O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie w roku 2004
|
|
- Janina Michalak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str Adam MIREK, Wojciech MAGIERA Wyższy Urząd Górniczy, Katowice O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie w roku 24 Streszczenie W artykule scharakteryzowano stan zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami w górnictwie polskim w roku 24. Przedstawiono metody geofizyczne wykorzystywane do oceny stanu zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami oraz stosowane w kopalniach środki profilaktyki tąpaniowej. Sformułowano wnioski wynikające z przeprowadzonej analizy stanu zagrożenia. 1. Wstęp Wynikające z sejsmiczności górotworu zagrożenie tąpaniami jest, wśród występujących w kopalniach głębinowych zagrożeń naturalnych, w dalszym ciągu zagrożeniem najtrudniejszym zarówno do oceny jak też skutecznego zwalczania. W roku 24 występowało ono w 29 (spośród 4 czynnych) kopalniach węgla kamiennego oraz we wszystkich (3) kopalniach rud miedzi. Powyższą tezę potwierdzają zaistniałe w 24 roku zdarzenia 3 tąpnięcia w kopalniach węgla kamiennego (zwłaszcza dwa spośród nich zaistniałe w KWK Halemba : z dnia r. - sześć wypadków lekkich oraz z dnia r. jeden wypadek lekki, a także zaistniałe w kopalniach LGOM 8 tąpnięć i 11 odprężeń (odpowiednio: 3 i sprowokowanych) czyli zjawisk różniących się od tąpnięć jedynie mniejszą skalą wywołanych wstrząsem skutków w wyrobiskach dołowych. Wśród tych zdarzeń wymienić należy: odprężenie w O/ZG Rudna w dniu r. - jeden wypadek śmiertelny i jeden lekki oraz tąpnięcie w O/ZG Lubin z dnia r. - jeden wypadek śmiertelny, jeden ciężki i jeden lekki. Zagrożenie sejsmiczne, generowane eksploatacją węgla brunatnego w odsłanianych w wyrobisku odkrywki strefach uskokowych, występuje także w największej polskiej kopalni odkrywkowej - KWB Bełchatów, gdzie w roku 24 zarejestrowano 1 wstrząsów o energiach równych lub większych niż 1x1 5 J. Skalę zagrożenia tąpaniami występującego na przestrzeni lat w polskim górnictwie obrazuje (rys. 1) zestawienie ilości zaistniałych tąpnięć i spowodowanych nimi wypadków. 2. Zagrożenie tąpaniami w kopalniach węgla kamiennego Zagrożenie tąpaniami występuje różnym nasileniem w obszarze całego praktycznie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Ostatnie lata głównie z powodu wygasającej eksploatacji w niektórych rejonach GZW ukształtowały rozkład partii zagłębia najsilniej zagrożonych tąpaniami. Do zagrożonych najsilniej należą: południowe skrzydło siodła 2
2 A. MIREK, W. MAGIERA O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie... głównego (kopalnie Katowickiego Holdingu Węglowego i rudzkie kopalnie Kompanii Węglowej) oraz w mniejszym stopniu niecka bytomska (kopalnie bytomskie tej Kompanii) tąpnięcia wypadki śmiertelne wypadki ogółem Rys. 1. Tąpnięcia i związane z nimi wypadki w górnictwie polskim w latach Fig. 1. Rock bursts and accidents in Polish underground mining in Zjawiska zaistniałe w kopalniach rybnickich głównie w KWK Rydułtowy Anna potwierdzają występowanie zagrożenia tąpaniami w położonych w rejonie niecki jejkowickiej i nasunięcia michałkowickiego kopalniach należących do Kompani Węglowej oraz Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Na niższym poziomie zagrożenie tąpaniami utrzymuje się w pozostałych częściach GZW głównie w kopalniach na północnym skłonie siodła głównego oraz w niecce kazimierzowskiej w kopalni Kazimierz Juliusz w Sosnowcu. Wysoką aktywnością sejsmiczną generowaną eksploatacją charakteryzują się także kopalnie niecki ziemowickiej: Piast i Ziemowit. Przejawy sejsmiczności generowanej prowadzoną eksploatacją, w postaci drgań na powierzchni obszarów górniczych, mogą i stwarzają określone zagrożenia (stwierdzane uszkodzenia) dla obiektów usytuowanych w rejonach wzmożonej aktywności sejsmicznej. Powodują także nierzadko silny dyskomfort psychiczny wśród użytkowników tych obiektów. Rejony najbardziej narażone na oddziaływanie wstrząsów to gminy: Rydułtowy, Pszów, Radlin i Rydułtowy wskutek oddziaływań związanych z eksploatacją KWK Rydułtowy Anna, gmina Mysłowice w związku z eksploatacją prowadzoną przez KWK Wesoła, gminy Zabrze i Ruda Śląska KWK Bielszowice i KWK Halemba oraz gmina Bieruń KWK Piast. W roku 24 funkcjonowało 4 kopalń węgla kamiennego, z których 29 czyli 3% eksploatowało pokłady zagrożone tąpaniami wydobywając z tych pokładów około 39,2 mln ton węgla, co stanowiło około 39,4% wydobycia ogólnego (99,5 mln ton). Nadal więc utrzymuje się tendencja wzrostu udziału wydobycia węgla z pokładów zagrożonych tąpaniami, co niewątpliwie można wiązać z lepszą jakością węgla pozyskiwanego z tych pokładów. Eksploatacja węgla wygenerowała znacznie (o 55 zjawisk) zmniejszoną, w porównaniu do roku 23, aktywność sejsmologiczną. W regionalnej sieci sejsmologicznej GIG zarejestrowano 94 wstrząsy o energiach równych lub większych niż 1x1 5 J. Charakterystykę zagrożenia tąpaniami w kopalniach węgla kamiennego w ostatnich latach obrazują: tabela 1 oraz rysunki 2 i 3. 28
3 WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Tabela 1. Zestawienie wydobycia, wstrząsów wysokoenergetycznych, tąpnięć i wypadków w kopalniach węgla kamiennego Table 1. Comparsion of output, high energy tremors, rock bursts and accidents in hard coal mining Rok Wydobycie z pokładów Wstrząsy 1 x 1 Wydobycie J Wypadki wskutek zagrożonych tąpaniami [według GIG] Liczba tąpnięć w mln ton tąpnięć w mln ton % liczba E [GJ] śmiertelne ogółem ,8 5,1 29, , , 49,4 3, , ,9 55,5 29, , ,5 55,2 28, , , 54,3 28, , ,1 51,9 2, , ,3 51,6 2, 266 9, , 5,9 26, , , 49,5 25, , , 49,5 2,9 16 2, ,4 42,2 28, , ,1 41,9 29, , ,3 41,8 31, , ,2 42,6 32, , , 43, 32,4 5 1, ,3 45,4 33, , ,2 44,2 32, , ,1 46,2 3, 54, ,9 41,9 36,2 663, ,4 39,4 35, , ,5 3,2 36, , ,6 3,4 36, , ,1 41,8 4, , ,5 42,3 42, , ,5 39,2 39,4 94 1, Rys. 2. Tąpnięcia i wypadki nimi spowodowane w kopalniach węgla kamiennego w latach Fig. 2. Rock bursts and accidents in hard coal mining in Z przedstawionych wyżej zestawień wynika, że w perspektywie lat , w górnictwie węglowym znacząco zmniejszyła się ilość rejestrowanych wstrząsów wysokoenergetycznych, która spadła poniżej 1 rocznie w latach do minimalnej wielkości 465 w roku Lata to ponowny przyrost (aż do 1524 w roku 23) liczby rejestrowanych wstrząsów wysokoenergetycznych. 29 tąpnięcia wypadki śmiertelne wypadki ogółem
4 A. MIREK, W. MAGIERA O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie wydobycie [w mln ton] wydobycie ogółem wydobycie z pokładów zagrożonych tąpaniami wstrząsy wstrząsy Rys. 3. Wstrząsy wysokoenergetyczne na tle wydobycia (w tym z pokładów zagrożonych tąpaniami) w kopalniach węgla kamiennego Fig. 3. Correlation of high energy tremors and output (including rock bursts dangered coal seams) in hard coal mining Rok 24 był pierwszym od pięciu lat kiedy ta tendencja uległa zachwianiu, gdyż ich liczba znacząco (o ponad jedną trzecią) spadła. Występujący wzrost rejestrowanej liczby wstrząsów w tym czasie można wiązać z tendencją wzrostu wydobycia z pokładów zagrożonych tąpaniami (około 36 42% ogólnego wydobycia węgla). Liczba tąpnięć zmniejszyła się wyraźnie po roku 1995 (w okresie tym mieściła się w przedziale 2 zdarzeń rocznie, podczas gdy przed rokiem 1995 liczba takich zdarzeń wahała się na poziomie 9 29 rocznie. Podobna tendencja występuje także w odnotowywanej ilości wypadków śmiertelnych spowodowanych tąpnięciami. Liczba tych wypadków spadła z poziomu 3 29 przed, do poziomu po roku W roku 24 tąpnięcia w górnictwie węglowym nie były przyczyną wypadków śmiertelnych. Przedstawione dane, a w szczególności zaistniałe tąpnięcia i wypadki, świadczą o realnie występującym w rejonie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego zagrożeniu tąpaniami przy niewielkim wzroście (w ostatnich sześciu latach) aktywności sejsmicznej. Od roku 199 w kopalniach węgla kamiennego nie zaistniały tąpnięcia o charakterze katastrof. Do najbardziej zagrożonych, w roku 24, zaliczyć należy skomplikowane geologicznie i górniczo rejony: pokładu 52 w partii J KWK Śląsk, pokładu 415 w KWK Halemba, pokładu 51 w KWK Wesoła oraz pokładu 13/1-2 i pokładu 3/1 w KWK Rydułtowy Anna. Analiza zaistniałych ostatnio tąpnięć i ich lokalizacji wskazuje na utrzymujący się w dalszym ciągu stan potencjalnie wysokiego zagrożenia tąpaniami niektórych rejonów GZW. W ostatnich latach z największym zagrożeniem spotykamy się w kopalniach Katowickiego Holdingu Węglowego oraz w należących do Kompani Węglowej kopalniach rudzkich. Główne przyczyny występującego w kopalniach GZW zagrożenia tąpaniami to nadal między innymi: duża głębokość prowadzonych robót górniczych - dochodząca już do m, prowadzenie robót w resztkowych partiach pokładów, m.in. w filarach ochronnych szybów, czy głównych wyrobisk, 28
5 WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie prowadzenie eksploatacji w partiach o skomplikowanej tektonice - w sąsiedztwie uskoków, wymyć i innych zaburzeń geologicznych, postępujący rozwój eksploatacji, nierównomierne zaawansowanie robót eksploatacyjnych w sąsiadujących ze sobą partiach złoża danej kopalni oraz w partiach przygranicznych sąsiednich kopalń. 3. Stan zagrożenia tąpaniami w kopalniach rud miedzi Zagrożenie tąpaniami - poza współwystępującym z nim z reguły zagrożeniem zawałowym - stanowi w kopalniach rud miedzi zagrożenie dominujące, zależne przede wszystkim od naturalnej skłonności górotworu do generowania wstrząsów sejsmicznych. Tąpnięcia w górnictwie podziemnym zawsze są skutkiem zaistniałych wstrząsów, a stan zagrożenia tąpaniami w danym rejonie jest ściśle powiązany z występującym w tym rejonie zagrożeniem sejsmicznym. W kopalniach LGOM skały budujące złoże oraz skały to złoże otaczające charakteryzują się wysokimi (dochodzącymi do 2 MPa) parametrami wytrzymałościowym oraz dużymi (nawet do ponad 2 m) miąższościami kompleksów warstw węglanowych (wapiennych, dolomitowych, anhydrytowych) i piaskowców (w tym również piaskowców kwarcytowych), które zdolne są do kumulowania energii sejsmicznej, a następnie w niekorzystnych warunkach geologiczno-górniczych do jej dynamicznego wyzwalania. W 24 roku całość wydobycia rud miedzi pochodziła ze złóż zagrożonych tąpaniami, przy czym ze złóż zaliczonych do III (najwyższego) stopnia tego zagrożenia pochodziło około dwóch trzecich sumarycznego wydobycia rudy. Utrzymująca się koniunktura na rynku surowcowym spowodowała, że w roku 24 wydobycie rud miedzi wzrosło do najwyższego w historii poziomu około 31,8 mln ton czyli o prawie 2 mln ton więcej niż w roku 23. Rozwój eksploatacji powoduje, że przenosi się ona w rejony usytuowane na coraz większych głębokościach (dotyczy to szczególnie kopalń Rudna i Polkowice-Sieroszowice ), a także do partii złoża położonych w sąsiedztwie powiększających się sukcesywnie partii zrobów i w rejony o skomplikowanej budowie geologicznej zwłaszcza w rejony silnie zaangażowane tektonicznie w sąsiedztwo aktywnych sejsmicznie stref uskokowych (uskoki: Rudna Główna, Biedrzychowa itp.). Eksploatowane są także w coraz większym zakresie partie likwidowanych filarów szybowych oraz filarów ochronnych dla zbędnych wyrobisk. Zwiększonej sejsmiczności (głównie wzrostowi energii wyzwalanych wstrząsów) sprzyja także stosowany powszechnie w kopalniach LGOM system eksploatacji z tzw. szerokim otwarciem stropu. Wszystkie powyższe uwarunkowania powodują dodatkowy wzrost zagrożenia tąpaniami występującego w kopalniach zgrupowanych w KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. Prowadzona eksploatacja powoduję także zagrożenie sejsmiczne dla obiektów na powierzchni. Najsilniej zagrożenie to manifestuje się przy eksploatacji przez O/ZG Rudna grubego złoża w filarze ochronnym dla miasta Polkowice. Skala występującego tu zagrożenia spowodowała, że koniecznym się stało ograniczenie wydobycia w tym filarze opracowanie właściwej koordynacji przestrzenno-czasowej robót eksploatacyjnych prowadzonych w tym filarze. Przedstawione poniżej zestawienia (tabela 2 oraz rysunki 4 i 5) obrazują stan zagrożenia tąpaniami w kopalniach rud miedzi na przestrzeni lat
6 A. MIREK, W. MAGIERA O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie... Tabela 2. Zestawienie wydobycia, wstrząsów wysokoenergetycznych, tąpnięć i wypadków w kopalniach rud miedzi Table 2. Comparsion of output, high energy tremors, rock bursts and accidents in copper ore mines Rok Wydobycie ze złóż Wypadki wskutek Wydobycie zagrożonych tąpaniami Wstrząsy 1 x 1 5 J Liczba tąpnięć w mln ton tąpnięć w mln ton % liczba E [GJ] śmiertelne ogółem ,6 26, brak danych ,8 22, brak danych , 2, brak danych , 29, 1 21 brak danych ,4 29, brak danych ,4 29, , ,6 29, , ,8 29, , , 3, , ,5 26, , ,4 24, , , 23, 1 359, ,1 24, , ,1 2, , ,1 26, , ,5 26, , ,4 2, , , 24, , ,8 26, , , 2, , , 28, 1 514, ,9 3, , , 29, 1 694, , 3, 1 5 3, ,8 31, , tąpnięcia wypadki śmiertelne wypadki ogółem Rys. 4. Tąpnięcia i wypadki nimi spowodowane w kopalniach rud miedzi w latach Fig. 4. Rock bursts and accidents in copper ore mines in W roku 24 zarejestrowano łącznie 621 wstrząsów o energiach równych lub większych niż 1x1 5 J, których sumaryczna energia wyniosła około 6,6x1 9 J. W tej liczbie 1 zjawisk (wszystkie z O/ZG Rudna ) to wstrząsy o energiach równych lub większych niż 1x1 8 J
7 WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie 4 3 wydobycie [w mln ton] wydobycie wstrząsy wstrząsy Rys. 5. Wstrząsy wysokoenergetyczne na tle wydobycia rud miedzi w latach Fig. 5. Correlation of high energy tremors and output in copper ore mines W kopalniach LGOM, w latach , liczba rejestrowanych wysokoenergetycznych wstrząsów sejsmicznych kształtowała się na poziomie do ponad zjawisk rocznie, przy wydobyciu rudy miedzi wahającym się w przedziale mln ton w skali roku. Zaistniałe wstrząsy powodowały w tym okresie do kilku tąpnięć rocznie. Jednocześnie, ponad 3% rejestrowanych zjawisk sejsmicznych to wstrząsy, które wystąpiły w czasie wyczekiwania po tzw. grupowych strzelaniach przodków (najbardziej powszechnym, aktywnym sposobie zwalczania zagrożenia tąpaniami) i w związku z tym zinterpretowano je jako wstrząsy sprowokowane. W roku 24 w kopalniach LGOM miało miejsce 8 tąpnięć: w tym trzy sprowokowane. W ostatnich latach, kopalniach rud miedzi wraz z rozwojem eksploatacji i z uwagi na prowadzenie jej w coraz trudniejszych warunkach geologiczno-górniczych zwiększa eksploatacja prowadzona jest w kierunku na zroby lub strefy upodatnione. Częstokroć taki właśnie kierunek rozcinki wymuszany jest wysokim zagrożeniem zawałowym w rejonie. Ograniczenie w taki sposób zagrożenia zawałowego powoduje jednocześnie wzrost zagrożenia tąpaniami. W ostatnich latach największe zagrożenie tąpaniami występuje w O/ZG Rudna, z której obszaru górniczego generowana jest także największa sumaryczna energia sejsmiczna. Można to wiązać przede wszystkim z wielkością wydobycia, dużym przestrzennym zaangażowaniem robót, głębokością zalegania oraz budową geologiczną złoża. Analiza powyższych danych pokazuje, że stan zagrożenia tąpaniami w kopalniach rud miedzi w dalszym ciągu utrzymuje się na wysokim poziomie. Do najważniejszych przyczyn zagrożenia występującego w kopalniach LGOM należą m.in.: znaczna głębokość tej eksploatacji - dochodząca do około 6 12 m, występowanie w stropie złoża grubych warstw dolomityczno anhydrytowych o dużej sztywności i wytrzymałości (R c>1mpa), prowadzenie eksploatacji zamykającej duże obszary zrobów oraz w rejonach aktywnych sejsmicznie dyslokacji tektonicznych, duże zaawansowanie eksploatacji (partie resztkowe, zroby, filary), prowadzenie robot upodatnianiających złoże w kierunku na zroby lub na strefy upodatnione. 4. Zagrożenie sejsmiczne w Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów S.A. W największej polskiej odkrywkowej kopalni węgla brunatnego - KWB Bełchatów S.A. od początku prowadzenia intensywnych robót związanych ze zdejmowaniem nadkładu znad 283
8 A. MIREK, W. MAGIERA O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie... złoża węgla brunatnego występuje zagrożenie sejsmiczne wiązane z procesami neotektonicznymi (uaktywnianiem się występujących w podłożu względnie młodych uskoków) spowodowanymi intensywnym odwadnianiem wyrobiska oraz zmianami warunków naprężeniowych podłoża wskutek przemieszczania podczas eksploatacji olbrzymich mas skalnych nadkładu i złoża węgla brunatnego. Początek pomiarów sejsmicznych ukierunkowanych na obserwację wyrobiska datuje się na rok 198, kiedy to wokół wyrobiska zainstalowano pierwsze stanowiska pomiarowe. W rejonie odkrywki Bełchatów rejestruje się do kilkudziesięciu rocznie wstrząsów o energiach równych lub większych niż 1x1 5 J. Tabela 3. Wstrząsy wysokoenergetyczne, wielkość zdejmowanego nadkładu, wydobycie węgla brunatnego oraz odwodnienie wyrobiska w KWB Bełchatów S.A. Table 3. Comparsion of high energy tremors and output of brown coal, overburden quantity and excavation drainage in KWB Bełchatów S.A. Rok Węgiel brunatny [w mln ton] Nadkład [w mln m 3 ] Odwodnienie wyrobiska [w mln m 3 ] Wstrząsy wysokoenergetyczne Energia sumaryczna [x1 8 J] 198,4 58,244 2, 8 46, 1981,8 6,192 22,9 14 3, ,3 5,386 25,5, ,2 8,13 28,, ,2 18,12 212,1 45 1, ,25 113, , , , ,85 224,9 21 1, , ,56 182, 12, ,56 144,45 11,8 1, , ,35 169,2, , ,59 18,2 1, ,1 111, ,3 4 1, ,93 14,52 19,9 3 11, ,184 1,11 18,4 1 1, ,65 99,4 193,8 9 4, ,82 11,62 192,8 3, ,586 96,491 14,5 4 3, ,884 11,182 13,2 5, , ,86 1,3 2, , , ,6 5, ,64 124, ,8 1, 21 34, , ,9 16 8, ,8 139,226 33,1 9 12, , ,859 26,5 1, , ,12 23,4 1 31,4 Związek tej generowanej eksploatacją sejsmiczności z występującymi uskokami potwierdza fakt wzrostu energii wstrząsów oraz zwiększania się częstotliwości ich występowania w trakcie przechodzenia frontów eksploatacyjnych przez rejony złoża położone w sąsiedztwie uskoków. 284
9 WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Zestawienie sejsmiczności rejonu odkrywki Bełchatów na tle wydobycia mas skalnych i węgla brunatnego oraz odpompowanej wody w latach przedstawiają tabela 3 oraz rysunek 6. Należy podkreślić, że nawet najsilniejsze z dotychczas zarejestrowanych zjawisk sejsmicznych nie spowodowały nigdy zagrożenia dla ruchu zakładu górniczego. Wynika to wprost ze stosowanego tu odkrywkowego sposobu eksploatacji. Wstrząsy związane z procesami neotektonicznymi, a jedynie pośrednio z robotami górniczymi charakteryzują się jednak wysoką energią i w związku z tym były silnie, negatywnie odczuwane przez mieszkańców okolicznych miejscowości, a także skutkowały uszkodzeniami (niewielkimi) obiektów powierzchniowych. Zestawienie (za okres lat ) zgłoszonych przez mieszkańców uszkodzeń obiektów budowlanych, które zostały następnie przez służby KWB Bełchatów uznane jako spowodowane zaistniałymi wstrząsami przedstawia tabela 4. Tabela 4. Szkody spowodowane zaistniałymi wstrząsami w KWB Bełchatów S.A. w latach Table 4. Damages of buildings caused by high energy tremors in KWB Bełchatów S.A. Rok Wnioski o szkody wskutek wstrząsów Uznane szkody wskutek wstrząsów odwodnienie [mln m3] nadkład [mln m3] węgiel brunatny [mln ton] wstrząsy Rys. 6. Wstrząsy wysokoenergetyczne na tle wydobycie węgla brunatnego, wielkości zdejmowanego nadkładu, oraz odwodnienia wyrobiska w KWB Bełchatów S.A. Fig. 6. Correlation of high energy tremors and output of brown coal, overburden quantity and excavation drainage in KWB Bełchatów S.A. 5. Geofizyczne metody oceny zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami Ocena zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami w górnictwie odkrywkowym i podziemnym prowadzona jest przy użyciu metod geofizycznych badania stanu górotworu. W roku 24 stacje geofizyki górniczej działały w prawie wszystkich (2 na 29 kopalń węgla kamiennego, trzy rud miedzi i jedna KWB Bełchatów ) kopalniach prowadzących eksploatację złoża w warunkach występowania tych zagrożeń
10 A. MIREK, W. MAGIERA O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie... Najszerzej stosowaną metodą geofizyczną dla oceny stanu zagrożenia tąpaniami była metoda sejsmologiczna. Pomiary takie prowadzono we wszystkich kopalniach zagrożonych tąpaniami. W roku 24 nie zmieniła się sytuacja w zakresie wyposażenia aparaturowego dla potrzeb stosowania metody sejsmologicznej. Podobnie jak w roku poprzednim, w kopalniach węgla kamiennego badania sejsmologiczne prowadzono przy użyciu systemów sejsmologicznych: ARAMIS/SYLOK, AS/LKZ, a także aparatur PCMG-3 współpracujących z powyższymi systemami. Kopalnie rud miedzi wyposażone są w cyfrowe systemy ELOGOR-C. Do określania jednak energii najsilniejszych zjawisk sejsmicznych, utrzymywano aparatury ELOGOR-A z zapisem analogowym. W KWB Bełchatów dla prowadzenia obserwacji sejsmologicznych z uwagi na brak możliwości prowadzenia sieci teletechnicznej przez wyrobisko odkrywki sieć sejsmologiczną (osiem stanowisk pomiarowych) zbudowano w oparciu o niezależne stacje pomiarowe są to aparatury typu UMSS MK5 oraz BJ-1. Transmisja danych pomiędzy jednostkami centralnymi i terminalnymi odbywa się siecią teletechniczną, skąd, drogą radiową, sygnał przesyłany jest do centrali w stacji geofizycznej. Drugą z metod najczęściej stosowanych do oceny stanu zagrożenia tąpaniami w kopalniach węgla kamiennego jest metoda sejsmoakustyczna. Używane w niej systemy to: SAK i ARES. Od kilku już lat obserwuje się tendencję spadku ilości stosowanych czujników sejsmoakustycznych. Można to wiązać z większą koncentracją wydobycia mniej czynnych wyrobisk ścianowych, dłuższe ich fronty, mniejsza ilość wyrobisk przygotowawczych. W dokonanej w roku 22 nowelizacji przepisów wykonawczych do ustawy Prawo geologiczne i górnicze zrezygnowano z wymogu obligatoryjnego stosowania powszechnie krytykowanej tzw. Metody kompleksowej oceny stanu zagrożenia tąpaniami w kopalniach węgla kamiennego. Aktualnie obowiązujące przepisy nakazują jedynie dokonywać kompleksowej analizy wyników metod dotychczas wchodzących w jej skład. Niestety, mimo zaistnienia prawnych możliwości opracowania przez kopalnie własnych kryteriów dla wymienionych w przepisach metod, jak do tej pory rok 24 nic nie zmienił w tym zakresie żadna z kopań nie skorzystała z takiej możliwości. Nie skorzystano także z możliwości opracowania takich kryteriów przez jednostki naukowo badawcze. W dalszym ciągu powszechnie tym razem w oparciu o wewnętrzne zarządzenia kierowników ruchu zakładów górniczych stosuje się Metodę kompleksową.... Sytuacja ta skłania do rozważenia konieczności zweryfikowania kryteriów tej metody oraz zakresu i zasad jej stosowania do oceny stanu zagrożenia tąpaniami, tak aby poprawić efektywność oceny zagrożenia. Z uwagi na specyfikę ruchu zakładów, w kopalniach rud miedzi metoda sejsmoakustyczna była w dalszym ciągu stosowana eksperymentalnie jako metoda pomocnicza. Dalej prowadzone są badania mające określić ewentualne zależności uzyskiwanych wyników od faktycznego stanu zagrożenia tąpaniami. Badania takie związane są z określaniem tzw. funkcji ryzyka zaistnienia wstrząsów w oparciu o dane sejsmoakustyczne. Jako metodę dodatkową w kopalniach węgla kamiennego szeroko stosuje się (przy użyciu przenośnych aparatur pomiarowych typu WLIS) tzw. metoda wzbudzonej aktywności sejsmoakustycznej (WAS). Metoda powyższa stosowana jest głównie w razie konieczności zapewnienia obserwacji sejsmoakustycznych w rejonach, gdzie trudno jest stosować sejsmoakustykę stacjonarną oraz doraźnie dla kontroli skuteczności zabiegów profilaktycznych. 286
11 WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie W kopalniach rud miedzi odpowiednikiem (w pewnym sensie) metody WAS jest, powszechnie tam stosowana, metoda oceny stanu zagrożenia tąpaniami na podstawie aktywności sejsmoakustycznej wzbudzonej strzelaniami technologicznymi w przodkach. Kopalnie te wyposażone są w stosowną do tego celu aparaturę liczniki trzasków MLT-3. W roku 24 w kopalniach podziemnych do oceny stanu zagrożenia tąpaniami i skuteczności stosowanej profilaktyki, w dalszym ciągu wykorzystywano metody sejsmiczne (profilowania lub geotomografię). W kopalniach węgla kamiennego od wielu już lat są to badania (przede wszystkim profilowania) rutynowe, zwykle wykonywane samodzielnie przez pracowników tych kopalń przy użyciu przenośnych aparatur sejsmicznych - głównie PASAT-12i. W coraz szerszym zakresie badania takie wykonywane były także w kopalniach rud miedzi. 6. Środki profilaktyki tąpaniowej Rok 24 nie przyniósł także wyraźnych zmian w zakresie stosowanych aktywnych metod zwalczania zagrożenia tąpaniami. Podobnie jak w roku poprzednim najczęściej stosowanym zabiegiem profilaktycznym były strzelania wstrząsowe w pokładzie. Niektóre z kopalń (głównie bytomskie i rudzkie) stosują tego typu strzelania jako rutynowy zabieg technologiczny. Dość powszechne były także strzelania torpedujące w skałach stropowych. Kolejnym zabiegiem profilaktycznym było nawadnianie - głównie wysokociśnieniowe oraz (rzadziej) niskociśnieniowe calizny pokładów. Szeroko stosowano także metody: USS szczelinowanie stropu techniką strzelniczą oraz UHS hydroszczelinowanie skał stropowych, które to zabiegi stały się rutynowymi zabiegami profilaktycznymi dla potrzeb zwalczania zagrożenia tąpaniami. W kopalniach rud miedzi różnego rodzaju strzelania odprężające w złożu wkomponowane są w technologię systemu z ugięciem stropu i stały się powszechnie stosowanym (zwłaszcza grupowe strzelania przodków) zabiegiem profilaktycznym.. Wnioski Rok 24 nie przyniósł znaczącego postępu w opracowaniu odpowiednio efektywnych metod oceny stanu zagrożenia tąpaniami, szczególnie w odniesieniu do wstrząsów, których źródła zlokalizowane są w wysokich warstwach stropowych. Fakt ten powoduje, że zagrożenie to w dalszym ciągu pozostaje jednym z najtrudniejszych do zwalczania wśród występujących w górnictwie zagrożeń naturalnych. Zaistniałe w roku 24 tąpnięcia oraz związane z nimi wypadki wskazują na ciągle ogromne znaczenie organizacji (głównie ograniczania) przebywania załogi w rejonach szczególnie narażonych na skutki tąpnięć. Przykładem może tu być znaczna ilość wypadków, którym ulegają pracownicy (np. górnicy strzałowi) nie przebywający w samojezdnych maszynach stosowanych w kopalniach rud miedzi. Ograniczanie zatrudnienia w strefach szczególnego zagrożenia tąpaniami może być niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na liczbę wypadków wskutek tąpnięć. Ogromne znaczenie ma także prawidłowa koordynacja robót górniczych przygotowawczych i eksploatacyjnych w celu minimalizacji niekorzystnego oddziaływania zlokalizowanych blisko siebie frontów wydobywczych. Wymagającym dalszych prac badawczych problemem pozostało także zwalczanie zagrożeń współwystępujących np. tąpaniami, zawałowego, metanowego i pożarami. Zazwyczaj zabiegi profilaktyczne stosowane do neutralizacji poszczególnych z tych zagrożeń pozostają 28
12 A. MIREK, W. MAGIERA O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie... we wzajemnej kolizji, a wybór któregoś z nich lub ich łączenie rzadko daje spodziewane efekty w postaci ograniczenia skali zagrożeń. Analiza przedstawionych wyżej danych oraz wnioski z inspekcji przeprowadzanych w kopalniach węgla kamiennego, rud miedzi oraz KWB Bełchatów S.A. upoważniają do stwierdzenia, że w dalszym ciągu wymagane są: 1) Weryfikacja Metody kompleksowej... i wchodzących w jej skład metod sejsmologicznej, sejsmoakustycznej, wierceń sondażowych i rozeznania górniczego, w celu zapewnienia poprawności oceny stanu zagrożenia tąpaniami w kopalniach węgla kamiennego. 2) Kontynuacja działań zmierzających do poprawy określania energii wstrząsów w stacjach geofizycznych kopalń poprzez efektywną weryfikację tych obliczeń przez pomiarowe sieci wyższego rzędu Regionalną Sieć Sejsmologiczną GIG i niezależną sieć w zagłębiu miedziowym dla uwiarygodnienia obserwacji sejsmologicznych prowadzonych także w aspekcie ochrony powierzchni. 3) Zwiększenie zakresu pomiarów parametrów drgań powierzchni dla potrzeb prawidłowej oceny zagrożenia sejsmicznego. 4) Podjęcie pilnych działań dla poprawy skuteczności prowokowania silnych wstrząsów za pomocą technologicznych zabiegów (np. łączenie strzelań wstrząsowych z grupowymi strzelaniami przodków) w kopalniach rud miedzi. 5) Pełna realizacja wniosków Komisji powołanej przez Prezesa WUG dla zbadania przyczyn i okoliczności tąpnięcia oddziale G-8 w O/ZG Lubin z dnia r. 6) Upowszechnienie wdrażania w coraz większym zakresie dodatkowych metod geofizycznych rozpoznawania zagrożenia tąpaniami, w szczególności metody sejsmoakustycznej z wykorzystaniem tzw. funkcji ryzyka wystąpienia wstrząsów oraz metod sejsmicznych takich jak profilowania czy geotomografia. Literatura [1] Etryk W., Ochman G., 25: Sprawozdanie z działalności Komisji ds. Tąpań w Zakładach Górniczych Wydobywających Węgiel Kamienny w 24 roku. Katowice. [2] Kłeczek Z., Kuczmierczyk M., 25: Sprawozdanie z działalności w 24 roku Komisji ds. Tąpań, Obudowy i Kierowania Stropem w Zakładach Górniczych Wydobywających Rudy Miedzi przy Wyższym Urzędzie Górniczym. Wrocław. [3] Kuszneruk J., 2: Wstrząsy sejsmiczne. Artykuł w publikacji jubileuszowej KWB Bełchatów - 25 lat od przedsiębiorstwa państwowego do spółki akcyjnej. Bełchatów. [4] Mirek A., 25: Raport o zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w górnictwie polskim w roku 24. Materiały wewnętrzne WUG, niepublikowane. [5] Mirek A., Zorychta A., 24: Wpływ systemu z szerokim otwarciem stropu na zagrożenie wstrząsami wysokoenergetycznymi w kopalniach LGOM., Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej PAN, Seria z perlikiem nr 11, Kraków, [6] Raport roczny (24), 25: Biuletyn najsilniejszych wstrząsów górotworu na Górnym Śląsku. Praca zbiorowa pod kierunkiem G. Mutke i K. Stec. GIG, Katowice. Seismic and rock burst hazard in Polish mining in 24 The paper gives characteristic of seismic and rock burst hazard in Polish mining in 24. Presented are the methods of seismic and rock burst hazard estimation and prophylactic means used in mines. Described are some conclusions from this estimation. Przekazano: 3 marca 25 r. 288
Charakterystyka zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami w górnictwie polskim w roku 2000
WARSZTATY 21 nt. Przywracanie wartości użytkowych terenom górniczym Mat. Symp., str.489-52 Wojciech MAGIERA, Adam MIREK Wyższy Urząd Górniczy, Katowice Charakterystyka zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami
Bardziej szczegółowoZagrożenie tąpaniami w górnictwie polskim w 1999 roku
WARSZTATY 2 nt. Zagrożenia naturalne w górnictwie Wojciech MAGIERA, Adam MIREK Wyższy Urząd Górniczy, Katowice Mat. Symp. Warsztaty 2 str. 167-18 Zagrożenie tąpaniami w górnictwie polskim w 1999 roku Streszczenie
Bardziej szczegółowoAktywność sejsmiczna w strefach zuskokowanych i w sąsiedztwie dużych dyslokacji tektonicznych w oddziałach kopalń KGHM Polska Miedź S.A.
57 CUPRUM nr 4 (69) 213, s. 57-69 Andrzej Janowski 1), Maciej Olchawa 1), Mariusz Serafiński 1) Aktywność sejsmiczna w strefach zuskokowanych i w sąsiedztwie dużych dyslokacji tektonicznych w oddziałach
Bardziej szczegółowoMetody oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego. Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Kabiesza
Metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Kabiesza GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2010 Spis treści 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowo1. Zagrożenie sejsmiczne towarzyszące eksploatacji rud miedzi w Lubińsko-Głogowskim Okręgu Miedziowym
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Zdzisław Kłeczek* GRUPOWE STRZELANIE PRZODKÓW JAKO ELEMENT PROFILAKTYKI TĄPANIOWEJ W KOPALNIACH RUD MIEDZI LGOM 1. Zagrożenie sejsmiczne towarzyszące eksploatacji
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ SEJSMICZNA W GÓROTWORZE O NISKICH PARAMETRACH WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH NA PRZYKŁADZIE KWK ZIEMOWIT
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Adrian Gołda*, Tadeusz Gębiś*, Grzegorz Śladowski*, Mirosław Moszko* AKTYWNOŚĆ SEJSMICZNA W GÓROTWORZE O NISKICH PARAMETRACH WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH NA PRZYKŁADZIE
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH DUŻEJ AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Augustyn Holeksa*, Mieczysław Lubryka*, Ryszard Skatuła*, Zbigniew Szreder* EKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH
Bardziej szczegółowoAnaliza tąpnięć zaistniałych w kopalniach GZW wraz z oceną stanów zagrożenia tąpaniami
WARSZTATY 24 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 573 584 Renata PATYŃSKA Główny Instytut Górnictwa, Katowice Analiza tąpnięć zaistniałych w kopalniach GZW wraz z oceną stanów zagrożenia
Bardziej szczegółowoMETODY ROZPOZNAWANIA STANU AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ GÓROTWORU I STRATEGIA OCENY TEGO ZAGROŻENIA
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2016 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 96 Nr kol. 1963 Damian ŁOPUSIŃSKI Politechnika Wrocławska Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii damian.lopusinski@gmail.com
Bardziej szczegółowoZagrożenie tąpaniami w kopalniach Rudzkiej Spółki Węglowej S.A.
WARSZTATY 2001 nt. Przywracanie wartości użytkowych terenom górniczym Mat. Symp., str.523-534 Krzysztof WYWIOŁ Rudzka Spółka Węglowa S.A., Ruda Śląska Zbigniew BARANOWSKI, Jan ZYCH Politechnika Śląska,
Bardziej szczegółowoANALIZA WYPADKÓW ZWIĄZANYCH Z ZAGROŻENIEM METANOWYM W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO W LATACH
Stanisław KOWALIK, Maria GAJDOWSKA Politechnika Śląska, Gliwice ANALIZA WYPADKÓW ZWIĄZANYCH Z ZAGROŻENIEM METANOWYM W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO W LATACH 22-29 Streszczenie. Spośród licznych zagrożeń
Bardziej szczegółowoWładysław KONOPKO Główny Instytut Górnictwa, Katowice
Mat. Symp. str. 97 103 Władysław KONOPKO Główny Instytut Górnictwa, Katowice Wieloźródłowość wstrząsów górotworu Słowa kluczowe wstrząsy górotworu, tąpania, zagrożenie tąpaniami Streszczenie Ogniska wstrząsów
Bardziej szczegółowoZagrożenie tąpaniami w polskich kopalniach węgla kamiennego i rud miedzi
Mat. Symp. str. 143 155 Zdzisław KŁECZEK Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Kraków Zagrożenie tąpaniami w polskich kopalniach węgla kamiennego i rud miedzi Streszczenie Dane
Bardziej szczegółowoWARSZTATY 2001 nt. Przywracanie wartości użytkowych terenom górniczym
WARSZTATY 2001 nt. Przywracanie wartości użytkowych terenom górniczym Mat. Symp., str.433-444 Zygmunt GERLACH Agencja Informacyjna INFO-ZEW, Katowice Ernestyn KUBEK, Jerzy GRYCMAN, Tadeusz KABZA Rybnicka
Bardziej szczegółowoGeofizyczne badania stanu górotworu w świetle nowych uregulowań prawnych dotyczących geofizyków górniczych
Cuprum nr 1 (66) 2013 17 Adam Mirek 1) Krzysztof Oset 1) Geofizyczne badania stanu górotworu w świetle nowych uregulowań prawnych dotyczących geofizyków górniczych Słowa kluczowe: górnictwo, geofizyka,
Bardziej szczegółowoAKTYWNA PROFILAKTYKA TĄPANIOWA STOSOWANA W WYBRANYM ODDZIALE EKSPLOATACYJNYM O/ZG RUDNA KGHM POLSKA MIEDŹ S.A.W LATACH
Nr 113 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 113 Studia i Materiały Nr 31 2005 Anna GOGOLEWSKA, Marcin BERNAT aktywność sejsmiczna górotworu, profilaktyka tąpaniowa AKTYWNA PROFILAKTYKA
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA PROWADZENIA ROBÓT GÓRNICZYCH W CELU OGRANICZENIA AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ POLA EKSPLOATACYJNEGO
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2016 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 96 Nr kol. 1963 Damian ŁOPUSIŃSKI Politechnika Wrocławska Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii damian.lopusinski@gmail.com
Bardziej szczegółowoPRZEGLĄD GÓRNICZY 2014
86 PRZEGLĄD GÓRNICZY 2014 UKD 622.333: 622.83/84: 622.550.3 Aktywność sejsmiczna w pokładach siodłowych 506 i 507 a kształtowanie się zagrożenia sejsmicznego w obrębie pola ściany 2 w pokładzie 502wg w
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób podziemnej eksploatacji złoża minerałów użytecznych, szczególnie rud miedzi o jednopokładowym zaleganiu
PL 214250 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214250 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382608 (51) Int.Cl. E21C 41/22 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoSprawozdanie ze stażu naukowo-technicznego
dr inż. Edyta Brzychczy mgr inż. Aneta Napieraj Katedra Ekonomiki i Zarządzania w Przemyśle Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Sprawozdanie
Bardziej szczegółowoAnaliza efektywności rejestracji przyspieszeń drgań gruntu w Radlinie Głożynach
WARSZTATY 2004 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 349 354 Piotr KALETA, Tadeusz KABZA Kompania Węglowa S. A., Kopalnia Węgla Kamiennego Rydułtowy-Anna Ruch II, Pszów Analiza efektywności
Bardziej szczegółowoCharakterystyka zagrożenia tąpaniami występującego w kopalniach Kompanii Węglowej SA
WARSZTATY 26 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 275 292 Franciszek NIEZGODA, Adam BARAŃSKI Kompania Węglowa SA, Katowice Charakterystyka zagrożenia tąpaniami występującego w kopalniach
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA DLA CELÓW WENTYLACYJNYCH I TRANSPORTOWYCH WYROBISK W OBECNOŚCI ZROBÓW W ASPEKCIE LIKWIDACJI REJONU
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Andrzej Janowski*, Maciej Olchawa*, Mariusz Serafiński* MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA DLA CELÓW WENTYLACYJNYCH I TRANSPORTOWYCH WYROBISK W OBECNOŚCI ZROBÓW W ASPEKCIE
Bardziej szczegółowoGeofizyczna ocena skuteczności profilaktyki aktywnej i technologicznej w kopalniach węgla kamiennego
WARSZTATY z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 1-11 Zygmunt GERLACH Agencja Informacyjna INFO-ZEW, Katowice Tadeusz KABZA Rybnicka Spółka Węglowa S.A. Ewa WYROBEK-GOŁĄB Katowicki Holding
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE SIECI NEURONOWEJ DO BADANIA WPŁYWU WYDOBYCIA NA SEJSMICZNOŚĆ W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO. Stanisław Kowalik (Poland, Gliwice)
WYKORZYSTANIE SIECI NEURONOWEJ DO BADANIA WPŁYWU WYDOBYCIA NA SEJSMICZNOŚĆ W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO Stanisław Kowalik (Poland, Gliwice) 1. Wprowadzenie Wstrząsy podziemne i tąpania występujące w kopalniach
Bardziej szczegółowoAktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG Rudna
35 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 4 (73) 2014, s. 35-54 Aktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG Rudna Anna Gogolewska 1), Monika Kaźmierczak
Bardziej szczegółowoANALIZA ODLEGŁOŚCI I CZASU MIĘDZY WSTRZĄSAMI ZE STRZELAŃ TORPEDUJĄCYCH A SAMOISTNYMI O ENERGII RZĘDU E4 J W WARUNKACH KW SA KWK,,PIAST
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Józef Rusinek*, Stanisław Kurnik** ANALIZA ODLEGŁOŚCI I CZASU MIĘDZY WSTRZĄSAMI ZE STRZELAŃ TORPEDUJĄCYCH A SAMOISTNYMI O ENERGII RZĘDU E4 J W WARUNKACH KW
Bardziej szczegółowoAdam BARAŃSKI Państwowa Agencja Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego S.A., Katowice
Mat. Symp. str. 417 451 Adam BARAŃSKI Państwowa Agencja Restrukturyzacji Górnictwa Węgla Kamiennego S.A., Katowice Wnioski wynikające z monitoringu zagrożenia tąpaniami w górnictwie węgla kamiennego w
Bardziej szczegółowo2. Kopalnia ČSA warunki naturalne i górnicze
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Janusz Makówka*, Józef Kabiesz* SPOSÓB ANALIZY PRZYCZYN I KONSEKWENCJI WYSTĘPOWANIA ZAGROŻENIA TĄPANIAMI NA PRZYKŁADZIE KOPALNI ČSA 1. Wprowadzenie Analiza
Bardziej szczegółowoMożliwości badania zagrożenia sejsmicznego powierzchni na podstawie pomiarów przyspieszeń drgań gruntu
Zygmunt GERLACH KHW S.A. KWK Katowice-Kleofas, Katowice Ewa WYROBEK-GOŁĄB KHW S.A. KWK Wesoła, Mysłowice-Wesoła Mat. Symp. Warsztaty 2000 str. 235-245 Możliwości badania zagrożenia sejsmicznego powierzchni
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE NISZCZĄCEJ STREFY WPŁYWÓW DLA ZJAWISK SEJSMICZNYCH. 1. Wprowadzenie. Jan Drzewiecki* Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt
Górnictwo i Geoinżynieria ok 32 Zeszyt 1 2008 Jan Drzewiecki* OKEŚLENIE NISZCZĄCEJ STEFY WPŁYWÓW DLA ZJAWISK SEJSMICZNYCH 1. Wprowadzenie Wstrząsy górotworu towarzyszą prowadzonej działalności górniczej.
Bardziej szczegółowoAktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM PM S.A. O/ZG Rudna
Aktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM PM S.A. O/ZG Rudna dr inż. Anna Gogolewska 1), mgr inż. Monika Kaźmierczak* 2) 1) Politechnika Wrocławska, Instytut Górnictwa, ul. Na Grobli
Bardziej szczegółowoPróba określenia rozkładu współczynnika tłumienia na wybiegu ściany 306b/507 w KWK Bielszowice metodą pasywnej tłumieniowej tomografii sejsmicznej
mgr GRAŻYNA DZIK Instytut Technik Innowacyjnych EMAG mgr ŁUKASZ WOJTECKI KWK Bielszowice Próba określenia rozkładu współczynnika tłumienia na wybiegu ściany 306b/507 w KWK Bielszowice metodą pasywnej tłumieniowej
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz ważniejszych pojęć Wykaz ważniejszych oznaczeń Wstęp 1. Wprowadzenie w problematykę ochrony terenów górniczych
Spis treści Wykaz ważniejszych pojęć... 13 Wykaz ważniejszych oznaczeń... 21 Wstęp... 23 1. Wprowadzenie w problematykę ochrony terenów górniczych... 27 1.1. Charakterystyka ujemnych wpływów eksploatacji
Bardziej szczegółowoAnaliza parametrów sejsmiczności indukowanej górotworu w rejonach eksploatacyjnych O/ZG Rudna
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2017, nr 97, s. 145 162 Zbigniew Burtan*, Dariusz Chlebowski*, Jerzy Cieślik*, Andrzej Zorychta** Analiza
Bardziej szczegółowoWPŁYW STOPNIA ZAAWANSOWANIA EKSPLOATACJI NA ZAGROŻENIE SEJSMICZNE W KOPALNI RUD MIEDZI LUBIN
Mining Science, vol. 20, 2013, 87 99 www.gornictwoigeologia.pwr.wroc.pl Mining Science (previously Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Górnictwo i Geologia) ISSN 2300-9586 previously
Bardziej szczegółowoEMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z NIECZYNNEGO SZYBU - UWARUNKOWANIA, OCENA I PROFILAKTYKA
II Konferencja Techniczna METAN KOPALNIANY Szanse i Zagrożenia 8 lutego 2017r. Katowice EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z NIECZYNNEGO SZYBU - UWARUNKOWANIA, OCENA I PROFILAKTYKA Paweł WRONA Zenon RÓŻAŃSKI
Bardziej szczegółowoBADANIE WPŁYWU WYDOBYCIA NA SEJSMICZNOŚĆ W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO
BADANIE WPŁYWU WYDOBYCIA NA SEJSMICZNOŚĆ W KOPALNIACH WĘGLA KAMIENNEGO Lis Anna Lis Marcin Kowalik Stanisław 2 Streszczenie. W pracy przedstawiono rozważania dotyczące określenia zależności pomiędzy wydobyciem
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA
Bardziej szczegółowoANALIZA AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ W WYBRANYCH POLACH EKSPLOATACYJNYCH ZG POLKOWICE-SIEROSZOWICE Z ZASTOSOWANIEM NARZĘDZI GIS
podziemna eksploatacja rud miedzi zagrożenie sejsmiczne i tąpaniami zastosowanie GIS w górnictwie cyfrowa baza danych Karolina ADACH*, Anna GOGOLEWSKA* ANALIZA AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ W WYBRANYCH POLACH
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIE TĄPANIAMI PODCZAS EKSPLOATACJI ŚCIANY 8 W POKŁADZIE 510 WARSTWA DOLNA W KWK BOBREK-CENTRUM. 1. Warunki geologiczno-górnicze
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Janusz Jankowski*, Bronisław Pawszok** ZAGROŻENIE TĄPANIAMI PODCZAS EKSPLOATACJI ŚCIANY 8 W POKŁADZIE 510 WARSTWA DOLNA W KWK BOBREK-CENTRUM 1. Warunki geologiczno-górnicze
Bardziej szczegółowoOdmetanowanie pokładów węgla w warunkach rosnącej koncentracji wydobycia
dr hab. inż. Eugeniusz Krause, prof. GIG dr inż. Jacek Skiba mgr inż. Bartłomiej Jura mgr inż. Daniel Borsucki Odmetanowanie pokładów węgla w warunkach rosnącej koncentracji wydobycia KATOWICE, styczeń
Bardziej szczegółowoPromotor. Cacoń Stefan Cacoń Stefan Cacoń Stefan Cacoń Stefan Cacoń Stefan
TEMATY PRAC DYPLOMOWYCH z 2010 roku nr tematu Temat pracy dyplomowej Promotor Uwagi 2010/w/1 2010/w/2 2010/w/3 2010/w/4 2010/w/5 2010/w/6 2010/w/7 2010/w/8 2010/w/9 2010/w/10 2010/w/11 2010/w/12 2010/w/13
Bardziej szczegółowoKatowicki Holding Węglowy S.A.
Katowicki Holding Węglowy S.A. KATOWICKI HOLDING USKOK KŁODNICKI dług. ok. 30 km CHORZÓW max.zrzut 350m RUDA ŚL. Ruch Śląsk USKOK VI/VIa WĘGLOWY S.A. max.zrzut dług. ok. 2 km ok.130m Ruch Wujek KWK WIECZOREK
Bardziej szczegółowoKonwergencja jako wskaźnik zagrożenia sejsmicznego w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM Polska Miedź O/ZG Polkowice-Sieroszowice
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2017, nr 101, s. 159 172 Anna Barbara Gogolewska*, Agnieszka Markowiak** Konwergencja jako wskaźnik zagrożenia
Bardziej szczegółowo6. Charakterystyka systemu eksploatacji pokładów grubych z dennym wypuszczaniem urobku.
Kierunek studiów: Rodzaj i poziom studiów: Specjalność: Górnictwo i Geologia stacjonarne i niestacjonarne II stopnia Górnictwo podziemne Zakres pytań obowiązujący od roku akad. 2014/2015 I. Technologia
Bardziej szczegółowoI. Technologia eksploatacji złóż węgla kamiennego (moduł kierunkowy)
Wydział: Kierunek studiów: Rodzaj i poziom studiów: Specjalność: Górnictwa i Geoinżynierii Górnictwo i Geologia stacjonarne/niestacjonarne II stopnia Górnictwo podziemne Zakres zagadnień egzaminacyjnych
Bardziej szczegółowoInwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią usytuowanych terenach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych
Inwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią usytuowanych terenach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych Piotr Kujawski Próby identyfikacji obszarów zagrożenia Raport
Bardziej szczegółowoMichał PIECHA, Agnieszka KRZYŻANOWSKA, Marta Kozak KWK Bielszowice
SYMPOZJUM 2014: Geofizyka stosowana w zagadnieniach górniczych, inżynierskich Mat. Symp. str. 101 109 Michał PIECHA, Agnieszka KRZYŻANOWSKA, Marta Kozak KWK Bielszowice Analiza zmian parametru b relacji
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. W podziemnych zakładach górniczych W odkrywkowych zakładach górniczych W górnictwie otworowym i wiertnictwie...
ZAGROśENIE ZWIĄZANE ZE STOSOWANIEM ŚRODKÓW STRZAŁOWYCH KATOWICE 2007 Spis treści 1. W podziemnych zakładach górniczych... 3 2. W odkrywkowych zakładach górniczych... 4 3. W górnictwie otworowym i wiertnictwie...
Bardziej szczegółowoStan zagrożenia metanowego w kopalniach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o. Ujęcie metanu odmetanowaniem i jego gospodarcze wykorzystanie
II Konferencja Techniczna METAN KOPALNIANY Szanse i Zagrożenia Stan zagrożenia metanowego w kopalniach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o. Ujęcie metanu odmetanowaniem i jego gospodarcze wykorzystanie
Bardziej szczegółowoANALIZA ROZKŁADU WSTRZĄSÓW GÓROTWORU W REJONIE ŚCIANY B-1 POKŁADU 403/3 W ASPEKCIE WYBRANYCH CZYNNIKÓW GÓRNICZYCH I GEOLOGICZNYCH**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Piotr Małkowski*, Tadeusz Majcherczyk*, Zbigniew Niedbalski* ANALIZA ROZKŁADU WSTRZĄSÓW GÓROTWORU W REJONIE ŚCIANY B-1 POKŁADU 403/3 W ASPEKCIE WYBRANYCH
Bardziej szczegółowo(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1. Fig 1 E21F 17/04 E21C 39/00
R Z E C Z P O SP O L IT A PO LSK A (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 179050 (13) B1 Urząd Patentowy R zeczypospolitej Polskiej (2 1) Numer zgłoszenia 314923 (22) Data zgłoszenia. 21.06.1996 (51) IntCl7
Bardziej szczegółowoKontrola efektywności strzelań torpedujących za pomocą profilowań sejsmicznych
Mat. Symp. str. 401 409 Andrzej TOR*, Piotr CHMIEL**, Zenon PILECKI***, Antoni JAKUBÓW*, Ryszard SKATUŁA**, Zbigniew SZREDER**, Jerzy KŁOSIŃSKI**** * Jastrzębska Spółka Węglowa S.A, Jastrzębie ** JSW KWK
Bardziej szczegółowoGEOTECHNICZNE PROBLEMY UTRZYMANIA WYROBISK KORYTARZOWYCH W ZŁOŻONYCH WARUNKACH GEOLOGICZNO-GÓRNICZYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005 Mirosław Chudek*, Stanisław Duży* GEOTECHNICZNE PROBLEMY UTRZYMANIA WYROBISK KORYTARZOWYCH W ZŁOŻONYCH WARUNKACH GEOLOGICZNO-GÓRNICZYCH 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189249 (21) Numer zgłoszenia: 325582 (22) Data zgłoszenia: 25.03.1998 (13) B1 (51) IntCl7 E21C 41/22 (54)Sposób
Bardziej szczegółowoSTAN ZAGROŻEŃ NATURALNYCH W KOPALNIACH WĘGLA BRUNATNEGO ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAGROŻEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W KWB BEŁCHATÓW
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 2 2009 Adam Mirek*, Leszek Biały* STAN ZAGROŻEŃ NATURALNYCH W KOPALNIACH WĘGLA BRUNATNEGO ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAGROŻEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W KWB BEŁCHATÓW 1.
Bardziej szczegółowoOcena systemu eksploatacji w kierunku zrobów i stref upodatnionych w O/ZG Rudna
CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud CUPRUM nr 2 (67) 2013, s. 61-73 Piotr Mertuszka 1) Ocena systemu eksploatacji w kierunku zrobów i stref upodatnionych w O/ZG Rudna Streszczenie Przedstawiono
Bardziej szczegółowoSKUTECZNOŚĆ PROFILAKTYKI TĄPANIOWEJ W WYBRANYCH POLACH EKSPLOATACYJNYCH O/ZG POLKOWICE SIEROSZOWICE
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 123 Nr 123 Politechniki Wrocławskiej Studia i Materiały Nr 34 2008 Anna GOGOLEWSKA *, Radosław BARTOS ** zagroŝenie tąpaniami, podziemna eksploatacja rud miedzi, profilaktyka
Bardziej szczegółowoPL B1 G01B 5/30 E21C 39/00 RZECZPOSPOLITA POLSKA. (21) Numer zgłoszenia: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 168050 (1 3 ) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 291362 (22) Data zgłoszenia: 06.08.1991 (51) IntCl6: G01L 1/00 G01B
Bardziej szczegółowoDynamiczne oddziaływania drgań na powierzchnię terenu ZG Rudna po wstrząsie z dnia roku o energii 1,9 E9 J
WARSZTATY 27 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Materiały Warsztatów str. 411 421 Lech STOLECKI KGHM Cuprum sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe Dynamiczne oddziaływania drgań na powierzchnię
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu przerw w eksploatacji ścian na zagrożenie sejsmiczne na przykładzie KWK Piast
WARSZTATY 2012 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 326 335 Elżbieta PILECKA, Jacek KUDELA, Jerzy PITUŁA Instytut Gospodarki Surowcami i Energią PAN, Kraków Kopalnia Węgla Kamiennego
Bardziej szczegółowoSKUTECZNOŚĆ AKTYWNEJ PROFILAKTYKI TĄPANIOWEJ W WYBRANYCH POLACH EKSPLOATACYJNYCH O/ZG LUBIN
Nr 128 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 128 Studia i Materiały Nr 36 2009 Anna GOGOLEWSKA*, Gabriela DĄBROWSKA** zagrożenie tąpaniami, podziemna eksploatacja rud miedzi, aktywna
Bardziej szczegółowoKoncepcja prowadzenia eksploatacji w polu I/9 w kopalni Lubin, w obustronnym sąsiedztwie lokalnych stref uskokowych
31 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 2 (79) 2016, s. 31-39 Koncepcja prowadzenia eksploatacji w polu I/9 w kopalni Lubin, w obustronnym sąsiedztwie lokalnych stref uskokowych Jerzy
Bardziej szczegółowoWPŁYW ZAGROŻEŃ NATURALNYCH NA BEZPIECZEŃSTWO PRACY W KOPALNIACH
GÓRNICTWO I GEOLOGIA 2013 Tom 8 Zeszyt 1 Jan SZLĄZAK Politechnika Śląska, Gliwice WPŁYW ZAGROŻEŃ NATURALNYCH NA BEZPIECZEŃSTWO PRACY W KOPALNIACH Streszczenie. W artykule wykonano analizę wpływu zagrożeń
Bardziej szczegółowoSTAN BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W GÓRNICTWIE w 2009 roku
WYŻSZY URZĄD GÓRNICZY STAN BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W GÓRNICTWIE w 2009 roku Skład, druk i oprawa: TextPartner s.c. ul. Józefowska 30/5, 40-144 Katowice http://www.textpartner.com/ SPIS TREŚCI
Bardziej szczegółowoOgólny zarys koncepcji rachunku ABC w kopalni węgla kamiennego
Ogólny zarys koncepcji rachunku ABC w kopalni węgla kamiennego Mogłoby się wydawać, iż kopalnia węgla kamiennego, która wydobywa teoretycznie jeden surowiec jakim jest węgiel nie potrzebuje tak zaawansowanego
Bardziej szczegółowo1. WSTĘP sprzętu ochronnego oczyszczającego sprzętu ochronnego izolującego
1. WSTĘP Mając na uwadze konieczność skutecznej ochrony zdrowia i życia pracowników dołowych w sytuacjach zagrożenia, w dokumencie programowym Strategia działania urzędów górniczych na lata 2006-2010 wśród
Bardziej szczegółowoWydział Górnictwa i Geoinżynierii Górnictwo i Geologia stacjonarne/niestacjonarne II stopnia Górnictwo podziemne
Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Kierunek studiów: Górnictwo i Geologia Rodzaj i poziom studiów: stacjonarne/niestacjonarne II stopnia Specjalność: Górnictwo podziemne Przedmiot kierunkowy: Technologia
Bardziej szczegółowoWpływ katastrofogennych zagrożeń naturalnych na bezpieczeństwo pracy w górnictwie węgla kamiennego w latach
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2017, nr 101, s. 7 18 Zbigniew BURTAN*, Jerzy STASICA**, Zbigniew RAK** Wpływ katastrofogennych zagrożeń
Bardziej szczegółowoAnaliza przypadków ewakuacji załóg górniczych na drogach ucieczkowych w kopalniach węgla kamiennego
72 UKD 622.333:622.81/.82:622.86/88 Analiza przypadków ewakuacji załóg górniczych na drogach ucieczkowych w kopalniach węgla kamiennego Analysis of mining crew evacuation on the escape routes in hard coal
Bardziej szczegółowoDziałalność inspekcyjna i kontrolna okręgowych urzędów górniczych i UGBKUE
Działalność inspekcyjna i kontrolna okręgowych urzędów górniczych i UGBKUE 1. Podstawa prawna i zakres działalności inspekcyjnej i kontrolnej urzędów górniczych Zgodnie z art. 109 ustawy Prawo geologiczne
Bardziej szczegółowoPiotr CHMIEL, Mieczysław LUBRYKA, Jan KUTKOWSKI Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., KWK JAS-MOS, Jastrzębie
Mat. Symp. str. 493 499 Piotr CHMIEL, Mieczysław LUBRYKA, Jan KUTKOWSKI Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., KWK JAS-MOS, Jastrzębie Wpływ lokalizacji ogniska wstrząsu górniczego na zmianę temperatury górotworu
Bardziej szczegółowoKoszty prac profilaktycznych w aspekcie zagrożenia metanowego dla wybranych rejonów ścian eksploatacyjnych
Koszty prac profilaktycznych w aspekcie zagrożenia metanowego dla wybranych rejonów ścian eksploatacyjnych Dariusz Musioł WYDZIAŁ GÓRNICTWA I GEOLOGII POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ rg.polsl.pl www.fb.com/wgig.polsl
Bardziej szczegółowoPRAWDOPODOBIEŃSTWO ZNISZCZENIA WYROBISKA GÓRNICZEGO W NASTĘPSTWIE WSTRZĄSU SEJSMICZNEGO. 1. Wprowadzenie. Jan Drzewiecki*
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Jan Drzewiecki* PRAWDOPODOBIEŃSTWO ZNISZCZENIA WYROBISKA GÓRNICZEGO W NASTĘPSTWIE WSTRZĄSU SEJSMICZNEGO 1. Wprowadzenie Eksploatacja węgla kamiennego systemem
Bardziej szczegółowo2. Analiza podstawowych parametrów kopalń węgla brunatnego
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 3 2011 Zbigniew Kasztelewicz* ANALIZA PARAMETRÓW PRACY KRAJOWYCH KOPALŃ WĘGLA BRUNATNEGO** 1. Wstęp Kopalnie węgla brunatnego są bardzo skomplikowanymi organizmami.
Bardziej szczegółowoPraca mgr/inż. Student. Nr tematu TEMATY PRAC DYPLOMOWYCH Promotor. Blachowski Jan Blachowski Jan Błażej Ryszard
Nr tematu TEMATY PRAC DYPLOMOWYCH Promotor 2012/w/20 2012/w/23 2008/w/50 2011/w/16 2009/w/5 2009/w/7 2009/w/8 2012/w/26 2009/w/136 2009/w/139 2011/w/30 Publikacja wybranych danych planistycznych z wykorzystaniem
Bardziej szczegółowoPoprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach strategiczny projekt badawczy. Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie 21 listopada 2014 r.
Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach strategiczny projekt badawczy Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie 21 listopada 2014 r. W latach 2000-2013 Prezes Wyższego Urzędu Górniczego 22-krotnie powoływał
Bardziej szczegółowoWPŁYW SPOSOBU ZWAŁOWANIA NA WIELKOŚĆ WYROBISKA KOŃCOWEGO NA PRZYKŁADZIE ODKRYWKI DRZEWCE W KWB KONIN
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 2 2009 Zbigniew Jagodziński* WPŁYW SPOSOBU ZWAŁOWANIA NA WIELKOŚĆ WYROBISKA KOŃCOWEGO NA PRZYKŁADZIE ODKRYWKI DRZEWCE W KWB KONIN 1. Wstęp Prawidłowe zaprojektowanie
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. inż. M. Jacek Łączny dr inż. Krzysztof Gogola Główny Instytut Górnictwa Zakład Terenów Poprzemysłowych i Gospodarki Odpadami GIG
Przesłanki i propozycja założeń do regionalnej strategii ochrony powierzchni Górnośląskiego Zagłębia Węglowego poprzez likwidację pustek po płytkiej eksploatacji górniczej prof. dr hab. inż. M. Jacek Łączny
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA ZŁOŻA W SĄSIEDZTWIE ZROBÓW I STREF UPODATNIONYCH W ŚWIETLE DOŚWIADCZEŃ PRAKTYCZNYCH ORAZ MODELOWANIA NUMERYCZNEGO
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Jan Butra*, Witold Pytel* EKSPLOATACJA ZŁOŻA W SĄSIEDZTWIE ZROBÓW I STREF UPODATNIONYCH W ŚWIETLE DOŚWIADCZEŃ PRAKTYCZNYCH ORAZ MODELOWANIA NUMERYCZNEGO
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIA NATURALNE W ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH
ZAGROŻENIA NATURALNE W ODKRYWKOWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH 1. ZAGROŻENIE OSUWISKOWE ORAZ ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z OBRYWANIEM SIĘ SKAŁ Zagrożenie osuwiskowe - możliwość utraty stateczności skarp i zboczy wyrobiska
Bardziej szczegółowoDZIENNIK URZÊ DO WY WY SZEGO URZÊDU GÓR NI CZE GO ROK 2008
DZIENNIK URZÊ DO WY WY SZEGO URZÊDU GÓR NI CZE GO ROK 2008 2 3 Skorowidz alfabetyczny do Dziennika Urzędowego Rok 2008 (nry 1 17) (Skróty oznaczają: D. decyzję, K. komunikat, O. obwieszczenie, Z. zarządzenie.)
Bardziej szczegółowoZastosowanie modelowania numerycznego do oceny możliwości wystąpienia wstrząsu górotworu
5 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 1 (82) 2017, s. 5-15 Zastosowanie modelowania numerycznego do oceny możliwości wystąpienia wstrząsu górotworu Piotr Mertuszka 1) Witold Pytel 1)
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA W WARUNKACH WYSTĘPOWANIA W STROPIE WYROBISK DOLOMITU KAWERNISTEGO NA PRZYKŁADZIE POLA G-12/7 KGHM POLSKA MIEDŹ SA O/ZG RUDNA
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Mirosław Laskowski*, Roman Fedorczak*, Arkadiusz Anderko* EKSPLOATACJA W WARUNKACH WYSTĘPOWANIA W STROPIE WYROBISK DOLOMITU KAWERNISTEGO NA PRZYKŁADZIE POLA
Bardziej szczegółowoZagrożenie osuwiskowe w odkrywkowych zakładach górniczych w świetle nowych regulacji prawnych
Zagrożenie osuwiskowe w odkrywkowych zakładach górniczych w świetle nowych regulacji prawnych Akty prawne Prawo geologiczne i górnicze ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. Nr 163, poz. 981); Rozporządzenie
Bardziej szczegółowoKARTA TECHNOLOGII System eksploatacji komorowo-filarowy z lokowaniem skały płonnej i likwidacją podsadzką hydrauliczną
Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce Strona 1 KARTA TECHNOLOGII System eksploatacji komorowo-filarowy z lokowaniem skały płonnej i likwidacją
Bardziej szczegółowoPrzykład wykorzystania lineamentów do analizy wysokoenergetycznej sejsmiczności na obszarze kopalń LGOM
WARSZTATY 2007 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Materiały Warsztatów str. 373 380 Elżbieta PILECKA Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków Przykład wykorzystania lineamentów
Bardziej szczegółowoKarta dokumentacyjna naturalnego zagrożenia geologicznego działalność górnicza Deformacje nieciągłe
Karta dokumentacyjna naturalnego zagrożenia geologicznego działalność górnicza Deformacje nieciągłe Nr ewidencyjny M-34-63-A-c/G/N/4 Lokalizacja: Województwo Powiat Gmina Miejscowość Rodzaj zakładu górniczego:
Bardziej szczegółowoKarta dokumentacyjna naturalnego zagrożenia geologicznego działalność górnicza Deformacje nieciągłe
Karta dokumentacyjna naturalnego zagrożenia geologicznego działalność górnicza Deformacje nieciągłe Nr ewidencyjny M-34-63-A-a/G/N/6 Lokalizacja: Województwo Powiat Gmina Miejscowość Śląskie Miasto Katowice
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE. MINISTRA ŚRODOWISKA l)
Projekt z dnia 24 czerwca 2013 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA l) Na podstawie art. 118 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 oraz z 2013
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu: S I-EZiZO/26
Strona 1 z 9 Z1-PU7 Wydanie N1 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: EKSPLOATACJA PODZIEMNA ZŁÓŻ 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2013/14 4. Poziom kształcenia: studia
Bardziej szczegółowoInwentaryzacja emisji metanu z układów wentylacyjnych i z układów odmetanowania kopalń węgla kamiennego w Polsce w latach 2001-2010
1 Inwentaryzacja emisji metanu z układów wentylacyjnych i z układów odmetanowania kopalń węgla kamiennego w Polsce w latach 2001-2010 Dr inż. Renata Patyńska Główny Instytut Górnictwa Pracę zrealizowano
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 19 lutego 2013 r. Poz. 230 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 29 stycznia 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 lutego 2013 r. Poz. 230 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych
Bardziej szczegółowoZagrożenia pogórnicze na terenach dawnych podziemnych kopalń węgla brunatnego w rejonie Piły-Młyna (woj. Kujawsko-Pomorskie)
Zagrożenia pogórnicze na terenach dawnych podziemnych kopalń węgla brunatnego w rejonie Piły-Młyna (woj. Kujawsko-Pomorskie) dr inż. A.Kotyrba, dr inż. A.Frolik dr inż. Ł.Kortas, mgr S.Siwek Główny Instytut
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu miąższości złoża rudy miedzi na lokalizację epicentrum wstrząsów w komorowo-filarowych systemach eksploatacji
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2018, nr 107, s. 149 170 DOI: 10.24425/znigsme.2018.125801 Dariusz CHLEBOWSKI 1, Marek ŚWIEŻOWSKI 2 Analiza
Bardziej szczegółowoMechanizmy ognisk wstrząsów górniczych zarejestrowanych w trakcie eksploatacji pokładu 209 ścianą 911 w bloku D KWK Ziemowit
67 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 1 (74) 2015, s. 67-82 Mechanizmy ognisk wstrząsów górniczych zarejestrowanych w trakcie eksploatacji pokładu 209 ścianą 911 w bloku D KWK Ziemowit
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT PRASOWY LW BOGDANKA S.A. PO 2013 ROKU: WZROST WYDOBYCIA I BARDZO DOBRE WYNIKI FINANSOWE POMIMO TRUDNYCH WARUNKÓW RYNKOWYCH
Bogdanka, 20 marca 2014 KOMUNIKAT PRASOWY LW BOGDANKA S.A. PO 2013 ROKU: WZROST WYDOBYCIA I BARDZO DOBRE WYNIKI FINANSOWE POMIMO TRUDNYCH WARUNKÓW RYNKOWYCH Grupa Kapitałowa Lubelskiego Węgla BOGDANKA,
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIA NATURALNE W OTWOROWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH
ZAGROŻENIA NATURALNE W OTWOROWYCH ZAKŁADACH GÓRNICZYCH. ZAGROŻENIE ERUPCYJNE Zagrożenie erupcyjne - możliwość wystąpienia zagrożenia wywołanego erupcją wiertniczą rozumianą jako przypływ płynu złożowego
Bardziej szczegółowoSPECYFIKA DEFORMACJI POWIERZCHNI DLA DZISIEJSZEGO POLSKIEGO GÓRNICTWA WĘGLA KAMIENNEGO. 1. Perspektywy i zaszłości górnictwa węgla kamiennego
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Andrzej Kowalski* SPECYFIKA DEFORMACJI POWIERZCHNI DLA DZISIEJSZEGO POLSKIEGO GÓRNICTWA WĘGLA KAMIENNEGO 1. Perspektywy i zaszłości górnictwa węgla kamiennego
Bardziej szczegółowo