Większość genów E. coli ma w promotorach zgodne sekwencje -10 i -35 rozpoznawane przez σ 70 (o m.cz. 70 kda).

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Większość genów E. coli ma w promotorach zgodne sekwencje -10 i -35 rozpoznawane przez σ 70 (o m.cz. 70 kda)."

Transkrypt

1 Regulony Grupy bakteryjnych operonów i rozproszone po różnych chromosomach geny eukariotyczne pozostające pod kontrolą tego samego białka regulatorowego nazywamy regulonami. E. coli istnieje co najmniej 40 regulonów, regulon tworzą np. geny systemu SOS i geny indukowane induktorem CAP-cAMP. Regulon SOS jest indukowany uszkodzeniami DNA. Kontrolujące go białko represorowe LexA wiąże się do co najmniej 20 operatorów rozrzuconych po całym genomie E. coli. Porównanie sekwencji ich operatorów wykazało obecność 7 wysoce konserwowanych zasad. Położenie operatorów wiążących LexA względem miejsca startu transkrypcji jest bardzo zróżnicowane, co świadczy o tym, że nie jego umiejscowienie, lecz sekwencja jest czynnikiem istotnym dla hamowania transkrypcji.

2 Większość genów E. coli ma w promotorach zgodne sekwencje -10 i -35 rozpoznawane przez σ 70 (o m.cz. 70 kda). W warunkach szoku cieplnego wzrasta w komórce ilość i stabilność σ 32, która inicjuje transkrypcję regulonu hsp (ang. heat shock protein). W skład regulonu hsp wchodzi ok. 30 genów z elementami promotora specyficznymi dla σ 32. Geny białek szoku cieplnego kodują albo proteazy degradujące zdenaturowane białka albo chaperony, białka opiekuńcze. W normalnych warunkach chaperony ułatwiają ufałdowanie nowo powstałych białek, zaś w warunkach szoku cieplnego łączą się ze zdenaturowanymi białkami umożliwiając im odzyskanie aktywnej konformacji lub kierując je na drogę proteolitycznego rozpadu.

3 O STATUSIE TRANSKRYPCYJNYM EUKARIOTYCZNEGO GENU decydują wzajemne INTERAKCJE * histonów, ** czynników transkrypcyjnych (zarówno tych związanych z promotorem, jak i z dalszymi sekwencjami) *** kompleksu polimerazy RNA **** białek macierzy jądrowej ***** niekodujących RNA

4 W komórkach eukariotycznych istnienie 3 polimeraz RNA, nukleosomów, procesu dojrzewania końców RNA, składania eksonów, ich alternatywnego składania, przedziałów komórkowych rozdzielających procesy transkrypcji i translacji, potranslacyjnej modyfikacji białek i ich komórkowa lokalizacja stwarzają dodatkowe poziomy regulacji aktywności genów i ich produktów. W eukariotycznych promotorach oprócz miejsca wiązania jednej z polimeraz RNA istnieje na ogół szereg miejsc wiązania dodatkowych białkowych czynników transkrypcyjnych. Miejsca wiązania białek wpływających na transkrypcję mogą być też położone z dala od promotora, zarówno po stronie 5 jak i 3 genu. W zależności od funkcji nazywa się je wzmacniaczami/enhancerami lub wyciszaczami/silencerami. Wiele z tych sekwencji regulatorowych jest specyficznie rozpoznawanych przez więcej niż jeden białkowy czynnik transkrypcyjny.

5 szukaj: Sadakierska

6 gen - odcinek DNA niosący informację o budowie jednego polipeptydu (czasem rodziny blisko spokrewnionych polipeptydów tzw. izoform) lub jednego rodzaju funkcjonalnego RNA (rrna, trna, snrna, snorna, mirna...) zależność gen-polipeptyd wynik ekspresji genu tj. transkrypcji informacji z DNA na RNA oraz translacji kodu genetycznego zawartego w sekwencji kodującej mrna na sekwencję aminokwasów w białku zależność gen-cecha, genotyp-fenotyp sumaryczny wynik regulacji ekspresji genów przez sekwencje regulatorowe, interakcji alleli (zjawiska dominacji, współdominacji, kodominacji) i genów nieallelicznych (proste współdziałanie genów zaangażowanych w ten sam szlak metaboliczny, epistaza, kumulowanie się efektów genów cech ilościowych), zjawisk epigenetycznych oraz warunków środowiska

7 prawa Mendla cechy grochu badane przez Mendla 6

8 prawa Mendla KRZYŻOWKA MENDLOWSKA: P (pokolenie rodzicielskie) rośliny czystych linii o przeciwstawnych fenotypach dotyczących tej samej cechy, z których jedna w pełni dominuje nad drugą czyste linie to takie, w obrębie których krzyżowanie osobników daje tylko potomstwo o takim samym fenotypie jak osobniki rodzicielskie

9 prawa Mendla KRZYŻOWKA MENDLOWSKA: P (pokolenie rodzicielskie) rośliny czystych linii o przeciwstawnych fenotypach dotyczących tej samej cechy, z któych jedna w pełni dominuje nad drugą F 1 (pierwsze pokolenie potomstwa osobników rodzicielskich) hybrydy, mieszańce, wszystkie jednakowe fenotypowo z jedną z linii rodzicielskich F 2 (drugie pokolenie) powstałe w wyniku krzyżowania/samozapłodnienia osobników z F 1

10 W MENDLOWSKIEJ KRZYŻÓWCE 1- GENOWEJ (MONOHYBRYDY): * całe pokolenie F 1 ma tę sama cechę co jedna z linii rodzicielskich ** w pokoleniu F 2 pojawiają się cechy obu linii rodzicielskich w stosunku 3:1

11 wnioski Mendla z krzyżówek monohybrydowych 1. geny mogą pozostawać ukryte, nie wyrażać się gen dominujący ujawnia się w F 1 gen recesywny nie ujawnia się w F 1 2. mimo że jedna z linii P i całe F 1 wyglądają identycznie, muszą być genetycznie różne fenotyp cecha (zespół cech) ujawniona (/ych) genotyp zestaw genów danego organizmu 3. F 1 musi mieć geny obu cech pokolenia P każda cecha musi być determinowana przez (co najmniej) 2 czynniki allele alternatywne formy genu gen może mieć wiele alleli (np. gen grup krwi sytemu AB0 J B > i; gen umaszczenia królików C > c ch > c h > c) genotyp zestaw alleli wszystkich genów danego osobnika I prawo Mendla prawo czystości gamet: gamety zawierają tylko po jednym allelu danego genu

12 Segregacja chromosomów homologicznych podczas I podziału mejotycznego jest mechanizmem leżącym u podstaw segregacji alleli.

13 nierozejście się (nondysjunkcja) chromosomów homologicznych w którymkolwiek podziale mejotycznym prowadzi do aneuploidii i poliploidii skutki prawidłowego rozejścia się chromosomów płci i ich nondysjunkcji w czasie spermatogenezy u człowieka

14 II prawo Mendla - prawo niezależnej segregacji dwu par alleli: Allele dwóch różnych genów przechodzą do gamet niezależnie od siebie. Niezależne ustawianie się każdego biwalentu w płytce metafazowej jest mechanizmem leżącym u podstaw mieszania się alleli różnych genów.

15 II prawo Mendla dotyczy genów położonych na różnych chromosomach geny leżące na tym samym chromosomie blisko siebie są sprzężone i nie mogą segregować niezależnie

16 prawa Mendla I prawo czystości gamet II prawo niezależnej segregacji dwu par alleli stosunki mendlowskie w F 2 (3:1; 9:3:3:1) nie zawsze są zachowywane bo: (i) dotyczą genów, których jeden allel w pełni dominuje nad drugim a istnieją geny o niepełnej dominacji (np. gen barwy kwiatu u lwiej paszczy) oraz geny kodominujące (np. allele I A i I B grupy krwi systemu AB0) (ii) dotyczą genów, których żaden allel nie jest letalny

17 (iii) dotyczą cech determinowanych jednym genem a wiele cech jest wynikiem współdziałania wielu genów: (a) prostego współdziałania (np. geny ubarwienia papużek falistych: Y_bb żółte, yyb_ niebieskie, Y_B_ zielone, yybb białe), (b) epistazy (np. geny umaszczenia labradorów: B_ czarne, bb brązowe, E_ barwnik czarny/brązowy zlokalizowany we włosie, ee brak odkładania barwnika w sierści maść biszkoptowa ) typ interakcji genów podstawowy stosunek A_ B_ A_ bb aa B_ aa bb stosunek fenotypowy 1) brak interakcji 2) epistaza recesywna 3) podwójna epistaza recesywna 4) epistaza dominująca 5) podwójna epistaza dominująca 6) epistaza dominująca i recesywna :3:3:1 9:3:4 9:7 12:3:1 15:1 13:3 (c) cechy ilościowe warunkowane są genami kumulatywnymi

18 (iv) warunki środowiska mogą kontrolować ekspresję genu (np. allelu c h himalajskiego umaszczenia; efekt matczyny) (v) geny mogą wykazywać niepełną penetrację lub zmienną ekspresywność (vi) zjawiska epigenetyczne mogą prowadzić do wyciszania genów (vii) geny pozachromosomowe dziedziczą się niemendlowsko (viii) dotyczą genów autosomalnych, a geny mające locus na chr. płci segregują wraz z płcią

19 Genetyka cech ilościowych fenotypy P F 2 Cechy o zmienności ciągłej są warunkowane wieloma genami, z których każdy segreguje zgodnie z prawami Mendla, a ich efekty fenotypowe sumują się. geny kumulatywne, poligeny

20 krzywa normalna rozkład Gaussa

21 średnia arytmetyczna wariancja odchylenie standardowe x åxi = 2 2 å( x- x) V = s = s = n n-1 2 s = s = sd = V częstość (liczba osobników o danej wartości cechy) -3σ -2σ -1σ średnia +1σ +2σ +3σ wartość cechy 68% 95,5% 99,7%

22 plony pszenicy zimowej w Casselton w Północnej Dakocie na przestrzeni 10 lat plon [buszli/akra= 1121 kg/ha] odmiana rok Roughrider Seward Agassiz zmienność cechy ilościowej (np. plonu w obrębie poszczególnych lat) jest warunkowana zmianami środowiskowymi

23 fenotyp = genotyp + środowisko zmienność fenotypowa = zm. genetyczna + zm. środowiskowa Podstawowe źródła zmienności genetycznej: losowy rozdział chromosomów zróżnicowana częstość alleli rekombinacja mutacje współdziałanie genów allelicznych i nieallelicznych

24 udział zmienności genetycznej w całkowitej zmienności fenotypowej odziedziczalność (h 2 ) skuteczność selekcji zależy od odziedziczalności

25 badanie odziedziczalności u ludzi: ocena udziału genów porównanie zgodności fenotypu u bliźniąt jednojajowych (MZ) i dwujajowych (DZ) ocena udziału środowiska - porównanie zgodności fenotypu u bliźniąt wychowywanych w tym samym środowisku lub oddzielnie wysoka zgodność fenotypowa u MZ i niska u DZ - duże znaczenie zmienności genetycznej wysoka zgodność fenotypowa zarówno u MZ jak i DZ wychowywanych w tym samym środowisku duże znaczenie zmienności środowiskowej

26 zgodność cecha MZ DZ determinacja choroba Huntingtona anemia sierpowata mukowiscydoza 100% 50% 1-genowa autosomalna dominująca 100% 25% 1-genowa autosomalna recesywna 100% 25% 1-genowa autosomalna recesywna odra 97% 94% środowiskowa (zakaźna) rozszczep wargi 40% 4% środowiskowa + liczne geny cukrzyca insulinozal. 30% 6% środowiskowa + 1 gen choroba wieńcowa 46% 12% środowiskowa + 1 gen schizofrenia 46% 14% środowiskowa + 1 gen

27 TESTY ALLELICZNOŚCI ustalają czy dwie niezależne mutacje wpływające na tę samą cechę są * alleliczne (w tym samym genie) czy też * niealleliczne (w różnych genach współdziałających w determinacji tej cechy)

28 P: mutant 1 mutant 2 F 1 : fenotyp dziki lub zmutowany komplementują (uzupełniają się) geny nie komplementują należą do różnych tej samej grupy komplementacyjnej niealleliczne są alleliczne

29 cis trans w heterozygocie cis a b a + b + trans a b + a + b dwie mutacje niealleliczne zawsze komplementują dając dziki fenotyp cis a 1 a 2 a + trans a 1 a 2 dwie mutacje alleliczne komplementują dając dziki fenotyp tylko w ułożeniu cis

30 Po przeprowadzeniu testu cistrans, jeśli mutacje okazały się alleliczne (stanowią allele funkcjonalne), można ustalić czy są to również allele strukturalne (czy mutacje dotyczą tego samego nukleotydu) F 1 P w a w a w o. morelowe o. białe F 1 w a w w a o. jasnomorelowe o. morelowe w - w a w a w jasnomorelowe w a morelowe P w a w w w ww w - o. jasnomorelowe o. białe białe białe w i w a nie są allelami strukturalnymi, pomiędzy ich loci zachodzi rekombinacja r z a d k o w a w a w jasnomorelowe + w + w w dzikie w a - jasnomorelowe + w dzikie

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Program wykładu 1. Jakie

Bardziej szczegółowo

Podstawy genetyki. ESPZiWP 2010

Podstawy genetyki. ESPZiWP 2010 Podstawy genetyki ESPZiWP 2010 Genetyka - nauka o dziedziczności i zmienności organizmów, wyjaśniająca prawa rządzące podobieństwami i różnicami pomiędzy osobnikami spokrewnionymi przez wspólnego przodka

Bardziej szczegółowo

Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej

Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Seminarium 1 część 1 Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Genom człowieka Genomem nazywamy całkowitą ilość DNA jaka

Bardziej szczegółowo

GENETYKA. Genetyka. Dziedziczność przekazywanie cech rodziców potomstwu Zmienność występowanie różnic pomiędzy różnymi osobnikami tego samego gatunku

GENETYKA. Genetyka. Dziedziczność przekazywanie cech rodziców potomstwu Zmienność występowanie różnic pomiędzy różnymi osobnikami tego samego gatunku GENETYKA Genetyka Nauka o dziedziczności i zmienności organizmów, wyjaśniająca prawa rządzące podobieństwami i różnicami pomiędzy osobnikami spokrewnionymi przez wspólnego przodka Dziedziczność przekazywanie

Bardziej szczegółowo

BLISKIE SPOTKANIA Z BIOLOGIĄ

BLISKIE SPOTKANIA Z BIOLOGIĄ BLISKIE SPOTKANIA Z BIOLOGIĄ Instytutu Biologii Eksperymentalnej Instytut Biologii Środowiska Katedra Biologii Ewolucyjnej UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO Wykłady Środy, 15.45, Aula Biblioteki UKW Czas

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY GENETYKI. Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk

PODSTAWY GENETYKI. Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk PODSTAWY GENETYKI Prawa Mendla (jako punkt wyjścia) Epistaza (interakcje między genami) Sprzężenia genetyczne i mapowanie genów Sprzężenie z płcią Analiza rodowodów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ gamety matczyne Genetyka

Bardziej szczegółowo

PRAWO CZYSTOŚCI GAMET (I Prawo Mendla) RELACJE MIĘDZY ALLELAMI TEGO SAMEGO GENU

PRAWO CZYSTOŚCI GAMET (I Prawo Mendla) RELACJE MIĘDZY ALLELAMI TEGO SAMEGO GENU A A a a A a PRAWO CZYSTOŚCI GAMET (I Prawo Mendla) Osobnik diploidalny wytwarza haploidalne gamety, do których w sposób losowy trafiają po jednym chromosomie z pary (po jednym alleleu z pary), zatem osobnik

Bardziej szczegółowo

a) Zapisz genotyp tego mężczyzny... oraz zaznacz poniżej (A, B, C lub D), jaki procent gamet tego mężczyzny będzie miało genotyp ax b.

a) Zapisz genotyp tego mężczyzny... oraz zaznacz poniżej (A, B, C lub D), jaki procent gamet tego mężczyzny będzie miało genotyp ax b. W tomie 2 zbioru zadań z biologii z powodu nieprawidłowego wprowadzenia komendy przenoszenia spójników i przyimków do następnej linii wystąpiła zamiana samotnych dużych liter (A, I, W, U) na małe litery.

Bardziej szczegółowo

Plan wykładów z genetyki ogólnej

Plan wykładów z genetyki ogólnej Plan wykładów z genetyki ogólnej 01 Metody genetyki klasycznej 02 Metody analizy DNA 03 Metody analizy genomu 04 Genomy prokariontów 05 Genomy eukariontów 06 Zmienność genomów w populacjach 07 Genomy a

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT

ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT Ćwiczenia 1 mgr Magda Kaczmarek-Okrój magda_kaczmarek_okroj@sggw.pl 1 ZAGADNIENIA struktura genetyczna populacji obliczanie frekwencji genotypów obliczanie frekwencji alleli

Bardziej szczegółowo

GENETYCZNE PODSTAWY ZMIENNOŚCI ORGANIZMÓW ZASADY DZIEDZICZENIA CECH PODSTAWY GENETYKI POPULACYJNEJ

GENETYCZNE PODSTAWY ZMIENNOŚCI ORGANIZMÓW ZASADY DZIEDZICZENIA CECH PODSTAWY GENETYKI POPULACYJNEJ GENETYCZNE PODSTAWY ZMIENNOŚCI ORGANIZMÓW ZASADY DZIEDZICZENIA CECH PODSTAWY GENETYKI POPULACYJNEJ ZMIENNOŚĆ - występowanie dziedzicznych i niedziedzicznych różnic między osobnikami należącymi do tej samej

Bardziej szczegółowo

Pamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA. A C C G T G C C A A T C G A...

Pamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA. A C C G T G C C A A T C G A... 1. Zadanie (0 2 p. ) Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry. ta sama co w komórce macierzystej, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, gamety, komórki budujące

Bardziej szczegółowo

Zmienność. środa, 23 listopada 11

Zmienność.  środa, 23 listopada 11 Zmienność http://ggoralski.com Zmienność Zmienność - rodzaje Zmienność obserwuje się zarówno między poszczególnymi osobnikami jak i między populacjami. Różnice te mogą mieć jednak różne podłoże. Mogą one

Bardziej szczegółowo

Program ćwiczeń z przedmiotu BIOLOGIA MOLEKULARNA I GENETYKA, część I dla kierunku Lekarskiego, rok I 2015/2016. Ćwiczenie nr 1 (06-07.10.

Program ćwiczeń z przedmiotu BIOLOGIA MOLEKULARNA I GENETYKA, część I dla kierunku Lekarskiego, rok I 2015/2016. Ćwiczenie nr 1 (06-07.10. Program ćwiczeń z przedmiotu BIOLOGIA MOLEKULARNA I GENETYKA, część I dla kierunku Lekarskiego, rok I 2015/2016 Ćwiczenie nr 1 (06-07.10.2015) Temat: Wprowadzenie 1. Omówienie regulaminu zajęć Temat: Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

GENETYKA POPULACJI. Ćwiczenia 1 Biologia I MGR /

GENETYKA POPULACJI. Ćwiczenia 1 Biologia I MGR / GENETYKA POPULACJI Ćwiczenia 1 Biologia I MGR 1 ZAGADNIENIA struktura genetyczna populacji obliczanie frekwencji genotypów obliczanie frekwencji alleli przewidywanie struktury następnego pokolenia przy

Bardziej szczegółowo

2. Rozdział materiału genetycznego w czasie podziałów komórkowych - mitozy i mejozy

2. Rozdział materiału genetycznego w czasie podziałów komórkowych - mitozy i mejozy Program ćwiczeń z przedmiotu BIOLOGIA MOLEKULARNA I GENETYKA, część I (GENETYKA) dla kierunku Lekarskiego, rok I 2017/2018 Ćwiczenie nr 1 (09-10.10.2017) Temat: Wprowadzenie 1. Omówienie regulaminu zajęć

Bardziej szczegółowo

Podstawy genetyki. Genetyka klasyczna, narzędzia badawcze genetyki

Podstawy genetyki. Genetyka klasyczna, narzędzia badawcze genetyki Podstawy genetyki Genetyka klasyczna, narzędzia badawcze genetyki Podręczniki } Podstawy biologii molekularnej L.A. Allison } Genomy TA Brown, wyd. 3 } Genetyka molekularna P Węgleński (red.), wyd. 2 2

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko...kl...

Imię i nazwisko...kl... Gimnazjum nr 4 im. Ojca Świętego Jana Pawła II we Wrocławiu SPRAWDZIAN GENETYKA GR. A Imię i nazwisko...kl.... 1. Nauka o regułach i mechanizmach dziedziczenia to: (0-1pkt) a) cytologia b) biochemia c)

Bardziej szczegółowo

Dr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany

Dr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany 1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy

Bardziej szczegółowo

Biologia molekularna z genetyką

Biologia molekularna z genetyką Biologia molekularna z genetyką P. Golik i M. Koper Konwersatorium 2: Analiza genetyczna eukariontów Drosophilla melanogaster Makrokierunek: Bioinformatyka i Biologia Systemów; 2016 Opracowano na podstawie

Bardziej szczegółowo

6. Uzupełnij zdanie, wstawiajac w odpowiednie miejsce wyrażenie ujawni się lub nie ujawni się :

6. Uzupełnij zdanie, wstawiajac w odpowiednie miejsce wyrażenie ujawni się lub nie ujawni się : ID Testu: 9S6C1A4 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Allelami nazywamy A. takie same formy jednego genu. B. różne formy różnych genów. C. takie same formy różnych genów. D. różne formy jednego genu.

Bardziej szczegółowo

Zestaw 1 Genetyka. Zadanie 2.(1pkt) Schemat przedstawia rodowód genetyczny pewnej rodziny. Kółko oznacza kobietę, kwadrat oznacza mężczyznę.

Zestaw 1 Genetyka. Zadanie 2.(1pkt) Schemat przedstawia rodowód genetyczny pewnej rodziny. Kółko oznacza kobietę, kwadrat oznacza mężczyznę. Zestaw 1 Genetyka Zadanie 1. (3pkt) Praworęczność i leworęczność są cechami dziedzicznymi, przy czym tendencja do używania prawej ręki jest cechą dominującą. Gen warunkujący tę cechę jest zlokalizowany

Bardziej szczegółowo

Konkurs szkolny Mistrz genetyki etap II

Konkurs szkolny Mistrz genetyki etap II onkurs szkolny istrz genetyki etap II 1.W D pewnego pierwotniaka tymina stanowi 28 % wszystkich zasad azotowych. blicz i zapisz, jaka jest zawartość procentowa każdej z pozostałych zasad w D tego pierwotniaka.

Bardziej szczegółowo

Metabolizm i biochemia

Metabolizm i biochemia Metabolizm i biochemia Zad. 14 ( 3p.) b) W odpowiedziach powinno być że jest to cykl anaboliczny. Zad. 16 ( 3p.) b) Cysteina jest aminokwasem endogennym, który teoretycznie nie musi być dostarczany z pokarmem.

Bardziej szczegółowo

TATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe

TATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe Promotory genu Promotor bliski leży w odległości do 40 pz od miejsca startu transkrypcji, zawiera kasetę TATA. Kaseta TATA to silnie konserwowana sekwencja TATAAAA, występująca w większości promotorów

Bardziej szczegółowo

Napisz, który z przedstawionych schematycznie rodzajów replikacji (A, B czy C) ilustruje replikację semikonserwatywną. Wyjaśnij, na czym polega ten

Napisz, który z przedstawionych schematycznie rodzajów replikacji (A, B czy C) ilustruje replikację semikonserwatywną. Wyjaśnij, na czym polega ten Napisz, który z przedstawionych schematycznie rodzajów replikacji (A, B czy C) ilustruje replikację semikonserwatywną. Wyjaśnij, na czym polega ten proces. Na schemacie przedstawiono etapy przekazywania

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT 1. RÓWNOWAGA GENETYCZNA POPULACJI. Prowadzący: dr Wioleta Drobik Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt

ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT 1. RÓWNOWAGA GENETYCZNA POPULACJI. Prowadzący: dr Wioleta Drobik Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt ZARZĄDZANIE POPULACJAMI ZWIERZĄT 1. RÓWNOWAGA GENETYCZNA POPULACJI Fot. W. Wołkow Prowadzący: dr Wioleta Drobik Katedra Genetyki i Ogólnej Hodowli Zwierząt POPULACJA Zbiór organizmów żywych, które łączy

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ 1. Gen to odcinek DNA odpowiedzialny

Bardziej szczegółowo

Dziedziczenie poligenowe

Dziedziczenie poligenowe Dziedziczenie poligenowe Dziedziczenie cech ilościowych Dziedziczenie wieloczynnikowe Na wartość cechy wpływa Komponenta genetyczna - wspólne oddziaływanie wielu (najczęściej jest to liczba nieznana) genów,

Bardziej szczegółowo

mikrosatelitarne, minisatelitarne i polimorfizm liczby kopii

mikrosatelitarne, minisatelitarne i polimorfizm liczby kopii Zawartość 139371 1. Wstęp zarys historii genetyki, czyli od genetyki klasycznej do genomiki 2. Chromosomy i podziały jądra komórkowego 2.1. Budowa chromosomu 2.2. Barwienie prążkowe chromosomów 2.3. Mitoza

Bardziej szczegółowo

Geny, a funkcjonowanie organizmu

Geny, a funkcjonowanie organizmu Geny, a funkcjonowanie organizmu Wprowadzenie do genów letalnych Geny kodują Białka Kwasy rybonukleinowe 1 Geny Występują zwykle w 2 kopiach Kopia pochodząca od matki Kopia pochodząca od ojca Ekspresji

Bardziej szczegółowo

Temat 6: Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią.

Temat 6: Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią. Temat 6: Genetyczne uwarunkowania płci. Cechy sprzężone z płcią. 1. Kariotyp człowieka. 2. Determinacja płci u człowieka. 3. Warunkowanie płci u innych organizmów. 4. Cechy związane z płcią. 5. Cechy sprzężone

Bardziej szczegółowo

a) lokalizacja DNA i RNA w komórkach stożka wzrostu korzenia Allium cepa prep. mikr. rys.

a) lokalizacja DNA i RNA w komórkach stożka wzrostu korzenia Allium cepa prep. mikr. rys. Program ćwiczeń z przedmiotu GENETYKA dla kierunku Dietetyka studia stacjonarne licencjat, rok I 2015/2016 Ćwiczenie nr 1 (23.02.2016r.) 1. Omówienie regulaminu zajęć. 2. Budowa mikroskopu i zasady techniki

Bardziej szczegółowo

Składniki jądrowego genomu człowieka

Składniki jądrowego genomu człowieka Składniki jądrowego genomu człowieka Genom człowieka 3 000 Mpz (3x10 9, 100 cm) Geny i sekwencje związane z genami (900 Mpz, 30% g. jądrowego) DNA pozagenowy (2100 Mpz, 70%) DNA kodujący (90 Mpz ~ ok.

Bardziej szczegółowo

Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.

Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Historia } Selekcja w hodowli zwierząt, co najmniej 10 000 lat temu } Sztuczne zapłodnienie (np. drzewa daktylowe) 1000 lat temu

Bardziej szczegółowo

TRANSLACJA II etap ekspresji genów

TRANSLACJA II etap ekspresji genów TRANSLACJA II etap ekspresji genów Tłumaczenie informacji genetycznej zawartej w mrna (po transkrypcji z DNA) na aminokwasy budujące konkretne białko. trna Operon (wg. Jacob i Monod) Zgrupowane w jednym

Bardziej szczegółowo

GIMNAZJUM SPRAWDZIANY SUKCES W NAUCE

GIMNAZJUM SPRAWDZIANY SUKCES W NAUCE GIMNAZJUM SPRAWDZIANY BIOLOGIA klasa III SUKCES W NAUCE II GENETYKA CZŁOWIEKA Zadanie 1. Cechy organizmu są warunkowane przez allele dominujące i recesywne. Uzupełnij tabelę, wykorzystując poniższe określenia,

Bardziej szczegółowo

1. Na podanej sekwencji przeprowadź proces replikacji, oraz do obu nici proces transkrypcji i translacji, podaj zapis antykodonów.

1. Na podanej sekwencji przeprowadź proces replikacji, oraz do obu nici proces transkrypcji i translacji, podaj zapis antykodonów. mrna 1. Na podanej sekwencji przeprowadź proces replikacji, oraz do obu nici proces transkrypcji i translacji, podaj zapis antykodonów. GGA CGC GCT replikacja CCT GCG CGA transkrypcja aminokwasy trna antykodony

Bardziej szczegółowo

6. Z pięciowęglowego cukru prostego, zasady azotowej i reszty kwasu fosforowego, jest zbudowany A. nukleotyd. B. aminokwas. C. enzym. D. wielocukier.

6. Z pięciowęglowego cukru prostego, zasady azotowej i reszty kwasu fosforowego, jest zbudowany A. nukleotyd. B. aminokwas. C. enzym. D. wielocukier. ID Testu: F5679R8 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Na indywidualne cechy danego osobnika ma (maja) wpływ A. wyłacznie czynniki środowiskowe. B. czynniki środowiskowe i materiał genetyczny. C. wyłacznie

Bardziej szczegółowo

Wstęp do genetyki człowieka Choroby rzadkie nie są takie rzadkie

Wstęp do genetyki człowieka Choroby rzadkie nie są takie rzadkie Wstęp do genetyki człowieka Choroby rzadkie nie są takie rzadkie Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Medycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego 2018 Ludzki genom: 46 chromosomów 22 pary

Bardziej szczegółowo

Analiza sprzężeń u człowieka. Podstawy

Analiza sprzężeń u człowieka. Podstawy Analiza sprzężeń u człowieka Podstawy Badanie relacji genotyp-fenotyp u człowieka Analiza sprzężeń - poszukiwanie rejonów chromosomu położonych blisko genu determinującego daną cechę Analiza asocjacji

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 16/17. Szacowanie częstości mutacji punktowych. Mutacje chromosomowe strukturalne. Mutacje chromosomowe liczbowe.

Ćwiczenie 16/17. Szacowanie częstości mutacji punktowych. Mutacje chromosomowe strukturalne. Mutacje chromosomowe liczbowe. Ćwiczenie 16/17 Szacowanie częstości mutacji punktowych. Mutacje chromosomowe strukturalne. Mutacje chromosomowe liczbowe. Prof. dr hab. Roman Zieliński 1. Szacowanie częstości mutacji punktowych 1.1.

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Wykład 5 Droga od genu do

Bardziej szczegółowo

I. Genetyka. Dział programu Lp. Temat konieczny podstawowy rozszerzający

I. Genetyka. Dział programu Lp. Temat konieczny podstawowy rozszerzający I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? wymienia cechy gatunkowe i indywidualne podanych organizmów wyjaśnia, że jego podobieństwo do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech definiuje pojęcia genetyka oraz

Bardziej szczegółowo

Ekologia molekularna. wykład 14. Genetyka ilościowa

Ekologia molekularna. wykład 14. Genetyka ilościowa Ekologia molekularna wykład 14 Genetyka ilościowa Dziedziczenie mendlowskie wykład 14/2 Cechy wieloczynnikowe (ilościowe) wzrost masa ciała kolor skóry kolor oczu itp wykład 14/3 Rodzaje cech ilościowych

Bardziej szczegółowo

1 Podstawowe pojęcia z zakresu genetyki. 2 Podstawowy model dziedziczenia

1 Podstawowe pojęcia z zakresu genetyki. 2 Podstawowy model dziedziczenia Rachunek Prawdopodobieństwa MAP8 Wydział Matematyki, Matematyka Stosowana Projekt - zastosowania rachunku prawdopodobieństwa w genetyce Opracowanie: Antonina Urbaniak Podstawowe pojęcia z zakresu genetyki

Bardziej szczegółowo

Dziedziczenie cech sprzężonych, crossing-over i mapy chromosomów

Dziedziczenie cech sprzężonych, crossing-over i mapy chromosomów Dziedziczenie cech sprzężonych, crossing-over i mapy chromosomów Zadanie 1. Komórka zawiera 3 pary chromosomów, mieszczących 5 par genów. Pary genów A, a i B, b sprzężone są w układzie cis. Pary C, c i

Bardziej szczegółowo

Spis treści Część I. Genetyczne podstawy hodowli roślin 1. Molekularne podstawy dziedziczenia cech Dariusz Crzebelus, Adeta Adamus, Maria Klein

Spis treści Część I. Genetyczne podstawy hodowli roślin 1. Molekularne podstawy dziedziczenia cech Dariusz Crzebelus, Adeta Adamus, Maria Klein Spis treści Część I. Genetyczne podstawy hodowli roślin 1. Molekularne podstawy dziedziczenia cech... 15 Dariusz Crzebelus, Adeta Adamus, Maria Klein 1.1. Budowa DNA i przepływ informacji genetycznej...

Bardziej szczegółowo

Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ ( , III edycja)

Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ ( , III edycja) 1. Organizatorzy konkursu. Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ (2018-2019, III edycja) Iwona Paprzycka nauczyciel biologii

Bardziej szczegółowo

Analiza sprzężeń u człowieka. Podstawy

Analiza sprzężeń u człowieka. Podstawy Analiza sprzężeń u człowieka Podstawy Geny i chromosomy Allele genów zlokalizowanych na różnych chromosomach segregują niezależnie (II prawo Mendla) Dla 2 genów: 4 równoliczne klasy gamet W. S Klug, M.R

Bardziej szczegółowo

Biologia medyczna, lekarski Ćwiczenie ; Ćwiczenie 19

Biologia medyczna, lekarski Ćwiczenie ; Ćwiczenie 19 Ćwiczenie 19 Fenotyp sportowca. Geny warunkujące fenotyp sportowca. Testy DNA w ocenie predyspozycji sportowych i ich aspekty etyczne. Genetyka cech ilościowych. Prof. dr hab. Roman Zieliński 1. "Fenotyp

Bardziej szczegółowo

Podstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.

Podstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Podstawy biologii Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Historia } Selekcja w hodowli zwierząt, co najmniej 10 000 lat temu } Sztuczne zapłodnienie (np. drzewa daktylowe) 1000 lat temu } Podobne

Bardziej szczegółowo

Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ [2017/2018]

Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ [2017/2018] Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ [2017/2018] 1. Organizatorzy konkursu. Iwona Paprzycka nauczyciel biologii VI Liceum

Bardziej szczegółowo

Genetyka SYLABUS A. Informacje ogólne

Genetyka SYLABUS A. Informacje ogólne Genetyka A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania

Bardziej szczegółowo

[ IMIĘ I NAZWISKO:. KLASA NR.. ] Zadania genetyczne

[ IMIĘ I NAZWISKO:. KLASA NR.. ] Zadania genetyczne Zadanie 1. (2 pkt). Ciemnooki mężczyzna, którego ojciec miał oczy piwne a matka niebieskie, poślubił ciemnooką kobietę. Syn tej pary jest niebieskooki. Przyjmując oznaczenia: allel dominujący (barwnik

Bardziej szczegółowo

Czarny EEBB, EeBB, EEBb, EeBb Żółty z czarnym nosem eebb, eebb Żółty z cielistym nosem (NBP) Czekoladowy EEbb, Eebb

Czarny EEBB, EeBB, EEBb, EeBb Żółty z czarnym nosem eebb, eebb Żółty z cielistym nosem (NBP) Czekoladowy EEbb, Eebb 3. Dziedziczenie umaszczenia. Dziedziczenie koloru czarnego i żółtego jest stosunkowo łatwe do wyjaśnienia i następuje według prostych praw Mendla : dominujący czarny i recesywny żółty. Dziedziczenie koloru,

Bardziej szczegółowo

REPLIKACJA DNA REPLIKACJA DNA CYKL ŻYCIOWY KOMÓRKI

REPLIKACJA DNA REPLIKACJA DNA CYKL ŻYCIOWY KOMÓRKI CYKL ŻYCIOWY KOMÓRKI G 1 - interfaza (faza spoczynkowa komórki) normalne funkcjonowanie komórki /2n; 2c/ S- synteza DNA (replikacja DNA)- 8h powielenie każdej z nici DNA /2n; 4c/ G 2 - faza podwojonego

Bardziej szczegółowo

Genetyka w nowej podstawie programowej biologii w szkole podstawowej

Genetyka w nowej podstawie programowej biologii w szkole podstawowej Genetyka w nowej podstawie programowej biologii w szkole podstawowej Anna Kimak-Cysewska Koszalin 2018 1. Genetyka w nowej podstawie programowej ważne pojęcia 2. Wykorzystanie myślenia wizualnego przy

Bardziej szczegółowo

TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów

TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Eksparesja genów TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Przepisywanie informacji genetycznej z makrocząsteczki DNA na mniejsze i bardziej funkcjonalne cząsteczki pre-mrna Polimeraza RNA ETAP I Inicjacja

Bardziej szczegółowo

Genetyka ekologiczna i populacyjna W8

Genetyka ekologiczna i populacyjna W8 Genetyka ekologiczna i populacyjna W8 Genetyka populacji: Treść wykładów Zmienność genetyczna i środowiskowa Mutacje i rekombinacje Kojarzenie krewniacze Częstość genów i genotypów w populacji i prawdopodobieństwo

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania:

Przedmiotowe zasady oceniania: Przedmiotowe zasady oceniania: Przedmiotowe Zasady Oceniania z biologii obowiązujący w roku szkolnym 2012/13 r. w VIII LO realizowany przez nauczycieli przedmiotu Justynę Baranowską, Mirosławę Drażniuk,

Bardziej szczegółowo

Podstawy genetyki SYLABUS A. Informacje ogólne

Podstawy genetyki SYLABUS A. Informacje ogólne Podstawy genetyki A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Język Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania

Bardziej szczegółowo

Przedmowa Wst p 1. Pochodzenie i udomowienie zwierz t gospodarskich 2. Genetyka ogólna

Przedmowa Wst p 1. Pochodzenie i udomowienie zwierz t gospodarskich 2. Genetyka ogólna Spis treści Przedmowa Wstęp Znaczenie metod genetycznych w doskonaleniu produkcji zwierzęcej MoŜliwości produkcyjne współczesnych ras zwierząt gospodarskich Znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej 1.

Bardziej szczegółowo

Zadanie 4 (0-2p) A.. Powyższy schemat przedstawia: a) łańcuch troficzny b) łańcuch pokarmowy c) obieg materii d) sieć pokarmową D G.

Zadanie 4 (0-2p) A.. Powyższy schemat przedstawia: a) łańcuch troficzny b) łańcuch pokarmowy c) obieg materii d) sieć pokarmową D G. Zadanie 1 (0-1p) Przedmiotem zainteresowania ekologii są a) działania mające na celu właściwe wykorzystanie i odnawianie zasobów przyrody b) relacje między organizmami i zależności między organizmami a

Bardziej szczegółowo

Tematyka zajęć z biologii

Tematyka zajęć z biologii Tematyka zajęć z biologii klasy: I Lp. Temat zajęć Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową Podstawowe zagadnienia materiału nauczania

Bardziej szczegółowo

GENETYKA POPULACJI. Fot. W. Wołkow

GENETYKA POPULACJI. Fot. W. Wołkow GENETYKA POPULACJI Fot. W. Wołkow GENETYKA POPULACJI Nauka która respektując zasady dziedziczenia z zakresu genetyki klasycznej bada mechanizmy dziedziczenia w odniesieniu do populacji Struktura genetyczna:

Bardziej szczegółowo

Analiza sprzężeń u człowieka. Podstawy

Analiza sprzężeń u człowieka. Podstawy Analiza sprzężeń u człowieka Podstawy Geny i chromosomy Allele genów zlokalizowanych na różnych chromosomach segregują niezależnie (II prawo Mendla) Dla 2 genów: 4 równoliczne klasy gamet W. S Klug, M.R

Bardziej szczegółowo

dostateczny oraz: wyjaśnia, z czego wynika komplementarność zasad przedstawia graficznie regułę

dostateczny oraz: wyjaśnia, z czego wynika komplementarność zasad przedstawia graficznie regułę WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII ZAKRES PODSTAWOWY KLASA I Dział Zakres wymagań na poszczególne oceny szkolne programowy dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący Od genu do cechy określa rolę

Bardziej szczegółowo

forma studiów Studia pierwszego stopnia - stacjonarne sposób ustalania Na ocenę końcową modułu składa się średnia ważona z 2 elementów:

forma studiów Studia pierwszego stopnia - stacjonarne sposób ustalania Na ocenę końcową modułu składa się średnia ważona z 2 elementów: Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Biotechnologia, poziom I Sylabus modułu: Podstawy genetyki (1BT_22) 1. Informacje ogólne koordynator modułu dr Damian Gruszka rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy Dział programu Temat Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy (P) rozszerzający (R) dopełniający (D) I. Od genu do cechy Budowa i funkcje kwasów

Bardziej szczegółowo

Analiza sprzężeń u człowieka. Podstawy

Analiza sprzężeń u człowieka. Podstawy Analiza sprzężeń u człowieka Podstawy Badanie relacji genotyp-fenotyp u człowieka Analiza sprzężeń - poszukiwanie rejonów chromosomu położonych blisko genu determinującego daną cechę Analiza asocjacji

Bardziej szczegółowo

Genetyka człowieka II. Cechy wieloczynnikowe, polimorfizmy i asocjacje

Genetyka człowieka II. Cechy wieloczynnikowe, polimorfizmy i asocjacje Genetyka człowieka II Cechy wieloczynnikowe, polimorfizmy i asocjacje Dziedziczenie Mendlowskie - jeden gen = jedna cecha np. allele jednego genu decydują o barwie kwiatów groszku Bardziej złożone - interakcje

Bardziej szczegółowo

Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???

Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*

Bardziej szczegółowo

Genetyka w nowej podstawie programowej

Genetyka w nowej podstawie programowej Genetyka w nowej podstawie programowej Dział Genetyka - III etap edukacyjny Rzetelna realizacja tego działu w gimnazjum jest kluczowa ze względu na to, że biotechnologia i inżynieria genetyczna jest omawiana

Bardziej szczegółowo

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU

ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU Dział VII. EKOLOGIA NAUKA O ŚRODOWISKU wyróżnia elementy żywe i nieożywione w obserwowanym ekosystemie oblicza zagęszczenie wybranej rośliny na badanym terenie określa znaczenie wiedzy ekologicznej w życiu

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17

Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17 Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD zakres rozszerzony LO 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17 Biologia na czasie 2 zakres rozszerzony nr dopuszczenia 564/2/2012 Biologia na czasie 3 zakres rozszerzony

Bardziej szczegółowo

Zadania z genetyki. Jacek Grzebyta. 21.XII.2005 version Powered by Λ. L A TEX 4 Unicode

Zadania z genetyki. Jacek Grzebyta. 21.XII.2005 version Powered by Λ. L A TEX 4 Unicode Zadania z genetyki Jacek Grzebyta 21.XII.2005 version 0.9.1 Powered by Λ L A TEX 4 Unicode Geny sprzężone 1. Po skrzyżowaniu dwóch roślin pomidora otrzymano wyłącznie rośliny o owocach gładkich, liściach

Bardziej szczegółowo

CECHY ILOŚCIOWE PARAMETRY GENETYCZNE

CECHY ILOŚCIOWE PARAMETRY GENETYCZNE CECHY ILOŚCIOWE PARAMETRY GENETYCZNE Zarządzanie populacjami zwierząt, ćwiczenia V Dr Wioleta Drobik Rodzaje cech Jakościowe o prostym dziedziczeniu uwarunkowane zwykle przez kilka genów Słaba podatność

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z przedmiotu Biologia. Podręcznik Biologia na czasie wyd. Nowa Era, zakres podstawowy Rok szkolny 2013/2014

Wymagania edukacyjne z przedmiotu Biologia. Podręcznik Biologia na czasie wyd. Nowa Era, zakres podstawowy Rok szkolny 2013/2014 Wymagania edukacyjne z przedmiotu Biologia. Podręcznik Biologia na czasie wyd. Nowa Era, zakres podstawowy Rok szkolny 2013/2014 Dział programu I. Od genu do cechy Lp. Temat Poziom wymagań dopuszczający

Bardziej szczegółowo

GENETYKA POPULACJI. Ćwiczenia 5 Biologia I MGR

GENETYKA POPULACJI. Ćwiczenia 5 Biologia I MGR GENETYKA POPULACJI Ćwiczenia 5 Biologia I MGR WSPÓŁCZESNA GENETYKA POPULACJI CÓRKA TRZECH MATEK TRZY MATKI trzy rewolucje dotyczące teorii i technologii 1) Rewolucja koncepcyjna: wyłoniona z teorii koalescencji,

Bardziej szczegółowo

Genetyka populacyjna

Genetyka populacyjna Genetyka populacyjna analizuje strukturę genetyczną całych populacji oraz wyniki kojarzeń wewnątrz populacji lub pomiędzy różnymi populacjami, opiera się na modelach matematycznych Prawo równowagi Hardy

Bardziej szczegółowo

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki

wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Choroby genetyczne o złożonym

Bardziej szczegółowo

Czego nie wiedzą genetycy. wyzwania biologii w XXI wieku

Czego nie wiedzą genetycy. wyzwania biologii w XXI wieku Czego nie wiedzą genetycy wyzwania biologii w XXI wieku Plik z prezentacją http://www.igib.uw.edu.pl (zakładka dydaktyka, popularne ) Podstawowe pojęcia Informacja genetyczna Przekazywana z podziałem komórki

Bardziej szczegółowo

Zaoczne Liceum Ogólnokształcące Pegaz

Zaoczne Liceum Ogólnokształcące Pegaz WYMAGANIA EGZAMINACYJNE ROK SZKOLNY 2015/2016 Semestr jesienny TYP SZKOŁY: liceum ogólnokształcące PRZEDMIOT: biologia SEMESTR: II LICZBA GODZIN W SEMESTRZE: 15 PROGRAM NAUCZANIA: Program nauczania biologii

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA NA CZASIE, ZAKRES PODSTAWOWY

WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA NA CZASIE, ZAKRES PODSTAWOWY WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA NA CZASIE, ZAKRES PODSTAWOWY Dział programu I. Od genu do cechy Lp. Temat Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy (P) rozszerzający (R) dopełniający (D) 1 Budowa i funkcje

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII, ZAKRES PODSTAWOWY 2018/19

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII, ZAKRES PODSTAWOWY 2018/19 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII, ZAKRES PODSTAWOWY 2018/19 Dział programu Lp. Temat I. Od genu do cechy 1 Budowa i funkcje kwasów nukleinowych konieczny (K) ocena dopuszczająca określa rolę DNA jako nośnika

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA zakres podstawowy biologia na czasie

WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA zakres podstawowy biologia na czasie WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA zakres podstawowy biologia na czasie Dział programu Lp. Temat Poziom wymagań dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry I. Od genu do cechy 1 Budowa i funkcje kwasów nukleinowych

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy Dział programu Lp. Temat Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy (P) rozszerzający (R) dopełniający (D) I. Od genu do cechy 1 Budowa i funkcje

Bardziej szczegółowo

Podstawy biologii. Informacja, struktura i metabolizm.

Podstawy biologii. Informacja, struktura i metabolizm. Podstawy biologii Informacja, struktura i metabolizm. Czym jest życie? Struktura Metabolizm Informacja (replikacja) Właściwości emergentne System jako całość ma właściwości nie będące sumą właściwości

Bardziej szczegółowo

lek.wet. Agnieszka Dereczeniuk

lek.wet. Agnieszka Dereczeniuk lek.wet. Agnieszka Dereczeniuk Podstawy genetyki w hodowli Genetyka koloru Cieszyn 20.07.2012 Zasady dziedziczenia Koci genom składa się z : - 18 par chromosomów homologicznych (zawsze takie same) - 1

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne stopnie szkolne dla przedmiotu biologia. Klasa I Liceum Ogólnokształcącego poziom podstawowy

Wymagania na poszczególne stopnie szkolne dla przedmiotu biologia. Klasa I Liceum Ogólnokształcącego poziom podstawowy Wymagania na poszczególne stopnie szkolne dla przedmiotu biologia Klasa I Liceum Ogólnokształcącego poziom podstawowy Dział programu Lp Poziom wymagań na poszczególne stopnie szkolne Temat Ocena dopuszczająca

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy Dział programu Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy (P) rozszerzający (R) dopełniający (D) I. Od genu do cechy określa rolę DNA jako nośnika

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy przedmiot biologia nauczana dwujęzycznie poziom podstawowy klasa Ib i Ic

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy przedmiot biologia nauczana dwujęzycznie poziom podstawowy klasa Ib i Ic Wymagania edukacyjne Biologia na czasie zakres podstawowy przedmiot biologia nauczana dwujęzycznie poziom podstawowy klasa Ib i Ic Dział programu Lp. Temat Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy (P) rozszerzający

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie, zakres podstawowy

Wymagania edukacyjne Biologia na czasie, zakres podstawowy Wymagania edukacyjne Biologia na czasie, zakres podstawowy Dział programu I. Od genu do cechy Lp. Temat Poziom wymagań konieczny (K) podstawowy (P) rozszerzający (R) dopełniający (D) 1 Budowa i funkcje

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii- zakres podstawowy: kl 1 ZSZ, 1LO

Wymagania edukacyjne z biologii- zakres podstawowy: kl 1 ZSZ, 1LO Wymagania edukacyjne z biologii- zakres podstawowy: kl 1 ZSZ, 1LO Dział programu I. Od genu do cechy Lp. Temat Poziom wymagań konieczny (K) dopuszczający podstawowy (P) dostateczny rozszerzający (R) dobry

Bardziej szczegółowo

Selekcja, dobór hodowlany. ESPZiWP

Selekcja, dobór hodowlany. ESPZiWP Selekcja, dobór hodowlany ESPZiWP Celem pracy hodowlanej jest genetyczne doskonalenie zwierząt w wyznaczonym kierunku. Trudno jest doskonalić zwierzęta już urodzone, ale można doskonalić populację w ten

Bardziej szczegółowo

Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.

Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Historia } Selekcja w hodowli zwierząt, co najmniej 10 000 lat temu } Sztuczne zapłodnienie (np. drzewa daktylowe) 1000 lat temu

Bardziej szczegółowo

Ewolucjonizm NEODARWINIZM. Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach

Ewolucjonizm NEODARWINIZM. Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach Ewolucjonizm NEODARWINIZM Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach Główne paradygmaty biologii Wspólne początki życia Komórka jako podstawowo jednostka funkcjonalna

Bardziej szczegółowo

Zestaw 3 Genetyka. Zadanie 1. (3 pkt) Poniższy diagram kołowy przedstawia fazy cyklu komórkowego.

Zestaw 3 Genetyka. Zadanie 1. (3 pkt) Poniższy diagram kołowy przedstawia fazy cyklu komórkowego. Zadanie 1. (3 pkt) Zestaw 3 Genetyka Poniższy diagram kołowy przedstawia fazy cyklu komórkowego. Narysuj wykres liniowy, który ilustrowałby ilość DNA w poszczególnych fazach cyklu (w jednostkach umownych).

Bardziej szczegółowo