Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego

Transkrypt

1 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Publikacja przygotowana w ramach projektu badawczego Aktywna polityka zatrudnienia analizy, prognozy i rekomendacje dotyczące rynku pracy województwa mazowieckiego. Projekt zrealizowany został w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki. Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie. Prognozy opracowane przez: Instytut Nauk Społeczno-Ekonomicznych Sp. z o.o Łódź ul. POW 17 lok. 4a tel.: Prognozy opracował zespół w składzie: dr Michał Mackiewicz Edyta Łaszkiewicz Marzena Pawłowska Joanna Stopolska Przygotowanie materiałów: Ewelina Gryś-Mokrzyńska Kornelia Milczarek Katarzyna Torbicka-Mróz Publikacja bezpłatna: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. ISBN Wydawca publikacji: 4P Research Mix Sp. z o.o Warszawa ul. Puławska 12a lok. 5 mail@4prm.com tel.: Druk: Ergo BTL s.c. DrukarniaCyfrowa.com Warszawa ul. Naddnieprzańska 7 info@drukarniacyfrowa.com tel.: Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości lub części niniejszej publikacji, niezależnie od zastosowanej techniki reprodukcji, wymaga pisemnej zgody Wydawcy. Warszawa 2011

3 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 3 Spis treści Wstęp Struktura demograficzna w województwie mazowieckim Struktura demograficzna w Warszawie Struktura demograficzna w Ostrołęce Struktura demograficzna w Płocku Struktura demograficzna w Radomiu Struktura demograficzna w Siedlcach Struktura demograficzna w powiecie białobrzeskim Struktura demograficzna w powiecie ciechanowskim Struktura demograficzna w powiecie garwolińskim Struktura demograficzna w powiecie gostynińskim Struktura demograficzna w powiecie grodziskim Struktura demograficzna w powiecie grójeckim Struktura demograficzna w powiecie kozienickim Struktura demograficzna w powiecie legionowskim Struktura demograficzna w powiecie lipskim Struktura demograficzna w powiecie łosickim Struktura demograficzna w powiecie makowskim Struktura demograficzna w powiecie mińskim Struktura demograficzna w powiecie mławskim Struktura demograficzna w powiecie nowodworskim Struktura demograficzna w powiecie ostrołęckim Struktura demograficzna w powiecie ostrowskim Struktura demograficzna w powiecie otwockim Struktura demograficzna w powiecie piaseczyńskim Struktura demograficzna w powiecie płockim Struktura demograficzna w powiecie płońskim Struktura demograficzna w powiecie pruszkowskim Struktura demograficzna w powiecie przasnyskim Struktura demograficzna w powiecie przysuskim Struktura demograficzna w powiecie pułtuskim Struktura demograficzna w powiecie radomskim Struktura demograficzna w powiecie siedleckim Struktura demograficzna w powiecie sierpeckim Struktura demograficzna w powiecie sochaczewskim Struktura demograficzna w powiecie sokołowskim Struktura demograficzna w powiecie szydłowieckim Struktura demograficzna w powiecie warszawskim zachodnim... 80

4 4 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 38. Struktura demograficzna w powiecie węgrowskim Struktura demograficzna w powiecie wołomińskim Struktura demograficzna w powiecie wyszkowskim Struktura demograficzna w powiecie zwoleńskim Struktura demograficzna w powiecie żuromińskim Struktura demograficzna w powiecie żyrardowskim Podsumowanie Metodologia Bibliografia... 98

5 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 5 Wstęp Celem niniejszego raportu jest prezentacja predykcji dotyczących zmian w strukturze demograficznej województwa mazowieckiego i jego powiatów. Nakreślone trendy rozwojowe, we wspomnianej kategorii, uwzględniły zarówno podział na płeć, jak i zróżnicowanie na funkcjonalne grupy wiekowe (ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym). Wszystkie zawarte w raporcie prognozy, zaprezentowane w agregacji do powiatów. W efekcie, w horyzoncie do 2025 roku, wskazano najważniejsze kierunki zmian liczby mieszkańców ogółem oraz dokonano identyfikacji obszarów o różnym stopniu nasilenia procesów starzenia społeczeństwa. Predykcje wskazują, że jednym z kluczowych problemów społecznych w nadchodzących ch będzie redukcja potencjalnego zasobu siły roboczej, wynikająca z postępujących procesów starzenia się społeczeństwa. Zachwianie relacji między liczebnością poszczególnych grup funkcjonalnych, a co za tym idzie zmiany wskaźnika obciążenia demograficznego, mogą znaleźć odzwierciedlenie w zmianach poszczególnych kategorii makroekonomicznych. Przejście z wysokiego stanu urodzeń i zgonów, do sytuacji w której coraz niższej liczbie urodzeń towarzyszy redukcja wskaźnika śmiertelności wpływać może nie tylko na wydolność systemu emerytalnego. Identyfikacja najważniejszych trendów w obszarze zmian liczby ludności staje się istotnym wyznacznikiem przyszłej kondycji gospodarki regionu. Uwarunkowania demograficzne w znacznej mierze wpływają również na najważniejsze kategorie reprezentujące rynek pracy w tym liczbę pracujących. W uwagi na niezwykle szeroki zakres oddziaływania procesów demograficznych na rozwój regionu oraz całego kraju, kluczowego znaczenia nabierają predykcje wspomnianych kategorii. Zawarte w niniejszym raporcie prognozy mogą być z powodzeniem wykorzystane w procesie wyznaczania długofalowych celów oraz przy tworzeniu dokumentów o charakterze strategicznym na szczeblu województwa. Wskazane w raporcie, kierunki zmian liczby mieszkańców regionu, mają na celu ułatwienie doboru odpowiednich narzędzi dostosowawczych. W niniejszym raporcie uwzględniono dane dotyczące z faktycznego miejsca zamieszkania zgodnie ze stanem na dzień 31 grudnia każdego roku. Funkcjonalne grupy wieku, w których zaprezentowano predykcje objęły osoby w wieku produkcyjnym tj. w wieku, w którym ludność nie osiągnęła jeszcze zdolności do pracy (ludność w wieku do 17 lat), grupę osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku zdolności do pracy (mężczyźni w wieku 18 64, kobiety w wieku 18 59) oraz osoby w wieku poprodukcyjnym ludność w wieku emerytalnym (mężczyźni 65 lat i więcej, kobiety w wieku 60 lat i więcej). Analizę struktury demograficznej województwa mazowieckiego przeprowadzono w oparciu o prognozę demograficzną opracowaną przez Główny Urząd Statystyczny 1. Punktem wyjścia była tym samym prognoza liczby ludności w województwie mazowieckim na Następnie predykcje dotyczące kierunków zmian liczby ludności w poszczególnych grupach wiekowych uszczegółowiono do poziomu powiatów. 1 Główny Urząd Statystyczny, Prognoza ludności na , [data dostępu r.].

6 6 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego Prezentowany raport składa się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej z nich przedstawione zostały prognozy dla województwa mazowieckiego. W perspektywie do roku 2025 ujęte zostały takie kategorie jak: liczba ludności ogółem oraz w podziale na płeć, liczba osób w przekroju na funkcjonalne grupy wiekowe (również z uwzględnieniem płci badanej grupy). Dodatkowo odkreślone zostały relacje między poszczególnymi populacjami i wyznaczone wartości wskaźnika młodości demograficznej, obciążenia demograficznego oraz wskaźnika starości demograficznej. Druga część raportu poświęcona została predykcjom dla poszczególnych powiatów. Dla każdej z 42 jednostek terytorialnych wskazano dominujące trendy w kategoriach i podziałach analogicznych jak w przypadku województwa. W efekcie uzyskano spójny obraz zachodzących na szczeblu regionalnym procesów demograficznych. Zestaw predykcji, przedstawiony w ramach niniejszego opracowania, jest komplementarny w stosunku do pozostałych prognoz, jakie wykonane zostały w ramach projektu Jak stymulować zatrudnienie analizy, prognozy i rekomendacje dotyczące rynku pracy województwa mazowieckiego.

7 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 7 1. Struktura demograficzna w województwie mazowieckim 2 Województwo mazowieckie zajmuje powierzchnię km 2 (11 powierzchni Polski), co plasuje je na pierwszym miejscu wśród województw. W podziale na obszary wiejskie i miasta zauważyć można, iż Mazowsze cechuje się wysokim odsetkiem tych ostatnich w łącznej powierzchni. Zdecydowaną większość powierzchni województwa stanowią obszary wiejskie. Miasta (2158 km 2 ) stanowią jedynie 6 łącznej powierzchni mazowieckiego. W roku 2009 spośród wszystkich (897) miast w Polsce, 9 położonych było w woj. mazowieckim, co daje mu trzecią pozycję po Wielkopolsce (12) i Dolnym Śląsku (10). Największy terytorialnie obszar kraju zamieszkiwało w 2009 roku ponad 5 mln osób (14 wszystkich mieszkańców kraju). Tym samym mazowieckie jest województwem o największej liczbie mieszkańców. Ludność miejska stanowiła w tym czasie ponad 3,3 mln osób, czyli ok. 65 łącznej liczby ludności województwa. Pozostała część mieszkańców województwa (35) mieszkała w 2009 roku na terenach wiejskich. Analizując relacje między liczbą mieszkańców Mazowsza a powierzchnią województwa, należy zwrócić uwagę na to, iż pod względem gęstości zaludnienia (w 2009 roku 147 osób na km 2 ) nie jest to województwo dominujące. Znacznie wyższą wartość miernika cechuje się woj. śląskie (376 os./km 2 ) oraz małopolskie (217 os./km 2 ). W podziale na miasto i wieś zauważyć można, iż mazowieckie odznacza się zdecydowanie wyższą gęstością zaludnienia na terenach miast, co jest charakterystyczne również dla innych województw. W 2009 roku na 1 km 2 tych terenów przypadało aż 1564 osób. Dla porównania, w tym samym okresie, gęstość zaludnienia na terenach wiejskich wynosiła zaledwie 55 osób/km 2. Rozważając liczebność populacji województwa mazowieckiego na uwagę zasługuje podział na funkcjonalne grupy wieku i relacje zachodzące między tymi grupami. Wskaźnik obciążenia demograficznego, definiowany jako relacja między liczbą ludności nieprodukcyjnej (przedprodukcyjnej i poprodukcyjnej), a liczbą osób w wieku produkcyjnym, w roku 2009 osiągnął wartość 56,87 co oznacza wzrost w stosunku do lat wcześniejszych. W podziale na poszczególne typy obszarów, zauważyć można, iż gminy wiejskie charakteryzują się znacznie wyższym obciążeniem ludnością nieprodukcyjną niż pozostałe jednostki terytorialne. W 2009 roku na każde 100 osób w wieku produkcyjnym na tych terenach przypadały aż 62,2 osoby w wieku nieprodukcyjnym. W przypadku gmin o charakterze miejskim wartość współczynnika wyniosła 54,5, natomiast w gminach miejskowiejskich wartość miernika ukształtowała się na poziomie 56. Bazując na podanych wielkościach zauważyć można, iż na terenach wiejskich liczba osób jaką utrzymywać musi przeciętnie jedna osoba w wieku produkcyjnym jest znacznie wyższa niż w przypadku miast. 2 Wstępną charakterystykę województwa mazowieckiego opracowano na podstawie następujących źródeł: Urząd Statystyczny w Warszawie, Powierzchnia i ludność w 2009 r.; Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, dane dot. ludności, [data dostępu: r.].

8 8 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego Łączna liczba mieszkańców Mazowsza na przestrzeni lat cechowała się nieznacznym trendem rosnącym. W ciągu ostatnich 14 lat ogół ludności województwa wzrósł o 3, przy czym w podziale na płeć zauważyć można, iż wzrost ten był w głównej mierze zasługą kobiet, których liczba wzrosła w rozpatrywanym przedziale czasowym o 4 (dla Liczba ludności ogółem Liczba kobiet Liczba mężczyzn Udział meżczyzn Rysunek 1.1. Liczba ludności ogółem w podziale na płeć w województwie mazowieckim porównania liczebność populacji mężczyzn wzrosła w tym czasie tylko o 2). W horyzoncie prognozy, do 2025 roku, szacowany jest dalszy, systematyczny wzrost liczby mieszkańców mazowieckiego. Predykcje wskazują, iż w ch , rocznie przybywać będzie ponad osób. W kolejnych ch dynamika zmian będzie stopniowo maleć. W okresie roczne przyrosty ogółu ludności znajdą się w przedziale od do osób, natomiast ostatnie prognozy cechować będzie jeszcze słabsze tempo wzrostu populacji (zaledwie 0,1 0,2 w porównaniu z 0,54 w 2010 roku). W podziale na płeć wzrost liczby mieszkańców województwa nadal będzie wynikać w głównej mierze z przyrostów liczby kobiet, które aż do 2025 roku stanowić będą 52 populacji Mazowsza. Rozpatrując liczbę osób w wieku przedprodukcyjnym zauważyć należy, iż w przeciwieństwie do ogółu ludności, w ch , odznaczała się ona trendem malejącym. W okresie historycznym roczne tempo spadku tej kategorii wynosiło od 1 do 3. Szacuje się, iż w ch predykcji będzie miała miejsce zmiana trendu, a co za tym idzie wzrost populacji osób w wieku do 17 lat. Począwszy od 2010 roku aż do 2013 będzie można obserwować stabilizację Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku przedprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku przedprodukcyjnym Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym Rysunek 1.2. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w podziale na płeć w województwie mazowieckim liczebności omawianej populacji. W kolejnych ch ( ) będzie natomiast miał miejsce nieznaczny wzrost tempa zmian. W okresie tym rocznie przybywać będzie 1 osób w tej grupie wiekowej. Analiza w podziale na płeć pozwala dostrzec, iż do roku 2025 stosunek liczby kobiet i mężczyzn ulegnie niewielkiej zmianie. W 2009 roku na 100 kobiet w wieku 0 17 lat przypadało 105 mężczyzn. Szacuje się, iż w końcu horyzontu predykcji stosunek wzrośnie do 106 osób. Oznacza to tym samym, iż nieznacznemu umocnieniu ulegnie pozycja mężczyzn w tej grupie wiekowej. Ich udział z 51,26 wzrośnie do 2025 roku o 0,22 punktów procentowych (p.p.) W ujęciu wartościowym wiąże się to ze zmianą liczebności mężczyzn o osób (porównując rok 2009 i 2025). W tym samym czasie liczba kobiet wzrośnie ze 475 tys. do 499 tys. Szacuje się ponadto, iż wartość wskaźnika młodości demograficznej, odzwierciedlająca relację liczby osób w wieku przedprodukcyjnym do ogółu populacji, wzrośnie z 18,68 w 2009 roku do 18,80 w roku zamykającym prognozę.

9 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 9 Zestawiając historyczne z okresem prognozy, w przypadku kategorii obejmującej osoby w wieku produkcyjnym, dostrzec można zmianę trendu. Do 2009 liczba ludności w tym przedziale wiekowym rosła z roku na rok o 1 2. Zmiany te przekładały się na umocnienie tej grupy w ogóle mieszkańców województwa (63,78 w 2009 roku) Liczba ludności w wieku produkcyjnym Liczba kobiet w wieku produkcyjnym Liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym Odsetek osób w wieku produkcyjnym Rysunek 1.3. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w podziale na płeć w województwie mazowieckim Prognozy wskazują, iż już w horyzoncie krótkookresowym (pierwsze 5 lat predykcji) będzie miał miejsce spadek populacji osób w wieku produkcyjnym, przy czym nie będzie on znaczący (0,01 rocznie). Kolejne cechować będzie nasilenie tempa spadku wspomnianej kategorii do 1 w ch Analiza w podziale na płeć pozwala dodatkowo zauważyć, iż tempo zmian w przypadku obu płci będzie zbliżone. Zgodnie z przewidywaniami w roku 2015 wskaźnik feminizacji będzie nieco niższy od tego, jaki obserwować można było w 2009 roku (91,7 w porównaniu z 94,3), jednak do końca okresu predykcji ponownie wzrośnie, osiągając wartość 93,1 w 2025 roku. Oznacza to tym samym, iż mimo krótkookresowego wzrostu udziału mężczyzn w populacji osób w wieku 18 59/64, długi horyzont czasowy cechować się będzie stabilizacją relacji między liczebnością obu grup. Najsilniejszy wzrost obserwować będzie można w przypadku liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Szacunki wskazują, iż w ch liczebność tej grupy zwiększy się aż o 37,50, czyli o osób. Wzrost ten widoczny będzie zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Liczebność pierwszej z wymienionych grup wzrośnie o Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku poprodukcyjnym Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym Rysunek 1.4. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w podziale na płeć w województwie mazowieckim (28,33), natomiast liczba mężczyzn w tym wieku zwiększy się z w 2009 roku do w 2025 roku. Szacuje się tym samym, iż znaczącej zmianie ulegnie udział tej grupy wiekowej w łącznej liczbie mieszkańców mazowieckiego. W 2025 roku będą oni stanowić 23,43 ogółu ludności województwa. Dla porównania w roku 2009 odsetek ten wynosił zaledwie 17,58. W tym samym okresie zmianie ulegnie również wartości wskaźnika starości demograficznej. Do końca horyzontu predykcji wzrośnie on do 41 osób w wieku poprodukcyjnym na 100 os. w wieku produkcyjnym. Oznacza to zwiększenie liczby osób przypadających na 100 os. w wieku 18 59/64 aż o 13 osób w porównaniu z rokiem Analiza na poziomie województwa pozwala zauważyć, iż prognozy cechować będzie systematyczny wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Tempo wzrostu tej kategorii nie znajdować będzie odzwierciedlenia w kierunku zmian liczebności pozostałych grup funkcjonalnych, które odnotują spadek (osoby w wieku produkcyjnym) lub zdecydowanie niższy niż w przypadku pierwszej ze wspomnianych grup wzrost (osoby w wieku przedprodukcyjnym). Należy podkreślić wzrost liczebności osób w wieku poprodukcyjnym, co wskazuje na postępujący proces starzenia się społeczeństwa.

10 10 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 2. Struktura demograficzna w Warszawie 3 Warszawa stolica regionu i Polski charakteryzuje się najwyższą w województwie gęstością zaludnienia, która w 2009 roku wyniosła 3316 os./km 2. Oznacza to, iż powierzchnię 517 km 2 zamieszkiwało w tym czasie ponad 1,71 mln osób. W podziale na płeć, w ogóle ludności miasta dominowały kobiety. W 2009 roku mężczyźni stanowili jedynie 45,96 populacji mieszkańców Warszawy Liczba ludności ogółem Liczba kobiet Liczba mężczyzn Udział meżczyzn Rysunek 2.1. Liczba ludności ogółem w podziale na płeć w Warszawie Lata cechowały się, z niewielkimi wahaniami, wzrostem liczby mieszkańców stolicy. W okresie tym liczba kobiet wzrosła o a mężczyzn o Szacuje się, iż w kolejnych ch nadal będzie widoczny systematyczny wzrost liczby ludności ogółem. Do 2025, w porównaniu z 2009 roku, liczba kobiet zwiększy się o , a mężczyzn o Predykcje wskazują jednakże, iż najsilniejszą dynamiką zmian cechować się będą pierwsze prognozy. Przewiduje się, że w ch roczne tempo wzrostu ogółu mieszkańców Warszawy zmniejszy się z 0,57 do 0,41. W perspektywie długookresowej roczne zmiany populacji miasta będą się stopniowo zmniejszać. W okresie tempo wzrostu tej kategorii zmniejszy się z 0,37 do 0,16. Zmiany te będą podobne w obu grupach płci, co prowadzić będzie do zachowania zbliżonej wartości wskaźnika feminizacji (118 w 2025 roku) Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku przedprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku przedprodukcyjnym Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym Rysunek 2.2. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w podziale na płeć w Warszawie Nieznaczny wzrost liczby osób w wieku do 17 lat (włącznie) będzie cechować prognozy. Oznacza to tym samym zmianę trendu z malejącego ( historyczne) na rosnący ( predykcji). O ile w ch średnie, roczne tempo spadku liczby osób w wieku przedprodukcyjnym wynosiło 2,58, ostatnie ( ) cechowały się stabilizacją podanej kategorii. Szacuje się, iż prognozy cechować się będą tempem wzrostu 1 rocznie. W ujęciu wartościowym oznacza to, iż w ciągu kolejnych 15 lat liczba kobiet w wieku do 17 lat wzrośnie o , a mężczyzn o Efektem różnokierunkowych zmian liczby osób w tym wieku oraz liczby osób ogółem będzie wzrost wskaźnika młodości demograficznej o 1,2 p.p. porównując 2009 i Dodatkowo przewiduje się, iż w uwagi na zbliżone tempo zmian w grupie kobiet i mężczyzn, wskaźnik maskulinizacji utrzymywać będzie się w kolejnych ch na poziomie zbliżonym do obecnego (104 mężczyzn na 100 kobiet). 3 Wstępną charakterystykę Warszawy opracowano na podstawie następujących źródeł: US w Warszawie, Powierzchnia i ludność w 2009 r.; GUS, BDL, dane dot. ludności, [data dostępu: r.].

11 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 11 Lata historyczne charakteryzowały się trendem rosnącym w liczbie osób w wieku produkcyjnym, przy coraz mniejszych rocznych przyrostach wspomnianej wielkości. W ciągu ostatnich 10 lat populacja mieszkańców Warszawy (w tym wieku) wzrosła o 4, osiągając w 2009 roku liczebność ponad 1,1 mln osób. Analiza w dekompozycji na płeć pozwala zauważyć, iż w przeciwieństwie do sytuacji, jaką można obserwować na szczeblu wojewódzkim, Liczba ludności w wieku produkcyjnym Liczba kobiet w wieku produkcyjnym Liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym Odsetek osób w wieku produkcyjnym Rysunek 2.3. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w podziale na płeć w Warszawie w Warszawie stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet wynosi 99 mężczyzn na 100 kobiet. Świadczy to o nieznacznej dominacji kobiet w populacji osób w tym wieku (50,24 w 2009 roku). Prognozy zapowiadają stopniowy spadek liczebności osób w wieku 18 59/64. Szacuje się, iż w ciągu najbliższych dwóch lat (rok 2010 i 2011) będzie widoczna stabilizacja tej kategorii, jednak już od 2012 aż do 2025 będzie widoczny coraz silniejszy spadek liczebności tej grupy. Zgodnie z przewidywaniami w horyzoncie predykcji średnio rocznie ubywać będzie 0,71 ludności w tym wieku. Szacuje się ponadto, że zmiany te będą z różnym nasileniem widoczne w obu grupach płci. W przypadku mężczyzn do 2019 roku wskaźnik ten cechować się będzie wyższym tempem redukcji. W ch prognozy coraz silniejszy wzrost odnotowywany będzie w przypadku liczebności populacji osób w wieku poprodukcyjnym. Szacuje się, iż w roku 2015 wielkość tej grupy będzie o 18,62 wyższa niż w 2009 roku. Do roku 2025 liczba osób w wieku 60/65+ wzrośnie natomiast o 25 w porównaniu z Szacuje się, iż tempo wzrostu liczby mężczyzn będzie nieco wyższe, niż w przypadku kobiet. Liczebność pierwszej z wymienionych grup Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku poprodukcyjnym Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym Rysunek 2.4. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w podziale na płeć w Warszawie będzie rosła w średnim tempie 3,98 rocznie w ch Liczba kobiet w tym wieku będzie cechować się średnim tempem wzrostu 2,12 rocznie. Największa dynamika zmian tej kategorii przypadnie zaś na Różnice w tempie zmian liczebności populacji kobiet i mężczyzn przełożą się na zmianę udziału obu grup w łącznej populacji osób w tym wieku. Do 2025 udział kobiet zwiększy się do 69,39. W tym czasie wskaźnik starości demograficznej osiągnie wartość 25,66. Podsumowując, kolejne odznaczać się będą w przypadku Warszawy wzrostem wskaźnika obciążenia ludności produkcyjnej osobami w wieku 60/65+. W 2025 roku 21 osób w wieku poprodukcyjnym więcej niż w 2009 przypadać będzie na 100 osób w wieku produkcyjnym, co świadczy o zachodzących procesach starzenia populacji mieszkańców Warszawy.

12 12 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 3. Struktura demograficzna w Ostrołęce 4 Ostrołęka jest jednym z pięciu miast na prawach powiatu położonych w województwie mazowieckim. Powierzchnia miasta wynosi zaledwie 29 km 2 co sprawia, że jest ono najmniejszym spośród wymienionych wyżej miast. Ostatnią lokatę zajmuje również pod względem liczby ludności, która w 2009 roku wynosiła mieszkańców. Gęstość zaludnienia w mieście wynosi 1856 osób na km 2, a zatem jest wyższa niż w Płocku i niższa od gęstości zaludnienia w pozostałych miastach. Analizując ogół ludności mieszkającej w Ostrołęce zauważyć należy, że okres historyczny, obejmujący od 1995 do 2009, odznaczał się stabilizacją wielkości populacji w granicach osób. Stabilny poziom odnotowano w tym czasie zarówno w przypadku liczby kobiet (ok ), jak i mężczyzn (ok ). Tym samym udział tych ostatnich Liczba ludności ogółem Liczba kobiet Liczba mężczyzn Udział meżczyzn Rysunek 3.1. Liczba ludności ogółem w podziale na płeć w Ostrołęce w łącznej liczbie ludności oscylował na poziomie 48,50, przesądzając o dominacji kobiet w populacji mieszkańców Ostrołęki. Predykcje wskazują na niewielki wzrost liczby ludności ogółem w perspektywie do 2025 roku. Szacuje się, że w ch liczba ludności wzrośnie o 0,92, co w ujęciu wartościowym przełoży się na wzrost o 494 osoby. W podziale na płeć wzrost ten będzie widoczny zarówno w przypadku kobiet (1,27 porównując rok 2015 i 2009) oraz mężczyzn (0,54). Kolejne, stanowiące perspektywę długookresową, będą odznaczać się kontynuacją tendencji rozwojowej, przy czym roczne tempo wzrostu będzie stopniowo maleć, osiągając wielkość 0,09 w 2025 roku Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku przedprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku przedprodukcyjnym Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym Rysunek 3.2. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w podziale na płeć w Ostrołęce W przypadku osób w wieku przedprodukcyjnym, silna redukcja populacji, jaka miała miejsce do 2009 roku, zostanie ograniczona w ch prognozy. Zgodnie z przewidywaniami liczba osób w wieku do 17 lat (włącznie) będzie ulegać stabilizacji w granicach osób. Przewiduje się jednocześnie, iż udział tej grupy w łącznej populacji mieszkańców miasta również ulegnie stabilizacji (20). Analiza w podziale na płeć pozwala dostrzec zbliżony udział obu grup w łącznej liczbie osób w tym wieku. W efekcie wskaźnik feminizacji wynosić będzie 98 kobiet na 100 mężczyzn, czyli tyle samo ile w ch historycznych. 4 Wstępną charakterystykę Ostrołęki opracowano na podstawie następujących źródeł: US w Warszawie, Powierzchnia i ludność w 2009 r.; GUS, BDL, dane dot. ludności, [data dostępu: r.].

13 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego Liczba ludności w wieku produkcyjnym Liczba kobiet w wieku produkcyjnym Liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym Odsetek osób w wieku produkcyjnym Rysunek 3.3. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w podziale na płeć w Ostrołęce W oparciu o rysunek 3.3. zauważyć można, że do 2009 roku liczba osób w wieku 18 59/64 wykazywała trend rosnący o malejącym tempie wzrostu. W okresie średnie tempo zmian liczebności tej populacji wynosiło 0,94. W podziale na płeć dynamika zmian była porównywalna w obu grupach. Szacuje się, że w ch stanowiących horyzont czasowy prognozy liczba osób w podanym przedziale wiekowym wykazywać będzie trend malejący i jedynie w pierwszym roku predykcji pozostanie stabilna. Zgodnie z przewidywaniami z roku na rok liczebność prezentowanej populacji będzie maleć w tempie 0,79 w porównaniu z rokiem wcześniejszym. Oznacza to, że do 2025 roku liczba osób w wieku produkcyjnym zmniejszy się o 11,08. Zmianie ulegnie również udział tej grupy w łącznej liczbie ludności. Prognozy wskazują, że w roku zamykającym predykcję odsetek ten wynosić będzie 62,34, a więc o 5 p.p. mniej niż w 2009 roku Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku poprodukcyjnym Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym Rysunek 3.4. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w podziale na płeć w Ostrołęce Rozważając zmiany liczebności populacji osób w wieku poprodukcyjnym na uwagę zasługuje systematyczny wzrost liczby osób w tej grupie, zarówno w ch , jak i w okresie prognozy. Do 2009 roku liczba osób w wieku 60/65+ wzrosła w porównaniu z 1999 o 69,15 (w ujęciu wartościowym o osób). Szacuje się, że w przeciągu kolejnych 10 lat (porównując rok 2010 i 2020) liczebność tej grupy wzrośnie o 52,51, co świadczy o zmniejszeniu dynamiki zmian tej kategorii. W przypadku kobiet przewidywane, roczne tempo wzrostu liczby osób w tym wieku wynosić będzie od 1-2 w stosunku do roku poprzedniego ( ) do 5 (dla lat ). Analogicznie, w przypadku mężczyzn, przewidywana dynamika zmian wahać się będzie od 3 do 5. Systematyczny wzrost populacji osób w wieku poprodukcyjnym, przy stabilnej liczbie ludności ogółem przełoży się na umocnienie omawianej grupy i wzrost jej udziału w populacji mieszkańców Ostrołęki. Szacuje się, iż w 2025 roku grupa ta stanowić będzie 19,23 ogółu ludności. Oznacza to wzrost wskaźnika starości demograficznej aż o 6,6 p.p. w stosunku do 2009 roku. Podsumowując, w przypadku Ostrołęki podobnie jak w całym województwie kolejne cechować się będą zwiększonym tempem procesów starzenia. Świadczy o tym m.in. znaczący wzrost wskaźnika obciążenia ludności dorosłej ludnością w wieku poprodukcyjnym, który do 2025 roku wzrośnie aż o 19 osób w porównaniu z Wzrost odnotuje również wartość współczynnika starości demograficznej oraz wskaźnika obciążenia demograficznego (wzrost z 48 w 2009 do 69 osób w 2025). Zmianom tym towarzyszyć będzie wzrost wskaźnika maskulinizacji w grupie osób w wieku poprodukcyjnym i produkcyjnym.

14 14 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 4. Struktura demograficzna w Płocku 5 W 2009 roku Płock zamieszkiwało mieszkańców, a więc 2,42 ludności całego województwa. Miasto to, położone w podregionie ciechanowsko-płockim, zajmuje powierzchnię 88 km 2, co plasuje je na trzecim miejscu wśród miast na prawach powiatu. Gęstość zaludnienia w mieście wynosiła w 2009 roku 1438 os./km 2, a wiec o 418 osób mniej niż w zajmującej mniejszą od Płocka powierzchnię Ostrołęce. Z wyjątkiem roku 1997 i 1998, liczba mieszkańców Płocka do 2009 nie przekraczała osób, wahając się od w ch do w okresie Szacuje się, iż poziom, jaki osiągnięty został w ch zamykających dane historyczne, będzie kontynuowany w horyzoncie predykcji. Tym samym do 2025 roku przewidywany Liczba ludności ogółem Liczba kobiet Liczba mężczyzn Udział meżczyzn Rysunek 4.1. Liczba ludności ogółem w podziale na płeć w Płocku jest brak fluktuacji i stabilizacja liczby mieszkańców miasta na poziomie nieprzekraczającym osób. Bardziej szczegółowa analiza pozwala zauważyć, że populacja mieszkańców będzie wykazywać w okresie prognozy nieznaczne, dodatnie przyrosty rocznych wartości. Szacuje się jednak, że dodatnie tempo wzrostu będzie znikome i nie przekroczy 0,2 w ciągu roku. Rozważając płeć mieszkańców miasta warto podkreślić, że w populacji tej dominują kobiety. Udział mężczyzn w łącznej liczbie ludności Płocka w ch wahał się w granicach 48. Odsetek ten nie ulegnie znaczącym zmianom w okresie prognozy. Szacuje się dodatkowo, że wskaźnik feminizacji, rozumiany jako liczba kobiet przypadających na 100 mężczyzn wzrośnie do 2025 roku o 2 osoby ze 110 w 2009 roku. Rozważając funkcjonalne grupy wiekowe, warto zwrócić uwagę na stopniową redukcję liczby osób w wieku przedprodukcyjnym. W okresie liczebność tej grupy zmniejszyła się o 33,85. W omawianym przedziale czasowym dominującą grupę stanowili mężczyźni. Ich udział w ogóle Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku przedprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku przedprodukcyjnym Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym Rysunek 4.2. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w podziale na płeć w Płocku osób do 17 roku życia oscylował w granicach 51. Prognozy wskazują, że okres najbliższych 15 lat odznaczać się będzie stabilizacją liczby osób w omawianym wieku. W ch ich liczba wahać się będzie w granicach , co stanowić będzie 17 wszystkich mieszkańców Płocka. Szacuje się również, iż udział mężczyzn w całym horyzoncie predykcji będzie równy odsetkowi kobiet w badanej grupie. Analizując stosunek obu grup należy podkreślić, że do 2025 roku nieznacznie wzrośnie wskaźnik maskulinizacji wśród osób w wieku przedprodukcyjnym. W roku za- 5 Wstępną charakterystykę Płocka opracowano na podstawie następujących źródeł: US w Warszawie, Powierzchnia i ludność w 2009 r.; GUS, BDL, dane dot. ludności, [data dostępu: r.].

15 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 15 mykającym prognozę na 100 kobiet w tym wieku przypadać będzie 104 mężczyzn, czyli o 1 więcej niż w roku Liczba ludności w wieku produkcyjnym Liczba kobiet w wieku produkcyjnym Liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym Odsetek osób w wieku produkcyjnym Rysunek 4.3. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w podziale na płeć w Płocku Lata charakteryzowały się, w przypadku liczby osób w wieku produkcyjnym, nieznacznym trendem rosnącym. W okresie tym liczebność analizowanej populacji wzrosła o osób (3,85), osiągając w 2009 roku wartość osób. Zgodnie z prognozami kolejne stanowić będą jednak kontynuację tendencji spadkowej, jaka zapoczątkowana została w ostatnich ch historycznych (od 2005). W okresie średnie tempo redukcji wynosiło 0,1 rocznie. Szacuje się, iż prognozy charakteryzować się będą podobną dynamiką zmian. W efekcie w roku 2025 wielkość populacji podlegającej analizie stanowić będzie zaledwie 89,56 stanu z W okresie tym spadek liczby kobiet wyniesie 11,38 a mężczyzn 9,54. Analizując liczebność populacji osób w wieku 18 59/64 na tle ogółu mieszkańców Płocka, zauważyć można, że o ile w ch ich udział systematycznie rósł (z 63,13 do 67,36), o tyle ostatnie okresu historycznego, jak też cały okres predykcji cechować się będzie redukcją wspomnianego odsetka. Szacuje się, że do roku 2020 ulegnie on zmniejszeniu o 3,18 p.p. w stosunku do 2009 (65,89). Trendowi spadkowemu w liczbie osób w wieku produkcyjnym towarzyszyć będzie, w ch , silna tendencja rozwojowa liczebności osób w wieku 60/65+. Predykcje wskazują, że łącznie przybędzie 6731 kobiet w tym wieku (w porównaniu z 2009) i 4975 mężczyzn. Populacja osób w tym wieku zwiększy się (porównując rok Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku poprodukcyjnym Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym Rysunek 4.4. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w podziale na płeć w Płocku i 2009) aż o 57,32. W wyniku różnic w tempie zmian liczby osób poszczególnej płci znaczącym zmianom ulegnie wskaźnik maskulinizacji. W 2009 roku wynosił on 42 mężczyzn na 100 kobiet, natomiast w 2025 roku przewidywany jest jego wzrost do 53. Mimo iż udział populacji osób w wieku poprodukcyjnym nie ulegnie większym zmianom (30,20 w 2025 w porównaniu z 29,89 w 2009), obciążenie osób w wieku produkcyjnym osobami w wieku poprodukcyjnym wzrośnie. Skala zmian wywołana procesami starzenia mieszkańców Płocka uwidoczni się w m.in. postaci zmiany wartości współczynnika obciążenia demograficznego. W 2009 roku miernik ten wskazywał, iż na 100 osób w wieku 18 59/64 przypadają 24 osoby w wieku 60/65+. W 2025 obciążenie osób w wieku produkcyjnym osobami w wieku 60/65+ wzrośnie do 43.

16 16 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 5. Struktura demograficzna w Radomiu 6 Radom jest stolicą podregionu radomskiego i zarazem jednym z pięciu miast na prawach powiatu w województwie mazowieckim. W roku 2009 powierzchnię 112 km 2 zamieszkiwało osób. Gęstość zaludnienia w mieście wyniosła w tym czasie 1995 os./km 2 i była znacznie wyższa od tej jaką odnotowano w Ostrołęce i Płocku Liczba ludności ogółem Liczba kobiet Liczba mężczyzn Udział meżczyzn Rysunek 5.1. Liczba ludności ogółem w podziale na płeć w Radomiu Na podstawie rysunku 5.1. stwierdzić można, iż historyczne, obejmujące okres od 1995 do 2009, charakteryzowały się stabilną liczbą mieszkańców Radomia. Na przestrzeni tych lat łączny spadek populacji, jaki został odnotowany wyniósł 9252 osoby. Zgodnie z predykcjami do 2015 roku obserwować będzie można, nieznaczny wzrost wielkości populacji kobiet (o 0,66 w stosunku do 2009). W tym samym czasie liczba mężczyzn zamieszkujących Radom spadnie o 0,46. Szacuje się, iż do końca horyzontu prognozy liczba mieszkańców miasta zwiększy się w stosunku do stanu z 2009 roku o 1,07, czyli 2388 osób. Zmiana ta wynikać będzie z dodatniej dynamiki zmian, jaką będzie można obserwować począwszy od 2013 roku. Analizując zmiany w obrębie liczebności kobiet i mężczyzn warto podkreślić, że zarówno udział tych ostatnich w łącznej liczbie ludności, jak i relacje między obiema grupami mierzona wartością współczynnika feminizacji nie ulegnie większym zmianom. W roku 2025 pierwsza ze wspomnianych miar wyniesie 47,11, natomiast liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn osiągnie 112 (dla porównania 110 w 2009) Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku przedprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku przedprodukcyjnym Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym Rysunek 5.2. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w podziale na płeć w Radomiu Predykcje zaprezentowane na rysunku 5.2. wskazują, że tempo redukcji liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, jakie można było obserwować w ch , ulegnie znaczącemu obniżeniu w kolejnych ch. O ile w okresie historycznym roczne zmiany wielkości tej populacji wynosiły od 2 do 5, o tyle w ch tempo zmian nie będzie wyższe niż 1. Szacuje się przy tym, iż udział osób w wieku przedprodukcyjnym w ogóle mieszkańców Radomia (wskaźnik młodości demograficznej) nie będzie ulegać tak znaczącym zmianom jak w ch Predykcje wskazują, że w roku 2025 udział tej grupy wynosić będzie 17,60 ogółu ludności i będzie o 0,66 p.p. niższy niż w 2009 roku. 6 Wstępną charakterystykę Radomia opracowano na podstawie następujących źródeł: US w Warszawie, Powierzchnia i ludność w 2009 r.; GUS, BDL, dane dot. ludności, [data dostępu: r.].

17 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego Liczba ludności w wieku produkcyjnym Liczba kobiet w wieku produkcyjnym Liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym Odsetek osób w wieku produkcyjnym Rysunek 5.3. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w podziale na płeć w Radomiu Liczba osób w wieku produkcyjnym w ch wzrosła ze do osób, przy czym dodatnie przyrosty obserwować można było do 2007 roku. Począwszy od 2008 liczba mieszkańców Radomia w wieku 18 59/64 malała, przy czym redukcja ta była minimalna (0,5 rocznie). Szacuje się, iż w okresie tempo zmian populacji osób w wieku produkcyjnym zwiększy się do 1 rocznie. Przewiduje się jednocześnie zmniejszenie liczebności kobiet w tym wieku do w 2025 roku (85,96 stanu z 2009) i mężczyzn do (88,02 stanu z 2009 roku). Analizując wskaźnik maskulinizacji dostrzec można nieznaczny jego wzrost do 107,8 kobiet na 100 mężczyzn w 2025 roku (105 w 2009). Redukcja liczebności omawianej populacji przełoży się na zmniejszenie jej udziału w ogóle mieszkańców miasta. Szacuje się, że w 2015 roku osoby w wieku produkcyjnym stanowić będą 63,03 ogółu ludności, czyli o 2,05 p.p. mniej niż w 2009 roku. Do końca horyzontu predykcji udział ten zmaleje do 59, Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku poprodukcyjnym Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym Rysunek 5.4. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w podziale na płeć w Radomiu Rozważając liczbę osób w wieku 60/65+ godny uwagi jest fakt, iż w przeciwieństwie do liczebności pozostałych grup funkcjonalnych, w okresie prognozy będzie ona odnotowywać systematyczny i trwały wzrost. Prognozy wskazują na zwiększenie liczebności tej grupy aż o 22,38 do 2015 roku i o kolejne 28,48 do Zgodnie z przewidywaniami zmiany te obejmą zarówno kategorię mężczyzn, jak i kobiet. W przypadku tych pierwszych szacuje się wzrost liczebności o 79,41 (porównując rok 2009 i 2025). Jeżeli chodzi o liczbę kobiet, to zwiększy się ona o 47,98. Predykcje wskazują ponadto na znaczący wzrost wartości wskaźnika obciążenia ludności w wieku produkcyjnym osobami w wieku poprodukcyjnym. Szacuje się, że do 2015 roku wzrośnie on do 33 osób w wieku 60/65+ na 100 os. w wieku 18 59/64, natomiast w 2025 roku osiągnie wartość 46 osób. Dla porównania w roku zamykającym okres historyczny na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało zaledwie 26 osób starszych. Analiza najważniejszych trendów dla zmiennych reprezentujących procesy demograficzne, pozwala zauważyć, że w przypadku Radomia coraz silniej uwidaczniać się będą w kolejnych ch skutki procesów starzenia społeczeństwa. Znaczącej zmianie ulegną przede wszystkim wskaźniki obciążenia ludności produkcyjnej osobami w wieku przed i poprodukcyjnym. Szacuje się, że w 2025 roku na 100 osób w wieku 18 59/64 przypadać będzie o 25 osób (w pozostałych grupach wiekowych) więcej niż w 2009 roku.

18 18 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 6. Struktura demograficzna w Siedlcach 7 Siedlce są jednym z dwóch miast na prawach powiatu zlokalizowanych w podregionie ostrołęcko-siedleckim. W 2009 roku teren miasta o powierzchni 32 km 2 (o 3 km 2 większe od Ostrołęki) zamieszkiwało nieco ponad mieszkańców (1,48 ludności województwa mazowieckiego). Gęstość zaludnienia miasta wyniosła w 2009 roku 2416 os./km 2, co plasuje Siedlce na drugim miejscu po Warszawie pod względem gęstości zaludnienia. W przeciwieństwie do Radomia, liczba mieszkańców Siedlec charakteryzowała się w ch historycznych wzrostem liczby mieszkańców. W okresie od 1995 do 2009 liczebność populacji wzrosła o 3,68 z do osób. Prognozy wskazują, że w ch obserwować będzie można kontynuację trendu rosnącego w omawianej kategorii. Szacuje się, że do 2015 roku liczba mieszkańców Siedlec wzrośnie do osób (o 1, Liczba ludności ogółem Liczba kobiet Liczba mężczyzn Udział meżczyzn Rysunek 6.1. Liczba ludności ogółem w podziale na płeć w Siedlcach w stosunku do 2009). W roku 2025 spodziewane jest natomiast osiągnięcie poziomu osób. W podziale na płeć oznacza to, że będzie miał miejsce wzrost liczby kobiet o 4,92 porównując 2025 i 2009 rok. Liczba mężczyzn w tym czasie zwiększy się o 3,03. Zgodnie z predykcjami tempo wzrostu populacji Siedlec będzie najsilniejsze w pierwszych ch prognozy (od 0,29 w 2014 i 2015 do 0,45 w 2010). W długim horyzoncie czasowym dynamika zmian będzie zmniejszać się, podobnie jak roczne przyrosty liczby ludności. Lata objęte prognozą cechować będzie nieznaczny wzrost liczby osób w wieku przedprodukcyjnym. Szacuje się, że w ch liczebność tej populacji wzrośnie o 618 osób do w 2025 roku. Zmiany te będą widoczne zarówno w liczbie kobiet, w przypadku, których dynamika zmian będzie dodatnia aż do 2022 roku, jak i w liczbie Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku przedprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku przedprodukcyjnym Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym Rysunek 6.2. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w podziale na płeć w Siedlcach mężczyzn. Ci ostatni odnotowywać będą dodatnie przyrosty do 2024 roku. Oznacza to, iż w 2025 roku liczebność populacji kobiet w wieku do 17 lat stanowić będzie 101,98 stanu z 2009 roku, natomiast w przypadku mężczyzn w końcu horyzontu predykcji osiągnięty zostanie poziom o 4,16 wyższy od tego, jaki zaobserwowano w Relacja liczby mężczyzn do liczby kobiet ulegnie nieznacznej zmianie ze 108 na 100 kobiet w 2009 do 110 na 100 kobiet w roku Wstępną charakterystykę Siedlec opracowano na podstawie następujących źródeł: US w Warszawie, Powierzchnia i ludność w 2009 r.; GUS, BDL, dane dot. ludności, [data dostępu: r.].

19 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 19 Analizując liczbę osób w wieku produkcyjnym na uwagę zasługuje fakt, że w liczebność tej populacji cechowała się dodatnim tempem zmian. W okresie tym łącznie liczba mieszkańców Siedlec w wieku 18 59/64 zwiększyła się o 15,84 osiągając poziom w 2007 roku Szacuje się, że trend spadkowy, jaki zapoczątkowany został w roku 2008 będzie kontynuowany w kolejnych ch. Jedynie w 2010 roku będzie miał miejsce niewielki Liczba ludności w wieku produkcyjnym Liczba kobiet w wieku produkcyjnym Liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym Odsetek osób w wieku produkcyjnym Rysunek 6.3. Liczba ludności w wieku produkcyjnym w podziale na płeć w Siedlcach wzrost liczby osób w tym wieku o 84 osoby w porównaniu z Zgodnie w przewidywaniami z roku na rok liczebność analizowanej populacji będzie zmniejszać się o niespełna 1. W efekcie w 2025 roku przewidywana liczba osób w wieku 18 59/64 wynosić ma , z czego stanowić będą kobiety. Oznacza to tym samym spadek wielkości populacji o 10,32 porównując 2025 i 2009 rok. Malejący trend w omawianej kategorii oraz dodatnie tempo zmian liczby osób w wieku poprodukcyjnym przełoży się na zmianę wartości wskaźnika obciążenia demograficznego. Przewiduje się, że w 2025 roku na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadać będzie aż 75 osób w wieku przed i poprodukcyjnym, czyli o 24 osoby więcej niż w 2009 roku i o 16 więcej niż w 2015 roku. Ostatnią analizowaną grupę wiekową stanowią osoby w wieku poprodukcyjnym (60/65+). W 2009 roku stanowiły one 14,26 wszystkich mieszkańców Siedlec. Ich liczba w tym czasie wynosiła osoby i była o 2681 osób wyższa od stanu z 2000 roku, co wskazuje na trend rosnący. Udział mężczyzn w łącznej liczebności omawianej populacji Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku poprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku poprodukcyjnym Odsetek osób w wieku poprodukcyjnym Rysunek 6.4. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w podziale na płeć w Siedlcach wyniósł w 2009 roku jedynie 29,38, co świadczy o znaczącej dominacji kobiet w populacji osób w tym wieku. Szacuje się, że udział tej grupy będzie systematycznie rósł, tak, że w 2025 roku osoby w wieku poprodukcyjnym stanowić będą 20,66 wszystkich mieszkańców omawianego miasta. Porównując rok 2010 i 2025 spodziewany jest wzrost o 65,82. Największe, roczne przyrosty w tej grupie szacowane są na W tym czasie populacja ta będzie zwiększać się średnio o 552 osoby rocznie. W podziale na płeć spodziewany jest wzrost liczby kobiet o 25,84 ( ) i mężczyzn o 53,22. Różnice w tempie zmian obu kategorii przełożą się na zmianę wskaźnika maskulinizacji, który wzrośnie z 42 do 50 mężczyzn na 100 kobiet. Podsumowując, Siedlce podobnie jak inne miasta województwa mazowieckiego w okresie prognozy cechować będzie stały wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Towarzyszyć mu będzie stopniowy spadek liczebności populacji osób w wieku produkcyjnym, co uwidoczni się w zmianie wskaźnika obciążenia. Zgodnie z prognozami już w 2015 roku na 100 os. w wieku 18 59/64 przypadać będzie o 8 osób (w wieku 60/65+) więcej niż w 2009 (21 os.).

20 20 Prognozy struktury demograficznej województwa mazowieckiego 7. Struktura demograficzna w powiecie białobrzeskim 8 Powiat białobrzeski położony jest w podregionie radomskim. Zajmuje powierzchnię 639 km 2, z czego 96 stanowią tereny wiejskie. Na tych obszarach skupiona jest też większość mieszkańców powiatu. W 2009 roku spośród osób zamieszkujących powiat, aż stanowiły osoby mieszkające na obszarach wiejskich. Współczynnik urbanizacji, definiowany jako odsetek osób mieszkających w miastach wyniósł w tym czasie 24,32. Przeciętna gęstość zaludnienia w powiecie (53 os./km 2 ) wykazuje, podobnie jak w przypadku innych jednostek terytorialnych znaczące dysproporcje w podziale na miasto (342 os./km 2 ) i wieś (41 os./km 2 ). Spośród całego okresu historycznego jedynie w ch liczba mieszkańców powiatu przekraczała osób. Pozostałe, do 2009 włącznie odznaczały się wielkością populacji w granicach między , a osób. W tych ch liczba ludności nie wykazywała tendencji rozwojowej a przyrosty liczby mieszkańców były w tym czasie niewielkie. Prognozy wskazują, że sytuacja ta ulegnie zmianie, a cechować będzie nieznaczny trend rosnący. Szacuje się, że w przeciągu kolejnych 15 lat liczba ludności zwiększy się z w 2010 do w 2025 roku (o 2,25). Analizując zmiany liczby kobiet na uwagę zasługuje fakt, iż grupa ta cechować się będzie znacznie mniejszymi przyrostami niż populacja mężczyzn. W przypadku kobiet szacuje się, że w ch średnio w ciągu roku przybywać będą 23 osoby. Jeżeli chodzi o mężczyzn przeciętna wielkość przyrostów populacji w analogicznym przedziale czasowym wynosić będzie 50 osób. Rozpatrując liczbę osób w wieku do 17 lat włącznie należy podkreślić, że w przeciwieństwie do okresu obejmującego , horyzont predykcji będzie odznaczać się innym kierunkiem zmian. Do roku 2008 tempo spadku omawianej populacji wahało się w granicach 2 3 rocznie. Rok 2009 przyniósł znaczące osłabienie trendu spadkowego Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym Liczba kobiet w wieku przedprodukcyjnym Liczba mężczyzn w wieku przedprodukcyjnym Odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym Liczba ludności ogółem Liczba kobiet Liczba mężczyzn Udział meżczyzn Rysunek 7.1. Liczba ludności ogółem w podziale na płeć w powiecie białobrzeskim Rysunek 7.2. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym w podziale na płeć w powiecie białobrzeskim Szacuje się, że jedynie w ch spadek liczby osób w tym wieku wyniesie 1 rocznie, natomiast pozostały przedział czasowy prognozy będzie cechować się dodatnimi przyrostami, które dopiero pod koniec okresu predykcji ulegną osłabieniu. Prognozuje się jednocześnie utrzymanie wartości wskaźnika młodości demograficznej na poziomie zbliżonym do stanu obecnego, tj Zachwianiu nie ulegnie również relacja między liczbą kobiet i mężczyzn w tym przedziale wiekowym. Zgodnie z przewidywaniami współ- 8 Wstępna charakterystyka powiatu białobrzeskiego opracowana na podstawie następujących źródeł: US w Warszawie, Powierzchnia i ludność w 2009 r.; GUS, BDL, dane dot. ludności, [data dostępu: r.].