Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Elektroniczna Aparatura Medyczna
|
|
- Bogusław Baranowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Katedra Telekomunikacji i Aparatury Elektronicznej Studia stacjonarne Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Elektroniczna Aparatura Medyczna Ćwiczenie 1. Fotometria absorpcyjna i reflektancyjna; konstrukcja i budowa spektrofotometrów i reflektometrów v. 02 Andrzej Holiczer Witold Holiczer Norbert Litwińczuk Grażyna Gilewska Białystok wrzesień 2014
2 A. Wprowadzenie Fotometria absorpcyjna 1. Prawa absorpcji promieniowania Równoległa wiązka promieniowania monochromatycznego o natężeniu 0 przechodząc prostopadle przez próbkę o grubości warstwy d (Rys.1) ulega częściowemu odbiciu na granicy ośrodków ( r ). Pozostała część przechodzi przez próbkę, gdzie częściowo ulega pochłonięciu (absorpcji). Rys.1. Schemat zjawiska absorpcji promieniowania. Pomiary absorpcji promieniowania wykonuje się zwykle bądź to wobec próbki uznanej za zerową, bądź też wobec próbki wzorcowej. Zatem odbita lub rozproszona część promieniowania - i tak mała ( r << 0 ) - jest stała i może być w dalszych rozważaniach pominięta. Bouguer oraz Lambert w XVIII wieku stwierdzili, że natężenie promieniowania przechodzącego przez ośrodek absorbujący zmniejsza się w stosunku geometrycznym, podczas gdy grubość warstwy rośnie w stosunku arytmetycznym. Inaczej mówiąc: względne osłabienie promieniowania jest proporcjonalne do przyrostu warstwy. Można zapisać to w postaci: dφ - = k0 dx φ Po dokonaniu całkowania w granicach 0, 1 oraz 0, d otrzymamy: -ln 1 = ke d 0 Po zmianie podstawy logarytmu z naturalnego na dziesiętny otrzymamy: -log 1 = k d 0 Stosunek 1 / 0 oznacza jaka część promieniowania zostaje przepuszczona przez ośrodek absorbujący i nosi nazwę transmisji: T 1 Lewa strona wyrażenia (5) została nazwana absorbancją: Φ A = -log 1 = -logt Φ0 0 Z (3) i (5) otrzymamy: A = k d (6) Zależność (6) nosi nazwę prawa Bouguer'a-Lambert'a. Prawo Lambert'a-Beer'a określa natomiast zależność współczynnika k od stężenia c oraz rodzaju substancji, a ściślej współczynnika absorbancji a, dla danej substancji zależnego jedynie od długości fali promieniowania : k = a(λ) c (7) a() - współczynnik absorbancji, c - stężenie substancji. (1) (2) (3) (4) (5) 2
3 Ostatecznie z zależności (6), (7) otrzymujemy równanie znane pod postacią prawa Bouguer'a- Lambert'a-Beer'a: A = a(λ) d c (8) Prawo to dotyczy przypadku, gdy w próbce znajduje się jedna substancja absorbująca. Jeżeli w próbce jest n substancji o stężeniach c 1... c n i współczynnikach absorbancji a 1... a n, wówczas absorbancja podlega prawu addytywności, to jest: i=n A = A i (9) i=1 Prawo addytywności absorbancji obowiązuje, gdy w próbce nie zachodzą żadne reakcje między zawartymi w niej substancjami. W analityce medycznej najczęściej mamy do czynienia z badaniem próbek w postaci roztworów złożonych z rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonych o stężeniach c 1... c n tworzących mieszaninę jednorodną. W takim przypadku grubość warstwy d jest jednakowa dla wszystkich substancji. Z (8) otrzymujemy wówczas: A = d n a i(λ) ci i=o Zależności (8), (9), (10) są spełnione przy założeniu, że strumień padający na badaną próbkę jest monochromatyczny. Celem zastosowania metody fotometrii absorpcyjnej w ilościowej analizie chemicznej jest określenie wartości stężenia substancji. Możemy tego dokonać stosując trzy sposoby: bezpośrednio z prawa Bouguer a-lambert a-beer a znając współczynnik absorbancji, z zależności: Prąd I płynący przez fotoogniwo jest przetwarzany na napięcie przez przetwornik prąd napięcie 3 (10) A c = (11) ε(λ) d metodą porównawczą, wówczas gdy dysponujemy wzorcem badanej substancji: A = a(λ) d c stąd: A w = a(λ) d cw A c c w A w z krzywej wzorcowej, wówczas gdy zależność między stężeniem a absorbancją jest nieliniowa. 2. Jednowiązkowy stałostrumieniowy fotometr absorpcyjny Zasadę działania jednowiązkowego stałostrumieniowego fotometru absorpcyjnego przedstawiono na Rys.2. Źródło światła (Ż) emituje promieniowanie polichromatyczne rozproszone, które jest formowane w układzie optycznym S1 (układ soczewek), P1 (przesłona kołowa) w wiązkę równoległą. Wiązka ta podlega monochromatyzacji w filtrze optycznym F (filtr interferencyjny, siatka dyfrakcyjna) i w tej postaci dociera do kuwety pomiarowej (KP), w której podlega absorpcji zgodnie z zależnością (8). Po przejściu przez skupiający układ optyczny S2 pada na fotodetektor pomiarowy FP (najczęściej fotoogniwo), pracujące w układzie źródła prądowego, współpracującego z przetwornikiem prąd napięcie. Na wyjściu układu pomiarowego otrzymujemy napięcie będące funkcją natężenia światła monochromatycznego, które z kolei jest zależne od stężenia badanej substancji w próbce znajdującej się w kuwecie pomiarowej. Fotodetektor pomiarowy, w rozpatrywanym przypadku fotoogniwo pracujące w układzie źródła prądowego (FP), przetwarza energię świetlną w energię elektryczną (prąd I). I = k f (14) k f - czułość fotoogniwa. (12) (13)
4 zgodnie z zależnością: U( ) = -P100 I (15) P wartość rezystancji w sprzężeniu zwrotnym wzmacniacza. Zatem: k =- k f. P stała przetwarzania. U = k (16) Rys.2. Schemat stalostrumieniowego, jednowiązkowego fotometru absorpcyjnego; pomiar transmisji próbki. Po to, by właściwie zmierzyć transmisję próbki należy uwzględnić czynniki zakłócające pomiar. Zakłócenia dla transmisji bliskich zera (przesłona P2 w pozycji zasłaniającej strumień świetlny, rys. 3) są następujące: strumień rozproszony lub zewnętrzny docierający do fotoelementu, zerowy (ciemny) prąd fotoelementu, prądy i napięcia niezrównoważenia wzmacniaczy układu elektronicznego. Rys.3. Schemat stalostrumieniowego, jednowiązkowego fotometru absorpcyjnego; ustawianie zera transmisji. Skutkiem występowania tych zakłóceń na wyjściu układu elektronicznego powstaje napięcie: U(T = 0) = U0 0V (17) 4
5 Aby doprowadzić to napięcie np. do 0 V wprowadza się regulację zera wzmacniacza przy pomocy potencjometru P 0 (rys.3), doprowadzając to napięcie do wartości zerowej U = 0 V (T = 0, A = ). Przyczyny zakłóceń dla transmisji bliskich jedności (przesłona odsłonięta, w torze umieszczona kuweta odniesienia KO z roztworem o zerowym stężeniu badanej substancji, rys. 4) są następujące: zmiana nastawianej długości fali promieniowania monochromatycznego, zmiana strumienia świetlnego emitowanego przez żarówkę na skutek zmian napięcia zasilającego oraz (lub) temperatury włókna żarówki, zmiany strumienia świetlnego powodowane zmianą tłumienia filtru optycznego lub reemisji siatki dyfrakcyjnej na skutek zmian temperatury zewnętrznej, zmiany wzmocnienia układu elektronicznego. Rys.4. Schemat stalostrumieniowego, jednowiązkowego fotometru absorpcyjnego; ustawianie transmisji równej jedności. Skutkiem występowania tych zakłóceń na wyjściu układu elektronicznego powstaje napięcie: U(T = 1) = U1 1V (18) Aby doprowadzić to napięcie np. do 1 V wprowadza się regulację wzmocnienia wzmacniacza przy pomocy potencjometru P 100 (rys.3), doprowadzając to napięcie do wartości zerowej U = 1 V (T = 1, A = 0). Zastosowanie takiej procedury (rys. 2, 3, 4) powoduje wywzorcowanie fotometru w zakresie pomiaru absorbancji, bowiem na podstawie (5) można ją określić jako: A = -log U c logu c (19) U U 1 1V 1 0 V U[Φ(c)] 1 V napięcie na wyjściu wzmacniacza operacyjnego równe wartości transmisji dla próbki o stężeniu c. W przypadku, gdy nie dokonujemy kompensacji zera i wzmocnienia, a wykonujemy pomiar napięcia U 0 (17) i U 1 (19), obliczenie wartości absorbancji przeprowadzamy według zależności: U c - U 0 A = -log U1 -U0 U 0 wartość napięcia na wyjściu układu elektronicznego przy zamkniętej przesłonie P2 (rys. 3); U 1 wartość napięcia na wyjściu układu elektronicznego wówczas, gdy strumień świetlny przechodzi przez kuwetę odniesienia KO (rys. 4); U[Φ(c)] wartość napięcia na wyjściu układu elektronicznego wówczas, gdy strumień świetlny przechodzi przez kuwetę pomiarową KP (rys. 2) (20) 5
6 Prawo Bouguera Lamberta Beera (8) obowiązuje wówczas, gdy mamy do czynienia ze światłem monochromatycznym, czyli promieniowaniem elektromagnetycznym o jednej długości fali świetlnej. Stosowane w fotometrach absorpcyjnych monochromatory (siatki dyfrakcyjne, pryzmaty, filtry interferencyjne) dokonują filtracji światła z szerokością tak zwanej półfali (rys. 5) 0,2 do 20 nm. Na rys. 6 pokazano charakterystyki absorbancji w funkcji stężenia dla różnego stopnia monochromatyzacji światła. Na ogół dla szerokości półfalowych do kilku nanometrów nie obserwuje się znaczących rozbieżności między zależnością (8), a rzeczywistą charakterystyką A = f(c) (Rys. 6, = 1 nm). W zakresie 1/2 od kilku do kilkunastu nanometrów obserwuje się zmniejszenie czułości metody (Rys. 6, = 10 nm); zależność (8) przyjmuje wówczas postać: A = k( 1/ 2 ) a( ) d c (21) k( 1/ 2 ) < 1 Transmisja 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 T max 0,5T max Absorbancja 2,0 1,5 1,0 0,5 = 1 nm = 10 nm = 50 nm 0, Długość fali (nm) Rys. 5. Definicja szerokości półfali 1/2 monochromatora. 0, Stężenie substancji Rys. 9. Absorbancja jako funkcja stężenia dla różnych szerokości półfali monochromatora Dla większych szerokości półfali, szczególnie w przypadku dużych absorbancji charakterystyka A = f(c) staje się nieliniowa (Rys. 6, = 50 nm). Ogólnie można jednak stwierdzić, że stosując niemonochromatyczne źródła promieniowania należy liczyć się przede wszystkim ze zmniejszeniem czułości metody; w mniejszym stopniu z nieliniowością charakterystyki A = f(c). Z tego też powodu w większości przypadków w pomiarach stężenia posługujemy się zależnością (13): A c c w A w 3. Opis stanowiska laboratoryjnego spektrofotometr Spekol 1 Spektrofotometr Spekol 1 (rys. 10), produkcji CARL ZEISS JENA, jest jednowiązkowym stałostrumieniowym spektrofotometrem, pracującym w zakresie długości fal od 330 do 850 nm. Rolę monochromatora pełni lustrzana siatka dyfrakcyjna o szerokości półfali 1/2 = 11 nm (rys. 11). Za pomocą odpowiedniego układu mechanicznego można obracać lustrem z siatką dyfrakcyjną i dzięki temu zmieniać długość fali promieniowania padającego na badaną próbkę. Rolę fotodetektora pełni ogniwo selenowe, umieszczone w zewnętrznej przystawce. Powstały w nim prąd jest przetwarzany na napięcie, które jest wzmacniane i mierzone przez woltomierz wyskalowany w jednostkach transmisji i absorbancji. 6
7 Siatka dyfrakcyjna Obiektyw 1 Lustro Żarówka Kondensor Obiektyw 2 Przesłona Szczelina 2 Kuweta pomiarowa Fotoelement Szczelina 1 Pokrętło regulacji długości fali Rys.10. Schemat blokowy spektrofotometru Spekol 1. Rys. 11. Budowa części optycznej spektrofotometru SPEKOL 1 Spektrofotometr Spekol 1 w wersji wykorzystywanej w trakcie ćwiczenia jest konstrukcją zmodernizowaną w stosunku do pierwowzoru. Posiada on możliwość współpracy z zewnętrznym przetwornikiem mikroprocesorowym PFS 10mic, wyposażonym w odczyt cyfrowy. Dzięki temu znacząco uległa poprawie dokładność pomiarów, głównie z powodu wzrostu rozdzielczości w zakresie większych absorbancji. 7
8 B. Realizacja ćwiczenia 1. Cel ćwiczenia laboratoryjnego Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zasadą pomiaru stężenia substancji w roztworach przy użyciu metody fotometrii absorpcyjnej. 2. Aparatura, narzędzia pomocnicze i odczynniki stosowane w ćwiczeniu W ćwiczeniu są stosowane następujące urządzenia pomiarowe, pomocnicze oraz wzorce: spektrofotometr Spekol 1, zasilacz ZFS 10 do spektrofotometru Spekol 1, woltomierz o zakresie pomiarowym 2 V, roztwory wzorcowe A do F (cyjanhemiglobina HiCN: 0, 120, 240, 360, 480, 600 mg/l;), roztwór ISODETERGENT. 3. Przebieg realizacji eksperymentu Zapoznać się z obsługą i budową urządzeń stosowanych w ćwiczeniu Zmierzyć względną charakterystykę widmową układu: źródło światła monochromator fotoogniwo w zakresie długości fal 440 do 640 nm ( = 20 nm); tabela 1. Czynności pomiarowe: połączyć wyjście fotometru Spekol 1 z woltomierzem o zakresie 2,0 V, przeprowadzić procedurę zerowania transmisji, znaleźć maksymalną wartość napięcia na woltomierzu U max w funkcji długości fali ; pokrętłem 100 fotometru ustawić wartość napięcia na około 1 V, zmieniając długość fali od 440 nm do 640 nm, co 20 nm odczytać wskazania woltomierza U() W zakresie długości fal = 440 do 640 nm ( = 20 nm), zmierzyć charakterystykę widmową A(λ) roztworu E (tabela 2a) oraz roztworu C (tabela 2b). Czynności pomiarowe: połączyć wyjście fotometru Spekol 1 z woltomierzem o zakresie 2,0 V, przeprowadzić procedurę zerowania transmisji, dla każdej nastawianej długości fali λ: dla kuwety odniesienia KO z roztworem o zerowym stężeniu badanej substancji, pokrętłem 100 fotometru ustawić wartość napięcia na 1 V, wstawić kuwetę z roztworem mierzonym, odczytać z woltomierza wartość napięcia U[(c)], obliczyć absorbancję, z tabel 2a i 2b odczytać długość fali λ = λmax przy której absorbancja osiąga maksymalną wartość Dla długości fali = max wykonać po 5 pomiarów absorbancji jednego z roztworów B do E (wskazany przez prowadzącego) dla jednej próbki (tabela 3). Czynności pomiarowe: a) do koszyka wkładamy kuwetę z badanym roztworem, mierzymy napięcie U[(c)], obliczamy absorbancję, pomiar przeprowadzamy pięciokrotnie, b) powtarzamy pięciokrotnie procedurę dla badanego roztworu wlewając do kuwety nową próbkę roztworu Dla długości fali = max zmierzyć absorbancje roztworów wzorcowych o stężeniach B do F (120, 240, 360, 480, 600 mg/l); tabela 4. Czynności pomiarowe: do koszyka wkładamy kolejno kuwetę z roztworem wzorca B, C, D, E, F, dokonujemy jednokrotnego pomiaru dla każdego wzorca, mierzymy napięcie U[(c)], obliczamy absorbancję. 8
9 C. Opracowanie wyników pomiarów 1. Wyniki pomiarów Tabela 1 λ (nm) U(λ) (mv) Tabela 2a roztwór C (1:5) λ (nm) U(λ) (mv) A Tabela 2b roztwór E (4:5) λ (nm) U(λ) (mv) A Tabela 3a roztwór C U(λ) (mv) A* * pięciokrotny pomiar absorbancji tej samej próbki, Tabela 3b roztwór E U(λ) (mv) A* * pięciokrotny pomiar absorbancji tej samej próbki, Tabela 4 Roztwór B C D E F Stężenie c (mg/l) U(λ) (mv) Absorbancja A 9
10 2. Procedura opracowania wyników pomiarów Ad. 3.1: znaleźć długość fali λ = λ max, przy której U(λ) = U max, dokonać obliczeń i narysować charakterystykę: U( ) ( ) u( ) U max max λ (nm) U(λ) (mv) u(λ) (%) narysować wykres u() oraz wyjaśnić charakter jego przebiegu. Ad. 3.2: narysować charakterystykę widmową wzorca A(λ), określić długości fali = max, dla której A = A max. Ad. 3.3: obliczyć wartości średnie (m), odchylenia standardowe (sd) oraz współczynnik zmienności (cv) absorbancji A* oraz A**(tabela 3): sd cv 100 m wyjaśnić ewentualne różnice współczynników cv między wykonanymi seriami pomiarów. Ad. 3.4: nanieść punkty pomiarowe na wykres A = f(c), obliczyć współczynnik kierunkowy b 1 prostej regresji: A reg = b1 c obliczyć wartości A reg, obliczyć wartości błędu bezwzględnego Δ = A A reg, Roztwór A B C D E F Stężenie c (mol/l) Absorbancja A Absorbancja A reg Δ = A A reg nanieść punkty na wykres Δ = f(c) estymować punkty c; Δ trójmianem Δ(c) = a 0 + a 1 c + a 2 c 2 nanieść funkcję Δ(c) = a 0 + a 1 c + a 2 c 2 na wykres, w zakresie 0 do 50 mol/l znaleźć na wykresie Δ(c) = a 0 + a 1 c + a 2 c 2 maksymalną wartość błędu Δ = Δ max, obliczyć błąd nieliniowości: Δ δ max n = 100 Z Z = A F absorbancja roztworu F. Czy zależność A = f(c) można uznać za liniową? 10
11 Reflektometria A. Wprowadzenie Teoretycznie reflektancję definiuje się jako stosunek strumienia promieniowania monochromatycznego r odbitego od substancji rozpraszającej do strumienia promieniowania padającego na próbkę 0, (rys. 12). Φ R = r (22) Φ 0 0 r Rys. 12. Ilustracja pojęcia reflektancji. Strumień promieniowania monochromatycznego 0 pada pod kątem względem normalnej do powierzchni odbijającej i zostaje częściowo odbity pod kątem (strumień r ); kąt nazywamy kątem oświetlenia, a kąt - kątem obserwacji. Właściwości optyczne ośrodków niejednorodnych, w których padające promieniowanie podlega absorpcji i rozproszeniu, opisuje teoria Kubelka-Muenka. Zakładając, że: na warstwę barwną pada monochromatyczne promieniowanie dyfuzyjne (rozproszone we wszystkich kierunkach, rys. 13), warstwa barwna jest tak gruba, że dalsze jej zwiększanie nie ma znaczącego wpływu na reflektancję, cząsteczki pigmentu w warstwie barwnej są zorientowane bezładnie, dzięki czemu strumień wychodzący z warstwy jest dyfuzyjnie rozproszony, reemisja promieniowania jest odbierana kierunkowo (rys. 13), odczynnik, którym wysycone jest pole testowe, oddziaływuje tylko z jednym składnikiem nakładanej próbki, wówczas między reflektancją, a stężeniem badanego składnika istnieje zależność: [1- R(λ)] 2 = a(λ) c +b(λ)= X(c) 2R(λ) R reflektancja warstwy barwnej tak grubej, że dalsze jej zwiększanie nie ma znaczącego wpływu na jej zmianę. (23) r 0 Rys. 13. Ilustracja warunków spełniających zależność (23) 11
12 Powyższe wyrażenie stanowi teoretyczną podstawę rozwiązań reflektometrycznych mierników służących do pomiaru stężenia substancji przy użyciu tak zwanych testów suchych. Budowę przetwornika reflektancyjnego, stosowanego w glukometrach 870 i 870G pokazano na rys. 14. Długość fali stosowanego promieniowania zależy od rodzaju pasków; w większości glukometrów wykorzystywane jest promieniowanie świetlne z zakresu czerwieni i podczerwieni (600 do 800 nm). W glukometrze 870G zastosowano monochromator (filtr interferencyjny) o maksimum transmisji dla długości fali 740 nm. Rys. 14. Budowa przetwornika reflektancyjnego glukometru typ 870G. Pomiar parametrów płynów ustrojowych przy pomocy testów suchych jest wykonywany najczęściej w oparciu o zmianę zabarwienia pola odczytowego testu na skutek oddziaływania oznaczanej substancji. Zmiana zabarwienia wywoływana jest reakcją chemiczną, najczęściej reakcją utleniania i redukcji, która przebiega w polu odczytowym testu suchego między reagentami, a oznaczanym związkiem chemicznym. Paski testowe służące do pomiaru stężenia glukozy w pełnej krwi, są paskami, na których znajduje się pole odczynnikowe zawierające system reagujący, składający się z oksydazy D-glukozy, peroksydazy oraz chromogennego indykatora. Zasada działania paska polega na enzymatycznym utlenieniu zawartej w badanej próbce glukozy do kwasu glukonowego: oksydaza Glukoza + H 2O + O2 H 2O2 + kwas glukonowy Powstała woda utleniona reaguje z chromogennym indykatorem wywołując zmianę jego barwy: peroksydaza H 2O2 + DH 2 2H 2O + D Stężenie glukozy w badanej próbce określa się na podstawie intensywności zabarwienia pola odczytowego paska. Generalnie metoda pomiaru stężenia danej substancji za pomocą tzw. suchych testów diagnostycznych polega na : naniesieniu oznaczanej próbki na pole odczytowe paska, odczekaniu dokładnie określonego czasu potrzebnego dla zajścia reakcji chemicznych, odczytaniu zmiany zabarwienia. Obiektywizacja i zwiększenie dokładności odczytu pasków testowych wymaga zastosowania urządzeń pomiarowych, tzw. czytników testów suchych, w których najczęściej stosuje się przetworniki reflektancyjne. We współcześnie stosowanych miernikach stężenia glukozy we krwi (glukometrach), w celu obiektywizacji pomiaru, stosuje się zasadę one touch (jedno dotknię12
13 cie). Polega ona naniesieniu kropli krwi na pasek testowy (rys. 16) po uprzednim jego włożeniu do glukometru (rys. 15). Pozostałe czynności, takie jak: detekcja naniesienia kropli krwi, odczekanie czasu zajścia reakcji chemicznych, odczyt reflektancji i przetworzenie wyniku jej pomiaru na wartość stężenia glukozy są wykonywane automatycznie przez glukometr (także przez stosowany w ćwiczeniu ACCU CHEK Active). W ten sposób są minimalizowane wszystkie błędy subiektywne związane z doświadczeniem osoby wykonującej pomiar (pacjentem). Rys. 15. Widok glukometru Rys. 16. Pasek testowy: w centralnej części widoczne prostokątne pole do nałożenia kropli krwi Rys. 17. Pasek testowy: w centralnej części widoczne kołowe pole na którym zachodzi reakcja barwna widok od strony źródła światła 13
14 B. Realizacja ćwiczenia 1. Cel ćwiczenia laboratoryjnego Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zasadą pomiaru stężenia substancji przy użyciu przetworników reflektancyjnych i tzw. suchych testów diagnostycznych na przykładzie przystawki reflektancyjnej do spektrofotometru Spekol 1 oraz glukometru ACCU CHEK Active przeznaczonego do pomiaru stężenia glukozy we krwi. 2. Aparatura, narzędzia pomocnicze i odczynniki stosowane w ćwiczeniu W ćwiczeniu są stosowane następujące urządzenia pomiarowe, pomocnicze oraz wzorce: glukometr ACCU-CHEK Active, spektrofotometr Spekol 1 z przetwornikiem reflektancyjnym, multimetr cyfrowy, paski testowe do pomiaru stężenia glukozy we krwi do glukometru ACCU-CHEK Active, ciekłe wzorce stężenia glukozy: L, M, H. 3. Przebieg realizacji eksperymentu Zapoznać się z obsługą i budową urządzeń stosowanych w ćwiczeniu Zmierzyć napięcie U 0 () będące efektem odbicia światła od powierzchni czystego paska w funkcji długości fali promieniowania (spektrofotometr Spekol z przetwornikiem reflektancyjnym); pomiary należy wykonać w zakresie 550 do 750 co 20 nm. Czynności pomiarowe: połączyć wyjście przetwornika reflektancyjnego z woltomierzem CD772, do przetwornika reflektancyjnego włożyć czysty pasek testowy, otworzyć przesłonę spektrofotometru Spekol 1, zmieniając długość fali w zakresie 550 do 750 odczytywać napięcia U 0 (λ), tabela Wykonać pomiary U R () w zakresie długości fal: 550 do 750 nm co 20 nm dla wzorców L, M i H. Czynności pomiarowe: w spektrofotometrze Spekol 1 ustawiamy długość fali λ = 550 nm; przesłona otwarta, wzorzec L ( M lub H ) nanosimy na pasek testowy w chwili t = 0 s, po upływie t = 10 s delikatnie osuszamy pasek i wkładamy do przetworniku reflektancyjnego współpracującego z fotokolorymetrem Spekol 1, pierwszy pomiar U R (λ) dla długości fali λ = 550 nm wykonujemy dla t = 120 s, kolejne pomiary U R (λ) w zakresie 550 do 750 nm wykonujemy w odstępach czasowych Δt = 5 s (tabela 1a, 1b, 1c) Używając wzorca M wykonać 3 pomiary stężenia glukozy glukometrem ACCU-CHEK Active (tabela 2) Czynności pomiarowe: zgodnie z instrukcją obsługi glukometru Stosując wzorce L, M i H zmierzyć wartości stężenia glukozy przy użyciu glukometru ACCU CHEK Active, jednocześnie dokonując pomiaru napięcia U R przy użyciu przetwornika reflektancyjnego spektrofotometru Spekol 1 ( = 630 nm), tabela 3. Czynności pomiarowe: mierzymy wartość stężenia wzorca L używając glukometru ACCU CHEK Active; moment nałożenia wzorca na pasek t = 0 s, (tabela 3), niezwłocznie po zakończenia pomiaru glukometrem delikatnie osuszamy pasek i wkładamy go do przetworniku reflektancyjnego współpracującego z fotokolorymetrem Spekol 1 ( = 630 nm); po upływie 120 s odczytujemy wartość U R (tabela 3), powyższe czynności powtarzamy dla wzorców M i H. 14
15 C. Opracowanie wyników pomiarów 1. Wyniki pomiarów Tabela 1 (nm) U 0 () (mv) Tabela 1a wzorzec L (nm) t (s) U R () (mv) R() Tabela 1b wzorzec M (nm) t (s) U R () (mv) R() Tabela 1c wzorzec H (nm) t (s) U R () (mv) R() Tabela 2 wzorzec... c (mg/dl) m sd cv Tabela 3 Wzorzec = 630 nm c (mg/dl) U R (mv) U 0 (λ = 630)* R X L M H * Przepisać z tabeli 1 15
16 2. Procedura opracowania wyników pomiarów Ad. 3.1 i 3.2: na wspólnym wykresie U(λ) przedstawić charakterystyki U 0 () oraz U R (), połączyć punkty krzywą gładką. obliczyć wartości reflektancji R(λ): U R(λ) R(λ) = U 0 (λ) nanieść punkty na wykres R(λ); połączyć punkty krzywą gładką, wyznaczyć maksymalną wartość R(λ), skomentować przebieg R(λ); jakiej długości fali należy użyć do pomiaru stężenia glukozy metodą reflektancyjną? Ad. 3.3: obliczyć wartość średnią (m), odchylenie standardowe (sd) i współczynnik zmienności (cv); ocenić, czy pomiar stężenia glukozy metodą reflektancyjną należy do grupy pomiarów o dużej precyzji? Ad. 3.4: obliczyć wartości zmiennej X(c)): R(λ) X(c) = 2 R(λ) nanieść punkty na wykres X(c), obliczyć współczynniki prostej regresji b 0 oraz b 1 ; X(c) = b 0 + b 1 c nanieść prostą regresji na wykres X(c), oszacować i skomentować odchylenia punktów od prostej regresji. 16
Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Elektroniczna Aparatura Medyczna
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Katedra Telekomunikacji i Aparatury Elektronicznej Studia stacjonarne Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Elektroniczna
Bardziej szczegółowoANALIZA SPEKTRALNA I POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 72A ANALIZA SPEKTRALNA I POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE 1. Wykaz przyrządów Spektroskop Lampy spektralne Spektrofotometr SPEKOL Filtry optyczne Suwmiarka Instrukcja wykonawcza 2. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoIR II. 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni
IR II 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni Promieniowanie podczerwone ma naturę elektromagnetyczną i jego absorpcja przez materię podlega tym samym prawom,
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 3 POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE
ĆWICZENIE NR 3 POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE Cel ćwiczenia Poznanie podstawowej metody określania biochemicznych parametrów płynów ustrojowych oraz wymagań technicznych stawianych urządzeniu pomiarowemu.
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wyznaczanie stałej szybkości i rzędu reakcji metodą graficzną. opiekun mgr K.
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wyznaczanie stałej szybkości i rzędu reakcji metodą graficzną opiekun mgr K. Łudzik ćwiczenie nr 27 Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Zastosowanie
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Spektrofotometryczne oznaczanie stężenia jonów żelaza(iii) opiekun mgr K. Łudzik
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Spektrofotometryczne oznaczanie stężenia jonów żelaza(iii) opiekun mgr K. Łudzik ćwiczenie nr 26 Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Prawo Lamberta
Bardziej szczegółowoEFEKT FOTOELEKTRYCZNY ZEWNĘTRZNY
ĆWICZENIE 91 EFEKT FOTOELEKTRYCZNY ZEWNĘTRZNY Instrukcja wykonawcza 1. Wykaz przyrządów 1. Monochromator 5. Zasilacz stabilizowany oświetlacza. Oświetlacz 6. Zasilacz fotokomórki 3. Woltomierz napięcia
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 363. Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa. Początkowa wartość kąta 0..
Nazwisko... Data... Nr na liście... Imię... Wydział... Dzień tyg.... Godzina... Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa Początkowa wartość kąta 0.. 1 25 49 2 26 50 3 27 51 4 28 52 5 29 53 6 30 54
Bardziej szczegółowoSpektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego
Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 34. Badanie elementów optoelektronicznych
Ćwiczenie nr 34 Badanie elementów optoelektronicznych 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z elementami optoelektronicznymi oraz ich podstawowymi parametrami, a także doświadczalne sprawdzenie
Bardziej szczegółowoAnaliza spektralna i pomiary spektrofotometryczne
Analiza spektralna i pomiary spektrofotometryczne Zagadnienia: 1. Absorbcja światła. 2. Współrzędne trójchromatyczne barwy, Prawa Gassmana. 3. Trójkąt barw. Trójkąt nasyceń. 4. Rozpraszanie światła. 5.
Bardziej szczegółowoMetody spektroskopowe:
Katedra Chemii Analitycznej Metody spektroskopowe: Absorpcyjna Spektrometria Atomowa Fotometria Płomieniowa Gdańsk, 2010 Opracowała: mgr inż. Monika Kosikowska 1 1. Wprowadzenie Spektroskopia to dziedzina
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE Nr 4 LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH. Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników POLITECHNIKA ŁÓDZKA
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH ĆWICZENIE Nr 4 Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników I. Cześć doświadczalna. 1. Uruchomić Spekol
Bardziej szczegółowoĆwiczenie Nr 11 Fotometria
Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski Chorzów 2018 r. Ćwiczenie Nr 11 Fotometria Zagadnienia: fale elektromagnetyczne, fotometria, wielkości i jednostki fotometryczne, oko. Wstęp Radiometria (fotometria
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 4 POMIARY REFRAKTOMETRYCZNE Autorzy: dr
Bardziej szczegółowoXL OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP I Zadanie doświadczalne
XL OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP I Zadanie doświadczalne ZADANIE D2 Nazwa zadania: Światełko na tafli wody Mając do dyspozycji fotodiodę, źródło prądu stałego (4,5V bateryjkę), przewody, mikroamperomierz oraz
Bardziej szczegółowoPomiar rezystancji metodą techniczną
Pomiar rezystancji metodą techniczną Cel ćwiczenia. Poznanie metod pomiarów rezystancji liniowych, optymalizowania warunków pomiaru oraz zasad obliczania błędów pomiarowych. Zagadnienia teoretyczne. Definicja
Bardziej szczegółowoPOMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE
Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej Katedra Inżynierii Biomedycznej Wydział Podstawowych Problemów Techniki Politechnika Wrocławska ĆWICZENIE NR 3 POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoĆwiczenie O 13 -O 16 BADANIE ABSORPCJI ŚWIATŁA W MATERII Instrukcja dla studenta
Ćwiczenie O 13 -O 16 BADANE ABSORPCJ ŚWATŁA W MATER nstrukcja dla studenta. WSTĘP Światło jest falą elektromagnetyczną jak i strumieniem fotonów, których energia jest w bezpośredni sposób związana z częstością
Bardziej szczegółowoSprawdzanie prawa Ohma i wyznaczanie wykładnika w prawie Stefana-Boltzmanna
Sprawdzanie prawa Ohma i wyznaczanie wykładnika w prawie Stefana-Boltzmanna Wprowadzenie. Prawo Stefana Boltzmanna Φ λ nm Rys.1. Prawo Plancka. Pole pod każdą krzywą to całkowity strumień: Φ c = σs T 4
Bardziej szczegółowoStanowisko do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach materialnych
Stanowisko do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach materialnych Na rys. 3.1 przedstawiono widok wykorzystywanego w ćwiczeniu stanowiska pomiarowego do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach
Bardziej szczegółowoĆw. 5 Absorpcjometria I
Ćw. 5 Absorpcjometria I Absorpcja promieniowania elektromagnetycznego z obszaru widzialnego i nadfioletowego przez atomy i cząsteczki powoduje zmianę ich stanu elektronowego. Zjawiska te moŝna badać za
Bardziej szczegółowoE (2) nazywa się absorbancją.
1/6 Celem ćwiczenia jest poznanie zjawiska absorpcji światła przez roztwory, pomiar widma absorpcji przy pomocy spektrofotometru oraz wyliczenie stężenia badanego roztworu. Promieniowanie elektromagnetyczne,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 14. Sprawdzanie przyrządów analogowych i cyfrowych. Program ćwiczenia:
Ćwiczenie 14 Sprawdzanie przyrządów analogowych i cyfrowych Program ćwiczenia: 1. Sprawdzenie błędów podstawowych woltomierza analogowego 2. Sprawdzenie błędów podstawowych amperomierza analogowego 3.
Bardziej szczegółowoII. Badanie charakterystyki spektralnej źródła termicznego promieniowania elektromagnetycznego
1 II. Badanie charakterystyki spektralnej źródła termicznego promieniowania elektromagnetycznego Cel ćwiczenia: Wyznaczenie charakterystyki spektralnej termicznego źródła promieniowania (lampa halogenowa)
Bardziej szczegółowoMETODYKA POMIARÓW WIDM FLUORESCENCJI (WF) NA MPF-3 (PERKIN-HITACHI)
METODYKA POMIARÓW WIDM FLUORESCENCJI (WF) NA MPF-3 (PERKIN-HITACHI) (Uzupełnieniem do niniejszej metodyki jest instrukcja obsługi spektrofluorymetru MPF-3, która znajduje się do wglądu u prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoGrupa: Elektrotechnika, Studia stacjonarne, II stopień, sem. 1. wersja z dn Laboratorium Techniki Świetlnej
Grupa: Elektrotechnika, Studia stacjonarne, II stopień, sem. 1. wersja z dn. 29.03.2016 aboratorium Techniki Świetlnej Ćwiczenie nr 5. TEMAT: POMIAR UMIACJI MATERIAŁÓW O RÓŻYCH WŁASOŚCIACH FOTOMETRYCZYCH
Bardziej szczegółowoUśrednianie napięć zakłóconych
Politechnika Rzeszowska Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych Laboratorium Miernictwa Elektronicznego Uśrednianie napięć zakłóconych Grupa Nr ćwicz. 5 1... kierownik 2... 3... 4... Data Ocena I.
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM OPTOELEKTRONIKI
Wydział Elektroniki Telekomunikacji i Informatyki LABORATORIUM OPTOELEKTRONIKI ĆWICZENIE 2 ABSORBCJA ŚWIATŁA W MATERIAŁACH PRZEZROCZYSTYCH Gdańsk, 2005 ĆWICZENIE 2: ABSORBCJA ŚWIATŁA W MATERIAŁACH PRZEZROCZYSTYCH
Bardziej szczegółowoEfekt fotoelektryczny
Ćwiczenie 82 Efekt fotoelektryczny Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest obserwacja efektu fotoelektrycznego: wybijania elektronów z metalu przez światło o różnej częstości (barwie). Pomiar energii kinetycznej
Bardziej szczegółowoStanowisko do pomiaru fotoprzewodnictwa
Stanowisko do pomiaru fotoprzewodnictwa Kraków 2008 Układ pomiarowy. Pomiar czułości widmowej fotodetektorów polega na pomiarze fotoprądu w funkcji długości padającego na detektor promieniowania. Stanowisko
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PIROMETRÓW I METODYKA PRZEPROWADZANIA POMIARÓW
CHARAKTERYSTYKA PIROMETRÓW I METODYKA PRZEPROWADZANIA POMIARÓW Wykaz zagadnień teoretycznych, których znajomość jest niezbędna do wykonania ćwiczenia: Prawa promieniowania: Plancka, Stefana-Boltzmana.
Bardziej szczegółowo1 Źródła i detektory. I. Badanie charakterystyki spektralnej nietermicznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego
1 I. Badanie charakterystyki spektralnej nietermicznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego Cel ćwiczenia: Wyznaczenie charakterystyki spektralnej nietermicznego źródła promieniowania (dioda LD
Bardziej szczegółowoOCENA PRZYDATNOŚCI FARBY PRZEWIDZIANEJ DO POMALOWANIA WNĘTRZA KULI ULBRICHTA
OCENA PRZYDATNOŚCI FARBY PRZEWIDZIANEJ DO POMALOWANIA WNĘTRZA KULI ULBRICHTA Przemysław Tabaka e-mail: przemyslaw.tabaka@.tabaka@wp.plpl POLITECHNIKA ŁÓDZKA Instytut Elektroenergetyki WPROWADZENIE Całkowity
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki
Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 2 OBWODY NIELINIOWE PRĄDU
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 375. Badanie zależności mocy promieniowania cieplnego od temperatury. U [V] I [ma] R [ ] R/R 0 T [K] P [W] ln(t) ln(p)
1 Nazwisko... Data... Wydział... Imię... Dzień tyg.... Godzina... Ćwiczenie 375 Badanie zależności mocy promieniowania cieplnego od temperatury = U [V] I [ma] [] / T [K] P [W] ln(t) ln(p) 1.. 3. 4. 5.
Bardziej szczegółowoLASERY I ICH ZASTOSOWANIE
LASERY I ICH ZASTOSOWANIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 13 Temat: Biostymulacja laserowa Istotą biostymulacji laserowej jest napromieniowanie punktów akupunkturowych ciągłym, monochromatycznym
Bardziej szczegółowoŹródła i detektory IV. ZJAWISKO FOTOELEKTRYCZNE WEWNĘTRZNE W PÓŁPRZEWODNIKACH.
IV. ZJAWISKO FOTOELEKTRYCZNE WEWNĘTRZNE W PÓŁPRZEWONIKACH. Cel ćwiczenia: Wyznaczenie podstawowych parametrów spektralnych fotoprzewodzącego detektora podczerwieni. Opis stanowiska: Monochromator-SPM-2
Bardziej szczegółowoKolorymetryczne oznaczanie stężenia Fe 3+ metodą rodankową
Kolorymetryczne oznaczanie stężenia Fe 3+ metodą rodankową (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawami spektrofotometrii absorpcyjnej w świetle widzialnym (kolorymetrią)
Bardziej szczegółowoKatedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego. Ćwiczenie 1 Badanie efektu Faraday a w monokryształach o strukturze granatu
Katedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego Ćwiczenie 1 Badanie efektu Faraday a w monokryształach o strukturze granatu Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest pomiar kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 5. POMIARY NAPIĘĆ I PRĄDÓW STAŁYCH Opracowała: E. Dziuban. I. Cel ćwiczenia
ĆWICZEIE 5 I. Cel ćwiczenia POMIAY APIĘĆ I PĄDÓW STAŁYCH Opracowała: E. Dziuban Celem ćwiczenia jest zaznajomienie z przyrządami do pomiaru napięcia i prądu stałego: poznanie budowy woltomierza i amperomierza
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII ABSORPCYJNEJ
Ćwiczenie nr 13 WYZNCZNIE STŁEJ DYSOCJCJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII BSORPCYJNEJ I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie metodą spektrofotometryczną stałej dysocjacji słabego kwasu,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Zagadnienia: spektroskopia absorpcyjna, prawa absorpcji, budowa i działanie. Wstęp. Część teoretyczna.
Ćwiczenie 1 Metodyka poprawnych i dokładnych pomiarów absorbancji, wyznaczenie małych wartości absorbancji. Czynniki wpływające na mierzone widma absorpcji i wartości absorbancji dla wybranych długości
Bardziej szczegółowoLASERY I ICH ZASTOSOWANIE
LASERY I ICH ZASTOSOWANIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 3 Temat: Efekt magnetooptyczny 5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą modulowania zmiany polaryzacji światła oraz
Bardziej szczegółowoBADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 89 BADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ Instrukcja wykonawcza 1. Wykaz przyrządów Polarymetr Lampa sodowa Solenoid Źródło napięcia stałego o wydajności prądowej min. 5A Amperomierz prądu stałego
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 254. Badanie ładowania i rozładowywania kondensatora. Ustawiony prąd ładowania I [ ma ]: t ł [ s ] U ł [ V ] t r [ s ] U r [ V ] ln(u r )
Nazwisko... Data... Wydział... Imię... Dzień tyg.... Godzina... Ćwiczenie nr 254 Badanie ładowania i rozładowywania kondensatora Numer wybranego kondensatora: Numer wybranego opornika: Ustawiony prąd ładowania
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ
Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Urządzeń Elektrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kueitwn.pollub.pl LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Protokół
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 5
Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 5 Temat: Charakterystyki statyczne tranzystorów bipolarnych Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest poznanie charakterystyk prądowonapięciowych i wybranych parametrów
Bardziej szczegółowoBADANIE CHARAKTERYSTYK FOTOELEMENTU
Ćwiczenie E7 BADANIE CHARAKTERYSTYK FOTOELEMENTU Przyrzady: Przyrząd do badania zjawiska fotoelektrycznego, płytki absorbenta suwmiarka, fotoelementy (fotoopór, fotodioda, lub fototranzystor). Zjawisko
Bardziej szczegółowoTRANSPORT NIEELEKTROLITÓW PRZEZ BŁONY WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA PRZEPUSZCZALNOŚCI
Ćwiczenie nr 7 TRANSPORT NIEELEKTROLITÓW PRZEZ BŁONY WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA PRZEPUSZCZALNOŚCI Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawami teorii procesów transportu nieelektrolitów przez błony.
Bardziej szczegółowo3. Badanie kinetyki enzymów
3. Badanie kinetyki enzymów Przy stałym stężeniu enzymu, a przy zmieniającym się początkowym stężeniu substratu, zmiany szybkości reakcji katalizy, wyrażonej jako liczba moli substratu przetworzonego w
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej
Ćwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej Wprowadzenie Światło widzialne jest to promieniowanie elektromagnetyczne (zaburzenie poła elektromagnetycznego rozchodzące
Bardziej szczegółowoZajęcia wprowadzające W-1 termin I temat: Sposób zapisu wyników pomiarów
wielkość mierzona wartość wielkości jednostka miary pomiar wzorce miary wynik pomiaru niedokładność pomiaru Zajęcia wprowadzające W-1 termin I temat: Sposób zapisu wyników pomiarów 1. Pojęcia podstawowe
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 6 POMIARY REZYSTANCJI
ĆWICZENIE 6 POMIAY EZYSTANCJI Opracowała: E. Dziuban I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wdrożenie umiejętności poprawnego wyboru metody pomiaru w zależności od wartości mierzonej rezystancji oraz postulowanej
Bardziej szczegółowoBadanie właściwości optycznych roztworów.
ĆWICZENIE 4 (2018), STRONA 1/6 Badanie właściwości optycznych roztworów. Cel ćwiczenia - wyznaczenie skręcalności właściwej sacharozy w roztworach wodnych oraz badanie współczynnika załamania światła Teoria
Bardziej szczegółowoLASERY I ICH ZASTOSOWANIE W MEDYCYNIE
LASERY I ICH ZASTOSOWANIE W MEDYCYNIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 4 Temat: Modulacja światła laserowego: efekt magnetooptyczny 5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą
Bardziej szczegółowoKatedra Fizyki i Biofizyki instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych dla kierunku Lekarskiego
Ćw. M8 Zjawisko absorpcji i emisji światła w analityce. Pomiar widm absorpcji i stężenia ryboflawiny w roztworach wodnych za pomocą spektrofotometru. Wyznaczanie stężeń substancji w roztworze metodą fluorescencyjną.
Bardziej szczegółowoELEMENTY ANALIZY INSTRUMENTALNEJ. SPEKTROFOTOMETRII podstawy teoretyczne
ELEMENTY ANALZY NSTRUMENTALNEJ Ćwiczenie 3 Temat: Spektrofotometria UV/ViS SPEKTROFOTOMETR podstawy teoretyczne SPEKTROFOTOMETRA jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9. Mostki prądu stałego. Program ćwiczenia:
Ćwiczenie 9 Mostki prądu stałego Program ćwiczenia: 1. Pomiar rezystancji laboratoryjnym mostkiem Wheatsone'a 2. Niezrównoważony mostek Wheatsone'a. Pomiar rezystancji technicznym mostkiem Wheatsone'a
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 4 POMIARY REFRAKTOMETRYCZNE Autorzy: dr
Bardziej szczegółowoOpracował dr inż. Tadeusz Janiak
Opracował dr inż. Tadeusz Janiak 1 Uwagi dla wykonujących ilościowe oznaczanie metodami spektrofotometrycznymi 3. 3.1. Ilościowe oznaczanie w metodach spektrofotometrycznych Ilościowe określenie zawartości
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9. Mostki prądu stałego. Zakres wymaganych wiadomości do kolokwium wstępnego: Program ćwiczenia:
Ćwiczenie 9 Mostki prądu stałego Program ćwiczenia: 1. Pomiar rezystancji laboratoryjnym mostkiem Wheatsone'a 2. Pomiar rezystancji technicznym mostkiem Wheatsone'a. Pomiar rezystancji technicznym mostkiem
Bardziej szczegółowoBADANIE EFEKTU HALLA. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 57 BADANIE EFEKTU HALLA Instrukcja wykonawcza I. Wykaz przyrządów 1. Zasilacz elektromagnesu ZT-980-4 2. Zasilacz hallotronu 3. Woltomierz do pomiaru napięcia Halla U H 4. Miliamperomierz o maksymalnym
Bardziej szczegółowoWYZNACZENIE CHARAKTERYSTYK STATYCZNYCH PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH
Zakład Metrologii i Systemów Pomiarowych P o l i t e c h n i k a P o z n ańska ul. Jana Pawła II 4 60-96 POZNAŃ (budynek Centrum Mechatroniki, Biomechaniki i Nanoinżynierii) www.zmisp.mt.put.poznan.pl
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 13
Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 13 Temat: Charakterystyki i parametry dyskretnych półprzewodnikowych przyrządów optoelektronicznych Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest poznanie budowy, zasady
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 9. Pomiar rezystancji metodą porównawczą.
Ćwiczenie nr 9 Pomiar rezystancji metodą porównawczą. 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne poznanie różnych metod pomiaru rezystancji, a konkretnie zapoznanie się z metodą porównawczą. 2. Dane
Bardziej szczegółowoPolarymetryczne oznaczanie stężenia i skręcalności właściwej substancji optycznie czynnych
Polarymetryczne oznaczanie stężenia i skręcalności właściwej substancji optycznie czynnych Część podstawowa: Zagadnienia teoretyczne: polarymetria, zjawisko polaryzacji, skręcenie płaszczyzny drgań, skręcalność
Bardziej szczegółowoE1. OBWODY PRĄDU STAŁEGO WYZNACZANIE OPORU PRZEWODNIKÓW I SIŁY ELEKTROMOTORYCZNEJ ŹRÓDŁA
E1. OBWODY PRĄDU STŁEGO WYZNCZNIE OPORU PRZEWODNIKÓW I SIŁY ELEKTROMOTORYCZNEJ ŹRÓDŁ tekst opracowała: Bożena Janowska-Dmoch Prądem elektrycznym nazywamy uporządkowany ruch ładunków elektrycznych wywołany
Bardziej szczegółowoSPEKTROFOTOMETRIA UV-Vis. - długość fali [nm, m], - częstość drgań [Hz; 1 Hz = 1 cykl/s]
SPEKTROFOTOMETRIA UV-Vis Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. Spektrofotometria w zakresie nadfioletu (UV) i promieniowania widzialnego (Vis) jest jedną
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Pomiarów
Laboratorium Podstaw Pomiarów Ćwiczenie 5 Pomiary rezystancji Instrukcja Opracował: dr hab. inż. Grzegorz Pankanin, prof. PW Instytut Systemów Elektronicznych Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych
Bardziej szczegółowoOPTYKA FALOWA I (FTP2009L) Ćwiczenie 2. Dyfrakcja światła na szczelinach.
OPTYKA FALOWA I (FTP2009L) Ćwiczenie 2. Dyfrakcja światła na szczelinach. Zagadnienia, które należy znać przed wykonaniem ćwiczenia: Dyfrakcja światła to zjawisko fizyczne zmiany kierunku rozchodzenia
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 30. Zagadnienia: spektroskopia absorpcyjna w zakresie UV-VIS, prawa absorpcji, budowa i. Wstęp
Ćwiczenie 30 Metodyka poprawnych i dokładnych pomiarów absorbancji w zakresie UV- VS, wyznaczenie małych wartości absorbancji. Czynniki wpływające na mierzone widma absorpcji i wartości absorbancji dla
Bardziej szczegółowoTEMAT: POMIAR LUMINANCJI MATERIAŁÓW O RÓśNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH FOTOMETRYCZNYCH
Grupa: Elektrotechnika, Studia stacjonarne, II stopień, sem. 1. wersja z dn. 18.03.2011 aboratorium Techniki Świetlnej Ćwiczenie nr 2. TEMAT: POMIAR UMIACJI MATERIAŁÓW O RÓśYCH WŁAŚCIWOŚCIACH FOTOMETRYCZYCH
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 43: HALOTRON
Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 43: HALOTRON Cel
Bardziej szczegółowoTeoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.
Teoria błędów Wskutek niedoskonałości przyrządów, jak również niedoskonałości organów zmysłów wszystkie pomiary są dokonywane z określonym stopniem dokładności. Nie otrzymujemy prawidłowych wartości mierzonej
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁAŚCIWOŚCI I UKŁADÓW PRACY ELEKTRYCZNYCH ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA
Ćwiczenie S 23 BADANIE WŁAŚCIWOŚCI I UKŁADÓW PRACY ELEKTRYCZNYCH ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z właściwościami elektrycznych źródeł światła, układami w jakich
Bardziej szczegółowoŹródła i 1detektory IV. ZJAWISKO FOTOELEKTRYCZNE WEWNĘTRZNE W PÓŁPRZEWODNIKACH.
Źródła i 1detektory IV. ZJAWISKO FOTOELEKTRYCZNE WEWNĘTRZNE W PÓŁPRZEWONIKACH. Cel ćwiczenia: Wyznaczenie podstawowych parametrów spektralnych fotoprzewodzącego detektora podczerwieni. Opis stanowiska:
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET SZCZECIŃSKI INSTYTUT FIZYKI ZAKŁAD FIZYKI CIAŁA STAŁEGO. Ćwiczenie laboratoryjne Nr.2. Elektroluminescencja
UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI INSTYTUT FIZYKI ZAKŁAD FIZYKI CIAŁA STAŁEGO Ćwiczenie laboratoryjne Nr.2 Elektroluminescencja SZCZECIN 2002 WSTĘP Mianem elektroluminescencji określamy zjawisko emisji spontanicznej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 31. Zagadnienia: spektroskopia absorpcyjna, prawa absorpcji, budowa i działanie. Wstęp
Ćwiczenie 31 Metodyka poprawnych i dokładnych pomiarów widm absorbancji w zakresie UV-VIS. Wpływ monochromatyczności promieniowania i innych parametrów pomiarowych na kształt widm absorpcji i wartości
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoWyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła
Ćwiczenie O3 Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła O3.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1. Parametry statyczne diod LED
Ćwiczenie. Parametry statyczne diod LED. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi właściwościami i charakterystykami diod LED. Poznanie ograniczeń i sposobu zasilania tego typu
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Bardziej szczegółowoEFEKT FOTOWOLTAICZNY OGNIWO SŁONECZNE
ĆWICZENIE 104 EFEKT FOTOWOLTAICZNY OGNIWO SŁONECZNE Instrukcja wykonawcza 1. Wykaz przyrządów 1. Panel z ogniwami 5. Zasilacz stabilizowany oświetlacza 2. Oświetlacz 3. Woltomierz napięcia stałego 4. Miliamperomierz
Bardziej szczegółowoBADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA
Celem ćwiczenia jest: BADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA 1. poznanie podstawowych właściwości interferometru z podziałem czoła fali w oświetleniu monochromatycznym i świetle białym, 2. demonstracja możliwości
Bardziej szczegółowoPRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO
ĆWICZENIE 53 PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO Cel ćwiczenia: wyznaczenie wartości indukcyjności cewek i pojemności kondensatorów przy wykorzystaniu prawa Ohma dla prądu przemiennego; sprawdzenie prawa
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU.
0.X.00 ĆWICZENIE NR 76 A (zestaw ) WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU. I. Zestaw przyrządów:. Spektrometr (goniometr), Lampy spektralne 3. Pryzmaty II. Cel ćwiczenia: Zapoznanie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych
CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 82: Efekt fotoelektryczny
Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 82: Efekt fotoelektryczny
Bardziej szczegółowoPrzyrządy i przetworniki pomiarowe
Przyrządy i przetworniki pomiarowe Są to narzędzia pomiarowe: Przyrządy -służące do wykonywania pomiaru i służące do zamiany wielkości mierzonej na sygnał pomiarowy Znajomość zasady działania przyrządów
Bardziej szczegółowoEFEKT SOLNY BRÖNSTEDA
EFEKT SLNY RÖNSTED Pojęcie eektu solnego zostało wprowadzone przez rönsteda w celu wytłumaczenia wpływu obojętnego elektrolitu na szybkość reakcji zachodzących między jonami. Założył on, że reakcja pomiędzy
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 41 POMIARY PRZY UŻYCIU GONIOMETRU KOŁOWEGO. Wprowadzenie teoretyczne
ĆWICZENIE 4 POMIARY PRZY UŻYCIU GONIOMETRU KOŁOWEGO Wprowadzenie teoretyczne Rys. Promień przechodzący przez pryzmat ulega dwukrotnemu załamaniu na jego powierzchniach bocznych i odchyleniu o kąt δ. Jeżeli
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 13
Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 13 Temat: Charakterystyki i parametry dyskretnych półprzewodnikowych przyrządów optoelektronicznych Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest poznanie budowy, zasady
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU CZĘŚĆ (A-zestaw 1) Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 76A WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU CZĘŚĆ (A-zestaw ) Instrukcja wykonawcza. Wykaz przyrządów Spektrometr (goniometr) Lampy spektralne Pryzmaty. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoELEMENTY ELEKTRONICZNE. Układy polaryzacji i stabilizacji punktu pracy tranzystora
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEMENTY ELEKTRONICZNE TS1C300 018 Układy polaryzacji i stabilizacji punktu
Bardziej szczegółowoWAT - WYDZIAŁ ELEKTRONIKI INSTYTUT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH. Przedmiot: CZUJNIKI I PRZETWORNIKI Ćwiczenie nr 1 PROTOKÓŁ / SPRAWOZDANIE
Grupa: WAT - WYDZIAŁ ELEKTRONIKI INSTYTT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH Przedmiot: CZJNIKI I PRZETWORNIKI Ćwiczenie nr 1 PROTOKÓŁ / SPRAWOZDANIE Temat: Przetworniki tensometryczne /POMIARY SIŁ I CIŚNIEŃ PRZY
Bardziej szczegółowoBADANIE WŁASNOŚCI KOENZYMÓW OKSYDOREDUKTAZ
KATEDRA BIOCHEMII Wydział Biologii i Ochrony Środowiska BADANIE WŁASNOŚCI KOENZYMÓW OKSYDOREDUKTAZ ĆWICZENIE 2 Nukleotydy pirydynowe (NAD +, NADP + ) pełnią funkcję koenzymów dehydrogenaz przenosząc jony
Bardziej szczegółowoKREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb. Metoda cyjanmethemoglobinowa: Zasada metody:
KREW: 1. Oznaczenie stężenia Hb Metoda cyjanmethemoglobinowa: Hemoglobina i niektóre jej pochodne są utleniane przez K3 [Fe(CN)6]do methemoglobiny, a następnie przekształcane pod wpływem KCN w trwały związek
Bardziej szczegółowo