OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA TERENÓW ROLNICZYCH EDWARD HŁADKI Z-CA DYR. DS. TECHNICZNYCH RZGW SZCZECIN

Transkrypt

1 EDWARD HŁADKI Z-CA DYR. DS. TECHNICZNYCH RZGW SZCZECIN

2 RODZAJE POWODZI : POWODZIE RZECZNE spowodowane długotrwałymi deszczami lub topiącym się na wiosnę śniegiem, a w konsekwencji zalaniem terenów wzdłuż rzek i strumieni. POWODZIE SPŁYWOWE spowodowane spływającą po zboczach i stokach wodą zmieszaną z błotem i kamieniami w terenie, gdzie nie ma wykształconej bogatej sieci koryt rzek i strumieni. Są one bardzo groźne dla położonych na stokach budynków i pól, które zostają czasami pokryte dość grubą warstwą namułów. POWODZIE GWAŁTOWNE spowodowane krótkotrwałymi, silnymi deszczami nawalnymi w terenach górzystych o dużych spadkach, gdzie czas od opadu do sformowania się powodzi jest bardzo krótki (podobnie krótko trwa sama powódź). GROMADZENIE SIĘ WÓD W OBSZARACH BEZODPŁYWOWYCH spowodowane zatrzymaniem wód opadowych na obszarach położonych niżej niż teren otaczający. Ten rodzaj zalewu jest zwykle trudny do likwidacji -wymaga albo przepompowania dużych objętości wody, albo długotrwałego oczekiwania na odparowanie lub wsiąkanie. POWODZIE ZATOROWE spowodowane zablokowaniem koryta rzeki śryżem lub lodem, a w konsekwencji spiętrzenie wody i zalanie okolicznych terenów. POWODZIE SZTORMOWE występują na wybrzeżu morskim i są spowodowane spiętrzeniem wód w odcinkach ujściowych rzek przez wiatry wiejące od morza, co utrudnia odpływ wód rzecznych.

3 TYPY POWODZI : POWODZIE OPADOWE Powodzie te (nazywane również letnimi) spowodowane są intensywnymi opadami deszczu. Ich przebieg oraz zasięg zależą od charakteru deszczu. Najgwałtowniejsze lecz jednocześnie o stosunkowo niedużym zasięgu są powodzie wywołane deszczami na walnymi /tzw. "oberwanie chmury"/. Deszcze te mają charakter lokalny i występują częściej w obszarach górskich i podgórskich, rzadziej na obszarach nizinnych. Występują w okresie 7 - IX, a ich nasilenie przypada na miesiące lipiec sierpień. Zdecydowanie szerszy zakres oraz większe skutki mają powodzie wywołane deszczami frontalnymi lub rozlewnymi. Mogą one obejmować znaczne obszary kraju /nawet całe dorzecza/ i to zarówno doliny rzeczne, jak i obszary /doliny/ bezodpływowe. Przykładem takich powodzi są powodzie z lat: 1934, 1960, 1970 oraz 1980r. Przy czym powódź w 1980 r. objęła swym zasięgiem bardzo rozległe przestrzenie, w tym również tereny rolnicze położone w dolinach bezodpływowych na nizinnych obszarach Polski.

4 TYPY POWODZI : POWODZIE ROZTOPOWE Powodowane są gwałtownym topnieniem pokrywy śnieżnej, często potęgowanym nagłym ociepleniem i opadami deszczu. Ich zasięg terytorialny jest duży. Przebieg wezbrania uzależniony jest od grubości pokrywy śnieżnej oraz warunków meteorologicznych w okresie tajania śniegu. Przykładem są powodzie w 1958 i 1979 r. w dorzeczu Narwi, kiedy to zasoby wody w pokrywie śnieżnej odpowiadały mm wysokości opadu. Najgroźniejsze powodzie roztopowe występują w rzekach nizinnych, a szczególnie w dolnym biegu Wisły i Odry oraz Warty.

5 TYPY POWODZI : POWODZIE ZATOROWE Powodzie zatorowe(/wg klasyfikacji Lambore zimowe) dzielą się na: zatorowe - lodowe i zatorowe śryżowe. Różnią się one nie tylko genezą powstawania, ale lokalizacją, zasięgiem, porą występowania i towarzyszącymi im warunkami. Odmienne są również sposoby przeciwdziałania oraz zwalczania zatorów śryżowych i lodowych. Przyczyną zatorów śryżowych jest wielkie nasilenie tworzenia się lodu dennego i śryżu, który wpływając pod istniejącą pokrywę lodową może tak zmniejszyć przepustowość koryta, że spowoduje spiętrzenie wód dopływających. Przykładem może być tutaj katastrofalna powódź na Wiśle w rejonie Płocka w zimie 1982 r. spowodowana zatorem śryżowym, którego czoło uformowało się w zbiorniku Włocławskim. Polska położona jest na styku oddziaływania klimatów morskiego i kontynentalnego, co powoduje stosunkowo częste zmiany temperatury w okresie zimowym. To sprawia, że Odra i Wisła należą do rzek bardzo podatnych na tworzenie się śryżu. Zatory lodowe są powodowana zablokowaniem lub ograniczeniem przekroju koryta rzeki przez nagromadzoną krę. Te zjawiska występują na rzekach polskich stosunkowo często, /sprzyja temu kierunek biegu rzek z południa na północ, czyli z rejonu cieplejszego do chłodniejszego/, jednakże dzięki odpowiednim akcjom ochronnym nie powodują one na ogół w ostatnich latach większych strat..

6 TYPY POWODZI : POWODZIE SZTORMOWE Są one spowodowane wiatrami sztormowymi, wiejącymi na wybrzeżach morskich w kierunku lądu. Wiatry te utrudniają odpływ rzek uchodzących do morza, powodując spiętrzenie wody w korytach rzek i na zalewach przymorskich. Wezbrania te najczęściej zdarzają się zimą (grudzień luty). Powodzie sztormowe mają stosunkowo mały zasięg występowania. Wywołane są silnymi wiatrami (7-8 B), wiejącymi w kierunku lądu, które powodują spiętrzenie wód Bałtyku. Powodziami tymi zagrożone są obszary wybrzeża morskiego oraz doliny ujściowych odcinków rzek.

7 OKRESY WYSTĘPOWANIA POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW POWODZI:

8 ZASIĘG WYSTĘPOWANIA POWODZI WIOSENNO - LETNICH W POLSCE:

9 OBIEG WODY NA TERENIE ZURBANIZOWANYM I ROLNICZYM:

10 STRATEGIE OGRANICZANIA SKUTKÓW POWODZI Praktycy twierdzą, że dobre jest to, co jest skuteczne. Dlatego też społeczności zagrożone powodzią powinny przemyśleć wszystkie dostępne strategie, zmierzające do zmniejszenia zagrożenia ludzi i ich własności. Uważa się, że najskuteczniejsze jest stosowanie kilku strategii jednocześnie. Strategia zmniejszenia kulminacji fali powodziowej Strategia ta polega na próbie zmodyfikowania samej powodzi -zmniejszenia wysokości kulminacji fali powodziowej, opóźnienia jej lub ograniczenia zasięgu rozlewiska. Do podstawowych środków umożliwiających realizację tej strategii należą: zbiorniki retencyjne obwałowania poldery i suche zbiorniki przeciwpowodziowe. Strategia ograniczenia zabudowy terenów zalewowych Strategia ta uważana jest obecnie za najbardziej skuteczną- polega głównie na ograniczaniu zabudowy terenów zalewowych. Podstawowe środki pozwalające na jej realizację to: uwzględnienie linii zalewów w planach zagospodarowania przestrzennego wyznaczenie stref zabudowy na terenach zalewowych określenie warunków, jakie muszą spełniać obiekty dopuszczone do realizacji na terenach zalewowych.

11 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ