Zarządzenie Nr 4/ 2011

Transkrypt

1 Zarządzenie Nr 4/ 2011 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie: wprowadzenia systemu kontroli zarządczej Podstawa prawna: * Ustawa o finansach publicznych - Dz. U. z 2009, nr 157, poz z późn. zm. - Rozdział 6 ; Kontrola zarządcza oraz koordynacja kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych) 1 *Standardy kontroli zarządczej wprowadzone Komunikatem Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych (Dz. Urz. MF z dnia 30 grudnia 2009 roku 2009, nr 15, poz. 84) 2 1. Kontrolę zarządczą stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny, terminowy. 1) kontrola zarządcza to ogół czynności podejmowanych w celu osiągnięcia zgodności między stanem faktycznym, a wymaganym. Przedmiotem kontroli zarządczej jest ocena gromadzenia i wykorzystania środków, gospodarowania mieniem oraz ochrony zasobów: materialnych, finansowych i informatycznych. 2. Celem kontroli zarządczej jest w szczególności zapewnienie: 1) zgodność działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi; 2) skuteczności i efektywności działania - zapewnione są przez system kontroli wewnętrznej i zewnętrznej, pozwalający na dokonywanie niezbędnych zmian w ocenianych procesach; 3) wiarygodności sprawozdań - zapewnia się poprzez sporządzenie ich zgodnie z przepisami prawa; 4) ochrony zasobów - zapewniona jest poprzez zabezpieczenie wszystkich zasobów jednostki i udostępnienie ich tylko osobom upoważnionym; 5) przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania dokonywane jest poprzez upowszechnienie i stosowanie zasad etycznego postępowania; 6) efektywności i skuteczności przepływu informacji - poprzez przekazywanie informacji na okresowych zebraniach pracowniczych, wykorzystanie Internetu itp; 7) zarządzania ryzykiem - dokonywane jest poprzez identyfikowanie ryzyk i podejmowanie działań określonych w Strategii Kontrola zarządcza winna zapewnić: legalność, rzetelność, celowość, gospodarność, dokonywanych operacji gospodarczych. 2. Kryterium legalności polega na badaniu czy Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lipnie prowadzi działalność zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz czy obowiązujące unormowania wewnętrzne są zgodne z przepisami ustawowymi i obowiązującą praktyką. 1

2 3. Kryterium rzetelności służy ocenie czy dokumentowanie działań jest zgodne z zasadami określonymi w Regulaminie Organizacyjnym Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie oraz procedurach wewnętrznych, w tym w szczególności w Polityce rachunkowości. 4. Kryterium celowości polega na badaniu, czy działalność Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie jest zgodna z przyjętymi celami i zadaniami. Informacje w tym zakresie dostarczają wyniki przeprowadzanych kontroli: instytucjonalne i zewnętrzne. 5. Kryterium gospodarności pozwala na ocenę wydatkowania środków pod kątem uzyskiwania najlepszych efektów z ponoszonych nakładów. 4 W celu wprowadzenia systemu kontroli zarządczej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Lipnie zarządzam: 1. Przeprowadzić analizę aktów wewnętrznych normujących realizację poszczególnych standardów Kontroli Zarządczej według załącznika Nr 1 do Zarządzenia. 2. W przypadku stwierdzenia nie pełnej realizacji standardów Kontroli Zarządczej zalecam opracowanie procedury ich realizacji. 5 Załącznikami do Zarządzenia Nr 4/ 2011 Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 r. w sprawie: wprowadzenia systemu kontroli zarządczej są wzory dokumentacji systemu kontroli zarządczej, tj: Załącznik Nr 1 Kwestionariusz oceny realizacji Kontroli Zarządczej Załącznik Nr 2 Misja Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie i plan zadań na rok... Załącznik Nr 3 a Wzór mapy ryzyka opis Załącznik Nr 3 b Wzór mapy ryzyka - wzór Załącznik Nr 4 Kwestionariusz samooceny kontroli zarządczej Załącznik Nr 5 Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej Załącznik Nr 6 Ankieta do samooceny kontroli zarządczej kierownik działu/ samodzielne stanowiska Załącznik Nr 7 Ankieta do samooceny kontroli zarządczej pracownicy jednostki Załącznik Nr 8 Oświadczenie pracownika Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania, z mocą obowiązującą od dnia 01 stycznia 2011 roku. 6 2

3 Załącznik Nr 1 Kwestionariusz oceny realizacji Kontroli Zarządczej Przegląd istniejącej dokumentacji wewnętrznej MOPS Lipno pod kątem zgodności ze standardami kontroli zarządczej L p Badane zagadnienie 1 A.1 Przestrzeganie wartości etycznych dotyczy świadomości wszystkich pracowników wartości etycznych, wymaganych w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Lipnie Opis wskazany w Komunikacie Ministra Finansów Dz. Urz. MF Osoby zarządzające i pracownicy powinni być świadomi wartości etycznych przyjętych w jednostce i przestrzegać ich przy wykonywaniu powierzonych zadań. Osoby zarządzające powinny wspierać i promować przestrzeganie wartości etycznych dając dobry przykład codziennym postępowaniem i podejmowanymi decyzjami. Odpowiedź Tak T, Nie N Jeśli T to jaki dokument wewnętrzny to opisuje Standard A. środowisko wewnętrzne Wnioski Uwagi 2 A.2 Kompetencje zawodowe dotyczy zapewnienia zatrudnienia osób posiadających niezbędną wiedzę i doświadczenie oraz zapewnienia pracownikom rozwój kompetencji w celu efektywnego i skutecznego wykonywania obowiązków pracowniczych i okresowa ocena pracowników. Należy zadbać, aby osoby zarządzające i pracownicy posiadali wiedzę, umiejętności i doświadczenie pozwalające skutecznie i efektywnie wypełniać powierzone zadania. Proces zatrudnienia powinien być prowadzony w sposób zapewniający wybór najlepszego kandydata na dane stanowisko pracy. Należy zapewnić rozwój kompetencji zawodowych pracowników jednostki i osób zarządzających. 3 A.3 Struktura organizacyjna Struktura organizacyjna jednostki

4 powinna być dostosowana do aktualnych celów i zadań. Zakres zadań, uprawnień i odpowiedzialności jednostek, poszczególnych komórek organizacyjnych jednostki oraz zakres podległości pracowników powinien być określony w formie pisemnej w sposób przejrzysty i spójny. Aktualny zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności powinien być określony dla każdego pracownika. 4 A.4 Delegowanie uprawnień Należy precyzyjnie określić zakres uprawnień delegowanych poszczególnym osobom zarządzającym lub pracownikom. Zakres delegowanych uprawnień powinien być odpowiedni do wagi podejmowanych decyzji, stopnia ich skomplikowania i ryzyka z nimi związanego. Zaleca się delegowanie uprawnień do podejmowania decyzji, zwłaszcza tych o bieżącym charakterze. Przyjęcie delegowanych uprawnień powinno być potwierdzone podpisem. 5 B.1 Misja wskazanie celu, istnienia jednostki Standard B. Cele i zarządzanie ryzykiem Należy rozważyć możliwość wskazania celu istnienia jednostki w postaci krótkiego i syntetycznego opisu misji. ( ) a misja jednostki samorządu terytorialnego odpowiednio do tej jednostki.

5 6 B.2 Określanie celów i zadań, monitorowanie i ocena ich realizacji Cele i zadania należy określać jasno i w co najmniej rocznej perspektywie. Ich wykonanie należy monitorować za pomocą wyznaczonych mierników. Zaleca się przeprowadzanie oceny realizacji celów i zadań uwzględniając kryterium oszczędności, efektywności i skuteczności. Należy zadbać, aby określając cele i zadania wskazać także jednostki, komórki organizacyjne lub osoby odpowiedzialne bezpośrednio za ich wykonanie oraz zasoby przeznaczone do ich realizacji. 7 B.3 Identyfikacja ryzyka Nie rzadziej niż raz w roku należy dokonać identyfikacji ryzyka w odniesieniu do celów i zadań. W przypadku działu administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego należy uwzględnić, że cele i zadania są realizowane także przez jednostki podległe lub nadzorowane. W przypadku istotnej zmiany warunków, w których funkcjonuje jednostka należy dokonać ponownej identyfikacji ryzyka. 8 B.4 Analiza ryzyka Zidentyfikowane ryzyka należy poddać analizie mającej na celu określenie prawdopodobieństwa wystąpienia danego ryzyka i możliwych jego skutków. Należy określić akceptowany poziom ryzyka.

6 9 B.5 Reakcja na ryzyko W stosunku do każdego istotnego ryzyka powinno się określić rodzaj reakcji (tolerowanie, przeniesienie, wycofanie się, działanie). Należy określić działania, które należy podjąć w celu zmniejszenia danego ryzyka do akceptowanego poziomu. 10 C.1 Dokumentowanie systemu kontroli zarządczej Standard C. Mechanizmy kontroli Procedury wewnętrzne, instrukcje, wytyczne, dokumenty określające zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników i inne dokumenty wewnętrzne stanowią dokumentację systemu kontroli zarządczej. Dokumentacja powinna być spójna i dostępna dla wszystkich osób, dla których jest niezbędna. 11 C.2 Nadzór Należy prowadzić nadzór nad wykonaniem zadań w celu ich oszczędnej, efektywnej i skutecznej realizacji. 12 C.3 Ciągłość działalności Należy zapewnić istnienie mechanizmów służących utrzymaniu ciągłości działalności jednostki sektora finansów publicznych wykorzystując, między innymi, wyniki analizy ryzyka. 13 C.4 Ochrona zasobów Należy zadbać, aby dostęp do zasobów jednostki miały wyłącznie upoważnione osoby. Osobom zarządzającym i pracownikom należy

7 14 C.5 Szczegółowe mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych powierzyć odpowiedzialność za zapewnienie ochrony i właściwe wykorzystanie zasobów jednostki. Powinny istnieć przynajmniej następujące mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych: a) a/rzetelne i pełne dokumentowanie i rejestrowanie operacji finansowych i gospodarczych, b) b/ zatwierdzanie (autoryzacja) operacji finansowych przez kierownika jednostki lub osoby przez niego upoważnione, c) c/ podział kluczowych obowiązków, d) d/ weryfikacja operacji finansowych i gospodarczych przed i po realizacji. 15 C.6 Mechanizmy kontroli dotyczące systemów informatycznych Należy określić mechanizmy służące zapewnieniu bezpieczeństwa danych i systemów informatycznych. Standard D. Informacja i komunikacja 16 D.1 Bieżąca informacja Osobom zarządzającym i pracownikom należy zapewnić, w odpowiedniej formie i czasie, właściwe oraz rzetelne informacje potrzebne do realizacji zadań. 17 D.2 Komunikacja wewnętrzna Osobom zarządzającym i pracownikom należy zapewnić, w odpowiedniej formie i czasie, właściwe oraz rzetelne informacje potrzebne do realizacji zadań. 18 D.3 Komunikacja zewnętrzna Należy zapewnić efektywny system wymiany ważnych informacji z podmiotami zewnętrznymi mającymi

8 wpływ na osiąganie celów i realizację zadań. 19 E.1 Monitorowanie systemu kontroli zarządczej Standard E. Monitorowanie i ocena Należy monitorować skuteczność poszczególnych elementów systemu kontroli zarządczej, co umożliwi bieżące rozwiązywanie zidentyfikowanych problemów. 20 E.2 Samoocena Zaleca się przeprowadzenie co najmniej raz w roku samooceny systemu kontroli zarządczej przez osoby zarządzające i pracowników jednostki. Samoocena powinna być ujęta w ramy procesu odrębnego od bieżącej działalności i udokumentowana. 21 E.3 Ocena systemu kontroli zarządczej przez audyt wewnętrzny 22 E.4 Uzyskanie zapewnienia o stanie kontroli zarządczej W przypadkach i na warunkach określonych w ustawie audytor wewnętrzny prowadzi obiektywną i niezależną ocenę kontroli zarządczej. Źródłem uzyskania zapewnienia o stanie kontroli zarządczej przez kierownika jednostki powinny być w szczególności wyniki: monitorowania, samooceny oraz przeprowadzonych audytów i kontroli. Zaleca się coroczne potwierdzenie uzyskania powyższego zapewnienia w formie oświadczenia o stanie kontroli zarządczej za poprzedni rok.

9 Załącznik Nr 2 Misja Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie i plan zadań jednostki na rok - wzór Misja jednostki Misją Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie jest myśl z listu Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka wystosowanego do uczniów z okazji rozpoczęcia roku szkolnego 1 września 2008 roku : ( ) Patrzcie na innych tak, jak chcielibyście, żeby patrzono na Was i traktujcie ich tak samo, jak chcielibyście być traktowani. Pamiętajcie, że naszą rzeczywistość tworzymy wspólnie i taki będzie nasz świat, na jaki sobie pozwolimy... MOPS zapewnienia mieszkańcom Lipna pomoc w rozwiązywaniu problemów życia codziennego, w zaspokajaniu ich niezbędnych różnorodnych potrzeb życiowych. Pracownicy Ośrodka działają w duchu poszanowania praw człowieka. Dbając o dobro ogólnospołeczne, mają zawsze na względzie ochronę uzasadnionych interesów indywidualnych osób i rodzin. Mieszkańcy Lipna mogą oczekiwać w MOPS rzetelnego, sumiennego i profesjonalnego podejścia do ich spraw, porady i wsparcia. Jesteśmy otwarci na wszystkie trudne sytuacje naszych mieszkańców i gotowi do niesienia im pomocy dostosowanej indywidualnych potrzeb. Organizację MOPS zakres i poziom świadczonej pomocy szczegółowo określają: Statut oraz Regulamin Organizacyjny Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie.

10 Nr Cele Zadania w ramach celów Promowanie uczciwości i etyki Prowadzenie rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej zgodnie z obowiązującymi przepisami Opracowanie systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji Plan zadań Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie w roku )Dobry przykład kierownictwa 2)Przejrzyste zasady postępowania 3) Eliminowanie okazji do łamania zasad 4)Odrzucenie relatywizmu ocen 5)Kultura informacji o uczciwości 6)Postępowanie dyscyplinarne wobec osób naruszających zasady uczciwości 1)Rzetelne i pełne dokumentowanie oraz rejestrowanie operacji finansowych 2)Zatwierdzanie (autoryzacja operacji finansowych) 3)Podział kluczowych obowiązków 4)Weryfikacja operacji finansowych przed realizacją i po niej 1)Kontrola ochrony danych osobowych 2)Archiwizacja kopii zapasowych 3) Korzystanie ze sprzętu służbowego Mierniki wykonania zadań miernik oddziaływania 1 miernik rezultatu 2 miernik oddziaływania miernik rezultatu miernik produktu 3 miernik efektywności miernik skuteczności Jednostki, komórki organizacyjne lub osoby odpowiedzialne Dyrektor jednostki Główny księgowy Kierownicy działów Dyrektor jednostki Główny księgowy Pracownicy księgowości i administracji Dyrektor jednostki Główny księgowy Administrator danych osobowych Pracownik socjalny Kierownicy działów Zasoby przeznaczone do realizacji zadań Wartości niematerialne Zasoby materialne, pieniądze,programy finansowoksięgowe wdrożone w jednostce, Zasoby ludzkie-kadra Program kadrowy wdrożony w jednostce; Programy komputerowe; Istotnym zadaniem jest definiowanie odpowiednich mierników, które stanowią kluczowy element zarządzania, pozwolą na dokonanie pomiaru efektów. Przyjmuje się, że cechami dobrego miernika będą: 1. bezpośredniość rozumiana jako odwzorowanie stopnia realizacji celu; 2. obiektywność gwarantująca, że efekty pracy będą jednoznacznie oceniane; 3. adekwatność rozumiana jako ścisłe powiązanie z celami i odzwierciedlenie podstawowego celu; 4. charakter ilościowy pozwalający na pomiar i analizę poziomu realizacji celu; 5. praktyczność dane, na których opiera się miernik, są możliwe do uzyskania bez ponoszenia zbyt dużych kosztów;

11 6. niezawodność możliwa do zastosowania, ponieważ dane, na których opiera się miernik, SA wiarygodne; 7. akceptowalność miernik jest akceptowany przez użytkownika; 8. odporność na manipulację dane, na których opiera się miernik, są uzyskiwane w miarę obiektywny sposób. Wyróżnia się : * mierniki skuteczności, które mierzą stopień osiągnięcia zamierzonych celów, * mierniki efektywności, które mierzą zależność pomiędzy nakładami i osiągniętymi efektami (wynikami). Mierniki zostały sklasyfikowane według następujących rodzajów: 1 miernik oddziaływania mierzą długofalowe, zbiorcze konsekwencje wynikające z realizacji zadania, skutki, które ujawniają się po dłuższym czasie; 2 miernik rezultatu mierzą bezpośrednie skutki podejmowanych działań, w krótkiej lub średniej perspektywie czasowej, mierzą efekty na poziomie zadania/podzadania/ działania; 3 miernik produktu odzwierciedlają wykonanie danego zadania w krótkim okresie i pokazują konkretne dobra i usługi wyprodukowane przez sektor publiczny, mierzą stopień wykonania celów operacyjnych.

12 Ankieta do samooceny kontroli zarządczej kierownicy komórek organizacyjnych/ samodzielne stanowiska Załącznik Nr 6 L.p. PYTANIE TAK NIE Trudno to ocenić a) Odniesienie do regulacji: procedur, zasad, przyjętych rozwiązań lub wskazanie innych dowodów potwierdzających odpowiedź TAK albo b) uzasadnienie odpowiedzi NIE; inne UWAGI 9. Czy pracownicy są informowani o zasadach etycznego postępowania? 10. Czy Pani/Pan wie jak należy się zachować, w przypadku gdy będzie Pani/Pan świadkiem poważnych naruszeń zasad etycznych obowiązujących w MOPS? 11. Czy bierze Pan/Pani udział w szkoleniach w wystarczającym stopniu, aby skutecznie realizować powierzone zadania? 12. Czy w Pani/Pana komórce organizacyjnej zostały pisemnie ustalone wymagania w zakresie wiedzy, umiejętności i doświadczenia konieczne do wykonywania zadań na poszczególnych stanowiskach pracy (np. zakresy obowiązków, opisy stanowisk pracy)? 13. Czy dokonuje Pani/Pan okresowej oceny pracy pracowników z Pani/Pana komórki organizacyjnej? 14. Czy pracownicy zostali zapoznani z kryteriami, za pomocą których dokonuje Pani/Pan oceny wykonywania przez nich zadań? należy odpowiedzieć tylko w przypadku, gdy odpowiedź na pytanie nr 5 brzmi TAK 15. Czy pracownicy w Pani/Pana komórce organizacyjnej mają zapewniony w wystarczającym stopniu dostęp do szkoleń niezbędnych na zajmowanych przez nich stanowiskach pracy?

13 16. Czy pracownicy w Pani/Pana komórce organizacyjnej posiadają wiedzę i umiejętności konieczne do skutecznego realizowania przez nich zadań? 17. Czy istniejące w MOPS procedury zatrudniania prowadzą do zatrudniania osób, które posiadają pożądane na danym stanowisku pracy wiedzę i umiejętności? 18. Czy struktura organizacyjna Pani/Pana komórki organizacyjnej jest dostosowana do aktualnych jej celów i zadań? 19. Czy struktura organizacyjna Pani/Pana komórki organizacyjnej jest okresowo analizowana i w miarę potrzeb aktualizowana? 20. Czy w Pani/Pana komórce organizacyjnej zatrudniona jest odpowiednia liczba pracowników, w tym osób zarządzających, w odniesieniu do celów i zadań komórki? 21. Czy przekazanie zadań i obowiązków pracownikom w Pani/Pana komórce organizacyjnej następuje zawsze w drodze pisemnej? 22. Czy uprawnienia do podejmowania decyzji, zwłaszcza tych o bieżącym charakterze, są delegowane na niższe szczeble Pani/Pana komórki organizacyjnej? 23. Czy został określony ogólny cel istnienia MOPS np. w postaci misji (poza statutem lub ustawą powołującą MOPS)? 24. Czy w MOPS zostały określone cele do osiągnięcia lub zadania do realizacji w bieżącym roku w innej formie niż regulamin organizacyjny czy statut (np. jako plan pracy, plan działalności itp.)? 25. Czy cele i zadania MOPS na bieżący rok mają określone mierniki, wskaźniki bądź inne kryteria, za pomocą których można sprawdzić czy cele i zadania zostały zrealizowane? należy odpowiedzieć tylko w przypadku, gdy odpowiedź na pytanie nr 16 brzmi TAK

14 26. Czy Pani/Pan wyznacza cele do osiągnięcia i zadania do zrealizowania przez pracowników Pani/Pana komórki organizacyjnej w bieżącym roku? 27. Czy na bieżąco monitoruje Pani/Pan stan zaawansowania realizacji powierzonych pracownikom zadań? 28. Czy przygotowuje Pani/Pan okresowe informacje nt. stopnia realizacji powierzonych do wykonania zadań? 29. Czy w Pani/Pana komórce organizacyjnej w udokumentowany sposób identyfikuje się zagrożenia/ryzyka, które mogą przeszkodzić w realizacji celów i zadań komórki organizacyjnej (np. poprzez sporządzanie rejestru ryzyka lub innego dokumentu zawierającego zidentyfikowane zagrożenia/ryzyka)? (jeśli TAK proszę przejść do następnych pytań, jeśli NIE proszę przejść do pytania nr 25) 30. Czy w przypadku każdego ryzyka został określony poziom ryzyka, jaki można zaakceptować? 31. Czy wśród zidentyfikowanych zagrożeń/ryzyk wskazuje się zagrożenia/ryzyka istotne, które w znaczący sposób mogą przeszkodzić w realizacji celów i zadań Pani/Pana komórki organizacyjnej? 32. Czy w stosunku do każdego istotnego ryzyka został określony sposób radzenia sobie z tym ryzykiem (tzw. reakcja na ryzyko)? 33. Czy pracownicy w Pani/Pana komórce organizacyjnej mają bieżący dostęp do procedur/instrukcji obowiązujących w [jednostce] (np. poprzez intranet)? 34. Czy w MOPS zostały zapewnione mechanizmy (procedury) służące utrzymaniu ciągłości działalności na wypadek awarii (np. pożaru, powodzi, poważnej awarii)? (jeśli TAK proszę przejść do

15 następnego pytania, jeśli NIE proszę przejść do pytania nr 28) 35. Czy pracownicy Pani/Pana komórki organizacyjnej zostali zapoznani z mechanizmami (procedurami) służącymi utrzymaniu działalności na wypadek awarii? 36. Czy w Pani/Pana komórce organizacyjnej są ustalone zasady zastępstw zapewniających sprawną pracę komórki w przypadku nieobecności poszczególnych pracowników? 37. Czy Pani/Pana zdaniem istnieje sprawny przepływ informacji wewnątrz Pani/Pana komórki organizacyjnej? 38. Czy Pani/Pana zdaniem istnieje sprawny przepływ informacji pomiędzy poszczególnymi komórkami organizacyjnymi w MOPS? 39. Czy w MOPS funkcjonuje efektywny system wymiany ważnych informacji z podmiotami zewnętrznymi (np. z innymi urzędami, dostawcami, klientami) mającymi wpływ na osiąganie celów i realizację zadań Pani/Pana komórki organizacyjnej? 40. Czy Pani/Pana komórka organizacyjna utrzymuje efektywne kontakty z podmiotami zewnętrznymi, które mają wpływ na realizację jej zadań (np.z innymi urzędami, dostawcami, klientami)? 41. Czy pracownicy w Pani/Pana komórce organizacyjnej zostali poinformowani o zasadach obowiązujących w MOPS w kontaktach z podmiotami zewnętrznymi (np. wnioskodawcami, dostawcami, oferentami)? 42. Czy zachęca Pani/Pan pracowników do sygnalizowania problemów i zagrożeń w realizacji powierzonych im zadań? 43. Czy praca audytu wewnętrznego przyczynia się, Pani/Pana zdaniem, do lepszego funkcjonowania MOPS?

16

17 Ankieta do samooceny kontroli zarządczej pracownicy jednostki Załącznik Nr 7 L.p. PYTANIE TAK NIE Trudno to ocenić a) Odniesienie do regulacji. procedur, zasad, przyjętych rozwiązań lub wskazanie innych dowodów potwierdzających odpowiedź TAK albo b) uzasadnienie odpowiedzi NIE; inne UWAGI 3. Czy Pani/Pan wie jakie zachowania pracowników uznawane są w MOPS za nieetyczne? 4. Czy Pani/Pan wie jak należy się zachować w przypadku, gdy będzie Pani/Pan świadkiem poważnych naruszeń zasad etycznych obowiązujących w MOPS? 5. Czy Pani/Pana zdaniem osoby na stanowiskach kierowniczych przestrzegają i promują własną postawą i decyzjami etyczne postępowanie? 6. Czy bierze Pani/Pan udział w szkoleniach w wystarczającym stopniu, aby skutecznie realizować powierzone zadania? 7. Czy szkolenia, w których Pan/Pani uczestniczył/a były przydatne na zajmowanym stanowisku? 8. Czy jest Pani/Pan informowany przez bezpośredniego przełożonego o wynikach okresowej oceny Pani/Pana pracy? 9. Czy istnieje dokument, w którym zostały ustalone wymagania w zakresie wiedzy, umiejętności i doświadczenia konieczne do wykonywania zadań na Pani/Pana stanowisku pracy (np.

18 zakres obowiązków, opis stanowiska pracy)? 10. Czy posiada Pani/Pan aktualny zakres obowiązków określony na piśmie lub inny dokument o takim charakterze? 11. Czy są Pani/Panu znane kryteria, za pomocą których oceniane jest wykonywanie Pani/Pana zadań? 12. Czy bezpośredni przełożeni w wystarczającym stopniu monitorują na bieżąco stan zaawansowania powierzonych pracownikom zadań? 13. Czy zna Pani/Pan najważniejsze cele istnienia [jednostki]? 14. Czy w Pani/Pana komórce organizacyjnej zostały określone cele do osiągnięcia lub zadania do realizacji w bieżącym roku w innej formie niż regulamin organizacyjny (np. jako plan pracy, plan działalności itp.)? 15. Czy cele i zadania Pani/Pana komórki organizacyjnej na bieżący rok mają określone mierniki, wskaźniki bądź inne kryteria, za pomocą których można sprawdzić czy cele i zadania zostały zrealizowane? należy odpowiedzieć tylko w przypadku, gdy odpowiedź na pytanie nr 12 brzmi TAK 16. Czy w Pani/Pana komórce organizacyjnej w udokumentowany sposób identyfikuje się zagrożenia/ryzyka, które mogą przeszkodzić w realizacji celów i zadań komórki organizacyjnej (np. poprzez sporządzanie rejestru ryzyka lub innego dokumentu zawierającego zidentyfikowane zagrożenia/ryzyka)? 17. Czy wśród zidentyfikowanych zagrożeń/ryzyk wskazuje się

19 zagrożenia/ryzyka istotne, które w znaczący sposób mogą przeszkodzić w realizacji celów i zadań komórki organizacyjnej? 18. Czy w Pani/Pana komórce organizacyjnej podejmuje się wystarczające działania mające na celu ograniczenie zidentyfikowanych zagrożeń/ryzyk, w szczególności tych istotnych? 19. Czy posiada Pani/Pan bieżący dostęp do procedur/instrukcji obowiązujących w MOPS (np. poprzez intranet)? 20. Czy istniejące procedury w wystarczającym stopniu opisują zadania realizowane przez Panią/Pana? 21. Czy obowiązujące Panią/Pana procedury/instrukcje są aktualne, tzn. zgodne z obowiązującymi przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi (np. regulaminem organizacyjnym, innymi procedurami)? 22. Czy nadzór ze strony przełożonych zapewnia skuteczną realizację zadań? 23. Czy wie Pani/Pan jak postępować w przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnej np. pożaru, powodzi, poważnej awarii? 24. Czy w Pani/Pana komórce organizacyjnej są ustalone zasady zastępstw na Pani/Pana stanowisku pracy? 25. Czy dokumenty/materiały/zasoby informatyczne, z których korzysta Pani/Pan w swojej pracy są Pani/Pana zdaniem odpowiednio chronione przed utratą lub zniszczeniem?

20 26. Czy ma Pani/Pan dostęp do wszystkich informacji i danych niezbędnych do realizacji powierzonych Pani/Panu zadań? 27. Czy postawa osób na stanowiskach kierowniczych w Pani/Pana komórce organizacyjnej zachęca pracowników do sygnalizowania problemów i zagrożeń w realizacji zadań komórki organizacyjnej? 28. Czy w przypadku wystąpienia trudności w realizacji zadań zwraca się Pani/Pan w pierwszej kolejności do bezpośredniego przełożonego z prośbą o pomoc? 29. Czy Pani/Pana zdaniem istnieje sprawny przepływ informacji wewnątrz Pani/Pana komórki organizacyjnej? 30. Czy Pani/Pana zdaniem istnieje sprawny przepływ informacji pomiędzy poszczególnymi komórkami organizacyjnymi w MOPS? 31. Czy zna Pani/Pan zasady kontaktów pracowników MOPS z podmiotami zewnętrznymi (np. wnioskodawcami, dostawcami, oferentami) oraz swoje uprawnienia i obowiązki w tym zakresie? 32. Czy Pani/Pana komórka organizacyjna utrzymuje efektywne kontakty z podmiotami zewnętrznymi, które mają wpływ na realizację jej zadań (np. z innymi urzędami, dostawcami, klientami)? 33. Czy przełożeni na co dzień zwracają wystarczającą uwagę na przestrzeganie przez pracowników obowiązujących w MOPS zasad, procedur, instrukcji itp.?

21

22 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej Załącznik Nr 3 a Wzór mapy oceny ryzyka - opis Skala 1-4 Kwadrat II WYKRYJ I MONITORUJ Ryzyka znaczące, ale prawdopodobieństwo ich wystąpienia niższe. Powinno się stosować kontrole wykrywające, by uzyskać zapewnienie, że ryzyka o dużym znaczeniu będą wykyte zanim pojawią się ich konsekwencje. Kwadrat I ZAPOBIEGAJ U ŹRÓDŁA Ryzyka w tym kwadracie zaliczają się do podstawowych i najważniejszych. Zagrażają osiągnięciu celów. Są znaczące, jeśli chodzi o konsekwencje, a prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest znaczące. Powinny być zredukowane lub wyeliminowane poprzez kontrole zapobiegawcze. Kwadrat IV MINIMALNA KONTROLA Ryzyka z tego obszaru nie są znaczące i prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest niskie. Wymagają minimalnego monitoringu i kontroli chyba, że następna ocena ryzyka wykaże, że przeszły do innej kategorii. Kwadrat III MONITORUJ Te ryzyka mają mniejsze znaczenie, ale jest wysokie prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Powinny być monitorowane, by upewnić się, że są właściwie zarządzane oraz, że ich znaczenie nie wzrośnie przy zmieniających się warunkach działania.

23 Oś X prawdopodobieństwo, Y znaczenie. ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej Załącznik Nr 3 b Wzór mapy oceny ryzyka wzór Wysoki Mapa ryzyka 4 Kwadrat II Kwadrat I 3 Znaczenie 2 1 Kwadrat IV Kwadrat III Niskie Prawdopodobieństwo wystąpienia Wysokie

24 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej Załącznik Nr 4 Kwestionariusz samooceny wzór ZAGADNIENIA PODLEGAJĄCE OCENIE Część I- Środowisko wewnętrzne Lp. Standard 1 A1 2 A1 PYTANIA Czy w MOPS Lipno obowiązuje zbiór zasad etycznych opracowany z uwzględnieniem specyfiki zadań, które realizuje Ośrodek i warunków w jakich funkcjonuje? Czy pracownicy przy wykonywaniu powierzonych im zadań prezentują przyjęte w MOPS Lipno wartości etyczne? 3 A1 Czy pracownicy są świadomi konsekwencji nieetycznych zachowań? Czy pracownicy poszerzają i aktualizują wiedzę niezbędną 4 A2 do realizowania nałożonych zadań? Czy pracownicy posiadają taki poziom wiedzy i umiejętności 5 A2 zawodowych, aby efektywnie i skutecznie realizować cele MOPS Lipno? Czy procedura naboru pracowników na wolne stanowiska odbywa się 6 A2 w sposób zapewniający wybór najlepszego kandydata? 7 A3 8 A3 9 A3 Czy ustalona struktura organizacyjna jest dostosowana do aktualnych celów i zadań MOPS Lipno? Czy dokonuje się przeglądu struktury organizacyjnej w celu dostosowania do aktualnych celów i zadań? Czy na bieżąco aktualizowane są zakresy zadań, uprawnień i odpowiedzialności poszczególnych pracowników? Możliwe odpowiedzi TAK NIE

25 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej 10 A3 11 A3 12 A4 13 A4 14 A4 Czy zakres powierzanych obowiązków i zadań jest precyzyjnie określony dla każdego pracownika? Czy zachowana jest zasada pisemności w określaniu zakresu podległości pracowników? Czy zakres delegowanych uprawnień jest precyzyjnie i pisemnie określony? Czy zakres delegowanych uprawnień jest określony stosownie do wagi podejmowanych decyzji, stopnia ich skomplikowania i ryzyka z nim związanego? Czy zachowana jest zasada pisemności przy powierzaniu uprawnień i odpowiedzialności poszczególnym pracownikom? Część II- Cele i zarządzanie ryzykiem Lp. Standard Pytania Czy wskazano cel istnienia MOPS Lipno w postaci syntetycznego 1 B 1 opisu misji? Czy określono cele i zadania MOPS Lipno w co najmniej rocznej 2 B 2 perspektywie? Czy dokonuje się identyfikacji ryzyk w odniesieniu do realizowanych 3 B 3 celów i zadań MOPS Lipno¹? 4 B 4 Czy zidentyfikowane ryzyka poddaje się analizie? 5 B 5 Czy do każdego ryzyka kierownictwo określiło rodzaj reakcji? 6 B 5 Czy pracownicy podejmują działania w celu zmniejszenia skutków oddziaływania zdefiniowanych ryzyk? Możliwe odpowiedzi TAK NIE Część III Mechanizmy kontroli Lp. Stan Pytania Możliwe odpowiedzi

26 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej dard 1 C 1 2 C 1 3 C 2 4 C 3 5 C 4 6 C 4 Czy pracownicy mają dostęp do procedur wewnętrznych, instrukcji, wytycznych i dokumentów określających zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności oraz innych dokumentów wewnętrznych stanowiących dokumentację systemu kontroli zarządczej? Czy wykaz dokumentów opisujących sposób realizacji standardów kontroli zarządczej jest aktualizowany? Czy w oparciu o hierarchię służbową prowadzony jest nadzór wykonywania zadań według kryteriów oszczędności, efektywności i skuteczności? Czy Kierownik stworzył mechanizmy służące utrzymaniu ciągłości działalności MOPS Lipno? Czy MOPS Lipno posiada odpowiednie zabezpieczenie dostępu do zasobów materialnych? Czy MOPS Lipno posiada odpowiednie zabezpieczenie dostępu do zasobów informatycznych? 7 C 4 Czy mają do nich 1 dostęp tylko osoby upoważnione? 8 C 5 Czy zadania dotyczące prowadzenia, zatwierdzania, rejestrowania oraz sprawdzania operacji finansowych i gospodarczych są rozdzielone pomiędzy różnych pracowników? 9 C 5 Czy w MOPS Lipno funkcjonuje system zatwierdzania (autoryzacji) operacji finansowych i gospodarczych przez Dyrektora Ośrodka lub osoby przez niego upoważnione? 10 C 5 Czy trzy główne kontrole2 wydatków są rozdzielone pomiędzy uprawnionych pracowników? 11 C 6 Czy w MOPS Lipno funkcjonują mechanizmy służące zapewnieniu bezpieczeństwa danych i systemów informatycznych? 12 C 6 Czy mechanizmy służące zapewnieniu bezpieczeństwa danych i systemów informatycznych są objęte systemem kontroli? Tak Nie Część IV- Informacja i komunikacja Lp. Standard Pytania Możliwość odpowiedzi Tak Nie 1 Dotyczy łącznie zasoby: materialne, finansowe i informatyczne 2 Kontrola merytoryczna, formalno rachunkowa i zatwierdzam do wypłaty

27 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej 1 D 1 2 D 2 3 D 2 4 D 3 Czy informacja służbowa dostarczana pracownikom jest aktualna, terminowa, kompletna, rzetelna i zrozumiała? Czy istniejący system komunikacji wewnętrznej zapewnia poprawny przepływ informacji? Czy istniejący system komunikacji wewnętrznej zapewnia właściwe zrozumienie informacji przez odbiorców? Czy system komunikacji z podmiotami zewnętrznymi zapewnia osiąganie celów i realizację zadań? Część V Monitorowanie i ocena Lp. Standard Pytania Możliwość odpowiedzi Tak Nie 1 E 1 Czy w roku będzie przeprowadzony monitoring kontroli zarządczej? 2 E 1 Czy zdefiniowany w MOPS Lipno system kontroli zarządczej ogranicza wpływ ryzyka na skuteczną realizację celów i zadań Ośrodka? 3 E 2 Czy opracowano system samooceny systemu kontroli zarządczej? 4 E 4 Rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie wzoru oświadczenia o stanie kontroli zarządczej Dz.U.2010, nr 238, poz.1581 w celu podpisania oświadczenia zrealizowano: 4.1 E 4 Monitoring realizacji celów i zadań 4.2 E 4 Proces zarządzania ryzykiem 4.3 E 4 Audyt wewnętrzny 4.4 E 4 Kontrole wewnętrzne Data, podpis i pieczęć osoby sporządzającej...

28 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej Podsumowanie:.

29 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej Załącznik Nr 5 Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej - wzór Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Lipnie NIP REGON. za rok... (rok, za który składane jest oświadczenie) Dział I Jako osoba odpowiedzialna za zapewnienie funkcjonowania adekwatnej, skutecznej i efektownej kontroli zarządczej, tj działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy, a w szczególności dla zapewnienia: zgodności działalności z przepisami prawa i procedurami wewnętrznymi, skuteczności i efektywności działania, wiarygodności sprawozdań, ochrony zasobów, przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania, efektywności i skuteczności przepływu informacji, zarządzania ryzykiem, oświadczam, że w kierowanej przeze mnie jednostce sektora finansów publicznych jednostce organizacyjnej Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Lipnie: Część A 1) w wystarczającym stopniu funkcjonowała adekwatna, skuteczna i efektywna kontrola zarządcza. Część B 2) w ograniczonym stopniu funkcjonowała adekwatna, skuteczna i efektowna kontrola zarządcza.

30 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej Zastrzeżenia dotyczące funkcjonowania kontroli zarządczej wraz z planowanymi działaniami, które zostaną podjęte w celu poprawy funkcjonowania kontroli zarządczej, wskazano w Dziale II. Część C 3) nie funkcjonowała adekwatna, skuteczna i efektywna kontrola zarządcza. Zastrzeżenia dotyczące funkcjonowania kontroli zarządczej wraz z planowanymi działaniami, które zostaną podjęte w celu poprawy funkcjonowania kontroli zarządczej, wskazano w Dziale II. Część D Niniejsze oświadczenie opiera się na mojej ocenie i informacjach dostępnych w czasie sporządzania niniejszego oświadczenia pochodzących z: 4) monitoringu realizacji celów i zadań, samooceny kontroli zarządczej przeprowadzonej z uwzględnieniem standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych, 5) systemu zarządzania ryzykiem, audytu wewnętrznego, kontroli wewnętrznych, kontroli zewnętrznych, innych źródeł informacji Jednocześnie oświadczam, że nie są mi znane inne fakty lub okoliczności, które mogłyby wpłynąć na treść niniejszego oświadczenia (Lipno, data) (podpis kierownika jednostki) Dział II 6) 1. Zastrzeżenia dotyczące funkcjonowania kontroli zarządczej w roku ubiegłym. Należy opisać przyczyny złożenia zastrzeżeń w zakresie funkcjonowania kontroli zarządczej, np. istotną słabość kontroli zarządczej, istotną nieprawidłowość w funkcjonowaniu jednostki sektora finansów publicznych, istotny cel lub zadanie, które nie zostały zrealizowane, niewystarczający monitoring kontroli zarządczej wraz z podaniem elementu, którego zastrzeżenia dotyczą, w szczególności: zgodności działalności z przepisami prawa

31 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej oraz procedurami wewnętrznymi, skuteczności i efektywności działania, wiarygodności sprawozdań, ochrony zasobów, przestrzeganie i promowanie zasad etycznego postępowania, efektywności i skuteczności przepływu informacji oraz zarządzania ryzykiem. 2. Planowane działania, które zostaną podjęte w celu poprawy funkcjonowania kontroli zaradczej Należy opisać kluczowe działania, które zostaną podjęte w celu poprawy funkcjonowania kontroli zarządczej w odniesieniu do złożonych zastrzeżeń wraz z podaniem terminu ich realizacji. Dział III 7) Działania, które zostały podjęte w ubiegłym roku w celu poprawy funkcjonowania kontroli zarządczej. 1. Działania, które zostały zaplanowane na rok, którego dotyczy oświadczenie: Należy opisać najistotniejsze działania jakie zostały podjęte w roku, którego dotyczy oświadczenie w odniesieniu do planowanych działań wskazanych w Dziale II oświadczenia za rok poprzedzający rok, którego dotyczy niniejsze oświadczenie. W oświadczeniu za rok 2010 nie wypełnia się tego punktu. 2. Pozostałe działania: Należy opisać najistotniejsze działania, niezaplanowane w oświadczeniu za rok poprzedzający rok, którego dotyczy niniejsze oświadczenie, jeżeli takie działania zostały podjęte. Objaśnienia: 1) Wypełnia się w przypadku, gdy kontrola zarządcza w wystarczającym stopniu zapewniła łączenie wszystkie następujące elementy: zgodność działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi, skuteczność i efektywność działania, wiarygodność sprawozdań, ochronę zasobów, przestrzeganie i promowanie zasad etycznego postępowania, efektywność i skuteczność przepływu informacji oraz zarządzanie ryzykiem. 2) Wypełnia się w przypadku, gdy kontrola zarządcza nie zapewniła w wystarczającym stopniu jednego lub więcej z wymienionych elementów: zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi, skuteczności i efektywności działania, wiarygodności sprawozdań, ochrony zasobów,

32 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej przestrzeganie i promowanie zasad etycznego postępowania, efektywności i skuteczności przepływu informacji oraz zarządzania ryzykiem. 3) Wypełnia się w przypadku, gdy kontrola zarządcza nie zapewniła w wystarczającym stopniu żadnego z wymienionych elementów: zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi, skuteczności i efektywności działania, wiarygodności sprawozdań, ochrony zasobów, przestrzeganie i promowanie zasad etycznego postępowania, efektywności i skuteczności przepływu informacji oraz zarządzania ryzykiem. 4) Znakiem X zaznaczyć odpowiednie wiersze. 5) Standardy kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych ogłoszone przez Ministra Finansów na podstawie art. 69 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.) w Komunikacie Ministra Finansów Dz. Urz. MF 2009, nr 15, poz.84 6) Dział II sporządzany jest w przypadku, gdy w Dziale I niniejszego oświadczenia zaznaczono cześć B lub C. 7) Dział III wypełnia się w przypadku, gdy w Dziale I oświadczenia za rok poprzedzający rok, którego dotyczy niniejsze oświadczenie, była zaznaczona część B lub C lub gdy w roku, którego dotyczy niniejsze oświadczenie, były podejmowane inne niezaplanowane działania mające na celu poprawę funkcjonowania kontroli zarządczej.

33 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej Lipno, dnia (imię i nazwisko pracownika)... (stanowisko) OŚWIADCZENIE Oświadczam, że zgodnie z art. 226 k.p zostałem(am) poinformowany(a) o ryzyku zawodowym, które łączy się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami występujących na nw. stanowisku/ach pracy w MIEJSKIM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W LIPNIE (nazwa stanowiska pracy) (nazwa stanowiska pracy) (nazwa stanowiska pracy) Zostałem(am) poinformowany(a) o: - zagrożeniach występujących przy wykonywanych czynnościach na stanowisku pracy* - zagrożeniami biologicznymi* - zagrożeniach wypadkowych* - pracach uciążliwych, niebezpiecznych* - zagrożeniach czynnikami chemicznymi w tym substancjami trującymi, rakotwórczymi* - innych zagrożeniach związanych z wykonywaną pracą* niepotrzebne skreślić... (data).... (podpis pracownika) Informacji pracownikowi udzielił:... (data, podpis kierownika jednostki lub osoby upoważnionej)

34 ZAŁĄCZNIK NR 8 do Zarządzenia nr 4 /2011 Dyrektora MOPS w Lipnie z dnia 27 kwietnia 2011 roku w sprawie ustalenia zasad kontroli zarządczej