Wojewódzki Konkurs Biologiczny dla gimnazjów województwa warmińsko-mazurskiego rok szkolny 2013/2014. etap wojewódzki

Transkrypt

1 Wojewódzki Konkurs Biologiczny dla gimnazjów województwa warmińsko-mazurskiego rok szkolny 2013/2014 etap wojewódzki KLUCZ ODPOWIEDZI I PUNKTOWANIA ZADAŃ Numer zadania Poprawna odpowiedź Punktacja Zasady przyznawania punktów Przyznaje się wyłącznie całe punkty! 1. Nazwy wskazanych elementów budowy nasienia: A łupina B bielmo C liścienie (liście zarodkowe) D - korzeń zarodkowy (w uproszczeniu zarodek) Nazwy grup roślin: I rośliny jednoliścienne II rośliny dwuliścienne 2. Nazwy roślin, które posiadają nasiona bezbielmowe: fasola, dynia, słonecznik 0 3 Za wszystkie poprawnie podane nazwy elementów nasienia 1 Za dwie nazwy grup roślin 2 Za jedną poprawną nazwę grupy roślin 1 0 lub 1 Za pełną poprawną odpowiedź 1 3. Precyzyjna nazwa przestawionego na rysunku elementu budowy rośliny: A aparat szparkowy/ komórki przyszparkowe B liścienie/liście zarodkowe C owoc klonu/skrzydlak D szyszka/zdrewniały kwiatostan żeński sosny E łuska nasienna z nasionami sosny/ nasienie r. nagozalążkowej/ nasiona sosny/ łuska nasienna 0 5 Za każdą poprawną nazwę 1

2 4. Ozna czeni e litero we A B C D Czynność/zjawisko dotyczące wody Osmotyczne pobieranie wody/osmoza Transport wody w łodydze Transport wody w liściu lub transpiracja kutykularna (przetchlinki) oraz szparkowa Transpiracja szparkowa/otwieranie i zamykanie aparatów szparkowych/regulacja turgoru Miejsce zachodzenia (nazwa organu, strefa organu, rodzaj tkanki, nazwa struktury) Strefa włośnikowa korzenia Wiązka naczyniowa drewno/ tkanka przewodząca- drewno Wiązki przewodzące w liściu aparaty szparkowe Aparat szparkowy 0-4 Za każdy prawidłowo wypełniony wiersz tabeli (A,B,C,D) 1 Wszelkie dodatkowe błędne zapisy i wyjaśnienia powodują utratę punktu. 5. Nazwa rodzajowa A jęczmień B owies C pszenica D żyto Typ kwiatostanu kłos wiecha kłos kłos 0 4 Za cztery poprawne nazwy rodzajowe zbóż 2 Za trzy poprawne nazwy rodzajowe zbóż 1 Za cztery poprawnie nazwane kwiatostany 2 Za trzy poprawnie nazwane kwiatostany 1

3 6. Cecha Pinus sylvestris L. Populus tremula Przynależność systematyczna (ze względu na okrycie nasion) Pienność (jednopienna/dwupie nna) Kwiaty (jednopłciowe/obupłc iowe) nagonasienne jednopienna jednopłciowe okrytonasienne dwupienna jednopłciowe 7. a) I C II B III A b) Formy buka rosnącego w różnych miejscach są wynikiem zmienności środowiskowej, która nie jest dziedziczna. 0 3 Za trzy poprawnie wypełnione wiersze tabeli 3 Za dwa poprawnie wypełnione wiersze tabeli 2 Za jeden poprawnie wypełniony wiersz tabeli Za przyporządkowanie miejsc występowania do rysunku drzewa 1 Za w pełni poprawne uzupełnienie zdania 2 Za poprawne wpisanie jednego brakującego pojęcia 1 8. b 0 lub 1 9. d 0 lub c 0 lub d 0 lub c 0 lub A Prawda B Prawda C Prawda D Prawda 0 2 Za cztery poprawne odpowiedzi 2 pkt Za dwie - trzy poprawne odpowiedzi 1 pkt

4 14. b 0 lub a 0 lub HORMON WZROSTU (somatotropina) GLUKAGON PARATHORMON TYMOZYNA 0-4 p. Za każde poprawne dobranie gruczołu i funkcji do każdego z czterech hormonów (kolumny) 1 Gruczoł (cyfra) Funkcja (litera) Gruczoł (cyfra) Funkcja (litera) Gruczoł (cyfra) Funkcja (litera) Gruczoł (cyfra) Funkcja (litera) 3 A 5 D 4 B 1 C 17. Odpowiedź.: Kolejność opisanych faz w cyklu miesięcznym: 1 - A, 2 - C, 3 - B, 4 - D (liczy się kolejność) Nazwa fazy opisanej w punkcie A miesiączka/menstruacja Nazwa fazy opisanej w punkcie B jajeczkowanie/owulacja 18. a) Ocena prawdziwości stwierdzenia: Stwierdzenie jest nieprawdziwe. Przykładowe argumenty: b) Argument pierwszy: Cewka moczowa u mężczyzn jest dłuższa niż u kobiet. c) Argument drugi: Cewka moczowa pełni odmienne funkcje u różnych płci: U kobiet służy wyłącznie do wydalania moczu /jest wyłącznie odcinkiem układu wydalniczego (moczowego). U mężczyzn cewka moczowa jest częścią układu moczowo-płciowego/ Służy do wydalania moczu oraz nasienia (ejakulatu). 0-3 p. Za poprawnie ustaloną kolejność faz 1 Za poprawnie wpisaną nazwę fazy A 1 Za poprawnie wpisaną nazwę fazy B p. Za poprawna ocenę prawdziwości stwierdzenia 1 Za jeden poprawny argument 1 Za dwa poprawne argumenty 2

5 19 c 0 lub 1 p. 20. I. Składniki krwi: b) hematokryt 55,9% c) liczba leukocytów 12,5 tys. / µl d) glukoza 150 mg/dl II. Ciśnienie krwi 160/92 mm Hg V. Analiza moczu: b) ph 8,2 c) obecność białka 0-3 p. Za sześć poprawnie wskazanych punktów 3 Za pięć poprawnie wskazanych punktów 2 Za cztery poprawnie wskazane punkty b 0 lub Grupy krwi osób oznaczonych cyframi: 1 grupa A lub grupa B 2 grupa B lub grupa A 3 Grupa AB 0-3 Za poprawne podanie wszystkich grup krwi (1,2,3) 3 Za dwie poprawne odpowiedzi 2 Za jedną poprawną odpowiedź Przykładowe uzasadnienie: Kod genetyczny jest uniwersalnym sposobem zapisu (szyfrem) informacji genetycznej i pozostaje niezmienny. Natomiast informacja genetyczna, zapisana za pomocą kodu genetycznego, może ulec zmianie. 0-2 Za dwa poprawne argumenty - 2 Za jeden argument 1

6 24. Znaczenie symboli: A - adenina T - tymina C - cytozyna G - guanina D cukier deoksyryboza P reszta kwasu fosforowego (fosforanowa) 0-3 p. Za poprawne rozszyfrowanie wszystkich czterech symboli zasad azotowych 1 Za poprawne rozszyfrowanie symboli deoksyrybozy i reszty fosforanowej 1 Za prawidłowe narysowanie nukleotydu komplementarnego 1 Narysowanie całego łańcucha jest traktowane jako błąd lub 1 b 26 a 0 lub a Przykładowe argumenty za tym, że koszenie łąk zapobiega degradacji tych ekosystemów: Argument I: Koszenie łąk eliminuje lub powstrzymuje niekorzystną sukcesję naturalną (zarastanie). Argument II: Koszenie łąk umożliwia roślinności łąkowej lepszy dostęp do światła a Za dwa prawdziwe argumenty 2 Za jeden prawdziwy argument 1

7 Argument III - Koszenie łąk zapobiega szkodliwej konkurencji, prowadzącej do wyginięcia pożądanych na łące gatunków. 27.b 27. c Przykładowe uzasadnienia: 1) Ustalone późnoletnie terminy zapewniają możliwość wyprowadzenia lęgów i wychowania piskląt ptaków. 2) Opóźnione koszenie łąk jest skorelowane z okresem rozwoju larw motyli ogranicza ryzyko usunięcia roślin z larwami motyli. 3) Ptaki i motyle mogą całe lato żerować na roślinach łąkowych. Nazwy zwierząt wybranych z opisu przedstawionych na ilustracjach: A- bocian czarny B- modraszek telejus / modraszek C- łoś D- czajka 28 Cechy populacji zobrazowane na wykresach i rysunku: A umieralność/krzywa przeżywania B struktura wiekowa/piramida wiekowa C struktura przestrzenna/rozkład przestrzenny/rozmieszczenie osobników Konsekwencje dla populacji A Wysoki wskaźnik % umieralności wśród młodych osobników/ duża rozrodczość strategiczna Konsekwencje dla populacji B Jest to populacja rozwijająca się./ Duży potencjał rozrodczy (duży % osobników w wieku przed rozrodczym i rozrodczym. 27.b Za pełne prawdziwe uzasadnienie 2 Za częściowe prawdziwe uzasadnienie 1 27.c Za cztery poprawne nazwy zwierząt 3 Za trzy poprawne nazwy zwierząt 2 Za dwie poprawne nazwy zwierząt 1 Za 1 poprawną nazwę Za trzy prawidłowo określone cechy populacji zobrazowanych na wykresach i rysunku 3 Za dwie prawidłowo określone cechy populacji zobrazowanych na wykresach i rysunku 2 Za jedną prawidłowo określoną cechę populacji zobrazowanej na wykresie lub rysunku 1 Za dwie poprawnie opisane konsekwencje dla populacji a, b 2 Za jedną poprawnie opisaną konsekwencję dla populacji a lub b 1

8 29 Nazwy gatunkowe drzew i krzewów: 1 kalina koralowa (Viburnum opulus L.) 2 - dąb szypułkowy (Quercus robur L.) 3 klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) 4 jodła pospolita/j. biała (Abies alba Mill.)/(Abies pectinata) 5 grab pospolity/ g. zwyczajny (Carpinus betulus L.) 5 Za każde poprawnie nazwane drzewo lub krzew 1 p. Suma=74 75% =55,5 50%= 37 Procent wymaganych od laureata punktów zaniżono w dół do 55