Taki nieciekawy człowiek... Wokół biografii Bolesława Leśmiana
|
|
- Agata Szymczak
- 2 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Literacka 16 (36) Ewa Rajewska Taki nieciekawy człowiek.... Wokół biografii Bolesława Leśmiana Jak wiadomo, twórczość Bolesława Leśmiana uznanie czytelników zwykłych i profesjonalnych zdobywała sobie bardzo powoli. Zanim krytyka uznała autora Łąki za jednego z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku, przez lata z racji daty urodzin, późnego debiutu i powierzchownie ocenianej stylistyki, a pewnie także animozji na tle osobistym i narodowościowym, Leśmiana postponowano. Pozycja poety poprawiła się po przyjęciu go do Polskiej Akademii Literatury (nie znalazł się jednak w pierwszym zestawie nominatów, został dokoptowany) w roku 1933, zatem cztery lata przed śmiercią. Tak naprawdę umocniły go na parnasie dopiero odczytania odwilżowe i poodwilżowe: Michała Głowińskiego, Zygmunta Kubiaka, Jerzego Kwiatkowskiego, Jacka Trznadla, i trochę późniejsze: Artura Sandauera i Kazimierza Wyki (trzeba jednak zaznaczyć, że obaj krytycy zajmowali się Leśmianem już wcześniej, tuż po wojnie), a także wypowiedzi Juliana Przybosia i Mieczysława Jastruna. Ten ostatni szkicem z 1960 roku ogłosił Zmartwychwstanie Leśmiana. Docenieniu twórczości poety po roku 1956 towarzyszyły nie tylko reedycje (Poezje zebrane, 1957) i pierwsze wydania jego dzieł (Klechdy polskie, Londyn 1956, Warszawa 1958), lecz także zainteresowanie jego biografią. To właśnie wówczas Jacek Trznadel opublikował Z pism Bolesława Leśmiana: Utwory rozproszone. Listy (1962). Wtedy też ukazały się liczne szkice wspomnieniowe i biograficzne na czele z opracowanymi przez Zdzisława Jastrzębskiego wieloautorskimi Wspomnieniami o Bolesławie Leśmianie (1966), wśród których znalazły się m.in. wypowiedzi córki poety Marii Ludwiki Mazurowej, kuzyna Jana Lesmana, któremu Leśmian wymyślił pseudonim Brzechwa (argumentując, że nie powinno być dwóch poetów o tym samym nazwisku. Pomyśl mówił jakie to piękne: opierzona część
2 142 Ewa Rajewska strzały 1 ), przyjaciela z hrubieszowskiej palestry Zygfryda Krauzego czy Juliana Tuwima. Druga fala zainteresowania biografią Leśmiana poety osob nego, prowincjusza z Warszawy, mizantropa o bujnym życiu towarzyskim kulminowała na początku XXI wieku, kiedy swoje książki biograficzne wydali trzej wybitni leśmianolodzy: Piotr Łopuszański, Jarosław Marek Rymkiewicz i Adam Wiesław Kulik. 1. Niepoprawny marzyciel Prawdziwy poeta wszystko może przezwyciężyć prócz miłości! wuj Tarabuk Leśmian Piotra Łopuszańskiego, wydany w 2000 roku w popularnej serii Wydawnictwa Dolnośląskiego A to Polska właśnie, jest pierwszą biografią Bolesława Leśmiana. Czy może raczej: Bolesława Leśmiana i Bolesława Stanisława Lesmana. Sam poeta wyraźnie rozgraniczał życie literackie od zawodowego, swoje utwory podpisywał pseudonimem podsuniętym mu przez kuzyna, Antoniego Langego (wyjątkiem były debiutanckie Sekstyny z 1895 roku, podpisane St. Lesman ), w korespondencji prywatnej dopiero około roku 1910 zaczął zastępować nazwisko pseudonimem, akty notarialne natomiast zawsze sygnował nazwiskiem rodowym. Łopuszański nie zawęża swojej książki do biografii literackiej, mimo że aktywność Bolesława Lesmana w palestrze była ograniczona do niezbędnego minimum. Leśmian Łopuszańskiego to, zgodnie ze specyfiką całej serii wydawniczej, książka popularnonaukowa bardzo ciekawa, umieszczająca chronologicznie opowiedzianą biografię poety- -notariusza w kontekście historycznym (w tym oczywiście historycznoliterackim), społeczno-kulturalnym, politycznym nawet, z miniantologią utworów (zawierającą teksty odzwierciedlające ewolucję twórczą Bolesława Leśmiana 2, toteż obecność mowy pogrzebowej Romana Kołonieckiego może dziwić), wybraną bibliografią podmiotową i przedmiotową oraz bogactwem fotografii nie tylko rodzinnych. Dużym atutem są kolorowe reprodukcje obrazów Zofii Leśmianowej, zapoznanej, bardzo 1 J. Brzechwa, Niebieski wycieruch, w: Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie, oprac. Z. Jastrzębski, Lublin 1966, s P. Łopuszański, Leśmian, Wrocław 2000, s. 215, dalej w tekście oznaczam jako L.
3 Taki nieciekawy człowiek.... Wokół biografii Bolesława Leśmiana 143 interesującej malarki, a także dzieł kuzynki i przyjaciółki Leśmiana, Celiny Sunderland, w tym jej słynnego portretu Dory Lebenthal. Akrybia Łopuszańskiego jest bezprzykładna, co widać choćby przy ustalaniu daty urodzin Leśmiana. Dotychczas była to kwestia sporna. Najbardziej wiarygodna wydawała się data 22 stycznia 1877 roku, potwierdzona odpisem świadectwa urodzenia i chrztu poety, znalezionym przez Jastrzębskiego w archiwum Państwowego Biura Notarialnego w Zamościu (sam Leśmian twierdził jednak, że urodził się w roku 1878, a na jego grobie wyryto rok urodzenia podany przez Brzechwę: 1879). Łopuszański dotarł do aktu chrztu poety w księgach parafialnych katedry św. Jana w Warszawie, który potwierdza datę urodzin podawaną przez Jastrzębskiego: 22 stycznia 1877 roku. Innym przykładem sumienności badacza jest konsekwencja w stosunku do chróśniaka, który na pierwszy rzut oka może szokować. Biograf tłumaczy, że Leśmian w obu przygotowanych przez siebie wydaniach Łąki stosował zapis chróśniak i jest to odwołanie do Mickiewicza (L 126, 221). Jak na biografię popularną ja biografa zaznacza się w książce dosyć silnie, Łopuszański nie stroni też od wyrazistych sądów: Trzeba powiedzieć wyraźnie: Bolesław nie zachował się przyzwoicie wobec żony. (L 72) Leśmian był wielkim poetą, ale urzędnikiem państwowym beznadziejnym. (L 161) W czasie obrad Akademii [Literatury E.R.] Leśmian rzadko zabierał głos. Podczas głosowania zajmował na ogół stanowisko konserwatywne. Interesowały go głównie uposażenia akademików. (L 174) W marcu [1937 roku E.R.] Leśmian wpadł na jeden ze swoich fantastycznych pomysłów. Postanowił wydawać pismo dla młodzieży. [...] Była to jeszcze jedna mrzonka, jedna z tych, którymi przez lata łudził siebie i swoich bliskich (L 185, 188) W kolejnych książkach biograficznych Łopuszańskiego tak mocnych ocen nie znajdziemy. Kolejnych, bo Łopuszański napisał jeszcze dwie biografie Leśmiana obok licznych artykułów, które opublikował w pismach naukowych, literackich i kulturalnych. Jak sam pisze, badaniem twórczości i biografii Leśmiana zajmuje się od 1986 roku. Po lekturze Zofii i Bolesława Leśmia-
4 144 Ewa Rajewska nów (Wydawnictwo Literackie, seria Pary, 2005) i Bolesława Leśmiana. Marzyciela nad przepaścią (Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, seria Biografie, 2006) można odnieść wrażenie, że Łopuszański od lat pracuje nad tą samą książką, którą rozszerza, uzupełnia i wydaje pod różnymi tytułami (i w różnych wydawnictwach). Biografia podwójna: Zofia i Bolesław Leśmianowie rozczarowuje. Zofia w tej książce, tak jak i za życia, niknie w cieniu Bolesława. Mimo genealogii, informacji o studiach malarskich w warszawskiej Szkole Rysunkowej Wojciecha Gersona i w paryskiej Akademii Juliana, fragmentów recenzji z wystawy jej prac w Zachęcie w roku 1917 i opisu losów po śmierci męża informacji o żonie poety mamy niewiele i biografa pewnie trudno za to winić. Najnowszy Bolesław Leśmian. Marzyciel nad przepaścią Łopuszańskiego jest bez wątpienia także najlepszy. Jest znakomity. To biografia niezwykle sumienna, ciekawie rysująca panoramę życia literackiego międzywojnia, zawierająca interesujące uwagi o Teatrze Artystycznym Leśmiana (autor czytał rozprawę Dobrochny Ratajczakowej), całe sagi kilkakrotnie skoligaconych rodzin Lesmanów i Sunderlandów (do narodzin poety docieramy dopiero na 56 stronie), a także Chylińskich przodków Zofii Leśmianowej, imponującą bibliografię podmiotową i przedmiotową doprowadzoną do 2005 roku (i tylko indeksu osobowego brak). Recepcja twórczości Leśmiana do czasów II wojny światowej została przez Łopuszańskiego gruntownie przebadana i opisana; późniejszy odbiór zasygnalizowany i skomentowany; sama twórczość omówiona; dokumenty notarialne, odpisy aktów urodzenia i zgonów odnalezione i przeanalizowane; miejsca związane z Leśmianem odwiedzone. Ta książka Łopuszańskiego jest też bardziej wyważona i dyskretniejsza od pierwszej. Nie ma już w niej komentarzy, że Leśmian zachowywał się nieprzyzwoicie wobec żony, że na posiedzeniach PAL ożywiał się tylko przy omawianiu kwestii finansowych, brak też (niepotwierdzonej) anegdoty o Dorze wdzierającej się do karawanu z trumną Leśmiana. W obu późniejszych książkach dyskretnie zaznacza się chęć poprawiania Jarosława Marka Rymkiewicza, którego Leśmian. Encyklopedia ukazał się nakładem Wydawnictwa Sic! w roku 2001, rok po pierwszym Leśmianie Łopuszańskiego. Encyklopedia Rymkiewicza sprawia wrażenie encyklopedii osobistej. Może nawet z pewną dezynwolturą napisanej? Znać ją w doborze haseł znajdziemy wśród nich zagadnienia z bardzo różnych poziomów, o bardzo różnym ciężarze gatunkowym, jak
5 Taki nieciekawy człowiek.... Wokół biografii Bolesława Leśmiana 145 gdyby Rymkiewicz stawiał Ból, Heideggera Martina, Odczłowieczenie i Potwory na równi z Ubraniami Leśmiana i Miłościami Leśmiana, a nawet Defraudacją i Parcelami budowlanymi na Mokotowie. Być może prawdą jest, że Any philosophy that can be put in a nutshell deserves to stay there, jak twierdził Sidney J. Harris, słynny felietonista Chicago Daily News i Chicago Sun Times. Jednak do wykładu Rymkiewicza na temat Wesen Mistrza Eckharta (hasło: Wesen ), kategorii, w której Rymkiewicz dopatruje się podobieństwa do Leśmianowskiej nicości, bon mot Harrisa stosowałabym bardzo niechętnie. Różnicę metodologiczną w podejściach Łopuszańskiego i Rym kiewicza do zagadnienia biografii dobrze ilustrują dwa cytaty: Co do światopoglądu poety, to nie przyjmowałem a priori pisze Łopuszański żadnych tez o jego bergsonizmie czy innym izmie, jaki rzekomo Leśmian wyznawał. Analizowałem jego teksty, zwłaszcza szkice filozoficzne i estetyczne, a także wypowiedzi zawarte w listach oraz relacje wspomnieniowe. Na podstawie tego materiału dochodziłem do konkluzji, jaki światopogląd poeta wyznawał naprawdę 3. W książce jest całość naszej obecnej wiedzy o najważniejszych wydarzeniach w życiu Leśmiana całość, jak zawsze w takich wypadkach, niecała, ale akurat tak niecała, jak niecała jest nasza wiedza o życiu każdego człowieka i jak niecałe (nieskończone i nieogarnione) jest zawsze i wszędzie każde życie pisze Rymkiewicz w swoim wstępie, a w haśle Iłża chruśniak malinowy dodaje Że iłżecki maliniak ma, a raczej miał coś wspólnego z malinowym chruśniakiem z Łąki, to nie ulega wątpliwości choć lepiej nie wdawać się w ustalanie, na czym taka wspólnota mogłaby polegać, ponieważ z tym problemem (co łączy poezję z życiem poety także ze zrywanymi przez niego malinami) nie potrafią się, jak dotychczas, uporać najsubtelniejsi teoretycy literatury 4. Łopuszański (z wykształcenia filozof) nie tylko wierzy w możliwość dotarcia do prawdy o poecie on wierzy, że do niej dociera; Rymkiewicz zadowala się (kokieteryjnie?) próbą niecałej całości. Leśmian. Encyklopedia to portret Leśmiana według Rymkiewicza, nakreślony z całą świadomością swej arbi- 3 P. Łopuszański, Bolesław Leśmian. Marzyciel nad przepaścią, Warszawa 2006, s. 8, dalej w tekście oznaczam jako LM. 4 J.M. Rymkiewicz, Leśmian. Encyklopedia, Warszawa 2001, s. 5, 113.
6 146 Ewa Rajewska tralności; konstrukcją do złudzenia przypomina Abecadło Miłosza. Abecadło Leśmiana ułożone przez Rymkiewicza to alfa bet prywatny, czytelny dla osób, które mają już własne leśmianowskie alfabety i chcą je skonfrontować z cudzym. Jest fascynujący, ale nauczyć się z niego sylabizować byłoby raczej trudno. Z Marzyciela nad przepaścią Łopuszańskiego przeciwnie, ten jest poukładany wyśmienicie, a przez to mniej wymagający w odbiorze. Badacz wnikliwie przeczytał chyba wszystko, czym na temat Leśmiana dysponujemy (korzystał także z badań Kulika, przed wydaniem książkowym opublikowanych częściowo w prasie literackiej), umiejętnie wyzyskał fakty z listów i wspomnień oraz najciekawsze anegdoty, poukładał je chronologicznie i dołączył wyniki własnych poszukiwań (genealogiczne sięgają począt ków XIX wieku), a miejsca niedookreślenia wypełnił swoimi hipotezami, zaznaczając wszakże, że to robi. Biografie bo nie tylko ostatnia napisane przez Łopuszańskiego zwracają uwagę czytelnika na fakt, że Leśmian nie był, jak zwykło się uważać, prowincjonalnym notariuszem z Hrubieszowa czy, później, z Zamościa. Urodzony warszawiak, od ukończenia studiów prawniczych w Kijowie w roku 1901 do roku 1915 z przerwami na wyjazdy zagraniczne mieszkał w Warszawie i brał czynny udział w życiu literackim, także z dużym upodobaniem w tej jego części, która toczyła się w kawiarniach. Po przeprowadzce na prowincję nadal znaczną część roku spędzał w Warszawie (posadę notariusza w Hrubieszowie objął 5 września 1918 roku, a już cztery dni później wystąpił o miesięczny urlop, po nim zaś o kolejne; do końca roku przepracował w hrubieszowskiej kancelarii około miesiąca LM 271, L 135, 138) i do stolicy powrócił w 1935 roku, dwa lata przed śmiercią. Przy tym wszystkim założenia metodologiczne Łopuszańskiego wydają się kontrowersyjne. Trudno mu przyznać słuszność, kiedy pisze: Rola biografii w poznaniu dzieła jest ogromna. Bez wiedzy o romansie poety z Dorą Lebenthal moglibyśmy opacznie interpretować erotyki Leśmiana, zwłaszcza cykl W malinowym chruśniaku. Był taki krytyk, który wiersze z tego cyklu interpretował symbolicznie, a dom ciotki poety nazywał nie wiadomo czemu Domem Umarłych. [...] Wielu badaczy poezji Leśmiana w ogóle nie zna szczegółów biograficznych autora Łąki, w związku z czym, analizując jego utwory, abstrahują od faktów, do których wiersz czy książka się odwołuje, mylą chronologię, błędnie uważają za symbol coś, co na przykład jest opisem realnego miejsca, i tym podobne. (LM 7-8)
7 Taki nieciekawy człowiek.... Wokół biografii Bolesława Leśmiana 147 Kiedy alegoreza jest uzasadnioną strategią lektury, a kiedy nie, i komu o tym jednoznacznie decydować? Przypomina się tu nieodparcie fragment z pierwszej książki Łopuszańskiego, gdy biograf tak oto relacjonuje korespondencję Leśmiana z Zenonem Przesmyckim z okresu wakacji w bretońskim Concarneau, dokąd poeta udał się ze swoją przyszłą żoną: Listy i kartki do Miriama wyraźnie pokazują rozwój uczuć poety do Zofii. 6 września pisał: Same cuda! Czary, a dwa dni później: Atlantyk mię zupełnie oszołomił, zgłupiałem i żadnej myśli nie mam w głowie. Ten Atlantyk to oczywiście Zofia Chylińska. (L 59) Zastrzeżenia może też budzić dociekliwość badacza, gdy naruszone zostają granice intymności czy rację ma Jacek Trznadel, który cenzuruje bardzo osobiste listy Leśmiana do Dory Lebenthal (na pewno nie wtedy, gdy dopisuje brakujące fragmenty Zdziczenia obyczajów pośmiertnych), czy Łopuszański, który ocenzurowane przez Trznadla pikantne fragmenty wydobywa na światło dzienne? Lektura książek Łopuszańskiego na pewno nie jest jednak doświadczeniem tak voyeurystycznym jak, na przykład, lektura Nory Joyce. Żywota prawdziwej Molly Bloom pióra Brendy Maddox w świetnym przekładzie Wacława Sadkowskiego (ta sama seria Biografie tego samego Wydawnictwa Książkowego Twój Styl, książka dwa lata wcześniejsza, także próbująca łączyć intymną biografię pisarza z opisem twórczości i interpretacjami dzieł literackich, lecz przesuwająca punkt ciężkości na jego partnerkę). Pozwólmy sobie na gdybizm: a gdyby tak listy Leśmiana do Dory ocalały? 2. Wielogłos o Leśmianie Świat mój mija się ze mną! Bóg z poematu Eliasz Badaniem biografii Leśmiana zajmują się pasjonaci, całkowite zaprzeczenia Jake a Balokovsky ego ze zjadliwie ironicznego wiersza Posterity Philipa Larkina. Biografem-pasjonatem jest Łopuszański, pasjonatem jest też Adam Wiesław Kulik. Mieszkając na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w Zamościu, zdałem sobie sprawę, że żyją tu jeszcze ludzie pa-
8 148 Ewa Rajewska miętający Bolesława Leśmiana, tak więc jest to ostatnia chwila, by cokolwiek na jego temat usłyszeć. [...] Osobną sprawą okazała się penetracja Hrubieszowa. Dopomógł przypadek: tuż po inauguracji stanu wojennego otrzymałem przydział na trzy miesiące do tutejszej jednostki wojskowej. Przed koszmarem ogólnowojskowej głupoty bojowej ratowałem się, chodząc śladami poety 5. Wydana w 2008 roku przez słowo/obraz terytoria książka Kulika Leśmian, Leśmian... Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie w znacznie większym stopniu niż książki Łopuszańskiego dotyczy biografii Bolesława Lesmana raczej niż Leśmiana. Ja znałem Lesmana, Leśmiana nie znałem, stwierdza w rozmowie z biografem zamojski inżynier geodeta (LL 117). Na temat Leśmiana chętnie ze mną rozmawiano pisze we Wstępie Kulik. Często jednak dziwiono się, dlaczego zajmują mnie losy tak nieciekawego człowieka. Usłyszawszy w odpowiedzi, że mówimy o jednym z kilku najwybitniejszych poetów XX wieku, kiwano powątpiewająco głową (LL 7). Tytuł zbioru wspomnień opracowanego przez Kulika odwołuje się do książki zredagowanej przed laty przez Jastrzębskiego, który pisał, że teksty zebrane w jego tomie są różnorodne, ale wyraźnie dzielą się na dwie grupy. Jedną stanowią wspomnienia pisane przez kolegów po piórze, drugą przez kolegów po fachu 6, co nie w pełni odpowiada rzeczywistości, zważywszy, że najdłuższe i chyba najciekawsze (choć niekoniecznie najbardziej autentyczne) jest wspomnienie córki, Marii Ludwiki Mazurowej. Tymczasem Leśmian, Leśmian... Kulika rzeczywiście zbiera wypowiedzi kolegów po fachu i współpracowników poety, a także jego znajomych, sąsiadów, koleżanek Leśmianówien, osób, które pozowały Zofii Leśmianowej do obrazów. I faktycznie, są to wypowiedzi nie zaś, jak w książce Jastrzębskiego, wygładzone szkice wspomnieniowe; Kulik rozmawia, zamiast ogłaszać drukiem. Wyjątki od tej reguły są tylko trzy, wśród nich laurkowe acz ciekawe. Jeszcze ciekawsze są głosy krytyczne, zebrane w rozdziale Chłodnym okiem na przykład wspomnienie Zofii Wiktorowicz, młodej urzędniczki z kancelarii Leśmiana. Forma zapisu rozmów potęguje wrażenie autentyczności. Jednak wszelkie zapędy mitotwórcze i plotkarskie rozmówców są przez Kulika czujnie korygowane przypisami umieszczanymi na 5 A.W. Kulik, Wstęp, w: Leśmian, Leśmian... Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie zebrane przez Adama Wiesława Kulika, Gdańsk 2008, s. 5 (dalej w tekście oznaczane jako LL). 6 Z. Jastrzębski, Zejście z Parnasu, w: Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie, oprac. Z. Jastrzębski, Lublin 1966, s. 7.
9 Taki nieciekawy człowiek.... Wokół biografii Bolesława Leśmiana 149 marginesach. Oprócz rozmów w książce znajdujemy też bardzo osobisty w tonie reportaż biografa z wizyty w Iłży i poszukiwań malinowego chruśniaka, krótkie opisy Hrubieszowa i Zamościa w czasach, kiedy mieszkał tam Leśmian, a także obszerne Kalendarium i wiele fotografii osób, miejsc i dokumentów, w tym kapitalne ciekawostki przyrodnicze fotokopie podań notariusza Bolesława Lesmana o kolejne urlopy. Leśmian, Leśmian... to lektura niezwykle ciekawa z socjologicznego punktu widzenia czytelnik dowiaduje się sporo nie tylko o Leśmianie, lecz także o rozmówcach Kulika. Co za galeria typów ludzkich! Jakie spektrum stereotypów! Piękne jest samo położenie miasteczka [Hrubieszowa E.R.], które leży na wyspie, ma bardzo dużo ogrodów jest zielone. Część żydowska zaczynała się od ulicy Wodnej [...]. W swojej dzielnicy Żydzi trzymali bardzo dużo kóz. Byli niezmiernie egzotyczni: odmienne zwyczaje, czarne chałaty, czarne czapeczki z daszkami o bardzo niewielkim górnym obwodzie. Leśmian był z pochodzenia Żydem, więc dla niego pewno nie była to egzotyka. (lekarz weterynarii, ur. 1913, LL 60-61) Mieliśmy stały kontakt z notariatem Leśmiana, bywałam tam. Typ Żyda, niczym się od nich nie różnił. Podobny był, chociaż trzeba powiedzieć niektórzy Żydzi byli bardzo inteligentni, a on się wśród nich gubił, nie miał prezencji notariusza. [...] Nigdy nie posiedział, nie porozmawiał; żeby był sympatyczny to nie, żeby był onieśmielony, wstydliwy też chyba nie. Dziwny typ człowieka, jakby nikogo nie widział. Choć opowiadały panie z jego biura, że potrafił być nawet dowcipny. (pracownica zamojskiego notariatu, ur. 1908, LL ) Na pierwszy rzut oka w Leśmianie uderzała jego brzydota, nienaturalnie długie ręce, maleńki wzrost, ogromny nos. I mądre, wnikliwe, bardzo wnikliwe i bardzo inteligentne oczy. Ja potem nie widziałam ani jego brzydoty, ani... (pracownica zamojskiego notariatu, ur. 1895, LL 94) Mówiono o nim: Leśmian ośmian wyśmian. Albo złośliwostki w stylu: stodoła się stodoli, łąka się łączy. (nauczycielka, ur. 1909, LL 162) Jego śmierć nie wywołała w Hrubieszowie żalu. Może odczuła ją elita intelektualna, bardziej z nim związana, interesująca się jego poezją. Poza tym nie zrobiła na nikim żadnego wrażenia. (sędzia, ur. 1906, LL 68)
10 150 Ewa Rajewska Poszczególne wypowiedzi rozmówców Kulika składają się ponadto na niepowtarzalny obraz życia codziennego w Hrubieszowie i Zamościu w latach międzywojennych komplementarny wobec tego, który znamy z powieści Piotra Szewca. 3. Trzech biografów, trzy różne podejścia biograficzne Portret Leśmiana/Lesmana, który wyłania się z pierwszej książki Łopuszańskiego, jest raczej niezbyt pochlebnym portretem człowieka niefrasobliwego i niezaradnego, żądnego uznania i łasego na pochwały (i pieniądze), niebieskiego ptaka lawirującego między domem rodzinnym a domem kochanki (kochanek). Następne biografie Łopuszańskiego są znacznie bardziej empatyczne i stonowane. Łopuszański ogromnie ceni Leśmiana poetę, nazywa go geniuszem, którego można porównać tylko z największymi: Kochanowskim, Mickiewiczem, Słowackim (LM 8), lecz Leśmiana człowieka nie darzy szczególną estymą. Leśmian według Rymkiewicza jest postacią najbardziej chyba enigmatyczną; forma biografii fragmentarycznej podkreśla arbitralność Rymkiewiczowskiego ujęcia. Leśmian z tomu Kulika natomiast wydaje się bardziej skomplikowany, mniej jednoznaczny niż Leśmian Łopuszańskiego, jest rozdarty, pełen metafizycznych lęków, choć niewolny też od śmiesznostek. Bardzo samotny. I do końca pozostający zagadką. Jak to pięknie powiedział stary przyjaciel Zofii i Bolesława Leśmianów Zygfryd Krauze, Znałem Leśmiana dogłębniej, niż o nim mówię, lecz nie chcę o nim mówić tak głęboko. Ponieważ ludzie widzą nas tak, jak widzą, a nie jacy jesteśmy naprawdę, jestem przeciwny obnażaniu (LL 208). Ewa Rajewska Such a plain and uninteresting man. On the biography of Bolesław Leśmian The article discusses five biographies of the poet that have been published in the past few years. A highly complex and contradicting figure of Leśmian, a great poet and unsuccessful notary public, a provincial from the capital Warsaw, a misanthrope with busy social life, still arouses interests among the public the more so that his first biography written by Łopuszański and entitled Leśmian was published as late as Łopuszański, who has been working on Leśmian for twenty years, has published the results of his biographical investigations in his two subse-
11 Taki nieciekawy człowiek.... Wokół biografii Bolesława Leśmiana 151 quent books: Zofia i Bolesław Leśmianowie (2005) and Bolesław Leśmian. Marzyciel nad przepaścią (2006). In turn, Leśmian. Encyklopedia (2001) by Rymkiewicz is a different book being a personal encyclopaedia, a somewhat patchy biography that focuses on arbitrarily selected entries chosen by its author, whereas Leśmian, Leśmian Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie zebrane przez Adama Wiesława Kulika (2008) is a collection of memoirs, a record of conversations that the author had with the inhabitants of Hrubieszów and Zamość who knew Leśmian personally in the 1920s and the 1930s his colleagues at the Bar, workers of the notary s office, his acquaintances, neighbours and friends of his daughters. Ewa Rajewska dr, literaturoznawczyni, adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej UAM, zajmuje się teorią i praktyką przekładu literackiego z języka angielskiego. Autorka książek Dwie wiktoriańskie chwile w Troi, trzy strategie translatorskie. Alice s Adventures in Wonderland i Through the Looking Glass Lewisa Carrolla w przekładach Macieja Słomczyńskiego, Roberta Stillera i Jolanty Kozak (2004) oraz Stanisław Barańczak poeta i tłumacz (2007); we współpracy z prof. Edwardem Balcerzanem opracowała drugie, rozszerzone wydanie antologii Pisarze polscy o sztuce przekładu (Pisarze polscy o sztuce przekładu Antologia, 2007).
USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY: 2012/2013
USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY: 2012/2013 I LITERATURA 1. Analizując wybrane przykłady, omów funkcjonowanie motywu snu w literaturze różnych epok. 2. Macierzyństwo w literaturze
Analizy i interpretacje wybranych wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania - Kazimierz Przerwa Tetmajer Analizy i interpretacje wybranych wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Bolesław Prus. Lalka
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Bolesław Prus Lalka Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Hanna Krall. Zdążyć przed Panem Bogiem
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
NAUKA JAK UCZYĆ SIĘ SKUTECZNIE (A2 / B1)
NAUKA JAK UCZYĆ SIĘ SKUTECZNIE (A2 / B1) CZYTANIE A. Mówi się, że człowiek uczy się całe życie. I jest to bez wątpienia prawda. Bo przecież wiedzę zdobywamy nie tylko w szkole, ale również w pracy, albo
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Bolesław Leśmian. wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Bolesław Leśmian wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Dzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze.
Przedmowa Kiedy byłem mały, nawet nie wiedziałem, że jestem dzieckiem specjalnej troski. Jak się o tym dowiedziałem? Ludzie powiedzieli mi, że jestem inny niż wszyscy i że to jest problem. To była prawda.
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
GRAMATYKA I SŁOWNICTWO dobrze opanował i swobodnie stosuje w praktyce zagadnienia gramatyczne określone w rozkładzie materiału i niektóre wykraczające poza nakreślone ramy potrafi budować złożone zdania,
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Dwudziestolecie międzywojenne. Wybrane utwory poetów dwudziestolecia międzywojennego
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Dwudziestolecie międzywojenne Wybrane utwory poetów dwudziestolecia międzywojennego Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok,
PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE
PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE 62-510 Konin, ul. Przemysłowa 7 tel. centr. (63) 242 63 39 (63) 249 30 40 e-mail pbp@pbpkonin.pl www.pbpkonin.pl PBP FILIA W SŁUPCY 62-400 Słupca, ul. Mickiewicza
4 egzemplarze bibliografii podpisane!!! lewy górny róg: imię i nazwisko. pod spodem: semestr VI TUZ
4 egzemplarze bibliografii podpisane!!! lewy górny róg: imię i nazwisko pod spodem: semestr VI TUZ linijka odstępu i tłustym drukiem: temat prezentacji niżej tłustym drukiem: Literatura podmiotu: i wymieniamy
Bibliografie ogólne. Bibliografia polska Estreicherów
Bibliografie ogólne Bibliografia polska Estreicherów Co to takiego? Bibliografia polska, dzieło Karola Estreichera, kontynuowane przez jego syna Stanisława, a następnie wnuka Karola, składa się z 4 części,
WPŁYW CZYTANIA NA ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY
WPŁYW CZYTANIA NA ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY Czytanie - oto najlepszy sposób uczenia się. Aleksander Puszkin Sukces jednostek i społeczeństw zależy od ich wiedzy. Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie.
STOSOWANY W BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ
OPIS BIBLIOGRAFICZNY STOSOWANY W BIBLIOGRAFII ZAŁĄCZNIKOWEJ Bibliografia załącznikowa powinna być opracowana zgodnie z normami: PN-ISO 690: 2002 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość, forma
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Krzysztof Kamil Baczyński. Wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Krzysztof Kamil Baczyński Wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
Lokomotywa 2. Czytam i piszę. Część 1
Lokomotywa 2. Czytam i piszę. Część 1 Książki dawniej i dziś Bogacenie słownic twa Dawniej książki pisano ręcznie. Nie zawsze wyglądały tak jak te, które znamy. Początkowo miały postać zwoju, czyli długiej
Sposoby nawiązania do horacjańskiej myśli Non omnis moriar w utworach literatury polskiej
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach Sposoby nawiązania do horacjańskiej myśli Non omnis moriar w utworach literatury polskiej zestawienie bibliograficzne w wyborze Wybór i opracowanie Marta Boszczyk
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Julian Tuwim. Wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Julian Tuwim Wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Henryk Sienkiewicz. Szkice węglem
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Henryk Sienkiewicz Szkice węglem Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
TEMATY NA EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA
TEMATY NA EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA 1. Najwybitniejsi znawcy natury ludzkiej. Omów temat analizując przykładów zachowań wybranych postaci literackich. 2. Akceptowane
SZKOLNA LISTA TEMATÓW 2013/2014
SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA MATURĘ USTNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO 2013/2014 LITERATURA 1. Jednostka wobec nieustannych wyborów moralnych. Omów problem, analizując zachowanie wybranych bohaterów literackich 2. Obrazy
Przedmiotem oceniania są: A. Wiadomości. B. Umiejętności. C. Postawa ucznia i jego aktywność
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Przedmiotem oceniania są: A. Wiadomości. B. Umiejętności. C. Postawa ucznia i jego aktywność Przedmiotowy system oceniania
4) praktyczne opanowanie umiejętności ogólnych i specjalistycznych, których wpojenie należy do celów nauczania przewidzianych programem nauczania,
I. Przedmiotem oceny są: 1) wiadomości i umiejętności według programu nauczania z języka polskiego dla zasadniczej szkoły zawodowej w zakresie podstawowym, o programie nauczania z języka polskiego w danej
Bibliografie literackie online. oprac. dr Aneta Drabek
Bibliografie literackie online oprac. dr Aneta Drabek Polska Bibliografia Literacka online Polska Bibliografia Literacka jest (z założenia) bieżącą bibliografia literacką. Ukazuje się od 1954 r., kiedy
PREZENTACJA PODMIOTOWO - PRZEDMIOTOWA
PREZENTACJA PODMIOTOWO - PRZEDMIOTOWA 1. Czesław Miłosz: in memoriam. Red t. J. Gromek. Kraków 2004. ISBN 83-240-0503-X (slajd 1) 2. Miłosz Cz.: Na brzegu rzeki. Kraków 1994. ISBN 83-7006-254-7
TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009
TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009 Literatura: 1. Literacki wizerunek dziecka. Przedstaw różne ujęcia tematu, analizując wybrane utwory. 2. Bohaterowie
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Skamandryci. Wiersze wybranych przedstawicieli grupy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Skamandryci Wiersze wybranych przedstawicieli grupy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl
Zbigniew Lutomski. Grafika
Zbigniew Lutomski Grafika czerwiec 2013 Zbigniew Lutomski, urodzony 4 grudnia 1934 roku, jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli grafiki polskiej. Specjalizuje się w trudnej technice drzeworytu.
Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887) życie i twórczość
PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W KOLE 62-600 Koło, ul. Toruńska 60 tel. (0-63) 2721261 e-mail kolo@pbpkonin.pl www.pbpkonin.pl Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887) życie i twórczość (bibliografia
Trening przed klasówką. Liceum/technikum. Literatura: styl gotycki w sztuce - utrwalenie wiadomości
Trening przed klasówką Liceum/technikum Literatura: styl gotycki w sztuce - utrwalenie wiadomości Katedra Notre Dame znajduje się w Paryżu. Jej budowa trwała od 1163 roku do połowy XIV wieku. Jest to przykład
Kolekcja Larysy Zajączkowskiej-Mitznerowej
PL_0001 Fundacja Ośrodka KARTA 02-536 Warszawa Narbutta 29 Kolekcja Larysy Zajączkowskiej-Mitznerowej 1863-1987 Numer zespołu PL_0001_OK_1852 1 Wstęp do inwentarza zespołu: Kolekcja Larysy Zajączkowskiej-Mitznerowej
30 godz. wykładów 30 godz. ćwiczeń laboratoryjnych
SYLLABUS Lp. Element Opis 1 2 Nazwa modułu Typ modułu Literatura romantyzmu obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Humanistyczno-Społecznych i Turystyki 4 5 6 7 8 9 Kod modułu Kierunek, specjalność, poziom
NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO z dnia 13 lipca 2012 r. pokazuje
W roku 2013 osiągnięcia naukowe pracowników Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza przeliczano na punkty według zasad zawartych w dokumentach: 1. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA NAUKI
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Motyw wsi. Na przykładzie wybranych utworów literackich
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motyw wsi Na przykładzie wybranych utworów literackich Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl
GRA MIEJSKA ŚLADAMi LubLinA
GRA MIEJSKA ŚLADAMi LubLinA Lublin Lublin od wieków stanowił polska bramę na wschód i przez cały okres swego istnienia wielokrotnie wpisywał się w polskie kroniki. Początki osadnictwa na wzgórzach, które
Jak poprawnie sporządzić opis bibliograficzny w bibliografii załącznikowej?
Jak poprawnie sporządzić opis bibliograficzny w bibliografii załącznikowej? Wszystkie pozycje, które są wykorzystane podczas prezentacji muszą zostać wymienione w ramowym planie prezentacji jako literatura
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Biblia. Najważniejsze zagadnienia cz I
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Biblia Najważniejsze zagadnienia cz I Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kochanowski. Treny
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Kochanowski Treny Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna
TEMATY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA MATURĘ USTNĄ na rok 2010/ 2011 w ZSP im. Orląt Lwowskich w Stopnicy
TEMATY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA MATURĘ USTNĄ na rok 2010/ 2011 w ZSP im. Orląt Lwowskich w Stopnicy LITERATURA 1. "Żyć życiem innym niż większość". Twoje rozważania o wybranych bohaterach literackich idących
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kochanowski. Pieśni
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Kochanowski Pieśni Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Motyw miłości. Na podstawie wybranych utworów literackich
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motyw miłości Na podstawie wybranych utworów literackich Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl
MATURA 2010/2011 TEMATY DO EGZAMINU USTNEGO I. LITERATURA
MATURA 2010/2011 TEMATY DO EGZAMINU USTNEGO I. LITERATURA 1.Różne obrazy przyrody w literaturze. Omów sposoby ich kreowania w wybranych utworach 2.Metamorfoza bohatera literackiego i jej sens. Omów problem,
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kochanowski. Utwory wybrane
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Kochanowski Utwory wybrane Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ W GOLI
1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ W GOLI I. Przedmiotem oceniania są: A. Wiadomości. B. Umiejętności. C. Postawa ucznia i jego aktywność. 1. Ocenianie bieżące:
Internetowy Projekt Zbieramy Wspomnienia
Internetowy Projekt Zbieramy Wspomnienia WSPOMNIENIA Z LAT 70 NA PODSTAWIE KRONIK SZKOLNYCH. W ramach Internetowego Projektu Zbieramy Wspomnienia pomiędzy końcem jednych, a początkiem drugich zajęć wybrałam
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motywy patriotyczne
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motywy patriotyczne Na podstawie wybranych utworów literackich Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl
VOICES 4 KRYTERIA OCENIANIA. I semestr
VOICES 4 KRYTERIA OCENIANIA I semestr Ocena Umiejętności ucznia 6 posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania odnosi sukcesy w szkolnych i pozaszkolnych konkursach przedmiotowych
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Stefan Żeromski. Ludzie bezdomni
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Stefan Żeromski Ludzie bezdomni Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
ROZPRAWKA MATURALNA PORADNIK
ROZPRAWKA MATURALNA PORADNIK CO TRZEBA NAPISAĆ NA MATURZE Na maturze z języka polskiego poziomie podstawowym zdający będą mieli do wyboru dwa tematy wypracowań. Rozwinięcie każdego z nich będzie wymagało
Bibliografie literackie online. oprac. dr Aneta Drabek
Bibliografie literackie online oprac. dr Aneta Drabek Polska Bibliografia Literacka online Polska Bibliografia Literacka jest (z założenia) bieżącą bibliografia literacką. Ukazuje się od 1954 r., kiedy
DZIAŁANIA CZYTELNICZE
DZIAŁANIA CZYTELNICZE Biblioteka szkolna prowadzi wiele działań, których celem jest rozwijanie aktywności czytelniczej naszych uczniów. Otwarcie na literaturę, pokochanie książek jest bowiem najlepszą
POLITYKA SŁUCHANIE I PISANIE (A2) Oto opinie kilku osób na temat polityki i obecnej sytuacji politycznej:
POLITYKA SŁUCHANIE I PISANIE (A2) Oto opinie kilku osób na temat polityki i obecnej sytuacji politycznej: Ania (23 l.) Gdybym tylko mogła, nie słuchałabym wiadomości o polityce. Nie interesuje mnie to
1 Ojcostwo na co dzień. Czyli czego dziecko potrzebuje od ojca Krzysztof Pilch
1 2 Spis treści Wstęp......6 Rozdział I: Co wpływa na to, jakim jesteś ojcem?...... 8 Twoje korzenie......8 Stereotypy.... 10 1. Dziecku do prawidłowego rozwoju wystarczy matka.... 11 2. Wychowanie to
W imieniu Polski Walczącej
Pisarski i publicystyczny dorobek Korbońskiego otwiera trylogia, W imieniu Kremla i W imieniu Polski Walczącej. Tom po raz pierwszy opublikował w ramach Biblioteki Kultury Instytut Literacki w Paryżu w
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA JĘZYK POLSKI
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA JĘZYK POLSKI Formy aktywności i częstotliwość ich sprawdzania: Lp. Forma aktywności Skrót Częstotliwość (min. w semestrze) 1. odpowiedź ustna o 1 2. czytanie ze zrozumieniem
LITERATURA. 2. Kresy wschodnie w literaturze polskiej. Omów na podstawie wybranych przykładów.
TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ZESPOLE SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. STANISŁAWA KOPYSTYŃSKIEGO WE WROCŁAWIU W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA 1. Analizując wybrane wiersze
... podpis przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego
pieczęć szkoły.maj..2013... 3 0 2 7 0 0-0 3 1 A 2 identyfikator szkoły Miejscowość... data Lista ów na egzamin wewnętrzny z...języka polskiego.- literatura... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających
Tematy na ustną część egzaminu dojrzałości z języka polskiego -MAJ I. LITERATURA
Tematy na ustną część egzaminu dojrzałości z języka polskiego I. LITERATURA -MAJ 2011-1. Bohaterowie literatury XIX i XX w. Porównaj ich system wartości odwołując się do 2. Wizerunek rycerza w literaturze.
Jak napisać literaturę podmiotu:
Jak napisać literaturę podmiotu: Mamy już temat i lektury - teraz czas na bibliografię. Składa się ona z literatury podmiotu i przedmiotu. Najpierw zajmijmy się literaturą podmiotu. Ten artykuł ma za zadanie
LITERATURA. Lista tematów na egzamin wewnętrzny z... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających w roku... Liczba przygotowanych tematów
LITERATURA pieczęć szkoły Miejscowość... data... Lista ów na egzamin wewnętrzny z... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających w roku... Liczba przygotowanych ów... podpis przewodniczącego szkolnego
Laureat: Nagrody Nobla 80 Nagrody NIKE 98
Laureat: Nagrody Nobla 80 Nagrody NIKE 98 Nadchodzi dla Miłosza czas przełomowy zmierzenie się ze sławą i popularnością. Milczenie krytyki polskiej na temat Miłosza ; nieśmiałe upominanie się o jego miejsce.
Program A-level u progu zmian Spojrzenie praktyczne
Program A-level u progu zmian Spojrzenie praktyczne Konferencja nauczycieli polskich szkół sobotnich 10-12 lipca 2015 Elżbieta Grabska-Moyle Polska Szkoła w Luton i Dunstable www.polskaszkolaluton.org.uk
2. Zdefiniuj pojęcie mitu. Na wybranych przykładach omów jego znaczenie i funkcjonowanie w kulturze.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Dawne i współczesne wzorce rodziny. Omawiając zagadnienie, zinterpretuj sposoby przedstawienia tego tematu w dziełach literackich różnych epok oraz w wybranych
Organizacja informacji
Organizacja informacji 64 CZYTANIE ARTYKUŁU Z GAZETY To zadanie ma nauczyć jak: wybierać tematy i rozpoznawać słowa kluczowe; analizować tekst, aby go zrozumieć i pamiętać; przygotowywać sprawozdanie;
Andrzej Busza, Jolanta Tambor Intelektualnie - angielski, uczuciowo - polski : z Andrzejem Buszą rozmawia Jolanta Tambor
Andrzej Busza, Jolanta Tambor Intelektualnie - angielski, uczuciowo - polski : z Andrzejem Buszą rozmawia Jolanta Tambor Postscriptum nr 2(52), 186-189 2006 ROZMOWY Intelektualnie angielski, uczuciowo
PSO JEZYK POLSKI KL. IV - VI. a. konkretne wiadomości z kształcenia literackiego, kulturowego oraz nauki o języku i ortografii.
PSO JEZYK POLSKI KL. IV - VI I) OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIÓW PODLEGAJĄCE OCENIE 1. WIEDZA a. konkretne wiadomości z kształcenia literackiego, kulturowego oraz nauki o języku i ortografii. 2. UMIEJĘTNOŚCI
Darmowy artykuł, opublikowany na: www.fluent.com.pl
Copyright for Polish edition by Bartosz Goździeniak Data: 4.06.2013 Tytuł: Pytanie o czynność wykonywaną w czasie teraźniejszym Autor: Bartosz Goździeniak e-mail: bgozdzieniak@gmail.com Darmowy artykuł,
CZESŁAW MIŁOSZ : życie i twórczość (bibliografia w wyborze)
PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W KOLE 62-600 Koło, ul. Toruńska 60 tel. (0-63) 2721261 e-mail kolo@pbpkonin.pl www.pbpkonin.pl CZESŁAW MIŁOSZ : życie i twórczość (bibliografia w wyborze)
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Opracowany na podstawie: -Rozporządzenia MEN z dnia 19.04.1999r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów.
SŁUCHANIE B1/B2. Fragment artykułu Są w Polsce dobrzy ludzie z importu (Krzysztof Rajczyk, Pani domu???)
SŁUCHANIE B1/B2 Fragment artykułu Są w Polsce dobrzy ludzie z importu (Krzysztof Rajczyk, Pani domu???) Warszawski Ursynów w niczym nie przypomina jej rodzinnego Tokio. A jednak polubiła to wielkie blokowisko,
Motyw snu w literaturze
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach Motyw snu w literaturze zestawienie bibliograficzne w wyborze Wybór i opracowanie Małgorzata Pronobis Kielce 2010 2 Materiały ogólne 1. Danek, D. : Sen (marzenie
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Leopold Staff. Wybór wierszy - Część II
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Leopold Staff Wybór wierszy - Część II Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
Wypracowania Wybrane wiersze poetów Młodej Polski. Jeana Artura Rimbauda, Stefana Mallarme, Paula Verlaine, Tadeusza Micińskiego, Bolesława Leśmiana
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Wybrane wiersze poetów Młodej Polski Jeana Artura Rimbauda, Stefana Mallarme, Paula Verlaine, Tadeusza Micińskiego, Bolesława Leśmiana Wydawnictwo Psychoskok,
Stanisław Czernik - twórca autentyzmu.
19.04.2012 Stanisław Czernik - twórca autentyzmu. autor: zanetakrzyzostaniak Stanisław Czernik był poetą, powieściopisarzem, dramaturgiem, eseistą i publicystą. Uznany został za twórcę nowego nurtu, zwanego
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Witold Gombrowicz. Ferdydurke
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Witold Gombrowicz Ferdydurke Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
17593, 17594. Balladyna / Juliusz słowacki. Głosy do Balladyny / Marian Bizan, Paweł Hertz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970. 617 s.
R O K 2009 - R O K IE M JU L IU SZ A SŁ O W A CK IE G O 200. R O CZ N ICA U R O D Z IN PO E T Y BIBLIOGRAFIA WYDAWNICTW ZWARTYCH UTWORÓW JULIUSZA SŁOWACKIEGO, DZIEŁ KRYTYCZNYCH ORAZ BIOGRAFII OPRACOWANA
HANS CHRISTIAN ANDERSEN. Przygotawała Katarzyna Semla SP-5 Żywiec
HANS CHRISTIAN ANDERSEN Przygotawała Katarzyna Semla SP-5 Żywiec HANS CHRISTIAN ANDERSEN Żył w latach 1805 1875; Prozaik, poeta, dramaturg i baśniopisarz duński; W wieku 14 lat, po śmierci ojca, we wrześniu
Wymagania język angielski. klasy IV VI. Szkoła Podstawowa nr. 2 im. Królowej Jadwigi. Pleszew
Wymagania język angielski klasy IV VI Szkoła Podstawowa nr. 2 im. Królowej Jadwigi Pleszew Wymagania ogólne Klasa IV Uczeń klasy IV powinien posługiwać się następującymi strukturami i słownictwem: struktury
Raportowanie badań jakościowych i ilościowych. Ukryte podobieństwa i wyraźne różnice. Pisanie naukowe jest:
Raportowanie badań jakościowych i ilościowych. Ukryte podobieństwa i wyraźne różnice Emilia Soroko Instytut Psychologii UAM kwiecień 2008 Pisanie naukowe jest: 1. działalnością publiczną 2. czynnością
Analiza egzaminu maturalnego z języka polskiego poziom podstawowy.
Analiza egzaminu maturalnego z języka polskiego poziom podstawowy. Arkusz egzaminacyjny z języka polskiego dla poziomu podstawowego zawierał dwa : rozumienie czytanego tekstu nieliterackiego oraz tworzenie
Jarosław Niebrzydowski. Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych
Jarosław Niebrzydowski Jak leczyć reumatoidalne zapalenie stawów Poradnik dla chorych Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Jarosław Niebrzydowski, 2012 Wszelkie
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ Opracowany na podstawie: -Rozporządzenia MEN z dnia 10 czerwca 2015r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów.
Polska na urlop oraz Polska Pełna Przygód to nasze wakacyjne propozycje dla Was
Polska na urlop oraz Polska Pełna Przygód to nasze wakacyjne propozycje dla Was Nie tylko człowiek internetem żyje, miło mieć pod ręka ciekawą książkę. Od wydawnictwa Burda Książki otrzymaliśmy dwie ciekawe
Dowód osobisty. Dowód osobisty mówi, kim jesteś, jakie masz imię i nazwisko, gdzie mieszkasz. Dowód osobisty mówi, że jesteś obywatelem Polski.
Dowód osobisty Dowód osobisty mówi, kim jesteś, jakie masz imię i nazwisko, gdzie mieszkasz. Dowód osobisty mówi, że jesteś obywatelem Polski. Dowód osobisty musi posiadać każdy, kto ma 18 lat. Dowód osobisty
Kim jestem? Skąd pochodzę? lekcja powtórzeniowa
Kim jestem? Skąd pochodzę? lekcja powtórzeniowa Powtórzenie działu Świat wokół mnie Cele lekcji Wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowym określeniem czasu historycznego:
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II LICEUM
1 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II LICEUM Uczeń, który nie spełnił wymagań na ocenę dopuszczającą, otrzymuje ocenę
Sprawdzian kompetencji trzecioklasisty 2014
Imię i nazwisko Klasa III Sprawdzian kompetencji trzecioklasisty 2014 Zestaw humanistyczny Kurs fotografii Instrukcja dla ucznia 1. Wpisz swoje imię i nazwisko oraz klasę. 2. Bardzo uważnie czytaj tekst
Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności ogłasza konkurs plastyczny na plakat. Tytuł konkursu:
Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności ogłasza konkurs plastyczny na plakat. Tytuł konkursu: Aby każdy mógł powiedzieć: wracam do domu! Wprowadzenie: Według badań przeprowadzonych w ramach
Z racji, że większość wypełniających była w wieku między rokiem życia, nie dziwi wynik, jaki widzimy w słupku ze średnim wykształceniem.
Za nami pierwszy Powiatowy Festiwal Książki- impreza odbywająca się w powiecie piaseczyńskim, która ma charakter cykliczny. Czy jednak w Piasecznie i okolicach czytanie jest popularną rozrywką? Powiatowa
Test mocny stron. 1. Lubię myśleć o tym, jak można coś zmienić, ulepszyć. Ani pasuje, ani nie pasuje
Test mocny stron Poniżej znajduje się lista 55 stwierdzeń. Prosimy, abyś na skali pod każdym z nich określił, jak bardzo ono do Ciebie. Są to określenia, które wiele osób uznaje za korzystne i atrakcyjne.
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 3 W ŁOWICZU W ROKU SZKOLNYM 2013/2014
1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLAS 4-6 SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 3 W ŁOWICZU W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 A. Wiadomości. B. Umiejętności. C. Postawa ucznia i jego aktywność. I Przedmiotem
XIII Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna
Wiadomości ogólne XIII Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna XIII.1 Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna wiadomości ogólne W dziale 80 klasyfikuje się
Andrzej Dobber - jestem spełniony i szczęśliwy
Andrzej Dobber - jestem spełniony i szczęśliwy 1 Jak się pan czuje jako najbardziej pożądany baryton, artysta o którego zabiegają prestiżowe teatry operowe na świecie? Czuję się normalnie, a że jestem
J. angielski Przedmiotowe zasady oceniania Kryteria oceniania z języka angielskiego klasy I, II, III
J. angielski Przedmiotowe zasady oceniania oceniania z języka angielskiego klasy I, II, III I. Priorytety oceniania w języku angielskim: SŁOWNICTWO : - umiejętność radzenia sobie w codziennych sytuacjach
LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015
LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015 I LITERATURA 1. Przedstaw funkcjonowanie motywów biblijnych i/lub antycznych w literaturze późniejszych epok. 2.
Kryteria oceniania osiągnięć uczniów (wymagania konieczne wiadomości i umiejętności): Dostosowane dla wszystkich etapów kształcenia.
Kryteria oceniania osiągnięć uczniów (wymagania konieczne wiadomości i umiejętności): Dostosowane dla wszystkich etapów kształcenia. Ocena dopuszczająca: 1. Zna treść omawianych utworów ujętych w podstawie
Opracowanie książki w formacie MARC 21/ SOWA2
Opracowanie książki w formacie MARC 21/ SOWA2 Materiał pomocniczy do kursu e-learningowego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu CZĘŚĆ 3 Kurs dostępny na: www.wbp.poznan.ekursy.eu
WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI klasa pierwsza. XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Prof. Akademii Krakowskiej. Św. Jana Kantego
WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI klasa pierwsza XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Prof. Akademii Krakowskiej Św. Jana Kantego I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych Ocenianie
Lista tematów z języka polskiego na egzamin wewnętrzny. rok szkolny 2012/2013
Lista tematów z języka polskiego na egzamin wewnętrzny rok szkolny 2012/2013 Literatura 1. Kobiety irytujące i intrygujące w literaturze polskiej. Oceń postawy i zachowania wybranych bohaterek. 2. Poezja