Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną?

Transkrypt

1 Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną?

2 Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Do czego służy insulina? Insulina to hormon białkowy, wytwarzany w komórkach β (beta) trzustki, umożliwiający przemianę węglowodanów, białek i tłuszczów w Twoim organizmie. Insulina warunkuje również wzrost i prawidłowe różnicowanie się komórek, tak aby mogły spełniać różne funkcje. Leczenie Twojej choroby cukrzycy typu 2, polega na stopniowej intensyfikacji terapii. Na początku choroby, jeśli była ona odpowiednio wcześnie rozpoznana, do osiągnięcia zadowalającego stężenia cukru we krwi wystarcza dieta z ograniczeniem węglowodanów prostych i tłuszczów zwierzęcych (nasyconych). Kolejnym etapem leczenia jest stosowanie leków doustnych, które mają poprawić wrażliwość tkanek na insulinę wydzielaną przez Twoją trzustkę i/lub zwiększyć wydzielanie insuliny. Jednak w miarę postępu choroby aktywność komórek β (beta) Twojej trzustki maleje, co powoduje systematyczne zmniejszenie ilości wydzielanej insuliny. Udowodniono, że już w momencie rozpoznania choroby wydzielanie insuliny wynosi zaledwie 50% wydzielania zdrowego człowieka 1. Insulinę możemy porównać do klucza otwierającego drzwi do domu. Bez niego nie możemy wejść do środka. Im więcej osób chce wejść do domu, tym większa grupa ludzi gromadzi się pod domem. Analogicznie komórki organizmu posiadają drzwi w postaci receptorów. Jeśli drzwi-receptory są otwarte przez insulinę, cząsteczki glukozy mogą swobodnie wnikać do komórek Twojego organizmu, gdzie podlegają przemianom. Dzięki nim uzyskujesz energię potrzebną do życia.

3 Jeśli stężenie insuliny w organizmie jest nieproporcjonalne do zapotrzebowania, glukoza nie jest wykorzystywana przez komórki i jej stężenie we krwi rośnie. Przewlekle utrzymujące się podwyższone stężenie cukru we krwi przyczynia się do rozwoju wielu powikłań cukrzycy. Niestety, w miarę postępu choroby wydzielanie insuliny maleje i może zdarzyć się, że żeby zachować prawidłowe stężenie cukru we krwi, konieczne będzie uzupełnienie jej niedoborów poprzez zastosowanie preparatów insuliny. Po 6 latach od momentu rozpoznania cukrzycy typu 2 ponad 50% chorych wymaga leczenia insuliną 2. Dzięki zastosowaniu stopniowej intensyfikacji leczenia można zredukować ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy 3. Co należy wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Należy znać: nazwę stosowanego preparatu lub preparatów insuliny czas, po którym insulina rozpoczyna swoje działanie czas, w którym występuje szczyt działania insuliny czas, po którym insulina kończy swoje działanie sposób przechowywania i przewożenia insuliny technikę wykonywania wstrzyknięć miejsca, w które można wstrzykiwać insulinę Znajomość czasów działania preparatów insuliny pozwala podawać insulinę w odpowiednim czasie i zaplanować posiłki. Insuliny klasyczne ludzkie krótko działające oraz gotowe mieszanki podajemy na około 30 minut przed posiłkami, a szybko działające analogi i mieszanki analogowe podajemy bezpośrednio przed posiłkami. Odpowiednio dobrany moment podania insuliny przed posiłkiem pozwala na uzyskanie optymalnego czasu działania preparatu insuliny w okresie osiągnięcia maksymalnego stężenia glukozy po posiłku. Zapobiega to utrzymywaniu się

4 nadmiernego stężenia cukru we krwi po posiłku hiperglikemii poposiłkowej, która jest czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań cukrzycy. Należy pamiętać o prawidłowym sposobie przechowywania insuliny. Insulinę należy przechowywać w temperaturze od 2ºC do 8ºC. Takim warunkom odpowiadają szuflady do przechowywania warzyw w naszych lodówkach. Nigdy nie należy przechowywać insuliny pod zamrażalnikiem, gdyż może dojść do przemrożenia preparatu i utraty jego właściwości. Insulinę na bieżący użytek, znajdującą się we wstrzykiwaczu aktualnie używanym (lub wstrzykiwaczach przy stosowaniu różnych preparatów w ciągu doby), należy przechowywać w temperaturze pokojowej. Okres trwałości tak przechowywanej insuliny wynosi od 4 do 6 tygodni, w zależności od preparatu. Nie należy przechowywać wstrzykiwaczy z insuliną w lodówce, gdyż mogą one ulec uszkodzeniu. Nie można dopuszczać do przechowywania insuliny w temperaturze powyżej 30ºC, gdyż może ona utracić swoje właściwości. Nieprawidłowe przewożenie insuliny może spowodować utratę jej właściwości. W przypadku przewożenia insuliny samolotem konieczne jest umieszczenie zarówno wstrzykiwaczy z insuliną, jak i zapasu insuliny w bagażu podręcznym, ponieważ niskie temperatury panujące w ładowni samolotu mogą spowodować utratę jej właściwości. W przypadku przewożenia insuliny samochodem w gorącym klimacie należy zaopatrzyć się w termos lub torbę termoizolacyjną, do których wkładamy

5 wstrzykiwacze oraz zapas insuliny. Należy chronić insulinę przed ekspozycją na promieniowanie słoneczne. Nigdy nie należy układać pojemników z insuliną na półce pod tylną szybą samochodu, gdyż panuje tam zbyt wysoka temperatura. Optymalnym rozwiązaniem jest przewożenie insuliny w chłodziarce samochodowej. Prawidłowe działanie insuliny zależy również od techniki wstrzyknięć insuliny. Pamiętaj: przed rozpoczęciem przygotowań do wstrzyknięcia insuliny umyj ręce i dobrze je osusz sprawdź, czy: fiolka z insuliną znajdująca się we wstrzykiwaczu faktycznie zawiera insulinę roztwór insuliny wygląda tak jak zwykle, jeśli masz wątpliwości wymień fiolkę na nową zanim nakręcisz igłę, wymieszaj dokładnie roztwór insuliny ruchem wahadłowym około 30 razy to konieczne przy stosowaniu insulin o mlecznym wyglądzie sprawdź, czy igła jest drożna i pozbądź się pęcherzyków powietrza z pojemnika z insuliną wystrzyknij 1-2 jednostki insuliny pamiętaj, że igła do wstrzykiwań to sprzęt jednorazowy i należy ją zmieniać, długotrwałe używanie igły może być przyczyną drobnych, powtarzających się urazów tkanki podskórnej, co powoduje jej nieprawidłową regenerację i prowadzi do upośledzenia wchłaniania insuliny, a także może być przyczyną infekcji zawsze wykonuj wstrzyknięcia igłą o odpowiedniej dla Ciebie długości;

6 o jej dobór poproś pielęgniarkę. Igłą zbyt krótką możesz podać insulinę śródskórnie, co zaburzy jej wchłanianie, a igłą zbyt długą możesz podać insulinę domięśniowo, co znacznie przyspieszy jej wchłanianie; w obu przypadkach szczyt działania insuliny nie wypadnie w szczycie wchłaniania cukru z przewodu pokarmowego zanim dokonasz wstrzyknięcia, sprawdź, jaki rodzaj insuliny podajesz do każdego rodzaju insuliny musisz posiadać oddzielny wstrzykiwacz NIE PRZEMYWAJ miejsca wstrzyknięcia środkami dezynfekcyjnymi ani przed wstrzyknięciem, ani po wstrzyknięciu; skóra jest wystarczająco czysta, jeśli dbasz o codzienną higienę; resztki środka dezynfekcyjnego, które mogą się dostać podczas wkłuwania igły, mogą być przyczyną podrażnień i stanów zapalnych w miejscu wstrzyknięcia insulinę podajemy podskórnie; insulinę można podawać w fałd lub bez utworzenia fałdu skórnego; należy ująć skórę dwoma palcami i wbić igłę pod kątem 45 lub 90 stopni 10 sekund nie spiesz się, insulinę podawaj powoli; po wstrzyknięciu odczekaj około 10 sekund (policz do 10) i dopiero wyjmij igłę; zapobiega to wyciekaniu insuliny z miejsca podania Istotną czynnością jest odpowiedni wybór miejsca wstrzyknięcia insuliny. Nie zapominaj, że różne insuliny wchłaniają się z różną szybkością z różnych miejsc, należy więc odpowiednio je dobrać. Insulina wchłania się: najszybciej z tkanki podskórnej brzucha ze średnią szybkością z tkanki podskórnej ramienia najwolniej z tkanki podskórnej uda i pośladka

7 Przed wstrzyknięciem sprawdź, czy miejsce, które wybierasz, nie jest zaczerwienione, obrzęknięte lub czy nie ma zgrubień w tkance podskórnej. Takie postępowanie zapobiega złemu wchłanianiu insuliny. Pamiętaj o systematycznej zmianie miejsc wstrzyknięć insuliny. Pozwoli to uniknąć tworzenia się zmian w tkance podskórnej, które mogą zmieniać tempo wchłaniania się insuliny. Insulina jest darem życia. Substancja ta zastosowana została po raz pierwszy w 1922 roku u 14-letniego chłopca z cukrzycą. Dzięki temu wydarzeniu miliony ludzi, chorujących obecnie na cukrzycę, mogą cieszyć się życiem i spełniać swoje marzenia. Zalecenia lekarza: Piśmiennictwo 1 DeWitt D.E., Hirsch I.B.: Outpatient insulin therapy in type 1 and type 2 diabetes mellitus scientific review. JAMA 2003; 289: Wright A., Burden A.C., Paisey A.C. i wsp.: Sulfonylurea inadequacy: efficacy of addition of insulin over 6 years in patients with type 2 diabetes in the U.K. Prospective Diabetes Study (UKPDS 57). Diabetes Care 2002; 25: UKPDS Study Group: Intensive blood-glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes (UKPDS 33). UK Prospective Diabetes Study (UKPDS). Lancet 1998; 352: Materiał opracowała: lek. med. Agnieszka Tiuryn-Petrulewicz; konsultacja: Rada Naukowa Programu Poprawa Kontroli Glikemii DIA/181/11-10/12-12 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. ul. 17 Stycznia 45B, Warszawa tel.: (+48 22) , fax: (+48 22) informacja@novonordisk.com

8 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. ul. 17 Stycznia 45B, Warszawa tel.: (+48 22) , fax: (+48 22) informacja@novonordisk.com DIA/181/11-10/12-12