SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE W ŚRODOWISKU PRACY
|
|
- Maciej Domański
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE W ŚRODOWISKU PRACY Rafał Górny Pracownia Zagrożeń Biologicznych Centralny Instytut Ochrony Pracy PIB Warszawa Informacja przygotowana na posiedzenie Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP w sierpniu 2013 r.
2 SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE SCB Drobnoustroje (w tym zmodyfikowane genetycznie), hodowle komórkowe, w tym prowadzone w warunkach laboratoryjnych hodowle komórek pochodzących z organizmów wielokomórkowych, wewnętrzne pasożyty ludzkie, zdolne do wywołania zakażenia, alergii lub reakcji toksycznej bezpośrednio lub poprzez wytwarzane przez nie struktury i substancje, a także komórkowe i bezkomórkowe organizmy zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału genetycznego
3 SPECYFIKA SCB
4 SCB W ŚRODOWISKU Grupa organizmów Liczba znanych gatunków Szacunkowa liczba gatunków Procent znanych gatunków Wirusy Bakterie Glony Grzyby i porosty Pierwotniaki Razem
5 ZAGROŻENIE ZAWODOWE SCB Wirusy i priony 143 Bakterie 186 Grzyby 75 Pasożyty 83 Rośliny 90 Zwierzęta 73
6 NATURALNY SKŁADNIK ŚRODOWISKA Powietrze zewnętrzne Stanowiska pracy Zwierzęta i rośliny 10% 90% Wentylacja/klimatyzacja Wyposażenie pomieszczeń
7 NIE SĄ STAŁE I CIĄGLE SIĘ ZMIENIAJĄ SCB w środowisku podlegają: mutacjom (genotypowym) zmienności (fenotypowej) ewolucji i selekcji względnej Nabywanie nowych i utrata dotychczasowych cech: mutanty bakterii odporne na antybiotyki i środki dezynfekcyjne pierwotniaki oporne na leki grzyby oporne na fungicydy
8 SIŁA ODPOWIEDZI ORGANIZMU REGUŁA WPROSTPROPORCJONALNOŚCI Wiele SCB nie podlega tej regule: kontakt lekarza z nosicielem lub chorym na WZW typu B bardzo małe dawki alergenu (mierzone w pg) mogą uczulić organizm, a także mogą wywołać lawinową i burzliwą reakcję anafilaktyczną z zejściem śmiertelnym Sytuacje odwrotne: codzienne, wieloletnie kontakty z chorymi zakaźnie lub z substancjami alergizującymi (np. pyłami w produkcji czy przetwórstwie) nie wywołują widocznych objawów
9 ZDOLNOŚĆ ORGANIZMU DO OBRONY Przeciwciała w surowicy i obrona komórkowa po zakażeniu: naturalnym sztucznym (szczepienia) Odporność bierna przeciw działaniu jadów Odczulanie naturalne lub sztuczne
10 POWSZECHNOŚĆ I SKUTKI ZDROWOTNE NARAŻENIA NA SCB
11 POWSZECHNOŚĆ NARAŻENIA NA SCB Ponad 150 specjalistycznych grup zawodowych należących do 22 kategorii gałęzi gospodarki narodowej EU-OSHA: co roku w wyniku chorób zakaźnych na świecie umiera blisko 320 tys. pracowników, z czego około 5 tys. na terenie UE Kraje UE-15: ~2 tys. przypadków rozpoznawanych chorób zawodowych jest powodowanych przez SCB Francja: 2,6 mln pracowników (czyli ~15% zatrudnionych) jest narażonych na kontakt z SCB w miejscu pracy
12 KOSZTY NARAŻENIA NA SCB Wielka Brytania: każdego roku u około 200 osób rozpoznaje się niekorzystne skutki zdrowotne powodowane przez kontakt z SCB społeczne koszty oceniane są na ~100 mln funtów USA: co roku notuje się ~250 mln infekcji dróg oddechowych, co przekłada się na: ~75 mln wizyt u lekarza, 150 mln opuszczonych dni w pracy i koszt medyczny z tym związany na ~10 mld dolarów
13 SKŁADNIKI BIOAEROZOLI I SKUTKI ZDROWOTNE ICH ODDZIAŁYWANIA czynniki wywołujące choroby zakaźne i inwazyjne (np. wirusy, bakterie, grzyby) alergeny (roślinne, zwierzęce, bakteryjne, grzybowe) toksyny i związki o podobnym do nich działaniu (np. egzo- i endotoksyny bakteryjne, mikotoksyny, glukany, lotne związki organiczne) czynniki rakotwórcze (np. aflatoksyny wytwarzane przez niektóre grzyby z rodzaju Aspergillus) immunologicznie reaktywne fragmenty ( drobne tj. submikro- i nanometryczne cząstki np. bakterii i grzybów)
14 CHOROBY ZAWODOWE W POLSCE Choroby zakaźne i pasożytnicze albo ich następstwa: Jednostka chorobowa Liczba (%) przypadków w latach 2010 r r r. Ogółem Choroby zakaźne i pasożytnicze albo ich 729 (24,9) 649 (25,3) 705 (29,4) następstwa Borelioza 564 (19,2) 483 (18,9) 532 (22,1)
15 AEROZOL BIOLOGICZNY (BIOAEROZOL)
16 DEFINICJA I SKŁAD Zbiór cząstek biologicznych rozproszonych w powietrzu lub innej fazie gazowej pojedyncze spory, pyłki roślin, komórki bakteryjne lub wirusy agregaty utworzone z kilku spor, komórek lub innego materiału biologicznego (np. alergenów ssaków) produkty lub fragmenty spor i komórek bakteryjnych (np. endotoksyny, mikotoksyny) materiał biologiczny unoszony samoistnie lub niesiony przez niebiologiczną cząstkę (np. cząstkę pyłu)
17 CECHY BIOAEROZOLI W powietrzu mogą znajdować się komórki mikroorganizmów: żywe, zdolne do wzrostu żywe, niezdolne do wzrostu martwe Przedział średnic aerodynamicznych cząstek bioaerozoli obejmuje wielkości od: nanometrycznych (np. endotoksyny bakteryjne), poprzez submikronowe (np. fragmenty komórek bakteryjnych lub grzybowych), po cząstki, których średnica może przekraczać 100µm (np. pyłki roślin)
18 WIELKOŚĆ CZĄSTEK BIOAEROZOLI 1 µm Spora grzyba Pyłki roślin Pałeczka bakterii Wirus wścieklizny
19 ZDOLNOŚCI PENETRACYJNE CZĄSTEK
20 INTERAKCJE CZĄSTEK AEROZOLI Interakcja między cząstkami aerozoli, a komórkami organizmu jest w dużym stopniu zależna od miejsca ich osadzenia się Większość inhalowanych cząstek o średnicach >10 µm są osadzane w jamie nosowo-gardłowej i związane z symptomami podrażnienia nosa, oczu Mniejsze cząstki 5-10 µm deponowane w rejonach tchawicznych mogą wywoływać reakcje astmatyczne Cząstki poniżej 5 µm mogą przedostawać się w dolne drogi oddechowe, gdzie reakcje mają tendencję do manifestacji w formie alergicznego zapalenia
21 TRWAŁOŚĆ CZĄSTEK BIOAEROZOLI Aspekty biologiczne: czasy przeżycia Legionella pneumophila Streptococcus faecalis Escherichia coli Paciorkowce Gronkowce Wirus grypy Alergeny roztoczy Spory Aspergillus, Penicillium do 15 minut minut minut do 48 godzin około 72 godzin do 3 tygodni rozpad w ciągu kilku miesięcy do 22 lat
22 BIOLOGICZNA AKTYWNOŚĆ ŻYWYCH I MARTWYCH DROBNOUSTROJÓW Żywe komórki są zdolne do rozmnażania się i posiadają metaboliczną aktywność Czynnik, by być zakaźnym, musi być żywy Reakcje alergiczne i efekty toksyczne mogą być powodowane przez żywe i martwe komórki Alergenność i toksyczność czynnika biologicznego zostaje zachowana nawet po śmierci drobnoustroju
23 WYMOGI KONTROLI SCB
24 OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO KODEKS PRACY (Dz.U. 1998, Nr 21, poz. 94 ze zm.) Dział X: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy Art. 226: Informowanie o ryzyku zawodowym Pracodawca powinien: Ocenić ryzyko dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa pracowników Podjąć środki konieczne dla ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników Poinformować pracownika o ryzyku
25 2000 Dyrektywa 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotycząca ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na czynniki biologiczne w miejscu pracy 2005 Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki Dz.U. 2005, nr 81 poz. 716 ze zm.: Dz.U. 2008, nr 48 poz. 288
26 ROZPORZĄDZENIE OKREŚLA: czym są SCB (definicja SCB ) klasyfikację i wykaz SCB wykaz prac narażających pracowników na działanie SCB szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami powodowanymi przez SCB, w tym rodzaje środków niezbędnych do zapewnienia ochrony zdrowia i życia pracowników narażonych na działanie tych czynników, zakres stosowania tych środków oraz warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia narażonych osób sposób prowadzenia rejestru prac narażających na działanie SCB i rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach oraz sposób przechowywania i przekazywania tych rejestrów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania choroby zawodowej
27 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 29 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 22 kwietnia 2005 r. (Dz. U. Nr 48, poz. 288) Zmiany: definicja SCB, wprowadzenie przepisów ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2007 r. nr 36, poz. 233) konieczność informowania przez pracodawcę inspektora sanitarnego o użyciu SCB w celach naukowo-badawczych, diagnostycznych lub przemysłowych konieczność zgłoszenia tego faktu w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, jeżeli pracodawca użył, w celach diagnostycznych, SCB z grupy 2-4 zagrożenia, przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia
28 KLASYFIKACJA SCB Grupa zagrożenia Definicja/przykłady wywołanie chorób u ludzi jest mało prawdopodobne Staphylococcus epidermidis mogą wywoływać choroby, rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej mało prawdopodobne, istnieją skuteczne metody profilaktyki lub leczenia Staphylococcus aureus, Aspergillus fumigatus mogą wywoływać ciężkie choroby, rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej bardzo prawdopodobne, istnieją skuteczne metody profilaktyki lub leczenia HBV, Mycobacterium tuberculosis wywołują ciężkie choroby, o wysokim stopniu śmiertelności, rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej bardzo prawdopodobne, nie istnieją skuteczne metody profilaktyki lub leczenia wirus Marburg, wirus Lassa
29 WYKAZ PRAC NARAŻAJĄCYCH PRACOWNIKÓW NA DZIAŁANIE SCB 1 Praca w zakładach produkujących żywność 2 Praca w rolnictwie Praca, podczas której dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub 3 produktami pochodzenia zwierzęcego 4 Praca w jednostkach ochrony zdrowia Praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub 5 diagnostycznych 6 Praca w zakładach gospodarki odpadami 7 Praca przy oczyszczaniu ścieków 8 Praca w innych okolicznościach niż wymienione w p. 1 7, podczas której jest potwierdzone narażenie na działanie czynników biologicznych
30 Najważniejsze obowiązki pracodawcy ( 7) unikanie stosowania SCB, jeżeli rodzaj prowadzonej działalności na to pozwala, poprzez jego zastąpienie innym czynnikiem biologicznym, który nie jest niebezpieczny lub jest mniej niebezpieczny dla zdrowia pracownika ograniczanie liczby pracowników narażonych lub potencjalnie narażonych na działanie SCB projektowanie procesu pracy w sposób pozwalający na uniknięcie lub zminimalizowanie uwalniania się SCB w miejscu pracy zapewnienie pracownikom środków ochrony zbiorowej lub w przypadku, gdy w inny sposób nie można uniknąć narażenia, środków ochrony indywidualnej, odpowiednich do rodzaju i poziomu narażenia zapewnienie pracownikom środków hermetyczności w celu zapobiegania i redukcji przypadkowego przeniesienia lub uwolnienia SCB stosowania znaku ostrzegającego przed zagrożeniem biologicznym
31 WZÓR ZNAKU OSTRZEGAJĄCEGO PRZED ZAGROŻENIEM BIOLOGICZNYM
32 INNE UREGULOWANIA PRAWNE DOTYCZĄCE ZAGROŻEŃ BIOLOGICZNYCH W ŚRODOWISKU PRACY Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. 2009, nr 105 poz. 869 ze zm.) W odniesieniu do SCB precyzuje, iż narażenie zawodowe podlega ocenie, przy dokonywaniu której uwzględnia się w odniesieniu do: czynników biologicznych rodzaj czynnika, ustalenie kontaktu, okresu utajenia oraz stwierdzenia mechanizmu działania lub drogi szerzenia się czynnika, bez konieczności określenia stężenia tego czynnika czynników o działaniu uczulającym (alergenów) - rodzaj czynnika i stwierdzenie kontaktu z takim czynnikiem w czasie pracy, jeżeli występował on w środowisku pracy, narzędziach pracy, surowcach, półproduktach lub gotowych wyrobach, bez konieczności określania stężenia tego czynnika
33 POLSKIE NORMY 2002 i zastąpiona 2007 PN-EN 13098: Powietrze na stanowiskach pracy wytyczne dotyczące pomiaru mikroorganizmów i endotoksyn zawieszonych w powietrzu 2004 i zastąpiona 2006 PN-EN 14031: Powietrze na stanowiskach pracy oznaczanie endotoksyn zawieszonych w powietrzu 2004 i zastąpiona 2010 PN-EN 14042: Powietrze na stanowiskach pracy przewodnik wdrażania i stosowania procedur do oceny narażenia na czynniki chemiczne i biologiczne 2005 i zastąpiona 2008 PN-EN 14583: Powietrze na stanowiskach pracy wolumetryczne urządzenia do pobierania próbek bioaerozolu wymagania i metody badań
34 NORMATYWY HIGIENICZNE DLA AEROZOLI BIOLOGICZNYCH
35 PROBLEMY ZWIĄZANE Z TWORZENIEM NORMATYWÓW Brak zadawalających danych określających relację pomiędzy narażeniem na dany SCB, a niekorzystnym efektem zdrowotnym wywołanym jego działaniem Brak możliwości identyfikacji specyficznego czynnika odpowiedzialnego za obserwowany niekorzystny efekt zdrowotny Indywidualna wrażliwość każdego organizmu Niewystarczające dane źródłowe/pomiarowe Brak standardowych przyrządów pomiarowych
36 2004 Powołanie przy Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy Zespołu Ekspertów ds. Czynników Biologicznych
37 KRYTERIA KLINICZNE NORMATYWÓW Niekorzystne efekty zdrowotne: reakcje alergiczne infekcje reakcje toksyczne niespecyficzne symptomy ( syndrom chorego budynku, syndrom szczelnego budynku czy choroba związana z budynkiem ) NARAŻENIE Istotność epidemiologiczna Dowody eksperymentalne Dowody praktyczne Liczebność i jakość SCB NIEKORZYSTNY EFEKT ZDROWOTNY
38 FILOZOFIA ŚRODOWISKOWA W sytuacji, gdy stężenie badanego SCB i związany z nim niekorzystny efekt zdrowotny nie mogą zostać skutecznie wyznaczone, wówczas poprzez wielokrotny pomiar stężenia tegoż czynnika można stworzyć normatyw higieniczny, który pozwoli ocenić jakość (czystość/stopień zanieczyszczenia) badanego środowiska, a przez to ustalić, co dla danego środowiska (lub określonego jego elementu) jest typowe i akceptowalne, a co jest nietypowe i nieakceptowalne
39 PROPOZYCJE ZALECANYCH STĘŻEŃ Czynnik mikrobiologiczny Dopuszczalne stężenie Pomieszczenia robocze zanieczyszczone pyłem organicznym Pomieszczenia mieszkalne i użyteczności publicznej Bakterie mezofilne Bakterie Gram-ujemne Termofilne promieniowce Grzyby Czynniki z grupy 3. i 4. zagrożenia Endotoksyna bakteryjna jtk/m 3 * jtk/m 3 * jtk/m 3 * jtk/m 3 * 0 jtk/m ng/m 3 (2000 JE/m 3 ) 5000 jtk/m jtk/m jtk/m jtk/m 3 0 jtk/m 3 5 ng/m 3 (50 JE/m 3 ) * Dla frakcji respirabilnej proponowane wartości powinny być o połowę niższe
40 POWIETRZE ATMOSFERYCZNE: PROPOZYCJA NOWELIZACJI PN Grzyby Składnik bioaerozolu Bakterie razem Bakterie Gram-ujemne Termofilne promieniowce Czynniki z grupy 3. i 4. zagrożenia Endotoksyna Stopień zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego Akceptowalny 5000 jtk/m jtk/m jtk/m jtk/m 3 0 jtk/m 3 50 JE/m 3 Nieakceptowalny > 5000 jtk/m 3 > 200 jtk/m 3 > 200 jtk/m 3 > 5000 jtk/m 3 0 jtk/m 3 > 50 JE/m 3
41 SCB W PROGRAMIE WIELOLETNIM POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA I WARUNKÓW PRACY ETAP II:
42 PRZEDSIĘWZIĘCIE BADAWCZE III Cel główny Rozpoznanie i scharakteryzowanie SCB powodujących kontaminację środowiska pracy, określenie metod kontroli i przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom zdrowotnym związanym z narażeniem na te czynniki oraz opracowanie na ich podstawie rozwiązań organizacyjnych i technicznych pozwalających na ograniczenie zarówno narażenia, jak i liczby osób zatrudnionych w warunkach szkodliwych dla zdrowia
43 Zanieczyszczenia mikrobiologiczne instalacji wentylacyjnych Instalacje wentylacyjne w miarę wydłużania okresu eksploatacji mogą ulegać zanieczyszczeniu i stanowić źródło mikrobiologicznego skażenia powietrza w pomieszczeniach. Istotnym elementem eksploatacji instalacji wentylacyjnych jest regularna kontrola czystości wentylacji oraz okresowe usuwanie z niej zanieczyszczeń i ewentualnie dezynfekcja.
44 Przetwarzanie biomasy do celów energetycznych Najwyższe stężenia bakterii stwierdza się w próbkach słomy, kory, trocin oraz biosurowców z owoców oliwki, a najniższe w biosurowcach w formie peletu Zakłady mechanicznej obróbki szkła Warunki sprzyjające nieswoistym reakcjom zapalnym dróg oddechowych wywołane obecnością bakterii z rodzaju Legionella w 27% próbek wody technologicznej i 50% próbek wody prysznicowej
45 Przemysł maszynowy: mgła olejowa Wysokie stężenie bakterii obecne w 28% próbek cieczy chłodzącosmarujących. Źródłem skażenia może być woda używana jako rozcieńczalnik. Dobór właściwego biocydu może zmniejszyć skażenie Leśnictwo Najwyższe ryzyko zakażenia/zarażenia patogenami odkleszczowymi (m.in. krętkami Borrelia burgdorferi) wśród pracowników eksploatacji lasu
46 Oczyszczanie promieniowaniem mikrofalowym skażonych mikrobiologicznie materiałów budowlanych i wykończeniowych Może ograniczyć przeżywalność i cytotoksyczność mikroorganizmów. Efektywny zabieg oczyszczania wymaga jakościowego rozpoznania drobnoustrojów odpowiedzialnych za korozję biologiczną Biobójcze nośniki funkcyjne w środkach ochrony indywidualnej Opracowanie metod nanoszenia na materiały tekstylne mikrokapsuł liposomowych zawierających środek bakterio- lub grzybobójczy oraz określenie warunków jego uwalniania przy zmianach ph i temperatury
47 PROFILAKTYKA ZAGROŻEŃ BIOLOGICZNYCH
48 OGÓLNE ZASADY nowoczesne systemy wentylacyjne, odpylające i hermetyzacja procesu produkcji ograniczająca emisję SCB czystość, odpowiednie warunki sanitarne i urządzenia odkażające w miejscu pracy stała opieka lekarska i badania profilaktyczne pracowników indywidualne środki ochronne dostosowane do specyfiki zagrożeń szczepienia ochronne wysoce narażonych grup pracowników oświata zdrowotna
49 PODSUMOWANIE
50 SCB ze względu na swoją różnorodność i stałe pojawianie się nowych zagrożeń, stanowią duże wyzwanie dla współczesnej teorii i praktyki zarówno w obszarze medycyny, jak i bezpieczeństwa oraz higieny pracy Ze względu na duże znaczenie w patologii zawodowej czynników biologicznych, a w szczególności bioaerozoli, celowe jest położenie większego nacisku na ilościową i jakościową kontrolę tego rodzaju zanieczyszczeń w środowisku pracy
51 KIERUNKI PRZYSZŁYCH DZIAŁAŃ
52 Upowszechnienie wiedzy o zagrożeniach powodowanych przez SCB wśród pracowników i pracodawców Upowszechnienie nowoczesnych metod analitycznych i zasad kontroli jakości higienicznej środowiska pracy zanieczyszczonego SCB Rozpoznanie i monitoring zagrożeń powodowanych przez SCB w różnych środowiskach pracy (szczególnie tych, gdzie SCB nie są przedmiotem danej czynności, ale mogą wystąpić jednocześnie z nią) Monitoring stanu środowiska pod wpływem zmian technologicznych i surowcowych w przemyśle (np. produkcja biopaliw, przetwórstwo biomasy itp.) Realizacja GIS, PIP, instytuty medycyny pracy
53 Stworzenie bazy danych o zagrożeniach biologicznych w poszczególnych sektorach gospodarki narodowej Upowszechnienie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ochron indywidualnych przeciwko SCB Realizacja CIOP-PIB
54 Nowelizacja i harmonizacja prawa polskiego w zakresie ochrony pracowników przed działaniem czynników biologicznych, w tym rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (w zakresie m.in. zmiany definicji SCB, monitoringu ilościowego i jakościowego skażenia środowiska pracy SCB, czasowych reżimów kontroli) Realizacja Ministerstwo Zdrowia
55
Występowanie szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy
Występowanie szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy W środowisku pracy mogą występować niepożądane czynniki mające bezpośredni wpływ na zdrowie i życie pracowników zatrudnionych w pośrednim
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA. Tomasz Gorzelanny
CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA Tomasz Gorzelanny PODSTAWY PRAWNE Dyrektywa Unii Europejskiej nr 2000/54/WE z 18.09.2000 r. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22.04.2005 r. w sprawie szkodliwych
Bardziej szczegółowoZagrożenia mikrobiologiczne płynące z wykorzystywania zielonej energii
Zagrożenia mikrobiologiczne płynące z wykorzystywania zielonej energii Małgorzata Gołofit-Szymczak Pracownia Zagrożeń Biologicznych, Zakład Zagrożeń Chemicznych, Pyłowych i Biologicznych, Centralny Instytut
Bardziej szczegółowoZAWODOWA EKSPOZYCJA NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE I OCHRONA PRACOWNIKÓW NARAŻONYCH NA NIE W ŚWIETLE NOWYCH PRZEPISÓW KRAJOWYCH
ZAWODOWA EKSPOZYCJA NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE I OCHRONA PRACOWNIKÓW NARAŻONYCH NA NIE W ŚWIETLE NOWYCH PRZEPISÓW KRAJOWYCH NARAŻENIE NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W ŚRODOWISKU PRACY LEGISLACJA CHOROBY ZAWODOWE
Bardziej szczegółowo3) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki
Dz.U. z 2005 nr 81 poz. 716 17.01.2011 716 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia
Bardziej szczegółowoRYZYKO ZAWODOWE ZWIĄZANE EKSPOZYCJĄ NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA
RYZYKO ZAWODOWE ZWIĄZANE EKSPOZYCJĄ NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA Katarzyna Zielińska-Jankiewicz Anna Kozajda Irena Szadkowska-Stańczyk NARAŻENIE NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE W SŁUŻBIE ZDROWIA GRUPY
Bardziej szczegółowoCzynniki niebezpieczne (urazowe) to takie czynniki, które działając na człowieka i mogą spowodować uraz (wypadek przy pracy).
Identyfikacja, analiza i ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi i niebezpiecznymi oraz ocena ryzyka związanego z tymi zagrożeniami mgr Adam Błęka Czynniki niebezpieczne (urazowe)
Bardziej szczegółowoOchrona pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi w środowisku pracy - obowiązujące akty prawne
Ochrona pracowników przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi w środowisku pracy - obowiązujące akty prawne Niektóre czynniki biologiczne w środowisku pracy stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia pracowników.
Bardziej szczegółowoINSTYTUT MEDYCYNY PRACY im. prof. J. Nofera w ŁODZI Zakład Środowiskowych Zagrożeń Zdrowia. Wprowadzenie
Wprowadzenie 1 Instytut Medycyny Pracy w Łodzi Kierownik: dr hab. Irena Szadkowska-Stańczyk, doc. IMP Pracownia Zagrożeń Biologicznych Kierownik: dr inż. Alina Buczyńska tel. : (42) 6314 575 e-mail: alina@imp.lodz.pl
Bardziej szczegółowoKatarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny
Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny 1 Zranienia i zakłucia przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
Bardziej szczegółowoKANCELARIA SEJMU Biuro Komisji Sejmowych BIULETYN. Z 37. posiedzenia. w dniu 27 sierpnia 2013 r.
KANCELARIA SEJMU Biuro Komisji Sejmowych BIULETYN Z 37. posiedzenia Rady Ochrony Pracy (IX kad.) w dniu 27 sierpnia 2013 r. Rada Ochrony Pracy (nr 37/IX kad.) 27 sierpnia 2013 r. Rada Ochrony Pracy, obradująca
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 września 2016 r. Poz. 1488 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra
Bardziej szczegółowoŚRODOWISKO PRACY W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH W ŚWIETLE AKTUALNIE OBOWIĄZUJĄCYCH PRZEPISÓW
Nr 113 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 113 Studia i Materiały Nr 31 2005 Zbigniew NĘDZA bezpieczeństwo pracy, środowisko pracy ŚRODOWISKO PRACY W ZAKŁADACH GÓRNICZYCH W ŚWIETLE
Bardziej szczegółowoObowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
Obowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Podstawowe obowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Obowiązki zawarte w Kodeksie Pracy. Pracodawca ponosi odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)
Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Dz.U.2013.696 z dnia 2013.06.19 Status: Akt
Bardziej szczegółowoInstrukcja postępowania z odpadami biologicznymi w ICHNoZiŻ UJD
INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI BIOLOGICZNYMI W INSTYTUCIE CHEMII, NAUK O ZDROWIU I ŻYWNOŚCI UNIWERSYTETU HUMANISTYCZNO-PRZYRODNICZEGO IM. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE I. Charakterystyka czynników biologicznych
Bardziej szczegółowoOcena realizacji ogólnych wymogów w kontrolowanych zakładach pracy
Ocena realizacji ogólnych wymogów w kontrolowanych zakładach pracy Lp. Kontrolowane zagadnienie 1. Czy od ostatniej kontroli nastąpiła zmiana miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, a zwłaszcza
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu
Bardziej szczegółowoTemat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi w środowisku pracy
LEKCJA 6 Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi w środowisku pracy Czas realizacji: 1 godzina lekcyjna Cele operacyjne: Uczeń po zrealizowaniu lekcji powinien: umieć określić czynniki biologiczne,
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO. pracodawców wykonujących zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO pracodawców wykonujących zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i
Bardziej szczegółowoWojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Rzeszowie
Ciągłe monitorowanie czynników rakotwórczych i mutagennych występujących w środowisku pracy w ramach sprawowanego nadzoru Państwowej Inspekcji Sanitarnej nad warunkami pracy Agnieszka Rybka, starszy asystent
Bardziej szczegółowoumożliwiających bezpieczne usuwanie i postępowanie ze skażonymi odpadami, - zapewnienia bezpiecznych warunków odkażania, czyszczenia, a w razie
WSTĘP A). Problem szkodliwych czynników biologicznych w środowisku pracy. Szkodliwe czynniki biologiczne obejmują drobnoustroje komórkowe, pasożyty wewnętrzne, jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji
Bardziej szczegółowoz dnia... w sprawie szczegółowych rodzajów środków bezpieczeństwa stosowanych w zakładach inżynierii genetycznej 2)
Projekt z dnia 17 września 2015 r. R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A Ś R O D O W I S K A 1) z dnia.... w sprawie szczegółowych rodzajów środków bezpieczeństwa stosowanych w zakładach inżynierii
Bardziej szczegółowoWdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych
Program Wieloletni Wdrażanie metod analizy środowiskowego ryzyka zdrowotnego do ustalania i przestrzegania normatywów środowiskowych Etap II Przegląd wytycznych i zalecanych rozwiązań pod kątem wykorzystania
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: LOGISTYKA W PROCESACH PRODUKCJI. Klasa 1 TLS. Opracował: Dariusz Troka. Kościerzyna rok szkolny 2015/2016. L.p. Moduł-dział.
Przedmiot: LOGISTYKA W PROCESACH PRODUKCJI Klasa TLS Opracował: Dariusz Troka Kościerzyna rok szkolny 205/206 L.p. Moduł-dział Lp. godz. Zakres treści Moduł I Lekcja organizacyjna Zapoznanie z programem
Bardziej szczegółowoSytuacja w zakresie jakości oceny i monitoringu warunków środowiska pracy przez jednostki podstawowe służby medycyny pracy
Sytuacja w zakresie jakości oceny i monitoringu warunków środowiska pracy przez jednostki podstawowe służby medycyny pracy W polskim systemie prawnym podstawę ochrony zdrowia pracowników przed niekorzystnym
Bardziej szczegółowoBHP w rolnictwie zagrożenia biologiczne i ich przeciwdziałanie.
BHP w rolnictwie zagrożenia biologiczne i ich przeciwdziałanie. Zagrożenia biologiczne są zjawiskiem bardzo powszechnym w środowisku rolniczym. Rolnicy narażeni są na ich działanie podczas wykonywania
Bardziej szczegółowoPrewencja wypadkowa w dzialaniach aniach instytucji ubezpieczeniowych
Prewencja wypadkowa w dzialaniach aniach instytucji ubezpieczeniowych Struktura wydatków instytucji ubezpieczeniowych przykład Niemiec i Polski Dzialania prewencyjne finansowane przez instytucje ubezpieczeniowe
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO - LISTA PYTAŃ KONTROLNYCH
ORGANIZACJA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO - LISTA PYTAŃ KONTROLNYCH Przedstawiona lista dotyczy podstawowych zagadnień związanych z oceną ryzyka zawodowego. Odpowiedź tak oznacza, że przyjęte
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Z A G A D N I E N I A D O E G Z A M I N U D Y P L O M O W E G O :
STUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Z A G A D N I E N I A D O E G Z A M I N U D Y P L O M O W E G O : 1. PRAWNA OCHRONA PRACY : System ochrony pracy w Polsce. Uregulowania prawne w zakresie
Bardziej szczegółowoCzynniki chemiczne rakotwórcze
Czynniki chemiczne rakotwórcze Materiał szkoleniowo- dydaktyczny opracowała: Magdalena Kozik - starszy specjalista ds. BHP Czynniki chemiczne to pierwiastki chemiczne i ich związki w takim stanie, w jakim
Bardziej szczegółowoSzkolenie okresowe - OSP. Zagrożenia wypadkowe
Zagrożenia wypadkowe 1 Zagrożenia czynnikami występującymi w procesach pracy Zagrożenie -stan środowiska pracy, który może spowodować wypadek lub chorobę Czynniki zagrożenia zawodowego dzieli się na dwie
Bardziej szczegółowoINFORMACJE DOTYCZĄCE PRAC W KONTAKCIE Z AZBESTEM
PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GRODZISKU MAZ. POWIATOWA STACJA SANITARNO - EPIDEMIOLOGICZNA W GRODZISKU MAZ. ul. Żwirki i Wigury 10, 05-825 Grodzisk Mazowiecki, e-mail: grodzisk@psse.waw.pl
Bardziej szczegółowoNiedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i
Studia Podyplomowe EFEKTYWNE UŻYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ w ramach projektu Śląsko-Małopolskie Centrum Kompetencji Zarządzania Energią Bezpieczeństwo i higiena pracy w energetyce Cz. 3 Jacek Przędzik
Bardziej szczegółowoAG AIR CONTROL SYSTEM CF
SYSTEMY UZDATNIANIA POWIETRZA W PRZEMYŚLE SPOŻYWCZYM Prezentuje: Krzysztof Szarek Warszawa, 18 października 2016r. www.anti-germ.com 1 Systemy wentylacyjne jako element odpowiadający za jakość powietrza
Bardziej szczegółowoAspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV
Aspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV Zespół Służby Medycyny Pracy i Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Centralny Zarząd Służby Więziennej Ustawa
Bardziej szczegółowoWykaz aktów prawnych dotyczących problematyki azbestowej
Załącznik nr 1 Wykaz aktów prawnych dotyczących problematyki azbestowej (źródło: Ministerstwo Gospodarki www.mg.gov.pl) Ustawy dotyczące problematyki azbestowej (stan na wrzesień 2011 r.) 1. Ustawa z dnia
Bardziej szczegółowoAnaliza mikrobiologiczna powietrza oraz zapylenia i występowania aktywnych biologicznie substancji w powietrzu m. Kielce
Analiza mikrobiologiczna powietrza oraz zapylenia i występowania aktywnych biologicznie substancji w powietrzu m. Kielce (SKRÓT) dr Krystyna Królikowska, dr Marek Kwinkowski prof. zw. dr hab. Wiesław Kaca
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr XVI/153/2016 Rady Miejskiej w Policach z dnia 23 lutego 2016 r.
UCHWAŁA Nr XVI/153/2016 Rady Miejskiej w Policach z dnia 23 lutego 2016 r. w sprawie realizacji w 2016 roku przez gminę Police programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych wśród dzieci zamieszkałych na
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr IV/18/2015 Rady Miejskiej w Policach z dnia 27 stycznia 2015 r.
UCHWAŁA Nr IV/18/2015 Rady Miejskiej w Policach z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie realizacji w 2015 roku przez gminę Police programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych wśród dzieci zamieszkałych na
Bardziej szczegółowoPrzyczyny i źródła zagrożeń epidemiologicznych podczas powodzi, sposoby doraźnego zabezpieczenia
Przyczyny i źródła zagrożeń epidemiologicznych podczas powodzi, sposoby doraźnego zabezpieczenia Andrzej Sumlet Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie Zadania stacji sanitarnoepidemiologicznych
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od Autorów... 9
Spis treści Od Autorów... 9 1. Historia bezpieczeństwa i higieny pracy... 11 1.1. Pojęcia podstawowe... 11 1.2. Przyczyny stosowania profilaktyki BHP... 13 1.3. Organizacja profilaktyki... 15 1.4. Profilaktyka
Bardziej szczegółowoWójt Gminy (-) mgr inż. Marek Jędrzejczak
ZARZĄDZENIE Nr 96(86)/07 WÓJTA GMINY WIĄZOWNA z dnia 20 sierpnia 2007 roku w sprawie zatwierdzenia Programu czasu trwania i częstotliwości przeprowadzania szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy
Bardziej szczegółowo5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U.
Załącznik nr 1 Wykaz ustaw dotyczących problematyki azbestowej stan na styczeń 2011 r. 1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) 2. Ustawa z dnia 19
Bardziej szczegółowoDyrektywa 98/79/WE. Polskie Normy zharmonizowane opublikowane do 31.12.2013 Wykaz norm z dyrektywy znajduje się również na www.pkn.
Dyrektywa 98/79/WE Załącznik nr 23 Załącznik nr 23 Polskie Normy zharmonizowane opublikowane do 31.12.2013 Wykaz norm z dyrektywy znajduje się również na www.pkn.pl Według Dziennika Urzędowego UE (2013/C
Bardziej szczegółowoZnaki ostrzegawcze: Źródło pola elektromagnetycznego
Podstawowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla użytkowników urządzeń wytwarzających pole i promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie częstotliwości 0-300 GHz. Podstawy prawne krajowe uregulowania
Bardziej szczegółowoDorota Kudzia-Karwowska SPSK-M ŚUM Katowice
Dorota Kudzia-Karwowska SPSK-M ŚUM Katowice Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 6 czerwca 2013r ; W sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi
Bardziej szczegółowoTemat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi w środowisku pracy
MODUŁ III LEKCJA 6 Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi w środowisku pracy Czas realizacji: 1 godzina lekcyjna Cele operacyjne: Uczeń po zrealizowaniu lekcji powinien: umieć określić czynniki biologiczne,
Bardziej szczegółowoDZIAŁ DZIESIĄTY Bezpieczeństwo i higiena pracy. Rozdział VI Profilaktyczna ochrona zdrowia
Stan na 01.04.2015 DZIAŁ DZIESIĄTY Bezpieczeństwo i higiena pracy Rozdział VI Profilaktyczna ochrona zdrowia Art. 226. [Dokumentacja i informacja o ryzyku zawodowym] Pracodawca: 1) ocenia i dokumentuje
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ
OPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ STUDIA STACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA - INŻYNIERSKIE Mikrobiologia Rola mikrobiologii. Świat mikroorganizmów: wirusy, bakterie, archebakterie,
Bardziej szczegółowoTaśma Uszcelniająca. Ośno II /24 87-700 Aleksandrów Kujawski
1.IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI/PREPARATU. IDENTYFIKACJA PRODUCENTA, IMPORTERA LUB DYSTRYBUTORA Informacje o produkcie Nazwa handlowa Taśma Zalecane użycie Wkładka elastyczna używana w hydroizolacji. Firma
Bardziej szczegółowoAnna Skop. Zachęcam do zapoznania się z prezentacja na temat szczepień.
W ostatnim tygodniu kwietnia obchodziliśmy Europejski Tydzień Szczepień. Jest to inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia, WHO. W związku z tą inicjatywą w naszej szkole w maju prowadzona jest kampania,
Bardziej szczegółowoSkrypt Podstawowy: Reprocesowanie Wyrobów Medycznych (M D)
Skrypt Podstawowy: Reprocesowanie Wyrobów Medycznych (M D) Część I: Zasady Higieny (Buchrieser, Miorini) 1 Zasady higieny 1.1 Higiena osobista 2 Higiena rąk 2.1 Podstawy 2.2 Środki wspomagające higienę
Bardziej szczegółowoNowe preparaty biobójcze o dużej skuteczności wobec bakterii z rodzaju Leuconostoc jako alternatywa dla coraz bardziej kontrowersyjnej formaliny.
Nowe preparaty biobójcze o dużej skuteczności wobec bakterii z rodzaju Leuconostoc jako alternatywa dla coraz bardziej kontrowersyjnej formaliny. Formaldehyd (formalina jest ok. 40% r-rem formaldehydu)
Bardziej szczegółowoDBAMY O ŚRODOWISKO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA REALIZOWANY PRZEZ SPZOZ BRZESKO
DBAMY O ŚRODOWISKO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA REALIZOWANY PRZEZ SPZOZ BRZESKO Należy pamiętać, że: Mikrobiologiczną florę środowiska szpitalnego stanowią: wirusy, bakterie, grzyby, pierwotniaki, niezwykle
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
AKTY PRAWNE SAKCJA HIGIENY PRACY PSSE W LIPSKU NAZWA NUMER ZMIANY PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. 2015 r., poz. 1412). Rozporządzenie Ministra Zdrowia
Bardziej szczegółowoKARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO
KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU NIEBEZPIECZNEGO Identyfikacja przedsiębiorstwa: Zakłady Chemiczne ANSER Sp. z o.o. Siedziba: Ul. J. Conrada 7, 01-922 Warszawa tel.: (022) 663 70 73 fax.: (022) 669 01 22
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM ZAWODOWYM
Strona 1 z 6 Opracował: Data Podpis Zweryfikował: Data Podpis Zatwierdził: Data Podpis Małgorzata Walczak, 04.01.2012 Przemysław Hirschfeld, 10.01.2012 Jarosław Ochotny, 18.06.2012 1 Cel dokumentu Celem
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok
ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka związanego z występowaniem czynników mierzalnych w środowisku pracy
1 12. Ocena ryzyka związanego z występowaniem czynników mierzalnych w środowisku pracy Ocena ryzyka związanego z występowaniem czynników mierzalnych w środowisku pracy 12.1. Ryzyko zawodowe 12.1.1. Istota
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr R-5/2006 Rektora Politechniki Lubelskiej w Lublinie z dnia 12 stycznia 2006 r.
Zarządzenie Nr R-5/2006 Rektora Politechniki Lubelskiej w Lublinie z dnia 12 stycznia 2006 r. w sprawie zasad przyznawania dodatków za pracę wykonywaną w warunkach szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia.
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5
Harmonogram zajęć z Mikrobiologii z parazytologią i Immunologii dla studentów II roku kierunku lekarskiego WL 2018/2019 GRUPA 5 GRUPY ĆWICZENIOWE 51, 52 : 8.00-10.30 Wtorek: 17.00-19.30 Data Godzina Rodzaj
Bardziej szczegółowo"Zagrożenia biologiczne w budynku" Autor: Bronisław Zyska. Rok wydania: Miejsce wydania: Warszawa
"Zagrożenia biologiczne w budynku" Autor: Bronisław Zyska Rok wydania: 1999 Miejsce wydania: Warszawa Wyczerpujący opis zagrożeń biologicznych w obiektach budowlanych i sposobów zapobiegania im. Książka
Bardziej szczegółowoZarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej
Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej Szczecin 2013 1 Wprowadzenie Ryzyko zawodowe: prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń
Bardziej szczegółowoInformacje z zakresu BHP dotyczące szlifowania węglików spiekanych
Bezpieczeństwo w obróbce skrawaniem Informacje z zakresu BHP dotyczące szlifowania węglików spiekanych Składniki Produkty na bazie spieków węglikowych zawierają węglik wolframu i kobalt, a ponadto mogą
Bardziej szczegółowoUwaga! Uprzejmie proszę o przesłanie wypełnionych Załączników do Działu Bhp i Ppoż:
Uwaga! Uprzejmie proszę o przesłanie wypełnionych Załączników do Działu Bhp i Ppoż: Kampus Banacha e-mail: Kampus Baza Pozostała e-mail: Oznaczenia: AV - wirusy GRZ - grzyby BA - bakterie ZOO - zoonozy
Bardziej szczegółowoprowadzenie ewidencji wytwarzanych odpadów wraz z kartą przekazania odpadów 1
KTO OBOWIĄZEK TERMIN PODSTAWA PRAWNA OBOWIĄZKI LEKARZA PRZEDSIĘBIORCY 1. Podmioty lecznicze lekarze prowadzący praktyki zawodowe, wytwarzający odpady medyczne, z wyjątkiem: praktyk wyłącznie w przedsiębiorstwie
Bardziej szczegółowo2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. MINISTER ZDROWIA. Projekt z dnia 27 października 2009 r.
Projekt z dnia 27 października 2009 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia. 2009 r. w sprawie wykazu specjalizacji w dziedzinach medycyny mających zastosowanie w realizacji zadań Państwowej Inspekcji
Bardziej szczegółowoLaboratorium LAKMA SAT Sp. z o.o. Silikon L do luster KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU
KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU Data sporządzenia: 20.11.2000 Data aktualizacji: 21.11.2008 1.IDENTYFIKACJA PREPARATU I IDENTYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA Nazwa wyrobu: Zastosowanie: Preparat do klejenia luster
Bardziej szczegółowoORGAN/JEDNOSTKA WŁAŚCIWA DO ZAJĘCIA SIĘ SPRAWĄ Podkarpacki Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny ul. Wierzbowa 16, Rzeszów
Zmniejszenie odległości dla usytuowania śmietnika wydawanie zgody na zachowanie odległości mniejszych niż określone w przepisach pomiędzy miejscami do gromadzenia pojemników na odpady stałe a oknami i
Bardziej szczegółowoAnna Obuchowska. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku
Anna Obuchowska Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku Ocena ryzyka zawodowego - podstawy prawne zgodnie z art. 226 Kodeksu pracy pracodawca zobowiązany jest do oceny i dokumentacji ryzyka
Bardziej szczegółowoRyzyko zawodowe i czynniki. szkodliwe dla zdrowia
Ryzyko zawodowe i czynniki szkodliwe dla zdrowia 1 Pomiary i badania czynników szkodliwych dla zdrowia 2 Najważniejsze definicje Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) (NDS może określać stężenia: pyłów.)
Bardziej szczegółowoUstawa o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Z 2007, Nr 89, 3 13.04.2007 poz. 589ze zmianami)
WYKAZ PRZEPISÓW Z ZAKRESU BEZPIECZEŃSTAWA I HIGIENY PRACY ORAZ BEZPIECZEŃSTWA PPOŻ DLA URZĘDU MIASTA PŁOCKA L.p. Nazwa aktu prawnego Z dnia: Uwagi 1 Ustawa Kodeks pracy (tekst jednolity - Dz. U. z 1998,
Bardziej szczegółowoUstawa. z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY. Dz.U. z 1998 r., nr 21, poz. 94 ze zm. DZIAŁ DZIESIĄTY BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY tekst ujednolicony przez redakcję DZIAŁ DZIESIĄTY BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Rozdział I Podstawowe obowiązki pracodawcy Art. 207. 1. Pracodawca ponosi
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy
PLAN DZIAŁANIA KT 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy PLAN DZIAŁANIA KT 157 Strona 1 STRESZCZENIE Komitet Techniczny nr 157 ds. Zagrożeń Fizycznych w Środowisku Pracy powołany został w ramach
Bardziej szczegółowoz dnia 1 grudnia 2004 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U.
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ I. PRAWO PRACY
Spis treści CZĘŚĆ I. PRAWO PRACY ROZDZIAŁ I KODEKS PRACY I PRZEPISY OGÓLNE 1. Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks 2. Ustawa z dnia 26.07.2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks 3. Ustawa z dnia 9.07.2003 r. o
Bardziej szczegółowo(Publikacja tytułów i odniesień do norm zharmonizowanych na mocy prawodawstwa harmonizacyjnego Unii) (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2015/C 226/03)
10.7.2015 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 226/43 Komunikat Komisji w ramach wdrażania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 98/79/WE z dnia 27 października 1998 r. w sprawie wyrobów medycznych
Bardziej szczegółowoBank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne. Zdrowie środowiskowe
Bank pytań na egzamin magisterski 2013/2014- kierunek Zdrowie Publiczne Zdrowie środowiskowe 1. Podaj definicję ekologiczną zdrowia i definicję zdrowia środowiskowego. 2. Wymień znane Ci czynniki fizyczne
Bardziej szczegółowoStudium podyplomowe ZARZĄDZANIE ZDROWIEM I BEZPIECZEŃSTWEM W MIEJSCU PRACY
Szkoła Zdrowia Publicznego Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera 90-950 Łódź, ul. Św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8 Studium podyplomowe ZARZĄDZANIE ZDROWIEM I BEZPIECZEŃSTWEM W MIEJSCU PRACY Program
Bardziej szczegółowoPROGRAM MINIMUM SANITARNEGO
PROGRAM MINIMUM SANITARNEGO NR DZIAŁU SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA (słuchacz powinien umieć) HASŁA PROGRAMOWE MATERIAŁ NAUCZANIA ĆWICZENIA 1 2 3 4 I - definiować składniki pokarmowe; - opisywać funkcje
Bardziej szczegółowoWYKAZ PRAC SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH
Załącznik Nr 1 Do Regulaminu Pracy Domu Pomocy Społecznej w Biskupicach WYKAZ PRAC SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH LUB SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA KOBIET Podstawa prawna : Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września
Bardziej szczegółowoustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy artykuły od 235 do 237 1
mgr Ewa Sawicka ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy artykuły od 235 do 237 1 Uwaga! Artykuł 237 Kodeksu pracy dotyczy zarówno chorób zawodowych, jak i wypadków przy pracy. Na jego podstawie zostały
Bardziej szczegółowoP6_TA-PROV(2005)0329 Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy: narażenie pracowników na promieniowanie optyczne ***II
P6_TA-PROV(2005)0329 Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo pracy: narażenie pracowników na promieniowanie optyczne ***II Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego w sprawie wspólnego stanowiska Rady mającego
Bardziej szczegółowoZALECENIA DLA PRACODAWCÓW I SŁUŻB KONTROLNYCH
ZALECENIA DLA PRACODAWCÓW I SŁUŻB KONTROLNYCH Najczęściej zadawane pytania 1. Jak interpretować pojęcie KONTAKT NARAŻENIE? Instytut Medycyny Pracy w Łodzi stoi na stanowisku, że: Przez prace w kontakcie
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD MLECZARSKI
Zdr-wet/42, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD MLECZARSKI Kontrolę
Bardziej szczegółowoZagadnienia egzaminacyjne z przedmiotu Mikrobiologia kosmetologiczna dla studentów II roku kierunku Kosmetologia
Zagadnienia egzaminacyjne z przedmiotu Mikrobiologia kosmetologiczna dla studentów II roku kierunku Kosmetologia I. Zagadnienia omawiane na wykładach. Uzupełnieniem zagadnień omawianych na wykładach są
Bardziej szczegółowoInformacja nt. sposobu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy
Informacja nt. sposobu przeprowadzenia oceny zawodowego na stanowiskach pracy Pojęcie zawodowego, zostało ustalone w dyrektywie z dnia 12 czerwca 1989 r. o wprowadzaniu środków w celu zwiększania bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoSYSTEM HACCP W GASTRONOMII HOTELOWEJ. Opracował: mgr Jakub Pleskacz
Opracował: mgr Jakub Pleskacz HACCP to skrót pierwszych liter angielskiej nazwy Hazard Analysis and Critical Control Point po polsku Analiza Zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontroli CEL SYSTEMU HACCP HACCP
Bardziej szczegółowoKARTA CHARAKTERYSTYKI
Data opracowania 02.02.2010 Wydanie : 3 Strona 1/5 KARTA CHARAKTERYSTYKI 1. Identyfikacja preparatu i identyfikacja przedsiębiorstwa 1.1. Identyfikacja preparatu Nazwa handlowa : 1.2. Zastosowanie preparatu
Bardziej szczegółowoKomunikat Komisji w ramach wdrażania dyrektywy 98/79/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wyrobów medycznych używanych do diagnozy in vitro
C 173/136 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 13.5.2016 Komunikat Komisji w ramach wdrażania dyrektywy 98/79/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wyrobów medycznych używanych do diagnozy in
Bardziej szczegółowoZASADY SZKOLEŃ PROGRAMY, SZKOLENIA W URZĘDZIE MIASTA SZCZECINEK INSTRUKTAŻ OGÓLNY
ZARZĄDZENIE Nr 54/05 Burmistrza Miasta Szczecinek z dnia 6 czerwca 005r. w sprawie określenia zasad przeprowadzania szkoleń w dziedzinie bhp Na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia chemiczne
Zanieczyszczenia chemiczne Zanieczyszczenia w środkach spożywczych Podstawa prawna: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych
Bardziej szczegółowoWykaz aktów prawnych w zakresie nadzoru higieny pracy
Wykaz aktów prawnych w zakresie nadzoru higieny pracy I. PRZEPISY O INSPEKCJI SANITARNEJ 1. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.)
Bardziej szczegółowoKarta charakterystyki mieszaniny
Strona 1 z 6 1. Identyfikacja substancji / i identyfikacja przedsiębiorstwa a. Nazwa chemiczna produktu poli(alkohol winylowy) b. Zastosowanie tworzywo drukujące w technologii FDM c. Typ chemiczny polimer
Bardziej szczegółowoPodsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon
VI.2 VI.2.1 Podsumowanie danych o bezpieczeństwie stosowania produktu leczniczego Demezon Omówienie rozpowszechnienia choroby Deksametazonu sodu fosforan w postaci roztworu do wstrzykiwań stosowany jest
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2)
Dz.U.2011.33.166 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2) (Dz. U. z dnia 16 lutego 2011 r.) Na podstawie
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACOWNIKÓW INŻYNIERYJNO-TECHNICZNYCH
RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACOWNIKÓW INŻYNIERYJNO-TECHNICZNYCH Lp. 1. Temat szkolenia Regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy: a) aktualne przepisy (z uwzględnieniem zmian),
Bardziej szczegółowo