OCENA STANU CZYSTOŚCI RZEK

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA WE WROCŁAWIU Wrocław, ul. Paprotna 14, tel./fax (071) , , OCENA STANU CZYSTOŚCI RZEK WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO W 2008 R. Akceptuję Dolnośląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska mgr Waldemar Kulaszka Wrocław, sierpień 2009

2 Opracowano w WYDZIALE MONITORINGU ŚRODOWISKA WIOŚ we Wrocławiu pod kierunkiem Naczelnika Wydziału Monitoringu Środowiska BARBARY KWIATKOWSKIEJ-SZYGULSKIEJ przez MARIANA DZIEWANOWSKIEGO ANNĘ SIWKA

3 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 3 1. PODSTAWY PRAWNE BADAŃ I OCENY STANU CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH 4 2. OPIS SYSTEMU MONITORINGU WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO W 2008 ROKU 4 3. OCENA STANU CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH ZGODNIE Z WYMOGAMI RDW OCENA STANU CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO W 2008 R OCENA WYNIKÓW MONITORINGU DIAGNOSTYCZNEGO (D) OCENA WYNIKÓW MONITORINGU OPERACYJNEGO OPERACYJNEGO O(O) OCENA WYNIKÓW MONITORINGU WÓD POWIERZCHNIOWYCH WYKORZYSTYWANYCH DO ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI W WODĘ PRZEZNACZONĄ DO SPOŻYCIA (L) OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH NARAŻONYCH NA ZANIECZYSZCZENIE ZE ŹRÓDEŁ ROLNICZYCH (A) OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO WYKONANA POD KĄTEM ZAGROŻENIA EUTROFIZACJĄ ZE ŹRÓDEŁ KOMUNALNYCH 20

4 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 4 1. PODSTAWY PRAWNE BADAŃ I OCENY STANU CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW), która określa zasady gospodarowania wodą w Unii Europejskiej, stanowi, że do roku 2015 powinien być osiągnięty dobry stan dla wszystkich części wód. Jednym z narzędzi, które powinno ułatwić osiągniecie tego celu jest monitoring. Obowiązek badań i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska wynika z art. 155a ustawy Prawo wodne (Dz.U z późń. zm.). Zgodnie z ust. 3 tego artykułu badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Przy wyznaczaniu lokalizacji punktów pomiarowo-kontrolnych na terenie poszczególnych jednolitych części wód (JCW) kierowano się opracowanymi przez RZGW we Wrocławiu analizami presji antropogenicznych dla poszczególnych JCW oraz wykazami wód powierzchniowych i podziemnych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia i wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dodatkowo ze względu na charakter lub sposób użytkowania wód podstawę przy tworzeniu szczegółowego programu wykorzystano następujące akty prawne: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U ), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U ), oraz projekt rozporządzenia Ministra Środowiska określający formy i sposób prowadzenia monitoringu wód powierzchniowych (wersja ze stycznia 2008 r.). 2. OPIS SYSTEMU MONITORINGU WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO W 2008 ROKU Sieć monitoringowa wód powierzchniowych na 2008 rok została zaprojektowana zgodnie z wymogami Programu Państwowego Monitoringu Środowiska na lata , implementującego założenia Ramowej Dyrektywy Wodnej. Przy wyznaczaniu lokalizacji punktów uwzględniono dokonaną w międzyczasie weryfikację jednolitych części wód i nowe wykazy użytkowania wód. W 2008 r. zaplanowano wyłącznie badania jakości wód rzek w 127 punktach pomiarowo-kontrolnych monitoringu diagnostycznego i operacyjnego. Badania zostały przeprowadzone w następujących sieciach: monitoringu diagnostycznego w 23 ppk, z czego: o 14 ppk przypisano kategorię stanowiska SoE (State of Environment), o 3 ppk przypisano kategorię stanowiska pomiarowego granicznego (G), monitoringu operacyjnego, z czego: o 119 ppk przypisano kategorię stanowiska pomiarowego operacyjnego operacyjnego MO(O), o 6 ppk przypisano kategorię stanowiska pomiarowego wyznaczonego dla części wód przeznaczonych do poboru wody do celów wodociągowych (L) (w ramach monitoringu operacyjnego celowego), o 8 ppk przypisano kategorię stanowiska pomiarowego dla wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Jednocześnie, w zależności od klasyfikacji celów i potrzeb, w jednym punkcie pomiarowo-kontrolnym może być prowadzony równocześnie monitoring diagnostyczny i różnego rodzaju monitoringi operacyjne. Wykaz wszystkich punktów z podziałem na poszczególne rodzaje monitoringu przedstawiony jest w tabeli.

5 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 5 Tabela 1. Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych rzek na terenie województwa dolnośląskiego w 2008 r. L.p. Rzeka Nazwa punktu Km Powiat Gmina D O(o) SoE L A 1 Odra pow. m. Wrocław 231,00 Wrocław Czernica/Św. Katarzyna x 2 Odra pon. ujscia Ślęzy 262,00 m. Wrocław x 3 Odra pow. PCC "Rokita" SA 278,00 Środa Śl./Wołów Miękinia/Brzeg Dln. x x x 4 Odra poniżej ujścia Baryczy 382,50 Głogów Głogów x 5 Smortawa ujście do Odry 2,00 Oława Jelcz-Laskowice x 6 Trzciana ujście do Odry 0,30 m. Wrocław x 7 Ługowina ujście do Odry 0,50 m. Wrocław x 8 Lutynia ujście do Odry 0,90 Wołów Brzeg Dolny x 9 Nysa Kłodzka poniżej Międzylesia 159,00 Kłodzko Kłodzko x 10 Nysa Kłodzka pow. ujścia Białej Lądeckiej (Krosnowice) 133,60 Kłodzko Kłodzko x 11 Nysa Kłodzka pon. Kłodzka 124,10 Kłodzko Kłodzko x 12 Nysa Kłodzka pon. ujścia Budzówki 97,60 Kłodzko Kłodzko x x x 13 Biała Lądecka m. Żelazno 4,90 Kłodzko Kłodzko x 14 Bystrzyca Dusznicka ujście do Nysy Kłodzkiej 0,60 Kłodzko Kłodzko x 15 Jodłówka ujście do Nysy Kłodzkiej 0,20 Kłodzko Kłodzko x 16 Ścinawka pon. Golińska (pow. Starostina) 46,30 Wałbrzych Mieroszów x 17 Ścinawka pow. Tłumaczowa 25,20 Kłodzko Radków x x x 18 Ścinawka ujście do Nysy Kłodzkiej (Ścinawica) 0,50 Kłodzko Kłodzko x 19 Bożkowski Potok ujście do Ścinawki 0,10 Kłodzko Kłodzko x 20 Budzówka ujście do Nysy Kłodzkiej 0,50 Ząbkowice Śl. Kamieniec Ząbk. x 21 Trująca most na drodze Błotnica-Topola 2,80 Ząbkowice Śl. Złoty Stok x 22 Oława poniżej Strzelina 54,00 Strzelin Strzelin x 23 Oława pow. ujścia Gnojnej 41,60 Oława Oława x 24 Oława pon. m. Siechnice (Mokry Dwór) 7,40 Wrocław Św. Katarzyna x 25 Oława ujście do Odry (pon. jazu Małgorzata) 2,00 m. Wrocław x x x

6 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 6 L.p. Rzeka Nazwa punktu Km Powiat Gmina D O(o) SoE L A 26 Krynka ujście do Oławy (m. Biedrzychów) 2,00 Strzelin Strzelin x 27 Gnojna ujście do Oławy (m. Niemil) 1,00 Oława Oława x 28 Zielona ujście do Oławy 1,00 m. Wrocław x 29 Brochówka ujście do Oławy 0,50 m. Wrocław x 30 Ślęza pow. Cukrowni Łagiewniki 58,80 Dzierżoniów Łagiewniki x 31 Ślęza pow. ujścia Małej Ślęzy 38,30 Wrocław Kobierzyce x 32 Ślęza ujście do Odry 2,40 m. Wrocław x x x 33 Żurawka ujście do Ślęzy 3,20 Wrocław Żórawina x 34 Kasina ujście do Ślęzy 0,50 m. Wrocław x 35 Mała Ślęza ujście do Ślęzy 0,60 Strzelin Borów x 36 Bystrzyca pow. oczyszczalni Jugowice 80,60 Wałbrzych Walim x 37 Bystrzyca pon. Świdnicy i pow. Piławy 60,00 Świdnica Świdnica x 38 Bystrzyca pow. zb. Mietków 50,70 Świdnica Marcinowice x 39 Bystrzyca pow. ujścia Strzegomki 17,40 Wrocław Kąty Wrocławskie x 40 Bystrzyca ujście do Odry 1,20 m. Wrocław x x x 41 Młynówka ujście do zbiornika Lubachów 1,00 Wałbrzych Walim x 42 Witoszówka ujście do Bystrzycy 0,10 Świdnica Świdnica x 43 Złotnica ujście do Bystrzycy 0,10 Świdnica Świdnica x 44 Jabłoniec ujście do Bystrzycy 0,10 Świdnica Żarów x 45 Piława pow. ujścia Gniłego Potoku 23,40 Dzierżoniów Dzierżoniów x 46 Piława ujscie do Bystrzycy (m. Niegoszów) 0,50 Świdnica Świdnica x x 47 Czarna Woda ujście do Bystrzycy 0,50 Wrocław Kąty Wrocławskie x 48 Strzegomka pon. ujścia Czyżynki 64,00 Wałbrzych Stare Bogaczowice x 49 Strzegomka poniżej Strzegomia 47,60 Świdnica Strzegom x 50 Strzegomka ujście do Bystrzycy 0,20 Wrocław Kąty Wrocławskie x x x 51 Czarnucha ujście do Strzegomki 0,30 Świdnica Strzegom x 52 Pełcznica pon. Wałbrzycha 24,10 Wałbrzych m. Wałbrzyh x

7 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 7 L.p. Rzeka Nazwa punktu Km Powiat Gmina D O(o) SoE L A 53 Pełcznica pon. oczyszczalni Ciernie 10,00 Świdnica Świebodzice x 54 Widawa most B. Krzywoustego 15,00 m. Wrocław x 55 Widawa ujście do Odry 0,50 m. Wrocław x x 56 Graniczna ujście do Widawy (m. Chrząstawa) 3,00 Wrocław Czernica x 57 Świerzna most Oleśniczka-Ligota Wlk. 7,20 Oleśnica Oleśnica x 58 Oleśnica ujście do Widawy 2,00 Wrocław Długołęka x 59 Dobra ujście do Widawy 1,00 m. Wrocław x 60 Przyłęk ujście do Dobrej (Bukowno) 3,70 Wrocław Długołęka x 61 Topór ujście do Dobrej 1,70 Wrocław Długołęka x 62 Rakowski Potok ujście do Widawy (Krzyżanowice) 3,50 Trzebnica Wisznia Mała x 63 Średzka Woda ujście do Odry 1,00 Środa Śl. Malczyce x 64 Cicha Woda most Rogów-Malczyce 4,00 Legnica Prochowice x x 65 Kaczawa powyżej Świerzawy 67,00 Złotoryja Świerzawa x 66 Kaczawa most. pow. Krotoszyc 37,50 Legnica Krotoszyce x 67 Kaczawa ujęcie wody dla m.legnicy 28,00 m. Legnica x x 68 Kaczawa ujście do Odry 3,20 Legnica Prochowice x x x 69 Nysa Szalona poniżej Bolkowa (m. Wolbromek) 39,90 Jawor Bolków x 70 Nysa Szalona ujście do Kaczawy 0,10 Legnica Krotoszyce x 71 Czarna Woda most w Jaroszówce 22,20 Legnica Chojnów x 72 Czarna Woda ujście do Kaczawy 0,50 m. Legnica x 73 Skora ujście do Czarnej Wody 0,30 Legnica Miłkowice x 74 Lubiatówka ujscie do Czarnej Wody (m. Jakuszów) 3,00 Legnica Miłkowice x 75 Pawłówka (Białynia) ujście do Czarnej Wody 0,20 m.legnica x 76 Wierzbiak poniżej ujścia Kopaniny 3,30 Legnica Kunice x 77 Zimnica ujście do Odry 1,00 Lubin Ścinawa x 78 Jezierzyca ujście do Odry 1,00 Wołów Wińsko x 79 Barycz pow. Żmigrodu i ujścia Sąsiecznicy 55,90 Trzebnica Żmigród x

8 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 8 L.p. Rzeka Nazwa punktu Km Powiat Gmina D O(o) SoE L A 80 Barycz pow. ujścia Orli (m. Wąsosz) 36,60 Góra Wąsosz x 81 Barycz ujście do Odry 1,00 Wschowa Szlichtyngowa x x x 82 Czarna Woda m. Wrocławice 3,00 Milicz Milicz x 83 Sąsiecznica ujście do Baryczy 0,50 Trzebnica Żmigród x 84 Orla most w m. Korzeńsko 15,30 Trzebnica Żmigród x x 85 Orla ujście do Baryczy (m. Wąsosz) 2,00 Góra Wąsosz x x x x 86 Kanał Stawnik (Książęcy) ujście do Orli 1,50 Trzebnica Żmigród x 87 Masłówka ujście do Orli 2,40 Trzebnica Żmigród x x 88 Kopanica m. Łęgoń 13,50 Wschowa Wschowa x x 89 Polski Rów ujście do Baryczy 3,20 Wschowa Szlichtyngowa x x x x 90 Śląski Rów I ujście do Polskiego Rowu 3,90 Góra Góra x x 91 Rudna pow. Moskorzynki i Kalinówki 15,20 Polkowice Grębocice x 92 Rudna poniżej Cukrowni "Głogów" 1,00 Głogów Głogów x 93 Kalinówka most na drodze Rudna Grębocice 1,00 Lubin Rudna x 94 Bóbr Wodowskaz Kamienna Góra 248,00 Kamienna Góra Kamienna Góra x x 95 Bóbr pow. ujęcia w Wojanowie 215,40 Jelenia Góra Mysłakowice x x x 96 Bóbr pow. zb. Pilchowice (Siedlęcin) 198,80 Jelenia Góra Jeżów Sudecki x 97 Bóbr poniżej Lwówka (Włodzice Mł.) 161,80 Lwówek Śl. Lwówek Śl. x 98 Bóbr powyżej Bobrzycy 137,50 Bolesławiec Bolesławiec x x 99 Zadrna ujście do Bobru 0,50 Kamienna Góra Kamienna Góra x 100 Lesk pow. Grzędzkiego Potoku 13,80 Wałbrzych Czarny Bór x 101 Radomierka ujście do Bobru 0,10 m. Jelenia Góra x 102 Łomnica ujście do Bobru 0,40 Jelenia Góra Mysłakowice x 103 Kamienna ujście do Bobru 0,30 m. Jelenia Góra x 104 Mała Kamienna pow. ujęcia Górzyniec 4,30 Jelenia Góra Piechowice x 105 Wrzosówka pow. Cieplic 3,50 m. Jelenia Góra x 106 Podgórna pow. ujęcia Podgórzyn 3,60 Jelenia Góra Podgórzyn x

9 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 9 L.p. Rzeka Nazwa punktu Km Powiat Gmina D O(o) SoE L A 107 Pijawnik ujście do Kamiennej 0,10 m. Jelenia Góra x 108 Bobrzyca ujście do Bobru (m. Dąbrowa Bol.) 0,80 Bolesławiec Bolesławiec x 109 Chocianowska Woda m. Parchów 0,50 Polkowice Chocianów x 110 Szprotawica ujście do Szprotawy 0,10 Żagań Niegosławice x 111 Kwisa pon. ujścia Oldzy 98,20 Lwówek Śl. Gryfów x 112 Kwisa pow. Kliczkówki (Osieczów) 42,60 Bolesławiec Osiecznica x 113 Oldza ujście do Kwisy (most) 0,10 Lwówek Śl. Gryfów x 114 Miłoszowicki Potok ujście do Kwisy 0,30 Lubań Leśna x 115 Siekierka ujście do Kwisy 0,30 Lubań Lubań x 116 Nysa Łużycka trójpunkt graniczny 197,00 Zgorzelec Bogatynia x x x 117 Nysa Łużycka Marienthal-Posada 177,00 Zgorzelec Bogatynia x 118 Nysa Łużycka pow. Zgorzelca 158,00 Zgorzelec Zgorzelec x 119 Nysa Łużycka Pieńsk/Deschka 135,00 Zgorzelec Pieńsk x x 120 Miedzianka punkt gtraniczny 9,50 Zgorzelec Bogatynia x 121 Miedzianka ujście do Nysy Łużyckiej 0,30 Zgorzelec Bogatynia x 122 Witka m. Cernousy-Zawidów (wodowskaz) 10,90 Zgorzelec Zawidów x x x 123 Czerwona Woda ujście do Nysy Łużyckiej 0,50 Zgorzelec Zgorzelec x 124 Izera pon. Izerki (m. Harrachov) 22,00 Jelenia Góra Szklarska Poręba x 125 Ostrożnica m. Okrzeszyn (granica Państwa) 7,50 Kłodzko Kudowa Zdr. x 126 Szybka (Klikawa) pow. przejścia gr. w Kudowie Zdroju 1,00 Kamienna Góra Lubawka x 127 Orlica przejście graniczne Niemojów-Bartošovice 91,00 Kłodzko Międzylesie x

10 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku OCENA STANU CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH ZGODNIE Z WYMOGAMI RDW Analizując uwarunkowania formalno-prawne, wynikające z RDW oraz dyrektyw użytkowych można stwierdzić, że dla wód powierzchniowych przeprowadza się: klasyfikację stanu ekologicznego (dotyczy wód naturalnych), klasyfikację stanu chemicznego, ocenę stanu wód, klasyfikację potencjału ekologicznego (dotyczy wód silnie zmienionych i sztucznych), oceny spełniania wymagań jakościowych wód powierzchniowych związanych z ich użytkowaniem wynikającym z warunków korzystania z wód regionu wodnego (ocena przydatności wód do określonych celów np. do bytowania ryb w warunkach naturalnych lub ocena zagrożenia dotyczy to wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych). Klasyfikacja stanu ekologicznego oparta jest na ocenie biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych elementów jakości. Elementy hydromorfologiczne i fizykochemiczne określane są mianem elementów wspierających. Klasyfikacja stanu chemicznego oparta jest na ocenie jakości chemicznej, wynikającej z obecności w wodach powierzchniowych substancji priorytetowych.

11 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku OCENA STANU CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO W 2008 R. Klasyfikacji elementów fizykochemicznych i biologicznych oraz oceny stanu chemicznego i ekologicznego oraz oceny ogólnej dokonano na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U ) Ocena wyników monitoringu diagnostycznego (D) Pełna ocena stanu wód możliwa jest jedynie w punktach, gdzie prowadzony był pełen zakres monitoringu diagnostycznego. Monitoring ten na terenie województwa prowadzony był w 23 punktach pomiarowo-kontrolnych. Wykonane zostały badania elementów biologicznych (fitoplankton, fitobentos i makrofity), fizykochemicznych i substancji szkodliwych dla środowiska wodnego. Ze względu na brak metodyk i kryteriów oceny nie zostały wykonane badania elementów hydromorfologicznych i ichtiofauny. Tabela 2. Ocena stanu czystości rzek na terenie województwa dolnośląskiego w 2008 r. (na podstawie wyników monitoringu diagnostycznego) L.p. Nazwa rzeki Nazwa punktu pomiarowo-kontrolnego Km Klasyfikacja elementów B FCH SS Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny OCENA STANU 1. Odra powyżej PCC Rokita S.A. 278,00 III III D umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 2. Odra poniżej ujścia Baryczy 382,50 I II dobry poniżej dobrego zły stan wód 3. Nysa Kłodzka poniżej ujścia Budzówki 97,60 II II dobry poniżej dobrego zły stan wód 4. Ścinawka powyżej Tłumaczowa 25,20 III III D umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 5. Oława ujście do Odry (pon. jazu Małgorzata) 2,00 III II D umiarkowany dobry zły stan wód 6. Ślęza ujście do Odry 2,40 III III PD umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 7. Bystrzyca ujście do Odry 1,20 IV III D słaby poniżej dobrego zły stan wód 8. Piława ujście do Bystrzycy (m. Niegoszów) 0,50 IV III słaby poniżej dobrego zły stan wód 9. Strzegomka ujście do Bystrzycy 0,20 IV III D słaby poniżej dobrego zły stan wód 10. Widawa ujście do Odry 0,50 III III D umiarkowany dobry zły stan wód 11. Cicha Woda most Rogów-Malczyce 4,00 III III umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 12. Kaczawa ujście do Odry 3,20 II II dobry poniżej dobrego zły stan wód 13. Barycz ujście do Odry 1,00 II III umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 14. Orla ujście do Baryczy (m. Wąsosz) 2,00 III III umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 15. Polski Rów ujście do Baryczy 3,20 III III umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 16. Bóbr powyżej ujęcia w Wojanowie 215,40 I II D dobry poniżej dobrego zły stan wód 17. Bóbr powyżej Bobrzycy 137,50 I II D dobry poniżej dobrego zły stan wód 18. Nysa Łużycka trójpunkt graniczny 197,00 III III D umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 19. Nysa Łużycka Pieńsk/Deschka 135,00 III II D umiarkowany poniżej dobrego zły stan wód 20. Witka m. Černousy-Zawidów (wodowskaz) 10,90 II II D dobry poniżej dobrego zły stan wód 21. Izera poniżej Izerki (m. Harrachov) 144,00 I II D dobry dobry dobry stan wód 22. Szybka (Klikawa) powyżej przejścia gr. w Kudowie Zdr. 1,00 III D słaby poniżej dobrego zły stan wód 23. Orlica przejście graniczne Niemojów-Bartošovice 91,00 I II D dobry poniżej dobrego zły stan wód B elementy biologiczne, FCH elementy fizykochemiczne, SS - wskaźniki z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Klasyfikacja elementów biologicznych i fizykochemicznych: na podstawie 5-klasowej skali, gdzie klasa I oznacza stan bardzo dobry. Klasyfikacja wskaźników z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego: D stan dobry i wyższy niż dobry, PD stan poniżej dobrego.

12 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 12 Poniżej przedstawiono graficznie klasyfikację stanu ekologicznego, stanu chemicznego oraz klasyfikacje ogólną stanu wód w poszczególnych punktach pomiarowych monitoringu diagnostycznego.

13 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 13 Podstawą oceny były badania elementów biologicznych. Tylko w czterech punktach odnotowano wyniki w IV klasie, co bezpośrednio prowadzi do zaklasyfikowania tych rzek do słabego stanu ekologicznego. Są to rzeki, do których odprowadzane są spore ilości (oczyszczonych) ścieków Bystrzyca, Piława, Strzegomka oraz Szybka (Klikawa) niewielki dopływ rzeki Metuje (w zlewni Łaby), odbierający ścieki z Lewina Kłodzkiego i Kudowy Zdroju. W 11 punktach odnotowano umiarkowany stan ekologiczny i dla większości z nich o klasyfikacji zadecydowały elementy biologiczne oceny. Tylko w przypadku Baryczy przy elementach biologicznych na poziomie klasy II o gorszej ocenie zadecydowały parametry fizykochemiczne (w szczególności związki biogenne). W pozostałych 8 punktach zarówno elementy biologiczne jak i fizykochemiczne utrzymywały się na poziomie klasy I i II, stąd też stan ekologiczny tych rzek oceniony został jako dobry. Są to głównie rzeki górskie w ich początkowym biegu (Izera, Orlica, Witka, Nysa Kłodzka, Bóbr) lub rzeki, gdzie oddziaływanie antropogeniczne jest mniejsze (Kaczawa, Odra w środkowym biegu). Ocena stanu chemicznego dokonana została na podstawie wyników badań 32 z wymaganych 47 chemicznych wskaźników jakości wód. Aby stan chemiczny oceniony został jako dobry wartości miarodajne wszystkich wskaźników powinny być niższe od wymaganych wartości granicznych. W 20 punktach stan chemiczny określono jako poniżej dobrego. O takiej ocenie zadecydowała najczęściej obecność dwóch związków z grupy WWA (benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu), a w kilku przypadkach także endosulfanu, heksachlorocykloheksanu i metali. W przypadku zdecydowanej większości pozostałych badanych wskaźników ich stężenia kształtowały się poniżej poziomu wartości granicznych. Na podstawie wyników klasyfikacji stanu ekologicznego i stanu chemicznego oceniono ogólny stan wód. Ponieważ dla większości badanych punktów ocena stanu chemicznego wypadła poniżej stanu dobrego to jej wyniki zadecydowały o ostatecznej złej ocenie stanu wód na terenie Dolnego Śląska. Tylko w przypadku rzeki Izery stan wód został oceniony jako dobry Ocena wyników monitoringu operacyjnego operacyjnego O(o) Monitoring operacyjnym jest instrumentem polityki wodnej mającym na celu śledzenie bieżących zmian w zakresie tych parametrów, które charakteryzują czynniki powodujące zagrożenie oraz będącym elementem kontroli realizacji planów gospodarowania wodami w dorzeczu. Zakres badań obejmuje element biologiczny i wybrane elementy fizykochemiczne. W roku 2008 monitoring operacyjny prowadzony był w 119 punktach pomiarowo-kontrolnych (w tym również w niektórych punktach monitoringu diagnostycznego). Ponieważ w roku 2008 badania elementów biologicznych były na etapie wdrażania i weryfikacji, ocena stanu ekologicznego została ograniczona do klasyfikacji elementów fizykochemicznych. Klasę II dla elementów fizykochemicznych stwierdzono w 38 punktach pomiarowo-kontrolnych, co stanowi 32% badanych punktów. Były to najczęściej górne odcinki rzek górskich w zlewni Nysy Kłodzkiej, Bobru, Kwisy, Bystrzycy czy Kaczawy oraz mniejsze cieki na nizinach, gdzie oddziaływanie antropogeniczne jest niewielkie (Smortawa, Jezierzyca, Graniczna, Krynka czy Gnojna). W pozostałych punktach elementy fizykochemiczne zostały sklasyfikowane w III klasie, co oznacza, że niezależnie od wyników klasyfikacji elementów biologicznych osiągnięty zostałby w tych punktach co najwyżej umiarkowany stan ekologiczny, a w konsekwencji zły stan wód. Tabela 3. Klasyfikacja elementów jakości rzek na terenie województwa dolnośląskiego w 2008 r. (na podstawie wyników monitoringu operacyjnego) L.p. Nazwa rzeki Nazwa stanowiska Km Klasyfikacja elementów FCH SS 1. Odra powyżej Wrocławia 231,00 III 2. Odra poniżej ujścia Ślęzy 262,00 III 3. Odra powyżej PCC Rokita S.A. 278,00 III D 4. Smortawa ujście do Odry 2,00 II 5. Trzciana ujście do Odry 0,30 III 6. Ługowina ujście do Odry 0,50 III 7. Lutynia ujście do Odry 0,50 III 8. Nysa Kłodzka poniżej Międzylesia 159,00 II 9. Nysa Kłodzka powyżej ujścia Białej Lądeckiej (Krosnowice) 133,60 II 10. Nysa Kłodzka poniżej Kłodzka 124,10 II 11. Nysa Kłodzka poniżej ujścia Budzówki 97,60 II 12. Biała Lądecka Żelazno 4,90 II

14 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 14 L.p. Nazwa rzeki Nazwa stanowiska Km Klasyfikacja elementów FCH SS 13. Bystrzyca Dusznicka ujście do Nysy Kłodzkiej 0,60 II 14. Jodłówka ujście do Nysy Kłodzkiej 0,20 III 15. Ścinawka poniżej Golińska (pow. Starostina) 46,30 III 16. Ścinawka powyżej Tłumaczowa 25,20 III D 17. Ścinawka ujście do Nysy Kłodzkiej (Ścinawica) 0,50 III 18. Bożkowski Potok ujście do Ścinawki 0,10 III 19. Budzówka ujście do Nysy Kłodzkiej 0,50 III 20. Trująca most na drodze Błotnica-Topola 2,80 III 21. Oława poniżej Strzelina 54,00 III 22. Oława powyżej ujścia Gnojnej (Drzemlikowice) 41,60 III 23. Oława ujście do Odry (pon. jazu Małgorzata) 2,00 II 24. Krynka ujście do Oławy (Biedrzychów) 2,00 II 25. Gnojna ujście do Oławy (Niemil) 1,00 II 26. Zielona ujście do Oławy 1,00 III 27. Brochówka ujście do Oławy 0,50 III 28. Ślęza powyżej Cukrowni Łagiewniki 58,80 III D 29. Ślęza powyżej ujścia Małej Ślęzy 38,30 III 30. Ślęza ujście do Odry 2,40 III 31. Żurawka ujście do Ślęzy 3,20 III 32. Kasina ujście do Ślęzy 0,50 III 33. Mała Ślęza ujście do Ślęzy 0,60 III 34. Bystrzyca powyżej oczyszczalni Jugowice 80,60 III 35. Bystrzyca poniżej Świdnicy i pow. Piławy 60,00 III 36. Bystrzyca powyżej zb. Mietków 50,70 III 37. Bystrzyca powyżej ujścia Strzegomki 17,40 III 38. Bystrzyca ujście do Odry 1,20 III D 39. Młynówka ujście do zbiornika Lubachów 1,00 II 40. Witoszówka ujście do Bystrzycy 0,10 II 41. Złotnica ujście do Bystrzycy 0,10 III 42. Jabłoniec ujście do Bystrzycy 0,10 II 43. Piława powyżej ujścia Gniłego Potoku 23,40 III 44. Piława ujście do Bystrzycy (Niegoszów) 0,50 III D 45. Czarna Woda ujście do Bystrzycy 0,50 III 46. Strzegomka poniżej ujścia Czyżynki 64,00 III 47. Strzegomka poniżej Strzegomia 47,20 III 48. Strzegomka ujście do Bystrzycy 0,20 III D 49. Czarnucha ujście do Strzegomki 0,30 III 50. Pełcznica poniżej Wałbrzycha 24,10 III PD 51. Pełcznica poniżej oczyszczalni Ciernie 10,00 III PD 52. Widawa most B. Krzywoustego 15,00 II 53. Widawa ujście do Odry 0,50 III D 54. Świerzna most Oleśniczka-Ligota Wlk. 7,20 III 55. Oleśnica ujście do Widawy 2,00 III 56. Graniczna ujście do Widawy (Chrząstawa) 3,00 II 57. Dobra ujście do Widawy 1,00 III 58. Przyłęk ujście do Dobrej (Olszyca) 3,70 III 59. Topór ujście do Dobrej 1,70 III 60. Rakowski Potok ujście do Widawy (Krzyżanowice) 3,50 III 61. Średzka Woda ujście do Odry 1,00 III 62. Cicha Woda most Rogów-Malczyce 4,00 III 63. Kaczawa powyżej Świerzawy 67,00 II 64. Kaczawa most pow. Krotoszyc 37,50 II 65. Kaczawa ujęcie wody dla m. Legnicy 28,00 II 66. Kaczawa ujście do Odry 3,20 II 67. Nysa Szalona poniżej Bolkowa (Wolbromek) 39,90 III 68. Nysa Szalona ujście do Kaczawy 0,10 II 69. Czarna Woda most w Jaroszówce 22,20 III 70. Czarna Woda ujście do Kaczawy 0,50 II 71. Skora ujście do Czarnej Wody 0,30 III 72. Lubiatówka ujście do Czarnej Wody (Jakuszów) 3,00 III 73. Pawłówka (Białynia) ujście do Czarnej Wody 0,20 III PD 74. Wierzbiak poniżej ujścia Kopaniny 3,30 III 75. Zimnica ujście do Odry 1,00 III 76. Jezierzyca ujście do Odry 1,00 II 77. Barycz powyżej Żmigrodu i ujścia Sąsiecznicy 55,90 III

15 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 15 L.p. Nazwa rzeki Nazwa stanowiska Km Klasyfikacja elementów FCH SS 78. Barycz powyżej ujścia Orli (Wąsosz) 36,60 III 79. Barycz ujście do Odry 1,00 III 80. Czarna Woda Wrocławice 3,00 III 81. Sąsiecznica ujście do Baryczy 0,50 III 82. Orla most w Korzeńsku 15,30 III 83. Orla ujście do Baryczy (m. Wąsosz) 2,00 III 84. Kanał Stawnik (Książęcy) ujście do Orli 1,50 III 85. Masłówka ujście do Orli 2,40 III 86. Kopanica Łęgoń 13,50 III 87. Polski Rów ujście do Baryczy 3,20 III 88. Śląski Rów ujście do Polskiego Rowu 3,90 III 89. Rudna powyżej Moskorzynki i Kalinówki 15,20 III D 90. Rudna poniżej Cukrowni Głogów 1,00 III 91. Kalinówka most na drodze Rudna Grębocice 1,00 III 92. Bóbr Wodowskaz Kamienna Góra 248,00 III 93. Bóbr powyżej zb. Pilchowice (Siedlęcin) 198,80 II 94. Bóbr poniżej Lwówka (Włodzice Mł.) 161,80 II 95. Bóbr powyżej Bobrzycy 137,50 II 96. Zadrna ujście do Bobru 0,50 III 97. Lesk powyżej Grzędzkiego Potoku 13,80 III 98. Radomierka ujście do Bobru 0,10 II 99. Łomnica ujście do Bobru 0,40 II 100. Kamienna ujście do Bobru 0,30 II 101. Wrzosówka powyżej Cieplic 3,50 II 102. Pijawnik ujście do Kamiennej 0,10 II 103. Bobrzyca ujście do Bobru (Dąbrowa Bol.) 0,80 III 104. Chocianowska Woda Parchów 0,50 III 105. Szprotawica ujście do Szprotawy 0,10 III 106. Kwisa poniżej ujścia Oldzy 98,20 II 107. Kwisa powyżej Kliczkówki (Osieczów) 42,60 II 108. Oldza ujście do Kwisy (most) 0,10 II 109. Miłoszowski Potok ujście do Kwisy 0,30 II 110. Siekierka ujście do Kwisy 0,30 III 111. Nysa Łużycka trójpunkt graniczny 197,00 III D 112. Nysa Łużycka Marienthal-Posada 177,00 III D 113. Nysa Łużycka powyżej Zgorzelca 158,00 II 114. Nysa Łużycka Pieńsk/Deschka 135,00 II D 115. Miedzianka punkt graniczny 9,50 III 116. Miedzianka ujście do Nysy Łużyckiej 0,30 II 117. Witka Černousy-Zawidów (wodowskaz) 10,90 II D 118. Czerwona Woda ujście do Nysy Łużyckiej 0,50 III 119. Ostrożnica Okrzeszyn (granica Państwa) 7,50 II FCH elementy fizykochemiczne, SS wskaźniki z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych: na podstawie 5-klasowej skali, gdzie klasa I oznacza stan bardzo dobry. Klasyfikacja wskaźników z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego: D stan dobry i wyższy niż dobry, PD stan poniżej dobrego. Poniżej przedstawiono graficznie klasyfikację elementów fizykochemicznych w poszczególnych punktach pomiarowych monitoringu operacyjnego.

16 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 16 G³ogów Góra Polkowice Barycz 67 Milicz Lubin Wo³ów Trzebnica Boles³awiec 61 ODRA Zgorzelec Oleœnica Legnica Œroda Œl Lubañ Z³otoryja WROC AW 48 Lwówek Œl Jawor Jelenia Góra O³awa Œwidnica Kamienna Góra Wa³brzych 34 Strzelin Dzier oniów Z¹bkowice Œl. Nysa u ycka Bóbr Klasyfikacja elementów fizykochemicznych klasa II klasa III Kaczawa K³odzko Bystrzyca 15 8 Nysa K³odzka Œlêza O³awa Widawa Ocena wyników monitoringu wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (L) W celu określenia przydatności wód powierzchniowych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia kontynuowany był w 2008 r. monitoring wód zlewni powyżej ujęcia w 6 punktach pomiarowych. Tabela 4. Wykaz ujęć wód powierzchniowych badanych w 2008 r. Lp. Ujęcie Powiat Gmina Liczba mieszkańców Zaopatrywane miejscowości 1. Czechnica Wrocław Siechnice Wrocław 2. Dębrznik Kamienna Góra Kamienna Góra Wałbrzych, Boguszów-Gorce, Marciszów 3. Przybków m. Legnica Legnica 4. Grabarów Jelenia Góra Mysłakowice Jelenia Góra 5. Podgórzyn Jelenia Góra Podgórzyn Podgórzyn, Jelenia Góra, Cieplice 6. Górzyniec Jelenia Góra Stara Kamienica Górzyniec, Piechowice, Jelenia Góra Ocenę jakości wód przeznaczonych do spożycia sporządzono na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz.U ). Wyniki badań porównano do określonych w Załączniku nr 1 ww. rozporządzenia

17 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 17 dopuszczalnych wartości granicznych dla poszczególnych kategorii wody, których należy bezwzględnie przestrzegać. Zgodnie z rozporządzeniem, ustala się, w zależności od wartości granicznych wskaźników jakości wody, trzy kategorie jakości wody, które z uwagi na ich zanieczyszczenie muszą być poddane standardowym procesom uzdatniania, w celu uzyskania wody przeznaczonej do spożycia. Dla parametrów podaje się wynik klasyfikacji w postaci: A1 oznacza wodę wymagającą prostego uzdatniania fizycznego; A2 oznacza wodę wymagającą typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego; A3 oznacza wodę wymagającą wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego; non oznacza wodę powierzchniową gorszej jakości o niż jakość klasy A3, która nie może być ujmowana w celu przeznaczenia na wodę do picia. Analiza wyników badań poszczególnych wskaźników zanieczyszczenia w odniesieniu do kategorii jakości wód przedstawiona jest w poniższej tabeli. Tabela 5. Ilość wystąpień badanych wskaźników zanieczyszczenia w odniesieniu do wymagań, jakim powinny odpowiadać kategorie wód do spożycia L.p. Ujęcie Rzeka Nazwa punktu Km Ocena (wartości dopuszczalne) A1 A2 A3 non 1 Czechnica Oława pon. m. Siechnice (Mokry Dwór) 7, Przybków Kaczawa ujęcie wody dla miasta Legnicy 28, powyżej ujścia Zadrnej Dębrznik Bóbr 248, (wodowskaz Kamienna Góra) 4 Grabarów Bóbr wodowskaz Wojanów 215, Kamienna Górzyniec powyżej ujęcia Górzyniec 4, Mała 6 Podgórzyn Podgórna powyżej ujęcia Podgórzyn 3, Ujęcie Czechnica Wrocławskie wodociągi czerpią wodę z zasobów rzeki Oławy zasilanej tzw. systemem przerzutowym z Nysy Kłodzkiej. W celu oceny jakości wody powierzchniowej kierowanej na ujęcie Czechnica prowadzono badania wód rzek Oławy i Kanału Przerzutowego. Kategorii A3 odpowiadało podobnie jak w latach poprzednich stężenie manganu i wartość indeksu fenolowego. Analiza uzyskanych wyników wykazała pogorszenie stanu sanitarnego wód wykryto obecność bakterii z rodzaju Salmonella oraz wzrost ilości bakterii grupy coli. Ujęcie Dębrznik Ujęcie jest zlokalizowane na rzece Bóbr i dostarcza wodę dla mieszkańców Wałbrzycha i Boguszowa-Gorce. Ponownie w 2008 r. stwierdzono zły stan sanitarny rzeki, charakteryzowany liczbą bakterii grupy coli i liczbą bakterii grupy coli typu fekalnego nie odpowiadającą żadnej kategorii jakości. Identycznie, jak w roku ubiegłym kategorii A3 odpowiadała wartość wskaźnika BZT 5. Wartości stężeń pozostałych wskaźników odpowiadały kategorii A1 i A2. Ujęcie Przybków W celu oceny jakości wód ujmowanych na ujęciu brzegowym Przybków badano jakość wód rzek Kaczawy i Nysy Szalonej. Na Nysie Szalonej zlokalizowany jest zbiornik Słup, stanowiący podstawowy element systemu zaopatrzenia miasta Legnicy w wodę do picia, który ma na celu gromadzenie i retencjonowanie wód Nysy. Stwierdzono pogorszenie stanu sanitarnego ze względu na ilość bakterii grupy coli typu fekalnego do wartości nieodpowiadających kategorii A3. W porównaniu do roku poprzedniego stwierdzono również wzrost stężeń manganu i niklu do poziomu kategorii A2 i A3. Z kolei w 2008 r. nie wyizolowano bakterii z rodzaju Salmonella.

18 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 18 Ujęcie Grabarów Z ujęcia brzegowego Grabarów w Wojanowie pobiera się z rzeki Bóbr wodę dla celów komunalnych miasta Jelenia Góra. Badania wód Bobru w kolejnym roku nie potwierdziły wykrytej w latach obecności bakterii z rodzaju Salmonella. Z kolei stan sanitarny oceniony na podstawie liczby bakterii grupy coli typu fekalnego i liczby bakterii grupy coli był zły w porównaniu do roku poprzedniego. Pozostałe wskaźniki odpowiadały kategorii A1 bądź A2. Ujęcie Górzyniec Jakość wód rzeki Małej Kamiennej, zaopatrującej ujęcie Górzyniec, odpowiadała kategorii A2. Wszystkie wskaźniki - łącznie z liczbą bakterii grupy coli typu fekalnego i liczbą bakterii grupy coli - odpowiadały kategorii A1 bądź A2. Ujęcie Podgórzyn Ujęcie zlokalizowane na rzece Podgórna zaopatruje w wodę miejscowości Podgórzyn oraz Jelenia Góra. Wody charakteryzowały się złym stanem sanitarnym ilości bakterii grupy coli typu fekalnego odpowiadała kategorii A3, wykryto również obecność bakterii z rodzaju Salmonella. Pozostałe wskaźniki odpowiadały kategorii A1 bądź A Ocena jakości wód powierzchniowych narażonych na zanieczyszczenie ze źródeł rolniczych (A) Ustawa Prawo wodne w art. 47 zobligowała dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej do określenia, w drodze rozporządzenia, wód powierzchniowych i podziemnych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć. Na terenie województwa dolnośląskiego jako wody powierzchniowe wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych wskazane zostały zlewnie rzek Orli i Rowu Polskiego na całej ich długości (Rozporządzenie Dyrektora RZGW we Wrocławiu z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie określenia wód powierzchniowych wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu ze źródeł rolniczych do tych wód należy ograniczyć; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego Nr 2 poz. 38 z 7 stycznia 2004 r.). Jako obszary szczególnie narażone na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych wyznaczono: w zlewni Orli obszar 379,6 km2, obejmujący części gmin: Góra, Wąsosz, Cieszków, Milicz i Żmigród, w zlewni Rowu Polskiego obszar 202,91 km2, obejmujący części gmin: Góra, Niechlów i Wąsosz. Zgodnie z programami działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla ww. obszarów (Rozporządzenia Dyrektora RZGW we Wrocławiu z dnia 26 kwietnia 2004 r. w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego Nr 79 poz. 1534, 1535 z dnia 30 kwietnia 2004 r.) badania zanieczyszczenia wód związkami azotu w 2008 r. były realizowane w następujących punktach pomiarowych: 1. Orla, most w m. Korzeńsko, km 15,3, 2. Orla, ujście do Baryczy, km 2,0, 3. Masłówka, ujście do Orli (m. Laskowa), km 2,4, 4. Kopanica, w m. Łęgoń, km. 13,5, 5. Rów Polski, ujście do Baryczy, km 3,2. 6. Śląski Rów, 3,9I, ujście do Rowu Polskiego (m. Chróścina), km 3,9. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. za wody zanieczyszczone azotanami uznaje się wody, w których zawartość azotanów wynosi powyżej 50 mg NO 3 /l. Za wody zagrożone zanieczyszczeniem uznaje się wody, w których zawartość azotanów wynosi od 40 do 50 mg NO 3 /l i wykazuje tendencję wzrostową.

19 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 19 W załączniku nr 1 do tego rozporządzenia dla wskazanych parametrów: azotanów, azotu ogólnego, fosforu ogólnego i chlorofilu a określony został poziom wartości średniorocznych, przekroczenie którego powoduje eutrofizację wód. W tabelach przedstawiono ocenę wystąpienia zjawiska eutrofizacji w badanych punktach. Tabela 6. Ocena eutrofizacji w punktach położonych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami w zlewni rzeki Orli w 2008 roku L.p. Wskaźnik Orla, 15,3 Orla, 2,0 Masłówka 2,4 1 Azotany mg NO3/l 29,58882 TAK 18,575 TAK 26,86375 TAK 2 Azot azotanowy mg N-NO3/l 6, TAK 4,2375 TAK 6,0675 TAK 3 Azot ogólny mg N/l 8,77 TAK 6,65 TAK 12,78727 TAK 4 Fosfor ogólny mg P/l 0, TAK 0, TAK 1,82475 TAK 5 Chlorofil a μg/l 21,5525 NIE 19,2625 NIE 13,7125 NIE Tabela 7. Ocena eutrofizacji w punktach położonych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami w zlewni rzeki Polski Rów w 2008 roku L.p. Wskaźnik Kopanica, 13,5 Rów Polski, 3,2 Śląski Rów I, 3,9 1 Azotany mg NO3/l 9, NIE 9, NIE 22,41083 TAK 2 Azot azotanowy mg NNO3/l 2, NIE 2, NIE 5, TAK 3 Azot ogólny mg N/l 4, NIE 4, NIE 8,03 TAK 4 Fosfor ogólny mg P/l 0,305 TAK 0, TAK 0,7275 TAK 5 Chlorofil a μg/l 4,4125 NIE 2,6 NIE 3 NIE Wartości graniczne wskaźników eutrofizacji wód, powyżej których występuje eutrofizacja: fosfor ogólny: 0,25 mg P/l, TAK zachodzi zjawisko eutrofizacji azot ogólny: 5 mg N/l, NIE nie zachodzi zjawisko eutrofizacji azot azotanowy: 2,2 mg N-NO3/l, azotany: 10 mg NO3/l, chlorofil a : 25 μg/l Analiza wyników badań wykazała, że we wszystkich punktach wystąpiło zjawisko eutrofizacji wód. O takiej ocenie zadecydowały stężenia azotanów, azotu ogólnego i fosforu ogólnego we wszystkich punktach zlokalizowanych w zlewni Orli oraz w Śląskim Rowie. Z kolei w Kopanicy i Rowie Polskim o wystąpieniu zjawiska eutrofizacji zdecydowało tylko stężenie fosforu ogólnego. W żadnym z badanych punktów nie stwierdzono podwyższonych stężeń chlorofilu a, które mogłyby decydować o wystąpieniu zjawiska eutrofizacji. We wszystkich badanych punktach najwyższe stężenia azotanów wystąpiły w okresie zimowym, od lutego do kwietnia. Maksymalne stężenia odnotowano w marcu: w Masłówce 92,11 mg NO 3 /l, w Orli, km 15,3 80,6 mg NO 3 /l oraz Śląskim Rowie I 80,0 mg NO 3 /l. W tym samym okresie stężenie azotanów w Orli na ujściu wynosiło 52,0 mg NO 3 /l, w Kopanicy 25 mg NO 3 /l. W Rowie Polskim najwyższe stężenie 19 mg NO 3 /l odnotowano w lutym. We wszystkich punktach pomiarowo-kontrolnych stężenia azotanów w pozostałych miesiącach były znacznie niższe, przez przeważającą cześć roku nie przekraczały wartości 10 mg NO 3 /l. Podobnie jak w latach poprzednich, wartości badanych parametrów zmniejszały się wzdłuż biegu rzeki Orli. Potwierdza to tezę, że wpływ zanieczyszczeń odprowadzanych z terenu objętego monitoringiem jest nieznaczny i nie powoduje pogorszenia jakości wód rzeki Orli. Zarówno stężenia maksymalne jak i wartości średnioroczne badanych wskaźników w punktach należących do zlewni Rowu Polskiego były znacznie niższe niż te zaobserwowane w zlewni Orli.

20 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku Ocena jakości wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego wykonana pod kątem zagrożenia eutrofizacją ze źródeł komunalnych Zgodnie z art. 47 ust. 6 ustawy Prawo wodne wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska WIOŚ ma obowiązek wykonywania co 4 lata oceny stopnia eutrofizacji wód. W 2008 r. zakończył się pierwszy 4-letni cykl badawczy Na podstawie wyników z tego okresu Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu dokonał oceny stopnia eutrofizacji wód powierzchniowych na terenie województwa dolnośląskiego. Ocenę przeprowadzono we wszystkich punktach pomiarowo-kontrolnych rzek, które w analizowanym okresie były badane przynajmniej raz w ramach monitoringu diagnostycznego lub/i operacyjnego, łącznie w 243 ppk. Ocenę stopnia eutrofizacji w poszczególnych punktach pomiarowo-kontrolnych wykonano na podstawie Rozporządzenia MŚ z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz. 1008). Do sporządzenia oceny wykorzystano wyniki badań następujących wskaźników: chlorofil a, fitobentos (wskaźnik okrzemkowy IO wszystkie wyniki badań fitobentosu pochodzą z 2007 roku), tlen rozpuszczony, BZT5, ogólny węgiel organiczny, azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosfor ogólny. W analizowanym okresie nie wykonywano badań makrofitów. Oceny występowania zjawiska eutrofizacji dokonano porównując stężenia miarodajne z wartościami granicznymi ww. wskaźników, określonymi w Załączniku nr 1 do ww. rozporządzenia. Jako stężenie miarodajne przyjęto: wartość maksymalną (lub minimalną w przypadku tlenu rozpuszczonego), gdy ilość wyników badań w analizowanym okresie wynosiła mniej niż 12; percentyl 90 (lub percentyl 10 w przypadku tlenu rozpuszczonego), gdy ilość wyników badań w analizowanym okresie wynosiła 12 lub więcej; wartość średnią w przypadku chlorofilu a. Przyjęto, że przekroczenie przez którykolwiek ze wskaźników określonych w rozporządzeniu wartości granicznych dla klasy II, oznaczało stan wskazujący na eutrofizację. Poniżej przedstawiono zestawienie ilości wystąpień zjawiska eutrofizacji dla poszczególnych wskaźników. Tabela 8. Ilość wystąpień zjawiska eutrofizacji dla poszczególnych wskaźników Wskaźnik Ilość ppk ogółem N Y Chlorofil a Fitobentos Tlen rozpuszczony BZT Ogólny węgiel organiczny Azot amonowy Azot Kjeldahla Azot azotanowy

21 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 21 Wskaźnik Ilość ppk ogółem N Y Azot ogólny Fosfor ogólny OGÓLNA OCENA N Y nie występuje zjawisko eutrofizacji występuje zjawisko eutrofizacji Chlorofil a Fitobentos (wskaźnik okrzemkowy) Tlen rozpuszczony BZT5 19% 21% 26% 100% 81% 79% 74% Ogólny węgiel organiczny Azot amonowy Azot Kjeldahla Azot azotanowy 12% 22% 31% 30% 88% 78% 69% 70% Azot ogólny Fosfor ogólny OGÓLNA OCENA 15% 34% 85% 66% 41% 59% Dokonano również oceny ilości wystąpień zjawiska eutrofizacji dla poszczególnych 16 typów wód występujących na terenie województwa dolnośląskiego. Tabela 9. Ilość wystąpień zjawiska eutrofizacji dla poszczególnych typów wód Typ Nazwa typu Ilość ppk ogółem N Y 0 sztuczna część wód potok sudecki potok wyżynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym - zachodni potok wyżynny krzemianowy z substratem drobnoziarnistym - zachodni potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych potok wyżynny krzemianowy z substratem gruboziarnistym mała rzeka wyżynna krzemianowa - zachodnia mała rzeka wyżynna węglanowa średnia rzeka wyżynna zachodnia potok nizinny lessowo-gliniasty 8 0 8

22 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 22 Typ Nazwa typu Ilość ppk ogółem N Y 17 potok nizinny piaszczysty potok nizinny żwirowy rzeka nizinna piaszczysto gliniasta rzeka nizinna żwirowa wielka rzeka nizinna potok organiczny Typ abiotyczny ,6% 90,6% 100,0% 100,0% 100,0% 66,7% 66,7% 70,0% 25,0% 33,3% 33,3% 46,9% 48,8% 0,0% 12,5% 16,7% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% N Y N nie występuje zjawisko eutrofizacji Y występuje zjawisko eutrofizacji Tabela 10. Zestawienie ilości punktów pomiarowo-kontrolnych poszczególnych typów wód, w których ocena eutrofizacji uwzględniała wskaźniki biologiczne Typ Ilość ppk Ilość ppk ocenianych na podstawie badań biologicznych Ilość ppk, gdzie wykonano badania: chlorofilu a fitobentosu

23 Ocena stanu czystości rzek województwa dolnośląskiego w 2008 roku 23 Poniżej przedstawiono graficznie wystąpienie zjawiska eutrofizacji w poszczególnych punktach pomiarowo-kontrolnych rzek badanych w latach G³ogów Góra Polkowice Barycz Milicz Nysa u ycka Zgorzelec Lubañ Lwówek Œl. Lubin Boles³awiec Bóbr Kaczawa Z³otoryja Legnica Jawor Wo³ów ODRA Œroda Œl. Trzebnica WROC AW Oleœnica Widawa Jelenia Góra Kamienna Góra Wa³brzych Bystrzyca Œwidnica Œlêza Strzelin O³awa O³awa Dzier oniów Oznaczenia nie wystêpuje zjawisko eutrofizacji wystêpuje zjawisko eutrofizacji K³odzko Nysa K³odzka Z¹bkowice Œl. Analiza występowania zjawiska eutrofizacji wykazała, że: w 59% punktów pomiarowo-kontrolnych rzek na terenie województwa dolnośląskiego, badanych w latach , stwierdzono występowanie zjawiska eutrofizacji; wskaźnikami, które w największej ilości punktów zadecydowały o wystąpieniu zjawiska eutrofizacji były: fosfor ogólny (79 ppk) oraz azot Kjeldahla (75 ppk); ocena stopnia eutrofizacji sporządzona została głównie na podstawie wyników badań wskaźników obecności związków organicznych i związków biogennych. Na 243 ppk poddanych analizie tylko w przypadku 25 ppk w ocenie uwzględniono również wskaźniki biologiczne, chlorofil a lub fitobentos; biorąc pod uwagę rodzaj typu abiotycznego jednolitej części wód, na której zlokalizowany był dany punkt pomiarowo stwierdzono, że najbardziej podatne na zjawisko eutrofizacji są wody typu 6 (potok wyżynny węglanowy z substratem drobnoziarnistym na lessach i lessopodobnych), 16 (potok nizinny lessowo-gliniasty) oraz 23 (potok organiczny). Dla tych typów wód zjawisko eutrofizacji wystąpiło we wszystkich badanych punktach pomiarowo-kontrolnych. Z kolei w wodach typu 21 (wielka rzeka nizinna) we wszystkich badanych punktach nie stwierdzono zjawiska eutrofizacji; wyniki badań w 5 ppk wskazanych do badań na obszarach uznanych za wrażliwe na zanieczyszczeniem związkami azotu ze źródeł rolniczych potwierdziły występowanie zjawiska eutrofizacji w przypadku wszystkich badanych wskaźników.