Insulin initiation in type 2 diabetic patients
|
|
- Błażej Madej
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Review PAPERS Insulin initiation in type 2 diabetic patients Rozpoczynanie insulinoterapii u chorych na cukrzycę typu 2 Marta Wróbel, Aleksandra Szymborska-Kajanek, Anna Psurek, Dominika Rokicka, Władysław Grzeszczak, Krzysztof Strojek Key words: diabetes type 2, management, insulin therapy Słowa kluczowe: cukrzyca typu 2, leczenie, insulinoterapia Abstract: To achieve good glycemic control stepwise intensification starting from behavioral treatment followed by pharmacotherapy with oral drugs is required. In case that oral treatment is not sufficient the application of insulin is necessary. Analyses performed both in Poland as well as worldwide document that HbA 1c values as the measure of blood glucose control are significantly higher than targets recommended in guidelines. This is the result of multifactorial pathogenesis of hyperglycemia, patients awareness as well as delayed physicians decision to initiate insulin (therapeutic gap). In the paper the current knowledge on treatment strategies, target values for HbA 1c, reasons for the lack of glycemia control were reviewed. The simple algorithm for the insulin initiation in general practitioners practice was proposed. Streszczenie: Wyrównanie glikemii u chorych na cukrzycę typu 2 wymaga stopniowanego postępowania, rozpoczynającego się od terapii behawioralnej, a następnie farmakoterapii lekami doustnymi. W przypadku nieskuteczności leków doustnych konieczne jest zastosowanie insuliny. Badania przeprowadzone zarówno Polsce, jak i na świecie wskazują, że uzyskane wartości HbA 1c jako miary wyrównania glikemii są znacznie wyższe aniżeli zalecane w rekomendacjach. Wynika to z faktu złożonej patogenezy cukrzycy, obawy chorych przed iniekcjami, ale także z opóźnionego włączania insuliny przez lekarzy ( luka terapeutyczna ). W pracy dokonano przeglądu aktualnej wiedzy na temat zasad leczenia cukrzycy, wartości docelowych HbA 1c, przyczyn niewyrównania. Zaproponowano także pusty algorytm pozwalający na rozpoczęcie insulinoterapii w praktyce lekarza rodzinnego. (Probl Med Rodz 2010;2(31):34 38) Chair and Clinic of Internal Medicine, Diabetology and Nephrology in Zabrze, Medical University in Katowice dr med. Marta Wróbel dr med. Aleksandra Szymborska- Kajanek lek. Anna Psurek lek. Dominika Rokicka prof. dr Władysław Grzeszczak Kierownik Kliniki prof. dr Krzysztof Strojek Ordynator CORRESPONDENCE ADDRESS: prof. dr Krzysztof Strojek Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii SUM ul. 3 Maja 13/ Zabrze kstrojek@sum.edu.pl RECEIVED: ACCEPTED: Mimo szerokiego wachlarza możliwości terapeutycznych, stopień wyrównania cukrzycy zarówno w Polsce, jak i na świecie pozostawia wiele do życzenia. Ze względu na narastającą liczbę chorych oraz ich dłuższy okres przeżycia (dzięki postępom w terapii) poważnym i narastającym problemem klinicznym są obecnie późne powikłania cukrzycy. Fakt, że pierwsze objawy cukrzycy typu 2 są często niezauważalne bądź lekceważone przez chorych powoduje, iż nierzadko już w momencie rozpoznania choroby mamy do czynienia z obecnością zaawansowanych późnych powikłań. Zdarza się, że to właśnie obecność powikłań skłania chorego do wizyty w gabinecie lekarskim i uruchamia procedury diagnostyczne, pozwalające na rozpoznanie choroby zasadniczej. W miarę trwania cukrzycy typu 2 dochodzi do postępującego wyczerpywania się rezerw trzustkowych, co objawia się narastającą hiperglikemią, mimo stosowania doustnych leków hipoglikemizujących. Następnym etapem leczenia jest w takiej sytuacji wdrożenie insulinoterapii, jednakże wykazano, że rozpoczęcie leczenia insuliną opóźniane jest przez lekarzy średnio o ponad 8 lat. W Polsce średnia wartość hemoglobiny glikowanej, która skłania lekarzy do wdrożenia insulinoterapii, to 8,7%, co jest znacznie rozbieżne z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2, które za wartość graniczną dla intensyfikacji terapii (włączenie insuliny) uznaje już HbA 1c >7,0%. Opóźnienie w rozpoczynaniu insulinoterapii, mimo utrzymującego się braku wyrównania przy lekach doustnych, naraża chorych na rozwój powikłań, takich jak: nefropatia, retinopatia i neuropatia cukrzycowa, oraz powikłań sercowo-naczyniowych, prowadzących do kalectwa i skrócenia okresu przeżycia 3,4. Rola hiperglikemii Rozwój powikłań cukrzycowych zależy przede wszystkim od wielkości i czasu trwania hiperglikemii. Zatem najbardziej narażeni są chorzy ze źle wyrównaną cukrzycą trwającą wiele lat. Należy pamiętać, że do tej grupy zalicza się również znaczny odsetek chorych ze świeżo wykrytą cukrzycą typu 2. Tkankami najbardziej wrażliwymi na toksyczne działanie hiperglikemii są siatkówka oka, kłębuszki nerkowe i obwodowy układ nerwowy. Nie mają one tzw. mechanizmu down 34
2 regulation, co powoduje, że przy podwyższonym stężeniu we krwi glukoza przenika do nich swobodnie i ulega wewnątrzkomórkowej kumulacji. Wychwyt glukozy w tych tkankach odbywa się przy pomocy białka nośnikowego GLUT a nie GLUT 4, a zatem w sposób niezależny od insuliny. Istnieje teoria, że hiperglikemia może powodować uszkodzenie tkanek poprzez nieodwracalne zmiany m.in. strukturalnych białek i kwasów nukleinowych. Udowodniono ponadto, że proces niszczenia tkanek może ulegać progresji mimo uzyskania wyrównania metabolicznego ze względu na występowanie tzw. pamięci hiperglikemicznej 5. Terapia wieloczynnikowa w cukrzycy Leczenie chorych na cukrzycę typu 2 to nie tylko wyrównywanie wartości glikemii. Stosowanie terapii nakierowanej na trzy cele: glikemia, lipidy i ciśnienie tętnicze oraz ustawiczna edukacja chorych i ich motywacja do leczenia to jedyny sposób, by powstrzymać rozwój i spowolnić progresję powikłań cukrzycy. Takie postępowanie pozwala na uniknięcie śmierci i uchronienie przed zawałem serca 1 chorego na każdych 8 leczonych 6. Indywidualizacja celów terapeutycznych Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca, by wartość hemoglobiny glikowanej (HbA 1c ) była poniżej 7,0%. Podano także docelowe wartości glikemii na czczo do 110 mg/dl (6,1 7,2 mmol/l) oraz 2 godz. po posiłku do 160 mg/dl (<8,9 mmol/l) 7,8. Jednakże analiza dobowego profilu glikemii rejestrowana za pomocą całodobowego zapisu (CGMS) i odniesienie jej do stężenia HbA 1c wykazała, że przy prawidłowym stężeniu HbA 1c wartości glikemii mogą być wyższe. Badanie wskazuje, że np. średnia wartość glikemii dla HbA 1c 7% to 154 mg/dl w zakresie od mg/dl, czyli wyższe aniżeli docelowe wartości stężenia glukozy wg standardów 9. Autorzy proponują, aby oceniać wyrównanie glikemii na podstawie średniego stężenia glukozy oraz zakresu, Tabela I. Wartość HbA 1c a średnia glikemia 17 Wartość HbA 1c Średnia glikemia (mg/dl) 5% 97 (76 120) 6% 127 ( ) 7% 154 ( % 183 ( ) 9% 212 ( ) 10% 240 ( ) 11% 269 ( ) 12% 298 ( ) korespondującego z wartością HbA 1c w cytowanym badaniu (Tabela I). Cele terapeutyczne wymagają indywidualizacji. U chorych z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową (stan po zawale mięśnia sercowego, udarze mózgu) stosuje się bardziej liberalne kryteria wyrównania docelowa wartość HbA 1c rzędu 7,5 8% 10. Wynika to przede wszystkich ze zwiększonego ryzyka wystąpienia kolejnego incydentu sercowo-naczyniowego w momencie hipoglikemii 11,12. Podobnie u chorych w podeszłym wieku nie należy dążyć do osiągnięcia zaostrzonych kryteriów wyrównania, szczególnie że chorzy ci są narażeni na wystąpienie ciężkiej hipoglikemii ze względu na brak lub mylący charakter objawów zwiastunowych przy obniżonym stężeniu glukozy 13. Algorytm terapeutyczny dla cukrzycy typu 2 Świeże rozpoznanie cukrzycy typu 2, oprócz modyfikacji stylu życia pod postacią stosowania właściwej diety, redukcji masy ciała oraz zwiększenia aktywności fizycznej, wymaga wdrożenia farmakoterapii. U chorych z nadwagą i otyłych (klasyczny fenotyp w cukrzycy typu 2) konieczne jest dołączenie preparatu metforminy lub wyjątkowo u osób z prawidłową masą ciała pochodnej sulfonylomocznika (SU). Dołączenie insuliny bazalnej o przedłużonym czasie działania NPH (Neutral Protamine Hagedorn) bądź analogu długo działającego insuliny ludzkiej w 1 wstrzyknięciu na dobę może nastąpić już w ramach drugiego etapu algorytmu terapii hipoglikemizującej 7, 8. Algorytm leczenia hipoglikemizującego przedstawiono na Rycinie 1. Wtórna nieskuteczność doustnych leków hipoglikemizujących Hiperglikemia w cukrzycy typu 2 ma charakter progresywny. W miarę trwania choroby dochodzi do stałego wzrostu stężenia glukozy w surowicy. Jest to spowodowane między innymi postępującą dysfunkcją komórek beta wysp trzustkowych, co objawia się wtórnym brakiem skuteczności stosowanych doustnych leków hipoglikemizujących mimo zwiększania ich dawki. Zazwyczaj stan taki następuje po około 10 latach trwania choroby. Nie bez znaczenia jest również coraz gorsze, w miarę postępu choroby, stosowanie się chorych do zaleceń lekarskich w zakresie ograniczenia kaloryczności posiłków i utrzymania aktywności fizycznej na właściwym poziomie 14. Wyrównanie cukrzycy w Polsce Wyrównanie cukrzycy w Polsce pozostawia nadal wiele do życzenia. Osiąganie zalecanych celów terapeutycznych (HbA 1c <7,0%) u chorych będących pod opieką zarówno lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, jak i diabetologów jest 35
3 Rycina 1. Algorytm leczenia hipoglikemizującego cukrzycy typu 2 7, 8 Krok 1 Modyfikacja stylu życia plus monoterapia: metformina (wyjątkowo sulfonylomocznik) pożądana wartość HbA 1c nie osiągnięta Krok 2a Dołączyć do metforminy SU, lub glinid lub insulinę bazalną pożądana wartość HbA 1c nie osiągnięta Krok 3 Krok 2b Dołączyć lek inkretynowy (GLP-mimetyk, DPP-IV), lub glitazon lub 3 lek: sulfonylomocznik, akarbozę, glinid lub insulinę bazalną Monoterapia insuliną w różnych modelach (plus ewentualnie metformina) porównywalne HbA 1c wynosi odpowiednio: 8,12% i 7,9% 15. Podobne wartości wyrównania cukrzycy uzyskiwane są również w innych krajach 16. W Polsce średnia wartość hemoglobiny glikowanej, która skłania lekarzy do wdrożenia insulinoterapii, to 8,7%, co jest zdecydowanie rozbieżne z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Pomimo corocznie publikowanych wytycznych zarówno w Polsce, jak i na świecie insulina jest włączana zwykle po prawie 8 latach od dołączenia ostatniego leku doustnego, mimo utrzymującego się braku wyrównania glikemii 16,17. Przyczyny tak dużej luki terapeutycznej mogą tkwić w niepewności lekarza prowadzącego co do momentu i konieczności intensyfikacji terapii hipoglikemizującej z powodu m.in. braku doświadczenia/ wiedzy. Ponadto istotną rolę odgrywa zarówno obawa chorych przed insuliną, jak i brak umiejętności lekarzy, by ich przekonać do korzyści wynikających z insulinoterapii. Obawa chorych przed insuliną Chorzy boją się insulinoterapii, przede wszystkim z powodu konieczności stosowania iniekcji do końca życia oraz związanych z tym dolegliwości bólowych (ukłucie igłą). Dostępne obecnie wstrzykiwacze do insuliny są łatwe w obsłudze, co znacznie upraszcza problem techniki wstrzyknięć, a igła o grubości 0,3 mm redukuje ból prawie zupełnie. Wyjaśnienie przyczyn hiperglikemii oraz omówienie jej odległych skutków (powikłania) w języku zrozumiałym dla laika z reguły pomaga w przełamaniu lęku i zazwyczaj skłania chorego do włączenia insuliny. Wykazano, że wcześniejsze obawy chorych nie znajdują potwierdzenia po zastosowaniu pierwszych iniekcji, co stanowi dodatkowy argument w dyskusji. Dołączenie insuliny i tym samym zmniejszenie często ignorowanych objawów hiperglikemii dość szybko prowadzi do poprawy samopoczucia. Należy mieć świadomość, że chory z przewlekłą hiperglikemią nierzadko dyssymuluje objawy, albo z obawy przed propozycją leczenia insuliną, albo nie zdając sobie sprawy z ich istnienia poprzez powolne narastanie hiperglikemii 14. Usuwalne przyczyny hiperglikemii Leczenie hipoglikemizujące należy zintensyfikować dopiero po upewnieniu się, że hiperglikemia ma charakter przewlekły. Jednorazowe stwierdzenie hiperglikemii nie powinno być wskazaniem do natychmiastowej zmiany sposobu leczenia. Przed rozpoczęciem insulinoterapii należy rozpoznać i spróbować zlikwidować potencjalnie usuwalne przyczyny hiperglikemii, takie jak: błąd dietetyczny (przyjęcie, okres świąteczny), stres, infekcja (jawna, bezobjawowa), zmniejszenie aktywności fizycznej (np. w sezonie zimowym), nieadekwatna dawka leków hipoglikemizujących bądź nieregularne przyjmowanie zaleconych dawek. Jeżeli mimo podjętych działań, takich jak ponowna edukacja dietetyczna, usunięcie ognisk infekcji, zmotywowanie chorych do zwiększenia aktywności fizycznej, dostosowanie dawek leków hipoglikemizujących, nadal nie udaje się uzyskać normoglikemii, należy przejść do następnego etapu leczenia (algorytm 1). Rozpoczynanie insulinoterapii Samo włączenie insuliny do terapii cukrzycy nie wystarczy, by zabezpieczyć chorego przed wystąpieniem późnych powikłań. Prewencję powikłań cukrzycy można uzyskać jedynie poprzez osiągnięcie i utrzymanie stężenia glukozy w surowicy krwi w zalecanych granicach. Jednakże insulinoterapia jest często jedynym narzędziem pozwalającym osiągnąć ten cel. Decyzja o włączeniu insuliny wymaga rozważenia następujących elementów: wybór momentu rozpoczęcia insulinoterapii, rodzaj zastosowanego preparatu insuliny, wybór pory wstrzyknięcia, 36
4 wielkość dawki początkowej, weryfikacja uzyskanych efektów leczenia. Insulinoterapię w typie 2 cukrzycy powinno się rozpoczynać od 1 wstrzyknięcia insuliny o przedłużonym okresie działania wieczorem przed snem (insulina ludzka NPH lub analog długo działający insuliny ludzkiej). Dawka początkowa to 10 jednostek insuliny. Najlepszym rozwiązaniem u osób otyłych lub z nadwagą jest stosowanie insuliny w skojarzeniu z metforminą (przy braku przeciwwskazań) lub z inhibitorem alfa-glukozydazy. U chorych z prawidłową masą ciała można stosować insulinę z lekami stymulującymi wyrzut insuliny (pochodne sulfonylomocznika, glinidy) w średnich dawkach (np: insulina bazalna przed snem i pochodna sulfonylomocznika rano, aby uniknąć hiperglikemii poposiłkowej). Proponowany algorytm insulinoterapii i sposób modyfikacji dawki przedstawia Rycina 2. Powikłania insulinoterapii Leczenie insuliną wiąże się z ryzykiem wystąpienia hipoglikemii. W momencie rozpoczynania insulinoterapii należy chorego poinformować o ryzyku wystąpienia niedocukrzenia oraz nauczyć, jak rozpoznać objawy zwiastunowe (wilczy głód, poty, drżenie, niepokój, zaburzone widzenie itd.). Chory musi wiedzieć, w jaki sposób zareagować w momencie niedocukrzenia. Najlepiej, jeśli spożyje ok. 20 g węglowodanów prostych. 10 g węglowodanów to np. ½ szklanki coca-coli lub soku, 4 kostki cukru, 2 łyżeczki miodu lub dżemu itp. Chory musi również wiedzieć, w jaki sposób zmodyfikować dawkę insuliny bądź doustnego leku hipoglikemizującego, by zabezpieczyć się przed wystąpieniem hipoglikemii w przyszłości. Podsumowanie W miarę trwania cukrzycy typu 2, wskutek postępującej dysfunkcji komórek beta trzustki dochodzi do pogarszającego się wyrównania glikemii przy stosowanych lekach doustnych, mimo zwiększania ich dawek. Kolejnym krokiem jest zatem rozpoczęcie leczenia insuliną w monoterapii bądź w skojarzeniu z lekami doustnymi. W oparciu o dane pochodzące z badań epidemiologicznych wykazano, że inicjacja Rycina 2. Proponowany algorytm inicjacji insulinoterapii Wartość docelowa glikemii na czczo: do mg/dl Włącz 10 jednostek insuliny o przedłużonym czasie działania Naucz chorego pomiaru glukozy we krwi Jeżeli przez 3 dni wartości na czczo powyżej 130 mg/dl, modyfikacja dawki insuliny przed snem Glikemia na czczo 180 mg/dl Dawkę insuliny modyfikuj co 3 dni, w następujący sposób: Dawka insuliny przed snem +8 j mg/dl +6 j mg/dl +4 j mg/dl +2 j. Hipoglikemia, lub glikemia na czczo poniżej 56 mg/dl Redukcja dawki o 2 4 j. insulinoterapii jest opóźniana przez lekarzy o około 8 lat mimo utrzymującej się przewlekle hiperglikemii, co naraża chorych na rozwój powikłań mikro- i makronaczyniowych. Insulina jest nierzadko jedynym narzędziem pozwalającym na pełną normalizację wartości glikemii i osiągnięcie wyrównania cukrzycy zalecanego przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (HbA 1c <7,0). Przystępne wyjaśnienie chorym korzyści wynikających z insulinoterapii oraz rozwianie obaw przed bólem związanym z ukłuciem igłą pozwala na uzyskanie zgody na proponowane leczenie. References: 1. Goodall G, Sarpong E, Hayes C i wsp. The consequences of delaying insulin initiation in UK type 2 diabetes patients failing oral hyperglycaemic agents: a modelling study. BMC Endocrine Disorders 2009;9: Sieradzki J. Koblik T, Nazar N. Próba oceny postępów w leczeniu chorych na cukrzycę typu 2 na podstawie badań przesiewowych HbA1c wykonanych w latach 2002, Diabetologia Praktyczna 2008;9(3-4): The Diabetes Control and Complications Trial Research Group. The effect of intensive treatment of diabetes on the development and progression of long-term complications in insulin-dependent diabetes mellitus. N Engl J Med 1993;29(14): UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group Intensive blood-glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes (UKPDS 33). Lancet 1998;352(9131): Ihnat MA, Thorpe JE, Ceriello A. Hypothesis: the metabolic memory, the new challenge of diabetes. Diabet Med 2007;24, Gæde P, Vedel P, Larsen N. Multifactorial Intervention and Cardiovascular Disease in Patients with Type 2 Diabetes. New Engl J Med 2003;348: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę DDiK 2010;10, supl A. 8. Zasady postępowania w cukrzycy. Wytyczne Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Nathan DM, Kuenen J, Borg R i wsp. Translating the A1C assay into estimated average glucose values. A1c- Derived Average Glucose Study Group. Diabetes Care 2008;31(8): Currie CJ, Peters JR, Tynan A. Survival as a function of HbA(1c) in people with type 2 diabetes: a retrospective cohort study. Lancet 2010;375(9713): Bonds DE, Kurashige EM, Bergenstal R i wsp. Severe hypoglycemia monitoring and risk management procedures in the Action to Control Cardiovascular Risk 37
5 in Diabetes (ACCORD) trial. ACCORD Study Group. Am J Cardiol 2007;8,99(12A): Duckworth WC, McCarren M, Abraira C. Control of cardiovascular risk factors in the Veterans Affairs Diabetes Trial in advanced type 2 diabetes. VADT Investigators. Endocr Pract 2006 Jan-Feb;12 Suppl 1: Cryer PE. Hypoglycemia in diabetes: pathophysiological mechanisms and diurnal variation. Prog Brain Res 2006;153: Strojek K. Diabetologia. Praktyczny poradnik. Termedia: Poznań, Sieradzki J, Grzeszczak W, Karnafel W. Badanie Pol Diab. Część I analiza leczenia cukrzycy w Polsce. Diab Prakt 2006;7(1): Marshall H i wsp. Improving Diabetes Care in Midwest Community Health Centers With the Health Disparities Collaborative. Diabetes Care 2004;27: Calvert MJ, McManus RJ, Freemantle N. Management of type 2 diabetes with multiple oral hypoglycaemic agents or insulin in primary care: retrospective cohort study. Br J Gen Pract 2007;57:
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoPrzegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
Bardziej szczegółowoHemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca
Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoHipoglikemia - niedocukrzenie. Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Hipoglikemia - niedocukrzenie Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Holstein A, Patzer OM, Machalke K i wsp.: Substantial increase in incidence of severe hypoglycemia between 1997-2000 and
Bardziej szczegółowoRaport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce
Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników
Bardziej szczegółowoUwarunkowania genetyczne. w cukrzycy
Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu
Bardziej szczegółowoHipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko
Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Bardziej szczegółowoAstma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida
Astma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 21.11.14. Cukrzyca. Globalne wyzwanie, polska perspektywa Perspektywa
Bardziej szczegółowoediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek
ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia CUKRZYCA ZAGROŻENIA W CHOROBIE Cukrzyca to poważna choroba. Ponieważ występuje dość często,
Bardziej szczegółowoHipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Hipoglikemia Hipoglikemia Hipoglikemia, zwana inaczej niedocukrzeniem, oznacza obniżanie stężenia glukozy we krwi do wartości poniżej 55 mg/dl (3,1 mmol/l) Niekiedy objawy hipoglikemii mogą wystąpić przy
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoDavid Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA
David Levy P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy m d P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA Redakcja naukowa tłumaczenia prof. dr hab. n. med. W ALDEM AR KARNAFEL Z języka angielskiego tłumaczyła dr
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoCzy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?
Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja
Bardziej szczegółowoProblemy w leczeniu cukrzycy cz. 2
Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 2 Czy chory na cukrzycę typu 2 może wymagać podawania ponad 10 000 j. insuliny miesięcznie? dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz, dr hab. n. med. Leszek Czupryniak
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoRozpoczęcie terapii insuliną u chorych na cukrzycę typu 2 czy nie za późno?
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Marcin Kosmalski 1, Jacek Kasznicki 1, Melania Mikołajczyk 2, Józef Drzewoski 1 1 Klinika Chorób Wewnętrznych z Oddziałem Diabetologii i Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoDostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy
Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy
Bardziej szczegółowoRola insuliny w leczeniu cukrzycy typu 2
Choroby Serca i Naczyń 2006, tom 3, nr 1, 13 17 D I A B E T O K A R D I O L O G I A Rola insuliny w leczeniu cukrzycy typu 2 Elżbieta Orłowska-Kunikowska Katedra i Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Jak postępować przy wysokich poziomach cukru?
Hiperglikemia Jak postępować przy wysokich poziomach cukru? POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU STWIERDZENIA WYSOKIEGO POZIOMU GLUKOZY WE KRWI, CZYLI HIPERGLIKEMII Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy)
Bardziej szczegółowoPRACA ORYGINALNA ISSN
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Maciej Nazar 2 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 2 Novo Nordisk Pharma Intensyfikacja leczenia
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoPrzestrzeganie zaleceń lekarskich (compliance) u chorych na cukrzycę leczonych w opiece ambulatoryjnej
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Maciej Molsa 1, Marek Tłuczykont 2, Anna Markowicz 3, Krzysztof Strojek 4 1 PSZOZ Wojewódzkie Centrum Medyczne w Opolu 2 SPZOZ Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie 3 Oddział
Bardziej szczegółowoMariusz Dąbrowski Uniwersytet Rzeszowski Poradnia Diabetologiczna NZOZ βeta-med Rzeszów
Mariusz Dąbrowski Uniwersytet Rzeszowski Poradnia Diabetologiczna NZOZ βeta-med Rzeszów TYTUŁEM WSTĘPU czyli parę słów o demografii i dlaczego wiek podeszły oznacza liczne wyzwania? GUS Rocznik Demograficzny
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoŚląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii
Śląskie Centrum Chorób Serca Cukrzyca Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Warszawa 26.11.2014 Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia Neuropatia
Bardziej szczegółowoSzkoła przyjazna dziecku z cukrzycą. Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Dzieci chorują głównie na cukrzycę typu 1 Cukrzyca typu 1 - jest chorobą charakteryzującą
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Praktyczny przewodnik WSTĘP Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii dla
Bardziej szczegółowoCo trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną?
Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Do czego służy insulina? Insulina to hormon białkowy, wytwarzany w komórkach β (beta) trzustki,
Bardziej szczegółowoEtiologiczny podział cukrzycy (1997)
Etiologiczny podział cukrzycy (1997) I. Cukrzyca typu 1 A) Wywołana czynnikiem immunologicznym B) Idiopatyczna II. Cukrzyca typu 2 III. Inne specyficzne typy cukrzycy A. Genetyczne zaburzenia funkcji komórek
Bardziej szczegółowoThe analysis of knowledge about diabetes mellitus and the frequency of self-monitoring of blood glucose in patients with type 2 diabetes
The analysis of knowledge about diabetes mellitus and the frequency of self-monitoring of blood glucose in patients with type 2 diabetes Analiza wiedzy o chorobie oraz częstość prowadzenia samokontroli
Bardziej szczegółowoCele leczenia cukrzycy typu 2 w świetle światowych wytycznych. Możliwości ich osiągnięcia w praktyce klinicznej
ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Cele leczenia cukrzycy typu 2 w świetle światowych wytycznych. Możliwości ich osiągnięcia
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoDostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych
Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w
Bardziej szczegółowo10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Bardziej szczegółowoHiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoOmówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego leczenia hiperglikemii u chorych na cukrzycę typu 2
Choroby Serca i Naczyń 2008, tom 5, nr 4, 198 203 D I A B E T O K A R D I O L O G I A Redaktor działu: prof. dr hab. med. Władysław Grzeszczak Omówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego
Bardziej szczegółowoAutomatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia
Bardziej szczegółowoJacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta
Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta Konferencja Cukrzyca w codziennej praktyce Warszawa 14
Bardziej szczegółowoWyniki ogólnopolskie badania DINAMIC 2 (II)
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Teresa Kasperska-Czyżyk 2, Władysław Grzeszczak 3, Marcin Szczepański 4 oraz Zespół Badaczy DINAMIC 5 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoLeczenie nowo rozpoznanej cukrzycy typu 2 w Polsce a najnowsze wytyczne. Wyniki polskiego badania ARETAEUS1 komentarz
PRACA POGLĄDOWA ISSN 1640 8497 Władysław Grzeszczak Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu Leczenie nowo rozpoznanej cukrzycy typu 2
Bardziej szczegółowoRozpoznanie, objawy cukrzycy, wydzielanie insuliny, receptor dla insuliny, patomechanizm cukrzycy typu 1 i typu 2
Farmakoterapia cukrzycy Leki stosowane w leczeniu cukrzycy Co oznacza termin cukrzyca Grupa schorzeń metabolicznych, których wspólną cechę stanowi hiperglikemia jako wynik absolutnego i/lub względnego
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym
Bardziej szczegółowoCzęstość objawów hipoglikemii u chorych na cukrzycę w warunkach ambulatoryjnych
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Marek Tłuczykont 1, Maciej Molsa 1, Anna Markowicz 1, Krzysztof Strojek 2 1 Koło Naukowe STN przy Oddziale Klinicznym Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Chorób Kardiometabolicznych
Bardziej szczegółowoOdkrycie insuliny było jednym
INSULINOTERAPIA Maciej Pawłowski Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Odkrycie insuliny było jednym z najważniejszych odkryć współczesnej medycyny. Po raz pierwszy insulinę
Bardziej szczegółowoOcena kliniczno-epidemiologiczna chorych na cukrzycę typu 2 leczonych metforminą o przedłużonym uwalnianiu. Badanie EpiDiaMet
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Krzysztof Strojek, Dominka Rokicka, Aleksandra Szymborska-Kajanek, Marta Wróbel Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Schorzeń Kardiometabolicznych Śląskiego
Bardziej szczegółowoZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH
ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH Sławomir Pynka PORADNIA DIABETOLOGICZNA I METABOLICZNA SPWSZ w SZCZECINIE Cukrzyca : Światowa Epidemia 1995
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał Plan wykładu Epidemiologia Jaki wpływ ma współwystępowanie nadciśnienia u chorych z cukrzycą Do jakich wartości obniżać
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE WARUNKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE CUKRZYCY
Załącznik nr 6 SZCZEGÓŁOWE WARUNKI BADANIA LEKARSKIEGO W ZAKRESIE CUKRZYCY 1. Określenie: 1) ciężka hipoglikemia oznacza spadek stężenia glukozy powodujący konieczność pomocy innej osoby w celu uzyskania
Bardziej szczegółowoHot Topics na zjazdach ADA i EASD kalejdoskop diabetologiczny. Tomasz Klupa
Hot Topics na zjazdach ADA i EASD kalejdoskop diabetologiczny Tomasz Klupa 47th Claude Bernard Lecture Chair: A.J.M. Boulton, UK H.-U. Haring, DE: Understanding phenotypes of prediabetes: essential to
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoW kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii
Bardziej szczegółowoBadanie ADVANCE-ON na tle innych badań follow-up komentarz do wyników
NOWOŚCI PRZEMYSŁU FARMACEUTYCZNEGO ISSN 2084 4441 Janusz Gumprecht 1, Maciej Małecki 2, Leszek Czupryniak 3, Krzysztof Strojek 4, Tomasz Klupa 2, Liliana Majkowska 5, Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz 6, Małgorzata
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoZalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Postępowanie w stanach nagłych: I II III IV Hipoglikemia Cukrzycowa kwasica ketonowa
Bardziej szczegółowoAccu-Chek Instant OGARNIJ CUKRZYCĘ! Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*)
Accu-Chek Instant NOWY WYMIAR LECZENIA CUKRZYCY Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*) Zawiera funkcję kalkulatora bolusa, który pomaga precyzyjnie wyliczać dawki insuliny
Bardziej szczegółowoWyrównanie metaboliczne chorych na cukrzycę typu 2 leczonych w poradniach lekarzy rodzinnych, kierowanych do specjalisty wstępne wyniki programu
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Aleksandra Szymborska-Kajanek 1, Teresa Koblik 2, Elżbieta Bandurska-Stankiewicz 3, Grzegorz Dzida 4, Zofia Ruprecht 5, Adam Stefański 6, Irena Szykowna 7, Agnieszka Tiuryn-Petrulewicz
Bardziej szczegółowoINFORMACJA DLA PACJENTA. Dla osób, którym przepisano preparat Suliqua
Polska INFORMACJA DLA PACJENTA Dla osób, którym przepisano preparat Suliqua Opracowaliśmy niniejszą broszurę dla osób, które cierpią na cukrzycę i którym lekarz przepisał preparat Suliqua (insulina glargine
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Istota choroby... 23. Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17
Spis treści Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17 Część I Istota choroby... 23 Spotkanie 1. Przemiana materii i rola insuliny w jej regulacji... 25 Składniki organizmu i pożywienia...
Bardziej szczegółowoInicjacja i intensyfikacja leczenia insulinami ludzkimi w cukrzycy typu 2 podejście praktyczne
NOWOŚCI PRZEMYSŁU FARMACEUTYCZNEGO ISSN 2084 4441 Jacek Sieradzki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Inicjacja i intensyfikacja leczenia insulinami
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoWskazówki dotyczące stosowania analogów insuliny firmy Novo Nordisk u pacjentów z cukrzycą typu 2
NOWOŚCI PRZEMYSŁU FARMACEUTYCZNEGO ISSN 2084 4441 Piotr Fichna 1, Edward Franek 2, Grzegorz Gajos 3, Janusz Gumprecht 4, Teresa Koblik 5, Adam Krętowski 6, Maciej Małecki 5, Ewa Wender-Ożegowska 7, Bogumił
Bardziej szczegółowoKoszty i wycena świadczeo zdrowotnych w opiece diabetologicznej
Koszty i wycena świadczeo zdrowotnych w opiece diabetologicznej Motto wykładu Ja nie leczę, tylko wykonuję procedurę, która może się okazać nadwykonaniem... Dr Konstanty Radziwiłł Medical Tribune, 7 listopada
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoPOWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.
POWIKŁANIA Personal solutions for everyday life. Powikłania Cukrzyca występuje u osób, w przypadku których organizm nie potrafi sam kontrolować poziomu glukozy we krwi (określanego również jako poziom
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005 Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Podstawowej Opieki Zdrowotnej i Katedrze Medycyny Rodzinnej Akademii
Bardziej szczegółowoChory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania
21.05.2016 Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania Wstęp: hipoglikemia skala problemu Hipoglikemia: konsekwencje Błędy pacjenta jako przyczyna hipoglikemii
Bardziej szczegółowoPoprawa jakości życia w wyniku edukacji niewidomych chorych na cukrzycę
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Zofia Ruprecht, Izabela Czaplicka, Małgorzata Żmudzińska, Agata Bronisz, Joanna Kłubo-Gwieździńska, Roman Junik Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Akademii
Bardziej szczegółowopacjentów. Kryteria przeszukiwania bazy danych, celem identyfikacji pacjentów o dużym prawdopodobieństwie monogenowego podłoża choroby, były oparte
prof. dr hab. n. med. Małgorzata Myśliwiec Gdańsk, dnia 26.05. 2014 r. Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii i Endokrynologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego ul. Dębinki 7 80-952 Gdańsk tel. 058
Bardziej szczegółowoJak rozpocząć leczenie insuliną u pacjenta z cukrzycą typu 2?
Jak rozpocząć leczenie insuliną u pacjenta z cukrzycą typu 2? Monika Łukaszewicz, Bogumił Wolnik Regionalne Centrum Diabetologii ACK Szpitala AMG Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii AM Gdańsk
Bardziej szczegółowoDZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE
DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE Sylwia Musioł STATYSTYKI NA ŚWIECIE ŻYJE BLISKO 3OO MILIONÓW LUDZI CHORYCH NA CUKRZYCĘ SZACUJE SIĘ, ŻE LICZBA TA W CIĄGU JEDNEGO POKOLENIA WZROŚNIE DO OKOŁO 500 MILIONÓW W POLSCE
Bardziej szczegółowoCukrzyca. Leczenie dietetyczne. Leczenie farmakologiczne leki doustne 2013-02-18. Leki stosowane w cukrzycy
Cukrzyca Leki stosowane w cukrzycy Leczenie dietetyczne Regularność przyjmowanych posiłków Zbliżona łączna kaloryczność posiłków każdego dnia Zmniejszona kaloryczność posiłków u osób otyłych Skład jakościowy
Bardziej szczegółowoBadanie DINAMIC 2: porównanie wyników w różnych regionach Polski (III)
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Władysław Grzeszczak 1, Jacek Sieradzki 2, Teresa Kasperska-Czyżyk 3, Marcin Szczepański 4 oraz Zespół Badaczy DINAMIC 5 1 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nefrologii
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoAnaliza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej
Analiza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej Osobom chorym na cukrzycę grożą poważne, specyficzne dla tej choroby powikłania, które mogą prowadzić
Bardziej szczegółowoRozpoczęcie insulinoterapii i modyfikowanie dawek insuliny u chorych na cukrzycę typu 2
PRACA POGLĄDOWA ISSN 1640 8497 Joseph A. Henske, Michelle L. Griffith, Michael J. Fowler Division of Diabetes, Endocrinology, and Metabolism in the Department of Medicine at Vanderbilt University Medical
Bardziej szczegółowoBądź aktywny fizycznie!!!
Bądź aktywny fizycznie!!! Aktywność fizyczna RUCH jest potrzebny każdemu człowiekowi. Regularne ćwiczenia wpływają na dobre samopoczucie i lepsze funkcjonowanie organizmu. Korzyści z systematycznej
Bardziej szczegółowoRola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska
Rola współpracy między lekarzem a pacjentem jaskrowym Anna Kamińska Katedra i Klinika Okulistyki, II WL, Warszawski Uniwersytet Medyczny Kierownik Kliniki: Profesor Jacek P. Szaflik Epidemiologia jaskry
Bardziej szczegółowoWpływ przestrzegania zaleceń lekarskich (compliance) na występowanie hipoglikemii u chorych na cukrzycę leczonych w warunkach ambulatoryjnych
PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Maciej Molsa 1, Marek Tłuczykont 2, Anna Markowicz 3, Krzysztof Strojek 4 1 PSZOZ Wojewódzkie Centrum Medyczne w Opolu 2 SPZOZ Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie 3 Oddział
Bardziej szczegółowoGlikemia poposiłkowa. Postprandial blood glucose. Zalecenia American Diabetes Association. Pytanie 1: Jaka jest definicja PPG?
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Zalecenia American Diabetes Association Glikemia poposiłkowa Postprandial blood glucose Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2001, 24, 4, 775 778 Copyright 2001 by American
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowo