Nauczyciele o swojej pracy i relacje w gronie pedagogicznym

Transkrypt

1 Nauczyciele o swojej pracy i relacje w gronie pedagogicznym Dominika Walczak Zespół Badań Nauczycieli Falenty, 10 października 2014

2 Źródła danych na temat pracy nauczyciela Międzynarodowe Badanie Nauczania i Uczenia się TALIS 2013 Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli 2010 Badanie Kształcenia i Doskonalenia Zawodowego Nauczycieli 2008 Badanie, organizowane w ramach programu Szkoła bez przemocy 2011 Badanie czasu i warunków pracy nauczycieli "Program wzmocnienia efektywności systemu nadzoru pedagogicznego i oceny jakości pracy szkoły etap III"

3 Co daje praca nauczyciela? Kontakty z ludźmi 70% 3% 1% 0% Osobisty rozwój 47% 38% 10% 4% 1% Wakacje dłuższe niż w innych zawodach 34% 36% 16% 9% 4% Stabilne zatrudnienie 27% 33% 18% 16% 6% Wywieranie wpływu na innych 19% 38% 24% 1 6% Łatwiejsze niż w innych zawodach organizowanie opieki nad dzieckiem 10% 31% 29% 18% 11% Łatwiejsze niż w innych zawodach godzenie życia zawodowego z osobistym 8% 21% 24% 27% 20% Prestiż 3% 13% 31% Satysfakcjonujące zarobki 13% 2 36% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zdecydowanie się zgadzam Raczej się zgadzam Ani się zgadzam ani się nie zgadzam Raczej się nie zgadzam Zdecydowanie się nie zgadzam

4 Satysfakcja z pracy Ogólnie rzecz biorąc, jestem zadowolona(y) z mojej pracy. 21% 7 7% 1% Jestem zadowolona(y) z jakości mojej pracy w tej szkole. 19% 74% 6% 1% Sądzę, że zawód nauczyciela jest ceniony w społeczeństwie. 16% 54% 28% Polecił(a)bym moją szkołę jako dobre miejsce pracy. 2 63% 13% 3% Zastanawiam się, czy lepiej byłoby, gdybym wybrał(a) inny zawód. 3% 3 41% 24% Lubię pracę w tej szkole. 31% 59% 8% Żałuję, że zdecydowałam(em) się zostać nauczycielem. 8% 49% 41% Chciał(a)bym zmienić szkołę, gdyby było to możliwe. 4% 14% 53% 30% Gdybym mogła(mógł) znów podjąć decyzję, wybrał(a)bym pracę nauczyciela. 27% 53% 17% 3% Zalety bycia nauczycielem w oczywisty sposób przeważają nad wadami. 16% 61% 21% 3% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% Zdecydowanie się zgadzam Zgadzam się Nie zgadzam się Zdecydowanie się nie zgadzam

5 Współpraca z innymi nauczycielami z tej samej szkoły Uczestnictwo w dyskusjach na temat przebiegu nauki konkretnych uczniów 76% 13% 10% Współpraca z innymi nauczycielami w tej szkole w celu zapewnienia wspólnych standardów oceny postępów uczniów w nauce 55% 17% 1% Wymiana materiałów dydaktycznych z innymi nauczycielami 43% 2 3 4% Uczestnictwo w spotkaniach zespołów 36% 38% 1% Angażowanie się we wspólne działania obejmujące różne klasy i grupy wiekowe (np. projekty) 16% 17% 63% 4% Obserwowanie lekcji innych nauczycieli i dzielenie się uwagami na ich temat 11% 7% 65% 17% Uczestnictwo w grupowych działaniach związanych z doskonaleniem zawodowym 8% 24% 64% 4% Raz w miesiącu lub częściej 5-10 razy na rok Nie częściej niż 4 razy w roku Nigdy

6 Wzajemne wsparcie udzielane przez nauczycieli w gronie pedagogicznym tej samej szkoły Pożyczają Panu(i) materiały, książki potrzebne do wykonywania Pana(i) pracy 73% 23% 3% 1% Wspierają młodych, rozpoczynających pracę nauczycieli 7 1% 0% Wysłuchają, pocieszą Pana(ią), gdy ma Pan(i) problemy wychowawcze z uczniami 70% 25% 3% Doradzą Panu(i), gdyby miał Pan(i) problemy wychowawcze z uczniami 68% 28% 1% Udzielają Panu(i) przydatnych rad, jeśli chodzi o codzienną pracę z uczniami 65% 29% 3% Cieszą się, gdy odnosi Pan(i) sukcesy 59% 36% 3% Podejmą wspólnie z Panem(ią) działania w sytuacjach, gdy ma Pan(i) problemy wychowawcze z uczniami 59% 36% 4% 1% Wspomogą Pana(ią) w pracy, gdy będzie Pan(i) miał gorszy okres w życiu (np. problemy osobiste lub ze zdrowiem) 57% 36% 5% Mają wychowawcze, dydaktyczne pomysły, które są dla Pana(i) inspirujące 50% 46% 3% 1% Wszyscy lub większość Nieliczni Jedna osoba Nikt

7 Wsparcie ze strony współpracowników a wypalenie zawodowe Badanie polskich nauczycieli potwierdziło ustaloną w wielu badaniach prawidłowość: Wsparcie ze strony współpracowników pełni rolę bufora przed wypaleniem zawodowym.

8 Praca w zespołach (przedmiotowym, wychowawczym, pomocy psychologiczno-pedagogicznej) z procentowym rozkładem częstotliwości i średnim czasem trwania jednorazowo danej czynności kilka razy w miesiącu lub częściej raz na miesiąc 3-4 razy w semestrze raz w semestrze lub rzadziej nie wykonuje razem średni czas wykonywania czynności Praca w zespole przedmiotowym Praca w zespole wychowawczym Praca w zespole pomocy psychologicznopedagogicznej 17% 33% 31% 6% 13% 100% 1:40 10% 20% 20% 7% 43% 100% 1:45 5% 8% 1 8% 67% 100% 2:00

9 Bariery efektywności pracy zespołowej w szkołach Poza wieloma bardzo pozytywnymi aspektami pracy zespołowej nauczycieli, pewną niepokojącą tendencją jest sprowadzanie funkcjonowania zespołów do pisemnego podsumowania ich działalności wtedy celem staje się samo raportowanie. Tworzenie zespołów zadaniowych, głównie w celu realizacji zapisów prawa oświatowego, wydaje się ograniczać możliwe korzyści wynikające z pracy zespołowej. Celem nie powinno być więc wyłącznie uczestnictwo w formalnych zespołach nauczycielskich, a również tworzenie grup mniej formalnych w ramach reagowania na bieżące potrzeby i dzięki motywacji jej członków do wspólnej pracy.

10 Opinie nauczycieli na temat pracy w ich szkole Atmosfera w pokoju nauczycielskim jest przyjazna 55% 44% 3% 1% Dyekcja stoi "murem za nauczycielami, zawsze można liczyć na wsparcie 48% 45% 6% 1% Wśród nauczycieli pracujących w tej szkole mam prawdziwych przyjaciół 43% 40% 16% Są w tej szkole nauczyciele, z którymi nie potrafię się porozumieć 8% 16% 54% 2 Grono pedagogiczne jest podzielone, są wyraźne grupy trzymające się razem 7% 30% 48% 15% Dyekcja faworyzuje niektórych nauczycieli 4% 14% 47% 35% W szkole jest dużo rywalizacji między nauczycielami 15% 64% 18% zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie

11 Opinie nauczycieli na temat udzielanego wsparcia ze strony dyrektora szkoły Dyrektor szkoły, w której pracuję jest osobą: która jest prawdziwie zaangażowana w swoją pracę 68% 5% 1% która dostosowuje doskonalenie zawodowe organizowane przez szkołę do potrzeb nauczycieli 58% 33% 7% która sensownie doradza w sprawach zawodowych 57% 34% 7% 1% z którą może Pan(i) porozmawiać o problemach napotykanych przez Pana(ią) w pracy 57% 3 8% 3% która zapewnia odpowiednie wyposażenie szkoły 56% 36% 6% 1% która wspiera nauczycieli w przypadku trudnych sytuacji z rodzicami 55% 35% 7% która dobrze organizuje pracę personelu; 55% 35% 8% która wspiera pracowników, gdy mają problemy osobiste 54% 33% 11% 3% która liczy się z opinią nauczycieli 50% 38% 10% która sprawiedliwie ocenia jakość pracy podwładnych 45% 40% 11% 3% Całkowicie prawdziwe Raczej prawdziwe Raczej nieprawdziwe Całkowicie nieprawdziwe

12 Udział nauczycieli w zarządzaniu szkołą Nauczyciele czują się włączani do podejmowania ważnych decyzji dotyczących szkoły, w której uczą: 70% badanych zgodziło się, ze stwierdzeniem mówiącym, że nauczycieli prosi się o opinię przy podejmowaniu ważnych decyzji. Ponad połowa nauczycieli zaprzeczyła stwierdzeniu, że w ich szkole o wszystkim decyduje dyrektor; a 61% stwierdzeniu: mam niewiele do powiedzenia w sprawach dotyczących szkoły.

13 Wnioski Z deklaracji nauczycieli wynika, że w szkołach panują życzliwe stosunki w gronie pedagogicznym. Polscy nauczyciele współpracują ze sobą: wymieniają się materiałami dydaktycznymi, wspólnie opracowują programy nauczania, omawiają postępy poszczególnych uczniów. Rzadko jednak obserwują wzajemnie swoje lekcje. Nauczyciele, którzy wspierają się nawzajem są znacznie mniej narażeni na wypalenie zawodowe niż ci, którzy nie mają w szkole osób, na które mogliby liczyć w potrzebie. Nauczyciele pracują w zespołach zadaniowych, jednak problemem jest zbytnie sformalizowanie pracy tych zespołów niejednokrotnie celem staje się samo raportowanie. Nauczyciele deklarują, że w razie potrzeby uzyskują wsparcie od dyrektora szkoła. Czują się raczej włączani do podejmowania ważnych decyzji dotyczących szkoły, jednak niemal 40% uważa, że ma niewiele do powiedzenia w sprawach dotyczących szkoły.

14 Dziękuję za uwagę! ZESPÓŁ BADAŃ NAUCZYCIELI