RADOŚĆ ŻYCIA 4 GRUDNIA 2008 NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ

Transkrypt

1 NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ 4 GRUDNIA 2008 RADOŚĆ ŻYCIA Jutro zaczyna się dzisiaj! Dowiedz się, jak zadbać o stan finansów i zdrowie, aby jesień Twojego życia była naprawdę złota. FINANSE Polisy, indywidualne konta emerytalne, otwarte fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne czyli jak zadbać o swoją emeryturę. 3-5 ZDROWIE 6-8 STYL ŻYCIA 9-12 Dolegliwości związane z wiekiem, nie muszą dawać się we znaki. Powiemy Ci, jak oszukać czas. Na aktywność fizyczną i naukę zawsze jest czas. Możesz żyć przyjemnie i sprawiać przyjemność innym.

2 2 NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ RADOŚĆ ŻYCIA Zaplanuj swoje złote lata SPIS TREŚCI Jutro zaczyna się dzisiaj...4 Jak wybrać najwłaściwszy dla siebie sposób oszczędzania? Jaka emerytura?...5 Otwarte fundusze emerytalne Jak się nakarmisz, tak się poczujesz...6 Dzięki właściwej diecie możesz dłużej cieszyć się zdrowiem Pauza to nie koniec życia...6 Klimakterium można złagodzić farmaceutykami Zabezpiecz tyły...7 Prawidłowe odżywianie to najlepsze możliwe lekarstwo W świecie ciszy...8 Sposoby na zaradzenie niedosłuchowi Nowe zęby w 1 dzień!...8 Implanty to sposób na trzecie, własne zęby Nordic Walking nowy sposób na spacer...9 Dyscyplina sportu nie tylko dla mistrzów Podążaj za trendami...10 Korzystanie z Internetu nie musi być trudne Studia dla każdego...10 Czas na naukę mamy zawsze Świąteczne inspiracje...11 Wybierz upominek dla bliskiej osoby Wakacje w prezencie...11 RADOŚĆ ŻYCIA Project Manager: Bartosz Majkowski bartosz.majkowski@mediaplanet.com Redakcja: Hanna Żurawska Opracowanie graficzne: Krzysztof Krawczyk Druk: Presspublica Sp. z o.o. Mediaplanet jest wiodącym domem wydawniczym na rynku europejskim. Specjalizujemy się w tworzeniu wysokiej jakości publikacji tematycznych w prasie codziennej, online, broadcast. Aby uzyskać więcej informacji na temat naszych publikacji, prosimy o kontakt: info.pl@mediaplanet.com Starzejące się społeczeństwa stają przed nowymi wyzwaniami. Jednym z nich jest wyznaczenie nowych ról społecznych ludziom dojrzałym i starszym. Aby wykonać to zadanie, należy przede wszystkim wpłynąć na zmianę postrzegania starszych ludzi w świecie wszechobecnego kultu młodości, przełamać stereotypy i uświadomić społeczeństwu, że starszy nie znaczy uciążliwy, lecz że starszy to aktywny, wręcz niezbędny dla utrzymania równowagi społecznej człowiek. Z naszych doświadczeń wynika, że w Polsce istnieje ogromna potrzeba aktywizacji wśród osób 50+. Potwierdza ją popularność inicjatyw skierowanych do tej grupy ludzi podejmowanych przez naszą fundację mówi Anna Majerkiewicz-Lenart, prezes fundacji Aktywni, zajmującej się m.in. aktywizacją osób dojrzałych i seniorów. Główną działalnością fundacji Aktywni jest propagowanie nowoczesnych form aktywności ruchowej, pozwalających na uczestnictwo w zajęciach sportowo-rekreacyjnych jak najszerszej grupie ludzi. Zdecydowaliśmy się ostatecznie na pochodzące z Finlandii: Nordic Walking i Gymstick, jako najbardziej skuteczne i uniwersalne metody pozwalające jak najdłużej zachować zdrowie i kondycję fizyczną dodaje prezes Majerkiewicz. Regularny udział w zajęciach sportowych, ćwiczenia fizyczne podczas przerw w pracy, rezygnacja z samochodu na rzecz jazdy rowerem czy spaceru również za pomocą kijów Nordic Walking to standard życiowy przeciętnego Fina. Nordic Walking, bazujący na najprostszej z możliwych form ruchu spacerze zyskał nie tylko w Finlandii, lecz także w Polsce ogromną popularność. Widok ludzi maszerujących z kijami nikogo już nie dziwi, a przedział wiekowy uprawiających ten rodzaj aktywności fizycznej jest bardzo szeroki. Nordic Walking nie tylko zapewnia nam utrzymanie zdrowia i kondycji fizycznej, lecz również zaspokaja potrzeby społeczne i pozwala pozbyć się stresu - zapewnia prezes fundacji Aktywni. O popularności Nordic Walking może świadczyć stale rosnąca liczba instruktorów prowadzących zajęcia. W Polsce jest ich około dwóch tysięcy. Obserwujemy ogromny wzrost zainteresowania szkoleniami Nordic Walking. W ciągu niespełna trzech lat w kursach organizowanych przez fundację Aktywni uczestniczyło ok osób. Ostatnio chętnych jest tak dużo, że musieliśmy znacznie zwiększyć ich częstotliwość mówi Ewa Molska, Koordynator do Spraw Projektów w fundacji Aktywni. W początkowej fazie nauki Nordic Walking rola instruktora o wysokich kwalifikacjach jest kluczowa. Technikę marszu łatwo Fundacja Aktywni ul. Felińskiego 15, Warszawa tel: (22) nordicwalking.edu.pl, opanować, ale aby wykorzystać wszystkie zalety tej formy ruchu i osiągnąć pożądane efekty, bardzo ważne jest dokładne wykonywanie ćwiczeń. Oprócz Nordic Walking, który jest całoroczną formą aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu, dużym zainteresowaniem cieszą się ogólnorozwojowe zajęcia ruchowe w sali gimnastycznej. Dotychczas kluby fitness i siłownie odwiedzały najczęściej osoby młode i wysportowane. Rzadko widywało się tam ludzi starszych czy otyłych. Ci bowiem wstydzili się kontaktu z umięśnionymi młodzieńcami lub szczupłymi dziewczętami. Ten obraz zmienia się, chociaż jest to bardzo powolny proces. Przyczyniają się do tego zajęcia ruchowe skierowane bezpośrednio do określonych grup ludzi np. do seniorów, osób otyłych lub cierpiących na określone schorzenia. W ten sposób przełamuje się barierę strachu i wstydu przed uczestnictwem w tego typu zajęciach. Ludzie, którzy ćwiczą we własnym gronie nabierają pewności siebie, a umiejętności i kondycja zdobyte w ten sposób pozwalają na pokazanie się w szerszym gronie. Kiedy rozpoczynaliśmy zajęcia fitness dla osób dojrzałych i seniorów ciężko było zebrać pełną grupę chętnych. Dopiero po jakimś czasie okazało się, że seniorzy bardzo chętnie w takich zajęciach uczestniczą. Oczywiście program ćwiczeń musi być dostosowany do możliwości grupy. Tu z pomocą przychodzą nowoczesne formy aktywności ruchowej. Stosujemy podczas zajęć przybór Gymstick, który doskonale się do tego celu nadaje. Służy nie tylko wyczynowym sportowcom w codziennym treningu, ale również wykorzystywany jest np. w procesie rehabilitacji. Bardzo dobrze radzą sobie podczas takich zajęć osoby dojrzałe czy w podeszłym wieku lub mające problemy z nadwagą mówi Anna Majerkiewicz-Lenart. Nie warto odkładać zmiany stylu życia na bliżej nieokreślone potem. Jeżeli w odpowiednim momencie nie opamiętamy się i nie zadbamy o siebie, może być za późno. Tak było ze mną, w pewnym momencie zdałam sobie sprawę, że praca po kilkanaście godzin dziennie, brak ruchu, godziny spędzone w samochodzie odbijają się zbyt mocno na moim zdrowiu fizycznym i psychicznym. Narodził się wówczas pomysł stworzenia projektu w fundacji Aktywni, który pomoże takim jak ja ludziom wyrwać się z tego błędnego koła, pozwoli spojrzeć inaczej na siebie, na swoje życie i zmusi do zadbania o swoją przyszłość. Starość będzie taka jaką sobie dziś wypracujemy. Jeżeli już teraz nie znajdziemy czasu i determinacji np. na aktywność fizyczną i zdrową dietę, to w przyszłości czeka nas raczej rehabilitacja po zawale niż radość życia przestrzega prezes fundacji Aktywni. Partnerem sekcji styl życia jest firma Spokey Sp. z.o.o.

3 3-miesięczna Lokata Spokojny Zysk W sprawach bezpiecznego inwestowania spokój jest najlepszym doradcą. Pomaga podjąć mądrą decyzję i poczuć satysfakcję z dobrego wyboru. Na efekty nie trzeba długo czekać, wystarczą trzy miesiące bo tyle właśnie trwa Lokata Spokojny Zysk. Zasady są jasne: 9% w skali roku i żadnych zmian w oprocentowaniu. A w zamian pewność efektywnie pomnażanych oszczędności. Bo wysokie zyski rodzą się w spokoju

4 4 FINANSE NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ Jutro zaczyna się dzisiaj O tym, że emerytura nie spada z nieba, wiemy wszyscy. Ciężko jest jednak uświadomić sobie mając lat, że będziemy emerytami i należałoby na ten cel odkładać pieniądze. Mając lat też niełatwo oszczędzać, bo nie mamy wyrobionego takiego nawyku, a po 60 roku życia robi się zbyt późno, aby odłożyć znaczący kapitał. Błędne koło? Niekoniecznie. W przypadku świadczenia emerytalnego staropolskie przysłowie myślał indyk o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli nie ma żadnego zastosowania. Jakość i długość naszego życia wydłuża się, z nią zgodnie z prognozami demograficznymi GUS rośnie ilość emerytów przypadająca na grupę aktywnych zawodowo. Obecnie osoby na emeryturze stanowią 16% społeczeństwa, ale już w 2035 roku ich udział wzrośnie do 27%. Na stronach internetowych Komisji Nadzoru Finansowego i ZUS-u znajdują się kalkulatory emerytalne, a na stronie ZUSu dodatkowo jeszcze wytyczne w jaki sposób będzie liczona nowa emerytura mówi Iwona Rychlik, Senior Marketing Analyst z Pramerica Życie. Zmiennych jest jednak na tyle dużo, że nie ma pewności, jaką otrzymamy kwotę po przejściu na emeryturę. To, co wyliczymy to jedynie symulacja. Jedno jest pewne: musimy także oszczędzać sami. Na rynku jest Dłuższy czas gromadzenia środków to wyższy kapitał. sporo produktów finansowych i laikowi ciężko będzie wybrać formę oszczędzania. Pieniądze, które odkładamy na emeryturę muszą być bezpieczne także przed nami samymi mówi Radosław Kurzawa, agent ubezpieczeniowy, Senior Life Planner z Pramerica. Oszczędzanie w długiej perspektywie na emeryturę jest czymś zupełnie innym niż odkładanie na czarną godzinę. Mając dostęp do odłożonych pieniędzy, w większości przypadków pojawi się sytuacja, kiedy będziemy musieli z nich skorzystać. Nie ma produktów dobrych dla wszystkich. Klienci mają różne oczekiwania, możliwości i sposoby inwestowania i oszczędzania. Trzeba mieć świadomość, że kupując akcje i nie będąc jednocześnie wytrawnym graczem giełdowym, możemy stracić swoje pieniądze jeszcze przed swoją emeryturą. Podejmowanie ryzyka i inwestowanie jest dobrym wyjściem, o ile mamy wysoką tolerancję ryzyka i zdajemy sobie sprawę z tego, że trzeba stale sprawdzać, co się dzieje z naszym kapitałem i trzymać rękę na pulsie. Jeżeli nasza tolerancja ryzyka jest niska, warto zainteresować się produktami, które posiadają gwarancje mówi Iwona Rychlik. Staramy się jak najlepiej dopasować produkty finansowe do możliwości, a nawet charakteru klienta dodaje Radosław Kurzawa. Planując oszczędzanie długofalowe nie można się kierować emocjami czy modą. Wówczas można wiele stracić. Przykładowo, cieszące się do niedawna popularnością fundusze inwestycyjne mogą oczywiście przynieść wyższe zyski, ale to klient jest obciążony ryzykiem. Dla tych, którzy chcą mieć pewność i nie tolerują ryzyka Złota zasada oszczędzania: co miesiąc odkładaj 10% sumy, którą zarobiłeś. mamy w portfolio (między innymi) produkt gwarantowany, gdzie wypłata konkretnej kwoty emerytury jest zapewniona niezależnie od sytuacji rynkowej. Klient ma jedynie opłacać regularnie składki. Można się oczywiście zastanawiać, czy pieniądze powierzone towarzystwu ubezpieczeniowemu są bezpieczne. I warto wiedzieć, Ubezpieczenie na życie wraz z emeryturą że polskie prawo nakłada na firmy ubezpieczeniowe obowiązki związane zarówno z zapewnieniem odpowiednio wysokich wskaźników gwarantujących wypłacalność towarzystwa, a także dotyczących inwestycji. Działalność ubezpieczycieli jest kontrolowana przez Komisję Nadzoru Finansowego. Hanna Żurawska To program, dzięki któremu gromadzimy kapitał na emeryturę połączony z ubezpieczeniem na życie. Jest wolny od podatku od zysków kapitałowych. W rozrachunku Towarzystwo posługuje się konkretnymi kwotami, a nie jednostkami uczestnictwa. Masz to, co widzisz. Ważną cechą polisy Pramerica jest ochrona, bowiem w pewnych okolicznościach świadczenie może zostać wypłacone od razu w pełnej wysokości. Polisa jest dziedziczna, więc jeśli na skutek nieszczęśliwego splotu wydarzeń oszczędzający jej nie wykorzysta, świadczenie 100% sumy ubezpieczenia lub aktualną wartość wykupu polisy przechodzi na wskazaną w polisie osobę. Posiadacz polisy może wybrać po osiągnięciu wieku emerytalnego jednorazową wypłatę zgromadzonego kapitału lub świadczenie płacone co miesiąc do końca życia. System dziedziczenia obejmuje również wypłatę comiesięcznego świadczenia.

5 Jaka emerytura? Z punktu widzenia przyszłego emeryta najważniejsze są dwa elementy: wysokość świadczenia i pewność jego otrzymania. NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ 5 FINANSE Za pewność otrzymania emerytury tak naprawdę odpowiada państwo, które jest ostatecznym gwarantem systemu emerytalnego w Polsce również dla II filara, który tworzą otwarte fundusze emerytalne (OFE). Z kolei OFE, w ramach II filara, odpowiadają za wysokość przyszłej emerytury. Ta zależy od poniższych czynników: 1) skuteczności inwestowania składek emerytalnych gromadzonych w funduszach; 2) opłat pobieranych z tytułu zarządzania OFE Komentarz: Skuteczność inwestowania składek emerytalnych miały zapewnić te rozwiązania polskiej reformy emerytalnej, które wprowadzały prywatne podmioty tj. powszechne towarzystwa emerytalne (PTE), a tym samym element konkurencji pomiędzy nimi w zakresie zarządzania OFE czyli: osiągania możliwie najwyższych wyników inwestycyjnych oraz pobierania możliwie najniższych opłat z tego tytułu. Ale czy rzeczywiście OFE konkurują między sobą tymi elementami? Otóż autorzy reformy jednocześnie wprowadzili regulacje, które konkurencję na rynku OFE w znacznym stopniu eliminują. Mechanizm minimalnej stopy zwrotu oraz walka o losowanego klienta oparta na rankingach, ogłaszanych co pół roku, wymuszają na OFE taktykę naśladownictwa ułatwioną przez dużą transparentność systemu (obowiązki informacyjne) i tym samym wywracają do góry nogami tradycyjną filozofię działania funduszy emerytalnych. Wieloletni horyzont inwestycyjny zastępują półroczną perspektywą cyklicznych porównań, potencjalną i pożądaną różnorodność polityki inwestycyjnej unifikacją portfeli. Oczywiście fundusze szukają swojej niszy inwestycyjnej, ale śmiało można postawić tezę, że w długim terminie, przy niezmienionych warunkach działania, wszystkie OFE będą miały bardzo zbliżone wyniki inwestycyjne. W sumie nie jest to zjawisko negatywne, bo ogranicza ryzyko i wprowadza umiar, którym powinien cechować się system obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnych. Jednocześnie oznacza to, że wyniki inwestycyjne nie są głównym czynnikiem determinującym wybór OFE. Czy może zatem tym czynnikiem powinny być opłaty pobierane przez PTE? Tutaj również konkurencja jest bardzo ograniczona. Większość OFE pobiera takie same opłaty, a jeśli są jakieś wyjątki, to na gruncie obowiązującego prawa, różnice te znikną w ciągu kilku lat (wszystkie OFE będą pobierały opłaty wg jednej stawki, równej 3,5%). A więc opłaty również nie są istotne z punktu widzenia wyboru OFE. Co zatem? 3) bezpieczeństwa tych inwestycji; Komentarz: Ciekawych refleksji dostarcza obecny kryzys gospodarczy, który obnaża słabości czy też niedoskonałości poszczególnych podmiotów działających na rynku. Tam gdzie wcześniej zabrakło przezorności, umiaru czy może zwykłej rzetelności pojawiają się negatywne zjawiska. Dotyczy to wszystkich branż, w tym również funduszy emerytalnych. Te OFE, które szarżowały, akceptując agresywną politykę inwestowania w akcje, teraz zajmują dolne pozycje rankingów. Obserwujemy także spektakularne przypadki utraty części aktywów angażowanych w zbyt ryzykowne instrumenty. I choć w skali całego systemu, czy nawet poszczególnych funduszy nie są to znaczące kwoty to rodzi się pytanie, czy w takich przypadkach polityka inwestowania składek emerytalnych spełnia kryterium bezpieczeństwa. Z tej perspektywy znaczenia nabierają czynniki, z pozoru, drugoplanowe, które na co dzień, przykrywane są przez tabele rankingów. Mam tu na myśli np. solidność akcjonariuszy, którzy wnoszą do firmy określoną filozofię działania czy też wręcz zaszczepiają jej etyczne zasady, którymi należy się kierować. Odwołując się do własnego doświadczenia, mogę stwierdzić, że dla dużej części naszych członków, pierwszorzędne znaczenie maja zasady etycznego inwestowania zapisane w naszym statucie. Podobnie duże znaczenia ma konserwatywny profil naszych akcjonariuszy, zarówno krajowych jak i zagranicznych, dla których polityka inwestycyjna opiera się na dwóch filarach: bezpieczeństwie i osiąganych zyskach. W takiej właśnie kolejności. 4) eliminowania problemów administracyjnych, które niestety występują w polskich warunkach i utrudniają gromadzenie składek w OFE. Komentarz: Ostatnim czynnikiem, ale nie najmniej ważnym, który trzeba brać pod uwagę przy wyborze OFE jest dostępność i stabilność sieci przedstawicieli, mających bezpośredni kontakt z członkami funduszu. Ma to znaczenie przy rozwiązywaniu takich problemów, jak np. brak przepływu składek z ZUS do funduszu. A zatem, to co wczoraj mogło wydawać się nieatrakcyjne czy staroświeckie, dziś w kontekście kryzysu ujawniło swój pozytywny wymiar, który należy brać pod uwagę przy wyborze OFE. Owszem, warto rozważać fundusz, który ma dobre wyniki inwestycyjne, ale należy patrzeć głębiej. Trzeba analizować akcjonariuszy, ich Nie zmieniaj OFE pochopnie. Czonkowie ze stażem poniżej 2 lat ponoszą dodatkowe koszty. kondycję, podejście do biznesu, ich pozycję w kontekście polskiej gospodarki. Warto szukać rzetelności i stabilności nie tylko w samym PTE, ale i na jego zapleczu. To gwarantuje sukces w biegu długodystansowym, jakim jest oszczędzanie na emeryturę. Jeśli zaś chodzi o zmianę OFE, to jest to możliwe w całym okresie członkostwa w funduszu, przy czym należy pamiętać, że członkowie ze stażem w danym OFE poniżej 2 lat muszą ponieść opłatę związaną z odejściem do innego funduszu. Generalnie nie warto zmieniać OFE pochopnie. Adam Gola Członek Zarządu Pocztylion-Arka PTE S.A. Efektywne oszczędzanie Niewielu spośród nas zdaje sobie jednak sprawę z faktu, że emerytura otrzymywana w przyszłości z I (ZUS) i II filaru (OFE) będzie znacząco niższa od pensji. Nie ulega więc wątpliwości, że przyszłe niestety prawdopodobnie niskie świadczenia trzeba w jakiś sposób skompensować, tak aby przejście na emeryturę nie oznaczało życia w niedostatku. W Polsce istnieje wiele możliwości efektywnego oszczędzania na przyszłą emeryturę. W komfortowej sytuacji znajdują się pracownicy, którym pracodawca zapewnił Pracowniczy Program Emerytalny (PPE) i opłaca im składki na przyszłe świadczenia emerytalne z III filaru. Pracodawca, który zaoferował PPE w swoim zakładzie faktycznie traktuje swoich pracowników jako najważniejsze aktywo i odpowiedzialnie podchodzi do ich przyszłości, jednocześnie limitując fluktuacje kadr. Osobom, które nie mogą skorzystać z PPE, a poważnie myślą o swojej przyszłości i godnym życiu na emeryturze, rekomenduję Indywidualne Konto Emerytalne (IKE). IKE umożliwia gromadzenie dodatkowych środków na jesień życia, niezależnie od obowiązkowego systemu ubezpieczeń społecznych. IKE nie nakłada obowiązku regularnego dokonywania wpłat. Dopłat można dokonywać w miarę indywidualnych możliwości oraz napływu wolnych środków finansowych. Dodatkową zaletą jest zwolnienie z tzw. podatku Belki, co daje dodatkowe 19% zryczałtowanego podatku od zysków kapitałowych. Oszczędności z tego tytułu w ostatecznym rozrachunku mogą być naprawdę ogromne. Okres koniunktury giełdowej nie powinien determinować decyzji o założeniu IKE i tym samym rozpoczęciu regularnego inwestowania na przyszłą emeryturę. To, co najistotniejsze dla przyszłej wartości naszego emerytalnego konta, to po pierwsze liczba lat, przez które dokonywaliśmy systematycznego odkładania i oszczędzania naszych składek. Po drugie, rodzaj (kategoria) funduszu, który służył nam do pomnażania naszych oszczędności. W pierwszym przypadku działa tzw. zasada śnieżnej kuli, czyli im dłużej Obecnie z PPE korzysta ok. 2% pracujących zawodowo, z IKE ok. 5,9% zatrudnionych. Dane: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 2007 oszczędzasz, tym większy kapitał jesteś w stanie uzbierać. W drugim przypadku okazuje się, że zmienność jest przyjacielem inwestorów korzystających z regularnych programów oszczędnościowych i dlatego zdecydowanie lepiej oprzeć swoje inwestycje o produkty z dużym udziałem akcji. Jacek Treumann Członek Zarządu Legg Mason TFI

6 6 ZDROWIE NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ Jak się nakarmisz, tak się poczujesz Prawidłowa dieta i aktywny tryb życia są kluczem do zdrowia na co dzień, opóźnienia procesów starzenia i zmniejszenia dolegliwości związanych z wiekiem. Nigdy nie jest za późno na troskę o zdrowie na talerzu. Na wiele dolegliwości w starszym wieku pracujemy przez całe życie. Zbyt uboga dieta, z dużą ilością tłuszczów zwierzęcych, soli, cukru i przetworzonej żywności zawierającej konserwanty i sztuczne barwniki z pewnością zaowocuje całym szeregiem dysfunkcji zarówno układu pokarmowego, jak i krwionośnego czy nerwowego. Z biegiem lat w organizmie człowieka gromadzą się toksyny, które potrafią wywołać ogniska zapalne, a następnie ciężką chorobę. Tyle straszenia. Co możemy zrobić, gdy chcemy poprawić swój sposób żywienia po 55. roku życia? Im starsi ludzie, tym większa siła przyzwyczajenia mówi Ewa Ceborska, dietetyk, współwłaścielka poradni Food&Dieta. Trudno przekonać kogoś, kto całe życie słyszał, że cukier krzepi czy że masło jest zdrowe, do tego, aby ograniczył te produkty. Cukier oczywiście daje energię, ale dziennie wystarczą nam dwie łyżeczki (1,5 litra gazowanego kolorowego napoju zawiera półtora filiżanki cukru, soki minimum dwie łyżeczki na litr, puszkowane warzywa również są dosładzane). Korzystniej dla organizmu będzie czerpać cukier z warzyw i owoców, odkryć smak gorzkiej herbaty, ograniczyć spożywanie przetworzonego jedzenia, a zamiast puszek kupować mrożonki. Masło zawiera witaminę A, ale towarzyszy jej potężna ilość tłuszczu, która nie pozostaje bez wpływu na poziom cholesterolu. Podobnie nie przysłużą się tłuste śmietany, sery i tłuste mleko. Jeśli ktoś całe życie podbijał zupę śmietaną, czysta zupa nie będzie mu smakowała. Można jednak powoli przestawiać się na inną dietę i poszukać własnych smaków mówi Ewa Ceborska. Polecam swoim pacjentom zastąpić śmietanę jogurtem i chudym mlekiem. Początki nie będą łatwe, ale o swoje zdrowie i dobre samopoczucie w przyszłości, warto zadbać w teraźniejszości. Po 55. roku życia większość osób przyjmuje leki na jakieś dolegliwości. Po 60. w zasadzie każdego dotyka któraś z chorób znajdująca się na liście cywilizacyjnych. To może być miażdżyca, cukrzyca, wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie, otyłość. Sporo kobiet cierpi na osteoporozę. Ponadto zmienia się metabolizm. Jeśli nasza dieta jest dokładnie taka sama, jak lat temu, z pewnością nabawimy się dodatkowych kilogramów. Moi pacjenci dziwią się, że jedzą to samo, co zawsze, a tyją. Winna jest osłabiająca się z wiekiem przemiana materii. 20- letnia dziewczyna może przyjąć bez konsekwencji 2000 kcal, 30-letnia o kcal mniej, Kto powinien stosować suplementy? Najprostsza odpowiedź brzmiałaby: każdy, kto ich potrzebuje. Jeśli dbamy o prawidłową dietę i nasz układ pokarmowy działa prawidłowo wchłaniając z pożywienia to, co mu dostaczamy, nie powinniśmy doświadczać niedoborów. Jednakże produkty żywnościowe XXI wieku, nawet te opatrzone etykietą naturalne, nie zawierają tylu substancji odżywczych, ile powinny. Powodem są zmiany, które zaszły w środowisku, na skutek cywilizacji wyjałowiona gleba urodzi uboższe warzywa, itp. Na rynku pojawiają się wciąż nowe suplementy i mimo że są sprzedawane bez recepty, przy wyborze suplementu trzeba zasięgnąć opinii lekarza. Warto również się przebadać, aby dokładnie wiedzieć, czego potrzebuje nasz organizm. Przyjmowanie dużej ilości tabletek z pewnością nie przysłuży się naszemu zdrowiu, a może nawet zaszkodzić. Po 55. roku życia ważne jest uzupełnianie wapnia i magnezu w odpowiednich proporcjach. To zapobiegnie osteoporozie i ochroni serce. Często występują też niedobory innych minerałów i witamin. a lenia tylko kcal. Oczywiście ma na to wpływ aktywność fizyczna im jesteśmy bardziej aktywni, tym nasze posiłki mogą być bardziej kaloryczne wyjaśnia Ewa Ceborska. Kolejny problem pojawia się po 70. roku życia. Zmysły starzeją się na równi z pozostałymi organami i w związku z tym osoby starsze mniej czują smak. Skarżą się na brak apetytu, mówią, że nic im nie smakuje, bo kubki smakowe nie rejestrują smaków tak, jak w przeszłości mówi Ewa Ceborska. Starsi ludzie często więc jedzą słodycze (mają mocny smak) i dosalają potrawy. Ani cukier, ani sól im nie służy... W tym przypadku pomocne okażą się zioła one wzmocnią smak i aromat potraw. Kolejnym błędem jest ślepa wiara w reklamy. W pewnym wieku niestety trzeba przyjąć do wiadomości, że golonki, tłuste bigosy czy ciasta z potężną ilością kremu, to już nasza spożywcza przeszłość. Żadna magiczna tabletka których z pewnością sporo zobaczymy na reklamach w okresie przedświątecznym nie naprawi szkód, które wyrządzimy sobie sami. Czy to oznacza, że jesteśmy skazani na jedzenie, które nam nie smakuje? Warto podejść do tematu inaczej: zmiany zachodzące w naszym organizmie, spowodują modyfikację jadłospisu, która stanie się nową, fascynującą przygodą kulinarną. Hanna Żurawska Pauza to nie koniec życia Menopauza i andropauza to dwa etapy życia, przez które przejdzie odpowiednio każda kobieta i każdy mężczyzna. Do przyjemnych nie należą, ale nie muszą oznaczać rezygnacji z dotychczasowego trybu życia i namiętności między partnerami. Wejście kobiety w okres menopauzalny oznacza dla jej organizmu ważne zmiany. Można powiedzieć, że jej kobiecość definiuje się na nowo, bo przemianie podlega zarówno jej fizyczność jak i psychika. Z medycznego punktu widzenia menopauza oznacza dysfunkcję jajników związaną z wiekiem i zmniejszenie wydzielania estrogenów hormonów odpowiadających za blisko 400 przemian metabolicznych w organizmie kobiet. Objawy przekwitania można złagodzić, sięgając po roślinne hormony tzw. fitoestrogeny. Zwolenniczką fitoestrogenów jest mgr położnictwa Maria Rabiej, ekspert współpracujący z firmą ASA Sp. z o.o. Fitoestrogenowa terapia może z powodzeniem stanowić alternatywną formę leczenia do HTZ, zwłaszcza dla kobiet mających przeciwskazania do stosowania syntetycznych estrogenów lub mających nieprzychylny do nich stosunek. Jednorazowa dawka fitoestrogenów jest znacznie mniejsza niż najmniejsza nawet dawka hormonów sterydowych stosowanych w ramach HTZ mówi mgr Maria Rabiej. Preparaty pomagają zahamować uderzenia gorąca oraz poty nocne, obniżają stany depresyjne i łagodzą huśtawkę nastrojów. Co ważne zapewniają ochronę kościom i sercu i normalizują gospodarkę lipidową. Szacuje się, że na okres menopauzy przypada 1/3 życia kobiety, a w Polsce ponad 30% wszystkich kobiet znajduje się Andropauza właśnie w okresie menopauzalnym. W tym okresie przemian ważne jest, obok zaakceptowania zmian związanych z naturalna koleją życia kobiety i przemijaniem jako takim, także odpowiednio dobrana kuracja. Fitoestrogeny jako naturalne źródło hormonów przypominających swą budową kobiece hormony, mogą pomóc w pozytywnym przyjęciu tych zmian i cieszeniu się życiem. Warto nauczyć się czerpać z życia to, co najlepsze i cieszyć się dojrzałą kobiecością. Temat przekwitania u mężczyzn często jest pomijany, a niesłusznie. Panów również dotykają przemiany hormonalne nie są one jednak tak gwałtowne, jak w przypadku kobiet. Poziom androgenów (w tym testosteronu) spada systematycznie przez około 20 lat, począwszy od roku życia mężczyzny. Wiążą się z nim m.in. następujące objawy: obniżone libido oraz kłopoty z erekcją, zmniejszenie masy mięśniowej i siły, przyrost tkanki tłuszczowej, osłabienie kości i osteoporoza, zmiany w psychice, w tym podatność na depresję. Nie warto zgadzać się na niższą jakość życia. Najlepiej schować zażenowanie do kieszeni i zwrócić się do lekarza o pomoc. Wskaże on farmaceutyki, które osłabią nieprzyjemne dolegliwości.

7 Zabezpiecz tyły NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ 7 Temat hemoroidów rzadko gości na salonach, ale bardzo często dotyka ludzi, którzy w nich przebywają. Statystycznie rzecz biorąc dolegliwości związane z chorobą hemoroidalną dotyczą nawet 70 proc. Polaków, którzy mają, mieli lub będą mieli z nimi problem. Guzki krwawnicze same w sobie nie są patologią wyjaśnia Robert Księżopolski, z wykształcenia lekarz, dyrektor medyczny firmy Boiron. Ich występowanie jest podyktowane anatomią i ma je każdy. Leczy się więc nie same żylaki, ale zmiany chorobowe, które rozpoczynają się od nieprawidłowych uwypukleń i nadmiernego zgrubienia ścian naczyń połączeń tętniczo-żylnych, tworzących guzki krwawnicze. Choroba hemoroidalna rozwija się w następujący sposób: dochodzi do uwypuklenia guzków krwawniczych do kanału odbytu, a w dalszym rozwoju choroby do coraz większego wypadania guzków pod wpływem uruchomienia mięśni tłoczni brzusznej w trakcie defekacji, dochodzi do zaburzenia swobodnego przepływu krwi przez połączenia tętniczo-żylne odbytu, a następnie do zakrzepów, miejscowego uszkodzenia ścian naczyniowych oraz miejscowego zapalenia. W konsekwencji wszystkie te procesy sprzyjają dalszemu rozwojowi dolegliwości. Istnieje kilka podziałów hemoroidów, dla celów praktycznych najczęściej stosuje się podział na IV stadia wg intensywności objawów. Przyczyny powstawania choroby hemoroidalnej można podzielić na dwie grupy. W jednej znajdzie się choroba, która ma podłoże genetyczne np. wrodzona wada tkanki łącznej, w drugiej ta, na którą pracujemy sami mówi Robert Księżopolski. Choroba hemoroidalna jest zaliczana do cywilizacyjnych im bardziej się cywilizujemy, tym częściej nas dotyka. Głównymi przyczynami jej występowania, zależnymi od nas samych, są siedzący tryb życia, niewłaściwa dieta, brak ruchu oraz niewłaściwe nawyki toaletowe (obrazowo mówiąc: nie warto się napinać i spędzać na sedesie zbyt dużo czasu są przyjemniejsze miejsca, gdzie można poczytać). Dolegliwość występuje sama lub towarzyszy innym, m.in chorobom wątroby, w przebiegu których dochodzi do nadciśnienia wrotnego dodaje R. Księżopolski. Jedną z najważniejszych spraw, o którą trzeba zadbać jest dieta. Co to znaczy? Aby zapobiegać wystąpieniu dolegliwości i zminimalizować jej przykre objawy, należy stosować dietę bogatą w błonnik, aby nie dopuszczać do zaparć spożywać warzywa i owoce, pieczywo z pełnego przemiału oraz pić wodę mówi Robert Księżopolski. Zaparcia bowiem również prowadzą prostą drogą do wystąpienia choroby hemoroidalnej. Ważny jest też ruch, np. 20- min. szybki spacer dziennie. W profilaktyce i leczeniu pierwszych stadiów choroby nie można zapominać o przestrzeganiu zasad czystości oraz higieny, a także unikaniu dużego wysiłku siłowego dodaje R. Księżopolski. Zaawansowane stadia choroby (III i IV) leczy się chirurgicznie lub wykonując zabieg polegający na zamrażaniu lub wypalaniu. Zanim jednak do tego dojdzie, w pierwszych dwóch stadiach, można stosować leczenie zmniejszające szereg miejscowych dolegliwości, takich jak ból, pieczenie, objawy miejscowego zapalenia, pomagają czopki i maści, np. Avenoc mówi R. Księżopolski. Ważne jest też odpowiednio wczesne wykrycie problemu. Zaleca się, aby badaniu per rectum poddawali się mężczyźni po 40 roku życia. Wykaże ono nie tylko hemoroidy, ale pozwoli przede wszystkim na sprawdzenie stanu prostaty informuje lekarz. W przypadku kobiet takiemu badaniu należy się poddać, gdy mamy podejrzenia nieprawidłowości. Hanna Żurawska Zestaw terapeutyczny Siadaj bez bólu! ZDROWIE Zestaw terapeutyczny AVENOC : Stosowany w dolegliwoêciach ylaków odbytu (hemoroidów): ból, pieczenie i Êwiàd odbytu, uczucie parcia na stolec oraz niewielkie krwawienia Avenoc maêç agodzi ostre dolegliwoêci ylaków odbytu Avenoc czopki agodzi mniej intensywne objawy oraz utrwala efekty leczenia Bardzo dobrze tolerowany: nie wywo uje podra nieƒ b ony Êluzowej Nie brudzi bielizny Produkt zło ony. Podmiot odpowiedzialny: BOIRON SA, 20 rue de la Libération, Ste - Foy l s Lyon, Francja. Przed u yciem zapoznaj si z ulotkà, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczàce dzia aƒ niepo àdanych i dawkowanie oraz informacje dotyczàce stosowania produktu leczniczego, bàdê skonsultuj si z lekarzem lub farmaceutà. BOIR/LZ/AVENOC/31/ Chirurgia plastyczna nie tylko dla piękna W ręce chirurga plastyka trafiają nie tylko ludzie niezadowoleni ze swojego wyglądu. Chirurgia plastyczna np. w przypadku oparzeń ratuje pacjentom życie. Chirurgia plastyczna jest rozległym działem. Jedną z jej domen jest leczenie oparzeń i ich skutków. Oparzenia są zaliczane do najcięższych urazów, obarczonych największą śmiertelnością. Leczenie skutków oparzenia jest długotrwałe, kosztowne i mało wdzięczne. Mimo starań chirurgów i stałego rozwoju medycyny, efekty operacji naprawczych i odtwórczych najczęściej są mało zadowalające. Inną gałęzią chirurgii plastycznej jest chirurgia onkologiczna i rekonstrukcje po zabiegach onkologicznych. W ostatnich latach obserwuje znaczący wzrost zachorowań na raki skóry. Ciągle w naszym społeczeństwie pokutuje pogląd rodem z ciemnogrodu, że jeśli coś urosło, to lepiej tego nie ruszać. Czasami rodzina i znajomi odwodzą od zgłoszenia się do specjalisty w początkowej fazie choroby nowotworowej. Większość raków skóry jest złośliwa miejscowo i nie daje przerzutów, lecz podstępnie rozwija się na szerokość i w głąb. Ta choroba samoistnie się nie wyleczy. Charakterystyczne jest pojawienie się ranki, która tygodniami się nie goi. Wycięcie takiej zmiany z niewielkim marginesem zdrowych tkanek, kiedy ma kilka milimetrów średnicy, powoduje wyleczenie z dobrym efektem kosmetycznym. Jeśli pacjent zgłasza się po kilku latach, gdy guz nowotworowy ma znaczne rozmiary, to zabieg jest rozległy i trudny, a efekt kosmetyczny może być nie najlepszy. Kolejnym problemem jest czerniak jeden z najbardziej złośliwych nowotworów powstający ze znamion barwnikowych. Na szczęście rośnie liczba ludzi, którzy przestali bezkrytycznie wysmażać się w promieniach słonecznych i pacjentów, którzy przychodzą do chirurga plastyka profilaktycznie wyciąć podejrzane znamiona lub narażone na drażnienie mechaniczne (kołnierzyk, stanik, ramiączka, pacha, pachwina itp.). Innym problemem jest rak piersi. Co roku na tą groźną postać raka zapada 10 do 12 tys. kobiet. Prawie połowa z nich umiera. Mimo, że pierś jest najbardziej dostępnym dla badania organem w naszym organizmie (dotykiem, usg, mammografią), to choroba ta zbiera ogromne żniwo. Przyczyna jest ta sama lepiej tego nie ruszać, a skutek niestety tragiczny. Każdy rak jest wyleczalny w początkowej fazie. Wycięcie raka piersi z marginesem zdrowych tkanek (tumorektomia lub kwadrantektomia) nieznacznie zniekształca pierś, lecz ratuje życie. Jeśli pacjentka zgłasza się z dużym guzem, konieczne jest usunięcie całej piersi. Po takich zabiegach najczęściej pacjentki zgłaszają się do chirurga plastyka. W wiodących oddziałach chirurgii onkologicznej chirurdzy plastycy na miejscu i bezpośrednio po zabiegu rekonstruują pierś bądź przy użyciu protezy silikonowej bądź tkanek własnych pacjentki. Rodzaje wykonywanych operacji plastycznych są związane z wiekiem pacjenta. W młodym wieku wśród kobiet dominuje powiększanie piersi. Co roku w Europie poddaje się temu zabiegowi ponad 200 tys. kobiet. Innym częstym zabiegiem jest plastyka nosa oraz uszu te zabiegi dotyczą obu płci. Rośnie liczba liposukcji, czyli modelowania sylwetki polegająca na odsysaniu tkanki tłuszczowej z miejsc, gdzie uporczywie się ona utrzymuje mimo odchudzania lub czasem nawet intensywnych ćwiczeń fizycznych. W wieku średnim i jesieni życia dominują zabiegi maskujące przemiany związane z wiekiem takie jak face lifting, czyli podniesienie skóry twarzy i szyi, plastyka powiek, plastyka powłok brzucha, zmniejszenie piersi, podniesienie piersi oraz zabiegi mało inwazyjne, np. botox. Po ciężkiej chorobie, zostawiającej ślady warto poddać się operacji plastycznej. Polacy wbrew zapewnieniom nie są tolerancyjni i każda inność, w tym kalectwo lub widoczne ślady obrażeń lub operacji ul. Reymonta 6, Katowice tel. (+48) Centrum Chirurgii Plastycznej dr. Mazana, to nowoczesna klinika, dysponująca wysoko wykwalifikowanym personelem. Już od 15 lat dba o zdrowie i wygląd swoich pacjentów przy wykorzystaniu najlepszych metod leczenia oraz wysokiej jakości sprzętu. Zabiegi dedykowane pacjentom w jesieni życia: Bariatria BIB-system (balon żołądkowy) Botox Mezoterapia ujędrnianie skóry np. dekoltu, dłoni Face lifting Plastyka powiek, Podniesienie, zmniejszenie piersi Zabiegi odtwórcze Chirurgia ręki (cieśń nadgarstka, przykurcze, zmiany zwyrodnieniowe) Artroskopia Osoby zainteresowane konsultacjami prosimy o wcześniejszy kontakt telefoniczny pod numerem (+ 48) celem zarezerwowania terminu. wzbudzają sensację, komentarze oraz przykuwają uwagę pogłębiając kompleksy dotkniętej kalectwem osoby. Operacja naprawcza przywraca normalny wygląd. Część operacji rekonstrukcyjnych pokrywa NFZ. Dotyczy to operacyjnego leczenia zniekształceń ciała upośledzających funkcję, np. przykurcz stawu lub powieki, korekcji wad wrodzonych. Nie są refundowane zabiegi poprawiające wygląd (np. widoczne blizny). Ceny takich zabiegów są ustalane indywidualnie w zależności od rozległości zmian, stopnia trudności zabiegu. Inne, jak na przykład rekonstrukcja piersi, refundowana jest jedynie w ośrodkach szpitalnych i z użyciem najtańszych, przestarzałych implantów piersiowych, istnieje jednak możliwość samodzielnego kupienia nowoczesnych implantów renomowanych firm. Dr Zbigniew Mazan, specjalista chirurgii plastycznej

8 8 ZDROWIE W świecie ciszy Z wadą słuchu można się urodzić, a zadaniem opiekuna jest jak najszybsze zauważenie problemu i zwrócenie się z nim do specjalisty. Słuch pogarsza się także z wiekiem na skutek uszkodzenia komórek słuchowych. Są jednak rozwiązania, dzięki którym dolegliwości można zminimalizować. Dolegliwości związane ze słuchem wpisują się, obok nadciśnienia, nadwagi, cukrzycy i in., na coraz dłuższą listę chorób cywilizacyjnych i dotykają coraz młodszych ludzi. Z kolei badania na temat głuchoty starczej dowiodły, że problemów ze słuchem doświadcza co piąta osoba, która ukończyła 55 rok życia, co czwarta po ukończeniu 65 lat i co trzecia po 75 roku życia. Niedosłyszenie utrudnia relacje z bliskimi i powoduje, że jakość życia się pogarsza. Stanowi również realne zagrożenie dla życia nie trzeba mieć bujnej wyobraźni, aby uzmysłowić sobie, co może się stać, gdy przykładowo - niedosłyszący nie zarejestruje klaksonu nadjeżdżającego samochodu. Nie mamy wprawdzie wpływu na zanik komórek słuchowych, ale możemy stosując się do kilku prostych zasad spowolnić ich degradację. Główną przyczyną utraty słuchu zarówno u dzieci, jak i dorosłych jest hałas. Nie ma szans, aby rodzic wygrał z odtwarzaczem mp3, ale może wytłumaczyć dziecku, aby nie słuchało muzyki zbyt głośno. W przeciwnym wypadku może zafundować sobie słuch 70-latka 40 lat wcześniej niż zaplanowała natura. Dorośli narażeni na hałas w miejscu pracy powinni chronić słuch, zakładając na uszy ochraniacze. Wpływ na jakość słyszenia ma codzienna higiena. W razie jakichkolwiek problemów należy zgłosić się do lekarza NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ im wcześniej zdiagnozujemy problem, tym większe szanse na uniknięcie poważniejszych kłopotów w przyszłości. Również niedoleczone lub źle wyleczone choroby gardła i nosa mogą mieć wpływ na pogorszenie słuchu. Lekarze coraz częściej podchodzą do organizmu człowieka holistycznie traktując go jako całość i w przypadku wystąpienia chorób gardła czy nosa, zwracają uwagę na to, jak mogą się one wiązać z innymi organami. Najczęściej nasze problemy ze słuchem jako pierwsi zauważają bliscy kontakt z osobą dotkniętą niedosłuchem staje się trudniejszy. Dobrym sposobem na sprawdzenie stanu słuchu jest skorzystanie z badań telemedycznych przez Internet (są one Zmysły nie tak czułe przygotowane głównie po to, aby wykryć niedosłuch u dzieci, ale i dorośli mogą z nich skorzystać). Nie dadzą one oczywiście pełnej diagnozy, ale z pewnością zmoblilizują do kontaktu z lekarzem. W przypadku wad słuchu pojawiających się wraz z wiekiem, metoda leczenia jest w zasadzie jedna aparat słuchowy. Przy obecnym rozwoju techniki nie musi on krępować osoby niedosłyszącej. Dostępne modele są często wręcz niezauważalne Niedosłyszenie dotyczy co czwartej osoby po 65 roku życia i co trzeciej po 75. dla osób trzecich. Aparat można kupić za ok złotych. Choremu przysługuje częściowa lub nawet pełna refundacja. Przy wyborze aparatu należy kierować się wskazówkami lekarza lub protetyka słuchu. Karolina Lewandowska Dzięki zmysłom mamy kontakt ze światem i odbieramy bodźce. Jak wszystkie organy z wiekiem słuch, wzrok, węch, smak i dotyk ulegają stopniowej degeneracji. Najwcześniej psuje się wzrok i słuch istnieją jednak skuteczne metody zaradzenia tym dolegliwościom. W przypadku węchu, smaku i dotyku niewiele możemy zrobić. Starsze osoby często narzekają na jedzenie bez smaku tu wyjściem może być dodawanie do potraw większej ilości ziół podnoszących smak i aromat potraw. Przede wszystkim jednak należy jakkolwiek jest to trudne przyzwyczaić się do nowego życia, w którym nie dysponujemy pełnią możliwości zmysłowych. Nowe zęby w 1 dzień! Rozmowa z dr Joanną Hahs-Gaborską, implantologiem z Kliniki Implantologii i Ortodoncji HAHS w Szczecinie Dlaczego trzeba uzupełniać utracone zęby? Utrata któregokolwiek z zębów zaburza funkcje pozostałych, prowadzi do niekorzystnych zmian w zgryzie, a w konsekwencji do chorób pozostałych zębów oraz do stopniowego zaniku kości w miejscu utraconego zęba. Jakie rozwiązania proponują pacjentom lekarze? Do uzupełniania pojedynczych braków stosowane są mosty i protezy szkieletowe, przy bezzębiu natomiast protezy całkowite. Rozwiązaniem szczególnie godnym polecenia są implanty. Lekarze stomatolodzy zgadzają się co do tego, że implanty w najdoskonalszy sposób odtwarzają utracone uzębienie. Dzięki nim można skutecznie i trwale odtworzyć uzębienie nawet u osób chorych na paradontozę. Czym powinni kierować się pacjenci w wyborze odpowiedniego dla siebie rozwiązania? Wybór rozwiązania jest kompromisem pomiędzy estetyką, funkcjonalnością i ceną. W naszej klinice HAHS w Szczecinie wszczepiamy implanty od 10 lat i w samym minionym roku wszczepiliśmy ich kilkaset. Radzę pacjentom, by przed podjęciem decyzji rozważyli, czy chcą swój problem rozwiązać skutecznie, czy tylko zmniejszyć dolegliwości. Omawiamy szczegółowo zalety i wady każdego z możliwych rozwiązań, analizujemy koszty i planujemy leczenie. Jakimi rozwiązaniami dysponuje implantolog? Implanty skutecznie odtworzą każdy ubytek zębowy: brak pojedynczego zęba, brak kilku zębów, a nawet całkowite bezzębie. Implanty są powszechnie stosowane w Polsce od wielu lat. Warto wspomnieć, że obecnie implantolodzy mogą zaskoczyć swoich pacjentów czasem trwania leczenia. Sam zabieg wszczepienia implantów nigdy nie trwał długo (zazwyczaj ok. 1 godziny). Niemniej na umieszczenie na implantach nowych zębów trzeba było do niedawna czekać 2-3 miesiące. Obecnie jesteśmy w stanie przeprowadzić całe leczenie implantologiczne w ciągu jednego dnia! Jak przebiega ten proces? Pacjent rano przychodzi do kliniki bez zębów, a wieczorem wychodzi z pięknym uśmiechem. Jest to możliwe dzięki nowym implantom Nobel Biocare i technologii NOBEL GUIDE. Do komputerowego planowania leczenia wykorzystujemy analizę tomograficzną, dzięki której tworzymy cyfrowy, trójwymiarowy model szczęki pacjenta. Na tym wirtualnym modelu lekarz przeprowadza wstępny zabieg, tworząc precyzyjny szablon. Rzeczywisty zabieg jest później wykonywany dzięki komputerowej nawigacji. Trójwymiarowa diagnostyka zapewnia optymalne bezpieczeństwo i perfekcyjne umiejscowienie implantów. Czas jest ważny, bo pacjenci (w tym obcokrajowcy) pragną zredukować liczbę wizyt u lekarza do minimum. Klinika posiada własne laboratorium protetyczne, w którym zaraz po konsultacji rozpoczynamy pracę protetyczną, a przed jej oddaniem na bieżąco dokonujemy niezbędnych korekt. Jednak nie wszystkim pacjentom można zaproponować taki optymistyczny harmonogram leczenia implantologicznego. Co wpływa na wybór rozwiązania? Początkiem leczenia jest zebranie informacji o stanie jamy ustnej pacjenta. Dla implantologa na etapie planowania zasadnicze znaczenie ma też określenie stanu kości szczęki pacjenta, bo warunkuje to przebieg leczenia. Tak, jak wspomniałam, w klinice HAHS, aby poprawnie ocenić stan kości, wykonujemy cyfrowe zdjęcia tomograficzne szczęki. Po szczegółowej analizie zdjęć omawiamy z pacjentem rozwiązania, przedstawiamy harmonogram pracy i kosztorys. Jedynie implanty zapewniają poczucie, że ponownie mamy w szczęce własne zęby. Czy implanty są także rozwiązaniem dla osób w starszym wieku? Oczywiście. Jednym z ważniejszych kryteriów, które oceniamy jest stan kości szczęki. Wiek nie jest przeciwwskazaniem dla leczenia implantologicznego. 60- i 70-latkowie też uważają, że warto zainteresować się implantami i zastąpić nimi dotychczasowe, niewygodne i kłopotliwe protezy. Dr Joanna Hahs-Gaborska, jest specjalistą implantologii certyfikowanym przez DGZI w Niemczech (Deutsche Geselschaft für Implantologie). więcej informacji:

9 NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ 9 STYL ŻYCIA Nordic Walking nowy sposób na spacer Nordic Walking polega na odpychaniu się od podłoża podczas spaceru dwoma kijami przypominającymi kijki narciarskie. Ten pomysł tylko pozornie wydaje się dziwny tak naprawdę przecież człowiek korzysta z ułatwień podczas chodzenia od wieków. Wspieranie sylwetki na kiju nie jest wynalazkiem XX czy XXI wieku. Prawdopodobnie każdy z nas podczas pieszych wędrówek, zwłaszcza po nierównym terenie, miał w rękach znaleziony przy drodze kij, który ułatwiał pokonanie trasy. Nordic Walking wykorzystuje tę metodę kije pełnią funkcję odciążającą (zwłaszcza stawy) oraz stymulują pracę całego organizmu. Początek Nordic Walking datuje się na lata 80-te XX wieku. Nordyckie chody wywodzą się z letnich treningów fińskich narciarzy biegowych, którzy chcąc utrzymać dobrą formę przez cały rok, wykorzystywali podczas letnich zapraw na trawie kijki narciarskie. Efekty zajęć okazały się na tyle dobre, że Nordic Walking funkcjonuje dziś jako samodzielna forma aktywności ruchowej. Stało się tak dzięki opracowaniu techniki marszu i zaprojektowaniu kijów specyficznych dla tego rodzaju aktywności. Komu można polecić Nordic Walkig? W skrócie: wszystkim, którzy chcą zachować sprawność fizyczną. Dyscyplina jest jednak szczególnie polecana tym, dla których innego rodzaju treningi są niedostępne z przyczyn zdrowotnych. Nordic Walking możesz uprawiać nawet, gdy chorujesz na osteoporozę, cierpisz na zwyrodnienia stawów, miewasz bóle kręgosłupa czy zaburzenia krążenia, jesteś zagrożony chorobami serca, masz cukrzycę, sporą nadwagę i problem z utrzymaniem równowagi, przeszedłeś ciężką operację i jesteś w trakcie rehabilitacji. Nordic Walking nie jest oczywiście receptą na wszystkie dolegliwości, ale przynosi korzyści zarówno dzieciom, jak i seniorom, poleca się ją także kobietom w ciąży. Nie wymaga dużych nakładów finansowych. Na początek wystarczy dobre, sprawdzone i wygodne obuwie i ubranie sportowe oraz para odpowiednio dobranych kijków i już można zacząć codzienny marsz. Warto zacząć od przygotowania teoretycznego, ponieważ właściwe i świadome wykorzystywanie kijków przeznaczonych do Nordic Walking pozwoli na pełne czerpanie korzyści z aktywności. Jak chodzić? Najlepiej rozpocząć przygodę z Nordic Walking pod okiem instruktora. Właściwie w każdym dużym mieście jest co najmniej jeden klub miłośników Nordic Walking, gdzie otrzymamy potrzebne informacje. Fachowy instruktaż uchroni nas od nabrania złych nawyków, które później trudno wykorzenić. Zajęcia rozpoczynamy oczywiście od rozgrzewki. Rozgrzewka jest bardzo istotnym, niestety często pomijanym, elementem zajęć. Pamiętajmy, że jej brak jest najczęstszą przyczyną kontuzji podczas wszelkiej aktywności ruchowej. Dlatego poświęćmy temu elementowi co najmniej minut przed każdym marszem. Przede wszystkim powinniśmy rozgrzać te partie mięśni i stawów, które będą najsilniej pracować: nogi, ramiona, barki. Do nauki techniki podstawowej wystarczy opanowanie kilku prostych ćwiczeń. Podczas marszu Nordic Walking sylwetka powinna być wyprostowana, plecy proste, brzuch wciągnięty, łokcie wyprostowane. Stawiamy kroki naturalnej długości stopy stawiamy najpierw na pięcie, potem przetaczamy przez śródstopie i odbijamy się z dużego palca. Podczas marszu poruszamy rękami naturalnie, do wysokości pępka. Ręce i nogi pracują naprzemiennie: lewa noga, prawa ręka i odwrotnie. Kije należy wbijać za postawioną stopą, pod punktem ciężkości ciała. Odbijamy się z linii biodra. Po opanowaniu techniki podstawowej próbujemy maszerować krokiem klasycznym. Jest on dłuższy od podstawowego, towarzyszą mu silne wybicia z równoczesną rotacją tułowia i barków. Wybicie następuje za linią bioder, przy otwartej dłoni z naciskiem na pasek rękawiczki. Marsz kończymy 5 10-minutową sesją rozciągania mięśni. Korzyści z Nordic Walking To zależy od tego, co chcemy osiągnąć. Podstawowym celem jest oczywiście osiągnięcie i utrzymanie zdrowia i kondycji. Nordic Walking polecany jest również podczas rehabilitacji czy zrzuceniu nadmiaru kilogramów. Podczas spaceru z kijami w sposób odczuwalny odciążane są stawy, szczególnie kolanowe najbardziej narażone na obciążenie podczas marszu. Szacuje się, że przy każdym kroku z kijami obciążenie jest o około 5 kg mniejsze niż w marszu bez kijków. Podczas chodu naprzemiennie pracują nie tylko nogi i ręce, ale blisko 90% mięśni naszego ciała to znacznie więcej niż przy joggingu czy pływaniu. Uaktywniają się wszystkie mięśnie karku, szyi, pleców. To gwarantuje pełne rozluźnienie całego ciała i relaks po ciężkim dniu. Podczas Nordic Walkingu tracimy około 450 kcal/h, czyli prawie dwukrotnie więcej niż podczas zwykłego spaceru. Nordic Walking nie obciąża stawów i kręgosłupa, a aktywizuje więcej mięśni niż pływanie czy jogging. Wyprawa po kije Do uprawiania Nordic Walking potrzebne są specjalnie zaprojektowane kijki, które służą do odpychania się w czasie marszu. Kijki posiadają specjalną rękawiczkę, dzięki której łatwiej jest je utrzymać w dłoni i przenosić obciążenia z dolnej części tułowia. Przy zakupie należy upewnić się czy kijki rzeczywiście przeznaczone są do marszów Nordic Walking. Często bowiem mylone są, nawet przez sprzedawców, z kijami trekkingowymi, które nie nadają się do stosowania techniki Nordic Walking. Kije do uprawiania Nordic Walking, chociaż podobne na pierwszy rzut oka, różnią się od kijów narciarskich czy trekkingowych muszą być proste i mieć odpowiednio wyprofilowaną wysmukłą rączkę. Jej integralną częścią jest rękawiczka ze specjalnym otworem na kciuk. Pozwala ona utrzymać kij w odpowiedniej pozycji, a gdy czasami podczas marszu się go puszcza nie upada na ziemię. Zakończenie kija może być metalowe, dzięki czemu łatwiej będzie wbijać się w podłoże, ale gdy maszerujemy po asfaltowych chodnikach, pamiętajmy o nałożeniu na ostre szpikulce specjalnych gumowych nakładek, które pozwolą odbijać się od twardej nawierzchni. Na rynku jest już obecnie dużo kijów do Nordic Walking. Kij najczęściej jest wykonany z aluminium lub włókna węglowego. Kije z włókna węglowego są lżejsze, sprężyste i łatwiej odbijają się od podłoża. Dostępne są również aluminiowe kije wyposażone w mechanizm teleskopowy amortyzujący, odciążający stawy oraz kręgosłup. W zależności od producenta w zestawie znajduje się komplet końcówek przeznaczonych do różnego rodzaju podłoża, jak trawa, piasek, asfalt lub śnieg. Podczas kupowania kijków bieżemy pod uwagę głównie ich długość. Do wyboru mamy kijki jednoczęściowe o stałej długości, dwu lub trzyczęściowe o regulowanej wysokości. Jeżeli zatem kijki będą używane przez dziecko lub kilka osób w rodzinie o różnym wzroście warto kupić kije dwuczęściowe dzięki regulacji wysokości można dokładnie dopasować ich wysokość do potrzeb użytkownika. Ich dodatkową zaletą jest również to, że można je szybko złożyć i schować do plecaka czy szuflady. Kijki jednoczęściowe produkowane są w długościach (co 5 cm). Kije muszą mieć długość dopasowaną do wzrostu ręka zaciśnięta na rączce kija zgięta w łokciu powinna tworzyć z podłożem kąt prosty. Długość kija powinna stanowić ok. 0,68 proc. wzrostu. Sztuka nordyckiego chodu Chodzić potrafi każdy, ale warto zwrócić uwagę na kilka aspektów. zachowuj wyprostowaną sylwetkę, brzuch wciągnięty ramiona i biodra mają pracować przeciwlegle regularnie oddychaj ręce i nogi powinny pracować naprzemiennie, tzn. wykonując krok prawą nogą w przód wysuwamy do przodu jednocześnie lewą rękę, a prawą w tył stopy stawiamy od pięt, później przenosimy ciężar na śródstopie, a następnie następuje odepchnięcie z dużego palca od ziemi kije należy wbijać tuż za postawioną stopą i przy wykonywaniu kolejnych kroków puszczać i jednocześnie chwytać dłonią ściskając rękojeść przy każdym ściśnięciu rękojeści podnosi się tętno, poprawia się krążenie krwi. Dzięki rękawiczce kije pozostają przymocowane do rąk i pomimo zwolnienia uścisku pozostają blisko

10 10 STYL ŻYCIA Podążaj za trendami Wśród osób powyżej 55 roku życia z komputerów i Internetu korzystają przede wszystkim osoby pracujące. Badania Diagnozy społecznej z marca 2007 pokazują, że z Internetu korzysta 46% tej grupy, a wśród niepracujących zaledwie nieco ponad 7%. Niepracujący seniorzy nigdy wcześniej nie mieli kontaktu z komputerem, więc nie mieli szansy nauczyć się jego obsługi w pracy. To dla nich powstają programy edukacyjne, dzięki którym mogą nadrobić zaległości. Jeden z takich programów - Akademię e-seniora - stworzyło UPC. Firma działa we współpracy z Akademią Rozwoju Filantropii w Polsce, która jest partnerem społecznym akcji. Seniorzy w cyberprzestrzeni Akademia e-seniora to program edukacji internetowej dla osób 50+ mający na celu walkę z wykluczeniem technologicznym tej grupy. Nazwa NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ Technika rozwija się w tempie zaskakującym nawet młodzież. Nowe technologie są jednak coraz częściej wykorzystywane przez ludzi starszych, którzy podczas pracy zawodowej nie korzystali z komórek, komputerów czy Internetu. programu została wybrana nieprzypadkowo. Senior to osoba mająca wiedzę, doświadczenie życiowe, często będąca autorytetem dla młodszych pokoleń. Brak umiejętności korzystania z nowych technologii nie powinien powodować wykluczenia go ze społeczeństwa. Akademia e-seniora powstała w 2006 roku. Już podczas pierwszej, pilotażowej edycji, wiosną 2006 roku, ilość osób zgłaszających się na kursy internetowe była olbrzymia na jedno miejsce zgłaszało się nawet 8-10 osób. Pierwsze bezpłatne kursy trwały 6 godzin. Od tego czasu projekt stale ewoluuje, zwłaszcza dzięki ankietom wypełnianym przez uczestników. Podczas kolejnej edycji (jesień 2006 roku) wydłużono kurs o dwie godziny, a uczestniczy otrzymali ulepszony skrypt. W 2007 roku powstał podręcznik, strona WWW programu i wydłużono czas trwania zajęć do 16 godzin. Umożliwiono też konsultacje dla kursantów. Za kurs płaciło się symboliczną sumę 28 złotych. W 2008 roku Akademia e- Seniora UPC objęła ponad 2000 osób. Czego się można nauczyć? Seniorzy podczas kursów uczą się obsługi komputera i poznają wirtualny świat według specjalnie opracowanej metody. Zajęcia prowadzą wyszkoleni instruktorzy. Dodatkowo uczestnicy otrzymują aktualizowany co rok podręcznik z przykładami, ćwiczeniami oraz dodatkowymi informacjami. Uczestnicy warsztatów uczą się m.in. wyszukiwania informacji na stronach www, zakładania kont , wysyłania i, porozumiewania się za pomocą komunikatorów, robienia zakupów w Internecie oraz korzystania z bankowości internetowej. Zapoznają się z takimi pojęciami, jak: czat, forum, grupa dyskusyjna, multimedia. Zajęcia odbywają się w 10 pracowniach internetowych UPC, powstałych z myślą o realizacji celów Akademii e-seniora, w Warszawie, Katowicach, Gdańsku, Kielcach, Lublinie, Szczecinie, Bydgoszczy, Wrocławiu i Opolu oraz pracowni partnerskiej w Krakowie. Gdzie szukać informacji? Wystarczy zajrzeć na stronę Znajdują się tam wszelkie informacje dotyczące Akademii e-seniora oraz artykuły poszerzające wiedzę na temat Internetu. Na stronie umieszczone są także informacje o projekcie, partnerach (takich, jak firma F-Secure, która dostarcza oprogramowanie zabezpieczające komputery w pracowniach przed wirusami, czy Microsoft, udostępniający Nieumiejętność korzystania z nowych technologii często spycha osoby starsze na margines życia społecznego. oprogramowanie), słowniczek podstawowych pojęć, linki do najciekawszych stron. Ponadto użytkownicy serwisu mogą zadać pytanie ekspertowi a odpowiedzi znajdą na stronie. Kim są kursanci? Z badań przeprowadzonych w 2007 roku podczas realizacji programu Akademii e-seniora wyłania się bardzo ciekawy profil seniora uczestnika kursów. Kursantami są osoby z wyższym (41%), bądź średnim wykształceniem (36%), optymiści (82%), aktywnie spędzający czas. To ciekawi świata optymiści, pragnący być na czasie. Większość uczestników kursów nie jest już aktywna zawodowo. Przewagę liczebną wśród uczestników mają kobiety (67 % w stosunku do 33 % mężczyzn). Dla 95% ankietowanych bardzo ważny jest dostęp do informacji, 83% czyta regularnie gazety i czasopisma. Prawie połowa respondentów (45%) nie miała wcześniej żadnych doświadczeń z obsługą komputera, a zdecydowana większość (70%) nie korzystała wcześniej z Internetu. 74% wskazało, że będzie miało możliwość korzystania z komputera z Internetem, a 54% spośród tej grupy ma własny komputer. Zatem większość seniorów będzie miało możliwość wykorzystania swojej wiedzy i jej doskonalenia. Lidia Gos, Dagmara Krzesińska Studia dla każdego Przejście na emeryturę może stać się poważnym przeżyciem dla osób ciekawych świata i przyzwyczajonych do trzymania ręki na pulsie. Zakończenie kariery zawodowej nie musi jednak oznaczać odcięcia od dopływu wiedzy oraz społecznej izolacji. W tym celu powstają Uniwersytety Trzeciego Wieku. System edukacji opracowany specjalnie z myślą o potrzebach osób starszych chroni je przed wypadnięciem z obiegu jednocześnie poprawiając jakość ich życia. Pierwsza placówka powstała we Francji w 1973 roku przy Uniwersytecie w Tuluzie. Idea szybko rozprzestrzeniła się na całą Europę i poza nasz kontynent. Pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku w Polsce utworzono w Warszawie w 1975 roku. Obecnie jest ich ponad 130 na terenie całego kraju i ich liczba w związku z dużą popularnością tej formy edukacji wzrasta. Powstają przy uniwersytetach, jako integralne części danej wyższej uczelni lub są powoływane przez stowarzyszenia. Rok akademicki trwa od połowy października do połowy czerwca. Chętni zgłaszają się i opłacają symboliczną roczną składkę (przeciętnie do 50 zł, plus niekiedy wpisowe do 30 zł). Edukację dla osób starszych pod szyldem Uniwersytetu Trzeciego Wieku prowadzi także Polskie Towarzystwo Gerontologiczne. Mogę wymienić trzy główne powody, dla których powstają uniwersytety trzeciego wieku mówi prof. Piotr Błędowski, prezes Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego i wykładowca SGH. Pierwszy jest związany ściśle z edukacją: młodość osób uczęszczających na zajęcia często przypadła na okres wojny i czasów powojennych. Z tego względu nie mogły one zrealizować swoich marzeń związanych z edukacją, a teraz mają na to czas. Po drugie, obecnie świat bardzo szybko się zmienia, wraz z nim stan wiedzy. Rodzina nie zawsze ma czas lub chęci na pomoc starszej osobie w zaktualizowaniu wiedzy i umiejętności, zwłaszcza technicznych. Trzecim aspektem jest wsparcie dla osób starszych, które muszą zmagać się z zawężającym się kręgiem znajomych (część Największe uniwersytety trzeciego wieku mają ponad 1000 słuchaczy, najmniejsze osób. choruje, część umiera) i rodziny (dzieci i wnuki często mają już własne rodziny). W ten sposób uniwersytety dla starszych słuchaczy przyczyniają się do rekonstrukcji więzi społecznych. Nie prowadzi się wprawdzie statystki dotyczącej starszych studentów, ale o popularności uniwersytetów niech świadczą fakty: w Polsce istnieje ponad 130 uniwersytetów trzeciego wieku i wciąż powstają nowe, jedne mają słuchaczy, inne kilkaset, założony 2 lata temu przy SGH na warszawskich Bielanach uniwersytet ma ok słuchaczy, na zajęcia do SGH uczęszcza ok. 400 osób (tylu seniorów pojawiło się podczas rekrutacji trwającej niewiele ponad tydzień), ale tylko dlatego, że dla większej grupy nie było miejsca (znajdują się na długiej liście oczekujących). Jestem wprawdzie ekonomistą, a nie lekarzem, ale mogę potwierdzić, że ćwiczenie pamięci z pewnością dobrze służy seniorom dodaje prof. Błędowski. Moja 81-letnia mama bardzo chwali sobie zajęcia i doskonale sobie radzi. Zajęcia proponowane seniorom obejmują niemal wszystkie dyscypliny wiedzy od języków obcych, przez technikę, do poszczególnych dziedzin humanistycznych. Uniwersytety oferują także aktywność fizyczną (w tym zajęcia rehabilitacyjne), zajęcia hobbistyczne (np. śpiew), wspólne wyjścia do kina i teatru oraz wycieczki dopasowane do możliwości finansowych słuchaczy. Wielu wykładowców uniwersytetów trzeciego wieku rekrutuje się spośród studentów, którzy chętnie dzielą się wiedzą z seniorami. Hanna Żurawska

11 Świąteczne inspiracje Kodak EasyShare cena: od 598 zł (fotoklik.pl) Ta elektroniczna ramka nie tylko wyświetla ulubione zdjęcia, ale sama potrafi je sobie ściągnąć. Wystarczy postawić ją w zasięgu sieci bezprzewodowej Wi-Fi, a ramka połączy się z internetem wyświetli na ekranie wybrane zdjęcia z serwisów Frame Channel, Kodak Gallery lub Flickr. Urządzenie potrafi także wyświetlić aktualną prognozę pogody, komunikaty o korkach, najświeższe informacje z kraju i ze świata, a nawet filmy. Wystarczy nacisnąć przycisk. Bezprzewodowa karta pamięci Eye-Fi cena: od 300 zł (ebay.pl) Aby obejrzeć zdjęcia z aparatu cyfrowego na swoim komputerze musimy albo podłączyć aparat kablem do komputera, albo wyjąć kartę pamięci i skorzystać z czytnika kart pamięci. Bezprzewodowa karta Eye-Fi Secure Digital pozwala to zmienić. NIEZALEŻNA PUBLIKACJA MEDIAPLANET DYSTRYBUOWANA WRAZ Z RZECZPOSPOLITĄ 11 Przedświąteczna gorączka nie jest łatwym okresem. Co rok stajemy przed tym samym dylematem co kupić w prezencie najbliższym? Przedświąteczna gorączka nie jest przyjemną przypadłością. Sklepy prześcigają się w promocjach. Wybraliśmy kilka ciekawych propozycji prezentowych, które pomogą w podjęciu decyzji podczas świątecznych zakupów. Na pozór nie różni się od zwykłej karty SD, jednak wystarczy, że znajdziemy się w zasięgu bezprzewodowej sieci Wi-Fi, a karta sama wyśle nasze zdjęcia bezpośrednio z aparatu do naszego komputera albo ulubionego serwisu internetowego typu Flickr, Kodak Gallery, Picassa Web Album czy FaceBook. Telefon Samsung Solid B2700 cena: 549 zł (Samsung) Idealny prezent na zimowe szaleństwa. Ten odporny na kurz, wodę i zabrudzenia telefon to idealny kompan dla każdego narciarza. Dzięki antywstrząsowej, uretanowej obudowie bez obaw można z niego korzystać podczas szusowania lub nawet zamieci śnieżnej. Wyposażony został w wiele przydatnych w terenie funkcji takich, jak latarka, wysokościomierz czy kompas. Stojąc w kolejce do wyciągu możemy za to posłuchać radia lub ulubionej piosenki albo wysłać MMS do przyjaciół z szalonymi zdjęciami prosto ze stoku. Aparat fotograficzny Kodak EasyShare M1093 IS cena: 613 zł (fotoklik.pl) Cyfrowy aparat fotograficzny to prezent, który z pewnością ucieszy każdego. Kodak EasyShare M1093 IS to elegancki 10-megapixelowy aparat dla osób ceniących estetyczne walory produktu. Dzięki funkcji Smart Capture, która automatycznie dostosowuje ustawienia aparatu możemy robić doskonałe zdjęcia praktycznie w każdych warunkach. Aparat oprócz standardowych funkcji takich, jak stabilizacja obrazu, wykrywanie twarzy, dzięki opcjonalnej stacji dokującej pozwala również na oglądanie zdjęć i filmów w trybie High Definition na odpowiednim telewizorze. Telefon LG Secret KF750 cena: 859 zł (Sprzedaz Telefonow.pl) Ten stylowy telefon o grubości niespełna 12 milimetrów to małe dzieło sztuki. W sam raz na stylowy prezent dla modnej kobiety. Secret należy do ekskluzywnej serii Black Label. Lśniąca obudowa z włókna węglowego, wykończona jest metalem i skórą, wyświetlacz odporny na zarysowania oraz efektownie podświetlanym touchpadem nawigacyjnym. Telefon wyposażony jest w aparat cyfrowy z autofocusem o matrycy 5 megapixeli, który pozwala robić wysokiej jakości zdjęcia, radio oraz odtwarzacz multimediów. Samobieżny odkurzacz irobot Roomba cena: od 1100 zł (Allegro.pl) Mało kto lubi odkurzanie. STYL ŻYCIA Niestety jest to czynność, od której nie uciekniemy, bo ciężo jest wygrać z kurzem. Samobieżny odkurzacz irobot Roomba to doskonały prezent, który ucieszy każdą osobę ceniącą swój wolny czas. Odkurzacz Roomba nie dość, że sam odkurza, to jeszcze potrafi sam naładować swoje baterie po skończonej pracy. Można go także zaprogramować, aby odkurzał w ustalone dni o wybranej godzinie. Zasięg można ograniczać za pomoca wirtualnych ścian. Produkt dostępny jest w kilku wersjach i kolorach. Jack Daniel s Scenes from Lynchburg Limited Edition cena: 189 zł (sklep-ballantines.pl) Niektórzy twierdzą, że pies najlepszym przyjacielem człowieka. Jest jednak grupa mężczyzn, zdaniem której najlepszym przyjacielem człowieka jest butelka dobrej whiskey. Jack Daniel s Scenes from Lynchburg to limitowana edycja najsłynniejszej amerykańskiej whiskey. Jest to nie lada gratka dla kolekcjonerów. Na etykietach litrowych butelek przedstawione są scenki rodzajowe związane z ojczyzną whiskey Jack Daniel s miastem Lynchburgiem w stanie Tennessee. Bransoletka Vulcani W.KRUK cena: 449 zł (salon W.KRUK) Nic tak nie poprawia humoru kobietom jak ładna i gustowna błyskotka. Bransoletka Vulcani W.KRUK z najnowszej jesiennej kolekcji biżuterii Anny Orskiej pod choinką na pewno ucieszy niejedną niewiastę. Jest bardzo prosta i oszczędna w formie, ale jej wzór nie jest jednorodny. Jedna z jej części nawiązuje do ciemnych mas popękanej magmy wulkanicznej, druga zaś przywodzi na myśl biżuterię wykonaną na zlecenie boskich mieszkanek Olimpu, przez samego Hefajstosa. Aleksander Martin Wakacje w prezencie Coraz więcej klientów kupuje Kupony Wakacyjne, jako prezent pod choinkę. W tym roku cieszą się one wyjątkowo dużą popularnością. Jest to coś o wiele bardziej oryginalnego niż kolejny krawat czy skarpetki, dlatego ludzie coraz bardziej doceniają tę formę prezentu. Vouchery można kupić na dowolnie wybraną kwotę, na przykład 5000 zł, do wykorzystania na oferty z katalogu TUI lub Scan Holiday. Osoba, które otrzymuje taki prezent, może sama zdecydować, gdzie chce pojechać. Czy będzie to górski hotel w Alpach Szwajcarskich, czy też rajska plaża na Malediwach, zdecyduje posiadacz vouchera. Jeśli cena wycieczki przewyższa wartość vouchera, klient może bez problemu dopłacić brakującą resztę u nas w biurze kartą kredytową lub gotówką. Warto podkreślić, że voucher można wykorzystać przez cały rok od daty wystawienia. Ponadto jest to jedynie termin, w którym trzeba wybrać i opłacić wycieczkę, bo może nastąpić dużo później. Polacy w końcu uświadomili sobie, że kiedy w Polsce mamy jesienną pluchę, a za oknami jest szaro, smutno i zimno, to na południu Europy wciąż trwa sezon urlopowy, bo jest ciepło i słonecznie. Z kolei w krajach egzotycznych nasza zima to początek lata. Wcześniej panowało przekonanie, że na wakacje można jeździć tylko latem. W bieżącym sezonie zimowym nowości to bezpośrednie czartery na Sri Lankę, Wyspy Zielonego Przylądka oraz do Kenii. Mamy w ofercie również przeloty czarterowe na Dominikanę, Kubę i do Meksyku. W przypadku wyjazdów egzotycznych największą popularnością cieszą się niezmiennie Karaiby, Azja Południowo-Wschodnia i Wyspy Kanaryjskie. Klienci coraz częściej wybierają hotele z ofertą SPA oraz dodatkowymi atrakcjami. Na sezon lato 2009 możemy zaproponować wiele ciekawych nowości, jak na przykład grecką wyspę Zakynthos. Dodatkową zachętą do zakupu imprez w okresie przedświątecznym są zniżki nawet do 15 procent oraz specjalne ceny dla dzieci. Piotr Łopucki Kierownik Biura TUI Centrum Podróży

12