Zastosowanie modelowania numerycznego do oceny możliwości wystąpienia wstrząsu górotworu
|
|
- Władysław Sawicki
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 5 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 1 (82) 2017, s Zastosowanie modelowania numerycznego do oceny możliwości wystąpienia wstrząsu górotworu Piotr Mertuszka 1) Witold Pytel 1) Krzysztof Szczerbiński 2) 1) KGHM CUPRUM sp. z o.o. CBR, Wrocław, 2) KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG Polkowice-Sieroszowice Streszczenie Zagrożenie dynamicznymi przejawami ciśnienia górotworu jest jednym z podstawowych problemów towarzyszących eksploatacji złoża w polskich kopalniach rud miedzi, przejawiając się najczęściej w postaci wstrząsów górotworu, tąpnięć i odprężeń. Analiza tego typu zjawisk, ze względu na swój krótkotrwały przebieg i trudny do przewidzenia czas wystąpienia, jest wyjątkowo trudna w praktycznym zastosowaniu. Dlatego prowokowanie górotworu grupowymi robotami strzałowymi jest jedną z najbardziej skutecznych metod ograniczenia tego typu zagrożeń w warunkach kopalń LGOM. Jako sprowokowane klasyfikuje się te wstrząsy, które wystąpiły natychmiast po strzelaniu przodków lub też w okresie wyczekiwania po robotach strzałowych. Celem przeprowadzonej analizy było określenie stanu naprężeń i odkształceń w górotworze w rejonie rozważanego pola oraz sprawdzenie, czy przy danej geometrii wyrobisk istniały przesłanki o możliwości pojawienia się niestateczności w górotworze. Słowa kluczowe: zjawiska dynamiczne, modelowanie numeryczne The application of numerical modeling for the assessment of the possibility of dynamic event occurrence Abstract The risk caused by dynamic effects of rock mass pressure is one of the basic problems associated with exploitation of the deposit in Polish copper ore mines and is mostly represented by tremors, rockbursts and stress relief. These phenomena are extremely difficult to both predict and analyze due to their short duration and unpredictable time of occurrence. Rock mass provoked by the use of concentrated blasting works proved to be an effective method of rockburst prevention in LGOM mines conditions. A significant number of recorded dynamic events are usually provoked by the blasting works. When provoked, stress is relieved immediately after blasting or during the post-blasting waiting period. The purpose of this analysis is to determine the stress/deformation state of the rock mass within the subject mining parcel and verify whether the geometry of the mining drifts had any indication of roof strata instability occurrence. Key words: dynamic events, numerical modelling
2 6 Wprowadzenie Specyficzna budowa geologiczna nadkładu w obszarach górniczych kopalń rud miedzi LGOM, sprzyja występowaniu silnych zjawisk sejsmicznych. Utwory skalne, z których zbudowane są poszczególne warstwy geologiczne, charakteryzują się dużą wytrzymałością i małą odkształcalnością. Z punktu widzenia geomechaniki, występowanie zjawisk dynamicznych determinuje wysoki stan wytężenia materiału otaczającego wyrobisko, któremu towarzyszy mały zapas nośności, czasem zamiennie określany jako lokalny współczynnik bezpieczeństwa. Oznacza to, że nawet niewielkie dociążenie w postaci zmiany stanu naprężeń na niekorzyść z punktu widzenia przyjętej hipotezy wytrzymałościowej, może prowadzić do utraty stateczności w pewnym, ściśle określonym obszarze wyrobiska lub otaczającego górotworu. Pojawienie się niestateczności może także nastąpić na skutek działania impulsu dynamicznego. Takim impulsem może być detonacja ładunków materiałów wybuchowych w pojedynczym przodku lub w grupie przodków. Technika strzałowa, jak dotąd, pozostaje jedną z najbardziej skutecznych aktywnych metod zwalczania tego typu zagrożeń w kopalniach LGOM. Jest ona prowadzona w formie: strzelań grupowych jednorazowe odpalanie dużej liczby przodków eksploatacyjnych; strzelań urabiająco-odprężających zwiększenie ilości materiałów wybuchowych w otworach włomowych; strzelań wydłużonymi otworami odprężającymi; strzelań odprężających w spągu. Prowokowanie odprężeń w górotworze przodkowymi robotami strzałowymi polega na jednoczesnym pozbawieniu podparcia warstw stropowych na dosyć długim odcinku frontu [1] i równocześnie na zmniejszeniu składowej poziomej stanu naprężeń w samym pokładzie (zmiana stanu naprężenia w przyociosowej części złoża z trójosiowego na jednoosiowy). Likwidacja podparcia stropu na długim odcinku frontu oznacza równoczesne przyłożenie dodatkowego obciążenia na następną silnie już obciążoną strefę calizny pokładu, co może wywołać odprężenia i tąpania. Efekt podcięcia stropu jest trudny do uzyskania na drodze odpalania materiału wybuchowego w pojedynczych lub nieregularnie zlokalizowanych przodkach. Można go jednak osiągnąć przez jednoczesne odpalenie położonych blisko siebie kilku lub kilkunastu przodków. Analiza przeprowadzona przez Kłeczka (2004), dotycząca ilości sprowokowanych wstrząsów górotworu w czasie wyczekiwania po robotach strzałowych przeprowadzonych w latach na terenie kopalń LGOM, potwierdza tezę, że umiejętne sterowanie wstrząsami górotworu w połączeniu z odpowiednio wyznaczonym czasem wyczekiwania, może przyczynić się do poprawy skuteczności aktywnych metod profilaktyki tąpaniowej. W ramach niniejszego artykułu rozpatrzono sytuację geologiczno-górniczą jednego z oddziałów kopalni Polkowice-Sieroszowice w aspekcie istniejącego potencjału w zakresie pojawienia się niestateczności w górotworze bezpośrednio przed grupowymi robotami strzałowymi prowadzonymi w ramach aktywnej profilaktyki tąpaniowej, po przeprowadzeniu których zanotowano wysokoenergetyczny wstrząs górotworu. W tym celu wyznaczono numerycznie (MES) trójwymiarowe rozkłady naprężeń i odkształceń w górotworze w rejonie rozważanego pola, które z kolei stanowiły
3 7 podstawę określenia przestrzennych rozkładów, tzw. zapasów bezpieczeństwa. Pozwoliły one następnie zidentyfikować w otoczeniu wyrobisk obszary silnie wytężone i jednocześnie podatne na wystąpienie niestateczności typu geomechanicznego, tj. sytuacji, w której aktualny stan naprężeń lub odkształceń wskazuje na niewielką odległość od powierzchni granicznej sformułowanej, w przestrzeni naprężeń i/lub odkształceń głównych, w oparciu o określoną hipotezę wytrzymałościową. Analizę przeprowadzono, bazując na geometrii wyrobisk w rejonie bloku D-IE oddziału G-54 kopalni Polkowice-Sieroszowice, gdzie w dniu r. w momencie jednocze7 snego odpalenia grupy przodków nastąpiło odprężenie o energii E = 2,1 10 J. 1. Opis sytuacji górniczej w rejonie analizowanego pola Blok D-IE położony jest w granicach oddziału G-54 na obszarze górniczym Sieroszowice I (rejon GG-5). Szkic wyrobisk górniczych w rejonie analizowanego pola przed wystąpieniem wstrząsu przedstawiono na rys. 1. Eksploatację w bloku D-IE rozpoczęto w marcu 2005 r. Początkowo wybieranie pola zamykającego prowadzono wyłącznie systemem komorowo-filarowym z ugięciem stropu z filarem ruchowym zamykającym J-UGR-PS. Od listopada 2005 r. natomiast, na prawym skrzydle frontu, przy granicy z OG Rudna, stosowany był również system eksploatacji komorowo-filarowy z wygrodzeniem w zrobach dróg wentylacyjno-transportowych J-UGW. Złoże rud miedzi w granicach oddziału G-54 zalega na głębokości od około 925 m p.p.t. (piętro D1E) do m p.p.t. (blok D-IE). Górotwór w tym obszarze jest słabo zaangażowany tektonicznie, a uławicenie warstw jednorodne z lokalnymi zafałdowaniami. Skały stropowe zbudowane są z serii węglanowej cechsztynu, której miąższość wynosi około m. Bezpośrednio na serii węglanowej zalegają anhydryty o sumarycznej miąższości od 69 do 118 m. W części wschodniej piętra D2E na anhydrytach zalega pokład soli kamiennej o miąższości do 80 m. Rys. 1. Szkic wyrobisk górniczych w rejonie bloku D-IE przed wystąpieniem wstrząsu
4 8 Na kształtowanie się aktywności sejsmicznej w obszarze poszczególnych kopalń bądź oddziałów górniczych wpływają m.in. ilość czynnych pól eksploatacyjnych, warunki geologiczno-górnicze czy stosowany system eksploatacji. Aktywność sejsmiczna w rejonie bloku D-IE przed analizowanym odprężeniem górotworu była relatywnie wysoka. W początkowej fazie prowadzonej tam eksploatacji kształtowała się na bardzo wysokim poziomie, jednak zgodnym z prognozą sejsmiczności. Znaczący spadek aktywności zarejestrowano w okresie od maja 2007 do września 2008 r. W czasie dalszej eksploatacji występowały pojedyncze bardzo silne wstrząsy klasy E7. W okresie od 4 września do 18 lutego 2011 r. zarejestrowano sześć kolejnych bardzo silnych wstrząsów klasy E7, z których pięć zostało sprowokowanych robotami strzałowymi, a tylko jeden z nich nie spowodował skutków w wyrobiskach. Szczególnie wysoką aktywność obserwowano w grudniu 2010 r. Zanotowano trzy wstrząsy klasy E7, a wskaźnik zagrożenia sejsmicznego osiągnął wartość najwyższą z dotychczas notowanych. W roku 2011 do czasu analizowanego odprężenia wystąpiły tylko dwa zjawiska sejsmiczne o energii przekraczającej 107 J. Obydwa spowodowały skutki w wyrobiskach eksploatacyjnych i były sprowokowane robotami strzałowymi. Poziom aktywności sejsmicznej w roku 2011 był znacząco niższy niż obserwowany w roku poprzednim r. o godzinie 1801 w trakcie odpalania grupy 26 przodków w bloku D-IE doszło do odprężenia sprowokowanego robotami strzałowymi o energii E = 2,1 107 J. Szkic rozmieszczenia wyrobisk z zaznaczeniem odpalonych przodków przedstawia rys. 2. Do otworów strzałowych we wszystkich przodkach załadowano łącznie 2523 kg materiału wybuchowego. W związku z wystąpieniem wstrząsu równocześnie z odpaleniem przodków, nie było możliwe wykonanie analizy geofizycznej tego zjawiska. Podczas kontroli wyrobisk w bloku D-IE stwierdzono obsypanie ociosów w wybranych komorach oraz upadowych, obejmujące ociosy od czoła przodka do pierwszego pasa przycaliznowego oraz wypiętrzenia spągów w obszarze dwóch pasów przycaliznowych. Ostatecznie nie stwierdzono wzrostu zagrożenia zawałami stropu, utraty funkcjonalności wyrobisk i bezpieczeństwa ich użytkowania. Zjawisko zakwalifikowano jako odprężenie sprowokowane robotami strzałowymi. Rys. 2. Szkic wyrobisk górniczych (oddział G-54 blok D-IE) z dnia r.
5 9 Po analizie zjawiska oraz zapoznaniu się z aktualnym stanem frontu, Zespół ds. Zwalczania Tąpań i Zawałów zalecił na froncie zasadniczym bloku D-IE odpalać jednocześnie nie mniej niż 8 przodków na 16 kolejnych komorach (dodatkowo inne przodki na froncie umożliwiające zachowanie wyrównanej linii frontu), a nie rzadziej niż raz na tydzień stosować skoncentrowane roboty strzałowe min. 25 przodków jednocześnie. Zaistniałe odprężenie górotworu miało miejsce w czasie wyczekiwania po odpaleniu 26 przodków i w związku z tym, w opinii Zespołu, w bloku D-IE możliwe było kontynuowanie uwalniania energii sprężystej w górotworze poprzez prowokowanie wstrząsów robotami strzałowymi. 2. Analiza geomechaniczna warunków eksploatacji Mając na uwadze, że analizowany przypadek odpalenia grupy przodków doprowadził do odprężenia górotworu, za pomocą modelu numerycznego odwzorowano sytuację górniczą, która miała miejsce przed robotami strzałowymi. Celem analizy było określenie stanu naprężeń i odkształceń w górotworze w rejonie bloku D-IE oraz sprawdzenie, czy istniały przesłanki świadczące o możliwości pojawienia się niestateczności w górotworze w analizowanym rejonie. Do analizy dotyczącej geomechanicznych aspektów eksploatacji złoża rudy miedzi na obszarze oddziału G-54 blok D-IE O/ZG Polkowice-Sieroszowice wykorzystano przestrzenny model obliczeniowy, oparty na zasadzie płytowej budowy górotworu, w którym nadkład stanowi układ jednorodnych płyt skalnych, będących odzwierciedleniem rzeczywistych wydzieleń geologicznych. Sposób określania nośności krytycznej i pokrytycznej filarów znaleźć można w literaturze przedmiotu [5]. W ramach pracy zamodelowano sytuację górniczą w rozpatrywanym rejonie na głębokości 1018 m p.p.t. Założono eksploatację z ugięciem stropu (JUGR-PS) z wykorzystaniem podsadzki suchej o ściśliwości 50%. Zadania geomechaniczne rozwiązano i obliczenia oraz wizualizację wyników przeprowadzono za pomocą pakietu NEi/NASTRAN, wykorzystującego przestrzennie sformułowaną metodę elementów skończonych. Założono, że wszystkie elementy modelu, w liczbie ponad , zbudowane są z materiałów mających charakterystykę liniowo-sprężystą o podanych w tabeli 1 parametrach. Materiał filarów technologicznych i resztkowych (model sprężysto-plastyczny z osłabieniem) scharakteryzowano modułem odkształcenia dla złoża oraz wartościami nośności krytycznej i resztkowej uzyskanymi na podstawie odpowiednich, tu nieprzytaczanych, zależności zastosowanych do filarów o zróżnicowanych wymiarach. Przyjęto nieliniową procedurę obliczeń, obejmującą następujące kroki: faza dostosowawcza rozwiązania sprężyste z sukcesywną modyfikacją przeciążonych filarów oraz procedura iteracyjna selekcji filarów, dla których obciążenie pionowe σ przekracza wartość krytyczną σ oraz następnie zastąpienie takich filarów stałym obciążeniem resztkowym; faza końcowa sprawdzenie zapasów bezpieczeństwa w stropowych warstwach skalnych dla końcowego układu uzyskanego w fazie dostosowawczej.
6 10 Tabela 1. Parametry odkształceniowo-wytrzymałościowe ośrodka skalnego przyjęte do analizy Obciążenie zewnętrzne zostało podzielone na dwie następujące grupy obciążeń: ciężar własny utworów III- i IV-rzędowych reprezentowany przez obciążenie σ = 9,67 MPa równomiernie rozłożone na górnym brzegu pstrego piaskowca (403 m poniżej poziomu terenu), ciężar własny pozostałych skał reprezentowany poprzez charakterystykę materiałową, zawierającą parametr gęstości (grawitacja). Dysponując określonymi wcześniej parametrami wytrzymałościowymi masywu skalnego oraz uzyskanymi numerycznie charakterystykami pól naprężeń i deformacji dla rozpatrywanych sytuacji górniczych, wyznaczono tzw. zapasy bezpieczeństwa F dla skał stropowych, których zapis oparto na trzech hipotezach wytrzymałościowych [6]: F Coulomba-Mohra (największych naprężeń ścinających), które kojarzone jest z mechanizmem zniszczenia na skutek ścinania mas skalnych: F = σ R R + R σ (1) gdzie: R wytrzymałość skał na jednoosiowe ściskanie [MPa], R wytrzymałość skał na jednoosiowe rozciąganie [MPa], σ, σ naprężenia główne [MPa].
7 11 F Hubera-Misesa (naprężeń zredukowanych), które kojarzone jest z mechanizmem zniszczenia na skutek ściskania mas skalnych: F = R σ = R 1 2 (σ σ ) + (σ σ ) + (σ σ ) (2) gdzie: σ naprężenia zredukowane wg Hubera-Misesa [MPa], σ, σ, σ naprężenia główne [MPa]. F Największych odkształceń ścinających: F = ε ε, (3) gdzie: ε = 0,0015 wartość obliczeniowa niszczącego odkształcenia ścinającego, ε, odkształcenie graniczne: ε, = γ 2 = max ε ε, ε ε, ε ε (4) gdzie: 1, 2 i 3 odkształcenia główne. Generalnie, ujemna wartość któregokolwiek zapasu bezpieczeństwa wskazuje na możliwość pojawienia się niestateczności w określonym miejscu górotworu. Należy przy tym dodać, że o właściwym dopasowaniu danej hipotezy do warunków rzeczywistych mówi stopień tłumaczenia obserwowanych wstrząsów sejsmicznych przez poziom wytężenia materiału, reprezentowany przez wartość zapasu bezpieczeństwa, obliczoną zgodnie z daną hipotezą wytrzymałościową. Jeśli zatem którekolwiek ze stosowanych kryteriów bezpieczeństwa nie jest spełnione (np. wartości zapasów bezpieczeństwa <0 lub współczynniki bezpieczeństwa <1), założyć należy, że rozpoczął się proces niszczenia materiału w danej lokalizacji [4]. Wyniki obliczeń zestawiono na rysunkach przedstawiających rozkłady wartości zapasów bezpieczeństwa stropu na poziomie 51,5 m (anhydryt I), 94 m (brekcje), 174 m (anhydryt główny I) i 225,5 m (iłołupki/piaskowce) powyżej stropu wyrobisk (rys. 3-14). Ich analiza wskazuje na to, że zagrożenie zjawiskami niestateczności, które kojarzone jest z możliwością rozerwania/pęknięcia skał stropowych w wyniku zbyt dużych różnic pomiędzy wartościami naprężeń głównych (hipoteza Hubera- -Misesa), jest nieistotne właściwie na wszystkich poziomach ponad stropem wyrobisk eksploatacyjnych. Nie dotyczy to jednak obszaru położonego bezpośrednio na wybiegu frontu. Dla warunków oddziału G-54 blok D-IE O/ZG Polkowice- -Sieroszowice, w obszarach położonych bezpośrednio przed frontem zauważyć bowiem można strefy zagrożenia mechanizmem niszczenia stropu na skutek nadmiernej kompresji. Sytuacja taka występuje zazwyczaj np. w wyniku gromadzenia w materiale zbyt dużej ilości energii odkształcenia postaciowego, któremu towarzyszy zjawisko upodatniania ociosów na froncie oraz blisko położonych filarów, na co oczywiście wskazuje ujemna wartość zapasu bezpieczeństwa F. W związku z tym, na samym froncie robót, głównie w jego prawej części w pobliżu wiązek upadowych od strony zrobów O/ZG Rudna, można spodziewać się wyrzutów skał
8 12 z ociosów pobliskich filarów i/lub calizny. Z drugiej strony możliwość pojawienia się niestateczności, która kojarzona jest z poziomym odspojeniem skał stropowych, np. wskutek działania zbyt dużych naprężeń stycznych, i reprezentowana przez ujemną wartość zapasu bezpieczeństwa F (hipoteza Coulomba-Mohra), stanowi również jeden z mniej istotnych problemów w odniesieniu do wszystkich rozpatrywanych poziomów nad stropem wyrobisk eksploatacyjnych, z wyjątkiem obszarów położonych głęboko w strefie likwidacji. Z przeprowadzonej analizy wynika jednak, że pojawienie się niestateczności stropu możliwe jest przede wszystkim w warstwie brekcji położonej 94 m ponad stropem wyrobisk, na co wskazuje jednocześnie minimalna wartość zapasu bezpieczeństwa na tym poziomie określonego według kryterium Hubera-Misesa oraz według hipotezy największych odkształceń ścinających. Jako potencjalnie zagrożone obszary należy w tym aspekcie zagrożenia wskazać też poziom anhydrytu głównego (124 m powyżej stropu) oraz obszar iłołupków z piaskowcami (225,5 m powyżej stropu). Obliczenia przeprowadzono przy założeniu znaczącej redukcji wartości wytrzymałości skał R i R wg sposobu Hoeka. Założenie to prowadzi do istotnego zawężenia marginesu bezpieczeństwa na etapie formułowania wniosków. Określenie lokalnego poziomu zagrożenia niestatecznością górotworu na podstawie wyznaczonych zapasów bezpieczeństwa jest w swojej istocie oceną względną, która pozwala z szeregu proponowanych rozwiązań zidentyfikować najkorzystniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa rozwiązanie. Rys. 3. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium Coulomba-Mohra na poziomie 51,5 m (anhydryt podstawowy) powyżej stropu wyrobisk Rys. 4. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium Coulomba-Mohra na poziomie 94 m (brekcje) powyżej stropu wyrobisk
9 13 Rys. 5. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium Coulomba-Mohra na poziomie 174 m (anhydryt główny) powyżej stropu wyrobisk Rys. 6. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium Coulomba-Mohra na poziomie 255,5 m (iłołupki/piaskowce) powyżej stropu wyrobisk Rys. 7. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium Hubera-Misesa na poziomie 51,5 m (anhydryt podstawowy) powyżej stropu wyrobisk Rys. 8. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium Hubera-Misesa na poziomie 94 m (brekcje) powyżej stropu wyrobisk Rys. 9. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium Hubera-Misesa na poziomie 174 m (anhydryt główny) powyżej stropu wyrobisk Rys. 10. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium Hubera-Misesa na poziomie 255,5 m (iłołupki/piaskowce) powyżej stropu wyrobisk
10 14 Rys. 11. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium największych odkształceń ścinających na poziomie 51,5 m (anhydryt podstawowy) powyżej stropu wyrobisk Rys. 12. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium największych odkształceń ścinających na poziomie 94 m (brekcje) powyżej stropu wyrobisk Rys. 13. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium największych odkształceń ścinających na poziomie 174 m (anhydryt główny) powyżej stropu wyrobisk Rys. 14. Rozkład zapasu bezpieczeństwa wg kryterium największych odkształceń ścinających na poziomie 255,5 m (iłołupki/piaskowce) powyżej stropu wyrobisk Podsumowanie Eksploatacja polskich złóż rud miedzi prowadzona jest na coraz większych głębokościach, a co za tym idzie w coraz trudniejszych warunkach geologiczno-górniczych. Towarzyszą jej zjawiska dynamiczne w postaci wstrząsów górotworu, tąpnięć i odprężeń. Analiza tego typu zjawisk, ze względu na swój krótkotrwały przebieg i trudny do przewidzenia czas wystąpienia, jest wyjątkowo trudna w praktycznym zastosowaniu. Detonacja ładunków materiałów wybuchowych generuje propagującą falę uderzeniową, która może doprowadzić do poważnego uszkodzenia napotkanego ciała materialnego. Fala ta (drgania mechaniczne) traktowana jest najczęściej jako efekt uboczny, mający destrukcyjny wpływ na stan najbliższego otoczenia. Jednak w tym szczególnym przypadku roboty strzałowe można traktować jako jedną z najbardziej
11 15 skutecznych dotychczas, aktywnych metod zwalczania zagrożenia tąpaniami, ponieważ fale generowane robotami strzałowymi, interferując ze sobą, mogą wzmocnić ich efekt, doprowadzając w sposób zamierzony do dyssypacji energii odkształcenia magazynowanej w pewnych obszarach stropu zasadniczego. Obszary, w których obliczone numerycznie wartości zapasów bezpieczeństwa wskazują na możliwość pojawienia się niestateczności, są zatem naturalnym celem strzelań grupowych, służących wzmocnieniu amplitudy drgań górotworu, prowadzącemu z kolei do jego odprężenia, manifestującego się określonym wstrząsem parasejsmicznym. Przedstawione podejście numeryczne, identyfikujące wspomniane obszary, może być z powodzeniem wykorzystane w opracowaniu parametrów tego rodzaju odprężających górotwór robót strzałowych. Bibliografia [1] Butra J., Kicki J., 2003, Ewolucja technologii eksploatacji złóż rud miedzi w polskich kopalniach, Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej, Kraków. [2] Kłeczek Z., 2004, Grupowe strzelanie przodków jako element profilaktyki tąpaniowej w kopalniach rud miedzi LGOM, Górnictwo i Geoinżynieria, Rok 28, Zeszyt 3/1, s [3] Lis J., 1996, Opracowanie i wydanie nowej edycji katalogów fizykomechanicznych cech skał złożowych i otaczających występujących w obszarach kopalń LGOM, Praca badawcza KGHM CUPRUM (niepublikowana), Wrocław. [4] Orlecka-Sikora B., Pytel W., 2013, Integration of geomechanical and geophysical analysis methods for the prediction of seismic events in underground mining, Rock Mechanics for Resources, Energy and Environment, Kwaśniewski & Łydżba (eds.), Taylor & Francis Group, London. [5] Pytel W., 2003, Rock mass mine workings interaction model for Polish copper mine conditions. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, vol. 40/4, s [6] Pytel W., Pałac-Walko B., 2015, Geomechanical safety assessment for transversely isotropic rock mass subjected to deep mining operations. Canadian Geotechnical Journal, no. 52(10), s
12 16
STRATEGIA PROWADZENIA ROBÓT GÓRNICZYCH W CELU OGRANICZENIA AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ POLA EKSPLOATACYJNEGO
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2016 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 96 Nr kol. 1963 Damian ŁOPUSIŃSKI Politechnika Wrocławska Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii damian.lopusinski@gmail.com
Bardziej szczegółowo1. Zagrożenie sejsmiczne towarzyszące eksploatacji rud miedzi w Lubińsko-Głogowskim Okręgu Miedziowym
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 28 Zeszyt 3/1 2004 Zdzisław Kłeczek* GRUPOWE STRZELANIE PRZODKÓW JAKO ELEMENT PROFILAKTYKI TĄPANIOWEJ W KOPALNIACH RUD MIEDZI LGOM 1. Zagrożenie sejsmiczne towarzyszące eksploatacji
Bardziej szczegółowoAktywność sejsmiczna w strefach zuskokowanych i w sąsiedztwie dużych dyslokacji tektonicznych w oddziałach kopalń KGHM Polska Miedź S.A.
57 CUPRUM nr 4 (69) 213, s. 57-69 Andrzej Janowski 1), Maciej Olchawa 1), Mariusz Serafiński 1) Aktywność sejsmiczna w strefach zuskokowanych i w sąsiedztwie dużych dyslokacji tektonicznych w oddziałach
Bardziej szczegółowoWpływ warunków górniczych na stan naprężenia
XV WARSZTATY GÓRNICZE 4-6 czerwca 2012r. Czarna k. Ustrzyk Dolnych - Bóbrka Wpływ warunków górniczych na stan naprężenia i przemieszczenia wokół wyrobisk korytarzowych Tadeusz Majcherczyk Zbigniew Niedbalski
Bardziej szczegółowoMETODY ROZPOZNAWANIA STANU AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ GÓROTWORU I STRATEGIA OCENY TEGO ZAGROŻENIA
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2016 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 96 Nr kol. 1963 Damian ŁOPUSIŃSKI Politechnika Wrocławska Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii damian.lopusinski@gmail.com
Bardziej szczegółowoAKTYWNA PROFILAKTYKA TĄPANIOWA STOSOWANA W WYBRANYM ODDZIALE EKSPLOATACYJNYM O/ZG RUDNA KGHM POLSKA MIEDŹ S.A.W LATACH
Nr 113 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 113 Studia i Materiały Nr 31 2005 Anna GOGOLEWSKA, Marcin BERNAT aktywność sejsmiczna górotworu, profilaktyka tąpaniowa AKTYWNA PROFILAKTYKA
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA ZŁOŻA W SĄSIEDZTWIE ZROBÓW I STREF UPODATNIONYCH W ŚWIETLE DOŚWIADCZEŃ PRAKTYCZNYCH ORAZ MODELOWANIA NUMERYCZNEGO
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Jan Butra*, Witold Pytel* EKSPLOATACJA ZŁOŻA W SĄSIEDZTWIE ZROBÓW I STREF UPODATNIONYCH W ŚWIETLE DOŚWIADCZEŃ PRAKTYCZNYCH ORAZ MODELOWANIA NUMERYCZNEGO
Bardziej szczegółowoZastosowanie elektronicznych systemów inicjacji ładunków MW w profilaktyce tąpaniowej w warunkach kopalń LGOM
71 CUPRUM nr 4 (69) 2013, s. 71-81 Witold Pytel 1), Piotr Mertuszka 1), Bogusław Cenian 2) Zastosowanie elektronicznych systemów inicjacji ładunków MW w profilaktyce tąpaniowej w warunkach kopalń LGOM
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób podziemnej eksploatacji złoża minerałów użytecznych, szczególnie rud miedzi o jednopokładowym zaleganiu
PL 214250 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214250 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382608 (51) Int.Cl. E21C 41/22 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE LOKALIZACJI CHODNIKA PRZYŚCIANOWEGO W WARUNKACH ODDZIAŁYWANIA ZROBÓW W POKŁADZIE NIŻEJ LEŻĄCYM**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3 2007 Tadeusz Majcherczyk*, Zbigniew Niedbalski*, Piotr Małkowski* OKREŚLENIE LOKALIZACJI CHODNIKA PRZYŚCIANOWEGO W WARUNKACH ODDZIAŁYWANIA ZROBÓW W POKŁADZIE NIŻEJ
Bardziej szczegółowoZagrożenie tąpaniami w polskich kopalniach węgla kamiennego i rud miedzi
Mat. Symp. str. 143 155 Zdzisław KŁECZEK Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Kraków Zagrożenie tąpaniami w polskich kopalniach węgla kamiennego i rud miedzi Streszczenie Dane
Bardziej szczegółowoNUMERYCZNE MODELOWANIE FILAROWO-KOMOROWEGO SYSTEMU EKSPLOATACJI
NUMERYCZNE MODELOWANIE FILAROWO-KOMOROWEGO SYSTEMU EKSPLOATACJI Marek CAŁA *, Jerzy FLISIAK *, Antoni TAJDUŚ *1 1. WPROWADZENIE Od wielu lat podejmowane są próby modelowania eksploatacji systemem filarowokomorowym
Bardziej szczegółowo(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1. Fig 1 E21F 17/04 E21C 39/00
R Z E C Z P O SP O L IT A PO LSK A (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 179050 (13) B1 Urząd Patentowy R zeczypospolitej Polskiej (2 1) Numer zgłoszenia 314923 (22) Data zgłoszenia. 21.06.1996 (51) IntCl7
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ SEJSMICZNA W GÓROTWORZE O NISKICH PARAMETRACH WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH NA PRZYKŁADZIE KWK ZIEMOWIT
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Adrian Gołda*, Tadeusz Gębiś*, Grzegorz Śladowski*, Mirosław Moszko* AKTYWNOŚĆ SEJSMICZNA W GÓROTWORZE O NISKICH PARAMETRACH WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH NA PRZYKŁADZIE
Bardziej szczegółowoMetody oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego. Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Kabiesza
Metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Kabiesza GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2010 Spis treści 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoOdporność obiektów magazynowych w masywie solnym LGOM na zagrożenie generowane działalnością górniczą
Cuprum nr 4 (57) 2010 59 mgr inż. Bogumiła Pałac-Walko* dr hab. inż. Witold Pytel** Recenzent: mgr inż. Krzysztof Jaśkiewicz Odporność obiektów magazynowych w masywie solnym LGOM na zagrożenie generowane
Bardziej szczegółowoWeryfikacja za pomocą metody elementów skończonych analitycznego sposobu wyznaczania naprężeń w sąsiedztwie pozostawionej resztki złoża
CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud 5 nr 1 (70) 2014, s. 5-20 Weryfikacja za pomocą metody elementów skończonych analitycznego sposobu wyznaczania naprężeń w sąsiedztwie pozostawionej resztki
Bardziej szczegółowoANALIZA AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ W WYBRANYCH POLACH EKSPLOATACYJNYCH ZG POLKOWICE-SIEROSZOWICE Z ZASTOSOWANIEM NARZĘDZI GIS
podziemna eksploatacja rud miedzi zagrożenie sejsmiczne i tąpaniami zastosowanie GIS w górnictwie cyfrowa baza danych Karolina ADACH*, Anna GOGOLEWSKA* ANALIZA AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ W WYBRANYCH POLACH
Bardziej szczegółowoModelowanie numeryczne i pomiary dołowe w badaniach stateczności wyrobisk górniczych prowadzonych w Zakładzie Mechaniki Górotworu. of KGHM CUPRUM CBR
CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 4 (89) 2018, s. 97-116 97 Modelowanie numeryczne i pomiary dołowe w badaniach stateczności wyrobisk górniczych prowadzonych w Zakładzie Mechaniki Górotworu
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA DLA CELÓW WENTYLACYJNYCH I TRANSPORTOWYCH WYROBISK W OBECNOŚCI ZROBÓW W ASPEKCIE LIKWIDACJI REJONU
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Andrzej Janowski*, Maciej Olchawa*, Mariusz Serafiński* MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA DLA CELÓW WENTYLACYJNYCH I TRANSPORTOWYCH WYROBISK W OBECNOŚCI ZROBÓW W ASPEKCIE
Bardziej szczegółowoOcena systemu eksploatacji w kierunku zrobów i stref upodatnionych w O/ZG Rudna
CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud CUPRUM nr 2 (67) 2013, s. 61-73 Piotr Mertuszka 1) Ocena systemu eksploatacji w kierunku zrobów i stref upodatnionych w O/ZG Rudna Streszczenie Przedstawiono
Bardziej szczegółowoPRZEGLĄD GÓRNICZY 2014
86 PRZEGLĄD GÓRNICZY 2014 UKD 622.333: 622.83/84: 622.550.3 Aktywność sejsmiczna w pokładach siodłowych 506 i 507 a kształtowanie się zagrożenia sejsmicznego w obrębie pola ściany 2 w pokładzie 502wg w
Bardziej szczegółowoDobór systemu eksploatacji
Dobór systemu eksploatacji Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa Podziemnego mgr inż. Łukasz Herezy Czynniki decydujące o wyborze systemu eksploatacji - Warunki geologiczne, człowiek nie
Bardziej szczegółowoO możliwości powstawania pionowych rozwarstwień stropu nad wyrobiskami komorowymi w LGOM.
ANTONI TAJDUŚ MAREK CAŁA system filarowo-komorowy obliczenia numeryczne Katedra Geomechaniki Budownictwa i Geotechniki, AGH O możliwości powstawania pionowych rozwarstwień stropu nad wyrobiskami komorowymi
Bardziej szczegółowoWydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków **
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 3/1 2009 Jerzy Cieślik*, Jerzy Flisiak*, Antoni Tajduś* ANALIZA WARUNKÓW STATECZNOŚCI WYBRANYCH KOMÓR KS WIELICZKA NA PODSTAWIE PRZESTRZENNYCH OBLICZEŃ NUMERYCZNYCH**
Bardziej szczegółowoSKUTECZNOŚĆ AKTYWNEJ PROFILAKTYKI TĄPANIOWEJ W WYBRANYCH POLACH EKSPLOATACYJNYCH O/ZG LUBIN
Nr 128 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 128 Studia i Materiały Nr 36 2009 Anna GOGOLEWSKA*, Gabriela DĄBROWSKA** zagrożenie tąpaniami, podziemna eksploatacja rud miedzi, aktywna
Bardziej szczegółowoKARTA TECHNOLOGII System eksploatacji komorowo-filarowy z lokowaniem skały płonnej i likwidacją podsadzką hydrauliczną
Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce Strona 1 KARTA TECHNOLOGII System eksploatacji komorowo-filarowy z lokowaniem skały płonnej i likwidacją
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 189249 (21) Numer zgłoszenia: 325582 (22) Data zgłoszenia: 25.03.1998 (13) B1 (51) IntCl7 E21C 41/22 (54)Sposób
Bardziej szczegółowoEksploatacja złoża o dużym nachyleniu w warunkach pola XV/3 O/ZG RUDNA
Cuprum nr 1 (66) 2013 45 Arkadiusz Anderko 1) Rafał Dębkowski 2) Marek Jasak 1) Marcin Szpak 2) Eksploatacja złoża o dużym nachyleniu w warunkach pola XV/3 O/ZG RUDNA Słowa kluczowe: geologia, górnictwo,
Bardziej szczegółowoWpływ zaburzeń tektonicznych na przebieg deformacji masywu skalnego w obrębie eksploatowanego pola
Cuprum nr 1 (66) 2013 81 mgr inŝ. Wiesław Grzebyk 1) dr inŝ. Lech Stolecki 1) Wpływ zaburzeń tektonicznych na przebieg deformacji masywu skalnego w obrębie eksploatowanego pola Słowa kluczowe: deformacja
Bardziej szczegółowoSTAN NAPRĘŻENIA W GÓROTWORZE W OTOCZENIU PÓL ŚCIANOWYCH W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO BOGDANKA
dr inż. Marek Cała prof.dr hab.inż. Stanisław Piechota prof.dr hab.inż. Antoni Tajduś STAN NAPRĘŻENIA W GÓROTWORZE W OTOCZENIU PÓL ŚCIANOWYCH W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO BOGDANKA Streszczenie W artykule
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH DUŻEJ AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Augustyn Holeksa*, Mieczysław Lubryka*, Ryszard Skatuła*, Zbigniew Szreder* EKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH
Bardziej szczegółowoKonwergencja jako wskaźnik zagrożenia sejsmicznego w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM Polska Miedź O/ZG Polkowice-Sieroszowice
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2017, nr 101, s. 159 172 Anna Barbara Gogolewska*, Agnieszka Markowiak** Konwergencja jako wskaźnik zagrożenia
Bardziej szczegółowoSKUTECZNOŚĆ PROFILAKTYKI TĄPANIOWEJ W WYBRANYCH POLACH EKSPLOATACYJNYCH O/ZG POLKOWICE SIEROSZOWICE
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 123 Nr 123 Politechniki Wrocławskiej Studia i Materiały Nr 34 2008 Anna GOGOLEWSKA *, Radosław BARTOS ** zagroŝenie tąpaniami, podziemna eksploatacja rud miedzi, profilaktyka
Bardziej szczegółowo2. Kopalnia ČSA warunki naturalne i górnicze
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Janusz Makówka*, Józef Kabiesz* SPOSÓB ANALIZY PRZYCZYN I KONSEKWENCJI WYSTĘPOWANIA ZAGROŻENIA TĄPANIAMI NA PRZYKŁADZIE KOPALNI ČSA 1. Wprowadzenie Analiza
Bardziej szczegółowoANALIZA ODLEGŁOŚCI I CZASU MIĘDZY WSTRZĄSAMI ZE STRZELAŃ TORPEDUJĄCYCH A SAMOISTNYMI O ENERGII RZĘDU E4 J W WARUNKACH KW SA KWK,,PIAST
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Józef Rusinek*, Stanisław Kurnik** ANALIZA ODLEGŁOŚCI I CZASU MIĘDZY WSTRZĄSAMI ZE STRZELAŃ TORPEDUJĄCYCH A SAMOISTNYMI O ENERGII RZĘDU E4 J W WARUNKACH KW
Bardziej szczegółowoNUMERYCZNA ANALIZA MOŻLIWOŚCI UTRATY STATECZNOŚCI WYROBISK ZLOKALIZOWANYCH NA NIEWIELKIEJ GŁĘBOKOŚCI
Marek CAŁA * Marek JARCZYK ** Jacek POSTAWA *** NUMERYCZNA ANALIZA MOŻLIWOŚCI UTRATY STATECZNOŚCI WYROBISK ZLOKALIZOWANYCH NA NIEWIELKIEJ GŁĘBOKOŚCI WSTĘP Skutki eksploatacji podziemnej związane są zazwyczaj
Bardziej szczegółowoRys. 1. Obudowa zmechanizowana Glinik 15/32 Poz [1]: 1 stropnica, 2 stojaki, 3 spągnica
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt 1 2006 Sławomir Badura*, Dariusz Bańdo*, Katarzyna Migacz** ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCIOWA MES SPĄGNICY OBUDOWY ZMECHANIZOWANEJ GLINIK 15/32 POZ 1. Wstęp Obudowy podporowo-osłonowe
Bardziej szczegółowoAktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG Rudna
35 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 4 (73) 2014, s. 35-54 Aktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG Rudna Anna Gogolewska 1), Monika Kaźmierczak
Bardziej szczegółowoOcena stateczności wyrobisk korytarzowych w rejonie szybu R-XI z wykorzystaniem sprężysto-plastycznego modelu górotworu i kryterium Coulomba-Mohra
CUPRUM nr 4 (69) 2013, s. 21-40 21 Daniel Pawelus 1) Ocena stateczności wyrobisk korytarzowych w rejonie szybu R-XI z wykorzystaniem sprężysto-plastycznego modelu górotworu i kryterium Coulomba-Mohra Streszczenie
Bardziej szczegółowoWładysław KONOPKO Główny Instytut Górnictwa, Katowice
Mat. Symp. str. 97 103 Władysław KONOPKO Główny Instytut Górnictwa, Katowice Wieloźródłowość wstrząsów górotworu Słowa kluczowe wstrząsy górotworu, tąpania, zagrożenie tąpaniami Streszczenie Ogniska wstrząsów
Bardziej szczegółowoObszary sprężyste (bez możliwości uplastycznienia)
Przewodnik Inżyniera Nr 34 Aktualizacja: 01/2017 Obszary sprężyste (bez możliwości uplastycznienia) Program: MES Plik powiązany: Demo_manual_34.gmk Wprowadzenie Obciążenie gruntu może powodować powstawanie
Bardziej szczegółowo1. Wstęp. Ryszard Wosz* Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 30 Zeszyt 3 006 Ryszard Wosz* UGIĘCIE STROPU NAD EKSPLOATOWANYM ZŁOŻEM RUD MIEDZI LGOM WPŁYW WARTOŚCI WSPÓŁCZYNNIKA EKSPLOATACJI NA POWSTANIE STREF ODCIĄŻENIA MIĘDZY WARSTWAMI
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób podziemnej eksploatacji pokładowych i pseudopokładowych złóż minerałów użytecznych BUP 07/04
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 199552 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 356308 (51) Int.Cl. E21C 41/30 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 26.09.2002
Bardziej szczegółowoAktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM PM S.A. O/ZG Rudna
Aktywność sejsmiczna w wybranych polach eksploatacyjnych w KGHM PM S.A. O/ZG Rudna dr inż. Anna Gogolewska 1), mgr inż. Monika Kaźmierczak* 2) 1) Politechnika Wrocławska, Instytut Górnictwa, ul. Na Grobli
Bardziej szczegółowoOcena zachowania się uskoku w sąsiedztwie eksploatacji w aspekcie zagrożenia sejsmicznego
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2017, nr 99, s. 185 198 Zbigniew BURTAN*, Dariusz CHLEBOWSKI*, Jerzy CIEŚLIK*, Andrzej ZORYCHTA** Ocena zachowania
Bardziej szczegółowoIntegralność konstrukcji w eksploatacji
1 Integralność konstrukcji w eksploatacji Wykład 0 PRZYPOMNINI PODSTAWOWYCH POJĘĆ Z WYTRZYMAŁOŚCI MATRIAŁÓW Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji
Bardziej szczegółowoAnaliza wpływu miąższości złoża rudy miedzi na lokalizację epicentrum wstrząsów w komorowo-filarowych systemach eksploatacji
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2018, nr 107, s. 149 170 DOI: 10.24425/znigsme.2018.125801 Dariusz CHLEBOWSKI 1, Marek ŚWIEŻOWSKI 2 Analiza
Bardziej szczegółowoKoncepcja prowadzenia eksploatacji w polu I/9 w kopalni Lubin, w obustronnym sąsiedztwie lokalnych stref uskokowych
31 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 2 (79) 2016, s. 31-39 Koncepcja prowadzenia eksploatacji w polu I/9 w kopalni Lubin, w obustronnym sąsiedztwie lokalnych stref uskokowych Jerzy
Bardziej szczegółowoAnaliza warunków współpracy obudowy wyrobiska korytarzowego z górotworem w zależności od parametrów wykładki
prof. dr hab. inż. TADUSZ MAJCHRCZYK dr inż. ZBIGNIW NIDBALSKI, mgr inż. ARTUR ULASZK AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków Analiza warunków współpracy obudowy wyrobiska korytarzowego z górotworem w zależności
Bardziej szczegółowoTeoretyczne ujęcie problemu wtórnych ruchów górotworu spowodowanych zatapianiem likwidowanych wyrobisk górniczych
Mat. Symp. str. 88 96 Piotr KOŁODZIEJCZYK, Marek WESOŁOWSKI Politechnika Śląska, Gliwice Teoretyczne ujęcie problemu wtórnych ruchów górotworu spowodowanych zatapianiem likwidowanych wyrobisk górniczych
Bardziej szczegółowoAnaliza parametrów sejsmiczności indukowanej górotworu w rejonach eksploatacyjnych O/ZG Rudna
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2017, nr 97, s. 145 162 Zbigniew Burtan*, Dariusz Chlebowski*, Jerzy Cieślik*, Andrzej Zorychta** Analiza
Bardziej szczegółowoNOŚNOŚĆ OBUDOWY SZYBU UPODATNIONEJ GEOMATERIAŁAMI W ŚWIETLE ANALIZY NUMERYCZNEJ
Dr inż. Henryk Kleta Katedra Geomechaniki, Budownictwa Podziemnego i Ochrony Powierzchni Politechnika Śląska, Gliwice e-mail: kleta@zeus.polsl.gliwice.pl NOŚNOŚĆ OBUDOWY SZYBU UPODATNIONEJ GEOMATERIAŁAMI
Bardziej szczegółowo2. Budowa geologiczna górotworu w rejonie pola Pagory
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Jerzy Cieślik*, Danuta Flisiak*, Jerzy Flisiak*, Jakub Mazurek* PRZESTRZENNA ANALIZA NUMERYCZNA WYTĘŻENIA FILARÓW KOMÓR SOLNYCH POLA EKSPLOATACYJNEGO PAGORY
Bardziej szczegółowoNasyp przyrost osiadania w czasie (konsolidacja)
Nasyp przyrost osiadania w czasie (konsolidacja) Poradnik Inżyniera Nr 37 Aktualizacja: 10/2017 Program: Plik powiązany: MES Konsolidacja Demo_manual_37.gmk Wprowadzenie Niniejszy przykład ilustruje zastosowanie
Bardziej szczegółowoWPŁYW STOPNIA ZAAWANSOWANIA EKSPLOATACJI NA ZAGROŻENIE SEJSMICZNE W KOPALNI RUD MIEDZI LUBIN
Mining Science, vol. 20, 2013, 87 99 www.gornictwoigeologia.pwr.wroc.pl Mining Science (previously Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Górnictwo i Geologia) ISSN 2300-9586 previously
Bardziej szczegółowoWpływ warunków górniczych na stan naprężenia i przemieszczenia wokół wyrobisk korytarzowych
WARSZTATY 2012 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str.221 234 Tadeusz MAJCHERCZYK, Zbigniew NIEDBALSKI AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Wpływ
Bardziej szczegółowoANALIZA ZALEŻNOŚCI MIĘDZY GEOMECHANICZNYMI PARAMETRAMI SKAŁ ZŁOŻOWYCH I OTACZAJĄCYCH NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH REJONÓW GÓRNICZYCH KOPALŃ LGOM. 1.
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 009 Andrzej Galinski* ANALIZA ZALEŻNOŚCI MIĘDZY GEOMECHANICZNYMI PARAMETRAMI SKAŁ ZŁOŻOWYCH I OTACZAJĄCYCH NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH REJONÓW GÓRNICZYCH KOPALŃ LGOM
Bardziej szczegółowoAnaliza stateczności zbocza
Przewodnik Inżyniera Nr 25 Aktualizacja: 06/2017 Analiza stateczności zbocza Program: MES Plik powiązany: Demo_manual_25.gmk Celem niniejszego przewodnika jest analiza stateczności zbocza (wyznaczenie
Bardziej szczegółowoParametry wytrzymałościowe łupka miedzionośnego
Łupek miedzionośny I, Kowalczuk P.B., Drzymała J. (red.), WGGG PWr, Wrocław, 2017, 59 63 Streszczenie Parametry wytrzymałościowe łupka miedzionośnego Lesław Bagiński Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii,
Bardziej szczegółowoPRAWDOPODOBIEŃSTWO ZNISZCZENIA WYROBISKA GÓRNICZEGO W NASTĘPSTWIE WSTRZĄSU SEJSMICZNEGO. 1. Wprowadzenie. Jan Drzewiecki*
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Jan Drzewiecki* PRAWDOPODOBIEŃSTWO ZNISZCZENIA WYROBISKA GÓRNICZEGO W NASTĘPSTWIE WSTRZĄSU SEJSMICZNEGO 1. Wprowadzenie Eksploatacja węgla kamiennego systemem
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE NISZCZĄCEJ STREFY WPŁYWÓW DLA ZJAWISK SEJSMICZNYCH. 1. Wprowadzenie. Jan Drzewiecki* Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt
Górnictwo i Geoinżynieria ok 32 Zeszyt 1 2008 Jan Drzewiecki* OKEŚLENIE NISZCZĄCEJ STEFY WPŁYWÓW DLA ZJAWISK SEJSMICZNYCH 1. Wprowadzenie Wstrząsy górotworu towarzyszą prowadzonej działalności górniczej.
Bardziej szczegółowoKorelacja wyników geofizycznych i geomechanicznych w rejonie wystąpienia tąpnięcia w ZG Lubin w dniu
tomografia pasywna modelowanie numeryczne DUBIŃSKI JÓZEF Główny Instytut Górnictwa ANTONI TAJDUŚ, MAREK CAŁA AGH, Katedra Geomechniki, Budownictwa i Geotechniki ADAM LURKA Główny Instytut Górnictwa Korelacja
Bardziej szczegółowoDodatkowa profilaktyka tąpaniowa z wykorzystaniem strzelań w warstwach stropowych doświadczenia kghm polska miedź s.a. O/zg rudna
PRZEGLĄD Nr 2 GÓRNICZY 1 założono 01.10.1903 r. MIESIĘCZNIK STOWARZYSZENIA INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW GÓRNICTWA Nr 2 (1107) luty 2015 Tom 71 (LXXI) UKD 622.34:622.23:622.1:550.8 Dodatkowa profilaktyka tąpaniowa
Bardziej szczegółowoStateczność zbocza skalnego ściana skalna
Przewodnik Inżyniera Nr 29 Aktualizacja: 06/2017 Stateczność zbocza skalnego ściana skalna Program: Stateczność zbocza skalnego Plik powiązany: Demo_manual_29.gsk Niniejszy Przewodnik Inżyniera przedstawia
Bardziej szczegółowoMOŻLIWOŚCI NUMERYCZNEGO MODELOWANIA FILAROWO-KOMOROWEGO SYSTEMU EKSPLOATACJI 1. WPROWADZENIE
modelowanie numeryczne stateczność wyrobisk górniczych Jerzy FLSAK *, Marek CAŁA *, Antoni TAJDUŚ *1 MOŻLWOŚC NUMERYCZNEGO MODELOWANA FLAROWO-KOMOROWEGO SYSTEMU EKSPLOATACJ W poniższym referacie zajęto
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA W WARUNKACH WYSTĘPOWANIA W STROPIE WYROBISK DOLOMITU KAWERNISTEGO NA PRZYKŁADZIE POLA G-12/7 KGHM POLSKA MIEDŹ SA O/ZG RUDNA
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Mirosław Laskowski*, Roman Fedorczak*, Arkadiusz Anderko* EKSPLOATACJA W WARUNKACH WYSTĘPOWANIA W STROPIE WYROBISK DOLOMITU KAWERNISTEGO NA PRZYKŁADZIE POLA
Bardziej szczegółowoCharakterystyka zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami w górnictwie polskim w roku 2000
WARSZTATY 21 nt. Przywracanie wartości użytkowych terenom górniczym Mat. Symp., str.489-52 Wojciech MAGIERA, Adam MIREK Wyższy Urząd Górniczy, Katowice Charakterystyka zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami
Bardziej szczegółowoSposób kompleksowej oceny stanu technicznego wyrobisk komorowych w kopalniach soli
5 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 2 (71) 214, s. 5-16 Sposób kompleksowej oceny stanu technicznego wyrobisk komorowych w kopalniach soli Jan Butra 1), Marek Cała 2), Rafał Dębkowski
Bardziej szczegółowoBadania zachowania się górotworu podczas doświadczalnej eksploatacji systemem ścianowym w ubierce A5/1 O/ZG Polkowice-Sieroszowice
CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 1 (74) 2015, s. 23-40 23 Badania zachowania się górotworu podczas doświadczalnej eksploatacji systemem ścianowym w ubierce A5/1 O/ZG Polkowice-Sieroszowice
Bardziej szczegółowoWitold Pytel GEOMECHANICZNE PROBLEMY DOBORU OBUDOWY KOTWOWEJ DLA WYROBISK GÓRNICZYCH
Witold Pytel GEOMECHANICZNE PROBLEMY DOBORU OBUDOWY KOTWOWEJ DLA WYROBISK GÓRNICZYCH KGHM CUPRUM sp. z o.o. Centrum Badawczo-Rozwojowe Wrocław 2012 r. SPIS TREŚCI 1 MIEJSCE GEOMECHANIKI W NAUKACH GÓRNICZYCH
Bardziej szczegółowoDWUTEOWA BELKA STALOWA W POŻARZE - ANALIZA PRZESTRZENNA PROGRAMAMI FDS ORAZ ANSYS
Proceedings of the 5 th International Conference on New Trends in Statics and Dynamics of Buildings October 19-20, 2006 Bratislava, Slovakia Faculty of Civil Engineering STU Bratislava Slovak Society of
Bardziej szczegółowoOsiadanie kołowego fundamentu zbiornika
Przewodnik Inżyniera Nr 22 Aktualizacja: 01/2017 Osiadanie kołowego fundamentu zbiornika Program: MES Plik powiązany: Demo_manual_22.gmk Celem przedmiotowego przewodnika jest przedstawienie analizy osiadania
Bardziej szczegółowoWykorzystanie MES do prognozowania przemieszczeń terenu wywołanych eksploatacją górniczą
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk rok 2017, nr 99, s. 171 184 Ewa WARCHALA*, Anna SZOSTAK-CHRZANOWSKI**, Paweł STEFANEK*** Wykorzystanie MES do
Bardziej szczegółowoZmienność obszaru aktywności sejsmicznej indukowanej eksploatacją oddziału wydobywczego KGHM Polska Miedź S.A.
CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 4 (77) 2015, s. 77-88 77 Zmienność obszaru aktywności sejsmicznej indukowanej eksploatacją oddziału wydobywczego KGHM Polska Miedź S.A. Jan Drzewiecki
Bardziej szczegółowoANALIZA ROZKŁADU WSTRZĄSÓW GÓROTWORU W REJONIE ŚCIANY B-1 POKŁADU 403/3 W ASPEKCIE WYBRANYCH CZYNNIKÓW GÓRNICZYCH I GEOLOGICZNYCH**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Piotr Małkowski*, Tadeusz Majcherczyk*, Zbigniew Niedbalski* ANALIZA ROZKŁADU WSTRZĄSÓW GÓROTWORU W REJONIE ŚCIANY B-1 POKŁADU 403/3 W ASPEKCIE WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoPARAMETRY KLASYFIKACYJNE SKAŁ STROPOWYCH I AKTYWNOŚĆ SEJSMICZNA W O/ZG LUBIN
Nr 128 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 128 Studia i Materiały Nr 36 2009 Anna GOGOLEWSKA*, Marcin MICHALAK** podziemna eksploatacja złoża rud miedzi, parametry klasyfikacyjne
Bardziej szczegółowoWytrzymałość Konstrukcji I - MEiL część II egzaminu. 1. Omówić wykresy rozciągania typowych materiałów. Podać charakterystyczne punkty wykresów.
Wytrzymałość Konstrukcji I - MEiL część II egzaminu 1. Omówić wykresy rozciągania typowych materiałów. Podać charakterystyczne punkty wykresów. 2. Omówić pojęcia sił wewnętrznych i zewnętrznych konstrukcji.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych Oznaczenie kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoANALIZA DRGAŃ POWIERZCHNI TERENU WYWOŁANYCH PĘKANIEM WARSTW SKALNYCH**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3 2007 Jan Walaszczyk*, Dariusz Wiewiórka* ANALIZA DRGAŃ POWIERZCHNI TERENU WYWOŁANYCH PĘKANIEM WARSTW SKALNYCH** 1. Wprowadzenie Na terenach objętych podziemną
Bardziej szczegółowoZagrożenie tąpaniami w górnictwie polskim w 1999 roku
WARSZTATY 2 nt. Zagrożenia naturalne w górnictwie Wojciech MAGIERA, Adam MIREK Wyższy Urząd Górniczy, Katowice Mat. Symp. Warsztaty 2 str. 167-18 Zagrożenie tąpaniami w górnictwie polskim w 1999 roku Streszczenie
Bardziej szczegółowoSurface settlement due to tunnelling. Marek Cała Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki
urface settlement due to tunnelling Projektowanie i wykonawstwo budowli podziemnych pod zagospodarowana powierzchnią terenu wymaga oszacowania wielkości deformacji wewnątrz górotworu, a szczególnie powierzchni
Bardziej szczegółowoMETODA OCENY JAKOŚCI WKLEJENIA ŻERDZI KOTWIOWYCH W GÓROTWORZE JAKO SKUTECZNY SPOSÓB KONTROLI STANU BEZPIECZEŃSTWA PRACY W WYROBISKACH KORYTARZOWYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Andrzej Staniek* METODA OCENY JAKOŚCI WKLEJENIA ŻERDZI KOTWIOWYCH W GÓROTWORZE JAKO SKUTECZNY SPOSÓB KONTROLI STANU BEZPIECZEŃSTWA PRACY W WYROBISKACH KORYTARZOWYCH
Bardziej szczegółowo2. Analiza spektralna pomierzonych drgań budynku
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 3/1 2009 Jan Walaszczyk*, Stanisław Hachaj*, Andrzej Barnat* ANALIZA EFEKTYWNOŚCI MODELOWANIA CYFROWEGO DRGAŃ BUDYNKU WYWOŁANYCH WSTRZĄSAMI GÓRNICZYMI 1. Wstęp Spowodowane
Bardziej szczegółowoI. Technologia eksploatacji złóż węgla kamiennego (moduł kierunkowy)
Wydział: Kierunek studiów: Rodzaj i poziom studiów: Specjalność: Górnictwa i Geoinżynierii Górnictwo i Geologia stacjonarne/niestacjonarne II stopnia Górnictwo podziemne Zakres zagadnień egzaminacyjnych
Bardziej szczegółowoCharakterystyka termodynamiczna fazy gazowej masywu skalnego poddanego procesowi eksploatacji
Cuprum nr 2 (59) 2011 43 mgr inż. Wiesław Grzebyk 1) dr inż. Lech Stolecki 1) Recenzent: dr hab. inż. Witold Pytel Charakterystyka termodynamiczna fazy gazowej masywu skalnego poddanego procesowi eksploatacji
Bardziej szczegółowoAnaliza stateczności skarp z zastosowaniem zmodyfikowanej metody redukcji wytrzymałości na ścinanie
Analiza stateczności skarp z zastosowaniem zmodyfikowanej metody redukcji wytrzymałości na ścinanie Marek Cała*, Jerzy Flisiak* 1 WPROWADZENIE Poniższa praca jest kontynuacją badań autorów nad porównaniem
Bardziej szczegółowoNOŚNOŚCI ODRZWI WYBRANYCH OBUDÓW ŁUKOWYCH**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005 Włodzimierz Hałat* OŚOŚCI ODRZWI WYBRAYCH OBUDÓW ŁUKOWYCH** 1. Wprowadzenie Istotnym elementem obudów wyrobisk korytarzowych są odrzwia wykonywane z łuków
Bardziej szczegółowoO zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie w roku 2004
WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 2 288 Adam MIREK, Wojciech MAGIERA Wyższy Urząd Górniczy, Katowice O zagrożeniu sejsmicznym i tąpaniami w polskim górnictwie w roku
Bardziej szczegółowo7. Wypadek przy pracy definicja, rodzaje, wskaźniki wypadkowości. 8. Czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku w aspekcie norm higienicznych.
Wydział: Górnictwa i Geoinżynierii Rodzaj studiów: stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Kierunek studiów: Górnictwo i Geologia Zakres pytań obowiązujący od roku akad. 2015/16 I. Górnictwo moduł kierunkowy
Bardziej szczegółowoOCENA STANU ZAGROśENIA TĄPANIAMI W WYBRANYCH ODDZIAŁACH WYDOBYWCZYCH O/ZG POLKOWICE SIEROSZOWICE
Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 123 Nr 123 Politechniki Wrocławskiej Studia i Materiały Nr 34 2008 Anna GOGOLEWSKA*, Radosław BARTOS** zagroŝenie tąpaniami, podziemna eksploatacja rud miedzi, konwergencja
Bardziej szczegółowoGEOTECHNICZNE PROBLEMY UTRZYMANIA WYROBISK KORYTARZOWYCH W ZŁOŻONYCH WARUNKACH GEOLOGICZNO-GÓRNICZYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005 Mirosław Chudek*, Stanisław Duży* GEOTECHNICZNE PROBLEMY UTRZYMANIA WYROBISK KORYTARZOWYCH W ZŁOŻONYCH WARUNKACH GEOLOGICZNO-GÓRNICZYCH 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoWyłączenie redukcji parametrów wytrzymałościowych ma zastosowanie w następujących sytuacjach:
Przewodnik Inżyniera Nr 35 Aktualizacja: 01/2017 Obszary bez redukcji Program: MES Plik powiązany: Demo_manual_35.gmk Wprowadzenie Ocena stateczności konstrukcji z wykorzystaniem metody elementów skończonych
Bardziej szczegółowoAnaliza fundamentu na mikropalach
Przewodnik Inżyniera Nr 36 Aktualizacja: 09/2017 Analiza fundamentu na mikropalach Program: Plik powiązany: Grupa pali Demo_manual_en_36.gsp Celem niniejszego przewodnika jest przedstawienie wykorzystania
Bardziej szczegółowoZakres wiadomości na II sprawdzian z mechaniki gruntów:
Zakres wiadomości na II sprawdzian z mechaniki gruntów: Wytrzymałość gruntów: równanie Coulomba, parametry wytrzymałościowe, zależność parametrów wytrzymałościowych od wiodących cech geotechnicznych gruntów
Bardziej szczegółowoPróba określenia rozkładu współczynnika tłumienia na wybiegu ściany 306b/507 w KWK Bielszowice metodą pasywnej tłumieniowej tomografii sejsmicznej
mgr GRAŻYNA DZIK Instytut Technik Innowacyjnych EMAG mgr ŁUKASZ WOJTECKI KWK Bielszowice Próba określenia rozkładu współczynnika tłumienia na wybiegu ściany 306b/507 w KWK Bielszowice metodą pasywnej tłumieniowej
Bardziej szczegółowoPytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów studia niestacjonarne I-go stopnia, semestr zimowy
Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów studia niestacjonarne I-go stopnia, semestr zimowy 1. Położenie osi obojętnej przekroju rozciąganego mimośrodowo zależy od: a) punktu przyłożenia
Bardziej szczegółowoOCENA STATECZNOŚCI GÓROTWORU W SĄSIEDZTWIE PŁYTKICH WYROBISK PORUDNYCH W OPARACIU O ODKSZTAŁCENIOWY WARUNEK STANU GRANICZNEGO
GÓRNICTWO I GEOLOGIA 2012 Tom 7 Zeszyt 1 Katarzyna SZAFULERA, Marek JENDRYŚ Politechnika Śląska, Gliwice Katedra Geomechaniki, Budownictwa Podziemnego i Zarządzania Ochroną Powierzchni OCENA STATECZNOŚCI
Bardziej szczegółowoMożliwości weryfikacji energii sejsmicznej wstrząsów wysokoenergetycznych w LGOM
59 CUPRUM Czasopismo Naukowo-Techniczne Górnictwa Rud nr 4 (81) 016, s. 59-70 Możliwości weryfikacji energii sejsmicznej wstrząsów wysokoenergetycznych w LGOM Krzysztof Jaśkiewicz KGHM CUPRUM sp. z o.o.
Bardziej szczegółowoLIKWIDACJA REJONÓW WYDOBYWCZYCH NA PRZYKŁADZIE LIKWIDACJI REJONU PW KOPALNI POLKOWICE-SIEROSZOWICE. 1. Wprowadzenie
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Andrzej Janowski*, Maciej Olchawa*, Mariusz Serafiński* LIKWIDACJA REJONÓW WYDOBYWCZYCH NA PRZYKŁADZIE LIKWIDACJI REJONU PW KOPALNI POLKOWICE-SIEROSZOWICE
Bardziej szczegółowo