AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA
|
|
- Agata Wieczorek
- 2 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki System kompleksowego wspomagania terapii cukrzycy i chorób metabolicznych mgr inż. Joanna Rewera Autoreferat rozprawy doktorskiej Promotor: Prof. dr hab. inż. Ryszard Tadeusiewicz Kraków, 2010
2 Wstęp Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, której podstawowym objawem jest zbyt wysoki poziom glukozy we krwi. Utrzymująca się hiperglikemia ma poważne konsekwencje zdrowotne, a rosnąca zachorowalność sprawia, iż choroba staje się prawdziwą epidemią cywilizacyjną. Mimo współczesnego rozwoju technologii i wprowadzania wielu pomocy terapeutycznych (takich jak pompy insulinowe, glukometry, zaawansowane algorytmy wyznaczania dawek insulinowych czy nowe procedury medyczne) większość pacjentów cierpiących na tę przewlekłą chorobę ma nadal trudności ze zrozumieniem i przestrzeganiem bardzo złożonych zaleceń terapii. Przykładowo samokontrola poziomu cukru oraz dieta, które wymieniane są jako niezmiernie ważne czynniki terapii u osób chorych na cukrzycę, okazują się warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym. Nawet ich bardzo rygorystyczne przestrzeganie przez pacjenta nie wystarcza dla zapewnienia mu trwałej równowagi metabolicznej. Cukrzyca typu I oraz zaawansowana cukrzyca typu II wymaga od pacjenta dodatkowych działań w postaci podawania dawek insuliny o stosownej wielkości i w odpowiedniej porze. Dla skutecznej realizacji tych form leczenia pomocne może być narzędzie teleinformatyczne pozwalające określić, kiedy i jaka dawka insuliny powinna być wstrzyknięta. Jako przyczynę problemów z terapią podaje się często brak odpowiedniej edukacji i niezrozumienie przez pacjentów procesów metabolicznych zachodzących w ich ciałach. W szczególności dotyczy to wpływu diety czy leków na poziom cukru we krwi. Stąd też zarówno polskie, jak i zagraniczne Towarzystwa Diabetologiczne (np. Canadian Diabetes Association oraz American Diabetes Association) wymieniają edukację jako jeden z pięciu najważniejszych czynników terapii obok samokontroli, diety, insulinoterapii i wysiłku fizycznego. Edukacja taka powinna być prowadzona z wykorzystaniem technik teleinformatycznych, ponieważ liczne opracowania teoretyczne, a także doświadczenia praktyczne dowodzą, że w podobnych zadaniach techniki nauczania komputerowo wspomaganego (tak zwany e-learning) są wyjątkowo efektywne i ekonomiczne (Tadeusiewicz [1]). W rozprawie zaproponowano i opisano w warstwie koncepcyjnej i merytorycznej autorski system w postaci platformy edukacyjnej przeznaczonej dla pacjentów cierpiących na cukrzycę typu I oraz II. Stronę praktyczną implementacji i metodę publicznego udostępnienia wyników pracy reprezentuje aplikacja internetowa GIGISim (ang. Glucose-Insulin and Glycemic Index Web Simulator), która wykorzystuje dedykowane modele symulacyjne, aby wspomóc zrozumienie procesów metabolicznych w terapii cukrzycy, a tym samym podnieść efektywność tej terapii. Symulacje takie pozwolą nie tylko lepiej zrozumieć zależności pomiędzy wymienionymi aspektami terapii, ale też dzięki nim pacjent będzie mógł zminimalizować ryzyko powikłań związanych np. ze zmianami w dotychczasowej diecie, przeprowadzając wstępne symulacje i obserwując przewidywane reakcje swego organizmu na ekranie komputera, a dopiero potem podejmując decyzję o ich ewentualnym wprowadzeniu w życie. 2
3 Zaprojektowany i zaimplementowany przez autorkę system ma udostępnić chorującym na cukrzycę użytkownikom Internetu narzędzie umożliwiające ocenę samokontroli glikemii, diety i stosowanej insulinoterapii w oparciu o wyniki symulacji. W cukrzycy insulinozależnej, która wymaga wstrzykiwania insuliny, konieczne jest koordynowanie czasu posiłku z podawaniem leku. W cukrzycy insulinoniezależnej, jeśli tylko jest ona wcześnie wykryta, odpowiednio skomponowana dieta może być wystarczającą formą leczenia. W obu przypadkach wizualizacja poziomu glukozy w zależności od wartości odżywczej spożytego posiłku (IG, węglowodany ogółem) lub w oparciu o zastosowaną insulinę może ograniczyć inwazyjne badania lub wspomóc dalszy dobór diety czy leków. Głównym przedmiotem pracy doktorskiej stał się model symulacyjny opracowany przez autorkę, jak również oprogramowanie zbudowane na jego bazie. Do realizacji tego celu konieczne było również opracowanie platformy telemedycznej w wybranej technologii webowej (tu ASP.NET, WCF, SOA). Modele metabolizmu węglowodanów Istnieje wiele publikacji poświęconych modelom matematycznym możliwym do zastosowania w różnych aspektach terapii cukrzycy. Większość z tych modeli bazuje na dynamice glukozy i insuliny, niemniej nie wszystkie mogły być podstawą modelu symulacyjnego do zastosowań edukacyjnych, którego opracowania podjęto się w pracy. Trzy modele matematyczne, wybrane wśród dostępnych w piśmiennictwie, które postanowiono wykorzystać w charakterze formuł opisujących rozważane procesy metaboliczne, poddano w rozprawie weryfikacji, przy czym proces weryfikacji uzyskanych wyników został oparty o: istniejące w literaturze medycznej i poradnikach cukrzycowych opisane przypadki wpływu diety, insulinoterapii, wysiłku czy leków na glikemię i wahania insuliny; konsultacje z pracownikami Poradni Diabetologicznej CM UJ. Literaturowe zależności zostały wzbogacone przez autorkę tak, aby miały zastosowanie praktyczne w przewidzianej w tej pracy symulacji oraz (docelowo) we wspomaganiu terapii cukrzycy. Przyjęto następujące oznaczenia dla podstawowych zmiennych i stałych: g i G I G B I B Stężenie glukozy w plazmie krwi Stężenie insuliny w plazmie krwi Glukoza egzogenna, dostarczana w postaci wlewu dożylnego lub z układu pokarmowego Insulina egzogenna, dostarczana w postaci wlewu dożylnego lub iniekcji Wartość stężenia glukozy, dla której system znajduje się w stanie ustalonym Wartość stężenia insuliny, dla której system znajduje się w stanie ustalonym 3
4 ψ θ Progowa wartość stężenia glukozy we krwi, powyżej której uwalniana jest insulina Progowa wartość stężenia glukozy we krwi, powyżej której glukoza jest wydalana z moczem α, β, ν, μ, λ, Parametry modeli Model A Jako pierwszy wybrano model zaproponowany przez Stanisława Osowskiego w [4]. Model uwzględnia podstawowe procesy zachodzące pomiędzy glukozą i insuliną w stanie ustalonym oraz po spożyciu posiłku, wyrażone bilansem stężeń dla glukozy i insuliny w postaci równań różniczkowych. (1a) (1b) Wartości współczynników proponowane przez Osowskiego zamieszczono w tabeli 1. Tabela 1. Domyślne wartości parametrów modelu A Parametr Wartości człowiek zdrowy Wartości cukrzyca typ I Wartości cukrzyca typ II Jednostki α β ν Autor nie definiuje parametrów dla modelu dla cukrzycy typ II. ω ψ = G B Model B Model został zaproponowany przez Stolwijka i Hardy ego, a jego szczegółowy opis znajduje się w pozycji [5]. Równania dla modelu: (2a) (2b) 4
5 Wartości parametrów proponowane przez Stolwijka i Hardy ego zawiera tabela 2. Tabela 2. Domyślne wartości parametrów modelu B Parametr Wartości człowiek zdrowy Wartości cukrzyca typ I Wartości cukrzyca typ II α Jednostki β % wartości parametru dla osoby zdrowej 1430 ν % wartości parametru dla osoby zdrowej μ λ θ ψ Model C Trzeci model został opracowany częściowo przez autorkę w oparciu o istniejący, prosty model symulacyjny utworzony dla programu edukacyjnego STELLA [6, 7], który wspomaga edukację amerykańskich studentów medycyny, udostępniając środowisko budowy modeli symulacyjnych, farmakokinetycznych i epidemiologicznych z gotowych podzespołów i komponentów. Opisuje on system kontroli glukoza-insulina u osób zdrowych, stąd konieczne stało się zmodyfikowanie modelu tak, by uzyskać symulacje dla osób chorych na cukrzycę typu I oraz II. Parametry modelu C są wyrażone nie stałymi, lecz dyskretnymi (w założeniu autorki) funkcjami. Dla różnych stężeń glukozy oraz insuliny parametry przyjmują różne wartości z określonych zbiorów wartości, odzwierciedlając tym samym, wiarygodniej niż jest to w modelach A i B, biologiczną ich rolę. Ponieważ warunkują one odpowiednio siłę utylizacji glukozy i produkcji insuliny w organizmie, procesy te w modelu C, po zmianach autorki, wykazują nasycenie, tj. są ograniczone. Oryginalne dyskretne odwzorowania oraz autorka w docelowym algorytmie symulacyjnym zastąpiła interpolowanymi funkcjami ciągłymi: (3a) 5
6 (3b) Podstawowa weryfikacja Dla zmodyfikowanych modeli autorka przeprowadziła serię badań symulacyjnych, tak aby uzyskać wyniki glikemii i insulinemii odpowiadające reakcji układu metabolicznego obserwowalnej u osoby zdrowej oraz chorej na cukrzycę I lub II na czczo oraz po doustnym teście tolerancji glukozy 75g. Badania takie pozwoliły na walidację wyników symulacji i, co za tym idzie, określenie wiarygodności stworzonych modeli. Kryteriami weryfikacyjnymi w tym badaniu były kryteria rozpoznania cukrzycy stosowane powszechnie w praktyce klinicznej, opracowane wg raportów WHO, 1999 oraz American Diabetes Association (ADA), Wpływ wysiłku fizycznego na metabolizm węglowodanów Dokładny wpływ wysiłku fizycznego na metabolizm glukozy jest trudny do zmierzenia i wyrażenia zależnościami matematycznymi; dzieje się tak, gdyż w czasie wysiłku fizycznego utlenione zostają nie tylko węglowodany, ale i inne substraty energetyczne, takie jak kwasy tłuszczowe czy ciała ketonowe, te przemiany zaś nie są objęte zależnościami w modelach opisanych w tej pracy. Z tego też powodu w pracy uproszczono model wysiłku fizycznego i odzwierciedlono jedynie zwiększone zapotrzebowanie organizmu na glukozę objawiające się spadkiem jej poziomu we krwi oraz zmianami, jakie zachodzą w układzie regulacji glukoza-insulina, gdyż zmiany te są istotne dla pacjentów leczonych insuliną. Proponowana przez autorkę rozbudowa modeli obejmuje modyfikację funkcji insulinozależnej utylizacji przez tkanki poprzez zastąpienie stałych parametrów funkcjami zmiennymi w czasie. Tymczasowe zwiększenie wrażliwości pacjenta na insulinę (na czas wysiłku) da obserwowalny w symulacji spadek jej poziomu we krwi, gdyż zwiększy się utylizacja glukozy w komórkach mięśni szkieletowych odpowiada to również rzeczywistej reakcji organizmu. Zaproponowana metoda umożliwiła poprawną symulację wysiłku dla modeli B i C. Ze względu na przyjętą strukturę modelu A (fakt, iż parametr warunkuje G B ) niemożliwe jest w nim zastosowanie jakiejkolwiek metody obniżającej czasowo poziom glikemii poniżej poziomu bazowego G B. Jakiekolwiek wymuszenie powodujące obniżenie poziomu glukozy jest równoważone przez proporcjonalnie obniżający się poziom insuliny. Modelowanie wchłaniania pokarmów z układu pokarmowego, modelowanie wpływu ilości i jakości węglowodanów na dynamikę glukozy i insuliny Odpowiedź metaboliczna na spożywanie węglowodanów jest w praktyce mierzona poziomem glukozy uwalnianej do krwi po spożyciu posiłku. Choć wymienniki węglowodanów (WW) to 6
7 jednostka powszechnie znana w literaturze diabetologicznej, służąca do uproszczonego szacowania dawki dziennie spożytych węglowodanów dowolnego rodzaju, zauważyć należy, iż nie wszystkie węglowodany uczestniczą w metabolicznym systemie kontroli poziomu glukozy w identyczny sposób, tym samym nie wszystkie wpłyną na kształt krzywej glikemicznej. System WW, choć łatwy do zastosowania, nie wprowadza dla pacjentów pełnego obrazu procesu biochemicznego zakłada on bowiem, iż odpowiedź glikemiczna będzie identyczna po spożyciu jednakowej ilości węglowodanów. Tak jednak nie jest, czego dowodzą liczne badania przeprowadzone w przeciągu ostatnich lat [8]. Obecnie uważa się, iż Indeks Glikemiczny (IG) lepiej opisuje wpływ spożytego pokarmu na glikemię przez opisanie dynamiki tej zmiany liczbą z zakresu Fizjologicznie efekt IG uzasadnia się istnieniem czynników spowalniających trawienie i wchłanianie węglowodanów, takich jak błonnik, tłuszcz i białko, oraz istnieniem węglowodanów niebiorących udziału w systemie kontroli stężenia glukozy. Modelowanie efektu indeksu glikemicznego na podstawie analizy procesów biochemicznych i fizjologicznych zachodzących w przewodzie pokarmowym jest niezwykle trudne i wymaga wiedzy a priori o procentowej zawartości substancji odżywczych w produkcie oraz stopniu jego rozdrobnienia i przetworzenia w układzie pokarmowym. W pracy tej wykorzystano opracowaną przez autorkę metodę, która polega na generacji krzywych glikemii odpowiadających różnym IG w oparciu o zmodyfikowanie istniejących parametrów wejściowych wybranych modeli. Modele A, B i C wzbogacono o możliwość wizualizowania indeksu glikemicznego poprzez znalezienie takiej postaci strumienia egzogennej glukozy dla którego uzyskiwane w symulacji krzywe glikemii spełnią warunki dla zadanego IG. Podstawową ideą jest więc rozważenie problemu poszukiwania krzywej o specyficznym AUC 120 jako problemu optymalizacyjnego, gdzie przeszukiwaną przestrzenią jest przestrzeń możliwych wartości parametrów strumienia glukozy, a kryterium stopu uzyskanie w symulacji krzywej glikemicznej o postaci odpowiadającej reakcji organizmu na założone IG. Algorytm jest zgodny z intuicyjnym zrozumieniem opisywanych procesów, gdzie postać strumienia trawionej w układzie pokarmowym glukozy warunkuje postać krzywej glikemiczne zaś schemat blokowy algorytmu prezentuje rysunek 1. Dla wszystkich trzech modeli uzyskano poprawne krzywe reprezentujące dowolne zadane IG z przedziału
8 START Wybierz IG REF do symulacji Użyj wartości domyślnych krzywej referencyjnej NIE Czy wyznaczono PSM? TAK Pobierz specyficzne parametry krzywej referencyjnej dla PSM Wyznacz AUC REF dla krzywej referencyjnej Losuj parametry i wygeneruj krzywą dla nowych parametrów Wyznacz AUC AKT przetwarzanej krzywej oraz oblicz IG AKT = AUC AKT /AUC REF * 100% NIE Czy dokładność e = IG REF IG AKT jest zadowalająca? TAK STOP Aktualnie wygenerowany zbiór parametrów opisuje krzywą o zadanym IG Rysunek 1. Schemat blokowy proponowanego przez autorkę algorytmu symulacji IG Modelowanie wpływu stosowanej insulinoterapii na dynamikę glukozy i insuliny W przypadku cukrzycy typu I oraz w zaawansowanych przypadkach cukrzycy typu II konieczne jest leczenie insuliną. Możliwość określenia wpływu zewnętrznie podanej insuliny, czy to w postaci zastrzyków, czy poprzez pompę insulinową może być więc cenna dla użytkowników interaktywnych symulatorów terapii. Dla potrzeb rozbudowania podstawowego modelu metabolizmu glukozy i insuliny o aspekt insulinoterapii należy rozważyć: 8
9 istnienie różnych typów stosowanych w Polsce i na świecie insulin i jej analogów różne ich rodzaje wykazują zmienną dynamikę i profil działania w czasie, co ma bezpośredni wpływ na wyniki uzyskane modelem symulacyjnym; istnienie różnych schematów podawania insulin np. basal-bolus itp.; istnienie różnych algorytmów wyznaczania dawek insulin. Jako jeden z celów pracy przyjęto, iż zaproponowany model symulacyjny będzie udostępniał symulację działania pięciu różnych preparatów insuliny. Choć wlew dożylny, jakim jest podanie insuliny w zastrzyku, jest z punktu widzenia sygnału sterującego jednorazowym impulsem, należy pamiętać, iż analogi insuliny są tak skonstruowanymi lekami, że ich uwalnianie do krwi z tkanek pośrednich (najczęściej tłuszczowej, gdyż tam podawana jest insulina, a nie dożylnie) jest wydłużone w czasie nawet do 24 h. Autorka, aby uzyskać efekt wlewu insulinowego o dynamice wybranej insuliny, rozważyła możliwość: dodania do istniejącego układu kompartymentu tkankowego, z którego uwalniana byłaby stopniowo insulina do kompartymentu krwi zgodnie z profilem uwalniania się danej insuliny; zaproponowania odpowiedniego kształtu dla funkcji wlewu insuliny I(t) przy zachowanej ilości kompartymentów. Wybrano drugą metodę, która okazała się wiarygodna i właściwa dla modelu B. Dla modelu A ani dla modelu C nie udało się uzyskać efektu insulinoterapii czy to jakościowego, czy ilościowego. W pierwszym przypadku próby sterowania symulacją przez strumień insuliny egzogennej prowadziły do pojawiania się ujemnych (< 0) stężeń insuliny. Choć uzyskane w pracy wyniki symulacji zbliżają się do wartości oczekiwanych w rzeczywistej insulinoterapii rozważanymi preparatami insulinowymi, zauważyć należy, iż u każdego pacjenta reakcja na określoną dawkę może być zupełnie inna, stąd następujący wniosek autorki: przy założeniu, iż moduł GIGISim ma zastosowanie edukacyjne, wystarczająca jest prezentacja profili (rozkład funkcji w czasie) wybranej insuliny, który będzie podobny u wszystkich pacjentów. Nie będzie więc istotne dokładne określenie wpływu (w mg/dl) dawki na glikemię, gdyż ten będzie różny dla pacjentów. Należy jednak w programie umieścić stosowne ostrzeżenie pod adresem pacjenta, powstrzymujące go przed podejmowaniem samodzielnych zmian w ustalonym przez lekarza dawkowaniu w oparciu o zmiany obserwowane w modelu. Różne jest też zastosowanie insulin. Analogi długo działające, jak Determir i Glargina, stosowane są, aby odtworzyć pulę podstawową insuliny, tzw. basal. Ich głównym działaniem jest utrzymanie pewnego poziomu insuliny przez całą dobę, stąd ich dawkowanie nie jest istotne dla obniżania hiperglikemii poposiłkowej (tzw. bolus). Insuliny czy też ich analogi krótko i średnio działające, jak Lyspro, NPH czy Regular, obniżają silnie glikemię. Wynik ilościowy uzyskany dla tych preparatów jest zadowalający, zaś wynik jakościowy (odwzorowanie profili działania insulin) można uznać za bardzo dobry. Oczywiście ta dobra ocena 9
10 może być wystawiona przy uwzględnieniu celu modelowania, jakim są wizualizacje i symulacje edukacyjne, a nie próby odtworzenia badanych zjawisk z całą dokładnością. Projekt architektury GIGISim Chociaż rozwiązania telemedyczne zazwyczaj obniżają koszty prowadzenia terapii, sama budowa takiego rozwiązania informatycznego w praktyce jest bardzo kosztowna. Autorka zaproponowała więc budowę systemu GIGISim w oparciu o architekturę SOA, dzięki której koszty budowy tego modułu byłyby minimalne, zaś możliwości ponownego wykorzystania już zbudowanego modułu praktycznie nieograniczone. System GIGISim może więc pracować jako niezależna aplikacja webowa i udostępniać użytkownikom w Internecie złożone wizualizacje. Moduł symulacyjny jest jednak również dostępny w postaci niezależnej usługi sieciowej. Dzięki temu inne systemy telemedyczne mogą używać już zaimplementowane modele i wykorzystywać wyniki symulacji w postaci liczbowej do własnych celów. Postępując zgodnie z podanymi zasadami, można istniejące w Polsce systemy małym kosztem dostosować do pracy w architekturze SOA, a więc sprawić, by ich funkcjonalności były dostępne dla innych systemów w postaci usług sieciowych. Nie ma tu znaczenia technologia, w jakiej wykonano te systemy, ani zastosowany język programowania, gdyż architektura SOA zakłada wspólny protokół wymiany informacji między systemami np. SOAP. Wychodząc z podanych założeń, autorka przedstawiła propozycję architektury, implementacji i wdrożenia kompleksowego systemu do wspomagania terapii cukrzycy, w którym poszczególne komponenty byłyby dostarczane przez różne jednostki badawcze i medyczne w Polsce, dzięki czemu uzyskano by najniższy koszt wdrożenia takiego systemu oraz zapewniono największą integralność i jakość zgromadzonych w nim danych oraz świadczonych przez system usług patrz rysunek 2 i 3. Oprócz części koncepcyjnej autorka przygotowała w tym zakresie w pełni działającą aplikację webową GIGISim dzięki której możliwe jest przeprowadzanie symulacji, oraz dostosowała system do pracy w sieci usług (SOA), dzięki czemu aplikacja może współpracować z innymi systemami telemedycznymi. Konieczność integracji różnych platform i rozwiązań medycznych w jeden system wymieniają Graschew i Roefols [9], wprowadzając jednocześnie pojęcie u-health (ang. ubiquitous health) lub VH (ang. virtual hospital) dla określenia takiego systemu. Do implementacji aplikacji webowej GIGISim autorka wykorzystała technologię ASP.NET 3.5. Kod aplikacji i modułów stworzono w języku C#. Jako silnik danych aplikacja wykorzystuje MS SQL Server 2008 lub inne źródła danych udostępnione poprzez serwisy sieciowe. Interaktywne wizualizacje i wykresy wykonywane w przeglądarce internetowej są realizowane dzięki technologii Silverlight 3.0, która umożliwia szybkie renderowanie złożonych obrazów. Silverlight jest alternatywą dla technologii Flash, wspieraną przez środowisko.net. 10
11 GIGISim udostępnia wyniki symulacji poprzez portal internetowy. Mogą być one również łatwo przeniesione i dostępne poprzez urządzenia przenośne, takie jak telefony komórkowe, co sprawia, iż system GIGISim może być uważany za rozwiązanie telemedyczne. Rysunek 2. Przykłady możliwej architektury trzech systemów telemedycznych ze wskazaniem powielających się modułów i funkcjonalności. Każdy z systemów ma własną bazę użytkowników (moduł M1), bazę historii choroby i terapii (np. EPR moduł M2), moduł specjalistyczny oferujący daną funkcjonalność telemedyczną (np. zdalne diagnozy, przetwarzanie obrazów telemedycznych moduł M3) oraz interfejs użytkownika (moduł M4). Po lewej stronie ilustracji trzy niezależne systemy o klasycznej architekturze, udostępniające dedykowane funkcjonalności za pośrednictwem różnych interfejsów użytkownika: aplikacja webowa (1), telefon komórkowy (2) i urządzenie przenośne (3). Po prawej stronie alternatywna propozycja architektury systemu współdzielącego usługi i dane w architekturze SOA. Spójny system obsługi różnych typów urządzeń zdalnych pozwala użytkownikowi na wybór dowolnego z dostępnych interfejsów użytkownika 11
12 Rysunek 3. GIGISim jako niezależna usługa sieciowa udostępniająca w sieci Internet obliczenia symulacyjne. Dowolny inny system telemedyczny lub aplikacja na PC może wykorzystywać wyniki obliczeń dla potrzeb własnej logiki. Usługi, protokoły i formaty GIGISim zdefiniowane są w języku WSDL Oryginalne elementy pracy W podsumowywanej tu pracy postawiono jako pierwszy cel opracowanie modelu do zastosowań edukacyjnych. Dążono przy tym do stworzenia modelu, który umożliwiłby symulowanie wpływu różnych aspektów terapii cukrzycy na stężenie glukozy i insuliny we krwi. W szczególności dążono do możliwości symulowania za pomocą tworzonych modeli następujących efektów: 12
13 I. Wpływu diety cukrzycowej na dynamikę glukozy i insuliny. Zaproponowana metoda umożliwiła nie tylko powiązanie wyniku symulacji z ilością węglowodanów w diecie (WW), ale też z ich jakością wyrażoną indeksem glikemicznym (IG). Warto tu też podkreślić, iż obecnie spośród kilkudziesięciu istniejących modeli glukoza-insulina znane jest jedynie kilka propozycji modelowania tego efektu. Dlatego metoda autorki w tym zakresie może być wskazana jako oryginalny wkład do uprawianego obszaru wiedzy. Warto podkreślić, że zaproponowany przez autorkę algorytm daje wiarygodne jakościowo rezultaty i nadaje się do zastosowań edukacyjnych. II. Wpływu wysiłku fizycznego, który udało się zasymulować w uproszczony sposób, wystarczający jednak dla zastosowań edukacyjnych. Rozważane modele uwzględniają jedynie dynamikę glukozy i insuliny. Tymczasem zdaniem autorki, aby prawidłowo i w pełni zasymulować wpływ wysiłku fizycznego na glikemię, należy uwzględniać w modelu także inne hormony (np. antagonistyczne do insuliny) oraz opisać przemiany tłuszczowe. To jednak mogłoby podnieść złożoność modelu do stopnia uniemożliwiającego symulację innych procesów fizjologicznych, niezależnych od wysiłku, dlatego na obecnym etapie badań nie podejmowano takich prób. III. Wpływu insulinoterapii. Dzięki zaproponowanej metodzie możliwe jest pokazanie pacjentom różnic w działaniu pięciu insulin krótko i długo działających oraz zasymulowanie np. insulinoterapii w schemacie basal-bolus. Najważniejszą zaletą proponowanego modelu jest możliwość uzyskania wszystkich trzech wymienionych wyżej aspektów równocześnie. Cechy tej nie posiada obecnie żaden ze znanych symulacyjnych. Dzięki tej zalecie opracowany model umożliwia tworzenie złożonych scenariuszy z życia codziennego, a więc na przykład analizowanie jednoczesnego wpływu diety, wysiłku itd. Wyniki uzyskane dla modeli A i C, dokładnie opisane w treści rozprawy, okazały się niewystarczające lub niewiarygodne fizjologicznie. Jednak model B daje prawidłowe wyniki dla celów edukacyjnych, i właśnie on został zaimplementowany w aplikacji GIGISim. Najciekawszą cechą samej aplikacji telemedycznej GIGISim jest jej architektura, umożliwiająca współpracę z innymi systemami, wymianę danych oraz udostępnianie modułu obliczeniowosymulacyjnego dla innych podmiotów w sieci. Rozwiązanie takie mogłoby z pewnością obniżyć koszty prowadzenia terapii cukrzycy. Rozwój technologii internetowych jest nieunikniony i coraz więcej usług, w tym medycznych, dostępnych będzie w sieci. Proponowana w tej pracy architektura, co warto podkreślić, gwarantuje najniższy koszt implementacji i wdrożenia systemu przy zachowaniu wysokiej jakości usług, jako że każda jednostka medyczna lub badawcza odpowiadałaby za budowę i specjalizację jedynie poszczególnych komponentów rozproszonego systemu.. 13
14 Literatura [1] Tadeusiewicz R. Metody komputerowego wspomagania nauczania. Próba systematyzacji i klasyfikacji. Rozdział w książce: Banachowski L. Postępy e-edukacji. Wydawnictwo PJWSTK, Warszawa, 2010, pp [2] Otto-Buczkowska E. (red.): Cukrzyca patoneogeneza, diagnostyka, leczenie. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo Medyczne Borgis, Warszawa, [3] Greenspan F.S., Gardner D.G. Endokrynologia ogólna i kliniczna. Wydanie I polskie. (red.): Andrzej Lewiński. Wydawnictwo Czelej, Lublin, [4] Osowski S. Modelowanie układów dynamicznych z zastosowaniem języka SIMULINK. Modelowanie zmian zawartości cukru i insuliny we krwi. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 2007, [5] Khoo M. C.K. Physiological Control Systems. Analysis, Simulation and Estimation. Wiley IEEE Press, [6] STELLA Glucose-Insulin model core learning goals activity for Science and Mathematics. Opracowanie internetowe: [7] Anderson J.G., Jay S.J. Dynamic computer simulation models: New methodology for continuing medical education. Journal of Continuing Education in the Health Professions, 2007, 17, [8] Guidelines for the Nutritional Management of Diabetes Mellitus In the New Millennium. A position statement by the Canadian diabetes association. Opracowanie internetowe: [9] Graschew G., Roelofs T. Telemedicine and e-health as Tools For The Virtual Hospital of the Future. 103rd ICB Seminar on Telecare in Diabetes, Warszawa, 2009,
ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek
ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka
AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA
AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki System kompleksowego wspomagania terapii cukrzycy i chorób metabolicznych Joanna
Ostre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Hipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Hipoglikemia Hipoglikemia Hipoglikemia, zwana inaczej niedocukrzeniem, oznacza obniżanie stężenia glukozy we krwi do wartości poniżej 55 mg/dl (3,1 mmol/l) Niekiedy objawy hipoglikemii mogą wystąpić przy
Modelowanie glikemii w procesie insulinoterapii
Dawid Kaliszewski Modelowanie glikemii w procesie insulinoterapii Promotor dr hab. inż. Zenon Gniazdowski Cel pracy Zbudowanie modelu predykcyjnego przyszłych wartości glikemii diabetyka leczonego za pomocą
Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Klinika Diabetologii i Otyłości Wieku Rozwojowego, II Katedra Pediatrii
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Postępy w terapii cukrzycy typu 1 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Informatyka Rodzaj przedmiotu: moduł specjalności obowiązkowy: Inżynieria oprogramowania, Sieci komputerowe Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium MODELOWANIE I SYMULACJA Modelling
Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko
Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów
DZIENNIczek SAMOKONTROLI
DZIENNIczek SAMOKONTROLI TWÓJ DZIENNICZEK SAMOKONTROLI Niniejszy dzienniczek został opracowany specjalnie z myślą o osobach chorych na cukrzycę, które są poddawane insulinoterapii. Pomoże on Tobie i Twojemu
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych
Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia
Tom 6 Opis oprogramowania Część 8 Narzędzie do kontroli danych elementarnych, danych wynikowych oraz kontroli obmiaru do celów fakturowania
Część 8 Narzędzie do kontroli danych elementarnych, danych wynikowych oraz kontroli Diagnostyka stanu nawierzchni - DSN Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Warszawa, 21 maja 2012 Historia dokumentu
DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE
DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE Sylwia Musioł STATYSTYKI NA ŚWIECIE ŻYJE BLISKO 3OO MILIONÓW LUDZI CHORYCH NA CUKRZYCĘ SZACUJE SIĘ, ŻE LICZBA TA W CIĄGU JEDNEGO POKOLENIA WZROŚNIE DO OKOŁO 500 MILIONÓW W POLSCE
Światowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę!
Światowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę! Cukrzyca logo -międzynarodowy symbol walki z cukrzycą Tło slajdów: http://www.scitecnutrition.com/pl/catalog/guide_to_vitamins/images/guide_to_vitamins-07.jpg?v=2
DiabetesMeter Instrukcja korzystania z aplikacji
DiabetesMeter Instrukcja korzystania z aplikacji 1. INFORMACJE OGÓLNE DiabetesMeter jest aplikacją dla osób chorych na cukrzycę insulinozależną. Wspiera w podejmowaniu bieżących decyzji dotyczących spożywanych
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY
10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości
Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Opis znaczenia kryterium. Lp. Nazwa kryterium Opis kryterium
Kryteria merytoryczne wyboru projektów dla poddziałania 2.3.2 Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020 Typ projektu Cyfrowe udostępnienie zasobów kultury
Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą. Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Szkoła przyjazna dziecku z cukrzycą Klinika Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Dzieci chorują głównie na cukrzycę typu 1 Cukrzyca typu 1 - jest chorobą charakteryzującą
W pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu
W pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu jej zastosowania. IV. Wykaz głównych zaleceń dotyczących
Odkrycie insuliny było jednym
INSULINOTERAPIA Maciej Pawłowski Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Odkrycie insuliny było jednym z najważniejszych odkryć współczesnej medycyny. Po raz pierwszy insulinę
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości
Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA
Komentarz Dietetyk 322[20] Czerwiec 2012. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży KOMENTARZ DO PRAC EGZAMINACYJNYCH. w zawodzie: Dietetyk 322[20]
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży KOMENTARZ DO PRAC EGZAMINACYJNYCH w zawodzie: Dietetyk 322[20] ETAP PRAKTYCZNY SESJA LETNIA 2012 Łomża, lipiec 2012 r. Strona 1 z 35 1. Treść zadania z załącznikami:
POWIKŁANIA. Personal solutions for everyday life.
POWIKŁANIA Personal solutions for everyday life. Powikłania Cukrzyca występuje u osób, w przypadku których organizm nie potrafi sam kontrolować poziomu glukozy we krwi (określanego również jako poziom
TWÓJ BIZNES. Nasz Obieg Dokumentów
1 Innowacyjny System Elektronicznego Obiegu Dokumentów i Spraw opracowany przez firmę WASKO S.A., na podstawie wieloletnich doświadczeń zdobytych na rynku systemów teleinformatycznych. TWÓJ BIZNES Nasz
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
OPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI
Autoreferat do rozprawy doktorskiej OPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI Michał Mazur Gliwice 2016 1 2 Montaż samochodów na linii w
Opis znaczenia kryterium. Lp. Nazwa kryterium Opis kryterium. 1. Wnioskodawca przeprowadził inwentaryzację zasobów nauki objętych projektem.
Kryteria merytoryczne wyboru projektów dla poddziałania 2.3.1 Cyfrowe udostępnianie informacji sektora publicznego (ISP) ze źródeł administracyjnych oraz zasobów nauki Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Diagnostyka i monitorowanie cukrzycy i chorób nerek
Diagnostyka i monitorowanie cukrzycy i chorób nerek Business Development Manager Konferencja naukowo-szkoleniowa Ryn Badania laboratoryjne w chorobach nerek Wyzwaniem dla współczesnej medycyny jest badanie
Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca
Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby
Spis treści. Wstęp... 7
LUCYNA NAROJEK C iągłość i zmiana w postępowaniu dietetycznym w wybranych schorzeniach Wydawnictwo SGGW Spis treści Wstęp... 7 1. Dieta w cukrzycy... 9 Era przedinsulinowa... 9 Ograniczenie węglowodanów
WŁAŚNIE ROZPOZNANO U MNIE CUKRZYCĘ TYPU 1.
Dominika Lepiej kontroluje cukrzycę dzięki pompie od 2012 r WŁAŚNIE ROZPOZNANO U MNIE CUKRZYCĘ TYPU 1. Rozpoznanie cukrzycy typu 1 może stanowić wstrząs i prowadzić do wielu pytań typu: Dlaczego to spotyka
SYSTEM VILM ZARZĄDZANIE CYKLEM ŻYCIA ŚRODOWISK WIRTUALNYCH. info@prointegra.com.pl tel: +48 (032) 730 00 42
SYSTEM VILM ZARZĄDZANIE CYKLEM ŻYCIA ŚRODOWISK WIRTUALNYCH info@prointegra.com.pl tel: +48 (032) 730 00 42 1. WPROWADZENIE... 3 2. KORZYŚCI BIZNESOWE... 4 3. OPIS FUNKCJONALNY VILM... 4 KLUCZOWE FUNKCJE
Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska. Leczenie cukrzycy metodą transplantacji komórek.
Nowe techniki i technologie dla medycyny Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska 1 Budowa trzustki Położenie trzustki i dwunastnicy 2 Budowa trzustki
Ocena i porównanie funkcjonalności aplikacji medycznych Prezentacja Platformy
Ocena i porównanie funkcjonalności aplikacji medycznych Prezentacja Platformy Joanna Rybka Collegium Medicum UMK, Hasselt University Fundacja Life4Science, Scienceventure Małgorzata Plechawska-Wójcik Instytut
Cukrzyca groźna choroba naszej cywilizacji
Cukrzyca groźna choroba naszej cywilizacji Cukrzyca jest przewlekłą chorobą, spowodowaną nieprawidłową produkcją insuliny w komórkach trzustki lub nieprawidłowym działaniem insuliny. Insulina to hormon
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.
W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza
Co to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Znaczenie i ocena dostępności do metod insulinoterapii w Polsce
Znaczenie i ocena dostępności do metod insulinoterapii w Polsce Prof. dr hab. med. Maciej T. Małecki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Wydzielanie
DAWN Postawy Życzenia i Potrzeby cukrzyków (Diabetes Attitudes Wishes & Needs)
Biuro obsługi klienta Novo Nordisk Przewodnik po insulinoterapii metodą BASAL BOLUS 0845 600 5055 Koszt jak za połączenie lokalne. Rozmowy mogą być nagrywane w celach szkoleniowych. (Godziny pracy biura
Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT
Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Odżywianie oparte na tłuszczach jest coraz częściej stosowane w sportach wytrzymałościowych. Jakie korzyści płyną ze wzrostu spożycia lipidów i kiedy można stosować taką
PROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA DOMOWEGO W ORGANIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH. TEL. 509 088 528; pawel.podsiadlo@outlook.
PROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA DOMOWEGO W ORGANIZACJI ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH. TEL. 509 088 528; pawel.podsiadlo@outlook.com KONCEPCJA SZPITALA DOMOWEGO Analiza chorób przewlekłych w Unii Europejskiej.
Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy
Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi
Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na
Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego Podstawy żywienia człowieka Przedmiotowy system oceniania Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla
Rola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna
Analiza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej
Analiza systemów refundacyjnych dotyczących leków na cukrzycę w wybranych krajach Unii Europejskiej Osobom chorym na cukrzycę grożą poważne, specyficzne dla tej choroby powikłania, które mogą prowadzić
KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2
KARTA KURSU Nazwa Podstawy zdrowego żywienia Nazwa w j. ang. Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Mgr inż. Ewelina Trojanowska Zespół dydaktyczny Mgr inż. Ewelina Trojanowska Opis kursu (cele kształcenia)
AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA
AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki KATEDRA INFORMATYKI Event Visualizator sprawozdanie z przebiegu projektu wersja 1.1 z dnia 15.06.2011 Kierunek,
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 48-53 2009
TeleDICOM II system telekonsultacyjny nowej generacji
Konferencja Fundusze europejskie w Małopolsce Kraków, 11 stycznia 2013 TeleDICOM II system telekonsultacyjny nowej generacji Łukasz Czekierda luke@agh.edu.pl Co to są zdalne konsultacje medyczne? Systemy
Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
Szanse i zagrożenia przygotowania RSS na podstawie raportu HTA
Szanse i zagrożenia przygotowania RSS na podstawie raportu HTA Co może być istotne w procesie tworzenia RSS? Magdalena Władysiuk Ustawa refundacyjna W krajach o średnim dochodzie RSSs są szansą na finansowanie
PODSTAWY DIETETYKI metody ustalania zapotrzebowania w stanach chorobowych. Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2014
PODSTAWY DIETETYKI metody ustalania zapotrzebowania w stanach chorobowych Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2014 Prawidłowe żywienie człowieka w stanie chorobowym opiera się na
Zastosowanie technologii Semantic Web w regionalnej sieci telemedycznej
Zastosowanie technologii Semantic Web w regionalnej sieci telemedycznej Michał Kosiedowski (michal.kosiedowski@man.poznan.pl) Cezary Mazurek (mazurek@man.poznan.pl) Raul Palma (rpalma@man.poznan.pl) Plan
SCENARIUSZ LEKCJI. Streszczenie. Czas realizacji. Podstawa programowa
Autorzy scenariusza: SCENARIUSZ LEKCJI OPRACOWANY W RAMACH PROJEKTU: INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA. PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI Z ELEMENTAMI PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH
Pracownia Inżynierii Procesowej
Pracownia Inżynierii Procesowej Aktualizacja oferty styczeń 2016 WŁAŚCICIEL mgr inż. Alicja Wróbel Absolwent Politechniki Opolskiej, Wydziału Zarzadzania i Inżynierii Produkcji Rysunek techniczny 2D 3D
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Postępowanie w stanach nagłych: I II III IV Hipoglikemia Cukrzycowa kwasica ketonowa
Architektura Systemu. Architektura systemu umożliwia kontrolowanie iteracyjnego i przyrostowego procesu tworzenia systemu.
Architektura Systemu Architektura systemu umożliwia kontrolowanie iteracyjnego i przyrostowego procesu tworzenia systemu. Architektura jest zbiorem decyzji dotyczących: organizacji systemu komputerowego,
Via Medica. www.cukrzyca.info.pl
Redaktor Naukowy: Prof. dr hab. med. Jacek Sieradzki Redaktor Prowadzący: Dr hab. med. Maciej Małecki Małopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Katedra Chorób Metabolicznych 31 501 Kraków,
OBIEG INFORMACJI I WSPOMAGANIE DECYZJI W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH
OBIEG INFORMACJI I WSPOMAGANIE DECYZJI W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH AGENDA Prezentacja firmy Tecna Informacja i jej przepływ Workflow i BPM Centralny portal informacyjny Wprowadzanie danych do systemu Interfejsy
U ług u i g teleme m dyc y zne n w w regi g on o a n lne n j słu u bi b e z dr d ow o i w a Mich c ał a K o K si s ed e owsk s i
Usługi telemedyczne w regionalnej służbie zdrowia Michał Kosiedowski Tradycyjna służba zdrowia Brak współpracy pomiędzy jednostkami służby zdrowia pacjent w jednym czasie leczony jest w obrębie jednej
REFERAT O PRACY DYPLOMOWEJ
REFERAT O PRACY DYPLOMOWEJ Temat pracy: Projekt i realizacja elektronicznego dziennika ocen ucznia Autor: Grzegorz Dudek wykonanego w technologii ASP.NET We współczesnym modelu edukacji, coraz powszechniejsze
SAMOKONTROLA CUKRZYCY
SAMOKONTROLA CUKRZYCY Alicja Szewczyk Klinika Endokrynologii i Diabetologii Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Polska Federacja Edukacji w Diabetologii Uniwersytet Zdrowia 2015r. Problem 1 Jak
Tom 6 Opis oprogramowania
Część 4 Narzędzie do wyliczania wielkości oraz wartości parametrów stanu Diagnostyka stanu nawierzchni - DSN Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Warszawa, 30 maja 2012 Historia dokumentu Nazwa
Komentarz dietetyk 321[11]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 16 Strona 2 z 16 Strona 3 z 16 Strona 4 z 16 Strona 5 z 16 Strona 6 z 16 Strona 7 z 16 Strona 8 z 16 W pracach egzaminacyjnych oceniane były następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej.
Modelowanie metabolizmu węglowodanów
Modelowanie dynamicznych systemów biocybernetycznych cd. Wykład nr 1 z kursu Biocybernetyki dla Inżynierii Biomedycznej prowadzonego przez Prof. Ryszarda Tadeusiewicza Przykład modelowania cybernetycznego
Rozpoznanie, objawy cukrzycy, wydzielanie insuliny, receptor dla insuliny, patomechanizm cukrzycy typu 1 i typu 2
Farmakoterapia cukrzycy Leki stosowane w leczeniu cukrzycy Co oznacza termin cukrzyca Grupa schorzeń metabolicznych, których wspólną cechę stanowi hiperglikemia jako wynik absolutnego i/lub względnego
EXR - EASY XBRL REPORTING
1 - EASY XBRL REPORTING Program do tworzenia sprawozdań finansowych START prezentacji 2 O programie System (Easy XBRL Reporting) zaprojektowany został aby usprawnić procesy szeroko rozumianej sprawozdawczości
Zastosowanie symulacji Monte Carlo do zarządzania ryzykiem przedsięwzięcia z wykorzystaniem metod sieciowych PERT i CPM
SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA w Warszawie STUDIUM MAGISTERSKIE Kierunek: Metody ilościowe w ekonomii i systemy informacyjne Karol Walędzik Nr albumu: 26353 Zastosowanie symulacji Monte Carlo do zarządzania ryzykiem
Projekt przejściowy 2015/2016 BARTOSZ JABŁOŃSKI, TOMASZ JANICZEK
Projekt przejściowy 2015/2016 BARTOSZ JABŁOŃSKI, TOMASZ JANICZEK Kto? dr inż. Tomasz Janiczek tomasz.janiczek@pwr.edu.pl s. P1.2, C-16 dr inż. Bartosz Jabłoński bartosz.jablonski@pwr.edu.pl s. P0.2, C-16
I rok. semestr 1 semestr 2 15 tyg. 15 tyg. Razem ECTS. laborat. semin. ECTS. konwer. wykł. I rok. w tym. Razem ECTS. laborat. semin. ECTS. konwer.
Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach Kierunek Informatyka studia I stopnia inżynierskie studia stacjonarne 08- IO1S-13 od roku akademickiego 2015/2016 A Lp GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH kod Nazwa modułu
Uniwersytet Wirtualny VU2012
XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny VU2012 M o d e l N a r z ę d z i a P r a k t y k a Andrzej ŻYŁAWSKI Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki Marcin GODZIEMBA-MALISZEWSKI Instytut Technologii Eksploatacji
Informatyka w medycynie Punkt widzenia kardiologa
Informatyka w medycynie Punkt widzenia kardiologa Lech Poloński Mariusz Gąsior Informatyka medyczna Dział informatyki zajmujący się jej zastosowaniem w ochronie zdrowia (medycynie) Stymulacja rozwoju informatyki
Finansowanie świadczeń telemedycznych z prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych
Finansowanie świadczeń telemedycznych z prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych Dr n. med. Piotr Soszyński Telemedycyna zastosowanie technologii z obszaru telekomunikacji i informatyki w celu świadczenia opieki
Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy moduł specjalności informatyka medyczna Rodzaj zajęć: wykład, projekt TELEMEDYCYNA Telemedicine Forma studiów: studia stacjonarne
Spis treści. Wstęp... 7
Spis treści Wstęp.... 7 Co powinniśmy wiedzieć na temat cukrzycy?.... 9 Czym jest cukrzyca?... 9 Jakie są rodzaje cukrzycy?... 10 W jaki sposób można zapobiegać cukrzycy?... 12 Jakie są objawy cukrzycy?...
Aparaty słuchowe Hi-Fi z Multiphysics Modeling
Aparaty słuchowe Hi-Fi z Multiphysics Modeling POLITECHNIKA POZNAŃSKA Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Mechanika i Budowa Maszyn Technologia Przetwarzania Materiałów Prowadzący: dr hab. Tomasz Stręk
Spring Framework - wprowadzenie i zagadnienia zaawansowane
Program szkolenia: Spring Framework - wprowadzenie i zagadnienia zaawansowane Informacje ogólne Nazwa: Kod: Kategoria: Grupa docelowa: Czas trwania: Forma: Spring Framework - wprowadzenie i zagadnienia
5. Województwo, w którym mieści się Pani/Pana główne miejsce pracy: G. mazowieckie. H. opolskie. I. podkarpackie. J. podlaskie. K.
G. G. Page 1 D. D. D. Page 2 METRYCZKA Jeżeli Pani/Pan zatrudniona/y jest u więcej niż jednego pracodawcy proszę o udzielnie odpowiedzi w całej ankiecie zgodnie z głównym miejscem pracy (powyżej 50% czasu
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu
MÓJ DZIENNICZEK HIPOGLIKEMII
Termin hipoglikemia ( epizod hipoglikemii ) odnosi się do spadku poziomu glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl 1, chociaż dokładna wartość może się różnić u poszczególnych osób. Hipoglikemia może mieć wiele
Co to jest cukrzyca?
CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: SYSTEMY INFORMATYCZNE WSPOMAGAJĄCE DIAGNOSTYKĘ MEDYCZNĄ Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy moduł specjalności informatyka medyczna Rodzaj zajęć: wykład, projekt
PROCEDURA OBSŁUGI INCYDENTÓW I WNIOSKÓW NA REALIZACJĘ USŁUG W SYSTEMACH INFORMATYCZNYCH. załącznik do ZR 154/2014 z dnia 22 grudnia 2014 roku
PROCEDURA OBSŁUGI INCYDENTÓW I WNIOSKÓW NA REALIZACJĘ USŁUG W SYSTEMACH INFORMATYCZNYCH załącznik do ZR 154/2014 Spis treści I. CEL I ZAKRES OBOWIĄZYWANIA INSTRUKCJI... 3 II. DEFINICJE I SKRÓTY... 3 III.
System zarządzający grami programistycznymi Meridius
System zarządzający grami programistycznymi Meridius Instytut Informatyki, Uniwersytet Wrocławski 20 września 2011 Promotor: prof. Krzysztof Loryś Gry komputerowe a programistyczne Gry komputerowe Z punktu
DLA SEKTORA INFORMATYCZNEGO W POLSCE
DLA SEKTORA INFORMATYCZNEGO W POLSCE SRK IT obejmuje kompetencje najważniejsze i specyficzne dla samego IT są: programowanie i zarządzanie systemami informatycznymi. Z rozwiązań IT korzysta się w każdej
Grzegorz Ruciński. Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki 2011. Promotor dr inż. Paweł Figat
Grzegorz Ruciński Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki 2011 Promotor dr inż. Paweł Figat Cel i hipoteza pracy Wprowadzenie do tematu Przedstawienie porównywanych rozwiązań Przedstawienie zalet i wad porównywanych
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 15 września 2011 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 15 września 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej Na podstawie art. 31d ustawy
TELEMEDYCYNA I E-ZDROWIE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TELEMEDYCYNA I E-ZDROWIE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ PROPOZYCJA WYKORZYSTANIA KONCEPCJI SZPITALA
Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
ZAŁĄCZNIK NR 1 DO SIWZ
ZAŁĄCZNIK NR 1 DO SIWZ OPIS TECHNICZNY Pompa insulinowa dla pacjentów w wieku do lat 6-ciu lub z małym zapotrzebowaniem na insulinę - 4 szt. znak sprawy: Z/13/PN/13 Zadanie 1 nazwa, typ,... rok produkcji...,