Publikacja sfinansowana w ramach programu Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności Liderzy
|
|
- Patryk Jastrzębski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 1
2 Publikacja sfinansowana w ramach programu Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności Liderzy Zespół Stowarzyszenia Szkoła Liderów realizujący Programu Liderzy: Katarzyna Czayka-Chełmińska Daniel Lichota Przemysław Radwan-Röhrenschef Michał Wroński Redakcja: Małgorzata Borowska Skład komputerowy i opracowanie graficzne: QUAAR, tel , Copyright by Stowarzyszenie Szkoła Liderów 2006 Przedruk całości lub części publikacji możliwy jest wyłącznie za zgoda Stowarzyszenia Szkoła Liderów. Cytowanie oraz wykorzystywanie danych empirycznych dozwolone jest z podaniem źródła. ISBN Wydawca: Stowarzyszenie Szkoła Liderów ul. Sienkiewicza 12/14 pok. 4D19, Warszawa tel Druk i oprawa: Wydawnictwa Przemysłowe WEMA Sp. z o.o Warszawa, ul. Daniłowiczowska 18 a Tel. (48 22) , fax (48 22) wema@wp-wema.pl naświetlanie: studio@studioctp.pl 2
3 Spis treści CZĘŚĆ I: SKĄD POMYSŁ NA TUTORING Katarzyna Czayka-Chełmińska, Przemysław Radwan-Rohrenschef Tutoring w programie Liderzy...11 Zdzisław Hofman Tutoring skuteczna edukacja dorosłych...14 CZĘŚĆ II: O ISTOCIE TUTORINGU Jacek Marszałek O działaczach i liderach, czyli od efektywności do osobowości i z powrotem...17 Małgorzata Suwaj Kim jest tutor Stanisław Baska Korzyści dla tutorów CZĘŚĆ III: O PRAKTYCE TUTORINGU Piotr Frączak Być tutorem Andrzej Pery Moje tutorskie doświadczenia Ewa Skoczkowa Doświadczenie fascynujących relacji Irena Dzierzgowska Budowanie relacji Piotr Frączak Spotkanie jako podstawa Leszek Gorgol Pierwsze spotkanie: Jak budowaliśmy zasady współpracy Stanisław Baska Praktyka tutoringu w programie Liderzy Zdzisław Hofman Jak wzmacniać, wspierać i dodawać energii podopiecznemu Irena Dzierzgowska Trzy sposoby na wzmocnienie innych ANEKS Adam Mielczarek Działacze lokalni w otoczeniu społecznym...70 Zbigniew Pełczyński Angielskie inspiracje: Tutoring nie ma rywala...90 INFORMACJE O ORGANIZACJACH Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności Stowarzyszenie Szkoła Liderów
4 4
5 W październiku 2005 roku miał miejsce finał pierwszej edycji Programu Liderzy Polsko- -Amerykańskiej Fundacji Wolności. Po kilku miesiącach intensywnej pracy został zamknięty pilotaż nowatorskiego w Polsce programu wspierania liderów społeczeństwa obywatelskiego. Zakończyła się wspólna droga tutorów i liderów, którzy pracowali razem przez osiem miesięcy wspierani przez Stowarzyszenie Szkoła Liderów realizatora Programu Liderzy. Niniejsza publikacja to, przede wszystkim, zbiór spisanych jeszcze na gorąco pierwszych refleksji po doświadczeniu bycia tutorem. Jej ideą jest przekazanie autentycznych, z pierwszej ręki, wrażeń grupy osób, która w pierwszej edycji Programu odegrała kluczową rolę we wdrażaniu metody tutoringu. Zamieszczone w publikacji relacje są autorskimi zapisami doświadczeń i spostrzeżeń na temat pracy tutora i wyzwań jakie niesie realizacja programów z zastosowaniem tej metody. Redakcja esejów, ze względu na ich autorski charakter, została ograniczona do minimum. Teksty zostały podzielone na trzy części: Skąd pomysł na tutoring, O istocie tutoringu oraz O praktyce tutoringu. Uzupełnieniem całości jest otwierający publikację tekst o genezie Programu, a także aneks, na który składają się teksty osób będących niezależnymi obserwatorami programu. Prof. Zbigniew Pełczyński spoglądając z perspektywy brytyjskiej opisuje, w jaki sposób metoda tutoringu stosowana jest na Uniwersytecie w Oxfordzie. Adam Mielczarek przedstawia wyniki przeprowadzonej podczas trwania Programu analizy postaw liderów oraz ich stylów działania. 5
6 6
7 O programie Pilotażowa edycja Programu Liderzy Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności trwała od października 2004 roku do października 2005 roku. Wzięło w niej udział 59 uczestników oraz 12 tutorów. Celem Programu było wsparcie osób podejmujących działania na rzecz swojej społeczności poprzez realizację zindywidualizowanego programu rozwoju ich wiedzy i umiejętności przydatnych w prowadzeniu działań społecznie użytecznych. Oferta Programu skierowana była do osób, które brały aktywny udział w realizacji projektów prowadzonych w ramach programów Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności takich jak: Działaj Lokalnie, English Teaching, Euro-NGO, RITA, Równać Szanse i VITA. Program opierał się na pracy uczestników z indywidualnie przydzielonymi opiekunami tutorami. Taka metoda pracy, zwana tutoringiem, jest w Polsce stosunkowo nowa, a wśród organizacji pozarządowych praktycznie nieznana i niestosowana. Celem współpracy tutora z liderem było określenie potrzeb uczestnika związanych z rozwojem jego umiejętności i wiedzy przydatnej w działalności społecznej. Głównym zadaniem tutora była pomoc uczestnikowi w opracowaniu i realizacji Indywidualnej Ścieżki Rozwoju. Przed podjęciem pracy z uczestnikami Programu tutorzy otrzymali wsparcie szkoleniowe w zakresie metodologii pracy metodą tutoringu. Uczestnicy, realizując przy wsparciu tutorów, Indywidualne Ścieżki Rozwoju, mogli skorzystać z następujących elementów Programu: cyklu szkoleń i warsztatów, staży w doświadczonych organizacjach pozarządowych i innych instytucjach/firmach, konsultacji z ekspertami z różnych dziedzin, dotacji na realizację zaplanowanego przez siebie projektu na rzecz własnej lokalnej społeczności. W ramach Programu uruchomiona została specjalna strona internetowa stanowiąca platformę komunikacji, 7
8 wymiany doświadczeń i dostępu do zasobów edukacyjnych i informacji zarówno dla uczestników Programu, jak i innych zainteresowanych osób i organizacji. Strona zawiera m.in. bibliotekę lidera w postaci katalogu rekomendowanych i opisanych publikacji. W pierwszym okresie praca tutorów i wspierających ich ekspertów skupiała się na identyfikacji celów stawianych sobie przez liderów oraz określeniu ich słabych i mocnych stron. Wszystkie wymienione działania były elementami budowanej Indywidualnej Ścieżki Rozwoju, która miała pomóc zdefiniować liderom obszary, w których potrzebowali wsparcia (tutorskiego, szkoleniowego, eksperckiego) tak, aby efektywniej mogli zrealizować zakładane cele. W ramach Programu uczestnicy mieli szansę otrzymania dotacji na projekty lokalne oraz staże edukacyjne. Realizowane przez liderów działania, skierowane na ważne dla danej społeczności problemy, przyczyniły się do wzmocnienia pozycji uczestników Programu w ich środowisku lokalnym. Realizacja staży dawała uczestnikom Programu szansę nabycia nowych kompetencji i wiedzy związanej z zarządzaniem organizacjami pozarządowymi i projektami oraz nawiązanie kontaktów z potencjalnymi partnerami. Każdy z uczestników miał możliwość wzięcia udziału w czterech zjazdach, w trakcie których realizowany był bogaty program wykładów i warsztatów. Program każdego warsztatu oparty był na analizie potrzeb szkoleniowych liderów i zawartości ich Indywidualnej Ścieżki Rozwoju. Ich tematyka objęła zajęcia m. in. z budowania zespołu, zarządzania projektem, zarządzania organizacją, planowania strategicznego w organizacji, wzmocnienia siebie jako lidera, komunikacji interpersonalnej, angażowania otoczenia, budowania partnerstwa lokalnego i zdobywania funduszy. Każdy lider mógł wybrać najbardziej potrzebne mu szkolenia z szerszej oferty programu. Program Liderzy to nie tylko szkolenia, ale również spotkania z wybitnymi ludźmi specjalistami lub uznanymi autorytetami. Gośćmi Programu byli m. in. Tomasz Merta, Ks. Mieczysław Puzewicz, Ryszard Praszkier i Krzysztof Stanowski. 8
9 Model tutoringu Już w trakcie realizacji pilotażowej edycji Programu zapadła decyzja o jego kontynuacji. Z doświadczeń realizatorów wynika, iż metoda tutoringu odpowiednio stosowana może być niezwykle efektywnym narzędziem wsparcia edukacyjnego. Równolegle do realizacji opisanych powyżej działań w ramach Programu gromadzony jest materiał o metodzie edukacyjnej jaką jest tutoring, który w przyszłości po opracowaniu zostanie udostępniony publicznie. Tutorami w pierwszej edycji Programu byli: Stanisław Baska, Irena Dzierzgowska, Piotr Frączak, Leszek Gorgol, Dorota Górska, Zdzisław Hofman, Marcin Konieczny, Krzysztof Margol, Jacek Marszałek, Andrzej Pery, Ewa Skoczkowa oraz Małgorzata Suwaj. W skład zespołu ekspertów i pracowników wspierających realizację Programu wchodzili: Nathalie Bolgert Rada Ekspertów Iwona Jankowska Rada Ekspertów Ewa Konczal Rada Ekspertów Lidia Kuczmierowska Rada Ekspertów Irena Pichola Rada Ekspertów Radosław Jasiński Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności Robert Milewski Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności Katarzyna Czayka-Chełmińska Stowarzyszenie Szkoła Liderów Przemysław Radwan-Röhrenschef Stowarzyszenie Szkoła Liderów Daniel Lichota Stowarzyszenie Szkoła Liderów Michał Wroński Stowarzyszenie Szkoła Liderów 9
10 10
11 CZĘŚĆ I: SKĄD POMYSŁ NA TUTORING TUTORING W PROGRAMIE LIDERZY Katarzyna Czayka-Chełmińska, Przemysław Radwan-Rohrenschef realizatorzy programu Liderzy, Stowarzyszenie Szkoła Liderów Program Liderzy Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności został zrealizowany przez Stowarzyszenie Szkoła Liderów po raz pierwszy w 2005 roku. Cel, jaki sobie postawiliśmy w Programie to wspieranie w rozwoju liderów środowisk lokalnych. Od lat poszukujemy odpowiedzi na pytanie jak to robić skutecznie? Katarzyna Czayka-Chełmińska i Przemysław Radwan-Rohrenschef odpowiadają na pytanie, dlaczego warto wykorzystywać metodę tutoringu we wspieraniu w rozwoju lokalnych liderów. Nasze wcześniejsze doświadczenia pokazują, że szkolenia, najpowszechniej stosowana, również przez nas metoda rozwijania liderów, nie przekładają się najczęściej na takie efekty społeczne, o jakie by chodziło i liderom, i szkolącym. W Programie Liderzy postanowiliśmy, zatem wykorzystać inne niż szkoleniowe metody wspierania rozwoju działaczy społecznych. Najważniejszą z nich stał się tutoring. Jak go rozumiemy w naszym Programie? Tutor osoba doświadczona w działaniu społecznym, obdarzona autorytetem, która buduje indywidualną, intensywną relację z uczestnikiem Programu. Tutor pomaga liderowi określić jego potrzeby związane z rozwojem umiejętności i wiedzy przydatnej w działaniu społecznym. Dba o pełne wykorzystanie potencjału uczestnika, zachęca do refleksji nad własnym rozwojem i wspiera go swoim doświadczeniem. Pomaga doskonalić jego warsztat pracy poprzez pełne wykorzystanie możliwości, jakie daje program. To w głównej mierze właśnie dzięki tutoringowi jako realizatorzy Programu zmierzyliśmy się z potrzebami i problemami, na które, w naszym odczuciu dotychczasowe programy szkoleniowe nie odpowiadały. Postawić najważniejsze pytania W swojej codziennej pracy nie stawiamy sobie zbyt często pytań najważniejszych - o misję, swoje życiowe, społeczne i rozwojowe cele. Brakuje nam czasu, by zastanowić się po co robię to, co robię? 11
12 Pomysł na tutoring wynika z docenienia wagi takiej refleksji. Tutor to osoba, która ma czas na rozmowę o sprawach najważniejszych, która umożliwia zadanie sobie podstawowych pytań.w Programie Liderzy dzięki życzliwej obecności i uwadze tutora każdy z uczestników może na chwilę się zatrzymać i zadać sobie te najważniejsze pytania. Ktoś, kto jest autorytetem i osobą inspirującą, koncentruje swoją uwagę na osobie uczestnika. Dzięki temu, każdy lider może wyraźniej zobaczyć siebie i odpowiedzieć na pytania: do czego dążę, czego mi brakuje, a w czym jestem dobry, dobra? Rozwijać się skutecznie Jak zwiększyć skuteczność szkoleń? Pomysł na tutoring jest też odpowiedzią na takie poszukiwanie. W programie Liderzy, aby zapewnić jak największą skuteczność naszych programów szkoleniowych położyliśmy nacisk na rzetelną analizę potrzeb rozwojowych uczestników. Zadanie zbadania potrzeb szkoleniowych uczestnika postawiliśmy przed tutorem, Tutor w rozmowach z uczestnikiem wspólnie odkrywają, czego lider rzeczywiście potrzebuje, by się skutecznie rozwijać. Tutor nie pyta jednak uczestnika wprost: czego potrzebujesz? Rozmawiają jaka jest jego sytuacja jako lidera, o celach jakie sobie stawia, jak wygląda jego organizacja i środowisko, w którym działa, jakie problemy napotyka w realizacji swoich celów. Na podstawie takich rozmów i określonych na ich podstawie potrzeb wspólnie z prowadzącymi szkolenia trenerami opracowywaliśmy programy szkoleń W ten sposób powstawały treningi, które stanowiły odpowiedź na często bardzo specyficzne potrzeby konkretnych uczestników. Kolejny krok w celu zwiększenia skuteczności prowadzonych szkoleń to wzmacnianie ich rezultatów. Po szkoleniu, każdy uczestnik pracuje z tutorem nad wykorzystaniem efektów treningu. Lider w rozmowie z tutorem odpowiada sobie na pytanie: co mi to szkolenie tak naprawdę dało, jakie bariery i ograniczenia muszę pokonać, żeby wprowadzić w życie to, co zaproponował trener? W ten sposób 12
13 uniwersalna treść szkolenia przykłada się na konkretne działania i plany każdej osoby. Wyjść z samotności Liderzy lokalni często działają sami. Programy szkoleniowe niewiele tu pomagają. Obserwujemy, że wielu liderów, po zakończeniu szkoleń z budowania zespołu, nadal pracuje właściwie bez wsparcia innych. Widzimy jak trudno stworzyć zespół jak trudno znaleźć trwale zaangażowanych współpracowników Istnieją takie stowarzyszenia, które podczas urlopu jednej, wiodącej prym osoby, trzeba zamykać na klucz. Tutoring to także próba zmierzenia się z problemem samotności lidera, jego trudności w zdobywaniu i utrzymywaniu stałego wsparcia ze strony innych. Uznaliśmy, że żeby go rozwiązać nie wystarczy jednorazowe szkolenie, lecz długofalowa, przemyślana strategia. To tutor pomaga liderowi tę strategię budować na początek dostrzec problem, wspólnie odkryć jego źródła i szukać dobrych, bo dostosowanych do specyfiki danej społeczności i osoby lidera, rozwiązań. Zakorzenić działania Z naszych rozmów i doświadczeń wynika także, że liderom społecznym trudno zakorzenić działania w swoim macierzystym środowisku. Osobom tym poza zmaganiem się z samotnością trudno czasem zbudować dobre relacje z partnerami i społecznością lokalną.. Jednym z ważniejszych zadań tutora w Programie Liderzy jest odkrywanie całego kontekstu działań swojego podopiecznego, badanie potrzeb społeczności, z której się wywodzi, po to, by uniwersalne umiejętności zdobywane podczas trwania Programu służyły rozwojowi całego jego otoczenia. Wielu uczestników pierwszej edycji Programu mówiło, że Program w jakimś stopniu zmienił ich życie. Kilka osób zdecydowało się na zmianę pracy. Inne wróciły do starych marzeń lub utwierdziły się w realizowaniu dotychczasowych. Zdecydowana większość stwierdziła, że energię i poczucie wewnętrznego wzmocnienia zawdzięcza przede wszystkim relacji z tutorem. 13
14 TUTORING SKUTECZNA EDUKACJA DOROSŁYCH Zdzisław Hofman pisze o tym, co sprawia, że dzięki tutoringowi ludzie skuteczniej się uczą. Zdzisław Hofman prezes Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów i Animatorów KLANZA, członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Twórca i Dyrektor Centrum Szkoleniowego Klauza, nauczyciel, animator, trener i socjoterapeuta. Prowadzi Program Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności Wolontariat Studencki. Dorośli uczą się, ponieważ odkrywają w sobie silną potrzebę nauki. W relacji tutorskiej stają się często osobą aktywniejszą od nauczyciela. Inspirują do poszukiwań, wyznaczają sobie nowe zadania i stawiają nieoczekiwanie pytania. Tutoring można, moim zdaniem, umiejscowić pomiędzy edukacją formalną i nieformalną. Czerpie on z tej pierwszej, ponieważ jest to zorganizowana forma pracy, oparta na strukturze formalnej. Z drugiej strony tutoring łączy wiele ważnych, służących rozwojowi cech edukacji nieformalnej, ponieważ odpowiada na indywidualne oczekiwania i potrzeby oraz wykorzystuje predyspozycje osoby uczącej się. W sposób szczególny dotyczy jej zainteresowań i osobistych doświadczeń. Skuteczna relacja tutorska opiera się na bliskim, indywidualnym kontakcie z drugim człowiekiem. Tutor wykorzystuje dobrą znajomość problemów rozwojowych człowieka dorosłego. Uczącą się poprzez tutoring osobę charakteryzuje przede wszystkim: 1. Motywacja do nauki która jest optymalna dla pozyskiwania nowej wiedzy i umiejętności, ponieważ ma wyraźnie wewnętrzny charakter. Dorośli chcą się uczyć i rozwijać. Rozumieją znaczenie zmian i celowość nauki. W ich hierarchii wartości edukacja i rozwój plasują się na wysokim miejscu. Priorytetowe wartości tutora i podopiecznego są często zbieżne. 2. Gotowość do uczenia się dorośli uczą się, ponieważ odkrywają w sobie silną potrzebę nauki. W relacji tutorskiej stają się czę- 14
15 sto osobą aktywniejszą od nauczyciela. Inspirują do poszukiwań, wyznaczają sobie nowe zadania i stawiają nieoczekiwanie pytania. Ta, z pozoru prostsza sytuacja, wymaga od tutora dużej elastyczności i umiejętności poszukiwania odpowiedzi na często nieznane mu pytania. Wymaga też gotowości do przyznania się: ja nie wiem, ale poszukamy wspólnie. 3. Samokontrola i samokierowanie dorosły sam uczestniczy w tworzeniu programu tego, czego chce się uczyć i w jaki sposób. Tutor jest tu osobą wspierającą, nie decyduje sam o treściach. Podopieczny zyskuje także wpływ na tempo uczenia się i jego sposób. Zewnętrzne kontrolowanie postępów staje się bardzo dyskretne, ponieważ przeważa samokontrola podopiecznego. Ocena wyników nauki traci swój sens, a znaczenie uzyskuje wnikliwa informacja zwrotna, której udziela tutor, analiza i obserwacja zjawisk. 4. Doświadczenie dorośli traktują życiowe doświadczenie jako źródło wiedzy. Wymiana doświadczeń staje się skuteczniejszym sposobem uczenia się, niż wiedza przekazywana werbalnie. W relacji tutorskiej cenne jest też to, że granice miedzy nauczycielem a uczniem często się zacierają. Tutor także staje się uczniem, korzystającym z odmiennych i cennych doświadczeń swego podopiecznego. To wzmacnia więź i poprawia jakość procesu uczenia się. 5. Praktyczne podejście osoby uczące się poprzez tutoring oczekują, że zdobywana wiedza sprawdzi się w ich codziennym, zawodowym życiu. Potrzebują nie tyle teorii, co rozwiązań i umiejętności radzenia sobie z większymi i mniejszymi problemami. Obowiązuje tu zasada, że treści dla nas ważne są przyswajane dziewięciokrotnie szybciej, niż informacje teoretyczne, które nie mają dla nas osobistego znaczenia. 6. Indywidualizm w tutoringu poświęcamy czas na unikalne spotkanie tylko z jedną osobą: relacja z tutorem zaspokaja więc naturalną potrzebę dostrzeżenia w kimś jego niepowtarzalności. Liderzy mimo, że działają wśród ludzi często czują się osamotnieni. Czas bycia z tutorem staje się czasem darowanym, czasem spotkania dwóch ważnych osób, będących w tym momencie tylko dla siebie. 15
16 Niepowtarzalność i skuteczność relacji tutorskiej sprawia, że staje się on metodą pozytywnego wpływania na rozwój osobisty i zawodowy liderów organizacji pozarządowych. Można więc oczekiwać, iż zastosowanie tej metody pracy wpłynie na wzmocnienie trzeciego sektora w Polsce. 16
17 CZĘŚĆ II: O ISTOCIE TUTORINGU O DZIAŁACZACH I LIDERACH, CZYLI OD EFEKTYW- NOŚCI DO OSOBOWOŚCI I Z POWROTEM Jacek Marszałek psycholog, trener rozwoju osobistego i umiejętności interpersonalnych. Rekomendacja Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w zakresie treningu psychologicznego, członek Stowarzyszenia Trenerów Organizacji Pozarządowych. Współpracuje z organizacjami szkoleniowymi jako trener i konsultant. Prowadzi praktykę psychologiczną w Warszawie. Formacja lidera to proces, który składa się z trzech etapów. Człowiek przechodzi od koncentrowania się wyłącznie na swojej skuteczności do zadawania sobie kluczowych pytań o swoją misję. Dopiero potem powraca do kwestii tego, co może zrobić, by ją skutecznie wypełnić. Jacek Marszałek opisuje, w jaki sposób ludzie wewnętrznie się rozwijają. Mówi również, że aby się skutecznie rozwijać liderzy powinni zadawać sobie pytanie o swoją misję. Jeśli tutoring w Programie Liderzy ma służyć szkoleniu liderów, to kluczowe staje się pytanie: kto to jest lider?, a także: czym taka osoba różni się od działacza? W ujęciu formalnym każdy, kto jest szefem grupy, stowarzyszenia, formacji partyjnej itp. jest liderem. Takim przywódcą można zostać na przykład dzięki demokratycznym wyborom. W innym ujęciu lidera definiują czyny. Można go poznać po tym, jak coś robi. Poszukujemy wtedy osoby, która w danej dziedzinie, czy w danym działaniu jest najlepsza, najsprawniejsza i najbardziej kompetentna. Patrząc z tej perspektywy możemy mieć do czynienia z liderem wyścigu kolarskiego, liderami przeróżnych rankingów czy list popularności. Wydaje się jednak, że dla dobrego ujęcia tego, kto to jest lider działań społecznych (działający dla społeczności i ze społecznością), oba powyższe ujęcia nie są wystarczające. Do opisu wielu osób nie będą nawet adekwatne. Myśląc o liderze działań społecznych pytamy, jakiej sprawie służy, co jest prawdziwym celem jego działania, jakie ma motywacje? Jeśli to nas nie interesuje, a zależy nam jedynie na jego kompetencji 17
18 i sprawności, sile przebicia, zaradności to znaczy, że nie szukamy lidera w moim pojmowaniu rzeczy ale osoby, która załatwi dla nas i za nas różne konkretne sprawy. Historia Pana P. Znam człowieka z doktoratem (nazwę go panem P., by zachować jego anonimowość), który w mrocznych latach osiemdziesiątych opuścił Warszawę i osiedlił się w pewnej górskiej wiosce. Nie po to, aby się zamknąć w chacie i odciąć od świata, ale by nieco normalniej żyć. Trudno powiedzieć, kiedy stał się liderem lokalnej społeczności. Raczej nie było takiego momentu. Był nim, zanim do tej wioski trafił. Pan P. nie prowadził żadnej kampanii wyborczej. Niczego nie obiecywał. Nie udowadniał swojej skuteczności, by zostać wybranym do jakichś władz. Stał się kimś dla tamtych ludzi poprzez to, jak myślał, jak z nimi rozmawiał, jak ich traktował. Pokazał im, że mogą inaczej żyć, że mogą przeobrazić miejsce, w którym żyją i że to leży w ich rękach. Po kilku latach zapyziała wioska w górach zyskała prąd, telefony i przystanek PKS pod sklepem. Niektórzy miłośnicy wakacji w siermiężnych warunkach pewnie skrzywią się z niesmakiem, ale dla tamtych ludzi to był krok ku bardziej godnemu życiu. Dziś pan P. nadal mieszka w tej samej chacie. Nie jest radnym ani sołtysem. Nie załatwia żadnych konkretnych spraw. Ale wszyscy w tej wiosce na czele z sołtysem wiedzą, gdzie i z kim trzeba się spotkać, by omówić najważniejsze dla wsi sprawy, gdy trzeba coś ustalić albo rozwikłać trudną kwestię. Ktoś mógłby powiedzieć, że to szara eminencja. Tyle, że nie czerpie on żadnych materialnych korzyści ze swojej działalności. Nie nasyca się władzą. Nie trzyma nikogo w manipulacyjnym szachu ukrytej kontroli. Nie rywalizuje z proboszczem, sołtysem czy radnymi. Pomaga im działać, pokazując im ich własne możliwości. Ci ludzie go szanują za to, kim jest. Pan P. rozumiał, że sednem jest nie to, by on osobiście załatwił asfalt dla wsi, ale by uruchomić potencjał ludzi, którzy do tego doprowadzą. Miarą lidera jest jego misja Może dlatego, gdy jako tutor spotykam się z liderem, nie stawiam pytania: co robisz?, ale kim jesteś?. Oczywiście interesuje mnie, w co konkretnie ta osoba jest zaangażowana, ale przede 18
19 wszystkim na różne sposoby staram się ją poznać. W parze z tym pierwszym pytaniem idzie drugie: jaka jest twoja misja?. Im obu towarzyszy trzecie: Czego potrzebujesz, by rozwijać się w tym, co robisz?. Staram się w ten sposób ustalić, czy spotykam się z działaczem, czy z liderem. Praca tutorska z liderem będzie miała bowiem inny cel, inną dynamikę oraz będzie koncentrowała się na innych kwestiach. Działacz szuka sposobów na podniesienie efektywności swojego działania w konkretnej sprawie. Dla działacza miarą sukcesu jest bycie skutecznym w tym, w co aktualnie jest zaangażowany. Celem tutoringu może być tutaj np. określenie potrzeb szkoleniowych. Lider natomiast szuka najlepszych sposobów realizacji swojej misji. W tym przypadku celem tutoringu jest zazwyczaj rozwój osobistych kompetencji, a miarą sukcesu lidera zmiana społeczna. Kiedy więc spotykam się z aktywnym liderem, sprawdzam niejako, czy jest już gotów rozmawiać o misji. Czy chce rozwiązać konkretny problem czy też odkryć, dlaczego nie potrafi go rozwiązać? Czy możemy rozmawiać o nim jako o liderze, czy też będziemy rozmawiać o efektywności (czasem efektowności) jego aktualnej kampanii? Trzy etapy rozwoju lidera Formacja lidera to proces, w którym odchodzi on od koncentrowania się na swojej skuteczności i poszukiwania narzędzi efektywnego działania, a zaczyna skupiać się na tym w co, dla kogo i po co się angażuje. Odpowiada sobie na pytania: jakie to ma dla niego znaczenie; w jaki sposób realizuje swoje wartości; co mu w tym przeszkadza? itp. Następnie powraca do pytania o to, czego potrzebuje, by wypełniać swoją misję w najbardziej optymalny sposób. Proces formacji lidera składa się z trzech etapów. Na pierwszym etapie lider skupia się jedynie na poszukiwaniu rozmaitych narzędzi działania w nadziei, że zapewnią mu one sukces i zaspokoją inne ważne potrzeby. Na drugim etapie lider chce poznać siebie i szuka ku temu sposobności. Wie bowiem, że tym najważniejszym narzędziem działania jest on sam. Techniki niczego nie załatwiają. W działaniu ważne są relacje z ludźmi, a nie metody zarządzania. Na trzecim etapie lider decyduje się na taki kierunek rozwoju osobistego, który będzie służyć sprawie, w którą się zaangażował. 19
20 Model ten najlepiej jest opisać na konkretnym przykładzie. Lider znajdujący się w pierwszej fazie rozwoju na pytanie: czego potrzebujesz?, odpowiada: szkolenia z negocjacji, szkolenia ze sztuki wystąpień, szkolenia z budowania zespołu itp. Lider, który w swojej formacji doszedł do drugiego etapu, powie: poznać swój styl komunikowania się, swoje mocne i słabe strony, nauczyć się słuchać i zrozumiale formułować swoje myśli, uporządkować swoje działania itp. Lider w trzecim stadium swojego rozwoju mógłby na to pytanie odpowiedzieć: chcę zidentyfikować i rozwiązać problemy, które nie pozwalają mi lepiej kierować moim zespołem, zmienić nawyki komunikacji, by nie tracić energii na niepotrzebne zamieszanie. W procesie rozwoju osobistego lidera chodzi właśnie o te subtelne zmiany w umiejętności rozpoznawania własnych potrzeb i w sposobie ich formułowania. Tutoring, który opiera się na takim właśnie rozumieniu przywództwa i prowadzi taką ścieżką rozwoju, jest właściwie bardziej formacją lidera, niż jego szkoleniem. Może już czas, aby wiele osób przestało szukać wzrostu w szkoleniach, ale w formacji wewnętrznego lidera w sobie? Nie ustawać w rozwoju Podstawowym problemem przejścia z pierwszego do drugiego etapu (od poszukiwania narzędzi działania do formułowania misji) jest to, że jeśli lider nie zdecyduje się na najważniejszy sposób samodoskonalenia czyli rozwój osobisty to jego frustracja stanie się nieznośna, a wewnętrzne wypalenie postawi pod znakiem zapytania sensowność dalszego działania. U wielu osób pojawia się również poczucie pustki i brak głębokiej satysfakcji z tego, co zrobili i robią do tej pory. Z kolei problemem przejścia z etapu drugiego do trzeciego (od myślenia o misji do pytania, jak ją skutecznie realizować) jest takie skoncentrowanie się na sobie, że człowiek, pozostając w stanie kontemplacji własnej osoby, zapomina o istocie przywództwa, czyli działaniu z innymi i dla innych. Problemem wielu osób, które zgadzają się z powyższymi myślami, może być to, że zechcą przeskoczyć ten najbardziej wymagający drugi etap i będąc w pierwszej fazie swojego rozwoju uznają, że są już w trzeciej. 20
21 KIM JEST TUTOR Małgorzata Suwaj prezes Stowarzyszenia Pro Publico Bono z Wrocławia, członek założyciel Stowarzyszenia Konsultantów i Trenerów Zarządzania MATRIK, wiceprezes Stowarzyszenia Moje Osiedle, koordynator, trener. Małgorzata Suwaj przedstawia, kim w Programie Liderzy był dla uczestników tutor. Na swojej drodze działań społecznych lider spotyka tutora, który co najbardziej wartościowe - także jest liderem. Wobec swojego podopiecznego może pełnić wiele ważnych ról. Tutor jako towarzysz Tutor w Programie Liderzy towarzyszył liderowi w przezwyciężaniu problemów i odnoszeniu sukcesów. Pomagał odkryć źródła jednych i drugich. Taka obecność była wspierająca, ponieważ początkujący lider jest często niepewny swoich zdolności. Wciąż potrzebuje utwierdzania się w przekonaniu, że to co robi jest wartościowe. Jeszcze większego wsparcia potrzebuje osoba, która właśnie doświadcza kryzysu lub zdarza jej się płynąć pod prąd. Tutor był dla swojego podopiecznego kimś z zewnątrz, z kim mógł on swobodnie porozmawiać o wszystkim: o tym, co robi, w co wierzy i czego się boi. Wyzwania, nadzieje i obawy naszych liderów były często związane z najbliższym otoczeniem. Niełatwo jest powiedzieć szefowi: chcę, żebyś mnie docenił i awansował ; pracownikowi: obawiam się, że nie jesteś lojalny wobec organizacji, czy żonie: chciałbym więcej czasu poświecić sprawom bezdomnych. Potrzebny jest ktoś, kto wysłucha, okaże zrozumienie, a także spojrzy na wszystko z dystansu. Oczywiście należy zadać pytanie, jak dalece tutor był uprawniony do wyrażania ocen lub opinii. Na pewno w takim zakresie, w jakim lider o to prosił. Ważne było jednak, by nie oceniać działania, lecz wskazywać na jego konsekwencje. Zamierzasz zrobić tak a tak. W porządku... Z mojego doświadczenia wynika, że takie zachowanie czy decyzja może wywołać następujące skutki.... Lojalność tutora wobec podopiecznego wymagała, aby nie przyglądał się biernie, gdy 21
22 lider chce popełnić ewidentny błąd, choć oczywiście nie mógł ustrzec go przed wszelkimi niebezpieczeństwami. Poza tym, pomyłki też kształcą. Znajomość zagadnień organizacyjnych i prawnych, dotyczących lobbingu i informacje o otoczeniu społecznym (np. kto jest kim w środowisku?) to wiedza, którą tutorzy w Programie Liderzy dzielili się z uczestnikami. Wcześniej często wydeptywali te same ścieżki: do władz, sponsorów, lokalnych instytucji, którymi teraz poruszali się ich podopieczni. Mogli więc służyć swoim doświadczeniem, by liderzy nie musieli wyważać otwartych drzwi i rozmieniać energii na drobne. Natomiast umiejętności nawiązywania relacji interpersonalnych, rozwiązywania problemów i wywierania wpływu to sztuka, której liderzy uczyli się samodzielnie. Tutor jako wzór Jeśli chodzi o dojrzałość emocjonalną, mądrość życiową, wewnątrzsterowność tutor musiał być bardziej rozwinięty niż lider, aby mógł być wzorem dla swojego podopiecznego. W jakim stopniu? Oczywiście z tych dwojga to lider zna się na tym, co robi. Bywa, że jest osobą bardziej aktywną, przedsiębiorczą i odnosi większe sukcesy w realizacji projektów niż tutor, ale to tutor powinien być dla lidera wzorem nie przypadkowego, lecz ukierunkowanego osobistego rozwoju. Stawiając siebie za przykład, pokazywał liderowi, że oprócz prowadzenia własnej organizacji są inne ważne obszary życia i wartości, którym rozwój osobisty powinien służyć: osobiste przekonania, rodzina, przyjaciele, wspólnota lokalna, ojczyzna. W tutorze lider powinien zobaczyć potencjalny efekt własnego dalszego rozwoju. Tutor jako zwierciadło Aby skutecznie pracować nad własnym rozwojem nasi liderzy potrzebowali informacji: wskazówek, pochwał i krytycznych uwag słowem zwierciadła, w którym oglądaliby swoje postępy i porażki. Obecność drugiej osoby stale przypominała liderowi o podjętym przez niego zadaniu. Choć tutor był kimś więcej niż kontrolerem. Był przede wszystkim życzliwą duszą, która nie czyhała na potknięcia podopiecznego, ale potrafiła dostrzec najmniejsze przejawy jego roz- 22
AKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI
PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu
Bardziej szczegółowoWewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli Nowatorskie metody nauczania
Wewnątrzszkolne Doskonalenie Nauczycieli Nowatorskie metody nauczania Zapraszam na szkolenie on line prezentujące dwie nowoczesne metody pracy: coaching i mentoring. Idea i definicja coachingu Coaching,
Bardziej szczegółowoPo co coaching dyrektorce/ dyrektorowi biblioteki?
Po co coaching dyrektorce/ dyrektorowi biblioteki? Cykl Kieruj w dobrym stylu PREZENTUJĄCA: Małgorzata Lelonkiewicz PROWADZĄCA: Bogna Mrozowska Zapraszam do komentowania, aktywności, dzielenia się swoim
Bardziej szczegółowoINSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI SZKOŁA TUTORÓW VI EDYCJA: KRAKÓW, WARSZAWA, WROCŁAW, SZCZECIN, GDAŃSK, POZNAŃ,
INSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI SZKOŁA TUTORÓW VI EDYCJA: KRAKÓW, WARSZAWA, WROCŁAW, SZCZECIN, GDAŃSK, POZNAŃ, CO PROPONUJEMY? Szkoła Tutorów to nowatorski, 64-godzinny program dla nauczycieli, dyrektorów szkół,
Bardziej szczegółowoCo to jest tutoring?
+ Co to jest tutoring? + Co to jest tutoring? Tutoring to praca z drugim człowiekiem, która pomaga mu w pełni zrealizować swój potencjał potrzebny do wprowadzenia zmiany. W trakcie cyklicznych spotkań
Bardziej szczegółowoINSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI SZKOŁA TUTORÓW VII EDYCJA: KRAKÓW, WARSZAWA, ŁÓDŹ GDAŃSK, POZNAŃ, KALISZ
INSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI SZKOŁA TUTORÓW VII EDYCJA: KRAKÓW, WARSZAWA, ŁÓDŹ GDAŃSK, POZNAŃ, KALISZ CO PROPONUJEMY? Szkoła Tutorów to nowatorski, 64-godzinny program dla nauczycieli, wykładowców akademickich,
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy MSPEI
Międzynarodowa Szkoła Podstawowa Edukacji Innowacyjnej w Łodzi to Szkoła Kompetencji Kluczowych posiadająca i rozwijająca nowatorskie spojrzenie na kształtowanie postaw i umiejętności zgodnie z Europejskimi
Bardziej szczegółowoKwestionariusz stylu komunikacji
Kwestionariusz stylu komunikacji Z każdego stwierdzenia wybierz jedno, które uważasz, że lepiej pasuje do twojej osobowości i zaznacz jego numer. Stwierdzenia w parach nie są przeciwstawne, przy wyborze
Bardziej szczegółowoPROPONOWANE MODUŁY SZKOLENIOWE - TEMATYKA. przedstawienie się;
I DZIEŃ COACHING ZESPOŁU PROPONOWANE MODUŁY SZKOLENIOWE - TEMATYKA MODUŁ TEMATYKA ZAJĘĆ przedstawienie się; SESJA WSTĘPNA przedstawienie celów i programu szkoleniowego; analiza SWOT moja rola w organizacji
Bardziej szczegółowoDanuta Sterna: Strategie dobrego nauczania
: Strategie dobrego nauczania Strategie dobrego nauczania Strategie oceniania kształtującego I. Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu. II. Organizowanie w klasie dyskusji,
Bardziej szczegółowoJesper Juul. Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem
Jesper Juul Zamiast wychowania O sile relacji z dzieckiem Dzieci od najmłodszych lat należy wciągać w proces zastanawiania się nad różnymi decyzjami i zadawania sobie pytań w rodzaju: Czego chcę? Na co
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA DOBRA WSPÓLNEGO. czyli co dalej z dobrem wspólnym w mojej społeczności?
PRACOWNIA DOBRA WSPÓLNEGO czyli co dalej z dobrem wspólnym w mojej społeczności? CO TO TAKIEGO PRACOWNIA DOBRA WSPÓLNEGO? Najprościej rzecz ujmując, to przestrzeń współpracy uczestników programu Lokalne
Bardziej szczegółowoCERTYFIKACJA LISTA KOMPETENCJI. Trener/trenerka, członek/członkini STOP jest zaangażowany/a w pracę na rzecz trzeciego sektora.
Stowarzyszenie Trenerów Organizacji Pozarządowych STOP ul. Smolna 16 lok. 7, 00-375 Warszawa tel./fax 22 468 87 73, tel. 724 737 117 biuro@stowarzyszeniestop.pl www.stowarzyszeniestop.pl CERTYFIKACJA LISTA
Bardziej szczegółowoWzór na rozwój. Karty pracy. Kurs internetowy. Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności. Moduł 3. Data rozpoczęcia kursu
2 slajd Cele modułu 3 Kurs internetowy Wzór na rozwój Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności Poznasz przykładowy przebieg działań w projekcie edukacyjnym zrealizowanym w ramach projektu Wzór
Bardziej szczegółowoTEST TKK TWÓJ KAPITAŁ KARIERY
0 Rozpoznawanie predyspozycji zawodowych i zainteresowań - życiowym drogowskazem dla młodzieży TEST TKK TWÓJ KAPITAŁ KARIERY KLASA III 1 Zestaw testów powstał w wyniku realizacji projektu: Rozpoznawanie
Bardziej szczegółowoPROCES GRUPOWY , Łódź Iwona Kania
PROCES GRUPOWY 19.0.2011, Łódź Iwona Kania Człowiek jest istotą nastawioną na bycie z innymi i jego życie w większości wiąże się z grupami. Pierwszą grupą, z jaką się styka, i w której się rozwija, jest
Bardziej szczegółowoROZWIĄZANIA NAJWIĘKSZYCH ŚWIATOWYCH WYZWAŃ SPOŁECZNYCH, ŚRODOWISKOWYCH I EKONOMICZNYCH. MOŻLWOŚĆ BYCIA LIDEREM OD WCZESNEGO WIEKU
Szkoły z mocą zmieniania świata, nowy program mający na celu identyfikowanie, łączenie oraz wspieranie zespołów szkół, szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich w Polsce, które pomagają dzieciom stawać
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA ŻYWIOŁ ZIEMI ŻYWIOŁ ZIEMI. Cz. III
Strona1 ŻYWIOŁ ZIEMI Cz. III Aby uzyskać namacalny efekt oddziaływania energii Żywiołu Ziemi w Twoim życiu - jednocześnie korzystaj i z przygotowanych tu ćwiczeń i z opisu procesów nagranych w części I.
Bardziej szczegółowoOSOBISTY PLANER KARIERY
OSOBISTY PLANER KARIERY Załącznik nr 16 Ćwiczenia Ćwiczenie 8 Schemat indywidualnego Planu Działania Kim jestem? Moje zainteresowania i zdolności: Zainteresowania (krótki opis): Zdolności, preferencje
Bardziej szczegółowoOcenianie kształtujące jako skuteczna metoda wyrównywania szans edukacyjnych. Katarzyna Nowak konsultant ds. języka angielskiego WODN SKIERNIEWICE
Ocenianie kształtujące jako skuteczna metoda wyrównywania szans edukacyjnych Katarzyna Nowak konsultant ds. języka angielskiego WODN SKIERNIEWICE Ocenianie często pojmujemy jako podsumowanie pewnego etapu
Bardziej szczegółowoProjekt. Młodzi dla Środowiska
Rozwiązania edukacyjne dla liderów Zespołów Projektów Ekologicznych i Inicjatyw Społecznych Projekt Młodzi dla Środowiska Projekt warsztatów przygotowany dla Pana Marka Antoniuka Koordynatora Katolickiego,
Bardziej szczegółowoPoradnik opracowany przez Julitę Dąbrowską.
Poradnik opracowany przez Julitę Dąbrowską. Pobrany ze strony www.kalitero.pl. Masz pytania skontaktuj się ze mną. Dokument stanowi dzieło w rozumieniu polskich i przepisów prawa. u Zastanawiasz się JAK
Bardziej szczegółowoWydział Rozwoju Szkół i Placówek. Partnerstwo we współpracy rodziców i nauczycieli w szkołach materiały z forum wymiany doświadczeń
Wydział Rozwoju Szkół i Placówek Partnerstwo we współpracy rodziców i nauczycieli w szkołach materiały z forum wymiany doświadczeń W dniach 15-16 maja 2014 r. w Centrum Szkoleniowym ORE w Sulejówku odbyło
Bardziej szczegółowoING to my wszyscy. A nasz cel to: wspieranie i inspirowanie ludzi do bycia o krok do przodu w życiu i w biznesie.
Pomarańczowy Kod ING to my wszyscy. A nasz cel to: wspieranie i inspirowanie ludzi do bycia o krok do przodu w życiu i w biznesie. Pomarańczowy Kod determinuje sposób, w jaki realizujemy powyższy cel określa
Bardziej szczegółowoBUDOWANIE ZAANGAŻOWANIA I WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU RÓŻNORODNOŚCI W ZESPOŁACH
Różnorodne zespoły podejmują lepsze decyzje, są bardziej twórcze, posiadają unikatowe cechy oraz lepiej radzą sobie z wyzwaniami niż zespoły homogeniczne. Mimo że różnorodność daje ogromne korzyści jest
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE ZARZĄDZANIE WOLONTARIATEM
SZKOLENIE ZARZĄDZANIE WOLONTARIATEM REGIONALNE CENTRUM WOLONTARIATU CENTERKO Jeśli jesteś osobą ceniącą rozwój oraz zdobywanie umiejętności w ciekawy sposób Jeśli chcesz dowiedzieć się jak zdobyć i zatrzymać
Bardziej szczegółowoTutoring: jedna z metod wspierająca ucznia zdolnego.
Tutoring: jedna z metod wspierająca ucznia zdolnego. Autorka : Aleksandra Kozioł Tutoring jest metodą edukacji zindywidualizowanej, polegającą na bezpośrednich i systematycznych spotkaniach tutora z uczniem.
Bardziej szczegółowoAkademia Menedżera II
Akademia Menedżera II Terminy: 6-8 listopada 2019 r Cena : 2850 zł netto Kontakt: Sylwia Kacprzak tel. +48 508 018 327 sylwia.kacprzak@pl.ey.com Twój partner w rozwoju kompetencji W pełnieniu swojej roli
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE ZARZĄDZANIE WOLONTARIATEM
SZKOLENIE ZARZĄDZANIE WOLONTARIATEM REGIONALNE CENTRUM WOLONTARIATU CENTERKO Jeśli jesteś osobą ceniącą rozwój oraz zdobywanie doświadczeń i umiejętności w ciekawy sposób Jeśli chcesz dowiedzieć się jak
Bardziej szczegółowoJAK MOTYWOWAĆ DZIECKO DO NAUKI
JAK MOTYWOWAĆ DZIECKO DO NAUKI Motywacja to: CO TO JEST MOTYWACJA? stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania, w tym przypadku chęć dziecka do uczenia się, dążenie do rozwoju, do zaspokajania
Bardziej szczegółowoRozwijanie twórczego myślenia uczniów
Rozwijanie twórczego myślenia uczniów Przygotowanie do konkursów przedmiotowych i tematycznych Oprac. Anna Szczepkowska-Kirszner Szkoła Podstawowa nr 3 we Włodawie Rok szkolny 2011/2012 tytuł laureata
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialna Przedsiębiorczość
Odpowiedzialna Przedsiębiorczość Czym są warsztaty: Odpowiedzialna Przedsiębiorczość To cykl spotkań, które skupione wokół zagadnień związanych z przedsiębiorstwem, pokazują młodym osobom, w jaki sposób
Bardziej szczegółowoSZTUKA SŁUCHANIA I ZADAWANIA PYTAŃ W COACHINGU. A n n a K o w a l
SZTUKA SŁUCHANIA I ZADAWANIA PYTAŃ W COACHINGU K r a k ó w, 1 7 l i s t o p a d a 2 0 1 4 r. P r z y g o t o w a ł a : A n n a K o w a l KLUCZOWE UMIEJĘTNOŚCI COACHINGOWE: umiejętność budowania zaufania,
Bardziej szczegółowoSzkolenie otwarte Coaching Essentials coaching w pracy menedżera. Opis szkolenia. Doświadczenie, które zmienia. Profil uczestnika:
Doświadczenie, które zmienia Szkolenie otwarte Coaching Essentials coaching w pracy menedżera Opis szkolenia Prawie 50% menedżerów poświęca mniej niż 10% swojego czasu na coaching swoich pracowników. To
Bardziej szczegółowoR A Z E M. Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce. Joanna Matejczuk. Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
R A Z E M Relacje Aktywność Zabawa Emocje Miejsce czyli jak efektywnie ucząc dzieci mieć z tego przyjemność? Joanna Matejczuk Instytut Psychologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Uczelnie
Bardziej szczegółowoObserwacja pracy/work shadowing
Temat szkolenia nieformalnego: Obserwacja pracy/work shadowing 1. Cele szkolenia Celem szkolenia jest przyśpieszenie procesu aklimatyzacji nowego pracownika w firmie oraz podwyższenie poziomu jego kompetencji,
Bardziej szczegółowoGRA EDUKACYJNA INNA NIŻ WSZYSTKIE
GRA EDUKACYJNA INNA NIŻ WSZYSTKIE Przewodnik 5 9 Daje LAT dorosłym możliwość wspólnej zabawy z dziećmi Mnóstwo zabawy, mnóstwo nauki! Od 1967 Zawartość 4 5... Wstęp 6 7... Zasady gry 8... Grając w iknow
Bardziej szczegółowoRola wspomagania na etapie. i ewaluacji potrzeb szkoły/placówki.
Rola wspomagania na etapie diagnozowania, planowania, monitorowania i ewaluacji potrzeb szkoły/placówki. Inicjowanie pracy zespołu Organizacyjnie Cel cyklu szkoleniowego LAS Zasady pracy Poznajmy się Kontrakt
Bardziej szczegółowoJAK POMÓC DZIECKU KORZYSTAĆ Z KSIĄŻKI
JAK POMÓC DZIECKU KORZYSTAĆ Z KSIĄŻKI ŻEBY WYNIOSŁO Z NIEJ JAK NAJWIĘCEJ KORZYŚCI www.sportowywojownik.pl KORZYŚCI - DLA DZIECI: Korzyści, jakie książka Sportowy Wojownik zapewnia dzieciom, można zawrzeć
Bardziej szczegółowoCoachingowy styl zarządzania. Jak zwiększać efektywność oraz motywację pracowników?
Coachingowy styl zarządzania. Jak zwiększać efektywność oraz motywację pracowników? Terminy szkolenia Cele szkolenia Szkolenie dedykowane jest przede wszystkim menedżerom, którzy chcą wypracować styl zarządzania
Bardziej szczegółowoCzłowiek jest wielki nie przez to, co ma, nie przez to, kim jest, lecz przez to, czym dzieli się z innymi Jan Paweł II
Człowiek jest wielki nie przez to, co ma, nie przez to, kim jest, lecz przez to, czym dzieli się z innymi Jan Paweł II Wolontariat szkolny to bezinteresowne zaangażowanie społeczności szkoły - nauczycieli,
Bardziej szczegółowoCertyfikowanie Mentorów w Miejscu Pracy.
Certyfikowanie Mentorów w Miejscu Pracy www.bmw-eu.net Numer Projektu: 2013-1-PT1-LEO05-15778 CERTYFIKOWANIE MENTORÓW W MIEJSCU PRACY Kredyty Tytuł Certyfikowanie Mentorów w Miejscu Pracy Koordynacja OBELISK
Bardziej szczegółowoAKADEMIA PRZYSZŁOŚCI w skrócie!
AKADEMIA PRZYSZŁOŚCI w skrócie! Witaj w AKADEMII PRZYSZŁOŚCI Cieszę się, że aplikujesz, by zostać wolontariuszem AKADEMII PRZYSZŁOŚCI. Misją AKADEMII jest inspirowanie do wzrastania, by każdy wygrywał
Bardziej szczegółowoRekomendacje. dotyczące zakresu kompleksowego kursu szkoleniowego dla potencjalnych wolontariuszy powyżej 50 roku życia
Rekomendacje dotyczące zakresu kompleksowego kursu szkoleniowego dla potencjalnych wolontariuszy powyżej 50 roku życia Ways to enhance active aging through volunteering WEActiveVol Erasmus+ Strategic Partnership
Bardziej szczegółowoINSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI SZKOŁA TUTORÓW AKADEMICKICH WROCŁAW, WARSZAWA, ŁÓDŹ, KRAKÓW, KATOWICE
INSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI SZKOŁA TUTORÓW AKADEMICKICH WROCŁAW, WARSZAWA, ŁÓDŹ, KRAKÓW, KATOWICE CO PROPONUJEMY? Szkoła Tutorów Akademickich to nowatorski, 64-godzinny program dla wykładowców, doktorantów,
Bardziej szczegółowoefektywności Twojej firmy i pozwoli na osiągnięcie
Chcesz ukierunkować i nadać tempo rozwojowi Twoich pracowników? OCENA PRACOWNICZA 360 STOPNI. METODA SPRZĘŻENIA ZWROTNEGO. + czym jest ocena 360 stopni? + co jest przedmiotem pomiaru? + kto dokonuje oceny?
Bardziej szczegółowoTermin 09-10 maja 2013 r. Miejsce: sala szkoleniowa - Dolnośląska Izba Gospodarcza
SZKOLENIE EFEKTYWNA ROZMOWA OCENIAJĄCA Termin 09-10 maja 2013 r. Miejsce: sala szkoleniowa - Dolnośląska Izba Gospodarcza Wrocław, dn. 27 marca 2013 r. ZAKRES OFERTY 1. Charakterystyka Human Partner Sp.
Bardziej szczegółowoCo to jest tutoring?
Tutoring W LOS 17 Co to jest tutoring? Proces zindywidualizowanej edukacji, nakierowany na integralny obejmujący wiedzę, umiejętności i postawy rozwój podopiecznego. Istotą tutoringu są indywidualne spotkania,
Bardziej szczegółowoPoziom 5 EQF Starszy trener
Poziom 5 EQF Starszy trener Opis Poziomu: Trener, który osiągnął ten poziom rozwoju kompetencji jest gotowy do wzięcia odpowiedzialności za przygotowanie i realizację pełnego cyklu szkoleniowego. Pracuje
Bardziej szczegółowokompetencji zawodowych dobrego przygotowania negocjacji i sprzedaży Sylwia Dąbrowska zespół Indeed kompetencje handlowców
SPRZEDAŻ RELACYJNA WSTĘP Zdajemy sobie sprawę, że każdą organizację tworzą ludzie, dlatego bardzo przykładamy się do rozwoju ich kompetencji zawodowych. Dziękujemy za zaufanie. Skuteczność sprzedaży w
Bardziej szczegółowoRealizacja podstawy programowej w klasach IV VI szkoły podstawowej poprzez różne formy aktywności
Realizacja podstawy programowej w klasach IV VI szkoły podstawowej poprzez różne formy aktywności Małgorzata Tubielewicz tubielewicz@womczest.edu.pl Co to są metody aktywizujące? Metody aktywizujące to
Bardziej szczegółowoAKADEMIA MENAGERA CZYLI ZARZĄDZAJ PO MISTRZOWSKU
AKADEMIA MENAGERA CZYLI ZARZĄDZAJ PO MISTRZOWSKU To cykl szkoleń podnoszących kompetencje menadżerskie zaprojektowany dla kierowników, menadżerów i dyrektorów, którzy mają ochotę rozwijać swoje zdolności
Bardziej szczegółowodziecka, wśród których jest poczucie bezpieczeństwa.
2 O programie Dziecko w wieku przedszkolnym jest dla nas dorosłych malutkim człowieczkiem, którym należy się bardzo opiekować, przewidywać zagrożenia, rozwiązywać za niego jego problemy, by miało łatwiej.
Bardziej szczegółowoTechniki efektywnej prezentacji i autoprezentacji w biznesie
Techniki efektywnej prezentacji i autoprezentacji w biznesie LondonSAM Polska, Kraków 2014 Opis szkolenia Umiejętność skutecznego komunikowania się jest we współczesnym biznesie sprawą kluczową, a jednym
Bardziej szczegółowoKrąg Wsparcia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. Projekt dofinansowany ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich
Krąg Wsparcia Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Projekt dofinansowany ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich CELE Celem głównym projektu jest stworzenie indywidualnych, rodzinnych i
Bardziej szczegółowoCzłowieka nie można niczego nauczyć. Można mu tylko ułatwić naukę.
AKADEMIA KOMPETENCJI TRENERSKICH WPROWADZENIE: POTENCJAŁ ZAWODOWY I OSOBISTY TRENERA Magdalena Bergmann Toruń, 9 września 2011 r. Fundacja Gospodarcza Pro Europa www.fundacja-proeuropa.org.pl Człowieka
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE 1: Kształcenie osób dorosłych
Strona1 SZKOLENIE 1: Kształcenie osób dorosłych WPROWADZENIE: W jednostce szkoleniowej Kształcenie osób dorosłych wprowadzono podstawowe pojęcia dotyczące uczenia się w późniejszym wieku odwołujące się
Bardziej szczegółowoAnimacja działań społecznych w środowisku lokalnym. Lubycza Królewska, 19 grudnia 2014 roku
Animacja działań społecznych w środowisku lokalnym Lubycza Królewska, 19 grudnia 2014 roku Czym jest animacja? Animacja to: - działalność, która ożywia społeczność lokalną, - metoda budowania kapitału
Bardziej szczegółowoNauczyciele o swojej pracy i relacje w gronie pedagogicznym
Nauczyciele o swojej pracy i relacje w gronie pedagogicznym Dominika Walczak Zespół Badań Nauczycieli Falenty, 10 października 2014 Źródła danych na temat pracy nauczyciela Międzynarodowe Badanie Nauczania
Bardziej szczegółowoOkulary. Spotkanie 12. fundacja. Realizator projektu:
T Spotkanie 12 Okulary Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z y t y w n e j Grupa docelowa
Bardziej szczegółowoCoaching dla liderów Pracowni Orange. Materiały opracowane przez: Daniel Lichota, Izabela Szczepaniak-Wiecha
Coaching dla liderów Pracowni Orange Co to jest coaching? W coaching chodzi o wspomaganie ludzi w osiągnięciu tego czego pragną bez robienia tego za nich lub mówienia im co mają zrobić. Coaching w programie
Bardziej szczegółowoRekrutacja Referencje
- Wstęp Formalny, odbiorcą jest mężczyzna, którego nazwiska nie znamy Formalny, odbiorcą jest kobieta, której nazwiska nie znamy Formalny, nie wiemy, kim jest odbiorca. Formalny, adresowany do kilku osób,
Bardziej szczegółowowww.asap24.com.pl Środki Unijne TRWALE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA 0 801 2727 24 (22 654 09 35)
Środki Unijne TRWALE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA 0 801 2727 24 (22 654 09 35) Właścicielu! Dyrektorze! Czy poszukujesz środków na rozwój swojej działalności? Chciałbyś sfinansować nowy projekt?
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja - potrzeby, oczekiwania, cele, treści. Planowanie metody, Realizacja przeprowadzenie szkolenia zgodnie z konspektem
Identyfikacja - potrzeby, oczekiwania, cele, treści Planowanie metody, ćwiczenia, czas, zasoby przestrzeń, Realizacja przeprowadzenie szkolenia zgodnie z konspektem Ocena w jakim stopniu zostały zaspokojone
Bardziej szczegółowoSkuteczna Rozmowa Telefoniczna
Skuteczna Rozmowa Telefoniczna warsztaty w budowaniu długofalowych relacji z klientami Korzyści z udziału w naszym szkoleniu: wzrost skuteczności i oczekiwanych efektów prowadzonych rozmów telefonicznych,
Bardziej szczegółowoWAKACYJNY WARSZTAT DYDAKTYCZNO-METODYCZNY NOWOCZESNE NAUCZANIE
INSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI WAKACYJNY WARSZTAT DYDAKTYCZNO-METODYCZNY NOWOCZESNE NAUCZANIE SOPOT, LEGIONOWO CO PROPONUJEMY? Warsztat dydaktyczno-metodyczny to innowacyjny kurs rozwojowy dla nauczycieli na
Bardziej szczegółowoTworzymy efektywne i zgrane zespoły. Szkolimy, rekrutujemy i pomagamy rozwinąć Twój biznes.
Twój zespół Tworzymy efektywne i zgrane zespoły. Szkolimy, rekrutujemy i pomagamy rozwinąć Twój biznes. Sukces firmy zależy od wielu czynników, jednak to ludzie którzy ją tworzą są podstawą jej funkcjonowania
Bardziej szczegółowoSkuteczne Techniki Sprzedaży
Skuteczne Techniki Sprzedaży warsztaty w budowaniu długofalowych relacji z klientami Korzyści z udziału w naszym szkoleniu: wzrost sprzedaży w firmie, dzięki wykorzystaniu skutecznych technik sprzedaży,
Bardziej szczegółowoBudowanie efektywnych zespołów
Budowanie efektywnych zespołów Połączenie sił to początek, pozostanie razem to postęp, wspólna praca to sukces. Henry Ford WSTĘP Zdajemy sobie sprawę, że każdą organizację tworzą ludzie, dlatego bardzo
Bardziej szczegółowoSzkoły Aktywne w Społeczności SAS. polska edycja międzynarodowego programu Community Schools
Szkoły Aktywne w Społeczności SAS polska edycja międzynarodowego programu Community Schools Cel programu Rozwój szkół aktywnych w społeczności promujących partnerstwo między szkołą a społecznością lokalną,
Bardziej szczegółowoAutorytet i wywieranie wpływu
Autorytet i wywieranie wpływu Terminy szkolenia 6-7 październik 2016r., Poznań - Hotel Platinum Palace Residence**** 8-9 grudzień 2016r., Zakopane - Wydarzenie specjalne Cele szkolenia Celem jest nauczenie
Bardziej szczegółowoRola i zadania koordynatora sieci. Warszawa,11.10.2012r.
Rola i zadania koordynatora sieci. Warszawa,11.10.2012r. Celem prezentacji jest: Przedstawienie roli i zadań koordynatora w moderowaniu sieci współpracy i samokształcenia. Wyjaśnienie specyfiki obowiązków
Bardziej szczegółowoZestaw narzędzi do przeprowadzenia superwizji modelu coachingu dla dyrektorów szkół i placówek oświatowych
Zestaw narzędzi do przeprowadzenia superwizji modelu coachingu dla dyrektorów szkół i placówek oświatowych Materiał przygotowany przez Fundację Szkoła Liderów na potrzeby projektu Przywództwo i zarządzanie
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE DO UDZIAŁU W SZKOLENIU FIRMY BETTERFIELD
ZAPROSZENIE DO UDZIAŁU W SZKOLENIU FIRMY BETTERFIELD Szanowni Państwo, w imieniu firmy Betterfield zapraszamy serdecznie do udziału w warsztacie szkoleniowym: Metoda Projektów jak pracować tą metodą w
Bardziej szczegółowoPoznaj nasze podejście do rozwoju członków korpusu służby cywilnej.
Poznaj nasze podejście do rozwoju członków korpusu służby cywilnej. Skorzystaj z dobrych praktyk i przekonaj się, jak niewielkie usprawnienia mogą przynieść znaczące efekty. Od ponad pięciu lat wdrażam
Bardziej szczegółowoJAK PORADNIA W WEJHEROWIE
Jarosław Kordziński, Katarzyna Leśniewska JAK PORADNIA W WEJHEROWIE PRZYGOTOWUJE SIĘ DO WSPOMAGANIA SZKÓŁ? Warszawa 2015 Creative Commons - Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne-na tych samych warunkach
Bardziej szczegółowonauczyciele, doceniając wartość programu i widząc jego efekty, realizują zajęcia z kolejnymi grupami dzieci.
Program Przyjaciele Zippiego to międzynarodowy program promocji zdrowia psychicznego dla dzieci w wieku 5-8 lat, który kształtuje i rozwija umiejętności psychospołeczne u małych dzieci. Uczy różnych sposobów
Bardziej szczegółowoSUCCESS INSIGHTS Indeks Umiejętności Sprzedaży
SUCCESS INSIGHTS Indeks Umiejętności Sprzedaży Przedstawiciel handlowy ABC Company 2012-11-15 Success Insights - Globalny lider komputerowych analiz zachowań i postaw. info@successinsights-cee.eu WSTĘP
Bardziej szczegółowoGotowi na przyszłość Program rozwoju placówki oświatowej opracowany i prowadzony przez Akademię Szkoleń Adeptus, na licencji CoachWise
Gotowi na przyszłość Program rozwoju placówki oświatowej opracowany i prowadzony przez Akademię Szkoleń Adeptus, na licencji CoachWise www.adeptus.com.pl Pilotażowy Projekt,,Gotowi na przyszłość Projekt
Bardziej szczegółowoJak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I?
Jak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I? Magdalena Czub Zespół Wczesnej Edukacji Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie Uczelnie dla szkół Adaptacja w szkole Nauczyciel Dziecko Rodzic Rozpoznanie
Bardziej szczegółowoWarszawa, 18 października 2013 r.
Warszawa, 18 października 2013 r. SZKOŁA PARTNERSKA RAZEM BUDUJEMY WSPÓLNOTĘ SZKOLNĄ Elżbieta Piotrowska-Gromniak, Prezeska Stowarzyszenia Rodzice w Edukacji Rodzice muszą się poczuć prawdziwymi partnerami
Bardziej szczegółowoinnowacjewedukacji.pl RAPORT ZE SZKOLEŃ PILOTAŻOWYCH COACHING W EDUKACJI 2013/2014
RAPORT ZE SZKOLEŃ PILOTAŻOWYCH COACHING W EDUKACJI 2013/2014 W listopadzie 2013 roku odbyła się konferencja poświęcona tematyce coachingu w edukacji, popularnego zwłaszcza w Anglii, a cieszącego się rosnącym
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNE ZARZĄDZANIE SOBĄ W CZASIE
Efektywne zarządzanie sobą w czasie EFEKTYWNE ZARZĄDZANIE SOBĄ W CZASIE PROGRAM SZKOLENIA Gdynia, 2012 Efektywne zarządzanie sobą w czasie SZKOLENIA W PERFECT CONSULTING W programy szkoleniowe opracowywane
Bardziej szczegółowoProgram Coachingu dla młodych osób
Program Coachingu dla młodych osób "Dziecku nie wlewaj wiedzy, ale zainspiruj je do działania " Przed rozpoczęciem modułu I wysyłamy do uczestników zajęć kwestionariusz 360 Moduł 1: Samoznanie jako część
Bardziej szczegółowoSAMOOCENA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ
Strona 1 SAMOOCENA ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ narzędzie opracowane przez zespół ekspercki w ramach projektu Kujawsko-Pomorska Federacja Organizacji Pozarządowych rzecznik organizacji i partner we współpracy
Bardziej szczegółowoWiedza. Znać i rozumieć ulubione metody uczenia się, swoje słabe i mocne strony, znać swoje. Umiejętności
ZDOLNOŚĆ UCZENIA SIĘ Zdolność rozpoczęcia procesu uczenia się oraz wytrwania w nim, organizacja tego procesu, zarządzanie czasem, skuteczna organizacja informacji - indywidualnie lub w grupie. Ta kompetencja
Bardziej szczegółowo(Współ)pracownicy w III sektorze:
Lider, mentor, wypalenie zawodowe w III sektorze, (współ)pracownicy w III sektorze (Współ)pracownicy w III sektorze: Finanse w organizacjach - Czy organizacje pozarządowe powinny być pracodawcą? - Jak
Bardziej szczegółowoProjekt Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (streszczenie)
Projekt Programu rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 (streszczenie) Program rozwoju edukacji w Warszawie w latach 2013-2020 jest strategicznym dokumentem opisującym cele i sposoby rozwoju warszawskiej
Bardziej szczegółowoCRM Zarządzanie i budowanie relacjami z Klientem
CRM Zarządzanie i budowanie relacjami z Klientem Cel warsztatów: Praktyczna wiedza mająca pomóc Państwu w obsłudze i pozyskiwaniu kolejnych lojalnych Klientów!... a ponadto nabycie umiejętności efektywnego
Bardziej szczegółowoKurs Zawodowych Fundraiserów
Kurs Zawodowych Fundraiserów Sylabus CFR6 Zgodnie ze standardem kształcenia opracowanym przez Europejskie Stowarzyszenie Fundraisingu, tematyka zajęć kursowych obejmuje cztery zasadnicze obszary. Są to:
Bardziej szczegółowoTechniki i narzędzia coachingowe w pracy sieci. Falenty,
Techniki i narzędzia coachingowe w pracy sieci Falenty, 24-26.09.2015 Kim jestem? Paweł Krzywicki Akredytacja International Coach Federation Trener i coach w Fundacji Szkoła Liderów Doświadczenie w pracy
Bardziej szczegółowoMentoring i tutoring: długoterminowa współpraca między nauczycielem i uczniem
Mentoring i tutoring: długoterminowa współpraca między nauczycielem i uczniem Tutor Obie strony (tutor i uczeń) poświęcają czas i zaangażowanie na spotkania, których celem jest rozwój wiedzy, umiejętności
Bardziej szczegółowoPłatna praktyka lub staż w Life Architect
Płatna praktyka lub staż w Life Architect Przykładowe zadania na tym stanowisku Dział marketingu: Tworzenie bazy wartościowych treści psychologicznych Tworzenie krótkich, prostych tekstów i materiałów
Bardziej szczegółowoAnna Stalmach-Tkacz, Karina Mucha,
Anna Stalmach-Tkacz, Karina Mucha, 02.03.2018 Wychowanie kształtujące, czyli jak wychować mądre i szczęśliwe dzieci Wychowanie i edukacja małego dziecka z roku na rok stają się coraz większym wyzwaniem
Bardziej szczegółowoSZKOŁA COACHINGU MENEDŻERSKIEGO
SZKOŁA COACHINGU MENEDŻERSKIEGO Spis treści Informacje ogólne 3 Dla kogo przeznaczona jest szkoła? 5 Spodziewane efekty 5 Co nas wyróżnia? 6 Program szkoły 7 Organizacja szkoły 10 Koszt szkoły 11 Informacje
Bardziej szczegółowoNarzędzia coachingowe w edukacji dzieci
Narzędzia coachingowe w edukacji dzieci Podstawowe formy wspierania i rozwijania kompetencji Prowadzący mgr Olga Samuel-Idzikowska Wydział Zarządzania Uniwersytet Łódzki 09.05.2017 r. Warsztat dla Rodziców
Bardziej szczegółowoO FUNDACJI. Fundacja Będę Kim Zechcę powstała w czerwcu 2013 r.
O FUNDACJI Fundacja Będę Kim Zechcę powstała w czerwcu 2013 r. Fundacja koncentruje się na dwóch najważniejszych kierunkach działań: Wyrównywaniu szans edukacyjnych młodych ludzi poprzez program stypendialny
Bardziej szczegółowoMateriały Collegium Wratislaviense. Wszelkie prawa zastrzeżone
Szkolenie PrzywództwoOrganizacje w edukacji zostało są tak dobre jak ludzie, którzy je tworzą. stworzone by wyposażyć osoby kierujące zespołami w instytucjach edukacyjnych w wiedzę i umiejętności umożliwiające
Bardziej szczegółowoWymaganie nr 2 - Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się
EWALUACJA POZIOMU SPEŁNIANIA WYMAGANIA 2 Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Gimnazjum nr 8 im. Królowej Jadwigi w ZSO nr 3 w Katowicach maj 2017 Wymaganie nr 2 - Procesy
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM AKADEMII ROZWOJU KARIERY w 2015 roku
Akademia Rozwoju Kariery 2015 HARMONOGRAM AKADEMII ROZWOJU KARIERY w 2015 roku 01.07.2015 Lider doskonały czyli jak przewodzić zespołom... 3 08.07.2015- Sztuka tworzenia wizerunku. Czyli jak pewnością
Bardziej szczegółowo