RAPORT INSTITUTE OF NUCLEAR PHYSICS ИНСТИТУТ ЯДЕРНОЙ ФИЗИКИ INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ BADANIA CZĄSTEK ELEMENTARNYCH I PROCESÓW JĄDROWYCH"
|
|
- Arkadiusz Sobczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ INSTITUTE OF NUCLEAR PHYSICS ИНСТИТУТ ЯДЕРНОЙ ФИЗИКИ RAPORT No 1481 INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka w Krakowie RAPORT rocznr z reattzacp CENTRALNEGO PROGRAMU BADAŃ PODSTAWOWYCH Nr pł BADANIA CZĄSTEK ELEMENTARNYCH I PROCESÓW JĄDROWYCH" a r«k 1989 Kraków,, styczeń 1990r.
2 INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego w Krakowie RAPORT roczny z realizacji CENTRALNEGO PROGRAMU BADAŃ PODSTAWOWYCH Nr Pt. BADANIA CZĄSTEK ELEMENTARNYCH I PROCESÓW JĄDROWYCH" za rok 1989 Kraków, styczeń 1990г.
3 IFJ Kraków,zam.23/90 80 egz.
4 Raport został opracowany w/g ггмюиеао wzoru raportu Ministerstwa Edukacji Narodowej. Wykonany został przez złożenie raportów cząstkowych przedstawionych na generalnym odbiorze tematów Prograau и dniu 28 listopada 1988r w IFJ. Dane statystyczne zostały opracowane przez Biuro Koordynacji CPBP i Dział Planowania IFJ. Całość została złożona komputerowo przez Sekretarza Zespołu Koordynacyjnego, dr H. Wojciechowskiego.
5 SPIS TREŚCI 1. Synteza wyników realizacji Programu w 198Sr. str Trudności i opóźnienia 2 3. Rozwój naukowy realizatorów Programu 3 4. Wykorzystanie osiągniętych wyników w doskonaleniu procesu dydaktycznego 3 3. Propozycje dotyczące wykorzystania wyników 4 6. Współpraca z zagranicą 4 7. Wydatki, dewizowe 5 8. Wnioski dotyczące dalszej realizacji 5 9. Wybrane osiągnięcia poznawcze Krótka charakterystyka przebiegu realizacji Programu w/g kolejnych pozycji aneksu 19S8r Publikacje w roku Dane statystyczne Programu w 1988r Akceptacja Raportu 137
6 SYNTEZA WYNIKOM REALIZACJI PROGRAMU W ROKU Centralny Program Badań Podstawowych pt. "Badania cząstek elementarnych i procesów jądrowych" jest programem ukierunkowanym na prowadzenie fundamentalnych badań poznawczych w dziedzinie szsroko rozumianej fizyki jądrowej. Program swym zasięgiem obejmuje badania prowadzone w całej Polsce, zarówno w instytutach badawczych jak i w wyższych uczelniach. Ze względu na bardzo szeroki zakres badań, jak i na zróżnicowanie charakteru jednostek prowadzących badania, Program jest realizowany w dwustopniowej koordynacji. Całość badań oraz prace własne koordynowane są przez Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie, prace prowadzone w uczelniach na terenie całego kraju koordynuje Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie natomiast prace prowadzone w Instytucie Problemów Jądrowych w świerku. Instytucie Energii Atomowej i Instytucie Chemii i Techniki Jądrowej w Warszawie koordynuje, Instytut Problemów Jądrowych. Badania w Programie prowadzone są w pięciu Podprogramach obejmujących różne dziedziny fizyki jądrowej.» Podprogram I obejmuje badania w dziedzinie fizyki jądrowej wysokich i skrajnie wysokich energii. Prowadzone są w nim prace, zarówno eksperymentalne, teoretyczne, jak i badania nad opracowywaniem nowej aparatury badawczej. Prace te realizowane są z reguły w bardzo szerokiej współpracy г ośrodkami zagranicznymi. Dostęp do zagranicznych ośrodków fizycy polscy apewniają sobie konstruując i wykonując aparaturę badawczą i oprzyrządowanie na najnowocześniejsze akceleratory wysokiej energii pracując* w CERN, RFN, USA i ZSRR. Dzięki takim zasadom współpracy z zagranicznymi ośrodkami polskie zespoły korzystają z wielkich akceleratorów praktycznie bez wkładów dewizowych, jakie płacą grupy badawcze z ihnych państw. Należy tutaj podkreślić, że zespoły polskie uczestniczą w budowie wielkich detektorów ZEUS i H7 na akceleratorze HERA w DESY w RFN, a także w budcswie ±.&qo. akceleratora, uczestniczyły w budowie i uruchomieniu wielкякята urządzenia detekcyjnego DELPHI na akcelerator LEP w СШН:. Detektor DELPHI został uruchoeiony i otrzymano pierwsze wyniki doświadczalne dotyczące parametrów rezonansu Z*. Strona polska zaprojektowała i wykonuje także tzw. monitor świetlności wiązki dla akceleratora HERA w DESY (unikalne urządzenie które ma szansę stać się standadowya» urządzeniem dla akceleratorów tego typu ). Wkład polskich zespołów w budowy systemów detekcyjnych i przygotowywanie eksperymentów na wielkich akceleratorach, finansowane w ramach CPBP , zapewnia im udział w czołowych eksperymentach rozpoczętych już w br. na LEP w CERN i rozpoczynających się w 1990r na akceleratorze HERA w DESY. Eksperymenty te dostarczać będą nowych danych 1 doświadczalnych w ciągu najbliższych 35 łat. Przetwarzanie, selekcja i interpretacja tych danych będzie prowadzona w Polsce i zagranicą.
7 Podprogram II obejmuje badania eksperymentalne, teoretyczne i aparaturowe w dziedzinie reakcji jądrowych średnich i niskich energii i struktury jądra atomowego. Badania w tym Podprogramie także prowadzone są w szerokiej współpracy z ośrodkami zagranicznymi ze względu na brak w kraju nowoczesnych akceleratorów. Zwiększanie udziału prac prowadzonych w Polsce możliwe będzie po pełnym zakończeniu budowy cyklotronu AIC144 w Krakowie i cyklotronu U 200 w Warszawie. Podprogram III obejmuje badania strukturalne prowadzone metodami spektroskopii jądrowej, fizyki neutronowej i magnetycznego rezonansu jądrowego. Jakkolwiek badania prowadzone w "tym Podprogramie mają w zasadzie charakter poznawczy to wyniki tych badań mogą mieć bezpośrednie zastosowanie w wielu dziedzinach gospodarki. W tym właśnie Podprogramie rozwijane są takie metody jak PIXE i PIGE oddające nieocenione usługi w badaniu składu pierwiastkowego próbek (dla medycyny, farmakologii, rolnictwa i ochrony środowiska), czy prace nad mi krotombgrafem MRJ (cio badań np. w medycynie i biologii). Prowadzone są także prace nad badaniem materiałów 2 grupy tzw. nadprzewodników. «Podprogram IV obejmuje prace w dziedzinie badania zjawisk chemicznych metodami fizyki jądrowej i prace w dziedzinie radiochemii. W tym Podprogramie prowadzone są, między innymi, prace nad wydzielaniem i opracowywaniem nowych metod wytwarzania radioizotopów dla przemysłu i' medycyny. W bieżącym roku zakończono pełnym sukcesem prace nad otrzymywaniem na cyklotronie U120 w Krakowie nowego preparatu, cytrynianu galu zawierającego izotop 67Sa, dla potrzeb diagnostyki nowotworowej. Preparat ten, po przeprowadzeniu szeregu testów, został dopuszczony przez Instytut Leków do rutynowego stosowania w klinikach. Podprogram V obejmuje prace z dziedziny fizyki i techniki akceleracji oraz. budowę w IFJ w Krakowie nowoczesnego cyklotronu izochronicznsgo AIC144E oraz modernizację starego cyklotronu U120 na cyklotron AIC144^.. Oba cyklotrony będą miały bardzo szerokie zastosowanie w badaniach podstawowych, w dziedzinie fizyki jądrowej jak i w produkcji izotopów i w terapii nowotworowej. W br. na cyklotronie AIC144E, na stanowisku próbnym, uzyskano wiązkę na wejściu do pierwszego deflektora o intensywności powyżej 1 ma, o rozmiarach poprzecznych 2 л 2.5 mm na promieniu ekstrakcji. Przeprowadzono wiązkę przez pierwsze segmenty systemu ekstrakcji. Wzbudzono oscylacje koherentne wiązki, która została w efekcie odchylona o 5 cm od końcowej orbity przy współczynniku wyprowadzenia około Straty fazowe w procesie akceleracji nie przekraczają 37..
8 W roku sprawozdawczym wszystkie tematy Programu były realizowane zgodnie z planem (na dzień 1 grudnia 1989r). Całkowita kwota przyznana przez MEN na realizację tematów wyniosła 6.500,min.zł (planowano 6.319,7 młn.zł.). TRUDNOSCI I OPÓŹNIENIA W REALIZACJI PROGRAMU. Do chwili przeprowadzenia generalnego odbioru prac Programu, tj. do dnia 6 grudnia 1989r, nie notuje się żadnych opóźnień w realizacji tematów Programu. Ze względu jednak na bardzo wysoką inflację i konieczność podniesienia plac w IFJ i IPJ (około 80% całej działalności IFJ i około 40% działalności IPJ jest finansowane z tego Programu) w instytutach tych musiano bardzo drastycznie ograniczyć zakupy aparatury i materiałów w br. Racjonalne wykorzystanie środków było bardzo utrudnione przez zbyt późne przekazywanie niezbędnych kwot do dyspozycji kierownictwa Programu. ROZWÓJ NAUKOWY REALIZATOROM PROGfMMJ. Pracownicy naukowi realizujący zadania Programu wykonali w roku sprawozdawczym szereg orginalnych prac które powiększą światowy dorobek nauki w formie wielu ważnych publikacji. Ul roku sprawozdawczym, w Programie, opublikowano łącznie 593 prace naukowe (w roku ubiegłym 657), w tym 3 monografie, 251 j( prac w czasopismach recenzowanych o zasięgu światowym <w roku i?. ubiegłym 2Л9), ukazały się 172 komunikaty w materiałach z t międzynarodowych konferencji i opublikowano 192 prace typu "inne" (patrz wykaz publikacji). WYKORZYSTANIE OSIĄGNIĘTYCH WYNIKÓW W DOSKONAL fntli PROCESU DYDAKTYCZNOWYCHOWAWCZESO. Badania prowadzone w Programie są w około 30"/. prowadzone w wyższych uczelniach kraju. Gwarantuje to dostęp do nowoczesnych metod badawczych i nowoczesnych ośrodków zagranicznych pracownikom tych uczelni realizującym zadania Programu. W realizacji zadań Programu biorą także udział studenci mając w ten sposób bezpośredni kontakt, już w czasie studiów, zarówno z nowoczesną aparaturą badawczą jak i z metodami prowadzenia badań naukowych. Szereg zakupionych w ramach Programu elementów aparatury i mikrokomputerów jest dostępne dla studentów uczelni w ramach zajęć dydaktycznych i ich udziału w realizacji zadań Programu. Trzeba tutaj podkreślić, że przyznawane wyższy» uczelniom w ramach Programu środki finansowe, są przeznaczane przede wszyskim na aparaturę, materiały i podzespoły gdyż, w odróżnieniu od IFJ i IPJ, płace pracowników uczelni są pokrywane z budżetu uczelni a nie z Programu.
9 PROPOZYCJE DOTYCZĄCE WYKORZYSTANIA WYNIKÓW. Badania prowadzone w _ Programie są badaniami ściśle skoordynowanymi г badaniami światowymi prowadzonymi w tej dziedzinie nauki. Wyniki badań, w formie publikacji i innych opracowań, stanowią polski wkład w światowy dorobek nauki. Prace te stają się w znacznej mierze podstawą do prowadzenia nowych badań nad odkrywaniem fundamentalnych praw przyrody. Szereg uzyskanych wyników i opracowanych metod badawczych może mieć szerokie natychmiastowe zastosowanie w innych badaniach Jak i w gospodarce narodowej. Do nich zaliczyć należy wspomniane badania strukturalne których zastosowanie w gospodarce może być prawie natychmiastowe. Zależne Jest ono od przejęcia tych metod i wyników przez przemysł lub inne instytuty techniczne w celu ich dalszego stosowania (np.pixe, PIGE, minitomograf i inne). Prace prowadzone np. w Podprogramie IV zaowocowały już wdrożeniem do medycyny nowego preparatu do diagnostyki nowotworowej zawierającego izotop WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICA. Prowadzenie badań naukowych w ogóle, a badań w takiej dziedzinie jak fizyka jądrowa w szczególności, nie jest możliwe bez ścisłej współpracy międzynarodowej. Badania te muszą być ściśle skoordynowane z badaniami prowadzonymi w świecie. Ze względu na ogromny koszt eksploatacji wielkich akceleratorów cząstek, tylko nieliczne kraje mogą sobie pozwolić na ich budowę. Prace na takich urządzeniach prowadzone są więc przez zespoły międzynarodowe, przy czym poszczególne kraje bądź partycypują finansowo w ich budowie i eksploatacji, bądź dają wkład, tak jak polskie zespoły, w formie pracy i wykonywania aparatury badawczej dla eksperymentów na tych akceleratorach. Tak postawiona współpraca nie wymagała, jak dotąd, od zespołów polskich nakładów dewizowych i zapewniała im udział w prowadzonych pracach badawczych. Współpraca z zagranicą ma be.rdzo różny charakter, od wymiany informacji, wspólnego opracowywania wyników pomiarów i dostępu do wielkich szybkich komputerów, do dostarczania przez stronę polską wykonanej w' kraju aparatury i oprzyrządowania oraz wspólnego prowadzenia eksperymentów. W takiej sytuacji trudno jest rozdzielić nakłady na badania prowadzone we współpracy z zagranicą od tych, które są prowadzone głównie siłami zespołów polskich. Przy opracowywaniu tabeli "współpraca z zagranicą" przyjęto więc, tak jak w roku ubiegłym, że w tych Podprogramach w których badań bez współpracy międzynarodowej nie można prowadzić w ogóle, pełne nakłady na tematy można zaliczyć na konto nakładów na współpracę. Tak jest w Podprogramie I, obejmującym fizykę wysokich energii i cząstek elementarnych. W innych podprogramach te nakłady
10 będą odpowiednio mniejsze. Podprogramie III 40%, Podprogramie V około 5%. W Podprogramie II około 607., w Podprogramie IV t5v. i w Konieczność utrzymania współpracy zagranicznej na minimalnym ale koniecznym poziomie, wymaga, aby nakłady na Program były rewaloryzowane w większym niż dotychczas stopniu. WYDATKI DEWIZOWE. W roku sprawozdawczym Program uzyskał przydział , * która to kwota została wydana na zakupy aparatury, podzespołów i materiałów niedostępnych na rynku krajowym. WNIOSKI DOTYCZĄCE DALSZEJ REALIZACJI PROGRAMU. Dotychczasowy przebieg prac Programu, zgodny z olartem pomimo wielu trudności realizacyjnvcrt, usassdn; & potrzeoe K I dalszego koontunucwania. konieczna jest jeanał tor^itf systemu. finansowania w celu konidenscwar^i з 1 ai*i nowo narastającej w Polsce inflacji. Jak dotychc::a =, pr:':ntiwi r.c dof inansowani a powyżej kwot plsnowanyc" w ćneisacn nie kompensują inflacji nawet w minimalnym stopniu. Wyniki osiągnięte w Programie w ' з* и fcie^c.t (utrzymanie się liczby publikacji w czasopi sssci o ś>wi =.now *. zasięgu na ubiegłorocznym poziomie) iwi&dcs<5 o b?rd:o co: <. r zaawansowani u wszystkich tematów Programu pomiiro! drastycznego spadku wartości przyznana:! 1 :"' nai :fd.., Uzasadnia roku l 90 to konieczność dalszej koontynuacji zeća a także w latach następnych.? aar sw
11 CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH NAUKOWYCH OSIĄGNIĘĆ POZNAWCZYCH.
12 OSIĄGNIĘCIA С Р В Р Temat: I Tytuł: Autorzy: Placówka: "Badanie niestatystycznych fluktuacji <intermitencji) w zderzeniach wysokoenergetycznych hadronów i jąder z jądrami" R. Hołyński, A. Jurak, A. 01szewski, M. Szarska, A. Trгирек, В. Wilczyńska, W. Walter, B. Wosiek i K. Woźniak. Instytut Fizyki Jądrowej, Kraków. Istotnym osiągnięciem jest stwierdzenie występowania niestatystycznych korelacji typu intermitencji w zderzeniach wysokoenergetycznych protonów i jąder z jądrami emulsji. W odd:i. =ił yivaniach protonów o energii 200 i S<'0 GeV, js.aer 160 o ent?""qii 60 i 200 Ge'v'/n i jąaer 32S o enerau 2 1."'.' t.er ; emulsji pr:eprowac:ono analizę f lui;tuscj i дгыоьс: wanych cząstek w zmiennych pseudorapi oi tv i w ić.cie o' vmo italnym metodą momentów f at ton ainvc^. Stwierdzano w/scęaowame niestatystycsnych korelacji typu intermi tenc.1. Korelacje te są słabsze w oddziaływaniach jąaro jądro ni: w hmjfoi'jąćro f ca nie potwierdza hipotezy с icn :«u::t.. j. isnif piszmy kwarkowo gluonowsj. Publikacje: 1. Fh/s.Rev.Lett. 62 (1989) Raoort IFJ Nr 1456/PH.
13 CPBP Temat: Tytuł: Badanie i ntermi tenc j i w wieiorodne.i produncji haflronów Autorzy: A. Bi<?.jas, W. Czv:. A. Dvreł., i.. F: ał iowei. i, J. Wosiek Placówka Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiel1ońsLieco, Kraków. Istotnym osi^gnięciei, jest zbadanie kilku alternatywnvc" mechanizmów powstawana intermitenc.ii i podanie propozycji nowych pomiarów rozrteniających między nimi. up is,=j.j.:.if;: з: ' ; _....:. i n t e r f i. i t ; : ;! w ' _'. т. _ v.. r i. ; G «. : ; : :" (.;=:.; : JCD oraz * _ : * ; I.EJC i:'.:*,.чва:! :'._.. v r.: : f.! i_.r t:'! : : ';.;i ; iił(;.i:':; rlt.e. Sage 1 'uje się t s : " cn i i w ość zjiy.c. С~ЗГГ> e +?. *..; 11 = du:\'tr. fldt.tuac;!. t. Fhv;. :; aiders t 19Э 3 ) Z. =r; r :.TC.: FJU13 '2?, TFJU ts/ss, Tpj Li Z. А с tu hvscs гjlanica S20 (ICE; 1? 63? 4. Pnysici. Letters ВГЗО 'Л^'89) L. Vat. Hove Pestcnritt tworld Scientific,
14 OSIĄGNIĘCIA CPBP Temat: Temat: "Poznanie własności reakcji hadronów i leptonów z Autorzy: Placówka; M. Arneodo, J. Nassalski i A. Sandacz. Instytut Problemów Jądrowych, Świerk, CERN, Genewa. W ramach współpracy NMC (New Mu.on Collaboration) laboratoriów skupionych w CERN zmierzono stosunek funkcji struktury protonu i neutronu w niezoadanym dotychczas obszarze bardzo małej wartości zmiennej Fsynmanna <X < 0.007). Wynikają stąd wnioski o ograniczeniu liczby generacji neutrin i o rozkładzie kwarków "d" i "u". Publikacje! 1. M. Arneodo, J. Nassalski, A. Sandacz et al. CERN preoirint EP89/73, 1989, 2. J. Nassalski, Europhysics Conf. on High Energy Physics, Madrid. Septemoer ó13, 19Э9. 10
15 OSIĄGNIĘCIA CPBP Temat I.3.3.Ol Tytuł: Autorzy: Placówka: "Budowa składowych detektora DELPHI, udział w jego uruchomieniu i otrzymanie pierwszych wyników fizycznych". DEPLHI Collaboration. Instytut Fizyki Jądrowej w Krakowie, Instytut Problemów Jądrowych, Świerk, Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, we współpracy z laboratoriami uczestniczącymi w projekcie* DELPHI. Zakończono pomyślnie prace konstrukcyjne, montażowe i testowanie detektora wewnętrznego eksperymentu DELPHI. Detektor został ustawiony na przecięciu się wiązki elektronów i pozytonów. Otrzymane wstępne wyniki odnośnie formacji bozonu pośredniego Z* wraz z wynikani pozostałych eksperymentów w LEP dają bardzo dobrą zgodność z przewidywaniami modelu standadowego i przebiegu przekroju czynnego ze zmianą energii. Wyniki te pozwalają takżestwierdzić, że liczba lekkich neutrin <*<45GeV) wynosi Publikacje: 1. P. Aarmio et e.1. CERNEP/89.
16 OSIĄGNIĘCIA CPBP Temat: II.la.2.02 Tytuł: Opis reakcji trójciaiowych przy użyciu realistycznych potencjałów wymiany melonowej Autorzy: H. Witała, W. Glockie, T. Cornelius Placówka: Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, Ruhr Universitat Bochum, RFN. Istotnym osiągnięciem jest opracowanie metod numerycznych oraz programu komputerowego umożliwiającego rozwiązanie równań Faddeev'a z realistycznymi potencjałami opartymi na wymianie mezonów. Dzięki temu uzyskano pierwszy raz na świecie możliwość weryfikowania takich potencjałów jak np. potencjał boński względnie paryski poprzez porównanie obserwabli doświadczalnych uzyskanych w reakcjach trójciałowych z przewidywaniami uzyskanymi przez dokładne rozwiązanie równań Faddeev'a (bez stosowania jakichkolwiek przybliżeń). Opis. osiągnięcia; Oddziaływania w procesech г trzema cząbtkarci w kanale wyjściowym są bardzo ие;пг. Dzięki nim można DB.óat oddziaływania silne, w tym zachowanie potencjałów oddziai /wania nukleonnukleon рога tsw. powłoką energetyczną. Do tej pory nie istniała możliwość Badania potencjaiow realistycznych typu potencjał bonski wzgl. par~=ki wobec Ьггки по:', i wesel rozwiązania odpowiednich równań dla stanów rozoroszeni owych. Jedynie dla stanów związar^cn można cvi o dok ł<sdru policzyć przewidywania modelowe, сгу:: tak naprawom, jedynie energię Wiązania jądra trytu i jego własności w stanie podstawowym. Podjęto prace nad rozwiązaniem teco złożonego zagadnienia dla stanów rozproszeniowych. Dzięki rozpracowaniu odpowitomch metod numerycznych oraz opracowaniu orogrsmu obi ICZ eruoweco możliwe jest uzyskanie przewidywań teoretvcrnycn, które mogą b^ć porównane z wvni Ł sai doświadczalnymi. Są to rozkiady kątowe, zdolności analizujące, transfftr polaryzacji. Obliczenia te są bsrdro złożone wymacają stosowania największych istniejącycn Komputerów t\ou wektorowego. W oparciu o ten program przeprowadzono wie> obliczeń dla różnych grup eksperymentalnych n= cały/ti swiscis. Program rozwiązujący dokładnie równanie Faddeev'a z potencjałami realistycznymi jesz jedynym tęga rodzaju na świeci e. Prace opublikowano w: 1. FewBody Systems, Buppl. 2(1987) FewBody Systems 3(1983) Phys. Rev. Lett. 61(1988)
17 4, J. Phys. В: Nuci. : "h/<=. 14(1983) L Fewbody Systems =(1988)39. a. IV Int. 5ymp. Me sen and Liant Nvciei. be: h у no Ca September 5 10, 1i.s, Contribui^'j pagers, p. I;.? 7. Phyx. Rev. C39<19t V Nuci. Phys. A491('. c?89) Nuci. Pnys. A496'lv39) FewBody S/stems о(1989)
18 OSIĄGNIĘCIA СРВР О1.О9 Tematy: II.2.2.Ol i O2 Tytuł: Analiza struktury rotacyjnych pasm superzdeformowanych w jądrach atomowych z obszaru A150 Autorzy: W. Nazarewicz, Z. Szymanski Placówka: Instytut Fizyki Politechiki Warszawskiej Instytut Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego Istotnym. osiągnięciem jest wyjaśnienie struktury superzdeformowanych pasm rotacyjnych znalezionych ostatnio w obsz ar z e masowym A150. Opis osiągnięcia: W 198ó r. odkryto pierwsze pasmo superzdeformowane w jądrze 152Dy. Od tego czasu znaleziono jur kilkanaście takich struktur w izotopach Sd, 7b i Dy. Okazało się, że i doświadczalne momenty Dezwlsdności ps.sm supersdeformowanych zależą silnie od iiczdy protonów i neutronów. Omawiane prace naszych autorów pokazują, ze dane doświadczalne można zinterpretować w spsób konsystentny przv pomocv modelu WoodsaSaxons 2 siłami typu pairing. Stwierdzono, ze jąaro 152E mazna traktować JSK:O super:deformowany układ podwójnie magiczny. Pokazano, ze nadprzewodnictwo jądrowe może odgrywać znaczącą rolę w obecności dużych deformacji i momentów pędu. Zasugerowano szereg nowych efektów (np. wystąpienie szczególnie nieko leżących pasm rotacyjnych w izotopach Sm i Eu),które są obecnie w stadium weryfikacji doświadczalnej. Prace ooubli kowano w: 1. Phys. Lett. B225U989) Nuci. Phys. A503(19B9) Europnys. News, 11stopadgrudzien 19Э9. 4. "Heavy Ions in Nuclear and Atomic Phvsics" (Adam Hilger, Bristol, 1989), p
19 OSIĄGNIĘCIA CPBP Temat; II Tytuł i Autorzy: "Poznanie mechanizmów reakcji jądrowych wywołanych przez hadrony i ciężkie Jony" K. Czerski, U. Garuska, H. Hoang, A. Korman, В. Mariański, A. liarcinkowski, J. Rond i o i B. Zwięgliński. Plaówka: Instytut Problemów Jądrowych, Świerk. Zbadano mechanism nieelastycznego oddziaływania neutronów o energiach.poniżej 30 MeV z izotopami niklu, selenu i wolframu. Wykonano pomiary krzywych wzbudzenia oraz rozkładówfca.towycni widm nukleonów emitowanych w wyniku nieelastycznego oddziaływania szybkich neutronów z iądrami 58,óONi, 74,76,77,7SSe i 184W. W analizie teoretycznej wprowadzono kwantowomechaniczny oois procesów oośrednich preequilidrium. Zbadano efekty izotopowe oraz wzbudzenie gigantycznego rezonansu dipolowego w kanałach wejściowym i wyjściowym. Publikacje: 1. Z.Phys. A334 <1989> 285, 2. Nucl.Phys. A5O1 (1989) 1, 3. Acta Phys.Pol. 20 (1989)
20 OSIĄGNIĘCIA CPBP Temat: III.lb.2.05 Tytuł: Badanie oddziaływania między atomami domieszek w rozcieńczonych stopach metali Autorzv: Z. Inciot, K. Królas, M. Sternif Placówka: Instytut Firyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków. Zakończone zostały pomiary energii oddziaływania między dwoma przyciągającymi lub odpychającymi się atomami domieszek и rozcieńczonych stopach metali szlachetnych. Zaproponowano model opisujący to oddziaływanie..;t;. r,is'. ок.. i :ао.!г;ог. г г к. or o1 = _.. * \аг^п^.сч т 1 " łó
21 OSIĄGNIĘCIA CPBP Temat: IV Tytuł: "Opracowanie i wdrożenie produkcji radiof armaceutyku z 67Ga" Autorzy: P. Grychoweki, J. Kwaśniak, J. Mi kuł ski, E. Ochab i T. Petryna. Placówka: Instytut Fizyki Jądrowej, Kraków, Osiągnięciem jest opracowanie rutynowej metody otrzymywania i wydzielania radionukl idu 676a w formie cytrynianu o wysokiej czystości izotopowej, chemicznej i radiochemicznej. Izotop ó7sa jt=st stosowan> w Diagnostyce nowotworów tłenetmiękkich. Izotop ten тоге być otrzymywany w reakcjacn ó7zn <p, n) 67Ga lub 66Zn <d, n) 67Ga. Krakowski cvkiotror» U120 pozwala na wykorzystanie tej drugiej reakcji. Stosowana.1=51 tarcr.3, z cynku naturalnego. Wydzielenie raoionuklidu po reakcji jest przeprowadzane ekstrakcyjme przy pomocy eteru i z opr opу1 owego. Przydatność biologiczna preparatu została вргакогопа na zwierzętach doświadczalnych. Jakość sreparat'i badana w niezależnych 1 atsoratori ach COPiDl, Swiert 1 Instytut brużlic/ w Warszawie; została oceniana bardzo wysoko. Na tej podstawie Instytut LekĆK dopuścił prep&rat do rucynoweoo stosowania w k'x ini kach. Cytrynian galu jest pierwszym radiof armacejtyki ero cyklotronowym wyprodukowanym w Polsce i тогь być podstawą istotnego postępu w diagnostyce nowotworów płuc i mózgu. Publikacje: 1. Rapot IFJ Nr 1380/C.
22 OSIĄSNIĘCIA CPBP Temat: IV Tytuł: "Badanie struktur krystalicznych i magnetycznych и amorficsnym i krystalicznym stanie skupienia oraz w układach dyspersyjnych" Autorzy: Placówka: A. Szytuła, H. PtasiewiczBąk, J. Leciejeąwicz i W. Bażela. Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa. W wyniku badań wyznaczono nisznene dotychczas struktury krystaliczne i magnetyczne związków mi ędzymetal icznycfi zawierających кггет, kobalt i pierwiastki ziem rzadkich. Wykonano prace teoretyczne, w wyniku których opracowano metodę opisu uoorzad kowani a atomowego w wie.1 oskł adni kowych systemach amorficznych. i>j obliczeniach tych uwzględniono korelacje dwui wieloskładnikowe. Wykonano rómież badania metodą moescbau.srowską nad charakterem uporządkowania magnetycznego ultradrobnych cząstek tlenków żelasa w szerokim zakresie temperatur. Publikacje: 1. J. of Magnetism and Magnetic Materials, 80, XII European Crystal I oaraf i с Meeting, Moscow, 1989, "Collected Abstracts" V. 3 (1989) 440. IS
23 KROTKA CHARAKTERYSTYKA PRZE3IEbU EEALIZACH РЬОБРАМЦ W/ KOLEJNYCH POZYCJI ANEKSU DO PLANH KOORDYNACYJNEGO Nft ROK 1988 (Skrót DD sv;tid..iu gr.;oy t?."i':,c:ne' О:ПАС;, jedno:tt:ę kooro/nu.ącą tacanin " r.e_ ąruoie/ PODPRPSRAH I. BADANIA WŁASNOŚCI I WEWNĘTRZNEJ STRUKTUPY CZĄSTEK ELEMENTARNYCH I MECHANIZMÓW ICH ODDZIAŁYWANIA W REAKCJACH JĄDROWYCH WYSOKICH I SKRAJNIE WYSOKICH ENERGII. Badania eksperymentalne. Grupa tematyczna! I IFJ, Kierownik grupys Prof.dr hab. Л. Bartke. Temat: I Wykonawca: doc.dr hab. W. Wolter. И ramach współpracy KLM między IFJ w Krakowie a Uniwersytetami Stanów Luizjana i Minnesota w USA analizowane dane z ekspsrymentu EMU07 w CEPN г Е808 w Brookhaven. Analizę momentów faktorialnych, poprawionych na kształt rozkładu jednocząstkoweeso, przeprowadzono w zmiennej pseucorr.pidi ty e. tal;:e w owuwymi arowej przestrzeni pseudor api di ty i keta anymutalneco. W obu przypadkach zaobserwowano potęgowy wzrost momentów dla wąskich Drzedziałow, charakterystyczny ala intermitincji, Silniejszy efekt występuje w przypadku analiz, dwuwymiarowej dla zderzeń jądro jądro. Co więcej, fluktuacje typu "intermittency" są bardziej widoczne w odds iaływamacn proton j^dro niż jądro jądro. We współpracy JACEE poszukiwana cząstek zawierających ciężkie kwarki. W komorze emulsyjnej tago eksperymentu zaobserwowano produkcję i rozpad pary mezonów Б. Analiza przyoadku wskaruj', z& jeden г mezonów rozpada się z przejściem bu. tłumionym w modelu standardowym. w 1 konsekwencji element VIJL>"' itiitciarz у Kabu^ashiMoskawy.низ i być rózr.y за zera. Temats Wykonawca: Prof.dr hab. A. Eskreys. kontynuowane by:a analiza uanych z następujących i NA22: Badacie odd z i <r. i у wan тг+, }:> i p z p i jaorami Al przy pecr.ie cada.ących cząstet 250 ^s'j/c ar:v u: Iurope.'sk;eJO 5per пголэ'.'ч 1. Hvbr'dow'ao w CE.F^ie, Is. 1 слс
24 Na35: Рту сотое kcicr at'i,ner owej i w.a EeV, r. i 100 Gev'/n огг: Г2Е о епэг;: ; '100 SeV/n : *а'с:аш ; rdrciwffi!. Prowaozono or z eg ląd * : i iiiuw z koisory strimerowej w ceiu wy.rvcia rcroadńw neutralnycn crąstei duwnych. D=:;ccb.ir;c ta :e pooranti dc krotności гтз:апэ г niepełną wvda.'noicia '.riocers 1 obcięciem NtQwvm. WA59: Kontynuowano analizę oddziaływań neutrin i arityneufin z jsaranii Ne w dure.i europejskiej Komorze pęcherzykowej БЕЬС. Zorcani zowsr.o w czerwcu зг. w Krakowie robocze spotkanie taj mi sdzynarodowej wsoołpracy. E665r Uczestniczono w badaniach oddziaływań wysdk energetycznych mi ortow tpęd 600 3eV/c/ z protonami, defterопали i jądrami us w NAL w USA. Rozpoczęto ocsr'aco'.jv'wani e w Krakowie danycr, czyskanven w ci erwsz ^/ri stapie eksperyment Li dotyczącycn pomiarów i rekonstrukcji сг:увас1о«obserwowanych w komorze spektrometru E645. ZEUS: Prowadzono przygotowania do daaania OQCZIaivwan e^ z сго'сог.вж; na akceleratorze HERA w DESV. v. r.r a ton i & skinstliswanc i Drzygotowano ac testom ns wiąice ^ę^riasi element.cw iticnitora swietiności lemat: I.l.l.'io. Wykonawca: Ргоf.dr hab. K. Rybicki. r3'tynuow'anu (r.ęazvna^ooows współpracę przv ekce^ymentacn: NA 32s Ansiiowanc aana eksperymentalne z lat 1^35, : Зь i ;acano wiasności cząstek "uroczych". Crystal Ball: Kontynuowano analizę naświetlań z i at 19Э~ cl6 j wyznaczono ::w. oarametr Micneis dla rozpadu :ŚW. Jt 1 ": 'tuens. jego wsriosc wynosi "По = 0.6 л ±0.С>6 jest :ооапг z mociej. SIT stad ar ci owym. Zmierzone sorjęąme dzsewięzj j meronow co kanału gammagaitima. Wyznaczono częstość; di*iu ooł Ie~t onowvc" kanałów rozpadu itiazonu B. NA36: Analizowane dane геыапе w latacri l^s" S&. Gtr:vmaro pierwsie wyniki dotyczące rozkładu energii poprzecznej ora: produkcji lambda zero w oddzi aływamacf! jądrojąarc, wykorzystując komorę projekcji czasowej. DELPHI: Zainstalowano i uruchomiono detenor wykonany w Krakowie. Kontynuowano budowę pudeł ervtowven. Otrzymano pierwsre wyniki dotyczące parafnetraw rezonansu ^". 20
25 H 1:.!а> one:".''о :. з ~.<е '." ''. > a» or / f ~~^ь era; i o'i~.'\j' c; * О"" vc: r.r Grupa tematyczna: IF UJ, Kierownik grupy: Prof.dr nab. А.К. W^óblewski. Temat: I.ł.2.Oł Wykonawca: doc. dr hab, O. Kisielewska Zadań.e realizowane w oparciu, a dane doswi ;c:;il..c. v '.с. aysponuje międzynarodowa wsooi p'.'c. WA 1'Г.. >. are сз г'.е.'. т oddr i ał vwani г шегопом r+ i К* ar ^^ D J гпгге:; li/.?.. J protonami i jąciraiti riots, i i. LITI mum.,«r; r ;.:.c. r i = rozkładów rapidity саг BSOL ;С'Г:^::П*; eras'.. r,#i jijcw;.:. produkowanycn w ced: i г! v>?.r. i acn ^'+ о глгонг^. j pnswitlywanisitii «ddy tywn_?cc *oaei и К.ча: пн j:r ;.; r.rl^i : modelu partoncwsqd. Badania oddziaływań K*. ir+. D Г Drcrosmi ::.::= ^r;.... produkcji rezop.ónsćii mezonewych ura; jsnsan. sn t;r=:ł;;.. Szczególnie interesujące wyniki u/ysłano na '.e,et *.. :. э; t i ntermi ttency) w anc: i aiyweniarh hidrsnjjsro, " = "._ ".... L są. więi5i'e riiż w zcer^eniach js:roj^jrs з,.si 1. ".: '. e+s. Temat: Wykonawca* Prof, dr hab. Z. Strugć>l=.Ki ; der re 1 "*: ас г riacronj aarc ns bsz'.e innzr.az_: _.: E =." i ac cna'"=v.t.ery = T.:'r procesu emisji I'cit':.,: ur= = "'C c r '.=.". si" is."a "eutro^sw i рг;ерг;иааго:':3 ^.с~ jfaiiis. Cei em uivs^snia dalszych inforviarji с згсс ЕГ:Э ; : = laar ~n jcjdro "wyssl eke jonowano na zdjęcucr. ; ечт i> =е'.::>'. ' przygac': i, w ktćryc"i w zderzeniem Lici^enc" z.; ='.; : _ ;_= Stii,. wytwarzane są tylko meson F i C. p r.cjcjr te c ; =.. ocscerr.s.' anai.:ie firycinej. Op r =c:wc! ю ponadto.tiatciię oacanaa е>; = ;гг гае" ". Г. = ; :.' z: : r. biard" r i :.;:i?q r i i 'laororjad'q. iinvi'.h josm5gr::ainvcfi ora: ог2йр'"о1и*;:зг1о 'zae^^::;.:;. rehor str '.ikcje aparatur" przeg i ądowooonn =< c^ej «Temat: Wykonawca: doc. dr hab. A. Tomaszewski I'cntyrc.iowana nadanie oddsi sł vwan cr= = ~e 3.sr«c:.ic owa'ii a kosmi сгп?со w rabach e.sp_r c ~r.z,_. '".~,PI. пс 'tir'te^ie.ł eksdarymentć.iл' z jc»jier::.ri; \'.\ ; 1 t. I i iz ^ SfnilCenCWSt:"! СГ J J "ГТ1'"ГГ. ZT.^I I' t>zl : { u.tii e"z or.. t;", ccdliśł^wif ^^ = J = :t":». r~ i" ~..
Badanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów.
Badanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów. prof. dr hab. Marta Kicińska-Habior Wydział Fizyki UW Zakład Fizyki Jądra Atomowego e-mail: Marta.Kicinska-Habior@fuw.edu.pl
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. X 1 + X 2 Y 1 + Y b 1 + b 2
Reakcje jądrowe X 1 + X 2 Y 1 + Y 2 +...+ b 1 + b 2 kanał wejściowy kanał wyjściowy Reakcje wywołane przez nukleony - mechanizm reakcji Wielkości mierzone Reakcje wywołane przez ciężkie jony a) niskie
Bardziej szczegółowoJądra o wysokich energiach wzbudzenia
Jądra o wysokich energiach wzbudzenia 1. Utworzenie i rozpad jądra złożonego a) model statystyczny 2. Gigantyczny rezonans dipolowy (GDR) a) w jądrach w stanie podstawowym b) w jądrach w stanie wzbudzonym
Bardziej szczegółowo2008/2009. Seweryn Kowalski IVp IF pok.424
2008/2009 seweryn.kowalski@us.edu.pl Seweryn Kowalski IVp IF pok.424 Plan wykładu Wstęp, podstawowe jednostki fizyki jądrowej, Własności jądra atomowego, Metody wyznaczania własności jądra atomowego, Wyznaczanie
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. kanał wyjściowy
Reakcje jądrowe X 1 + X 2 Y 1 + Y 2 +...+ b 1 + b 2 kanał wejściowy kanał wyjściowy Reakcje wywołane przez nukleony - mechanizm reakcji Wielkości mierzone Reakcje wywołane przez ciężkie jony a) niskie
Bardziej szczegółowoJądra o wysokich energiach wzbudzenia
Jądra o wysokich energiach wzbudzenia 1. Utworzenie i rozpad jądra złożonego a) model statystyczny 2. Gigantyczny rezonans dipolowy (GDR) a) w jądrach w stanie podstawowym b) w jądrach w stanie wzbudzonym
Bardziej szczegółowoReakcje jądrowe. Podstawy fizyki jądrowej - B.Kamys 1
Reakcje jądrowe Reakcje w których uczestniczą jądra atomowe nazywane są reakcjami jądrowymi Mogą one zachodzić w wyniku oddziaływań silnych, elektromagnetycznych i słabych Nomenklatura Reakcje, w których
Bardziej szczegółowoPomiar energii wiązania deuteronu. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu
J1 Pomiar energii wiązania deuteronu Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu Przygotowanie: 1) Model deuteronu. Własności deuteronu jako źródło informacji o siłach jądrowych [4] ) Oddziaływanie
Bardziej szczegółowoOddziaływanie cząstek z materią
Oddziaływanie cząstek z materią Trzy główne typy mechanizmów reprezentowane przez Ciężkie cząstki naładowane (cięższe od elektronów) Elektrony Kwanty gamma Ciężkie cząstki naładowane (miony, p, cząstki
Bardziej szczegółowoWłasności jąder w stanie podstawowym
Własności jąder w stanie podstawowym Najważniejsze liczby kwantowe charakteryzujące jądro: A liczba masowa = liczbie nukleonów (l. barionów) Z liczba atomowa = liczbie protonów (ładunek) N liczba neutronów
Bardziej szczegółowoTheory Polish (Poland)
Q3-1 Wielki Zderzacz Hadronów (10 points) Przeczytaj Ogólne instrukcje znajdujące się w osobnej kopercie zanim zaczniesz rozwiązywać to zadanie. W tym zadaniu będą rozpatrywane zagadnienia fizyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki subatomowej. 3 kwietnia 2019 r.
Podstawy fizyki subatomowej Wykład 7 3 kwietnia 2019 r. Atomy, nuklidy, jądra atomowe Atomy obiekt zbudowany z jądra atomowego, w którym skupiona jest prawie cała masa i krążących wokół niego elektronów.
Bardziej szczegółowo1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7.
Weronika Biela 1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7. Obliczenie przekroju czynnego 8. Porównanie
Bardziej szczegółowoFIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych
FIZYKA III MEL Fizyka jądrowa i cząstek elementarnych Wykład 9 Reakcje jądrowe Reakcje jądrowe Historyczne reakcje jądrowe 1919 E.Rutherford 4 He + 14 7N 17 8O + p (Q = -1.19 MeV) powietrze błyski na ekranie
Bardziej szczegółowoPodstawowe własności jąder atomowych
Podstawowe własności jąder atomowych 1. Ilość protonów i neutronów Z, N 2. Masa jądra M j = M p + M n - B 2 2 Q ( M c ) ( M c ) 3. Energia rozpadu p 0 k 0 Rozpad zachodzi jeżeli Q > 0, ta nadwyżka energii
Bardziej szczegółowoWyznaczanie bezwzględnej aktywności źródła 60 Co. Tomasz Winiarski
Wyznaczanie bezwzględnej aktywności źródła 60 Co metoda koincydencyjna. Tomasz Winiarski 24 kwietnia 2001 WSTEP TEORETYCZNY Rozpad promieniotwórczy i czas połowicznego zaniku. Rozpad promieniotwórczy polega
Bardziej szczegółowoRozpad gamma. Przez konwersję wewnętrzną (emisję wirtualnego kwantu gamma, który przekazuje swą energię elektronom z powłoki atomowej)
Rozpad gamma Deekscytacja jądra atomowego (przejście ze stanu wzbudzonego o energii do niższego stanu o energii ) może zachodzić dzięki oddziaływaniu elektromagnetycznemu przez tzw. rozpad gamma Przejście
Bardziej szczegółowoFragmentacja pocisków
Wybrane zagadnienia spektroskopii jądrowej 2004 Fragmentacja pocisków Marek Pfützner 823 18 96 pfutzner@mimuw.edu.pl http://zsj.fuw.edu.pl/pfutzner Plan wykładu 1. Wiązki radioaktywne i główne metody ich
Bardziej szczegółowoOddziaływanie promieniowania jonizującego z materią
Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią Plan Promieniowanie ( particle radiation ) Źródła (szybkich) elektronów Ciężkie cząstki naładowane Promieniowanie elektromagnetyczne (fotony) Neutrony
Bardziej szczegółowoOddziaływania elektrosłabe
Oddziaływania elektrosłabe X ODDZIAŁYWANIA ELEKTROSŁABE Fizyka elektrosłaba na LEPie Liczba pokoleń. Bardzo precyzyjne pomiary. Obserwacja przypadków. Uniwersalność leptonów. Mieszanie kwarków. Macierz
Bardziej szczegółowoγ6 Liniowy Model Pozytonowego Tomografu Emisyjnego
γ6 Liniowy Model Pozytonowego Tomografu Emisyjnego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaprezentowanie zasady działania pozytonowego tomografu emisyjnego. W doświadczeniu użyjemy detektory scyntylacyjne
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 8 1 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 2.12. 2009 Współczesne eksperymenty-wprowadzenie Detektory Akceleratory Zderzacze LHC Mapa drogowa Tevatron-
Bardziej szczegółowoEksperymentalne badanie układów kilkunukleonowych
Prezentacja tematyki badawczej Zakładu Fizyki Jądrowej Eksperymentalne badanie układów kilkunukleonowych Koordynatorzy: prof. St. Kistryn, dr Izabela Ciepał 18 maja 2013 Dynamika oddziaływania w układach
Bardziej szczegółowoFizyka 3. Konsultacje: p. 329, Mechatronika
Fizyka 3 Konsultacje: p. 329, Mechatronika marzan@mech.pw.edu.pl Zaliczenie: 2 sprawdziany (10 pkt każdy) lub egzamin (2 części po 10 punktów) 10.1 12 3.0 12.1 14 3.5 14.1 16 4.0 16.1 18 4.5 18.1 20 5.0
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe
Fizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe Spotkanie 3 Porównanie modeli rozpraszania do pomiarów na Wielkim Zderzaczu Hadronów LHC i przyszłość fizyki cząstek Rafał Staszewski Maciej Trzebiński
Bardziej szczegółowoAtomowa budowa materii
Atomowa budowa materii Wszystkie obiekty materialne zbudowane są z tych samych elementów cząstek elementarnych Cząstki elementarne oddziałują tylko kilkoma sposobami oddziaływania wymieniając kwanty pól
Bardziej szczegółowoZespół Zakładów Fizyki Jądrowej
gluons Zespół Zakładów Fizyki Jądrowej Zakład Fizyki Hadronów Zakład Doświadczalnej Fizyki Cząstek i jej Zastosowań Zakład Teorii Układów Jądrowych QCD Zakład Fizyki Hadronów Badanie struktury hadronów,
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 25.11.2011
Wszechświat cząstek elementarnych dla przyrodników WYKŁAD 8 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW 25.11.2011 Współczesne eksperymenty Wprowadzenie Akceleratory Zderzacze Detektory LHC Mapa drogowa Współczesne
Bardziej szczegółowoAtom wodoru w mechanice kwantowej. Równanie Schrödingera
Fizyka atomowa Atom wodoru w mechanice kwantowej Moment pędu Funkcje falowe atomu wodoru Spin Liczby kwantowe Poprawki do równania Schrödingera: struktura subtelna i nadsubtelna; przesunięcie Lamba Zakaz
Bardziej szczegółowoEnergetyka konwencjonalna odnawialna i jądrowa
Energetyka konwencjonalna odnawialna i jądrowa Wykład 8-27.XI.2018 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Wykład 8 Energia atomowa i jądrowa
Bardziej szczegółowoMaria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe 4.IV.2012
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8sem.letni.2011-12 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siły Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XVIII: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia nieelastyczne Zderzenia elastyczne - czastki
Bardziej szczegółowoAnaliza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali.
Analiza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali. Projekt ćwiczenia w Laboratorium Fizyki i Techniki Jądrowej na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej. dr Julian Srebrny
Bardziej szczegółowoAtmosfera ziemska w obserwacjach promieni kosmicznych najwyższych energii. Jan Pękala Instytut Fizyki Jądrowej PAN
Atmosfera ziemska w obserwacjach promieni kosmicznych najwyższych energii Jan Pękala Instytut Fizyki Jądrowej PAN Promienie kosmiczne najwyższych energii Widmo promieniowania kosmicznego rozciąga się na
Bardziej szczegółowoVI. 6 Rozpraszanie głębokonieelastyczne i kwarki
r. akad. 005/ 006 VI. 6 Rozpraszanie głębokonieelastyczne i kwarki 1. Fale materii. Rozpraszanie cząstek wysokich energii mikroskopią na bardzo małych odległościach.. Akceleratory elektronów i protonów.
Bardziej szczegółowoPromieniowanie kosmiczne składa się głównie z protonów, z niewielką. domieszką cięższych jąder. Przechodząc przez atmosferę cząstki
Odkrycie hiperjąder Hiperjądra to struktury jądrowe w skład których, poza protonami I neutronami, wchodzą hiperony. Odkrycie hiperjąder miało miejsce w 1952 roku, 60 lat temu, w Warszawie. Wówczas nie
Bardziej szczegółowoFizyka promieniowania jonizującego. Zygmunt Szefliński
Fizyka promieniowania jonizującego Zygmunt Szefliński 1 Wykład 3 Ogólne własności jąder atomowych (masy ładunki, izotopy, izobary, izotony izomery). 2 Liczba atomowa i masowa Liczba nukleonów (protonów
Bardziej szczegółowoO egzotycznych nuklidach i ich promieniotwórczości
O egzotycznych nuklidach i ich promieniotwórczości Marek Pfützner Instytut Fizyki Doświadczalnej Uniwersytet Warszawski Tydzień Kultury w VIII LO im. Władysława IV, 13 XII 2005 Instytut Radowy w Paryżu
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Jądrowej. Wykład 3 Promieniotwórczość naturalna
Elementy Fizyki Jądrowej Wykład 3 Promieniotwórczość naturalna laboratorium Curie troje noblistów 1903 PC, MSC 1911 MSC 1935 FJ, IJC Przemiany jądrowe He X X 4 2 4 2 A Z A Z e _ 1 e X X A Z A Z e 1 e
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki Jądrowej
Podstawy Fizyki Jądrowej III rok Fizyki Kurs WFAIS.IF-D008.0 30 godzin wykładu wtorki 12:15-13:45 prof. dr hab. Stanisław Kistryn (pok. 209 ) http://users.uj.edu.pl/~skistryn/ 15 godzin ćwiczeń 2 grupy
Bardziej szczegółowoEnergetyka Jądrowa. Wykład 3 14 marca Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów
Energetyka Jądrowa Wykład 3 14 marca 2017 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Henri Becquerel 1896 Promieniotwórczość 14.III.2017 EJ
Bardziej szczegółowoStruktura porotonu cd.
Struktura porotonu cd. Funkcje struktury Łamanie skalowania QCD Spinowa struktura protonu Ewa Rondio, 2 kwietnia 2007 wykład 7 informacja Termin egzaminu 21 czerwca, godz.9.00 Wiemy już jak wygląda nukleon???
Bardziej szczegółowoPracownia Jądrowa. dr Urszula Majewska. Spektrometria scyntylacyjna promieniowania γ.
Ćwiczenie nr 1 Spektrometria scyntylacyjna promieniowania γ. 3. Oddziaływanie promieniowania γ z materią: Z elektronami: zjawisko fotoelektryczne, rozpraszanie Rayleigha, zjawisko Comptona, rozpraszanie
Bardziej szczegółowoA - liczba nukleonów w jądrze (protonów i neutronów razem) Z liczba protonów A-Z liczba neutronów
Włodzimierz Wolczyński 40 FIZYKA JĄDROWA A - liczba nukleonów w jądrze (protonów i neutronów razem) Z liczba protonów A-Z liczba neutronów O nazwie pierwiastka decyduje liczba porządkowa Z, a więc ilość
Bardziej szczegółowoAutorzy: Zbigniew Kąkol, Piotr Morawski
Rodzaje rozpadów jądrowych Autorzy: Zbigniew Kąkol, Piotr Morawski Rozpady jądrowe zachodzą zawsze (prędzej czy później) jeśli jądro o pewnej liczbie nukleonów znajdzie się w stanie energetycznym, nie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa
Ćwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się - z metodyką pomiaru aktywności
Bardziej szczegółowoChiralność w fizyce jądrowej. na przykładzie Cs
Chiralność w fizyce jądrowej 124 na przykładzie Cs Tomasz Marchlewski Uniwersytet Warszawski Seminarium Fizyki Jądra Atomowego 6 kwietnia 2017 1 Słowo chiralność Chiralne obiekty: Obiekty będące swoimi
Bardziej szczegółowoSpektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy)
Spektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy) Oddziaływanie elektronów ze stałą, krystaliczną próbką wstecznie rozproszone elektrony elektrony pierwotne
Bardziej szczegółowoSpin jądra atomowego. Podstawy fizyki jądrowej - B.Kamys 1
Spin jądra atomowego Nukleony mają spin ½: Całkowity kręt nukleonu to: Spin jądra to suma krętów nukleonów: Dla jąder parzysto parzystych, tj. Z i N parzyste ( ee = even-even ) I=0 Dla jąder nieparzystych,
Bardziej szczegółowoZakład Fizyki Jądrowej
INSTYTUT FIZYKI DOŚWIADCZALNEJ Tematy prac licencjackich dla studentów studiów I stopnia w roku akademickim 2014/15 Zakład Fizyki Jądrowej Proponowane tematy dotyczą wszystkich kierunków, chyba że zaznaczono
Bardziej szczegółowoEnergetyka Jądrowa. Wykład 28 lutego Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów
Energetyka Jądrowa Wykład 8 lutego 07 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Model atomu. Promieniowanie atomów 8.II.07 EJ - Wykład / r
Bardziej szczegółowoPierwsza eksperymentalna obserwacja procesu wzbudzenia jądra atomowego poprzez wychwyt elektronu do powłoki elektronowej atomu.
Pierwsza eksperymentalna obserwacja procesu wzbudzenia jądra atomowego poprzez wychwyt elektronu do powłoki elektronowej atomu Plan prezentacji Wprowadzenie Wcześniejsze próby obserwacji procesu NEEC Eksperyment
Bardziej szczegółowoRozpad alfa. albo od stanów wzbudzonych (np. po rozpadzie beta) są to tzw. długozasięgowe cząstki alfa
Rozpad alfa Samorzutny rozpad jądra (Z,A) na cząstkę α i jądro (Z-2,A-4) tj. rozpad 2-ciałowy, stąd Widmo cząstek α jest dyskretne bo przejścia zachodzą między określonymi stanami jądra początkowego i
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne i ich oddziaływania III
Cząstki elementarne i ich oddziaływania III 1. Przekrój czynny. 2. Strumień cząstek. 3. Prawdopodobieństwo procesu. 4. Szybkość reakcji. 5. Złota Reguła Fermiego 1 Oddziaływania w eksperymencie Oddziaływania
Bardziej szczegółowoNEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI PODSTAWOWE INFORMACJE O REAKCJACH JĄDROWYCH - NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA
ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD 3 NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA - PODSTAWOWE INFORMACJE O REAKCJACH JĄDROWYCH - NEUTRONOWA ANALIZA AKTYWACYJNA REAKCJE JĄDROWE Rozpad promieniotwórczy: A B + y + ΔE
Bardziej szczegółowoFizyka 2. Janusz Andrzejewski
Fizyka 2 wykład 15 Janusz Andrzejewski Janusz Andrzejewski 2 Egzamin z fizyki I termin 31 stycznia2014 piątek II termin 13 luty2014 czwartek Oba egzaminy odbywać się będą: sala 301 budynek D1 Janusz Andrzejewski
Bardziej szczegółowoWyznaczanie profilu wiązki promieniowania używanego do cechowania tomografu PET
18 Wyznaczanie profilu wiązki promieniowania używanego do cechowania tomografu PET Ines Moskal Studentka, Instytut Fizyki UJ Na Uniwersytecie Jagiellońskim prowadzone są badania dotyczące usprawnienia
Bardziej szczegółowoWszechświat czastek elementarnych
Wykład 2: prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wykład 2: Detekcja Czastek 27 lutego 2008 p.1/36 Wprowadzenie Istota obserwacji w świecie czastek
Bardziej szczegółowoPromieniowanie X. Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X
Promieniowanie X Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X Lampa rentgenowska Lampa rentgenowska Promieniowanie rentgenowskie
Bardziej szczegółowoProponowane tematy prac licencjackich dla studentów kierunku Energetyka i chemia jądrowa w roku akademickim 2015/16
Proponowane tematy prac licencjackich dla studentów kierunku Energetyka i chemia jądrowa w roku akademickim 2015/16 1. Badanie defektu wysokości impulsu w detektorach krzemowych zainstalowanych w układzie
Bardziej szczegółowoRecenzja pracy doktorskiej mgr Tomasza Świsłockiego pt. Wpływ oddziaływań dipolowych na własności spinorowego kondensatu rubidowego
Prof. dr hab. Jan Mostowski Instytut Fizyki PAN Warszawa Warszawa, 15 listopada 2010 r. Recenzja pracy doktorskiej mgr Tomasza Świsłockiego pt. Wpływ oddziaływań dipolowych na własności spinorowego kondensatu
Bardziej szczegółowoFizyka cząstek elementarnych
Wykład III Metody doświadczalne fizyki cząstek elementarnych I Źródła cząstek elementarnych Elektrony, protony i neutrony tworzą otaczającą nas materię. Aby eksperymentować z elektronami wystarczy zjonizować
Bardziej szczegółowoFizyka do przodu w zderzeniach proton-proton
Fizyka do przodu w zderzeniach proton-proton Leszek Adamczyk (KOiDC WFiIS AGH) Seminarium WFiIS March 9, 2018 Fizyka do przodu w oddziaływaniach proton-proton Fizyka do przodu: procesy dla których obszar
Bardziej szczegółowoOdkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r.
Odkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r. 1 Budowa jądra atomowego Liczba atomowa =Z+N Liczba masowa Liczba neutronów Izotopy Jądra o jednakowej liczbie protonów, różniące się liczbą
Bardziej szczegółowoĆwiczenie LP2. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 25 października 2009
Ćwiczenie LP2 Jacek Grela, Łukasz Marciniak 25 października 2009 1 Wstęp teoretyczny 1.1 Energetyczna zdolność rozdzielcza Energetyczna zdolność rozdzielcza to wielkość opisująca dokładność detekcji energii
Bardziej szczegółowoNarodowe Centrum Radioterapii Hadronowej. Centrum Cyklotronowe Bronowice
1 Narodowe Centrum Radioterapii Hadronowej Centrum Cyklotronowe Bronowice Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków www.ifj.edu.pl
Bardziej szczegółowoEksperymenty z wykorzystaniem wiązek radioaktywnych
Eksperymenty z wykorzystaniem wiązek radioaktywnych 1. Co to są wiązki radioaktywne 2. Metody wytwarzania wiązek radioaktywnych 3. Ośrodki wytwarzające wiązki radioaktywne 4. Nowe zagadnienia możliwe do
Bardziej szczegółowoDLACZEGO BUDUJEMY AKCELERATORY?
FIZYKA WYSOKICH ENERGII W EDUKACJI SZKOLNEJ Puławy, 29.02.2008r. DLACZEGO BUDUJEMY AKCELERATORY? Dominika Domaciuk I. Wprowadzenie Na świecie jest 17390 akceleratorów! (2002r). Różne zastosowania I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoTemat 1 Badanie fluorescencji rentgenowskiej fragmentu meteorytu pułtuskiego opiekun: dr Chiara Mazzocchi,
Warszawa, 15.11.2013 Propozycje tematów prac licencjackich dla kierunku Energetyka i Chemia Jądrowa Zakład Spektroskopii Jądrowej, Wydział Fizyki UW Rok akademicki 2013/2014 Temat 1 Badanie fluorescencji
Bardziej szczegółowoModuły kształcenia. Efekty kształcenia dla programu kształcenia (kierunku) MK_06 Krystalochemia. MK_01 Chemia fizyczna i jądrowa
Matryca efektów kształcenia określa relacje między efektami kształcenia zdefiniowanymi dla programu kształcenia (efektami kierunkowymi) i efektami kształcenia zdefiniowanymi dla poszczególnych modułów
Bardziej szczegółowoElementy Fizyki Jądrowej. Wykład 8 Rozszczepienie jąder i fizyka neutronów
Elementy Fizyki Jądrowej Wykład 8 Rozszczepienie jąder i fizyka neutronów Rozszczepienie lata 30 XX w. poszukiwanie nowych nuklidów n + 238 92U 239 92U + reakcja przez jądro złożone 239 92 U 239 93Np +
Bardziej szczegółowoBadanie schematu rozpadu jodu 128 I
J8 Badanie schematu rozpadu jodu 128 I Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 I Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią [1,3] a) efekt fotoelektryczny b) efekt Comptona
Bardziej szczegółowoBadanie schematu rozpadu jodu 128 J
J8A Badanie schematu rozpadu jodu 128 J Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 J Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią (1,3) a/ efekt fotoelektryczny b/ efekt Comptona
Bardziej szczegółowoSłowniczek pojęć fizyki jądrowej
Słowniczek pojęć fizyki jądrowej atom - najmniejsza ilość pierwiastka jaka może istnieć. Atomy składają się z małego, gęstego jądra, zbudowanego z protonów i neutronów (nazywanych inaczej nukleonami),
Bardziej szczegółowoJądra o dużych deformacjach. Jądra o wysokich spinach.
Jądra o dużych deformacjach. Jądra o wysokich spinach. 1. Kształty jąder atomowych 2. Powstawanie deformacji jądra 3. Model rotacyjny jądra 4. Jądra w stanach wzbudzonych o wysokich spinach 5. Stany superzdeformowane
Bardziej szczegółowoPromieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące Wykład III Krzysztof Golec-Biernat Reakcje jądrowe Uniwersytet Rzeszowski, 8 listopada 2017 Wykład III Krzysztof Golec-Biernat Promieniowanie jonizujące 1 / 12 Energia wiązania
Bardziej szczegółowoRozpady promieniotwórcze
Rozpady promieniotwórcze Przez rozpady promieniotwórcze rozumie się spontaniczne procesy, w których niestabilne jądra atomowe przekształcają się w inne jądra atomowe i emitują specyficzne promieniowanie
Bardziej szczegółowoZderzenia relatywistyczne
Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XIX: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia elastyczne 2 2 Czastki rozproszone takie same jak
Bardziej szczegółowoElektron i proton jako cząstki przyspieszane
Elektron i proton jako cząstki przyspieszane Streszczenie Obecnie znanych jest wiele metod przyśpieszania cząstek. Przyśpieszane są elektrony, protony, deuterony a nawet jony ciężkie. Wszystkie one znalazły
Bardziej szczegółowoProponowane tematy prac licencjackich dla studentów kierunku Energetyka i chemia jądrowa w roku akademickim 2016/17
Proponowane tematy prac licencjackich dla studentów kierunku Energetyka i chemia jądrowa w roku akademickim 2016/17 1. Badanie rozkładów emisji mezonów π+ i π ze zderzeń ciężkich jonów przy energii 1,65
Bardziej szczegółowoMetody analizy pierwiastków z zastosowaniem wtórnego promieniowania rentgenowskiego. XRF, SRIXE, PIXE, SEM (EPMA)
Metody analizy pierwiastków z zastosowaniem wtórnego promieniowania rentgenowskiego. XRF, SRIXE, PIXE, SEM (EPMA) Promieniowaniem X nazywa się promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali od około
Bardziej szczegółowoŁamanie symetrii względem odwrócenia czasu cz. I
FOTON 126, Jesień 214 9 Łamanie symetrii względem odwrócenia czasu cz. I Oscylacje mezonów dziwnych Paweł Moskal Instytut Fizyki UJ Symetria względem odwrócenia w czasie Czasu raczej cofnąć się nie da.
Bardziej szczegółowor. akad. 2008/2009 V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC
V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC 1 V.1 WYNIKI LEP 2 e + e - Z 0 Calkowity przekroj czynny 3 4 r. akad. 2008/2009 s Q N 3 4 s M s N Q I M 12 s ) M (s s s 2 f C 2 Z C f f
Bardziej szczegółowoCo to są jądra superciężkie?
Jądra superciężkie 1. Co to są jądra superciężkie? 2. Metody syntezy jąder superciężkich 3. Odkryte jądra superciężkie 4. Współczesne eksperymenty syntezy j.s. 5. Metody identyfikacji j.s. 6. Przewidywania
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja przypadków w ND280
Klasyfikacja przypadków w ND280 Arkadiusz Trawiński Warszawa, 20 maja 2008 pod opieką: prof Danuta Kiełczewska prof Ewa Rondio 1 Abstrakt Celem analizy symulacji jest bliższe zapoznanie się z możliwymi
Bardziej szczegółowoPodstawy Fizyki Jądrowej
Podstawy Fizyki Jądrowej III rok Fizyki Kurs WFAIS.IF-D008.0 Składnik egzaminu licencjackiego (sesja letnia)! OPCJA: Po uzyskaniu zaliczenia z ćwiczeń możliwość zorganizowania ustnego egzaminu (raczej
Bardziej szczegółowoPromieniowanie rentgenowskie. Podstawowe pojęcia krystalograficzne
Promieniowanie rentgenowskie Podstawowe pojęcia krystalograficzne Krystalografia - podstawowe pojęcia Komórka elementarna (zasadnicza): najmniejszy, charakterystyczny fragment sieci przestrzennej (lub
Bardziej szczegółowoTeoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Teoria Wielkiego Wybuchu Epoki rozwoju Wszechświata Wczesny Wszechświat Epoka Plancka (10-43 s): jedno podstawowe oddziaływanie Wielka Unifikacja (10-36 s): oddzielenie siły grawitacji od reszty oddziaływań
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr Agata Wiśniewska PRZYKŁADOWE SPRAWDZIANY WIADOMOŚCI l UMIEJĘTNOŚCI Współczesny model budowy atomu (wersja A)
PRZYKŁADOW SPRAWDZIANY WIADOMOŚCI l UMIJĘTNOŚCI Współczesny model budowy atomu (wersja A) 1. nuklid A. Zbiór atomów o tej samej wartości liczby atomowej. B. Nazwa elektrycznie obojętnej cząstki składowej
Bardziej szczegółowoWstęp do chromodynamiki kwantowej
Wstęp do chromodynamiki kwantowej Wykład 1 przez 2 tygodnie wykład następnie wykład/ćwiczenia/konsultacje/lab proszę pamiętać o konieczności posiadania kąta gdy będziemy korzystać z labolatorium (Mathematica
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 8. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Oddziaływania słabe
Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 8 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Oddziaływania słabe Cztery podstawowe siłyprzypomnienie Oddziaływanie grawitacyjne Działa między wszystkimi cząstkami, jest
Bardziej szczegółowoStruktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład III
Struktura protonu Elementy fizyki czastek elementarnych Wykład III kinematyka rozpraszania doświadczenie Rutherforda rozpraszanie nieelastyczne partony i kwarki struktura protonu Kinematyka Rozpraszanie
Bardziej szczegółowoV KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I ... ... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły
V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I...... Imię i nazwisko ucznia ilość pkt.... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły... maksymalna ilość punk. 33 Imię
Bardziej szczegółowoDetekcja promieniowania elektromagnetycznego czastek naładowanych i neutronów
Detekcja promieniowania elektromagnetycznego czastek naładowanych i neutronów Marcin Palacz Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów UW Marcin Palacz Warsztaty ŚLCJ, 21 kwietnia 2009 slide 1 / 30 Rodzaje
Bardziej szczegółowodoświadczenie Rutheforda Jądro atomowe składa się z nuklonów: neutronów (obojętnych elektrycznie) i protonów (posiadających ładunek dodatni +e)
1 doświadczenie Rutheforda Jądro atomowe składa się z nuklonów: neutronów (obojętnych elektrycznie) i protonów (posiadających ładunek dodatni +e) Ilość protonów w jądrze określa liczba atomowa Z Ilość
Bardziej szczegółowoFoton, kwant światła. w klasycznym opisie świata, światło jest falą sinusoidalną o częstości n równej: c gdzie: c prędkość światła, długość fali św.
Foton, kwant światła Wielkość fizyczna jest skwantowana jeśli istnieje w pewnych minimalnych (elementarnych) porcjach lub ich całkowitych wielokrotnościach w klasycznym opisie świata, światło jest falą
Bardziej szczegółowoZadanie 3. (2 pkt) Uzupełnij zapis, podając liczbę masową i atomową produktu przemiany oraz jego symbol chemiczny. Th... + α
Zadanie: 1 (2 pkt) Określ liczbę atomową pierwiastka powstającego w wyniku rozpadów promieniotwórczych izotopu radu 223 88Ra, w czasie których emitowane są 4 cząstki α i 2 cząstki β. Podaj symbol tego
Bardziej szczegółowoNCBiR zadania badawcze IFPiLM. Marek Scholz
NCBiR zadania badawcze IFPiLM Marek Scholz Wstęp Warunki utrzymania plazmy: R dt n d n t dt v r ilośl reakcji m s R dt 3 n 5 14 cm -3 10 s T ~ 10 kev D T 4 He(3,5 MeV) n(14.1 MeV) R dt P A br n d n t n
Bardziej szczegółowoJ14. Pomiar zasięgu, rozrzutu zasięgu i zdolności hamującej cząstek alfa w powietrzu PRZYGOTOWANIE
J14 Pomiar zasięgu, rozrzutu zasięgu i zdolności hamującej cząstek alfa w powietrzu PRZYGOTOWANIE 1. Oddziaływanie ciężkich cząstek naładowanych z materią [1, 2] a) straty energii na jonizację (wzór Bethego-Blocha,
Bardziej szczegółowoCERAD Centrum Projektowania i Syntezy Radiofarmaceutyków Ukierunkowanych Molekularnie
CERAD Centrum Projektowania i Syntezy Radiofarmaceutyków Ukierunkowanych Molekularnie Dariusz Pawlak Sympozjum 2016 Narodowego Centrum Badań Jądrowych 5 październik 2016 Narodowe Centrum Badań jądrowych
Bardziej szczegółowo