Biuletyn Ekonomiczny nr 2/2012

Transkrypt

1 Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Budapeszcie Referat Ekonomiczny economy@polishemb.hu Budapeszt, 7 lutego 2012 r. Biuletyn Ekonomiczny nr 2/ lutego 2012 r. węgierskie linie lotnicze Malév wstrzymały działalność z uwagi na brak możliwości utrzymania płynności finansowej spółki. Komisja Europejska uznała (9 stycznia br.), że Malév ma zwrócić otrzymaną od państwa pomoc publiczną z lat Według KE, uzyskane przez Malév wsparcie było niezgodne z unijnymi przepisami, gdyż spółka nie otrzymałaby finansowania z rynku na takich warunkach, jakie uzyskała od władz węgierskich. Wcześniej (30 stycznia br.) rząd węgierski wydał rozporządzenie, w którym, dla ochrony przed wierzycielami, przyznał liniom lotniczym Malév status przedsiębiorstwa o szczególnym charakterze strategicznym. Wieczorem następnego dnia gabinet zadecydował o utworzeniu specjalnego funduszu gwarancyjnego w wysokości 2 mld HUF na wypadek konieczności wypłat odszkodowań pasażerom w związku z ew. wstrzymaniem przez Malév lotów z powodu braku środków. 2 lutego br. Stołeczny Sąd w Budapeszcie poinformował, że - dla dalszego podtrzymania funkcjonowania linii - otworzył specjalną procedurę, zgodnie z którą powołał nadzwyczajnego administratora majątku i ogłosił nadzwyczajne moratorium dla Malév. 2. Komisja Europejska skrytykowała Budapeszt za to, że nie realizuje przyjętego planu trwałego ograniczania deficytu finansów publicznych i zaleciła otwarcie nowego etapu procedury dyscyplinującej. Rada ECOFIN podjęła decyzję (podczas posiedzenia 24 stycznia br.) o otwarciu kolejnego etapu w ramach procedury nadmiernego deficytu wobec Węgier. Komisarz O. Rehn oświadczył, ze Węgrom grozi zamrożenie dostępu do funduszu spójności od stycznia 2013 roku, jeśli się nie dostosują do zaleceń KE. Węgry objęte są procedurą nadmiernego deficytu od 2004 roku, tj. od czasu przystąpienia do UE. 3. Węgierskie Ministerstwo Gospodarki Narodowej przedstawiło (23 stycznia br.) końcowy raport dot. wykonania budżetu państwa za rok 2011, z którego wynika, że deficyt budżetowy bez samorządów lokalnych wyniósł 1.734,4 mld HUF. Oznacza to, że był 2,5- krotnie wyższy od pierwotnie założonego (687,4 mld HUF) oraz o 10% wyższy od skorygowanego (jeszcze w listopadzie 2011 roku: 1.577,1 mld HUF) celu deficytowego. Dużą rolę (w łącznej kwocie 1.114,6 mld HUF) w kształtowaniu się poziomu deficytu w 2011 roku odegrały następujące elementy jednorazowe: wykup od Rosjan pakietu akcji MOL (498,6 mld HUF), zwrot VAT zgodnie z decyzją Trybunału Sprawiedliwości UE (250,0 mld HUF), podwyższenie kapitału Węgierskiego Banku Rozwoju MFB (120,0 mld HUF), przejęcie przez państwo części zadłużenia Węgierskich Kolej Państwowych MÁV (50,0 mld HUF), przejęcie zadłużenia samorządów lokalnych (196,0 mld HUF). Wg raportu, bez powyższych elementów o charakterze jednorazowym i bez samorządów lokalnych deficyt wyniósł 619,8 mld HUF, czyli jak podkreślają autorzy raportu znalazł się poniżej pierwotnie założonego poziomu celu deficytowego. Resort podał też, że zgodnie ze

2 standardową metodologią UE - wliczając jednorazowe dochody i wydatki budżet wykazał nadwyżkę w wysokości 976 mld HUF, tj. 3,5% PKB. Dochody budżetu wyniosły łącznie 13,4 bln HUF (głównie za sprawą 358 mld HUF z tytułu specjalnych podatków kryzysowych i podatku bankowego oraz 2,2 bln HUF pochodzących z nacjonalizacji prywatnych funduszy) i były o 10% niższe od oczekiwanych. Obserwatorzy rynku wskazują, że poziom deficytu finansów publicznych, wynoszący mld HUF, stanowi w rzeczywistości 6,2% węgierskiego PKB. Deficyt budżetowy na Węgrzech (mld HUF) ,9-1616,2-1054,3-1284,1-984,4-2056,4-1291,4-910,6-924,9-869,8-1734,4-576,16* * planowany stycznia br. Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował coroczny raport dot. węgierskiej gospodarki (raport nie powstał w związku z ubieganiem się Węgier o kredyt, jest cyklicznym dokumentem, w którym dokonuje się, w oparciu o artykuł nr 4, cyklicznego przeglądu każdego państwa członkowskiego MFW). Autorzy raportu prognozują znacznie mniejszy wzrost gospodarczy, wyższy dług publiczny i deficyt finansów publicznych niż rząd w Budapeszcie. Trzon materiału opracowano pod koniec ub.r., a w zestawie dokumentów znalazł się również załącznik, zawierający zaktualizowane dane. Autorzy raportu kreślą dwa możliwe scenariusze dla węgierskiej gospodarki: neutralny (podstawowy) i pesymistyczny. Scenariusz podstawowy zakłada stagnację węgierskiej gospodarki, a scenariusz pesymistyczny recesję. W dokumencie podkreśla się, że perspektywy dla węgierskiej gospodarki są nadal w dużym stopniu niepewne, co jest skutkiem raczej nieprzewidywalności węgierskiej polityki gospodarczej, a tylko w mniejszym stopniu zmian zachodzących w otoczeniu międzynarodowym. Krytykując posunięcia rządu, konkretnie wymienia się w raporcie przebudowę systemu prywatnych kas emerytalnych, jednorazową spłatę długów w walutach obcych po usztywnionym kursie, branżowe podatki kryzysowe i wprowadzenie liniowego podatku dochodowego od osób fizycznych. MFW uważa, że w 2012 roku musi dojść do poważnej korekcji budżetu państwa, co zdecydowanie zwiększa ryzyko wyhamowania wzrostu gospodarczego. Tekst raportu dostępny jest on-line w jęz. angielskim na stronie MFW ( Prognoza makroekonomiczna MFW dla Węgier PKB (%) 0,3 1,5 3,0 3,2 3,2 Inflacja (CPI, średnioroczna, %) 5,0 3,7 3,0 3,0 3,0 Bezrobocie (%) 11,5 11,0 10,0 9,5 9,0 Bilans finansów publicznych (%, w relacji do PKB) -3,5-3,7-3,6-3,5-3,5 Dług publiczny (%, w relacji do PKB) 75,7 75,3 74,2 72,9 71,7 Bilans obrotów bieżących (%, w relacji do PKB) 2,2 1,1-1,4-1,8-2,5 Dług zewnętrzny brutto (%, w relacji do PKB) 136,7 128,7 122,9 117,4 112,6 5. Według raportu (opublikowanego 26 bm.) instytutu badań ekonomicznych GKI, nawet udane zakończenie rozmów Węgier z MFW i UE może tylko złagodzić tempo spadku gospodarczego w bieżącym roku. Instytut podtrzymał swe wcześniejsze prognozy, przewiduje spadek PKB w 2012 roku na poziomie 1,5%, a odzyskanie zaufania rynków i inwestorów może zaowocować dopiero w 2013 roku. GKI odnotowuje złagodzenie retoryki rządu, owocujące wzrostem zaufania i umacnianiem się forinta, ale jednocześnie uprzedza, że poprawa pewnych wskaźników może się okazać przejściowa, a ew. gra na zwłokę przez rząd podczas negocjacji może doprowadzić do nowej spirali kryzysu. Autorzy dokumentu uprzedzają, że gotowość banków do udzielania nowych kredytów znajduje się obecnie na poziomie zerowym, a w wielu przypadkach może dojść do redukcji portfeli kredytowych. GKI prognozuje na rok bieżący spadek poziomu płac realnych (o 3,5%), konsumpcji (o 2,5%) oraz dalszą redukcję poziomu inwestycji (o 4 %). Planowane przez rząd ograniczenie - 2 -

3 deficytu finansów publicznych w 2012 roku do 2,5% PKB Instytut uważa za mało prawdopodobne i prognozuje, że realnym jest osiągnięcie przez wskaźnik poziomu 2,9%. 6. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBRD) przewiduje w swym raporcie, że w 2012 roku gospodarka węgierska odnotuje spadek na poziomie 1,5% (jeszcze w październiku ub.r. EBRD prognozował wzrost węgierskiego PKB w wysokości 0,5%). Autorzy raportu uzasadniają swą prognozę niepewnością wokół negocjacji w sprawie pomocy finansowej ze strony MFW i UE, spadkiem węgierskich ocen wiarygodności kredytowej, nieudanymi aukcjami obligacji węgierskich oraz słabością forinta. 7. W grudniu 2011 roku wskaźnik inflacji wyniósł 4,1% w stosunku do grudnia 2010 roku. Na przestrzeni całego roku 2011 ceny art. konsumpcyjnych wzrosły o 3,9% w stosunku do roku 2010, przy czym ceny żywności wzrosły o 6,6%, ceny paliw o 6,2%, a ceny energii dla gospodarstw domowych o 5,7%. W nieco niższym tempie rosły ceny ceny odzieży (o 2,9%) oraz napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych (o 0,5%). Spadły natomiast ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku (o 1,4%). (KSH) 8. W listopadzie 2011 roku produkcja przemysłowa była wyższa o 3,5% w stosunku listopada 2010 roku (zarówno przed, jak i po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych i sezonowych). W stosunku do października 2011 roku - po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych - wskaźnik wykazał wzrost o 4,2%. Na przestrzeni pierwszych jedenastu miesięcy 2011 roku produkcja przemysłowa wzrosła o 5,6%. W okresie styczeń-listopad 2011 roku sprzedaż produktów przemysłowych na eksport wzrosła o 7,7%, a sprzedaż krajowa produktów przemysłowych spadła o 4,9% w stosunku do analogicznego okresu 2010 roku. (KSH) 9. W okresie styczeń-listopad 2011 roku średnia płaca brutto osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy wzrosła o 4,7% (i wyniosła 211,3 tys. HUF) w porównaniu z analogicznym okresem 2010 roku. Na przestrzeni pierwszych jedenastu miesięcy 2011 roku przeciętna płaca netto osób zatrudnionych na pełnym etacie wyniosła 140,1 tys. HUF, czyli o 6,0% więcej niż w okresie styczeń-listopad 2010 roku, przy czym w sektorze prywatnym średnia płaca netto wzrosła o 7,5% (i wyniosła 143,2 tys. HUF), a w sektorze publicznym o 1,6% (i wyniosła 133,8 tys. HUF). W badanym okresie liczba osób zatrudnionych w firmach, zatrudniających co najmniej 5 osób, instytucjach budżetowych i organizacjach non-profit kształtowała się na poziomie 2,694 mln osób, tj. o 8 tys. osób (0,3%) mniej niż w analogicznym okresie 2010 roku. (KSH) 10. W listopadzie 2011 roku węgierski przemysł budowlany odnotował wzrost o 3,6% w ujęciu rocznym, przy czym produkcja budynków spadła o 3,2%, a produkcja związana z wykonywaniem robót innych była o 10,3% wyższa, niż w listopadzie 2010 roku. Portfel zamówień na roboty budowlano-montażowe w listopadzie 2011 roku był o 39,5% mniejszy niż w listopadzie 2010 roku. W okresie styczeń-listopad 2011 roku odnotowano spadek produkcji sektora o 8,8% w porównaniu z analogicznym okresem 2010 roku. (KSH) 11. W listopadzie 2011 roku poziom sprzedaży detalicznej na Węgrzech wzrósł o 1,1% w porównaniu z analogicznym okresem 2010 roku. W stosunku do października obroty wzrosły o 0,2 % (po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych). W okresie styczeń-listopad 2011 roku poziom pozostał bez zmian w stosunku do analogicznego okresu 2010 roku. (KSH) 12. W listopadzie 2011 roku, w ujęciu rocznym, ceny produktów rolnych wzrosły o 11,8%, przy czym ceny upraw roślinnych zwiększyły się o 8,7%, a ceny zwierząt żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego o 17,3%. W badanym okresie największy wzrost (o - 3 -

4 18,6%) odnotowano w odniesieniu do cen roślin przemysłowych (w tym roślin oleistych o 8,1%), a następnie zbóż (12,9%). Ceny owoców wzrosły o 7,0%, ceny ziemniaków spadły o 55,9%%, a innych warzyw pozostały o 10,9%. W odniesieniu do art. pochodzenia zwierzęcego największy wzrost odnotowano w przypadku cen mięsa wołowego (43%), a następnie mięsa wieprzowego (25,7%) oraz drobiu (10,6%). Cena mleka wzrosła o 15%, a świeżych jaj o 2,6%. W okresie styczeń-listopad 2011 roku ceny produktów rolnych wzrosły o 20,2%, ceny upraw roślinnych zwiększyły się o 23,3%, a ceny zwierząt żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego o 14,7% w stosunku do analogicznego okresu 2010 roku. (KSH) 13. Węgierski bank centralny (MNB) podał, że dług publiczny Węgier na koniec trzeciego kwartału 2011 roku wyniósł ,5 mld HUF, co oznacza brutto 82,6% PKB (poziom nie notowany od 16 lat). 14. Z raportu ÁKK (państwowej agencji ds. obsługi zadłużenia) wynika, że, pomimo nacjonalizacji prywatnych funduszy emerytalnych, dług publiczny w 2011 roku wzrósł, w porównaniu do 2010 roku, łącznie o 914,5 mld HUF. 15. Rada Monetarna banku centralnego Węgier (MNB) podjęła decyzję (24 stycznia br.) o utrzymaniu bazowej stopy oprocentowania na poziomie 7,00 %. 16. Węgierskie Ministerstwo Rozwoju Obszarów Wiejskich zaprezentowało ramowy program realizacji narodowej strategii rozwoju obszarów wiejskich (NVS ), tzw. Plan Darányi ego (Ignác Darányi był ministrem rolnictwa na przełomie wieków XIX. i XX.). Zgodnie z nim rząd będzie forsował silny nadzór państwowy w polityce związanej z rozwojem obszarów wiejskich, integrującej rolnictwo, zaopatrzenie w żywność i ochronę środowiska. Ogłoszona strategia obejmuje w sumie 42 programy krajowe i regionalne, realizację których rząd wesprze rozwiązaniami w zakresie m.in. prawa podatkowego. Plan zakłada realizację strategii przy wsparciu na poziomie 300 mld HUF do końca 2013 roku, zarówno z budżetu państwa, jak i środków unijnych. 17. Węgierski bank centralny (MNB) opublikował raport, z którego wynika, że w 2011 roku unijne transfery finansowe na Węgry osiągnęły rekordową wartość i wyniosły 4,4 mld EUR netto, przy czym w samym czwartym kwartale ub.r. transfery wyniosły 1,7 mld EUR netto. Stanowi to najwyższy wynik w skali kwartalnej od czasu przystąpienia Węgier do UE. Dla porównania: w 2010 roku transfery netto wyniosły 2,6 mld EUR. 18. Ministerstwo Gospodarki Narodowej zaprezentowało, opracowywaną corocznie w oparciu o oczekiwania przedsiębiorstw, prognozę zatrudnienia na rok Wynika z niej, że ponad połowa (56%) ankietowanych przedsiębiorstw (ok. 7 tysięcy firm) planuje podwyższenie zatrudnienia. Optymizm wykazały przede wszystkim przedsiębiorstwa produkujące na eksport i firmy pochodzące z zagranicy. 19. Węgierski Urząd Patentowy (SZTNH) poinformował o spotkaniu w Budapeszcie szefów urzędów patentowych Węgier, Austrii i Rumunii, którego celem była dyskusja w sprawie utworzenia wspólnej organizacji patentowej. Instytucja pod nazwą Naddunajski Instytut Patentowy ( Danube/Danubian Patent Institute, DPI) ma powstać w 2013 roku, a jej siedzibą ma być Budapeszt. Ekspertyzy będą wykonywane przez fachowców wszystkich trzech urzędów krajowych

5 20. Rząd węgierski zamierza przeznaczyć kwotę 132,2 mld HUF z tegorocznego budżetu państwa na realizację programów dla bezrobotnych związanych z robotami publicznymi. Według planów rządowych w programach tych zatrudnionych będzie przez 6-8 godzin dziennie łącznie 206 tysięcy osób, których wynagrodzenie wyniesie HUF brutto miesięcznie (47 tys. HUF netto). Płaca dla osób wykwalifikowanych wyniesie 92 tys. HUF brutto. Programy podzielono na trzy kategorie: szczebla krajowego (45 tysięcy miejsc pracy w wymiarze ośmiu godzin dziennie przez najbliższe 11 miesięcy), szczebla samorządów lokalnych (79 tysięcy miejsc pracy w wymiarze 6 godzin dziennie) oraz prace w ramach tzw. programu małych regionów (97 tysięcy miejsc pracy). Wśród pracodawców znajdują się m.in.: regionalne sieci wodno-kanalizacyjne, lasy państwowe i prywatne, przewoźnik kolejowy MÁV, państwowa spółka utrzymania autostrad ÁAK, policja oraz służby antykryzysowe. 21. Z najnowszej analizy Ernst&Young, obejmującej 11 państw regionu, wartość fuzji i przejęć (M&A) pomiędzy firmami na Węgrzech spadła w 2011 roku o jedną trzecią, osiągając łączną kwotę 1,8 mld USD, co uplasowało Węgry na czwartym miejscu rankingu, po Polsce (21,2 mld USD), Turcji (13,7 mld USD) i Czechach (4,2 mld USD). Jako wynik działania unijnego programu JEREMIE, ułatwiającego zawieranie większej ilości transakcji o mniejszej wartości, o 23% (do 111) wzrosła na Węgrzech liczba M&A. Natomiast ilość transakcji o dużej wartości (powyżej 100 mln USD) zmniejszyła się w 2011 roku, w stosunku do roku poprzedniego, z sześciu do jednej. 22. Urząd ds. mediów i info-komunikacji (NMHH) poinformował pod koniec stycznia br., że czwartym operatorem telefonii komórkowej na Węgrzech będzie konsorcjum złożone z firm państwowych: Węgierskiej Poczty (Magyar Posta Zrt.), koncernu energetycznego MVM oraz spółki utworzonej przez Węgierski Bank Rozwoju MFB, które wygrało przetarg na zakup, za kwotę 10 mld HUF, bloku częstotliwości w rozmiarze 5 Mhz. Pozostali trzej operatorzy, obecni już na węgierskim rynku, wygrali przetargi na zakup pozostałych bloków frekwencji, w łącznej wielkości 5,8 Mhz. Vodafone zapłaci 15,6 mld HUF, Magyar Telekom 10,9 mld HUF, a Telenor 7,2 mld HUF. 23. Międzynarodowe lotnisko im. Ferenca Liszta w Budapeszcie obsłużyło w okresie całego 2011 roku rekordową liczbę 8,9 mln osób, tj. o 8,9% więcej, niż w całym 2010 roku. Wzrost ten przewyższa europejski przeciętny wzrost, który wyniósł 7%. Ubiegłoroczna liczba pasażerów stanowiła rekord i była wyższa (o 323,5 tys. osób) od najlepszego jak dotychczas wyniku, odnotowanego przez lotnisko w 2007 roku. 24. Na koniec stycznia 2012 roku rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego (MNB) wyniosły 37,247 mld EUR, czyli o 527 mln EUR mniej, niż w grudniu 2011 roku i o 3,63 mld EUR więcej, niż w styczniu 2011 roku. 25. W styczniu 2012 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (BÉT) wyniosły 764,9 mld HUF, tj. o 54,7% więcej, niż w grudniu 2011 roku (495mld HUF) i o 13,1 % więcej, niż w styczniu 2011 roku. 26. Węgierska spółka deweloperska TrigGranit Zrt. podpisała umowę kredytową w wysokości 119 mln EUR z konsorcjum banków, która pozwoli na sfinansowanie rozbudowy węzła komunikacyjnego (kolejowego i autobusowego) oraz centrum handlowego przy dworcu kolejowym Poznań Główny. W skład konsorcjum wchodzą Bank Zachodni WBK, Raiffeisen Bank Polska SA, Nordea Bank Polska SA, BRE Bank SA oraz HYPO NOE. Łączna wartość inwestycji ma wynieść 250 mln EUR. W styczniu br. odbyła się również ceremonia wmurowania kamienia węgielnego pod budowę tej inwestycji. Centrum handlowe - 5 -

6 o powierzchni 15 tys. m 2 wg planów zostanie oddane do użytku pod koniec 2013 roku. TriGranit został wybrany przez PKP SA w przetargu spośród sześciu złożonych ofert, a przygotowania do inwestycji ruszyły w 2008 roku. 27. Węgierska Izba Przemysłowo-Handlowa (MKIK) podjęła, podczas nadzwyczajnej sesji, decyzję o zmianie statutu, związaną z wprowadzeniem systemu obowiązkowej rejestracji wszystkich, za wyjątkiem rynku rolnego, przedsiębiorstw na Węgrzech. Wymagają tego przepisy, obowiązujące od początku stycznia br. Celem obowiązkowej rejestracji (koszt, to 5 tys. HUF) jest stworzenie wiarygodnej bazy danych rzeczywistych podmiotów węgierskiego życia gospodarczego. 28. Węgierski nadzór instytucji finansowych PSZÁF wydał zgodę na przejęcie przez Sberbank Magyarországi Volksbank jednostki austriackiej spółki Volksbank International (VBI), którą Sberbank kupił w 2011 roku. 29. W połowie stycznia br. powstała na Węgrzech Chińsko-Węgierska Rada Biznesu. Funkcję współprzewodniczących Rady objęli: S. Csányi, prezes Banku OTP i współprzewodniczący VOSZ (Węgierskiego Zrzeszenia Przedsiębiorców i Pracodawców) oraz Chen Feng, prezes Hainan Airlines Group. 30. Koncern MOL poinformował o rozpoczęciu budowy zakładu produkcji asfaltu ( rubber-bitumen, z wykorzystaniem pyłu z zużytych opon) na terenie rafinerii w Zalaegerszeg. Produkcja ruszyć ma latem br., a roczna wydajność zakładów wynieść ma 5 tysięcy ton. Wartość inwestycji, to 300 mln HUF, z czego 128 mln HUF stanowi wsparcie państwa na budowę zakładu z Programu Operacyjnego Rozwoju Gospodarki. Technologię produkcji opatentowano na Węgrzech i sąsiednich krajach. 31. Ryanair ogłosił (24 stycznia br., jeszcze przed wstrzymaniem lotów przez Malév), że wznawia swą działalność na Węgrzech, po 18 miesiącach nieobecności. Od marca lub kwietnia br. Ryanair będzie oferował loty pomiędzy Budapesztem a takimi miastami, jak Birmingham, Bristol, Londyn (Stansted), Dublin i Bolonia. 32. Zsigmond Járai, przewodniczący Rady Budżetowej (b. szef budapeszteńskiej giełdy papierów wartościowych , b. min. finansów Węgier , b. szef banku centralnego Węgier ) podał się w styczniu br. do dymisji. Nowym szefem Rady został Árpád Kovács, b. prezes Najwyższej Izby Kontroli (ÁSZ) Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Wzrost PKB (%) -6,3 1,2 1,9 (I półrocze) 1,4 (III kwartał) 1,8 (I-III kwartały) Produkcja przemysłowa (%) -17,7 10,5 3,5 (listopad) Inflacja (%) 4,2 4,9 4,1 (grudzień) 3,9 (cały rok) Bezrobocie (%) 10,5 10,8 (październik-grudzień) 10,6 (wrzesień-listopad) Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH) Opr : Referat Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie - 6 -