Modelowanie metabolizmu węglowodanów

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Modelowanie metabolizmu węglowodanów"

Transkrypt

1 Modelowanie dynamicznych systemów biocybernetycznych cd. Wykład nr 1 z kursu Biocybernetyki dla Inżynierii Biomedycznej prowadzonego przez Prof. Ryszarda Tadeusiewicza Przykład modelowania cybernetycznego systemów biologicznych Modelowanie metabolizmu węglowodanów Model metabolizmu węglowodanów jest ciekawym przykładem dynamicznego biologicznego systemu ze sprzężeniem zwrotnym Węglowodany x 1 (t) Insulina x 2 (t) Poziom cukru y 1 (t) W modelu tym całe ciało człowieka jest traktowane jako dwuwymiarowy na wejściu i jednowymiarowy na wyjściu model dynamiczny typu 2. x 1 (t) Metabolizm glukozy y 1 (t) Węglowodany x 1 (t) Insulina x 2 (t) Metabolizm węglowodanów Poziom cukru y 1 (t) x 2 (t) y 2 (t) Wydzielanie insuliny 1

2 Ciało człowieka do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje energii. To był ogólny schemat. A teraz trochę szczegółów Czerpie ją głównie z węglowodanów znajdujących się w produktach zbożowych, owocach i warzywach. W procesie trawienia węglowodany są rozkładane są na cukry proste, takie jak glukoza, fruktoza i galaktoza. Glukoza przenika do krwi i jest rozprowadzana do poszczególnych komórek ciała, gdzie jest przetwarzana w energię. Glukoza przenika do krwi i jest rozprowadzana do poszczególnych komórek ciała, gdzie jest przetwarzana w energię. Glukoza Energia Jednak, aby komórki mogły zużytkować glukozę jako materiał energetyczny, we krwi musi być obecna insulina. Insulina jest hormonem wytwarzanym przez trzustkę, który aktywuje procesy prowadzące do przejścia glukozy z naczyń krwionośnych do komórek. Docelowymi tkankami dla działania insuliny są: wątroba, tkanka mięśniowa i tłuszczowa Glikemię, czyli zawartość glukozy we krwi oznacza się w mg/dl, bądź w mmol/l. Zależność między dwoma jednostkami określa wzór: mg/dl = mmol/l * 18 2

3 16 mg/dl Żyła 16 mg/dl Wzrost poziomu glukozy Dla oceny stanu organizmu istotny jest poziom stężenia glukozy we krwi zarówno na czczo, po minimum ośmiogodzinnym poście (ang. Fast Plasma Glucose - FPG) jak i po posiłku, czyli glikemia poposiłkowa (ang. Postprandial Glucose - PPG). Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne określiło dwa kryteria rozpoznania cukrzycy: Ocena Stężenie glukozy na czczo Glikemia w 2 godziny po doustnym podaniu 75g glukozy Cukrzyca 126 mg/dl (7. mmol/l) 2 mg/dl (11.1 mmol/l) Upośledzona tolerancja glukozy Prawidłowy poziom mg/dl ( mmol/l) <1 mg/dl (<5.5 mmol/l) mg/dl ( mmol/l) <14 mg/dl (<7.8 mmol/l) Indeks glikemiczny IG- określa kinetykę stężenia poziomu glukozy we krwi po spożyciu określonej ilości i rodzaju węglowodanów. Zapamiętajmy: poziom prawidłowy 1 mg/dl Gdy przeładowana glukozą krew przepływa przez nerki, to nadmiar glukozy przenika do moczu Model metabolizmu węglowodanów - struktura Tętnica 25 mg/dl glukozy 25 mg/dl MOCZ 25 mg/dl 9 mg/dl Mocz 9 mg/dl 3

4 Rola insuliny Oto cząsteczka insuliny Powstawanie i dystrybucja insuliny Czynniki regulujące wydzielanie insuliny 4

5 Model glukoza-insulina Składniki modelu Produkcja i utylizacja glukozy przez wątrobę Wykorzystanie glukozy przez czerwone krwinki i centralny układ nerwowy Wydalanie glukozy z moczem Absorpcja i wydalanie insuliny Zależności zachodzące w modelu metabolizmu węglowodanów Model wykorzystuje zmienne stanu: 1.CHO ilość niewchłoniętych węglowodanów w przewodzie pokarmowym, 2.BG ilość glukozy w kompartmencie krwi, Program modelujący zmiany glukozy we krwi zmienne procesu: 1.GUT ABS ilość glukozy wchłanianej w przewodzie pokarmowym, 2.RENAL CL klirens nerkowy, 3.INS- INDEP UTIL insulino-niezależna utylizacja glukozy, 4.INS DEP UTIL insulino-zależna utylizacja glukozy, 5.GLU-PROD produkcja glukozy w wątrobie, zmienne wejściowe: 1.MEAL - ilość spożytych węglowodanów w danym czasie, 2.INS-INJ ilość wstrzykniętej insuliny oraz parametry, charakteryzujące danego pacjenta: Upływ czasu 1.INS-SENS wrażliwość na insulinę, od której zależy ilość insuliny aktywnej ACT-INS NPH-MAX maksymalny czas, po którym insulina długodziałająca osiągnie swój szczyt działania Panel pozwalający wykorzystać symulację do optymalizacji diety i terapii Równania modelu (1) Jak już wiemy stan równowagi w organizmie zachodzi, gdy mamy stały poziom glukozy we krwi np. w nocy. Możemy to zapisać za pomocą następujących funkcji: Produkcja glukozy(t) = Utylizacja glukozy(t) lub inaczej: Produkcja glukozy(t) - Utylizacja glukozy(t) = 5

6 Równania modelu (2) Jeśli Produkcja > Utylizacja to następuje wzrost a więc zmiana na plus ilości glukozy. Jeśli Produkcja < Utylizacja to następuje jej spadek w czasie. Niech aktualne stężenie glukozy w danym momencie określa nam zmienna g, a stężenie insuliny zmienna i. Oznaczmy przez Δg zmianę ilościową glukozy a przez Δt czas, w jakim ta zmiana nastąpiła. Nasze ogólne równanie zmiany ilości glukozy w czasie zapisujemy, więc następująco: Dla insuliny zapisujemy podobnie: = Produkcja glukozy (t) - Utylizacja glukozy(t) = Produkcja insuliny (t) - Utylizacja insuliny(t) W rzeczywistych modelach pojawiają się tu równania różniczkowe... Równania modelu (3) Wypiszmy procesy zwiększające stężenie glukozy. Poziom jej będzie się zwiększał w miarę przenikania do krwioobiegu cukru z posiłku. Niech G(t) będzie pewną funkcją opisująca strumień glukozy przenikającej do krwi po posiłku. Oczywiście na czczo G(t) =. Gdyby było to jedyne źródło glukozy człowiek w kilka godzin po posiłku byłby narażony na śmierć głodową! Mamy jednak dodatkowe, wewnętrzne źródło glukozy, jakim jest glikogen zgromadzony w wątrobie lub mięśniach. Można też czerpać energię z tkanki tłuszczowej, gdy tylko poziom glukozy we krwi spadnie poniżej pewnego bezpiecznego poziomu, który nazwiemy tutaj Φ. Równania modelu (4) Ilość uwalnianego cukru z zapasów jest proporcjonalna do zagrożenia, a więc różnicy Φ g (różnicy pomiędzy poziomem bezpiecznym a aktualnym). Im większy aktualny niedobór, czyli im bardziej organizm jest zagrożony głodem - tym intensywniej wątroba pracuje i tym większa jest wewnętrzna produkcja glukozy. Ta proporcjonalna i (w założeniu) liniowa zależność może być różna dla różnych ludzi, stąd dodamy pewien parametr ω określający jak szybko dany organizm na różnicę reaguje: Produkcja glukozy(t) = ω(φ g) + G(t), = G(t), g > Φ (po posiłku) g Φ (na czczo lub głód) Co z utylizacją glukozy? Równania modelu (5) Wiemy, że insulina w naszym kontenerze odkręca krany umożliwiające odpływ glukozy do komórek. Im więcej insuliny tym więcej glukozy zostanie usunięte. Zależność taka w języku matematyki to funkcja i*g. Aby odróżnić procesy u różnych ludzi dodamy pewien, inny u każdego z nas, parametr ν. Utylizacja glukozy zależna od insuliny (t) = νig Równania modelu (6) Warto w tym momencie przedstawić znaczenie parametru ν. Im jesteśmy starsi, tym komórki wolniej i oporniej reagują na działanie insuliny. Możemy to sobie wyobrazić, jako proces pewnego zacinania się zaworów wpuszczających glukozę do komórki. Również, jeśli nasza dieta jest nieprawidłowa, jemy dużo potraw mącznych i słodyczy nasze receptory (zawory) są w ciągłym ruchu i szybciej się zużywają. Sytuacja taka w medycznej terminologii zwana jest insulinoopornością. Gdy komórki nie reagują na insulinę trzustka stara się jej wyprodukować jeszcze więcej i więcej, pracując niezwykle intensywnie, co często powoduje zniszczenie samej trzustki. Równania modelu (7) Ponieważ komórki, mimo obecności insuliny nie chcą glukozy przyjmować jej poziom rośnie niebezpiecznie i mówimy o cukrzycy typu II, na którą często chorują właśnie ludzie starsi. 6

7 Równania modelu (8) Komórki niektórych narządów (na przykład mózgu), od których zależy w ogromnej mierze przetrwanie organizmu mogą pobierać glukozę z krwi nawet bez insuliny. Stopień utylizacji glukozy przez te tkanki zależy (w pewnym uproszczeniu) od jej stężenia. Współczynnik tej proporcjonalności oznaczono jako λ, zaś równanie procesu można zapisać w następującej postaci: Insulino-niezależna utylizacja glukozy(t) = λg, Równania modelu (9) Opisaliśmy już w pełni proces wprowadzania i usuwanie glukozy z krwi. Czas na insulinę. Jest ona produkowana jedynie gdy poziom glukozy będzie większy od poziomu bezpiecznego, dzieje się tak np. po posiłku, kiedy poziom glukozy rośnie powyżej znanego nam już poziomu Φ. Ponownie zakładamy, że obowiązuje zależność liniowa: im różnica (nadmiar glukozy) większa, tym więcej wydziela się insuliny. Wprowadźmy parametr β, aby nasza funkcja produkcji insuliny stała się bardziej uniwersalna. Możemy założyć, że każdy człowiek ma nieco inne β. Produkcja insuliny(t) =, g Φ (na czczo) = β(g Φ), g > Φ Równania modelu (1) Parametr β jest równie ważny co parametr ν. U zdrowych osób trzustka z łatwością produkuje insulinę w przypadku nadmiaru glukozy (wyznaczanego z zależności g Φ). Jeśli jednak β będzie bardzo małe (bliskie ), to w naszym modelu nawet największy i najgroźniejszy nadmiar glukozy nie spowoduje odpowiedniej produkcji insuliny! Taka sytuacja ma miejsce w przypadku osób chorych na cukrzycę typu I. Choroba ta występuje zazwyczaj już od młodości, i charakteryzuje się tym, iż trzustka produkuje niezwykle małe ilości insuliny lub nie produkuje jej wcale, co prowadzi do utrzymującego się zbyt dużego poziomu cukru we krwi. Równania modelu (11) Osoby chore na cukrzycę typu I muszą wstrzykiwać insulinę lub stosują specjalne pompy insulinowe, tzw. sztuczne trzustki, wprowadzające sztucznie wyprodukowaną insulinę z zewnątrz do krwioobiegu. Tu się pojawia czynnik związany z inżynierią biomedyczną. Równania modelu (12) Usuwanie nadmiaru insuliny z krwi. Finalne równania w postaci różniczkowej: Podczas gdy trzustka produkuje insulinę w ilości proporcjonalnej do pojawiającej się glukozy, enzymy strażnicy równowagi - insulinazy rozkładają insulinę usuwając ją tym samym z krwioobiegu. W modelu liniowym zakładamy, iż insulina jest usuwana w ilości proporcjonalnej do jej koncentracji we krwi. Mamy to do czynienia z pewnym, różnym dla każdego organizmu, współczynnikiem proporcjonalności α. Destrukcja insuliny(t) = α i 7

8 Glukoza[mg/dl] Insulina[mU/ml] Domyślne wartości parametrów modelu Parametr Wartości Wartości Wartości Jednostki Człowiek Cukrzyca typ I Cukrzyca typ II zdrowy α [ml / h] β 143 2% wartości 143 [mu*ml / h] ν % wartości [m1/ (mu * h)] μ [ml / h] λ [ml / h] ω [ml / h] Φ [mg / ml] Doskonalszy model Stolwika i Hardy ego uwzględniający dodatkowe drogi utylizacji glukozy i jej wewnętrzną produkcję z glukagonu (stałą na poziomie ) Model zaprogramowany w Matlabie Wyniki symulacji modelu osoba zdrowa Inny przykład wyników Osoba zdrowa Dynamika glukozy Wyniki symulacji modelu osoba chora typ I Dynamika insuliny

9 Insulina[mU/ml] Glukoza[mg/dl] Glukoza[mg/dl] Insulina[mU/ml] Glukoza[mg/dl] Insulina[mU/ml] Inny przykład wyników Inny przykład wyników Cukrzyca typu I bez podania insuliny Dynamika glukozy Cukrzyca typu I z podaniem insuliny Dynamika glukozy Dynamika insuliny Dynamika insuliny Wyniki symulacji modelu osoba chora typ II Inny przykład wyników 13 Cukrzyca typu II Dynamika glukozy Dynamika insuliny Glukometr Accu-Chek Active Profil działania insuliny podstawowej - Insulatard 9

10 Jednostki Jednostki Jednostki Jednostki Profil działania insuliny o krótkim czasie działania - Actrapid Intensywna insulinoterapia Pompa insulinowa 1,2 1,8 Dawka podstawowa Zestawienie pomp insulinowych,6,4, Godzina Producent Disetronic D- TRONplus Disetronic Medical Systems Inc. Mini-Med. Paradigm 722 Medtronic Diabetes CozMore Insulin Technology System Smiths Medical MD, Inc. Bolus prosty Waga 125 g 18 g 94 g 14 Bateria 1 bateria PowerPack 1 AAA 1 AAA Najmniejszy bolus,1 j.,1 j.,5 j Godzina Zakres bazy,1 25 j./h,1 35 j./h,5 35 j./h Dzienny profil insuliny ,5 3 Bolus przedłużony Cena 7 26 zł, pompa działa 4 lata zł, z pilotem oraz z transmiterem 12 6 zł Godzina Baza Bolus 2,5 2 1,5 1, Minuty Dodatki Kalkulator bolusa, pilot, blokada Podświetlany ekran, blokada klawiatury, możliwość użytkowania klawiatury, możliwość wraz z systemem monitorującym stosowania oryginalnej poziom glukozy, podświetlany ampułki z insuliną. ekran. Kalkulator bolusa, blokada klawiatury, podświetlany ekran, możliwość stosowania z systemem monitorującym poziom glukozy. System do ciągłego monitorowania stężenia glukozy w płynie śródmiąższowym Guardian RT System Nocnej Normo-Glikemii 1

11 Schemat działania systemu Schemat realizacji intensywnej insulinoterapii Schemat systemu Tele-DiaPreT: CSK centralny serwer kliniczny, KMTP komórkowy moduł teletransmisyjny pacjenta,smtp standardowy moduł teletransmisyjny pacjenta Schemat funkcjonalny noszonego modułu pacjenta Sposób wprowadzania wyniku oznaczenia stężenia glukozy we krwi do bazy danych dziennika samokontroli w noszonym module pacjenta systemu TeleMed Wykres zmian wskaźnika J utworzony w module wizualizacji przebiegu leczenia J =,324 (MBG + SD) 2 gdzie MBG i SD oznaczają odpowiednio wartość średnią glikemii i odchylenie standardowe wyników glikemii od wartości średniej i wyrażone są w mmol/l. 11

12 Schemat blokowy centralnej bazy danych serwera systemu TeleMed Baza wiedzy systemu TeleMed na temat wartości kalorycznej i zawartości węglowodanów w produktach spożywczych Przykładowe wykresy dostępne w module graficznej analizy wyników leczenia systemu TeleMed przedstawiające: Schemat działania systemu TeleMed (a) dzień modalny, (b) glikemie, (c) wskaźniki dobowe Analiza dna oka w cukrzycy Stężenie glukozy w (a) poszczególnych dniach tygodnia, (b) w ciągu dni roboczych (c) w trakcie sobót i niedziel 12

13 Dwa tryby oceny zmian obrazu siatkówki w czasie Przy badaniu istotne znaczenie ma jakość obrazu siatkówki Stężenie HbA1c jako miara stopnia wyrównania metabolicznego Hemoglobina A1c jest jednym z ponad 7 znanych typów hemoglobiny ludzkiej HbA1c powstaje w wyniku dwuetapowej reakcji nieenzymatycznej, trwającej przez cały czas życia erytrocytów. Biorąc pod uwagę aktualny stan wiedzy na temat procesu glikacji hemoglobiny, można uznać, że poziom HbA1c, występujący w dowolnej równowiekowej kohorcie erytrocytów, powinien odzwierciedlać scałkowany przebieg glikemii w czasie od powstania erytrocytów do chwili oznaczenia stężenia HbA1c. 13

ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek

ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka

Bardziej szczegółowo

Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych

Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii

Bardziej szczegółowo

Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT

Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Dieta ketogenna ARKADIUSZ KOGUT Odżywianie oparte na tłuszczach jest coraz częściej stosowane w sportach wytrzymałościowych. Jakie korzyści płyną ze wzrostu spożycia lipidów i kiedy można stosować taką

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? CEL/75/11/09 Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym

Bardziej szczegółowo

Co to jest cukrzyca?

Co to jest cukrzyca? Co to jest cukrzyca? Praktyczny przewodnik WSTĘP Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii dla

Bardziej szczegółowo

Ostre infekcje u osób z cukrzycą

Ostre infekcje u osób z cukrzycą Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3. Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi

ĆWICZENIE 3. Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi ĆWICZENIE 3 Farmakokinetyka nieliniowa i jej konsekwencje terapeutyczne na podstawie zmian stężenia fenytoiny w osoczu krwi Celem ćwiczenia jest wyznaczenie podstawowych parametrów charakteryzujących kinetykę

Bardziej szczegółowo

Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca

Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1. Farmakokinetyka podania dożylnego i pozanaczyniowego leku w modelu jednokompartmentowym

ĆWICZENIE 1. Farmakokinetyka podania dożylnego i pozanaczyniowego leku w modelu jednokompartmentowym ĆWICZENIE 1 Farmakokinetyka podania dożylnego i pozanaczyniowego leku w modelu jednokompartmentowym Celem ćwiczenia jest wyznaczenie parametrów farmakokinetycznych leków podanych w jednorazowych dawkach:

Bardziej szczegółowo

Bądź aktywny fizycznie!!!

Bądź aktywny fizycznie!!! Bądź aktywny fizycznie!!! Aktywność fizyczna RUCH jest potrzebny każdemu człowiekowi. Regularne ćwiczenia wpływają na dobre samopoczucie i lepsze funkcjonowanie organizmu. Korzyści z systematycznej

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych

Bardziej szczegółowo

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH

POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika

Bardziej szczegółowo

Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska. Leczenie cukrzycy metodą transplantacji komórek.

Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska. Leczenie cukrzycy metodą transplantacji komórek. Nowe techniki i technologie dla medycyny Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska 1 Budowa trzustki Położenie trzustki i dwunastnicy 2 Budowa trzustki

Bardziej szczegółowo

dotyczy: postępowania na dostawę pomp insulinowych dla dzieci i dorosłych

dotyczy: postępowania na dostawę pomp insulinowych dla dzieci i dorosłych Toruń, dnia 17-03-2016 r. W.Sz.Z: TZ 280 29/16 W/g listy adresowej dotyczy: postępowania na dostawę pomp insulinowych dla dzieci i dorosłych W związku z otrzymanymi zapytaniami do Specyfikacji Istotnych

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca. epidemia XXI wieku

Cukrzyca. epidemia XXI wieku Cukrzyca epidemia XXI wieku Typy cukrzycy Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 1 (Insulinozależna, Młodzieńcza) Cukrzyca ciążowa i przedciążowa Cukrzyca noworodków (wrodzona i przejściowa) Cukrzyca typu LADA

Bardziej szczegółowo

Źródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska

Źródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska Źródła energii dla mięśni mgr. Joanna Misiorowska Skąd ta energia? Skurcz włókna mięśniowego wymaga nakładu energii w postaci ATP W zależności od czasu pracy mięśni, ATP może być uzyskiwany z różnych źródeł

Bardziej szczegółowo

LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych

LP Panel tarczycowy 1. TSH 2. Ft3 3. Ft4 4. Anty TPo 5. Anty Tg. W przypadku występowania alergii pokarmowych lub wziewnych Proszę o wykonanie następujących badań laboratoryjnych (z krwi), na część z nich można uzyskać skierowanie od lekarza*: Dodatkowo: Badania podstawowe: W przypadku podejrzenia nieprawidłowej pracy tarczycy

Bardziej szczegółowo

Częstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.

Częstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),

Bardziej szczegółowo

W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.

W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii

Bardziej szczegółowo

DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE

DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE DZIECKO Z CUKRZYCĄ W SZKOLE Sylwia Musioł STATYSTYKI NA ŚWIECIE ŻYJE BLISKO 3OO MILIONÓW LUDZI CHORYCH NA CUKRZYCĘ SZACUJE SIĘ, ŻE LICZBA TA W CIĄGU JEDNEGO POKOLENIA WZROŚNIE DO OKOŁO 500 MILIONÓW W POLSCE

Bardziej szczegółowo

Hipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.

Hipoglikemia Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. Hipoglikemia Hipoglikemia Hipoglikemia, zwana inaczej niedocukrzeniem, oznacza obniżanie stężenia glukozy we krwi do wartości poniżej 55 mg/dl (3,1 mmol/l) Niekiedy objawy hipoglikemii mogą wystąpić przy

Bardziej szczegółowo

Poznaję cukrzycę. Hipoglikemia Wysiłek fizyczny

Poznaję cukrzycę. Hipoglikemia Wysiłek fizyczny Poznaję cukrzycę Hipoglikemia Wysiłek fizyczny Dr n. med. Agnieszka Szypowska Dr n. med. Hanna Trippenbach-Dulska Lek. med. Maria Lipka Lek. med. Anna Ramotowska Przyczyny i objawy hipoglikemii Hipoglikemia

Bardziej szczegółowo

Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy

Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy

Bardziej szczegółowo

Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym

Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Badanie POInT (Primary Oral Insulin Trial) Leczenie doustną insuliną w celu prewencji cukrzycy o podłożu autoimmunizacyjnym Drodzy Rodzice/Opiekunowie Chcemy objąć Państwa dziecko troskliwą, specjalistyczną

Bardziej szczegółowo

Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko

Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów

Bardziej szczegółowo

SAMOKONTROLA CUKRZYCY

SAMOKONTROLA CUKRZYCY SAMOKONTROLA CUKRZYCY Alicja Szewczyk Klinika Endokrynologii i Diabetologii Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka Polska Federacja Edukacji w Diabetologii Uniwersytet Zdrowia 2015r. Problem 1 Jak

Bardziej szczegółowo

Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości

Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA

Bardziej szczegółowo

Wymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.

Wymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06. Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej

Bardziej szczegółowo

mgr Grzegorz Kępa Wykładowca AWF Warszawa Trener I klasy w kulturystyce i fitness Specjalista ds. żywienia i suplementacji w sporcie

mgr Grzegorz Kępa Wykładowca AWF Warszawa Trener I klasy w kulturystyce i fitness Specjalista ds. żywienia i suplementacji w sporcie mgr Grzegorz Kępa Wykładowca AWF Warszawa Trener I klasy w kulturystyce i fitness Specjalista ds. żywienia i suplementacji w sporcie Węglowodany są to związki organiczne składające się z węgla, wodoru

Bardziej szczegółowo

Pompy insulinowe budowa, zasada działania. Ewelina Staszak

Pompy insulinowe budowa, zasada działania. Ewelina Staszak Pompy insulinowe budowa, zasada działania Ewelina Staszak Krótko o pompach insulinowych Pompy insulinowe to niewielkie urządzenia ułatwiające życie diabetykom. Służą do monitorowania i dostarczania organizmowi

Bardziej szczegółowo

CUKRZYCA NARASTAJĄCY PROBLEM SPOŁECZNY. Marlena Rożen

CUKRZYCA NARASTAJĄCY PROBLEM SPOŁECZNY. Marlena Rożen CUKRZYCA NARASTAJĄCY PROBLEM SPOŁECZNY Marlena Rożen CO TO JEST CUKRZYCA? Cukrzyca łacińska nazwa: Diabetes mellitus, ma związek z metabolizmem organizmu to choroba związana z odżywianiem, trawieniem i

Bardziej szczegółowo

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W ujęciu fizjologicznym jest to: każda

Bardziej szczegółowo

TIENS L-Karnityna Plus

TIENS L-Karnityna Plus TIENS L-Karnityna Plus Zawartość jednej kapsułki Winian L-Karnityny w proszku 400 mg L-Arginina 100 mg Niacyna (witamina PP) 16 mg Witamina B6 (pirydoksyna) 2.1 mg Stearynian magnezu pochodzenia roślinnego

Bardziej szczegółowo

Odkrycie insuliny było jednym

Odkrycie insuliny było jednym INSULINOTERAPIA Maciej Pawłowski Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Odkrycie insuliny było jednym z najważniejszych odkryć współczesnej medycyny. Po raz pierwszy insulinę

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę!

Światowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę! Światowy Dzień Zdrowia 2016 - Pokonaj cukrzycę! Cukrzyca logo -międzynarodowy symbol walki z cukrzycą Tło slajdów: http://www.scitecnutrition.com/pl/catalog/guide_to_vitamins/images/guide_to_vitamins-07.jpg?v=2

Bardziej szczegółowo

10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY

10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY 10 FAKTÓW NA TEMAT CUKRZYCY FAKT 1. Około 347 mln ludzi na świecie choruje na cukrzycę. Istnieje rosnąca globalna epidemia cukrzycy, u której podłoża leży szybki przyrost przypadków nadwagi i otyłości

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 14 LISTOPADA

ŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 14 LISTOPADA ŚWIATOWY DZIEŃ CUKRZYCY 14 LISTOPADA 14 listopada, jak co roku, obchodzony jest Światowy Dzieo Cukrzycy. Decyzją Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF), motywem przewodnim w tym roku będzie cukrzyca

Bardziej szczegółowo

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać

Bardziej szczegółowo

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Jak cukrzyca może wpłynąć na Twoje życie Hipoglikemia. Hiperglikemia CUKRZYCA ZAGROŻENIA W CHOROBIE Cukrzyca to poważna choroba. Ponieważ występuje dość często,

Bardziej szczegółowo

Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy

Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi

Bardziej szczegółowo

Nowe technologie w dozowaniu insuliny i monitorowaniu glikemii. Teresa Benbenek-Klupa Tomasz Klupa

Nowe technologie w dozowaniu insuliny i monitorowaniu glikemii. Teresa Benbenek-Klupa Tomasz Klupa Nowe technologie w dozowaniu insuliny i monitorowaniu glikemii. Teresa Benbenek-Klupa Tomasz Klupa Najszybciej rozwijające się obszary w zaawansowanej technologii w diabetologii Osobiste pompy insulinowe

Bardziej szczegółowo

Żywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie

Żywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA ROZPOZNAWANIA CUKRZYCY. Glikemia na czczo dwukrotne potwierdzenie glikemii >126 mg/dl ( 7 mmol/l)

KRYTERIA ROZPOZNAWANIA CUKRZYCY. Glikemia na czczo dwukrotne potwierdzenie glikemii >126 mg/dl ( 7 mmol/l) Cukrzyca jest to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania insuliny lub jej działania albo wydzielania i działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia

Bardziej szczegółowo

Mam cukrzycę. Wezwij lekarza lub pogotowie ratunkowe. Dane Pacjenta. Stosuję następujące leki: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię : Nazwisko: Telefon:

Mam cukrzycę. Wezwij lekarza lub pogotowie ratunkowe. Dane Pacjenta. Stosuję następujące leki: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię : Nazwisko: Telefon: DANE PACJENTA Mam cukrzycę Jeśli wykazuję zaburzenia świadomości i jestem w stanie połykać, to podaj mi CUKIER w dowolnej formie sok, syrop, słodzoną wodę, colę, cukierki lub ciastko i zatelefonuj do mojego

Bardziej szczegółowo

Nowy wymiar samokontroli w cukrzycy.

Nowy wymiar samokontroli w cukrzycy. Nowy wymiar samokontroli w cukrzycy. Prof. dr hab. med. Maciej T. Małecki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Plan wykładu 1. Samokontrola glikemii

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK NR 1 DO SIWZ

ZAŁĄCZNIK NR 1 DO SIWZ ZAŁĄCZNIK NR 1 DO SIWZ OPIS TECHNICZNY Pompa insulinowa dla pacjentów w wieku do lat 6-ciu lub z małym zapotrzebowaniem na insulinę - 4 szt. znak sprawy: Z/13/PN/13 Zadanie 1 nazwa, typ,... rok produkcji...,

Bardziej szczegółowo

Pokonać cukrzycę lek. med. Krzysztof Kubiak

Pokonać cukrzycę lek. med. Krzysztof Kubiak Pokonać cukrzycę lek. med. Krzysztof Kubiak Mielec, 12.04.2014 1. Cukry w ludzkim organizmie: niezbędny składnik diety cukry złożone trawione są do cukrów prostych i wchłaniane do krwi poziom głównego

Bardziej szczegółowo

Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia

Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%

Bardziej szczegółowo

Czym jest cukrzyca? NA CZYM POLEGA DZIAŁANIE INSULINY?

Czym jest cukrzyca? NA CZYM POLEGA DZIAŁANIE INSULINY? Czym jest cukrzyca? Cukrzyca typu 1 rozwija się wtedy, gdy organizm przestaje wytwarzać insulinę. Powoduje to zaburzenie równowagi glukozy (cukru) w organizmie. Jeśli zachorowałeś(-aś) na cukrzycę typu

Bardziej szczegółowo

Zadbaj o swoje zdrowie już dziś

Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Jurata Jurkun Specjalista ds. odżywiania i kontroli wagi Centrum Zdrowego Odżywiania i Kontroli Wagi w Suwałkach Zmiany cywilizacyjne Zmiany cywilizacyjne Transport Zbiory

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA postępowania z dzieckiem chorym na cukrzycę w Szkole Podstawowej w Jarnutach im. Papieża Jana Pawła II

PROCEDURA postępowania z dzieckiem chorym na cukrzycę w Szkole Podstawowej w Jarnutach im. Papieża Jana Pawła II PROCEDURA postępowania z dzieckiem chorym na cukrzycę w Szkole Podstawowej w Jarnutach im. Papieża Jana Pawła II Zadania rodzica: Rodzic powinien przedłożyć szkole następujące informacje i dokumenty: 1.

Bardziej szczegółowo

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie

Bardziej szczegółowo

Wizyty kontrolne. Pomiar poziomu glukozy we krwi. Uwagi lekarza prowadzącego

Wizyty kontrolne. Pomiar poziomu glukozy we krwi. Uwagi lekarza prowadzącego glikemi miar poziomu glukozy we krwi Wizyty kontrolne Samodzielne monitorowanie poziomu glukozy we krwi jest istotnym elementem samokontroli osób z zaburzeniami cukrzycowymi. Uzyskane dane są bardzo cenne

Bardziej szczegółowo

Światowe dni walki z cukrzycą. Lidzbark Welski

Światowe dni walki z cukrzycą. Lidzbark Welski Nowoczesne metody zapobiegania i leczenia cukrzycy Światowe dni walki z cukrzycą Lidzbark Welski 19.11.2016 dr hab n.med Ewa Pańkowska prof. nadzw. diabetolog,pediatra Instytut Diabetologii Warszawa www.instytutdiabetologii.pl

Bardziej szczegółowo

Co pacjent z cukrzycą typu 1 je? To, co lubi. A co lubi? Wszystko! Czego nie powinien jeść? Tego, na co nie potrafi podać insuliny!

Co pacjent z cukrzycą typu 1 je? To, co lubi. A co lubi? Wszystko! Czego nie powinien jeść? Tego, na co nie potrafi podać insuliny! Co pacjent z cukrzycą typu 1 je? To, co lubi. A co lubi? Wszystko! Czego nie powinien jeść? Tego, na co nie potrafi podać insuliny! Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca, aby dieta osób chorujących

Bardziej szczegółowo

Zakup i dostawa pomp insulinowych dla dzieci poniżej 6 roku życia - szt. 7. Producent... Typ... Rok produkcji 2009

Zakup i dostawa pomp insulinowych dla dzieci poniżej 6 roku życia - szt. 7. Producent... Typ... Rok produkcji 2009 Załącznik 3 ZESTAWIENIE PARAMETRÓW TECHNICZNYCH Zakup i dostawa pomp insulinowych dla dzieci poniżej 6 roku życia - szt. 7 Producent... Typ... Rok produkcji 2009 Lp. y wymagany oferowany Punktacja 1. Urządzenie

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl

Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA KIERUNKOWE.

ZAGADNIENIA KIERUNKOWE. ZAGADNIENIA KIERUNKOWE www.ams.wroclaw.pl Trening personalny Trener personalny Kulturystyka Sporty siłowe Trening motoryczny Zajęcia funkcjonalne Wysiłek fizyczny Zmęczenie Zakwasy; glikogen TRENING PERSONALNY

Bardziej szczegółowo

-Trening Personalny : -Trener Personalny: -Kulturystyka: -Sporty siłowe: -Trening motoryczny: -Zajęcia funkcjonalne: -Wysiłek fizyczny : -Zmęczenie:

-Trening Personalny : -Trener Personalny: -Kulturystyka: -Sporty siłowe: -Trening motoryczny: -Zajęcia funkcjonalne: -Wysiłek fizyczny : -Zmęczenie: -Trening Personalny : -Trener Personalny: -Kulturystyka: -Sporty siłowe: -Trening motoryczny: -Zajęcia funkcjonalne: -Wysiłek fizyczny : -Zmęczenie: -Zakwaszenie: -Glikogen: Trening personalny: Indywidualnie

Bardziej szczegółowo

CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska

CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan

Bardziej szczegółowo

Parametry techniczne systemu Accu-Chek Combo

Parametry techniczne systemu Accu-Chek Combo y techniczne systemu Accu-Chek Combo Zakres parametrów możliwy do ustawienia przy INFORMACJE OGÓLNE Wymiary 82,5 x 56 x 21 Waga Dopuszczalne temperatury Pusta pompa: 80 g Pompa z pełną ampułką, baterią

Bardziej szczegółowo

a problemy z masą ciała

a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca

Bardziej szczegółowo

Rozpoznanie, objawy cukrzycy, wydzielanie insuliny, receptor dla insuliny, patomechanizm cukrzycy typu 1 i typu 2

Rozpoznanie, objawy cukrzycy, wydzielanie insuliny, receptor dla insuliny, patomechanizm cukrzycy typu 1 i typu 2 Farmakoterapia cukrzycy Leki stosowane w leczeniu cukrzycy Co oznacza termin cukrzyca Grupa schorzeń metabolicznych, których wspólną cechę stanowi hiperglikemia jako wynik absolutnego i/lub względnego

Bardziej szczegółowo

Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie

Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki

Bardziej szczegółowo

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku Biologia 2017 Klasa VII Dział I : HIERARCHICZNA BUDOWA ORGANIZMU CZŁOWIEKA, SKÓRA, UKŁAD RUCHU 1. Organizm człowieka jako zintegrowana całość 2. Budowa i funkcje skóry 3. Choroby skóry oraz zasady ich

Bardziej szczegółowo

Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na

Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego Podstawy żywienia człowieka Przedmiotowy system oceniania Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla

Bardziej szczegółowo

Pakiet 1. Zakup i dostawa zestawów pomp insulinowych dla dzieci poniżej i powyżej 6 roku życia z funkcją ciągłego pomiaru glikemii - szt.

Pakiet 1. Zakup i dostawa zestawów pomp insulinowych dla dzieci poniżej i powyżej 6 roku życia z funkcją ciągłego pomiaru glikemii - szt. Pakiet 1. Zakup i dostawa zestawów pomp insulinowych dla dzieci poniżej i powyżej 6 roku życia z funkcją ciągłego pomiaru glikemii - szt. 70... 1 Pakiet 2. Zakup i dostawa pomp insulinowych bez możliwości

Bardziej szczegółowo

Via Medica. www.cukrzyca.info.pl

Via Medica. www.cukrzyca.info.pl Redaktor Naukowy: Prof. dr hab. med. Jacek Sieradzki Redaktor Prowadzący: Dr hab. med. Maciej Małecki Małopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Katedra Chorób Metabolicznych 31 501 Kraków,

Bardziej szczegółowo

CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com

CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w

Bardziej szczegółowo

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia

Bardziej szczegółowo

Wysoki poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c)

Wysoki poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c) Wysoki poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c) Cukrzyca wieku dziecięcego Ulotka informacyjna dla pacjentów Wprowadzenie Otrzymaliście Państwo tę ulotkę ze względu na wysoki poziom hemoglobiny glikowanej

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki System kompleksowego wspomagania terapii cukrzycy i chorób metabolicznych Joanna

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE Wydział Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki System kompleksowego wspomagania terapii cukrzycy i chorób metabolicznych mgr

Bardziej szczegółowo

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK Temat: Układ nerwowy i hormonalny Zadanie 1. Zaznacz poprawną odpowiedź. Co to są hormony? a) związki chemiczne wytwarzane w gruczołach łojowych, które regulują pracę

Bardziej szczegółowo

Pakiet 1. Zakup i dostawa zestawów pomp insulinowych dla dzieci poniżej i powyżej 6 roku życia z funkcją ciągłego pomiaru glikemii - szt.

Pakiet 1. Zakup i dostawa zestawów pomp insulinowych dla dzieci poniżej i powyżej 6 roku życia z funkcją ciągłego pomiaru glikemii - szt. Pakiet 1. Zakup i dostawa zestawów pomp insulinowych dla dzieci poniżej i powyżej 6 roku życia z funkcją ciągłego pomiaru glikemii - szt. 89... 1 Pakiet 2. Zakup i dostawa pomp insulinowych bez możliwości

Bardziej szczegółowo

Specyfika edukacji diabetologicznej u dzieci i młodzieży z uwzględnieniem terapii osobistymi pompami insulinowymi -punkt widzenia lekarza

Specyfika edukacji diabetologicznej u dzieci i młodzieży z uwzględnieniem terapii osobistymi pompami insulinowymi -punkt widzenia lekarza Specyfika edukacji diabetologicznej u dzieci i młodzieży z uwzględnieniem terapii osobistymi pompami insulinowymi -punkt widzenia lekarza Dr hab. n. med. Małgorzata Myśliwiec Oddział Diabetologii Dziecięcej

Bardziej szczegółowo

Polityka produktowa w marketingu relacyjnym

Polityka produktowa w marketingu relacyjnym Wykład: Polityka produktowa w marketingu relacyjnym Polityka produktowa Polityka produktowa wszelkie działania związane z kształtowaniem oferty - jej szerokości, głębokości oraz stopnia zindywidualizowania.

Bardziej szczegółowo

DAWN Postawy Życzenia i Potrzeby cukrzyków (Diabetes Attitudes Wishes & Needs)

DAWN Postawy Życzenia i Potrzeby cukrzyków (Diabetes Attitudes Wishes & Needs) Biuro obsługi klienta Novo Nordisk Przewodnik po insulinoterapii metodą BASAL BOLUS 0845 600 5055 Koszt jak za połączenie lokalne. Rozmowy mogą być nagrywane w celach szkoleniowych. (Godziny pracy biura

Bardziej szczegółowo

WŁAŚNIE ROZPOZNANO U MNIE CUKRZYCĘ TYPU 1.

WŁAŚNIE ROZPOZNANO U MNIE CUKRZYCĘ TYPU 1. Dominika Lepiej kontroluje cukrzycę dzięki pompie od 2012 r WŁAŚNIE ROZPOZNANO U MNIE CUKRZYCĘ TYPU 1. Rozpoznanie cukrzycy typu 1 może stanowić wstrząs i prowadzić do wielu pytań typu: Dlaczego to spotyka

Bardziej szczegółowo

Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy

Hiperglikemia. Schemat postępowania w cukrzycy Hiperglikemia Schemat postępowania w cukrzycy Postępowanie w przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu glukozy we krwi, czyli hiperglikemii Codzienne monitorowanie poziomu cukru (glukozy) we krwi stanowi

Bardziej szczegółowo

Accu-Chek Instant OGARNIJ CUKRZYCĘ! Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*)

Accu-Chek Instant OGARNIJ CUKRZYCĘ! Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*) Accu-Chek Instant NOWY WYMIAR LECZENIA CUKRZYCY Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*) Zawiera funkcję kalkulatora bolusa, który pomaga precyzyjnie wyliczać dawki insuliny

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

Oprogramowanie CareLink Oprogramowanie do zarządzania cukrzycą PORADNIK DOTYCZĄCY RAPORTÓW

Oprogramowanie CareLink Oprogramowanie do zarządzania cukrzycą PORADNIK DOTYCZĄCY RAPORTÓW Oprogramowanie CareLink Oprogramowanie do zarządzania cukrzycą PORADNIK DOTYCZĄCY RAPORTÓW Sposób korzystania z podręcznika Poniżej opisano wszystkie rodzaje raportów tworzonych przez oprogramowanie CareLink

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie nowych technologii w diabetologii

Zastosowanie nowych technologii w diabetologii Zastosowanie nowych technologii w diabetologii Tomasz Stachowicz Mateusz Wachowiec tech@fundacja-cukrzyca.pl Warszawa, 7.04.2019 Agenda Systemy monitoringu glikemii Dostępne rozwiązania Możliwości i problemy

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I Osobiste pompy insulinowe. Od redaktorów wydania polskiego...15 Przedmowy honorowe...17 Od autorów...21

Spis treści. Część I Osobiste pompy insulinowe. Od redaktorów wydania polskiego...15 Przedmowy honorowe...17 Od autorów...21 Od redaktorów wydania polskiego...15 Przedmowy honorowe...17 Od autorów...21 Część I Osobiste pompy insulinowe 1 Uwagi wstępne dotyczące terapii z zastosowaniem osobistej pompy insulinowej...24 1.1. Z

Bardziej szczegółowo

Natureheals

Natureheals Natureheals www.donatmg.eu/en Magnez NAUKOWCY OKREŚLILI MAGNEZ MIANEM MINERAŁU DO WALKI ZE STRESEM, NAZYWAJĄC GO RÓWNIEŻ BALSAMEM DLA NERWÓW I MIĘŚNI. MAGNEZ JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH MINERAŁÓW NIEZBĘDNYCH

Bardziej szczegółowo

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D. I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet

Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet KARTA OŚWIADCZEŃ PRODUKTOWYCH Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet GŁÓWNE OŚWIADCZENIA Równowaga hormonalna: Zawiera witaminę B6 przyczyniającą się do regulacji aktywności hormonalnej. Metabolizm

Bardziej szczegółowo

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW

PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego

Bardziej szczegółowo

Lewoskrętna witamina C o przedłużonym uwalnianiu 500 mg MSE matrix 90 tab. dr Enzmann

Lewoskrętna witamina C o przedłużonym uwalnianiu 500 mg MSE matrix 90 tab. dr Enzmann Dane aktualne na dzień: 08-01-2018 02:10 Link do produktu: https://taknaturalne.pl/lewoskretna-witamina-c-o-przedluzonym-uwalnianiu-500-mg-mse-matrix-90-tab-drenzmann-p-736.html Lewoskrętna witamina C

Bardziej szczegółowo

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Nazwa modułu: Fizjologia Rok akademicki: 2014/2015 Kod: JFM-1-203-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Fizyki i Informatyki Stosowanej Kierunek: Fizyka Medyczna Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma

Bardziej szczegółowo

Kalkulator Bolusa, Bolus Wizard Pierwsze kroki

Kalkulator Bolusa, Bolus Wizard Pierwsze kroki Kalkulator Bolusa, Bolus Wizard Pierwsze kroki Spis treści Wprowadzenie Wprowadzenie 3 Wyjaśnienie i obliczenie wskaźników Kalkulatora Bolusa, Bolus Wizard 4 Suma dawek dziennych 4 Przelicznik węglowodanów

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zadania. przygotowujące do egzaminu maturalnego

Przykładowe zadania. przygotowujące do egzaminu maturalnego Przykładowe zadania z BIOLOGii przygotowujące do egzaminu maturalnego Prezentowane zadania są zgodne z podstawą programową kształcenia ogólnego w zakresie rozszerzonym i podstawowym. Prócz zadań, które

Bardziej szczegółowo

DZIENNIczek SAMOKONTROLI

DZIENNIczek SAMOKONTROLI DZIENNIczek SAMOKONTROLI TWÓJ DZIENNICZEK SAMOKONTROLI Niniejszy dzienniczek został opracowany specjalnie z myślą o osobach chorych na cukrzycę, które są poddawane insulinoterapii. Pomoże on Tobie i Twojemu

Bardziej szczegółowo