Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 2

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 2"

Transkrypt

1 Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 2 Czy chory na cukrzycę typu 2 może wymagać podawania ponad j. insuliny miesięcznie? dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz, dr hab. n. med. Leszek Czupryniak prof. UM w Łodzi Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Cukrzyca typu 2 jest chorobą o złożonej patogenezie. Z reguły rozwija się ona u osób z nadwagą lub otyłością. Komórki obładowane tłuszczem przestają reagować prawidłowo na działanie insuliny, co powoduje upośledzenie wchłaniania i metabolizowania glukozy. Oprócz adipocytów dotyczy to m.in. komórek mięśni szkieletowych i wątroby. Organizm próbuje przełamać ten stan, produkując więcej insuliny, tak aby poprzez silniejszą stymulację receptorów insulinowych w komórkach zwiększyć obwodową utylizację glukozy. 1 W konsekwencji dochodzi do charakterystycznej dla osób otyłych sytuacji stężenie glukozy we krwi jest prawidłowe, ale stężenie insuliny może być kilkakrotnie większe niż u osób szczupłych. 2 Stan ten nazywa się insulinoopornością. W momencie kiedy organizm nie jest w stanie skompensować insulinooporności zwiększonym wydzielaniem insuliny, dochodzi do wzrostu glikemii i rozwoju nietolerancji glukozy lub cukrzycy. 3 Proces narastania hiperglikemii jest zazwyczaj bardzo powolny, przez wiele miesięcy bezobjawowy, a najnowsze badania wskazują, że są za niego odpowiedzialne i inne czynniki, jak np. oporność komórek β wysp Langerhansa na działanie hormonów inkretynowych. 4 Ważną cechą choroby jest też fakt, że insulinooporność nie ulega zasadniczej zmianie przez lata trwania choroby, podczas gdy czynność komórek β ulega stałemu pogorszeniu (tzw. dysfunkcja komórek β), chociaż prawie nigdy nie zanika zupełnie. 5 Konsekwencją opisanego wyżej mechanizmu rozwoju cukrzycy typu 2 jest uznana od lat konieczność stosowania w bardziej zaawansowanych etapach choroby leków zwiększających wydzielanie insuliny lub podawania insuliny egzogennej. Szczególnym momentem w życiu pacjenta (a także jego lekarza) jest rozpoczęcie insulinoterapii, wymaga ona bowiem pokonania przez chorego określonych barier psychologicznych (np. lęku przed samodzielnym wykonaniem iniekcji), edukacji w zakresie korzystania ze wstrzykiwacza itp. Powszechnie akceptowaną zasadą rozpoczynania insulinoterapii w cukrzycy typu 2 jest stosowanie raz dziennie niewielkiej dawki insuliny o przedłużonym czasie działania, np. 10 j. lub 0,2 j./kg masy ciała, a następnie zwiększanie jej aż do uzyskania pożądanej kontroli glikemii. 6 Zalecenia kliniczne są jednak dużo mniej precyzyjne, jeśli chodzi o metody intensyfikacji leczenia insuliną, uważa się bowiem, że przy wielości dostępnych preparatów insuliny oraz znacznych różnicach w trybie życia pomiędzy poszczególnymi osobami, dalszy sposób leczenia należy dostosowywać indywidualnie do potrzeb i możliwości danego chorego. To głęboko uzasadnione zalecenie nie jest jednak zbyt konkretne, więc wielu lekarzy, obawiając się przede wszystkim hi 66 MEDYCYNA PRAKTYCZNA 1/2014

2 betologicznej z powodu utrzymujących się znacznie zwiększonych wartości glikemii w profilu dobowym ( mg/dl [16,7 19,4 mmol/l]) i odsetka hemoglobiny glikowanej HbA 1c 9,5 10,2%. Masa ciała pacjenta wynosiła 103 kg, wzrost 189 cm (wskaźnik masy ciała BMI 28,8 kg/m 2, duża masa mięśniowa), bez cech rogowacenia ciemnego. Chory był leczony także z powodu nadciśnienia tętniczego (ramipryl 10 mg 1 dz. i amlodypina 10 mg 1 dz.). Ze względu na nieskuteczność intensywnej terapii doustnej (3 leki w dużych lub maksymalnych dawkach) zapadła decyzja o rozpoczęciu insulinoterapii. Przerwano stosowanie glibenklamidu i akarbozy, pozostawiając jedynie metforminę. Choremu początkowo zalecono przyjmowanie 16 j. ludzkiej insuliny izofanowej przed snem; dawka była stopniowo zwiększana (co 1 2 tyg.) i po 14 tygodniach osiągnęła 88 j. na noc. Po tym okresie odsetek HbA1c wynosił 8,9%, masa ciała chorego pozostawała stabilna, nie występowały poważne epizody hipoglikemii. Wyrównanie metapoglikemii (słusznie), nie podejmuje (niesłusznie) prób intensyfikacji leczenia insuliną wtedy, kiedy jest to uzasadnione (np. koniecznością poprawy wyrównania metabolicznego cukrzycy). Lekarz niejednokrotnie nie wie, jak zrobić to w sposób bezpieczny i czy istnieją jakieś ograniczenia (np. w wielkości dawki insuliny, o ile można ją zwiększać itp.). W niniejszym artykule przedstawiamy pacjenta, u którego osiągnięcie suboptymalnej kontroli metabolicznej cukrzycy wymagało zastosowania dużych dawek insuliny. Opis przypadku W marcu 2000 roku 50 letni mężczyzna, mechanik maszyn poligraficznych, pracujący do 10 godzin na dobę, niepalący papierosów, chorujący od 6 lat na cukrzycę typu 2, leczony metforminą w dawce glibenklamidem 5 mg 3 dz. oraz akarbozą, zgłosił się do poradni dia Diabetologia 67

3 Tabela. Przebieg i skuteczność terapii w ciągu 13 lat obserwacji pacjenta Wizyta masa ciała (kg) glikemia na czczo glikemia po posiłku mg/dl (16,7 19,4 mmol/l) mg/dl (16,7 19,4 mmol/l) mg/dl (12,2 15 mmol/l) mg/dl (8,9 9,4 mmol/l) <300 mg/dl (16,7 mmol/l) mg/dl (10 12,2 mmol/l) <200 mg/dl (11,1 mmol/l) >300 mg/dl (16,7 mmol/l) <250 mg/dl (13,9 mmol/l) mg/dl (7,2 8,3 mmol/l) HbA1c (%) 10,2 8,9 9 7,5 7,7 insulinoterapia 0 j. terapia doustna zalecono: 16 j. NPH przez snem (łącznie 16 j./d) 850 mg 3 dz. (kontynuacja) glibenklamid 5 mg 3 dz. (odstawiono), akarboza (odstawiono) 88 j. NPH przed snem zalecono: M30/70 50 j. przed śniadaniem, 40 j. przed kolacją (łącznie 90 j./d) 850 mg 3 dz. (kontynuacja) M30/70 w 2 wstrzyknięciach (łącznie ok. 140 j./d) brak zgody na intensyfikację insulinoterapii 850 mg 3 dz. (kontynuacja), dodatkowo 1 dz. i akarboza M30/70 w 2 wstrzyknięciach (łącznie ok. 140 j./d) brak zgody na intensyfikację insulinoterapii M30/70 w 2 wstrzyknięciach (łącznie ok. 140 j./d) zalecono: insulina krótko działająca 3 30 j. insulina NPH 70 j. przed snem insulina krótko działająca j. 3 dz. insulina NPH 140 j. przed snem (łącznie 350 j./d) <160 mg/dl (8,9 mmol/l) insulina krótko działająca j. 3 dz. insulina NPH 140 j. przed snem (łącznie j./d) 850 mg 3 dz., glimepiryd 4 mg wartości glikemii na czczo nadal były zwiększone ( mg/dl [10 12,2 mmol/l]), a odsetek HbA 1c oscylował wokół 9%. Chory przez kilka miesięcy nie wyrażał zgody na zmianę stosowanego leczenia. W październiku 2001 r. pacjent zachorował na grypę w okresie infekcji, gdy wartości glikemii przez kilka dni przekraczały 300 mg/dl (16,7 mmol/l), zaakceptował zmianę insulinoterapii na wariant intensywny, czyli przyjmowanie kilku dawek insuliny na dobę. Rozpoczęto leczenie klasyczną insuliną ludzką krótko działającą w dawkach po 30 j. przed głównymi posiłkami i 70 j. insuliny izofanowej przed snem, jednocześnie utrzymano leczenie doustne 3 lekami w dotychczasowych dawkach. Po ustąpieniu infekcji chory nadal przyjmował insulinę w modelu intensywnej insulinoterapii, doceniając możliwość dostosowywania dawki do objętości posiłków i bieżącego wysiłku fizycznego. W ciągu kolejnych tygodni nadal niezbędne było zwiększanie dawek insuliny ze względu na trudności w kontrolowaniu glikemii, zwłaszcza glikemii na czczo w kwietniu 2002 r. chory przyjmował 140 j. insuliny izofanoboliczne nadal nie było zadowalające, wartości glikemii na czczo wynosiły ok. 180 mg/dl, a w okresie poposiłkowym mg/dl (12,2 15 mmol/l). Postanowiono zintensyfikować leczenie insuliną i zastąpiono preparat insuliny izofanowej dwiema dawkami mieszanki insuliny ludzkiej 30/70 z zaleceniem przyjmowania 50 j. rano (30 min przed śniadaniem) i 40 j. wieczorem (30 min przed kolacją). Ta modyfikacja leczenia, pomimo stopniowego zwiększania dawek insuliny do 140 j. na dobę, również nie doprowadziła do istotnej poprawy wyrównania metabolicznego cukrzycy (wartości glikemii na czczo nadal przekraczały mg/dl [8,9 9,4 mmol/l], a po południu sięgały 300 mg/dl [16,7 mmol/l]), chociaż chory przestrzegał zaleceń dietetycznych i wykluczono ogniska zakażenia. Pacjent nie wyrażał zgody na zwiększenie liczby wstrzyknięć insuliny, więc z tego powodu powrócono do stosowania pochodnych sulfonylomocznika (glimepiryd 4 mg 1 dz.) i inhibitora α glukozydazy (akarboza ); kontynuowano leczenie metforminą. Taka intensyfikacja leczenia przyniosła poprawę w zakresie glikemii poposiłkowych, ale 68 MEDYCYNA PRAKTYCZNA 1/2014

4 wej przed snem oraz j. ludzkiej insuliny krótko działającej przed każdym głównym posiłkiem (dawka dobowa insuliny wynosiła zatem ok. 350 j.). Wartości glikemii na czczo wynosiły mg/dl (7,2 8,3 mmol/l), po posiłku nie przekraczały 180 mg/dl, a odsetek HbA1c wynosił ok. 7,5%. U chorego nadal nie występowały klinicznie istotne epizody hipoglikemii, a masa ciała w ciągu 2 lat zwiększyła się o 2 kg (niespełna 2% masy wyjściowej). Przez następne lata aż do chwili obecnej (jesień 2013 r.) leczenie chorego nie uległo istotnej zmianie. Pacjent przyjmuje insulinę 4 razy dziennie (w dawce dobowej ok j. czyli ok j. miesięcznie) oraz 3 leki doustne. Masa ciała pacjenta wynosi 107 kg (przyrost o 4 kg w ciągu 13 lat ok. 4% masy ciała sprzed wdrożenia insulinoterapii). Nie odnotowano hipoglikemii, a odsetek HbA1c w lipcu 2013 r. wynosił 7,7%. Z powodu nadciśnienia tętniczego chory przyjmuje 5 leków (ramipryl, amlodypinę, chlortalidon, doksazosynę i klonidynę), ponadto jest leczony także allopurynolem oraz atorwastatyną. U chorego nie stwierdzono dotychczas zmian o charakterze retinopatii ani objawów nefropatii cukrzycowej, okresowo skarży się na dolegliwości w obrębie stóp (uczucie drętwienia, mrowienia) z powodu polineuropatii cukrzycowej, a także wymaga leczenia z powodu zaburzeń wzwodu (sildenafil 100 mg), należących do obrazu neuropatii wegetatywnej. Nie występują żadne objawy powikłań o charakterze makroangiopatii. Podsumowanie przebiegu terapii przedstawiono w tabeli. Komentarz Przedstawiona historia pacjenta jest przykładem tego, jak duże dawki insuliny mogą być konieczne do uzyskania optymalnego wyrównania metabolicznego cukrzycy. U chorego występuje bardzo nasilona insulinooporność, wymagająca podawania insuliny w dawce przekraczającej 3,3 j./kg mc. (klinicznie insulinooporność określa się jako znaczącą, gdy zapotrzebowanie na insulinę przekracza 1 j./kg mc.) 7. Inną konsekwencją insulinooporności jest konieczność stosowania wielu leków hipotensyjnych, insulinooporność jest bowiem jednym z podstawowych i znanym od dawna mechanizmów patogenetycznych nadciśnienia tętniczego. 8 Zastosowane leczenie, którego ustalenie zajęło aż 2 lata, okazało się nie tylko skuteczne pod względem utrzymania suboptymalnej kontroli metabolicznej cukrzycy, ale również skutecznie zapobiegło istotnym powikłaniom naczyniowym cukrzycy. Polineuropatia cukrzycowa występuje po 10 latach cukrzycy u niemal wszystkich chorych, 9 i choć ma istotny wpływ na jakość życia (dolegliwości bólowe, zaburzenia czucia, także głębokiego powodujące np. zaburzenia równowagi), to nie prowadzi do jego skrócenia, jeśli świadomości jej istnienia towarzyszy odpowiednia edukacja w zakresie prowadzenia samokontroli i pielęgnacji stóp. Kluczowe w leczeniu chorego okazało się jednak konsekwentne dążenie do intensyfikacji insulinoterapii. Insulina jest jednym z niewielu leków, które nie mają określonej dawki maksymalnej, ale mimo to wielu lekarzy obawia się stosować więcej niż np. 20 j. w jednej dawce. Obawy te, choć zrozumiałe, są najczęściej nieuzasadnione. Chory powinien być leczony skutecznie, tj. otrzymywać taką ilość insuliny, która pozwala uzyskać docelowe wartości glikemii (ustalane indywidualnie i mogące się różnić u poszczególnych chorych w związku z zaawansowaniem cukrzycy, występowaniem innych dolegliwości, możliwością współpracy itp. 10 ). Oczywiście błędem byłoby zbyt szybkie dochodzenie do dawek skutecznych, wówczas bowiem znacznie zwiększyłoby się ryzyko przyrostu masy ciała i hipoglikemii, mogłoby także dojść do nasilenia dolegliwości w przebiegu polineuropatii obwodowej (tzw. insulin neuritis) lub progresji retinopatii. Warunkiem powodzenia leczenia jest stopniowe, lecz konsekwentne trwające nawet miesiącami modyfikowanie terapii, ze stałym kontrolowaniem masy ciała i częstości występowania ewentualnych hipoglikemii. 11 Postępowanie to ma szczególne znaczenie u osób z bardzo nasiloną insulinoopornością, która niekoniecznie jak w opisanym przypadku musi się wiązać z otyłością. Opisany chory jest osobą o dużej masie mięśniowej i to najpewniej insulinooporność komórek mięśni szkieletowych oraz hepatocytów odpowiada u niego w głównym stopniu za taki przebieg leczenia cukrzycy. Diabetologia 69

5 W codziennej praktyce pewnym problemem może być podawanie dawek insuliny przekraczających maksymalny zakres jednej iniekcji w przypadku danego wstrzykiwacza, zwykle pozwalają one za jednym razem podać nie więcej niż j. Aby sobie poradzić z tym problemem, chory może, nie wyjmując igły z tkanki podskórnej po wykonaniu wstrzyknięcia, ustawić brakującą do pełnej dawki ilość jednostek insuliny i podać podczas tego samego wkłucia. Może też wykonać drugą iniekcję w inne miejsce, co ułatwi podanie dużej objętości płynu i poprawi wchłanianie insuliny. Wykazaliśmy, że postępowanie polegające na podzieleniu dużej dawki insuliny na 2 części i podanie jej w różne okolice ciała (np. w tkankę podskórną brzucha cm po obu stronach pępka) może poprawić wyrównanie metaboliczne cukrzycy. 12 Należy na zakończenie podkreślić, że powyższy model leczenia znalazł u naszego pacjenta zastosowanie także ze względu na praktyczną niedostępność dla chorych w Polsce nowszych leków przeciwcukrzycowych (leki inkretynowe, pochodne tiazolidynodionu), z powodu braku refundacji. U chorego korzystne mogłoby być zastosowanie np. pioglitazonu jako leku, który w większym stopniu niż poprawia insulinowrażliwość. 13 Inną interesującą opcją terapeutyczną dla tego chorego mogłoby być skojarzenie insuliny z agonistą receptora GLP 1, jednak warunkiem jej zastosowania jest zmniejszenie kosztów tej terapii aktualnie ponoszonych przez pacjenta. PIŚMIENNICTWO 1. Małecki M.T., Klupa T.: Etiopatogeneza cukrzycy typu 2. W: J. Sieradzki J., red.: Cukrzyca. T. 1., Gdańsk, Via Medica, 2007: Festa A., Williams K., D Agostino R. Jr i wsp.: The natural course of beta cell function in nondiabetic and diabetic individuals: the Insulin Resistance Atherosclerosis Study. Diabetes, 2006; 55: Polskie Towarzystwo Diabetologiczne: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę Diabetol. Klin., 2013; 2 (supl. A): A3 4. Nauck M.A., Baranov O., Ritzel R.A., Meier J.J.: Do current incretin mimetics exploit the full therapeutic potential inherent in GLP 1 receptor stimulation? Diabetologia, 2013; 56: UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group: Intensive blood glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes (UKPDS 33). Lancet, 1998; 352: Polskie Towarzystwo Diabetologiczne: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę Diabetol. Klin., 2013; 2 (supl. A): A18 7. Wallace T.M., Matthews D.R.: The assessment of insulin resistance in man. Diabet. Med., 2002; 19: Ferrannini E., Buzzigoli G., Bonadonna R. i wsp.: Insulin resistance in essential hypertension. N. Engl. J. Med., 1987; 317: Loba J., Czupryniak L.: Neuropatia obwodowa i nerwy czaszkowe. W: J. Sieradzki, red.: Cukrzyca. T. 2., Gdańsk, Via Medica, 2007: Polskie Towarzystwo Diabetologiczne: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę Diabetol. Klin., 2013; 2 (supl. A): A7 11. Strojek K.: Insulinoterapia. W: K. Strojek, red.: Diabetologia: praktyczny poradnik. Poznań, Termedia, 2008: Saryusz Wolska M., Szymańska Garbacz E., Pawłowski M. i wsp.: Splitting high dose of insulin and injecting it in two sites improves blood glucose control. Diabetologia, 2011; 54 (supl. 1): S Waugh J., Keating G.M., Plosker G.L. i wsp.: Pioglitazone: a review of its use in type 2 diabetes mellitus. Drugs, 2006; 66: ZAPAMIĘTAJ Insulina jest lekiem bez określonej dawki maksymalnej, a jedynym przeciwwskazaniem do jej podawania jest brak wskazań lub nadwrażliwość. Chorzy na cukrzycę z bardzo nasiloną insulinoopornością nierzadko wymagają stosowania dużych (>200 j./d) dawek insuliny. Zwiększanie dawek insuliny powinno się odbywać powoli (np. co tydzień), aby zminimalizować ryzyko przyrostu masy ciała i występowania hipoglikemii. Gdy zachodzi konieczność podawania dawek insuliny przekraczających maksymalną pojemność wstrzykiwacza (>60 80 j.), można rozważyć podzielenie dawki na dwie części i podanie jej w różne okolice ciała, co ułatwi podanie dużej objętości płynu i poprawi wchłanianie. Komunikat Katedra Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie zawiadamia, że VI Małopolskie Dni Diabetologiczne odbędą się w Krakowie w dniach r. Szczegółowe informacje: uj.krakow.pl Udział w konferencji jest bezpłatny, konieczna wcześniejsza rejestracja poprzez podaną wyżej stronę internetową. 70 MEDYCYNA PRAKTYCZNA 1/2014

CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska

CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan

Bardziej szczegółowo

Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości

Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA

Bardziej szczegółowo

Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko

Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika

Bardziej szczegółowo

DiabControl RAPORT KOŃCOWY

DiabControl RAPORT KOŃCOWY DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor

Bardziej szczegółowo

Ostre infekcje u osób z cukrzycą

Ostre infekcje u osób z cukrzycą Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni

Bardziej szczegółowo

Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca

Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

Odkrycie insuliny było jednym

Odkrycie insuliny było jednym INSULINOTERAPIA Maciej Pawłowski Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Odkrycie insuliny było jednym z najważniejszych odkryć współczesnej medycyny. Po raz pierwszy insulinę

Bardziej szczegółowo

ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek

ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka

Bardziej szczegółowo

Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy

Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy

Bardziej szczegółowo

Hipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.

Hipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. Hipoglikemia Hipoglikemia Hipoglikemia, zwana inaczej niedocukrzeniem, oznacza obniżanie stężenia glukozy we krwi do wartości poniżej 55 mg/dl (3,1 mmol/l) Niekiedy objawy hipoglikemii mogą wystąpić przy

Bardziej szczegółowo

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie

Bardziej szczegółowo

Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 10

Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 10 Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 10 Wszystko, tylko nie insulina! to może gliptyna? Jak DPP 4 oddalają konieczność zastosowania insulinoterapii w cukrzycy typu 2 dr n. med. Elektra Szymańska

Bardziej szczegółowo

Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy

Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza

Bardziej szczegółowo

Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną?

Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Do czego służy insulina? Insulina to hormon białkowy, wytwarzany w komórkach β (beta) trzustki,

Bardziej szczegółowo

Via Medica. www.cukrzyca.info.pl

Via Medica. www.cukrzyca.info.pl Redaktor Naukowy: Prof. dr hab. med. Jacek Sieradzki Redaktor Prowadzący: Dr hab. med. Maciej Małecki Małopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Katedra Chorób Metabolicznych 31 501 Kraków,

Bardziej szczegółowo

Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 19

Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 19 Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 19 Sukces mierzony kilogramami zachowawcze sposoby walki z otyłością dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz 1, dr hab. n. med. Leszek Czupryniak prof. UM w Łodzi 1,2 ¹ Klinika

Bardziej szczegółowo

Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:

Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: 2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,

Bardziej szczegółowo

Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW

Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,

Bardziej szczegółowo

Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze

Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca. Leczenie dietetyczne. Leczenie farmakologiczne leki doustne 2013-02-18. Leki stosowane w cukrzycy

Cukrzyca. Leczenie dietetyczne. Leczenie farmakologiczne leki doustne 2013-02-18. Leki stosowane w cukrzycy Cukrzyca Leki stosowane w cukrzycy Leczenie dietetyczne Regularność przyjmowanych posiłków Zbliżona łączna kaloryczność posiłków każdego dnia Zmniejszona kaloryczność posiłków u osób otyłych Skład jakościowy

Bardziej szczegółowo

Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy

Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania genetyczne. w cukrzycy

Uwarunkowania genetyczne. w cukrzycy Uwarunkowania genetyczne Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu w cukrzycy Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klincznej Kliknij, aby edytować format tekstu

Bardziej szczegółowo

Rola insuliny w leczeniu cukrzycy typu 2

Rola insuliny w leczeniu cukrzycy typu 2 Choroby Serca i Naczyń 2006, tom 3, nr 1, 13 17 D I A B E T O K A R D I O L O G I A Rola insuliny w leczeniu cukrzycy typu 2 Elżbieta Orłowska-Kunikowska Katedra i Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii

Bardziej szczegółowo

Hiperglikemia. Jak postępować przy wysokich poziomach cukru?

Hiperglikemia. Jak postępować przy wysokich poziomach cukru? Hiperglikemia Jak postępować przy wysokich poziomach cukru? POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU STWIERDZENIA WYSOKIEGO POZIOMU GLUKOZY WE KRWI, CZYLI HIPERGLIKEMII Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy)

Bardziej szczegółowo

Etiologiczny podział cukrzycy (1997)

Etiologiczny podział cukrzycy (1997) Etiologiczny podział cukrzycy (1997) I. Cukrzyca typu 1 A) Wywołana czynnikiem immunologicznym B) Idiopatyczna II. Cukrzyca typu 2 III. Inne specyficzne typy cukrzycy A. Genetyczne zaburzenia funkcji komórek

Bardziej szczegółowo

Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 18

Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 18 Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 18 Praca zawodowa osoby chorej na cukrzycę czy problemem jest na przykład zmianowość, czy brak ludzkiego traktowania chorego? dr n. med. Elektra Szymańska

Bardziej szczegółowo

Hipoglikemia - niedocukrzenie. Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Hipoglikemia - niedocukrzenie. Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Hipoglikemia - niedocukrzenie Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Holstein A, Patzer OM, Machalke K i wsp.: Substantial increase in incidence of severe hypoglycemia between 1997-2000 and

Bardziej szczegółowo

Rozpoznanie, objawy cukrzycy, wydzielanie insuliny, receptor dla insuliny, patomechanizm cukrzycy typu 1 i typu 2

Rozpoznanie, objawy cukrzycy, wydzielanie insuliny, receptor dla insuliny, patomechanizm cukrzycy typu 1 i typu 2 Farmakoterapia cukrzycy Leki stosowane w leczeniu cukrzycy Co oznacza termin cukrzyca Grupa schorzeń metabolicznych, których wspólną cechę stanowi hiperglikemia jako wynik absolutnego i/lub względnego

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia CUKRZYCA ZAGROŻENIA W CHOROBIE Cukrzyca to poważna choroba. Ponieważ występuje dość często,

Bardziej szczegółowo

Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą

Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.

Bardziej szczegółowo

Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 1

Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 1 Diabetologia Problemy w leczeniu cukrzycy cz. 1 Od tabletek do insuliny i od insuliny do tabletek w (mniej więcej) 80 dni jak szybko może się zmieniać leczenie cukrzycy dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz,

Bardziej szczegółowo

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym 167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych

Bardziej szczegółowo

Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych

Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia

Bardziej szczegółowo

W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.

W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii

Bardziej szczegółowo

Problemy w diagnostyce cukrzycy cz. 2

Problemy w diagnostyce cukrzycy cz. 2 Diabetologia Problemy w diagnostyce cukrzycy cz. 2 Jak nie przeoczyć cukrzycy? dr n. med. Elektra Szymańska Garbacz, dr hab. n. med. Leszek Czupryniak prof. UM w Łodzi Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii,

Bardziej szczegółowo

ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA

ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA ANEKS III ZMIANY W CHARAKTERYSTYKACH PRODUKTÓW LECZNICZYCH I ULOTCE DLA PACJENTA Poprawki do CHPL oraz ulotki dla pacjenta są ważne od momentu zatwierdzenia Decyzji Komisji. Po zatwierdzeniu Decyzji Komisji,

Bardziej szczegółowo

Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie

Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie 3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce

Bardziej szczegółowo

inwalidztwo rodzaj pracy

inwalidztwo rodzaj pracy Zdrowie jest najważniejsze Wykłady wraz z konsultacjami medycznymi realizowane przez Stowarzyszenia na rzecz rozwoju wsi Bogufałów Źródło Baryczy w ramach wspierania realizacji zadania publicznego przez

Bardziej szczegółowo

Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce

Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników

Bardziej szczegółowo

David Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA

David Levy. P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA David Levy m d P raktyczna OPIEKA DIABETOLOGICZNA Redakcja naukowa tłumaczenia prof. dr hab. n. med. W ALDEM AR KARNAFEL Z języka angielskiego tłumaczyła dr

Bardziej szczegółowo

Astma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida

Astma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida Astma i POChP a cukrzyca okiem diabetologa Grzegorz Dzida Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie 21.11.14. Cukrzyca. Globalne wyzwanie, polska perspektywa Perspektywa

Bardziej szczegółowo

Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta

Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Międzynarodowe standardy w codziennej praktyce leczenia cukrzycy, a problemy polskiego pacjenta Konferencja Cukrzyca w codziennej praktyce Warszawa 14

Bardziej szczegółowo

NOWE LEKI W LECZENIU CUKRZYCY

NOWE LEKI W LECZENIU CUKRZYCY XIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego SYMPOZJUM PIELEGNIAREK, POŁOZNYCH I DIETETYKÓW Dzień po dniu z edukacją w diabetologii NOWE LEKI W LECZENIU CUKRZYCY Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz Katedra

Bardziej szczegółowo

Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht

Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Co to jest cukrzyca? Praktyczny przewodnik WSTĘP Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii dla

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca. Cukrzyca (wg WHO) Główne typy cukrzycy 2014-03-05. Leki stosowane w cukrzycy

Cukrzyca. Cukrzyca (wg WHO) Główne typy cukrzycy 2014-03-05. Leki stosowane w cukrzycy Cukrzyca Leki stosowane w cukrzycy Cukrzyca (wg WHO) To grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia

Bardziej szczegółowo

Nadciśnienie tętnicze i choroby współistniejące jak postępować z chorym na nadciśnienie i cukrzycę?

Nadciśnienie tętnicze i choroby współistniejące jak postępować z chorym na nadciśnienie i cukrzycę? Nadciśnienie tętnicze i choroby współistniejące jak postępować z chorym na nadciśnienie i cukrzycę? Tomasz Miazgowski Klinika Hipertensjologii PUM w Szczecinie 1. Cechy charakterystyczne i odrębności patogenetyczne

Bardziej szczegółowo

Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu

Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca. epidemia XXI wieku

Cukrzyca. epidemia XXI wieku Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym

Bardziej szczegółowo

Insulin initiation in type 2 diabetic patients

Insulin initiation in type 2 diabetic patients Review PAPERS Insulin initiation in type 2 diabetic patients Rozpoczynanie insulinoterapii u chorych na cukrzycę typu 2 Marta Wróbel, Aleksandra Szymborska-Kajanek, Anna Psurek, Dominika Rokicka, Władysław

Bardziej szczegółowo

Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania

Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania 21.05.2016 Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania Wstęp: hipoglikemia skala problemu Hipoglikemia: konsekwencje Błędy pacjenta jako przyczyna hipoglikemii

Bardziej szczegółowo

Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą. Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą. Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Dzieci chorują głównie na cukrzycę typu 1 Cukrzyca typu 1 - jest chorobą charakteryzującą

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą 14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces

Bardziej szczegółowo

Przestrzeganie zaleceń lekarskich (compliance) u chorych na cukrzycę leczonych w opiece ambulatoryjnej

Przestrzeganie zaleceń lekarskich (compliance) u chorych na cukrzycę leczonych w opiece ambulatoryjnej PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Maciej Molsa 1, Marek Tłuczykont 2, Anna Markowicz 3, Krzysztof Strojek 4 1 PSZOZ Wojewódzkie Centrum Medyczne w Opolu 2 SPZOZ Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie 3 Oddział

Bardziej szczegółowo

Omówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego leczenia hiperglikemii u chorych na cukrzycę typu 2

Omówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego leczenia hiperglikemii u chorych na cukrzycę typu 2 Choroby Serca i Naczyń 2008, tom 5, nr 4, 198 203 D I A B E T O K A R D I O L O G I A Redaktor działu: prof. dr hab. med. Władysław Grzeszczak Omówienie i komentarz do nowego konsensusu ADA i EASD dotyczącego

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 2

Tyreologia opis przypadku 2 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

Sylabus modułu kształcenia na studiach wyższych

Sylabus modułu kształcenia na studiach wyższych Załącznik nr 5 do zarządzenia nr 68 Rektora UJ z 18 czerwca 2015 r. Sylabus modułu kształcenia na studiach wyższych Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia Język kształcenia

Bardziej szczegółowo

Analiza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej

Analiza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej Analiza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej Osobom chorym na cukrzycę grożą poważne, specyficzne dla tej choroby powikłania, które mogą prowadzić

Bardziej szczegółowo

typu 2 Kamil Dirani Praca dyplomowa Opiekun: mgr Ilias Dumas Fizjoterapia Fizjoterapii

typu 2 Kamil Dirani Praca dyplomowa Opiekun: mgr Ilias Dumas Fizjoterapia Fizjoterapii Fizjoterapia Kamil Dirani typu 2 Praca dyplomowa Opiekun: mgr Ilias Dumas Fizjoterapii Zatwierdzono w dniu... Podpis... ...3 Cel pracy...4 I. Charakterystyka jednostki chorobowej...5 1.1 Definicja i typy

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce

Bardziej szczegółowo

SAMOKONTROLA CUKRZYCY

SAMOKONTROLA CUKRZYCY SAMOKONTROLA CUKRZYCY Alicja Szewczyk Klinika Endokrynologii i Diabetologii Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Polska Federacja Edukacji w Diabetologii Uniwersytet Zdrowia 2015r. Problem 1 Jak

Bardziej szczegółowo

Mam cukrzycę. Wezwij lekarza lub pogotowie ratunkowe. Dane Pacjenta. Stosuję następujące leki: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię : Nazwisko: Telefon:

Mam cukrzycę. Wezwij lekarza lub pogotowie ratunkowe. Dane Pacjenta. Stosuję następujące leki: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię : Nazwisko: Telefon: DANE PACJENTA Mam cukrzycę Jeśli wykazuję zaburzenia świadomości i jestem w stanie połykać, to podaj mi CUKIER w dowolnej formie sok, syrop, słodzoną wodę, colę, cukierki lub ciastko i zatelefonuj do mojego

Bardziej szczegółowo

Tomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU

Tomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU 5 Tomasz Szafrański UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO W POZNANIU ODDZIAŁ REUMATOLOGII I OSTEOPOROZY SZPITAL IM. J. STRUSIA W POZNANIU Historia choroby pacjenta Pacjentka lat 67 Wzrost 156

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I. Istota choroby... 23. Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17

Spis treści. Część I. Istota choroby... 23. Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17 Spis treści Do Czytelników Pacjentów i Innych Użytkowników Poradnika... 17 Część I Istota choroby... 23 Spotkanie 1. Przemiana materii i rola insuliny w jej regulacji... 25 Składniki organizmu i pożywienia...

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI Charakterystyka problemu zdrowotnego Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób. Rozpowszechnienie

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA ROZPOZNAWANIA CUKRZYCY. Glikemia na czczo dwukrotne potwierdzenie glikemii >126 mg/dl ( 7 mmol/l)

KRYTERIA ROZPOZNAWANIA CUKRZYCY. Glikemia na czczo dwukrotne potwierdzenie glikemii >126 mg/dl ( 7 mmol/l) Cukrzyca jest to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania insuliny lub jej działania albo wydzielania i działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA DLA PACJENTA. Dla osób, którym przepisano preparat Suliqua

INFORMACJA DLA PACJENTA. Dla osób, którym przepisano preparat Suliqua Polska INFORMACJA DLA PACJENTA Dla osób, którym przepisano preparat Suliqua Opracowaliśmy niniejszą broszurę dla osób, które cierpią na cukrzycę i którym lekarz przepisał preparat Suliqua (insulina glargine

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 176/2014 z dnia 28 lipca 2014 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie objęcia refundacją produktu leczniczego Januvia

Bardziej szczegółowo

Śląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii

Śląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Śląskie Centrum Chorób Serca Cukrzyca Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Warszawa 26.11.2014 Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia Neuropatia

Bardziej szczegółowo

Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.

Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej. Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego

Bardziej szczegółowo

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Postępowanie w stanach nagłych: I II III IV Hipoglikemia Cukrzycowa kwasica ketonowa

Bardziej szczegółowo

ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH

ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH Sławomir Pynka PORADNIA DIABETOLOGICZNA I METABOLICZNA SPWSZ w SZCZECINIE Cukrzyca : Światowa Epidemia 1995

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005 Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Podstawowej Opieki Zdrowotnej i Katedrze Medycyny Rodzinnej Akademii

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI Charakterystyka problemu zdrowotnego Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób. Rozpowszechnienie

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Aktywność fizyczna glukometr glukometr glukometr glukometr glukometr skrocona 8 str broszura aktywnosc fizyczna.indd 1 2013-05-09 14:12:46 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

Bardziej szczegółowo

Wizyty kontrolne. Pomiar poziomu glukozy we krwi. Uwagi lekarza prowadzącego

Wizyty kontrolne. Pomiar poziomu glukozy we krwi. Uwagi lekarza prowadzącego glikemi miar poziomu glukozy we krwi Wizyty kontrolne Samodzielne monitorowanie poziomu glukozy we krwi jest istotnym elementem samokontroli osób z zaburzeniami cukrzycowymi. Uzyskane dane są bardzo cenne

Bardziej szczegółowo

Szkoła Pompowa Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Edycja II. Karta Szkolenia. wymagana do uzyskania

Szkoła Pompowa Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Edycja II. Karta Szkolenia. wymagana do uzyskania Szkoła Pompowa Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Edycja II Karta Szkolenia wymagana do uzyskania Certyfikatu Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego potwierdzającego umiejętności w zakresie leczenia

Bardziej szczegółowo

CUKRZYCA NARASTAJĄCY PROBLEM SPOŁECZNY. Marlena Rożen

CUKRZYCA NARASTAJĄCY PROBLEM SPOŁECZNY. Marlena Rożen CUKRZYCA NARASTAJĄCY PROBLEM SPOŁECZNY Marlena Rożen CO TO JEST CUKRZYCA? Cukrzyca łacińska nazwa: Diabetes mellitus, ma związek z metabolizmem organizmu to choroba związana z odżywianiem, trawieniem i

Bardziej szczegółowo

Rola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna

Bardziej szczegółowo

PRACA ORYGINALNA ISSN

PRACA ORYGINALNA ISSN PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Maciej Nazar 2 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 2 Novo Nordisk Pharma Intensyfikacja leczenia

Bardziej szczegółowo

DZIENNIczek SAMOKONTROLI

DZIENNIczek SAMOKONTROLI DZIENNIczek SAMOKONTROLI TWÓJ DZIENNICZEK SAMOKONTROLI Niniejszy dzienniczek został opracowany specjalnie z myślą o osobach chorych na cukrzycę, które są poddawane insulinoterapii. Pomoże on Tobie i Twojemu

Bardziej szczegółowo

LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1)

LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) Załącznik B.14. LECZENIE PRZEWLEKŁEJ BIAŁACZKI SZPIKOWEJ (ICD-10 C 92.1) ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej u dorosłych imatinibem 1.1 Kryteria kwalifikacji Świadczeniobiorcy

Bardziej szczegółowo

10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY

10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY 10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów

Aneks III. Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów Aneks III Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów Uwaga: Zmiany wprowadzone w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów są efektem przeprowadzenia procedury przekazania

Bardziej szczegółowo

Leczenie Hemlibra przypadki kliniczne (doświadczenia własne)

Leczenie Hemlibra przypadki kliniczne (doświadczenia własne) Leczenie Hemlibra przypadki kliniczne (doświadczenia własne) Ewa Stefańska-Windyga Instytut Hematologii i Transfuzjologii Warszawa 23.03.2019 r. Początki Kwiecień 2016 pierwsi pacjenci w badaniu Haven

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Zespół stopy cukrzycowej

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Zespół stopy cukrzycowej AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Zespół stopy cukrzycowej PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania

Bardziej szczegółowo

[2ZSP/KII] Diabetologia

[2ZSP/KII] Diabetologia 1. Ogólne informacje o module [2ZSP/KII] Diabetologia Nazwa modułu DIABETOLOGIA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu

Bardziej szczegółowo

Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych

Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w

Bardziej szczegółowo