Spis treêci. Wprowadzenie Co to jest epoka nowo ytna? Granice epoki Europa nowo ytna a inne cywilizacje... 15

Transkrypt

1 Od autorów Wprowadzenie Co to jest epoka nowo ytna? Granice epoki Europa nowo ytna a inne cywilizacje èród a poznania czasów nowo ytnych èród a pisane èród a materialne èród a niematerialne Sytuacja polityczna w Europie w poczàtkach epoki nowo ytnej (od koƒca XV do koƒca XVI w.) Monarchie starego i nowego typu Polityczne skutki reformacji Rzesza a imperium Habsburgów Francja poczàtki konfliktu z Habsburgami Powstanie w Niderlandach i ustanowienie Republiki Zjednoczonych Prowincji (1588 r.) Anglia epoki Tudorów Szwecja i poczàtek walki o panowanie nad Ba tykiem Miejsce Polski i Litwy w uk adzie si Europy Ârodkowo-Wschodniej.. 29 Polityka dynastyczna Jagiellonów i uk ady z Habsburgami Polska a problem turecki Kolonializm i konflikty kolonialne w epoce nowo ytnej.. 35 Wyprawy portugalskie i hiszpaƒskie Poczàtek walki o podzia wp ywów na Êwiecie Kolonizacja Ameryki Pó nocnej i Po udniowej

2 Konflikty kolonialne w Nowym Âwiecie Ekspansja Europejczyków w Afryce Europejczycy na kontynencie azjatyckim Walka o panowanie w Europie (od prze omu XVI i XVII w. do po owy XVIII w.) Wojna trzydziestoletnia ( ) i pokój westfalski Konflikt francusko-austriacki po wojnie trzydziestoletniej Anglia poczàtki mocarstwa Kryzys imperium hiszpaƒskiego i wojna o sukcesj hiszpaƒskà ( ) Imperium Osmaƒskie w XVII XVIII w Bilans walk o hegemoni w Europie Ârodkowo-Wschodniej w XVII w. 47 Wielka wojna pó nocna ( ). Poczàtek hegemonii Rosji w Europie Ârodkowo-Wschodniej Brandenburgia-Prusy awans do pierwszej ligi paƒstw europejskich Kryzys starego adu rozbiory i rewolucje (od po owy XVIII w. do 1815 r.) Aneksja Âlàska przez Prusy i poczàtek walki o dominacj w Niemczech Przewrót przymierzy (1756 r.) i wojna siedmioletnia w Europie ( ) Europa Ârodkowo-Wschodnia i konflikty w Polsce Kwestia wschodnia i pierwszy rozbiór Polski (1772 r.) Bunt kolonii brytyjskich i powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki 57 Reformy ustrojowe w Rzeczypospolitej ( ) Wybuch rewolucji we Francji i drugi rozbiór Polski Powstanie koêciuszkowskie (1794 r.) i trzeci rozbiór Polski (1795 r.) 60 Koniec ery rewolucji Dyrektoriat i konsulat we Francji Zwyci stwa Napoleona Bonapartego System napoleoƒski w Europie. Ksi stwo Warszawskie Wyprawa Napoleona na Rosj i koniec epoki napoleoƒskiej I. Cz owiek i gospodarka Demografia Rozwój statystyki demograficznej Etapy wzrostu demograficznego

3 Miasta Potencja ludnoêciowy krajów europejskich Migracje Gospodarka wiejska i miejska Problem tzw. rewolucji cen w XVI w Skutki rewolucji cen strefy gospodarcze Europy Rolnictwo zachodnioeuropejskie Rewolucja agrarna w Anglii XVIII w. i jej oddzia ywanie Nowo ytne formy produkcji rzemieêlniczej i przemys owej Poczàtki tzw. rewolucji przemys owej Komunikacja i przep yw informacji Stare i nowe Êrodki komunikacji morskiej i làdowej Drogi wodne i làdowe Obieg informacji Kolonializm a gospodarka Modele kolonializmu Gospodarcze skutki europejskich odkryç i podbojów rewolucja handlowa Poczàtki gospodarki rynkowej Pieniàdz kruszcowy i papierowy Banki Spó ki akcyjne Gie dy Mi dzy wolnym rynkiem a paƒstwowym protekcjonizmem Rzeczpospolita w systemie gospodarki europejskiej Rozwój gospodarki folwarczno-paƒszczyênianej Eksport zbo a Symptomy kryzysu Regres i odbudowa Sytuacja gospodarcza ziem polskich po rozbiorach Poglàdy na gospodark Merkantylizm (nacjonalizm gospodarczy) Fizjokratyzm Liberalizm gospodarczy

4 II. Cz owiek i spo eczeƒstwo Jednostka w rodzinie i spo ecznoêci Dwa modele nowo ytnej rodziny PrywatnoÊç. Odkrycie dzieciƒstwa Ma eƒstwo Struktury spo eczne Szlachta Szlachta w Europie Ârodkowo-Wschodniej Szlachta zachodnioeuropejska Gentry i szlachta togi Arystokracja Duchowieƒstwo Mieszczaƒstwo narodziny bur uazji Wolne zawody Kryzys mieszczaƒstwa Proletariat miejski Ch opi Na marginesie nowo ytnego spo eczeƒstwa. Problem ubóstwa Nowe idea y i obyczaje Organizacje dobrowolne salony, kluby, lo e, towarzystwa Nowe obyczaje: dworzanin, d entelmen i gentilhomme Narody ÂwiadomoÊç narodowa w nowo ytnej Europie Przyk ad Polski: rola historii Przyk ad Polski: rola paƒstwa Naród polityczny Rzeczypospolitej Przemiany spo eczeƒstwa i narodu polskiego (XVI pierwsza po owa XVIII w.) Rzeczpospolita Obojga Narodów monarchià wielonarodowoêciowà 159 Ideologia spo eczna szlachty polskiej w XVI XVIII w Stara i nowa szlachta. Drogi kariery Magnateria koronna i litewska po unii lubelskiej Klienci magnaccy Miasta i mieszczaƒstwo Ch opi

5 Kryzys mieszczaƒstwa i Êredniej szlachty Znaczenie kleru katolickiego Rzeczpospolita w okresie odbudowy spo ecznej (druga po owa XVIII w.) Nowe role magnatów Szlachta Mieszczanie ydzi Ch opi Przemiany spo eczne na ziemiach polskich na poczàtku XIX w. 182 III. Cz owiek i w adza Poglàdy na w adz i sposoby jej legitymizacji Typy ustrojów politycznych w epoce nowo ytnej. Nowo ytna paƒstwowoêç a suwerennoêç Monarchia absolutna Absolutyzm we Francji Absolutyzm w Europie Ârodkowo-Wschodniej. Absolutyzm oêwiecony Samodzier awie swoista forma absolutyzmu rosyjskiego Monarchia konstytucyjna w Anglii Nowo ytne republiki W adza w polsko-litewskiej Rzeczypospolitej Rola monarchy w systemie w adzy Sejm Dualizm paƒstwa Unia personalna z Saksonià Rzàdy oligarchii czy patronat magnacki? Reformy struktur w adzy w drugiej po owie XVIII w Spo eczeƒstwo a w adza w nowo ytnej Europie Rewolucja francuska i czasy napoleoƒskie przemiany w strukturach w adzy Francja i jej oddzia ywanie na inne regiony Europy Ustrój Ksi stwa Warszawskiego

6 IV. Cz owiek i wojna Technika wojenna a zmiany w organizacji wojska Piechota Artyleria Fortyfikacje Kawaleria Rozwój nowo ytnych armii Paƒstwo nowo ytne i wojna Armia i wojna w systemie rzàdów absolutnych Od wojsk najemnych do sta ych armii narodowych Francja Ludwika XIV Szwecja XVII i poczàtku XVIII w Prusy. Organizacja armii fryderycjaƒskiej Rosja Piotra I Turcja w XVI XVIII w Armia rewolucyjnej Francji Armia napoleoƒska Wojny epoki nowo ytnej Wojna i religia Niemcy, Francja, Niderlandy, Anglia Wojna trzydziestoletnia walka o porzàdek ustrojowy Rzeszy Wojna trzydziestoletnia walka o panowanie w Europie D ugofalowe skutki wojny trzydziestoletniej Wiek XVIII koniec wojen religijnych? Polityka dynastyczna i wojny sukcesyjne Wojna siedmioletnia jako kryzys globalnego systemu politycznego Armia i wojny Rzeczypospolitej Si y zbrojne Rzeczypospolitej Wojny o panowanie nad Ba tykiem i w Europie Ârodkowo-Wschodniej Wojna a spo eczeƒstwo, gospodarka, nauka, kultura V. Cz owiek i Bóg Roz am w chrzeêcijaƒstwie zachodnim Geneza roz amu w KoÊciele katolickim Reformacja w Niemczech

7 Reformacja kalwiƒska Konflikty religijne we Francji Reformacja w Anglii. KoÊció anglikaƒski Wspó istnienie katolików i protestantów KoÊció katolicki przemiany ideowe i organizacyjne Nowe zakony jezuici Inkwizycja i Indeks ksiàg zakazanych Relacje mi dzy tronem i o tarzem Przemiany religijnoêci elit i mas KoÊció potrydencki ReligijnoÊç XVI XVIII w Katolicyzm a oêwiecenie Religia i KoÊció katolicki w czasach rewolucji francuskiej i wojen napoleoƒskich Religie i wyznania Rzeczypospolitej Wp ywy reformacji Reforma katolicka i kontrreformacja Schy ek tolerancji religijnej KoÊcio y prawos awny i greckokatolicki Judaizm Reformy chrzeêcijaƒstwa d ugofalowe skutki spo eczne i kulturowe VI. Cz owiek i kultura JednoÊç i ró norodnoêç kultury europejskiej Nauka jako czynnik jednoêci kulturalnej. Europejska rzeczpospolita nauk Program wielkiej odnowy wiedzy Towarzystwo Królewskie w Londynie i francuska Akademia Nauk Encyklopedia J zyk i kultury narodowe Nauka jako cz Êç kultury Przewrót Êwiatopoglàdowy: negacja kultu staro ytnych Wielki wiek XVII Nauka cz Êcià kultury Oblicza oêwiecenia

8 3. Formy twórczoêci i przekazu Era Gutenberga i demokratyzacja wiedzy Rynek ksià ki i poczàtki kultury popularnej Kultura artystyczna zjawiska, style, idee Poj cie odrodzenia Odrodzenie a humanizm Cz owiek w centrum kultury Spo eczna rola renesansowego artysty Artysta odrodzenia wobec Êwiata natury Wàtki klasyczne w sztuce w oskiej Odrodzenie na pó noc od Alp Manieryzm Barok poj cie i chronologia Uniwersalne i narodowe pierwiastki w kulturze baroku klasycyzm i gotyk Urbanistyka i architektura baroku Barokowe malarstwo i rzeêba JednoÊç sztuki baroku teatr Rokoko styl i idea ycia Klasycyzm XVIII w. i odrodzenie gotyckie Sztuka czasów rewolucji francuskiej i styl cesarstwa Mi dzy Wschodem i Zachodem kultura polsko-litewskiej Rzeczypospolitej Narodziny nowo ytnej kultury polskiej rola reformacji Narodziny nowo ytnej kultury polskiej rola katolicyzmu Sarmatyzm Sztuka polsko-litewskiej Rzeczypospolitej Âwiecki i koêcielny mecenat artystyczny Renesans i manieryzm Barok w Rzeczypospolitej Klasycyzm stanis awowski VII. Kr gi cywilizacyjne Cywilizacja europejska Odr bnoêç cywilizacji europejskiej w epoce nowo ytnej Odkrycia geograficzne a specyfika cywilizacji europejskiej

9 Spo eczne, ekonomiczne i polityczne przes anki wypraw odkrywczych Stosunek Europejczyków do odkrywanego Êwiata Âwiat islamu EkspansywnoÊç islamu a Europa Podstawy wiary muzu manów a koncepcja d ihadu Islam wobec innych religii Nowe imperia muzu maƒskie Imperium Osmaƒskie i jego kultura Cywilizacje prekolumbijskie i ich losy po europejskim podboju Konfrontacja z cywilizacjà europejskà Podbój Meksyku Mit Eldorado i podbój Peru Indianie po europejskim podboju przyk ad Peru Kultura epoki kolonialnej Cywilizacja Indii Odkrycie Indii Religia a struktury spo eczne Sztuka indomuzu maƒska i hinduska Cywilizacje Dalekiego Wschodu Pierwsze kontakty Europejczyków z Chinami Izolacjonizm Chin i Japonii Chiny Japonia Kalendarium Spis cytowanych êróde Indeks