Melatonina: naturalny środek nasenny

Transkrypt

1 Melatonina: naturalny środek nasenny Gdy światło dzienne słabnie, znajdująca się w mózgu szyszynka zaczyna wydzielać melatoninę. Substancja ta jest naturalnym hormonem, który przygotowuje organizm do snu i odpoczynku 1. W rzeczywistości szyszynka jest bezpośrednio połączona z nerwami wzrokowymi: jej czynność wydzielnicza jest ściśle związana z bodźcami świetlnymi. To dlatego melatonina znana jest jako hormon regulujący zegar biologiczny, nazywany również rytmem snu i czuwania lub rytmem dobowym. To z tego właśnie powodu osoby niewidome często cierpią na problemy ze spaniem. Większość organizmów żywych syntetyzuje melatoninę. Wytwarzają ją m.in. zwierzęta, rośliny i bakterie. Pozwala im ona na przystosowywanie się do dnia i nocy, ale również pór roku. Według badaczy melatonina związana jest z pojawieniem się życia na ziemi i jest jedną z najstarszych substancji, która nie uległa zmianom od zarania dziejów. Tymczasem wiele czynników obecnych we współczesnym życiu powoduje spowolnienie lub zahamowanie jej wytwarzania: światło elektryczne, leki, fale elektromagnetyczne. Zażycie odrobiny melatoniny wieczorem przed położeniem się spać może osobom cierpiącym na bezsenność pomóc w zapadnięciu w sen, a także poprawić jego jakość. Jednak zanim się dowiesz, w jaki sposób, poznaj czynniki antymelatoninowe, gdyż najpierw należy chronić się przed nimi, aby móc poprawić swój sen. Leki Spośród wszystkich znanych czynników mogących zniszczyć naturalne rezerwy melatoniny, oprócz tytoniu i alkoholu, najbardziej niebezpieczne jest regularne zażywanie niektórych leków, a zwłaszcza środków nasennych i leków przeciwlękowych przepisywanych powszechnie przez lekarzy na poprawę jakości snu. Jest to szczególnie szokujące, gdy się uwzględni, że stosowanie tych leków dłużej niż przez miesiąc nie jest zalecane, a mimo to przyjmuje je znacząca liczba osób.

2 Jeszcze bardziej niepokojący jest fakt, że po leki te coraz częściej sięgają ludzie młodzi 6% osób poniżej 25. roku życia deklaruje ich zażywanie. Ponadto prawie połowa (49%) osób powyżej 75 lat oświadcza, że stale je zażywa, podczas gdy ta grupa leków podejrzewana jest o sprzyjanie powstawaniu niektórych chorób układu nerwowego takich jak choroba Alzheimera. Wszystko stoi na głowie Jednak środki nasenne i leki przeciwlękowe nie są oczywiście jedynymi lekami obniżającymi poziom melatoniny. Takie działanie ma również aspiryna, ibuprofen, beta-blokery, leki z grupy antagonistów wapnia, niesteroidowe leki przeciwzapalne, które systematycznie przyjmowane są przez miliony osób na całym świecie. Beta-blokery są tak bardzo skuteczne w obniżaniu stężenia melatoniny, że naukowcy używają ich w eksperymentach na zwierzętach mających na celu zahamowanie wytwarzania u nich tego hormonu. Są to leki bardzo często przepisywane na nadciśnienie tętnicze oraz niektóre zaburzenia rytmu serca (Propranolol). Dlatego przyjmujących je pacjentów nie powinno dziwić, że cierpią na bezsenność. W 1992 roku dr G.M. Braun dowiódł, że dawka o połowę niższa od zalecanej wystarczy do zatrzymania wydzielania melatoniny u człowieka 2. Pola elektromagnetyczne również powodują spadek poziomu melatoniny Jeśli do głowy gryzoni przyłożone zostanie pole magnetyczne, poziom melatoniny nie tylko zmaleje u nich o 50%, ale zaburzone zostanie również działanie wydzielającej ją szyszynki. Tak więc, jeśli mieszkasz w mieście, nieuchronnie otaczają Cię fale elektromagnetyczne pochodzące z różnych źródeł takich jak telefony komórkowe, odbiorniki radiowe, anteny przekaźnikowe sieci komórkowych, urządzenia elektryczne. Twoje ciało nie potrafi odróżniać naturalnych pól energetycznych od sztucznych. To niewidzialne zanieczyszczenie wpływa bezpośrednio na wydzielanie melatoniny, co mogłoby tłumaczyć, dlaczego zaburzenia snu są nieustannie rosnącą plagą w krajach uprzemysłowionych.

3 We Francji jedna osoba na pięć cierpi na chroniczną bezsenność, której towarzyszy zmęczenie i nadmierna senność w ciągu dnia. W Polsce dolegliwość ta może dotyczyć nawet 45% populacji 3. Troski dnia codziennego, stres, styl życia, niehigieniczny tryb życia, praca itp. nie są jedynym wytłumaczeniem. Kto i kiedy może zażywać melatoninę? Melatonina może być pomocna zwłaszcza wtedy, gdy: kładziesz się spać późno w nocy i wstajesz wcześnie rano; często budzisz się w środku nocy lub odczuwasz senność w ciągu dnia albo robisz sobie sjesty; masz problem z zasypianiem; pracujesz w godzinach nocnych lub jesteś narażony na zmiany stref czasowych (np. jako pielęgniarka czy pilot liniowy). Stosowanie suplementacji melatoniny nie powoduje krótko-, średnio- ani długoterminowego zaburzenia naturalnego wydzielania tego hormonu przez szyszynkę. Oznacza to, że melatonina nie uzależnia i nie prowadzi do przyzwyczajenia się do niej organizmu. Najważniejszą zaletą melatoniny jest zaś to, że w przeciwieństwie do leków nasennych i przeciwlękowych nie powoduje ona zaburzeń pamięci ani funkcji poznawczych. Melatonina jest substancją szczególnie skuteczną dla osób, u których po skończonym 45. roku sen jest złej jakości i które częstą budzą się w nocy. Zmiana stref czasowych Badania wykazują, że melatonina wyraźnie łagodzi objawy spowodowane zmianą stref czasowych. Pozwala ona nie tylko na szybsze zasypianie w nowym miejscu, ale także dostosowanie swojego rytmu biologicznego do czasu lokalnego. Regulując wewnętrzny zegar, melatonina zmniejsza o połowę liczbę dni złego samopoczucia po zmianie strefy czasowej.

4 To dlatego obecnie jest powszechnie stosowana przez pilotów liniowych i stewardessy. Jaką dawkę przyjmować? Aby zasnąć, mała dawka melatoniny jest bardziej skuteczna niż duża. Efekt następuje po przyjęciu 0,3 mg na pół godziny przed położeniem się spać 4. Przyjmowanie więcej niż 2 mg/dobę daje mniej skuteczny efekt i może powodować senność w ciągu następnego dnia. Toksyczność Melatonina jest uznawana przez autorytety medyczne jako produkt bardzo bezpieczny. Od 16 maja 2012 roku zezwolono firmom sprzedającym melatoninę na umieszczanie na opakowaniu informacji, o tym, że pomaga w łagodzeniu subiektywnego odczucia zespołu nagłej zmiany strefy czasowej oraz pomaga w skróceniu czasu potrzebnego na zaśnięcie (Rozporządzenie Komisji UE nr 432/2012) 5. Biorąc pod uwagę to, z jaką trudnością Bruksela udziela zezwolenia na umieszczanie tego rodzaju oświadczeń o właściwościach terapeutycznych na produktach pochodzenia naturalnego dopuszczonych do obrotu w wolnej sprzedaży, jest to bardzo solidne potwierdzenie uznania dla melatoniny. Jednakże nigdy nie należy przyjmować jej bez nadzoru lekarza w przypadku raka lub padaczki, a także, gdy przyjmujesz inne leki, w celu uniknięcia niepożądanych skutków ubocznych wynikających z interakcji między nimi. Jeżeli chcesz korzystać z działania melatoniny podczas chemioterapii, rób to wyłącznie w porozumieniu z lekarzem prowadzącym. Zachowaj również szczególną ostrożność w jej stosowaniu, jeśli kierujesz pojazdem mechanicznym czy obsługujesz ciężkie maszyny. Również kobietom w ciąży odradzam jej przyjmowanie. Gdzie ją znaleźć? Obecnie melatonina jest sprzedawana w aptekach, w sklepach internetowych, a nawet w niektórych hipermarketach. Uwaga, w przeciwieństwie do niedorzeczności czytanych w Internecie, nie istnieje melatonina pochodzenia zwierzęcego. Najczęściej jest ona pochodzenia roślinnego.

5 Zdrowia życzę! Jean-Marc Dupuis