ELEKTRONICZNE INSTRUMENTY MUZYCZNE. Przegląd d historyczny i pojęcia podstawowe

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ELEKTRONICZNE INSTRUMENTY MUZYCZNE. Przegląd d historyczny i pojęcia podstawowe"

Daniel Kamiński
7 lat temu
Przeglądów:

1 ELEKTRONICZNE INSTRUMENTY MUZYCZNE Przegląd d historyczny i pojęcia podstawowe

2 Tradycyjne instrumenty muzyczne Instrumenty: strunowe, dęte, perkusyjne Fala stojąca (w strunie lub korpusie instrumentu), albo drgania materiału (w instr. perkusyjnych) na częstotliwościach słyszalnych przez człowieka Dźwięk powstaje w sposób naturalny (prawa fizyki) Muzyk ma wpływ tylko na sposób wydobywania dźwięku z instrumentu (artykulacja)

perkusyjnych) na częstotliwościach słyszalnych przez człowieka Dźwięk powstaje w

3 Instrumenty elektryczne Gitary elektryczne, organy Hammonda i podobne. Zaburzenia pola elektromagnetycznego w przetworniku na skutek drgań strun czy obrotu kół tonowych. Po elektrycznym wzmocnieniu powstaje dźwięk. Nadal proces powstawania dźwięku jest poza kontrolą człowieka. Te instrumenty nie należą do tematu przedmiotu.

obrotu kół tonowych. Po elektrycznym wzmocnieniu powstaje dźwięk.

4 Elektroniczne instrumenty muzyczne (EIM) To co nas interesuje na tym wykładzie. Proces powstawania dźwięku jest w pełni pod kontrolą człowieka (sztuczne wytwarzanie dźwięku) Dwie główne metody: synteza dźwięku: budowanie dźwięku od podstaw, sampling: nagrywanie, przetwarzanie, odgrywanie Różne formy: sprzętowe: analogowe, cyfrowe, mieszane programowe(wirtualne): programy komputerowe

Dwie główne metody: synteza dźwięku: budowanie dźwięku od podstaw, sampling: nagrywanie,

5 Synteza dźwid więku Synteza z greckiego syntithenai złożyć z części. Budujemy złożony dźwięk muzyczny z pewnego surowca (np. łączymy proste dźwięki i je obrabiamy ). Algorytm (metoda) syntezy przepis na zbudowanie dźwięku nadającego się do tworzenia muzyki. Powstało wiele metod syntezy. Syntezator(ang. synthesizer) EIM dokonujący syntezy Samplingnie jest syntezą: nie buduje dźwięku, lecz wykorzystuje nagrane próbki dźwiękowe (sample). Taki EIM nazywamy samplerem. Współczesne EIM to często sampler+ syntezator ( 2 w 1 ).

Algorytm (metoda) syntezy przepis na zbudowanie dźwięku nadającego się do tworzenia muzyki. Powstało wiele metod syntezy.

6 Podejście do tematu syntezy i EIM Czego oczekujemy od EIM? Podejście #1: chcemy nowych, ciekawych brzmień (np. synteza subtraktywna). Podejście #2: chcemy wielu instrumentów w jednym, kryterium: wierność brzmienia (np. EIM samplingowy). Nie oceniajmy że metoda syntezy jest zła, bo dźwięki nie brzmiąjak prawdziwe instrumenty. Siłątakiej metody syntezy jest to, że tworzy brzmienia inne niżwszystkie znane wcześniej. Jeśli chcemy naśladowania prawdziwych instrumentów, to raczej wybieramy sampler, nie syntezator.

Nie oceniajmy że metoda syntezy jest zła, bo dźwięki nie brzmiąjak prawdziwe instrumenty.

7 RCA Mark - pierwszy syntezator Za pierwsze syntezatory dźwięku uznaje się komputery RCA Mark I(1952) i RCA Mark II(1957). Dźwięki generowane były za pomocągeneratorów lampowych (12 w MI, 24 w MII). Instrument zawierał pierwszy sekwencer sterowanie częstotliwością i amplitudą generatora odbywało się za pomocą perforowanej taśmy papierowej.

Dźwięki generowane były za pomocągeneratorów lampowych (12 w MI, 24 w MII).

8 Moog Modular W roku 1964 ukazałsiępierwszy syntezator opracowany przez Roberta Mooga. Syntezator MoogModularbyłpierwszym instrumentem elektronicznym umożliwiającym gręprzy pomocy klawiatury typu fortepianowego. Byłto równieżpierwszy syntezator, który odniósłsukces komercyjny, po wydaniu albumu SwitchedOn Bach, zawierającego muzykę klasyczną wykonaną przy pomocy syntezatora Moog (Wendy Carlos, 1968).

9 Moog Modular - instrument modularny Moog Modular był analogowym syntezatorem modularnym. Instrument składałsięz modułów układów elektronicznych sterowanych napięciowo: generatorów, filtrów, wzmacniaczy. Parametry modułów były sterowane za pomocąpokręteł, przełączników i innych modułów. Poszczególne moduły były łączone przez grającego za pomocą kabli (patch). Instrument realizował subtraktywną metodę syntezy. Syntezatory Moogbyły duże, ciężkie, drogie i trudne w obsłudze, ale miały olbrzymie możliwości brzmieniowe.

Parametry modułów były sterowane za pomocąpokręteł, przełączników i innych modułów.

10 Moog Modular w akcji

11 Minimoog Syntezatory MoogModularbyły za ciężkie i zbyt trudne w obsłudze, nie nadawały się do koncertowania. Minimoog(1971) był uproszczoną, przenośną wersją MoogModular, o mniejszej liczbie modułów i ustalonej konfiguracji połączeń. Ponieważbyłdużo mniejszy i lżejszy, mógłbyć wykorzystywany podczas koncertów. Byłrównieżtańszy, a więc bardziej dostępny.

Minimoog(1971) był uproszczoną, przenośną wersją MoogModular, o mniejszej liczbie

12 Polifonia w EIM Instrument monofoniczny: tylko jeden dźwięk generowany w danej chwili (jeden tor syntezy), brak możliwości gry akordami (wczesne analogowe EIM). Polifoniczność(wielogłosowość): możliwośćgenerowania wielu głosów (dźwięków) jednocześnie, np. akordów. Wszystkie współczesne EIM są polifoniczne. Polymoog(1975):

Polifoniczność(wielogłosowość): możliwośćgenerowania wielu głosów (dźwięków)

13 Nie tylko klawisze Analogowe EIM to nie tylko instrumenty klawiszowe. Automat perkusyjny (drum machine) LinnDrum(1982) Perkusja elektroniczna Simmons SDSV (1982)

14 Nie tylko klawisze Syntezator gitarowy Roland G-707 (1984) Wind controller AKAI EVI-1000 (1984)

15 Technika cyfrowa Wprowadzenie techniki cyfrowej dało wiele nowych możliwości: pamięć ustawień łatwa konfiguracja cyfrowe generatory rozwiązanie problemu rozstrajających się instrumentów pamięć RAM nowe możliwości generowania sygnałów nowe metody syntezy (FM, PD) sampling MIDI sterowanie urządzeniami, sekwencery

rozstrajających się instrumentów pamięć RAM nowe możliwości generowania

16 Cyfrowo-analogowe syntezatory Roland Juno 6 (1982) metoda subtraktywna cyfrowe generatory PPG Wave(1981) metoda wavetable RAM jako generatory

17 Cyfrowa synteza FM Zupełnie nowa metoda syntezy: modulacja częstotliwości W pełni cyfrowy instrument Dość niski koszt (nie wymaga dużej ilości pamięci) Dość łatwa obsługa presety(gotowe brzmienia) Nowe, interesujące brzmienie Yamaha DX7 (1983) olbrzymi sukces komercyjny

wymaga dużej ilości pamięci) Dość łatwa obsługa presety(gotowe

18 Cyfrowe stacje robocze Rozbudowane instrumenty cyfrowe Wiele metod naraz: sampling, FM, addytywna Bardzo wysoki koszt (15000 $ $) Olbrzymie możliwości (sampling!!!) Synclavier II (1980, producent: New England Digital) Fairlight CMI ( )

(15000 $ -200000 $) Olbrzymie możliwości (sampling!

19 MIDI MIDI (Musical Instrument DigitalInterface) jest standardem wymiany danych między cyfrowymi urządzeniami muzycznymi Służy do sterowania urządzeniami Zapewnia kompatybilność Rozdziela funkcje tradycyjnych EIM: sterownik (klawiatura, komputer, itp.) moduł brzmieniowy (syntezator, sampler, itp.)

urządzeniami Zapewnia kompatybilność Rozdziela funkcje tradycyjnych EIM:

20 Sterowniki MIDI MIDI keyboard MIDI drum pad MIDI drum set MIDI guitar

21 Sekwencer MIDI Zwykle program komputerowy Zapisane sekwencje kodów MIDI ( nutki ) Odtwarzane kody są wysyłane do instrumentu Sekwencer gra zamiast muzyka

22 Sampling Zupełnie nowe podejście do tematu EIM: nagrywamy i przetwarzamy dźwięki próbki (sample) z tych dźwięków budujemy instrumenty sampler odtwarza te dźwięki podczas gry zupełnie nowe możliwości brzmieniowe nie ma tu syntezy AKAI S-900 (1986) moduł sterowany przez MIDI

23 Synteza PCM Uproszczone instrumenty: tylko próbki zapisane na stałe w pamięci ( ROMpler ) bardzo prosta obsługa niski koszt Yamaha S03 SL

24 Modelowanie fizyczne Zupełnie nowe podejście: modelujemy instrument, a nie jego dźwięk można sterowaćkomputerowym modelem tak jak prawdziwym instrumentem lepsza wiernośćbrzmienia (artykulacja) zróżnicowanie dźwięków, poprawa w stosunku do samplerów nie udało sięzrealizowaćcelów nie przyjęło się Yamaha VL-1 (1994) falowodowa synteza dźwięku

25 Komputerowe karty dźwid więkowe Karty dźwiękowe do komputerów PC wykorzystanie syntezy dźwięku głownie w grach uproszczona synteza FM SoundBlaster 16 (1992) synteza PCM (próbki dźwięku) GravisUltrasound(1992), Creative SoundBlaster AWE32 (1994) możliwość wgrywania własnych próbek (SoundFont 2) synteza programowa (poza kartą dźwiękową) - DirectMusic(część DirectX) (1999) Obecnie te możliwości nie są praktycznie wykorzystywane.

26 Renesans analogowej syntezy Virtualanalog cyfrowa emulacja subtraktywnejmetody analogowej Rozbudowanie o nowe możliwości (np. MIDI) Często połączenie z samplingiemczy z FM Clavia Nord Lead 2X (1997)

27 Eurorack powrót t analogowej syntezy Eurorack standard modularnej syntezy (1995) Moduły wytwarzane przez różnych producentów Łączenie kablami podobnie jak w oryginalnym Moogu!

28 Instrumenty programowe (software( synthesis) Wirtualne EIM wewnątrz komputera Standard VSTi(Virtual Studio Technology instruments) Programy w formie wtyczek (plug-in), działająwewnątrz programu host np. DAW (Digital Audio Workstation) Odbierają dane MIDI, wytwarzają dźwięk dowolną metodą (synteza, sampling, itp.) Synth1 darmowy instrument subtraktywny VSTi

29 Instrumenty programowe (software( synthesis) Arturia Moog Modular emulator syntezatora Moog Modular Wysoka wierność brzmienia

30 Komputerowe narzędzia muzyczne Narzędzia do tworzenia muzyki za pomocą komputera Dedykowane języki programowania, np. CSound, bardzo skomplikowane (pisanie kodu) Programowanie wizualne Max/MSP (komercyjny) oraz Pure Data (pd): programowanie poprzez łączenie bloków

31 Komputerowe narzędzia muzyczne Wirtualne studio budowane przez łączenie bloków ( maszyn ) i sterowanie zapisem sygnałowkontrolnych, np. NI Reactor(komercyjny), Psycle(darmowy)

32 Więcej na temat historii EIM Wikipedia Synthmuseum Vintage Synth Explorer Electronic Musical Instruments SynthZone Moog Archives

Podobne dokumenty

WPROWADZENIE DO SYNTEZY DŹWIĘKU

Synteza dźwięku i obrazu WPROWADZENIE DO SYNTEZY DŹWIĘKU Przegląd metod syntezy dźwięku i elektronicznych instrumentów muzycznych Synteza dźwięku Elektroniczne instrumenty muzyczne wytwarzają dźwięk w