OPIS DOBREJ PRAKTYKI. 1. Dane dotyczące podmiotu/podmiotów realizujących lub zasłużonych dla realizacji opisanych inicjatyw lub praktyk

Transkrypt

1 OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu/podmiotów realizujących lub zasłużonych dla realizacji opisanych inicjatyw lub praktyk nazwa inicjatywy nazwa podmiotu dokładny adres Partnerstwo 5 gmin: Wisznice, Sosnówka, Rossosz, Jabłoń, Podedwórze pn. Dolina Zielawy Dolina Zielawy Gmina Wisznice ul. Rynek Wisznice Gmina Rossosz ul. Lubelska Rossosz Gmina Sosnówka Sosnówka 55 Gmina Jabłoń ul. Augusta Zamoyskiego Jabłoń Gmina Podedwórze Podedwórze 44 województwo lubelskie telefon Gmina Wisznice: Gmina Rossosz: Gmina Sosnówka: Gmina Jabłoń: Gmina Podedwórze: adres strony internetowej Gmina Wisznice: Gmina Rossosz: Gmina Sosnówka: Gmina Jabłoń: Gmina Podedwórze: faks Gmina Wisznice: Gmina Rossosz: Gmina Sosnówka: Gmina Jabłoń: Gmina Podedwórze: adres Gmina Wisznice: gmina@wisznice.pl Gmina Rossosz: rossosz@tlen.pl

2 Gmina Sosnówka: Gmina Jabłoń: Gmina Podedwórze: 2. Rodzaj(e) współpracy (zaznacz): miedzy sąsiednimi gminami między sąsiednimi gminami i powiatami miedzy województwami gmin i powiatu gmin i powiatów z województwem inne 3. Przedmiot współpracy DOLINA ZIELAWY partnerstwo na rzecz wspólnego rozwoju Samorządy pięciu gmin z dwóch powiatów: bialskiego i parczewskiego Wisznic, Sosnówki, Rossosza, Jabłonia i Podedwórza podjęły współpracę w celu rozwoju oraz wspólnej promocji swoich gmin na terenie województwa i kraju. Pomysł ten narodził się w połowie 2007 r. i od tamtego momentu partnerstwu udało się zrealizować szereg wspólnych działań i pozyskać wiele środków na realizację strategicznych inwestycji w myśl zasady większy może więcej. 4. Opis działań Pomysł współpracy w ramach partnerstwa Dolina Zielawy narodził się w połowie 2007 r., a pierwsze porozumienie umowa o współpracy została podpisana w kwietniu 2008 r. i obejmowała wspólne przygotowanie wniosku o dofinansowanie budowy 12 dróg gminnych na terenie obszaru turystycznego Dolina Zielawy w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata Jak już wspomniano wcześniej, celem zawiązania partnerstwa było zwiększenie szans na rozwój poprzez zwiększenie skuteczności pozyskiwania zewnętrznych środków finansowych na rzecz gmin wchodzących w skład partnerskiego porozumienia. Idea tego rozwiązania jest prosta: zjednoczyć siły, by zwiększyć szanse na unijne dotacje. Dzisiejsza rzeczywistość sprawia, że rozwój samorządów, zwłaszcza wiejskich, zależy niemalże wyłącznie od środków zewnętrznych. Pojedyncze, niezbyt duże gminy mają ograniczone szanse na pozyskiwanie znaczących dotacji na rozwój infrastruktury. Dlatego by wygrać konkurencję z innymi, trzeba być od nich silniejszym i atrakcyjniejszym. Taką przewagę daje właśnie partnerstwo.

3 Gminy wchodzące w skład partnerstwa Dolina Zielawy oprócz sąsiedniego położenia, łączy także przepływająca rzeka Zielawa to od niej porozumienie zaczerpnęło nazwę. Samorządy partnerskie w ramach porozumienia Dolina Zielawy współpracują w takich obszarach jak rozwój regionalny, oświata, turystyka czy promocja. Uważamy, że takie grupowe, wspólne, skoordynowane działania w ubieganiu się o zewnętrzne środki na rozwój dają większe szanse na powodzenie i realizację, w myśl zasady większy może więcej. Siła i konkurencyjność partnerskiego porozumienia Doliny Zielawy przekładają się na indywidualną atrakcyjność każdej z gmin wchodzących w skład porozumienia, a co za tym idzie korzystają na tym mieszkańcy oraz potencjalni turyści i inwestorzy. Partnerstwo oficjalnie zostało zawiązanie i podpisane z inicjatywy Wójta Gminy Wisznice w kwietniu 2008 r. gdy startowały pierwsze nabory wniosków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata Od tamtego momentu wspólnie udało nam się zrealizować następujące projekty i działania: Budowa dróg gminnych wchodzących w skład obszaru turystycznego "Dolina Zielawy" oraz Budowa dróg gminnych wchodzących w skład obszaru turystycznego Dolina Zielawy II etap łącznie na terenie gmin wchodzących w skład partnerstwa wybudowanych zostało 20 odcinków dróg gminnych o łącznej długości ok. 18 km, Czysta energia w Dolinie Zielawy montaż 925 instalacji solarnych na domach prywatnych i budynkach użyteczności publicznej w 5 gminach wchodzących w skład partnerstwa, Promocja kultury i turystyki na terenie obszaru turystycznego Dolina Zielawy, DOLINA ZIELAWY ponadlokalną marką na gospodarczej mapie Lubelszczyzny, Kompleksowy system edukacji przedszkolnej w gminach północnej Lubelszczyzny projekt zrealizowany jest przez Gminę Wisznice w partnerstwie z czterema sąsiednimi gminami: Sosnówką, Jabłoniem, Rossoszem i Drelowem. W ramach jego realizacji utworzono łącznie 16 nowych grup przedszkolnych dla dzieci w wieku 3 5 lat (każda po 15 osób) w 5 partnerskich gminach. Edukacją przedszkolną zostało objętych blisko 400 dzieci z 5 gmin. Przedszkola funkcjonowały przez 5 godzin dziennie 5 dni w tygodniu, realizując pracę wychowawczą i edukacyjną wzbogaconą zajęciami z języka angielskiego oraz rytmiki. Ponadto z dziećmi współpracował psycholog i logopeda, którzy prowadzili indywidualne zajęcia z przedszkolakami nadzorując przy tym ich postępy i prawidłowy rozwój. Wsparcie otrzymali także rodzice dzieci uczęszczających do przedszkoli przeprowadzono cykl warsztatów podnoszących umiejętności wychowawcze, a ich tematyka obejmowała m.in. potrzeby rozwojowe dzieci, zasady pracy punktów przedszkolnych, kształtowanie umiejętności społecznych, kreatywności i samodzielności dzieci. Warsztaty te prowadzone były przez trenerów z Fundacji Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego w Warszawie, która również była partnerem w projekcie,

4 zakup energii elektrycznej dla gmin z partnerstwa Dolina Zielawy oraz gminy i miasta Parczew w okresie od do oraz zbiorczy zakup energii elektrycznej do obiektów Zamawiającego po obniżonej cenie dzięki zastosowaniu mechanizmu przetargu i zakupów grupowych. Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego w Dolinie Zielawy projekt w trakcie realizacji; działania obejmują m. in. zakup samochodów bojowych dla głównych jednostek straży pożarnych funkcjonujących na obszarze partnerstwa, powołanie spółki Energia Dolina Zielawy sp. z o.o. do realizacji zadań publicznych związanych z zabezpieczeniem energetycznym obszaru partnerstwa spółka została powołana na początku roku 2012, 100 % własności udziałów mają gminy wchodzące w skład partnerstwa Dolina Zielawy ; a wielkość udziałów na poszczególne gminy rozkłada się procentowo na każdą z gmin według wielkości danej gminy i liczby ludności. Pierwszym przedsięwzięciem realizowanym przez Energia Dolina Zielawy sp. z o.o. było opracowanie i złożenie wniosku o dofinansowanie inwestycji pn. Budowa farmy fotowoltaicznej o mocy 1,4 MW w Dolinie Zielawy w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego Działanie 6.2 Energia przyjazna środowisku. Inwestycja opiewa na kwotę ,00 PLN, zaś wnioskowane dofinansowanie ,81 PLN. Wniosek przeszedł już ocenę formalną, w chwili obecnej poddawany jest ocenie merytorycznej. Istota naszego partnerstwa opiera się na połączeniu wspólnych wysiłków w zdobywaniu środków europejskich na rozwój infrastruktury, edukacji, kultury oraz promowaniu gmin partnerskich jako miejsc atrakcyjnych gospodarczo, turystycznie i kulturowo. Pojedyncze, niewielkie samorządy mają ograniczone możliwości na pozyskiwanie pieniędzy z kasy Unii Europejskiej (głównie ze względu na konieczność zabezpieczenia odpowiednich kwot na wkład własny), zaś w przypadku partnerstwa szanse na taki sukces rosną, gdyż rezultaty/produkty projektu obejmują znacznie większy obszar i oddziaływają na kilkukrotnie większą grupę ludzi, aniżeli w przypadku indywidualnej realizacji tych projektów przez poszczególne gminy. Ponadto biorąc pod uwagę partnerskie gminy jako całość obszar Dolina Zielawy jest terytorium obejmującym blisko 620 km2, zamieszkałym przez ponad osób, co ma znaczące przełożenie na możliwości i siłę przebicia w pozyskiwaniu środków zewnętrznych. Poszczególne etapy opracowania, planowania, wdrożenia, szacowania i zabezpieczenia ryzyk, a także wprowadzania i realizacji rozwiązania trudno jednoznacznie opisać, gdyż cały ten szereg działań jest prowadzony odrębnie dla każdego wspólnego projektu, oddzielnie dla każdej z gmin oraz dla partnerstwa jako całości. Po dokładnej diagnozie wybierany jest lider danego przedsięwzięcia, który od tego momentu w ścisłej współpracy z partnerami przygotowuje wniosek aplikacyjny, składa do odpowiedniej instytucji, a później merytorycznie i formalnie odpowiada za jego prawidłową realizację i rozliczenie. Należy jednak nadmienić, że gmina, która pomimo, że jest liderem danego przedsięwzięcia, nie podejmuje kluczowych decyzji sama, lecz je konsultuje z partnerami. Każdy ma równe prawo głosu. Ponadto do pracy przy każdym wspólnym przedsięwzięciu jest oddelegowany co najmniej jeden pracownik z urzędu gminy partnerskiej.

5 Harmonogram realizacji wspólnie podjętych przedsięwzięć opiera się na realizacji poszczególnych projektów, dla każdego przedsięwzięcia okres wykonania i jego zakres jest inny. Do każdego wspólnego projektu z każdej partnerskiej gminy oddelegowany jest co najmniej jeden pracownik odpowiedzialny za realizację tego działania w danej gminie. Ponadto co najmniej raz w miesiącu odbywają się narady wójtów gmin partnerskich, na których szczegółowo omawiane są wszelkie zagadnienia związane z realizacją wspólnych działań i opracowywane są plany pracy na przyszłość. By wypromować nasze rozwiązanie zrealizowaliśmy dwa duże projekty, których docelowym zamierzeniem było stworzenie i wypozycjonowanie marki Dolina Zielawy. Obecnie domykamy realizację dużego projektu pn. Promocja kultury i turystyki na terenie obszaru turystycznego Dolina Zielawy. W ramach realizacji tego projektu została przygotowana profesjonalna, spójna oferta turystyczna obszaru w postaci produktów kulturowych i turystycznych. Ponadto w ramach tego projektu realizowane były wspólne imprezy i wydarzenia kulturalne promujące produkty kulturowe i turystyczne obszaru turystycznego Dolina Zielawy. Gminy obszaru turystycznego Doliny Zielawy słyną z uprawy ziół, stąd pomysł na zbudowanie marki miejsca Dolina Zielawy pod hasłem KRAINA ZIÓŁ. Promocja obszaru została tak zaplanowana, że do każdej gminy przyporządkowane zostało jedno zioło najbardziej charakterystyczne na danym obszarze i to ono będzie motywem przewodnim promocji każdej z gmin. W ramach realizacji projektu został utworzony portal internetowy Dolina Zielawy, który staje się bazą informacji o ciekawych miejscach z tego obszaru, ścieżkach rowerowych, trasach turystycznych oraz atrakcjach i zabytkach obszaru Dolina Zielawy, umieszczane tam są również bieżące informacje na temat organizowanych wydarzeń kulturalnych i turystycznych oraz baza ofert noclegowych. Ponadto w trakcie wydania są materiały promocyjne (ulotki, foldery oraz mapy z zaznaczonymi szlakami turystycznymi) oraz system jednolitej wizualizacji i identyfikacji turystycznej obszaru logotypy obszaru, tablice informacyjne, znaki kierunkowe, jak również witacze. W każdej z partnerskich gmin powstały punkty informacji turystycznej, w których można uzyskać dostęp do informacji o ciekawych i wartych zobaczenia obiektach, zapoznać się z materiałami promocyjnymi, otrzymać przygotowane w ramach projektu produkty regionalne mieszanki ziół i olejków ziołowych oraz albumy zielne ze zbiorami legend, przepisami kulinarnymi i florystyką zielną. Punktem kulminacyjnym realizacji projektu w każdym roku była organizacja imprez tematycznych i wydarzeń kulturalnych: pikników zielarskich w każdej gminie, polegająca na poznawaniu i zbieraniu ziół z dala od dróg i pól uprawnych zgodnie z wydanym w ramach projektu zielnikiem, festiwal ziół podsumowujący pikniki zielarskie oraz tygodniowe warsztaty edukacyjne w każdej gminie (warsztaty zielarskie, florystyczne, kulinarne, kosmetyczne i farmaceutyczne, związane z leczniczymi właściwościami ziół). Drugim strategicznym działaniem marketingowym było w ramach partnerskiego porozumienia gmin Dolina Zielawy utworzenie profesjonalnego systemu obsługi inwestora (opartego o platformę internetową), który zawiera kompleksową ofertę inwestycyjną dla całego obszaru gmin partnerskich (Wisznice, Sosnówka, Jabłoń, Rossosz i Sosnówka). Przeprowadzono także spójną kampanię promocyjną. Wszystko to odbywało się w ramach projektu DOLINA ZIELAWY ponadlokalną marką na gospodarczej mapie Lubelszczyzny (współfinansowanego

6 z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata ), którego celem podstawowym założeniem i celem było wzmocnienie i pełne wykorzystanie potencjału inwestycyjnego i turystycznego marki Dolina Zielawy dla przyspieszenia rozwoju gospodarczego obszaru i regionu. W ramach tego projektu partnerstwo Dolina Zielawy promowane było na Międzynarodowych Targach Poznańskich Polagra ( ), Międzynarodowych Targach Turystycznych w Warszawie ( ), Targi Budowlane Lubdom jesień 2011 ( ) i Jarmarku Michałowym w Białej Podlaskiej ( ) W naszej opinii do realizacji naszego rozwiązania wystarczą ambitne plany, systematyczna praca, skuteczne zarządzanie oraz konsekwentna realizacja wytyczonych celów przy partnerskiej i otwartej współpracy. Dobrym wsparciem jest kompetentna i oddana pracy załoga, na której możemy polegać. Nasze partnerstwo 5 gmin funkcjonujące pn. Dolina Zielawy jest wyjątkowe i unikatowe. Jesteśmy jedynymi gminami w województwie lubelskim (a być może i w kraju), które zawarły tego typu porozumienie i podjęły współpracę w celu rozwoju oraz wspólnej promocji swoich gmin. Siła i konkurencyjność partnerskiego porozumienia Doliny Zielawy przekładają się na indywidualną atrakcyjność każdej z gmin wchodzących w skład porozumienia, a co za tym idzie korzystają na tym mieszkańcy oraz potencjalni turyści i inwestorzy. Tak zbudowane partnerstwo gmin jest także rozwiązaniem uniwersalnym i wzorcowym dla innych samorządów. Partnerstwo samo w sobie nie generuje kosztów powstają one dopiero w momencie przygotowania/przystąpienia do realizacji konkretnych działań. Użyteczność takiego rozwiązania jest znacząca. Grupowe, wspólne, skoordynowane działania w ubieganiu się o zewnętrzne środki na rozwój dają większe szanse na powodzenie i realizację, w myśl zasady większy może więcej. Tego rodzaju partnerstwo zwiększa szanse na rozwój poprzez zwiększenie skuteczności pozyskiwania zewnętrznych środków finansowych na rzecz gmin wchodzących w skład partnerskiego porozumienia. Idea tego rozwiązania jest prosta: zjednoczyć siły, by zwiększyć szanse na zewnętrzne dotacje. 5. Ocena efektów Rezultatami zastosowanego przez nas rozwiązania są rezultaty poszczególnych, zrealizowanych w ramach partnerstwa projektów. Są to m.in.: oszczędności z tytułu grupowego zakupu energii elektrycznej, wybudowano 20 odcinków dróg gminnych o długości ok. 18 km, zamontowano 925 zestawów solarnych, z których wg szacunkowych obliczeń korzysta ponad osób w domach prywatnych i ponad w obiektach instytucji publicznych; szacunkowo w chwili obecnej funkcjonuje jednostek wytwarzania energii cieplnej przy wykorzystaniu promieniowania słonecznego, a ich całkowita moc wynosi ok. 4,26 MW,

7 16 nowych grup przedszkolnych dla dzieci w wieku 3 5 lat (każda po 15 osób) w 5 partnerskich gminach obejmujących łącznie 380 dzieci, portal informacyjny gospodarczo turystyczny z bazą informacji o gminach obszaru turystycznego Dolina Zielawy, 5 punktów informacji turystycznej (po 1 w każdej gminie), szt. opracowanych i wydanych materiałów promocyjnych o Dolinie Zielawy mapki, ulotki, foldery, albumy zielne itp., profesjonalny sprzęt estradowy (scena, nagłośnienie i oświetlenie), zakupiony w celu organizacji imprez promocyjnych Dzięki partnerstwu Dolina Zielawy w 5 gminach: Wisznicach, Sosnówce, Rossoszu, Jabłoniu i Podedwórzu ponad osób w domach prywatnych i ok w instytucjach publicznych będzie korzystało z ciepłej wody, ogrzewanej przez 925 zestawów solarnych. Żadna z tych gmin, indywidualnie aplikując o dofinansowanie takiej inwestycji, nie miałaby szans na uzyskanie dofinansowania, gdyż nie byłaby w stanie osiągnąć wymaganych wskaźników. Zarówno koszty i korzyści wynikające z partnerstwa są mierzone indywidualnie dla każdej z jednostek, a punktem odniesienia jest każde zrealizowane działanie. Finansowe korzyści chociaż są wymierne, to jednak trudno policzalne i nie sposób przedstawić tu nawet orientacyjnej kwoty. Dzięki zawiązaniu partnerstwa gminy wchodzące w jego skład mogły zrealizować poszczególne działania (budowa dróg gminnych, montaż instalacji solarnych, promocja obszaru, edukacja dzieci przedszkolnych, zakup energii elektrycznej po konkurencyjnych cenach) dzięki uzyskanemu dofinansowaniu. Wiele z tych działań nie udało by się zrealizować bez wsparcia środków europejskich, a tych nie udało by się pozyskać naszym samorządom indywidualnie. Dużą rolę w wygraniu konkurencji z innymi samorządami w konkursach o fundusze odegrała waga (wielkość samorządu, liczebność mieszkańców, zasięg oddziaływania) partnerstwa. Efekty wprowadzenia naszego rozwiązania widać gołym okiem gminy wchodzące w skład partnerstwa rozwijają się w sposób dynamiczny oraz symetryczny inwestycje (w infrastrukturę, kulturę, edukację) są prowadzone w 5 gminach jednocześnie, co sprawia, że dla potencjalnych inwestorów i turystów mamy więcej do zaoferowania ~ większy może więcej. Zbudowanie spójnej, koherentnej oferty gospodarczej i turystycznej, obejmującej 5 gmin, przy podkreśleniu indywidualnych walorów i zalet każdej z nich sprawia, że cały obszar jest postrzegany jako atrakcyjny, konkurencyjny i wart uwagi. Zawiązanie partnerstwa choć może nowatorskie, w województwie lubelskim unikalne jednakże w naszym przypadku sprawdziło się doskonale i będziemy kontynuować wspólne działania na rzecz rozwoju naszych gmin.

8 6. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Jak już wskazano wcześniej, partnerstwo samo w sobie nie generuje kosztów powstają one dopiero w momencie przygotowania/przystąpienia do realizacji konkretnych działań. Dotychczasowa wysokość środków przeznaczona na realizację wspólnych działań to blisko 39 mln zł, na które składają się na następujące projekty: o Budowa dróg gminnych wchodzących w skład obszaru turystycznego "Dolina Zielawy" wartość projektu ,82 zł, o o Budowa dróg gminnych wchodzących w skład obszaru turystycznego Dolina Zielawy II etap ,00 zł, Czysta energia w Dolinie Zielawy ,48 zł, o Promocja kultury i turystyki na terenie obszaru turystycznego Dolina Zielawy ,00 zł, o DOLINA ZIELAWY ponadlokalną marką na gospodarczej mapie Lubelszczyzny zł, o Kompleksowy system edukacji przedszkolnej w gminach północnej Lubelszczyzny ,56 zł, o o zakup energii elektrycznej dla gmin z partnerstwa Dolina Zielawy oraz gminy i miasta Parczew w okresie od do oraz zakup energii elektrycznej do obiektów Zamawiającego Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego w "Dolinie Zielawy" ,00 zł, Nakład i czas pracy, użytkowanie pomieszczeń, urządzeń itp. trudno jest jednoznacznie określić i wyliczyć. Jak już wspomniano wcześniej, dla każdego wspólnego przedsięwzięcia wybierany jest lider danego działania, który od tego momentu w ścisłej współpracy z partnerami przygotowuje wniosek aplikacyjny, składa do odpowiedniej instytucji, a później merytorycznie i formalnie odpowiada za jego prawidłową realizację i rozliczenie. Należy jednak nadmienić, że gmina, która pomimo, że jest liderem danego przedsięwzięcia, nie podejmuje kluczowych decyzji sama, lecz je konsultuje z partnerami. Każdy ma równe prawo głosu. Ponadto do pracy przy każdym wspólnym przedsięwzięciu jest oddelegowany co najmniej jeden pracownik z urzędu gminy partnerskiej, który bezpośrednio odpowiada za realizację poszczególnych działań na terenie własnej gminy. 7. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Główną barierą w realizacji wspólnych przedsięwzięć w ramach partnerstwa Dolina Zielawy, a w zasadzie utrudnieniem, jest zsynchronizowanie najpilniejszych bieżących potrzeb oraz działań w poszczególnych samorządach i zgranie terminu ich wykonania do rozpisanych konkursów

9 o dotacje. Jednakże wszystkie gminy wchodzące w skład Doliny Zielawy stawiają na pełną współpracę i wzajemny rozwój, dlatego też zawsze zwycięża dobro wspólne ponad interes indywidualny. Rozwiązanie najlepsze dla wszystkich jest wspólnie wypracowywane po dokładnej analizie wszystkich czynników, wówczas jest także wybierany lider danego przedsięwzięcia. 8. Zalecenia dla innych jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych wdrożeniem projektu Naszą wskazówką, podpowiedzią dla innych samorządów zainteresowanych nawiązaniem partnerstwa podobnego do Doliny Zielawy jest to, by samorządy te niejako dobierały się pod względem zbieżności potrzeb w zakresie rozbudowy infrastruktury i w miarę porównywalnych możliwości i potencjałach inwestycyjnych. W tego typu współpracy ważne jest również wypracowanie spójnego modelu współdziałania zakresu zadań i działań oraz odpowiedzialności za ich realizację. Ponadto zawiązując partnerstwo należy pamiętać, iż na każdym etapie realizacji wspólnego przedsięwzięcia począwszy już od etapu planowania niezbędne jest wypracowanie kompromisu, który usatysfakcjonuje wszystkich partnerów w tym samym stopniu. Także realizacja każdego z wyznaczonych celów musi być wspólna, wszyscy partnerzy muszą być tak samo zaangażowani.