, K-2, K-3). Umiejętności POZIOM 3 Kwalifikacje ogólnozawodowe Planuje pracę własną oraz pozostałych pracowników w celu wykonania powierzonego zadania. Prowadzi rozmowy ze współpracownikami dotyczące wykonywanej pracy. Współpracuje z innymi pracownikami podczas powierzonego zadania. 17

18 Prowadzi dyskusje i negocjacje z dostawcami i odbiorcami. Rozwiązuje konflikty w miejscu pracy. Przewiduje i zapobiega zagrożeniom życia i zdrowia współpracowników. Wiadomości Podstawy organizacji pracy. Podstawowe wiadomości z zakresu psychologii i socjologii pracy. Struktura organizacyjna, zadania poszczególnych stanowisk pracy. Techniki i zasady komunikowania się. Techniki i zasady rozwiązywania konfliktów. Cechy psychofizyczne Odporność emocjonalna i zrównoważenie. Umiejętności 18 Kwalifikacje podstawowe dla zawodu Wyszukuje producentów i sprzedawców nowych towarów (K-1, K-3). Przeprowadza rozmowę kupna/sprzedaży dostosowaną do typu klienta (K-1, K-2). Prowadzi rozmowę wyjaśniającą z dostawcą/odbiorcą w przypadku ujawnionych niezgodności towaru (K-1, K-2). Tworzy spisy adresowe dostawców i odbiorców (K-1, K-2). Dobiera i analizuje normy jakościowe dla wybranych grup towarów (K-1, K-2, K-3). Dokonuje charakterystyki towaroznawczej wybranych grup towarowych (żywnościowych i nieżywnościowych) (K-1, K-2, K-3). Wypełnia podstawowe dokumenty: umowa o dostawę/sprzedaż/kupno, zamówienie itp. (K-1, K-3, K-4). Ewidencjonuje skup produktów i stan zapasów magazynowych (K-2, K-4). Sporządza dzienny raport skupu (K-4). Rozróżnia właściwości przechowywanych skupionych towarów (K-2). Zapewnia odpowiednie warunki przechowywania towarów (K-2). Kontroluje bieżący stan zapasów produktów (K-2). Identyfikuje i wypełnia dokumenty związane z gospodarką magazynową; dowód przyjęcia Pz, dowód zwrotu Zw, kartoteka ilościowa itp. (K-2, K-4). Dokonuje analizy zestawień magazynowych (K-2, K-4). Wykonuje czynności sprzedażowe (K-3). Oblicza wartość skupowanego i sprzedawanego towaru (K-1, K-3, K-4). Obsługuje proste urządzenia liczące (K-1, K-3, K-4). Sporządza dowody zakupu (K-1, K-4). Oblicza poziom cen i marż (K-1, K-3, K-4). Oblicza kwotę podatku VAT (K-1, K-3, K-4).

19 Ustala poziom upustów (K-1, K-3, K-4). Wypełnia fakturę VAT zgodnie z zasadami (K-1, K-3, K-4). Wystawia polecenia zapłaty przez bank (K-1, K-3, K-4). Wypełnia dokumenty korygujące (K-1, K-3, K-4). Ustala i wydaje należną resztę (K-1, K-3, K-4). Rozpoznaje autentyczność banknotów przyjmowanych od klientów oraz wskazuje sposób postępowania w przypadku otrzymania falsyfikatu (K-1, K-3, K-4). Prowadzi rejestr skupowanych towarów (K-1). Prowadzi rejestr sprzedaży (K-3). Prowadzi ewidencję opakowań (K-1, K-2, K-3). Ściąga towary ze stanów magazynowych (K-2). Rozpatruje reklamację klienta zgodnie z obowiązującymi przepisami (K-1, K-3, K-4). Wiadomości Sposoby poszukiwania klientów (K-1, K-3). Metody i techniki prowadzenia rozmów handlowych. Rodzaje argumentacji. Typy klientów (K-1, K-3). Zasady tworzenia i prowadzenia bazy danych kontrahentów (K-1, K-3). Charakterystyki jakościowe towarów (K-1, K-2, K-3). Charakterystyki towaroznawcze towarów (K-1, K-2, K-3). Zasady sporządzania umów, zamówień (K-1, K-3, K-4). Sposoby ewidencjonowania towarów (K-1, K-2, K-3, K-4). Zasady wypełniania dokumentów z dziennego skupu (K-1, K-3, K-4). Dokumenty do sporządzania dziennego raportu skupu (K-1, K-3, K-4). Własności fizyczne i chemiczne produktów w skupie (K-1, K-2, K-3). Warunki przechowywania towarów z uwzględnieniem rodzajów towarów (K-2). Metody i techniki kontroli stanu zapasów (K-1, K-2, K-3). Dokumentacja w kontaktach z dostawcami. Dokumentacja w obrocie magazynowym (K-2, K-4). Czynności sprzedażowe (K-3, K-4). Metoda obliczenia procentów (K-1, K-3, K-4). Zasady kontroli dokumentów pod względem formalnym i rachunkowym (K-1, K-3, K-4). Zasady wypełniania faktury VAT, rachunku i dokumentów korygujących (K-1, K-3, K-4). Zasady wystawiania polecenia zapłaty przez bank (K-1, K-3, K-4). Sposoby obliczania należności za skupowane/sprzedawane towary (K-1, K-3, K-4). Rodzaje banknotów (K-1, K-3, K-4). Metoda obsługi testerów banknotów (K-1, K-3, K-4). Sposób postępowania w przypadku otrzymania falsyfikatu (K-1, K-3, K-4). 19

20 Zasady wypełniania dokumentów kasowych i rozliczania się z gotówki (K-1, K-3, K-4). Dokumentacja wtórna (rejestr zakupu, rejestr sprzedaży, rejestr opakowań wtórnych) i zasady jej prowadzenia (K-1, K-2, K-3, K-4). Zasady ewidencji magazynowej (K-2). Przepisy prawne dotyczące reklamacji (K-1, K-3, K-4). Cechy psychofizyczne Uzdolnienia rachunkowe (K-1, K-3, K-4). Zdolność przekonywania i negocjowania (K-1, K-3). Sumienność (K-4). Uczciwość (K-3). Umiejętności Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu Dokonuje klasyfikowania skupowanego i sprzedawanego towaru (K-1, K-2, K-3). Charakteryzuje i obsługuje program komputerowy w zakresie analizy rynku, magazynowania i ewidencjowania skupu (K-2, K-4). Wprowadza do komputera dane dotyczące zakupów i sprzedaży towarów i usług (K-2, K-4). Wiadomości Zasady klasyfikowania towarów (K-1, K-3). Sposoby zastosowania programów komputerowych w zaopatrzeniu magazynów (K-2). Oprogramowanie magazynowo-handlowe (K-2). Cechy psychofizyczne Zdolności analityczne (K-4). Nie zidentyfikowano. POZIOM 4 Nie zidentyfikowano. POZIOM 5 20