Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki

Transkrypt

1 w numerze m.in.: Raporty z badań ankietowych społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw energetycznych Nowe instrumenty i inicjatywy społecznej odpowiedzialności biznesu Efektywność energetyczna propozycja nowej dyrektywy Komisji Europejskiej Współpraca międzynarodowa URE aktualności 03/2011 NR 3 (77) 30 września 2011 ISSN X

2 Spis treści 3/ Nowe instrumenty i inicjatywy społecznej odpowiedzialności biznesu 19/ Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw energetycznych w świetle trzecich badań ankietowych Raport 69/ Raport z badań ankietowych przedsiębiorstw ciepłowniczych 81/ Komisja Europejska za zwiększeniem oszczędności energii: propozycja nowej dyrektywy dotyczącej efektywności energetycznej 86/ Bieżąca współpraca międzynarodowa URE 89/ Tabele informacyjne taryfy dla ciepła, koncesje Szanowni Państwo! Trzeci w tym roku Biuletyn URE został w większości poświęcony społecznej odpowiedzialności biznesu w energetyce tematyce bardzo istotnej i ważnej zarówno dla przedsiębiorstw energetycznych, które chcą być postrzegane jako firmy odpowiedzialne społecznie, jak i odbiorców paliw i energii, którzy mogą uzyskać wymierne korzyści ze stosowania przez sektor energetyczny koncepcji SOB. Prezes URE aktywnie włącza się w popularyzowanie idei, a ta zyskuje coraz szersze zrozumienie wśród przedsiębiorców. Pierwszy z artykułów, autorstwa I. Figaszewskiej, odnosi się do inicjatyw i instrumentów pomagających przedsiębiorstwom energetycznym w implementacji tej koncepcji w organizacji. Autorka przybliża dostępne obecnie instrumenty oraz inicjatywy pozwalające na wdrażanie i monitorowanie postępów we wdrażaniu koncepcji SOB, jak Dobre Praktyki Sprzedawców energii elektrycznej/gazu ziemnego i Operatorów Systemów Dystrybucyjnych dokument opracowany przez Prezesa URE; międzynarodowy standard ISO 26000:2010, Guidance on social responsibility mający charakter wytycznych obejmujących bardzo wiele dziedzin z zakresu SOB; standardy serii AA1000 dotyczące zaangażowania i dialogu z interesariuszami; przykłady projektów sprzyjających i umożliwiających działania na rzecz wdrożenia SOB. Kolejnym materiałem jest trzeci już, przeprowadzony przez URE, raport z badań ankietowych na temat społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw energetycznych (energia elektryczna, gaz, ciepło), w tym spraw związanych z odbiorcami wrażliwymi społecznie, stanowiący kontynuację projektu prowadzonego w latach Ogólne wnioski, które można wyprowadzić z III badania, są odmienne od poczynionych obserwacji w pierwszym i drugim badaniu. I tak okazuje się, że w środowisku przedsiębiorców zajmujących się biznesem energetycznym koncepcja SOB się zadomowiła: jej zasady oraz idee związane z, szeroko mówiąc: filantropią, zachowaniami ekologicznie poprawnymi, troską o sprawy pracownicze są coraz lepiej znane i obecne w strategiach biznesowych firm. Nie jest rzadkością tworzenie specjalnej strategii SOB. Z praktyką jest różnie, jednak i w tej mierze zaangażowanie firm jest wyraźne i na pewno większe niż w latach poprzednich. Zachęcamy do szczegółowej analizy wyników ankiety. Zachęcamy także do zapoznania się z wynikami przeprowadzonego w URE po raz pierwszy osobnego badania ankietowego dla przedsiębiorstw ciepłowniczych (za rok 2010) w tym przypadku celem głównym badania było udzielenie odpowiedzi, czy sektor ciepłowniczy analizuje problematykę odbiorcy wrażliwego społecznie i poszukuje definicji takiego odbiorcy, a także próbowano sprawdzić, czy i w jaki sposób przedsiębiorstwa ciepłownicze działające w warunkach monopolu na rynkach lokalnych realizują idee SOB. Ankiety przesłano do 27 przedsiębiorstw ciepłowniczych na terenie całego kraju, szczegółowy opis wyników, jakie uzyskano z badań, znajduje się w raporcie ciepłowniczym. Państwa uwadze polecamy ponadto artykuł A.J. Nehrebeckiego o propozycji nowej dyrektywy Komisji Europejskiej dotyczącej efektywności energetycznej. Autor przedstawia w swoim materiale m.in.: jakie są podstawowe zadania tej dyrektywy, jakie propozycje przedstawia państwom członkowskim celem poprawy efektywności energetycznej, harmonogram jej wdrożenia. Ostatnie miesiące to okres wzmożonych i niezwykle istotnych dla przyszłości wspólnotowej energetyki wydarzeń ich opis zamieszczony jest w materiale o bieżącej współpracy międzynarodowej URE. Zachęcamy do lektury. Redakcja WYDAWCA Urząd Regulacji Energetyki ADRES REDAKCJI Warszawa, ul. Chłodna 64, tel. (0-22) , faks: (0-22) , FOTO materiały fotograficzne wykorzystano za zgodą właścicieli praw autorskich Nota copyright do artykułów zamieszczonych w Biuletynie Urzędu Regulacji Energetyki przysługuje autorom tych artykułów

3 NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII Nowe instrumenty i inicjatywy społecznej odpowiedzialności biznesu Iwona Figaszewska I. Wstęp Jak pokazały dwukrotnie przeprowadzone przez Prezesa URE badania ankietowe dotyczące koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw energetycznych 1), oczekują one od Regulatora przede wszystkim wsparcia edukacyjnego oraz pokazywania przykładów dobrych praktyk. Wychodząc tym oczekiwaniom naprzeciw, Prezes URE opracował, przy szerokiej konsultacji przedsiębiorstw energetycznych i ich stowarzyszeń, dokumenty Dobre Praktyki Sprzedawców energii elektrycznej i Operatorów Systemów Dystrybucyjnych oraz Dobre Praktyki Sprzedawców Gazu Ziemnego i Operatorów Systemów Dystrybucyjnych. Wachlarz dostępnych instrumentów oraz inicjatyw pozwalających wdrażać i monitorować 1) Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw energetycznych w świetle badań ankietowych, Zespół do Przeprowadzenia i Opracowania Badań Ankietowych Dotyczących Problematyki Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw Energetycznych, Warszawa 30 czerwca 2009 r., Biuletyn URE Nr 5/2009; Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw energetycznych w świetle drugich badań ankietowych. Raport, Zespół ds. Koordynacji Prac nad Problematyką Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw Energetycznych w URE Strefa Odbiorcy, Warszawa, 4 sierpnia 2010 r., Biuletyn URE Nr 5/2010, postępy we wdrażaniu koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (SOB) cały czas ulega zatem rozszerzeniu, np. poprzez nową normę ISO 26000, serię standardów AA1000, inicjatywę PGNiG SA i PricewaterhouseCoopers pn. Deklaracja w sprawie zrównoważonego rozwoju w branży energetycznej w Polsce, inicjatywę Pracodawców RP pn. Koalicja na rzecz odpowiedzialne go biznesu czy projekt Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, realizowany wraz z firmą doradczą Deloitte, pn. Promocja standardów społecznej odpowiedzialności w przedsiębiorstwach. W te prace wpisuje się także inicjatywa Stowarzyszenia Konsumentów Polskich pn. Dobra Umowa. II. Dobre Praktyki Prezesa URE Dobre Praktyki Sprzedawców energii elektrycznej i Operatorów Systemów Dystrybucyjnych, opublikowane 27 września 2010 r. oraz Dobre Praktyki Sprzedawców Gazu Ziemnego i Operatorów Systemów Dystrybucyjnych, opublikowane 13 października 2010 r. 2), mają na celu doskonalenie zasad postępowania przedsiębiorstw energetycznych w odniesieniu do odbiorców w gospodarstwach domowych. Mają one także pomóc przedsiębior- 2) stwom energetycznym we wdrażaniu zapisów III Pakietu Liberalizacyjnego. Określają one zasady postępowania w odniesieniu do odbiorcy w gospodarstwie domowym. Nie są to akty prawnie wiążące, lecz należy je traktować jako dokument bazowy, rekomendowany przez Prezesa URE, do wykorzystania przy opracowaniu przez przedsiębiorstwa energetyczne własnego Kodeksu Dobrych Praktyk oraz funkcjonujących w przedsiębiorstwie procedurach postępowania. Po przyjęciu Kodeksu Dobrych Praktyk przez przedsiębiorstwo stanie się on dokumentem wiążącym dla tego przedsiębiorstwa i będzie można domagać się jego respektowania. Dobrymi Praktykami zostały objęte kluczowe zagadnienia, mające istotne znaczenie dla odbiorcy w gospodarstwie domowym i budowaniu jego pozycji na rynku energii oraz gazu. Obejmują one: zagadnienia wstępne (takie jak: umowa; aktualne informacje zawarte w ofercie sprzedawcy gazu; informacje udostępniane do publicznej wiadomości przez OSD; wiadomości udostępniane na stronie internetowej oraz w siedzibie i biurach obsługi treść aktualnej oferty, stosowane wzory umów, obowiązująca taryfa i cennik); zagadnienia związane z umowami (takie jak: tryb zawarcia, zmiany treści oraz rozwiązania umowy; treść i forma umowy; zawarcie umowy; zmiana warunków umowy; rozwiązanie umowy); zagadnienia związane z obsługą odbiorcy (takie jak: przekazywanie informacji; materiały marketingowe; strona internetowa; poczta elektroniczna; telefon działania marketingowe, promocyjne, sprzedaż; sprzedaż bezpośrednia; faktury); zagadnienia związane z obowiązkami nr 3 (77) 30 września

4 PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU Operatora Systemu Dystrybucyjnego (odczyt układów pomiarowo-rozliczeniowych); zagadnienia związane ze sprawami spornymi (takie jak: spory; wnioski, reklamacje oraz zgłoszenia); zagadnienia związane ze zmianą sprzedawcy oraz związane z pozostałymi obowiązkami informacyjnymi. W strukturze spraw zgłaszanych przez odbiorców do Rzecznika Odbiorców Paliw i Energii URE w 2010 r. dominowały sprawy dotyczące zawieranych lub zawartych już umów, zwłaszcza umów sprzedaży energii czy paliw gazowych oraz umów o przyłączenie do sieci energetycznej lub gazowej 3). W tym świetle koniecznością staje się podjęcie przez przedsiębiorstwa energetyczne prac zmierzających do ustalenia wzorów umów, procedur związanych z zawieraniem, zmianą i rozwiązaniem umów czy rozstrzyganiem sporów powstałych na tle realizacji ich postanowień. Pomocą przedsiębiorstwom energetycznym może tu służyć inicjatywa Stowarzyszenia Konsumentów Polskich 4) pn. Dobra Umowa, która została uznana za najlepszą praktykę prezentowaną na targach Dobrych Praktyk CSR, zorganizowanych przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu w październiku 2010 r. Jak piszą autorzy tej inicjatywy Dobra Umowa to pakiet usług zawierający: konsultacje wzorów umów konsumenckich (także gwarancji i regulaminów) pod kątem ich zgodności z prawem oraz 3) Sprawozdanie z Prezesa URE w 2010 r., Biuletyn URE Nr 2/2011, 4) Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, to działająca od 1995 r. organizacja pożytku publicznego, szeroko rozumianym interesem konsumentów (podstawa wydania certyfikatu Dobra Umowa); wydanie certyfikatu Dobra Umowa na czas określony z prawem wykorzystania jego logo w marketingu/pr konkretnych produktów/usług, których częścią integralną są zaakceptowane przez SKP umowy. Wydaje się, że inicjatywa SKP wychodzi naprzeciw zarówno przedsiębiorstwom energetycznym, jak i odbiorcom, w zakresie możliwości posiadania i korzystania z bezpiecznych, bo sprawdzonych i zweryfikowanych pod względem ochrony praw konsumenta umów. Dla przedsiębiorstw energetycznych może to być także jeden z elementów budowania wizerunku firmy jako odpowiedzialnej społecznie. Pomocne dotychczasowe procedury Schemat 1. Dobre Praktyki propozycja implementacji Źródło: opracowanie własne. W pracy Rzecznika Odbiorców Paliw i Energii URE niejednokrotnie zwracamy się do przedsiębiorstw energetycznych z prośbą o przekazanie przyjętych procedur postępowania w różnych kwestiach. Ich analiza skłania do wniosku, że posiadane procedury stanowią bardzo dobry punkt wyjścia do wypełniania dobrych praktyk i w efekcie przyjęcia własnego Kodeksu Dobrych Praktyk. Przedsiębiorstwa energetyczne posiadają opracowane i wdrożone procedury, instrukcje czy zasady regulujące istotne kwestie odbiorców, w tym odbiorców w gospodarstwach domowych, na przykład dotyczące: postępowania przy przeprowadzaniu kontroli układów pomiarowych; demontażu liczników; wymiany legalizacyjnej liczników; wymiany reklamacyjnej liczników; przeprowadzania laboratoryjnego sprawdzenia prawidłowości działania układów pomiarowo-rozliczeniowych; kontroli poboru energii elektrycznej; postępowania przy wykrywaniu i likwidacji nielegalnego poboru; zawierania i realizacji umowy o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej; realizacji przyłączeń instalacji odbiorców do sieci; postępowania w zakresie procedur wydawania warunków przyłączenia oraz związanych z realizacją zadań inwestycyjnych dotyczących umów o przyłączenie do sieci; obsługi klientów indywidualnych; dotrzymywania zawar- 4 nr 3 (77) 30 września 2011

5 NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII tych umów i prawidłowości rozliczeń; postępowania przy windykacji należności; zarządzania wierzytelnościami; windykacji przedsądowej; zawarcia umowy kompleksowej. Proces ten może być dwuetapowy, gdzie w I etapie przeprowadza się przegląd i analizę już istniejących procedur, zaś w II etapie dokonuje się analizy treści tych procedur pod kątem rekomendowanych Dobrych Praktyk. Zachęcam zatem przedsiębiorstwa energetyczne do przeglądu, w jakim stopniu procedury są już obecnie zbieżne z Dobrymi Praktykami, gdzie należy je zmienić lub w jakich punktach wypełnić. Celem tych prac jest przyjęcie Kodeksu/Kodeksów Dobrych Praktyk, co pokazuje schemat 1 (str. 4). Na przykładzie zapisów pkt 2 Dobrych Praktyk, tj. zagadnień związanych z umowami takich jak: tryb zawarcia, zmiany treści oraz rozwiązania umowy; treść i forma umowy; zawarcie umowy; zmiana warunków umowy; rozwiązanie umowy, analizę obowiązujących procedur można także przedstawić w dwóch etapach, gdzie I etap to wskazanie obecnych procedur, zaś II etap stanowi analizę zasad zawartych w tych procedurach. Działania jakie można podjąć, przedstawia schemat 2. Należy przy tym zauważyć, że przedsiębiorstwo energetyczne nie jest zobowiązane do przyjęcia rekomendowanych przez Prezesa URE propozycji. Schemat 2. Dobre Praktyki propozycja implementacji na przykładzie Umów Źródło: opracowanie własne. Zadanie to zostanie spełnione także wówczas, gdy zostaną przyjęte własne rozwiązania. Poprzez przeprowadzenie analiz obecnie stosowanych procedur, a następnie analizę ich treści przedsiębiorstwo energetyczne powinno móc stworzyć własny Kodeks Dobrych Praktyk, będący nowym instrumentem w wachlarzu instrumentów społecznej odpowiedzialności biznesu energetycznego (SOBE) wobec odbiorcy w gospodarstwie domowym, co przedstawia schemat 3. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów także zainteresowany jest przyjmowaniem przez przedsiębiorców poszczególnych sektorów gospodarki instrumentów samoregulacyjnych, jak np. kodeksów dobrych praktyk. Podstawowym celem podejmowanych przez Prezesa UOKiK działań w aspekcie Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw jest zapewnienie szerokiej ochrony konsumentom w Polsce przy jednoczesnym zachęcaniu przedsiębiorców do podnoszenia standardów swojej i dobrowolne wdrażanie koncepcji CSR (od ang. Corporate Social Responsibility) w swoich przedsiębiorstwach. Uwzględniając powyższe, Prezes UOKiK będzie podejmował działania wspierające rozwój instrumentów samoregulacyjnych. Główny nacisk zostanie położony na kwestie informacji i promocji kodeksów dobrych praktyk. Należy wyraźnie wskazywać na pozytywny wpływ rozwoju samoregulacji tak z punktu widze- Schemat 3. Dobre Praktyki Kodeks Dobrych praktyk Źródło: opracowanie własne. nr 3 (77) 30 września

6 PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU nia ochrony konsumentów, czy ujednolicania standardów prowadzonej gospodarczej, ale także korzyści, jakie z tego tytułu mogą płynąć dla przedsiębiorców jak czytamy w Polityce Konsumenckiej na lata ). Zachęcam zatem do podjęcia współpracy także z Prezesem UOKiK. III. Norma ISO listopada 2010 r. został ogłoszony przez Międzynarodową Organizację Standaryzacyjną (ISO) nowy międzynarodowy standard ISO 26000:2010, Guidance on social responsibility, który ma charakter wytycznych obejmujących bardzo wiele dziedzin z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu 6). 5) 6) Podaję za: materiałami przygotowanymi na ogłoszenie przez Ministerstwo Gospodarki Normy ISO 26000, podczas konferencji prasowej w dniu 3 listopada 2010 r.: Rafał Baniak, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, o Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw i normie ISO 26000; norma Międzynarodowa dotycząca odpowiedzialności społecznej ISO Guidance on Social Responsibility, Polski Komitet Normalizacyjny; Liliana Anam, Manager CSRinfo Register Presenter for ISO 26000; ISO komentuje Mirella Panek-Owsiańska, dyrektorka generalna Forum Odpowiedzialnego Biznesu oraz ekspertka w Komitecie Technicznym ds. Społecznej Odpowiedzialności (ISO 26000); O standardzie ISO mówi Grażyna Rokicka, prezes Stowarzyszenia Konsumentów Polskich (SKP); Standard ISO komentuje Robert Sroka ekspert do spraw CSR Pracodawców RP; Na temat standardu ISO wypowiada się Zbigniew Gajewski, Zastępca Dyrektora Generalnego PKPP Lewiatan; materiałami ze szkolenia przeprowadzonego przez CSRinfo pt. Odpowiedzialna administracja publiczna ISO 26000, przeprowadzonego w ramach szkoleń Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, r.; Premiera ISO w MG Inauguracja ISO relacja z kon- Właścicielem normy ISO jest ISO, a w Polsce Polski Komitet Normalizacyjny. 3 listopada 2010 r., w Warszawie, odbyła się zorganizowana przez Ministerstwo Gospodarki i CSRinfo konferencja inaugurująca normę ISO Patronat honorowy nad konferencją objął Prezes Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Norma jest rezultatem wieloletniego, bo trwającego od 2002 r., międzynarodowego procesu, angażującego przedstawicieli wszystkich grup interesariuszy. Celem opracowania normy było uzyskanie ogólnoświatowego porozumienia wszystkich zainteresowanych środowisk 7) w zakresie: definicji i zasad dotyczących odpowiedzialności społecznej; kluczowych obszarów i zagadnień dotyczących odpowiedzialności społecznej; wytycznych dotyczących włączania odpowiedzialności społecznej w działania całej organizacji. ISO to norma zawierająca wytyczne dotyczące odpowiedzialności społecznej. Nie zawiera ona wymagań i nie jest przeznaczona ani właściwa do stosowania do celów certyfikacji. Nie można zatem uzyskać np. Certyfikatu ISO 26000, jak ma to miejsce w przypadku innych norm ISO. ferencji Rzeczpospolita z 23 listopada 2010 r. Postaw na społeczną odpowiedzialność i realizuj siedem zadań Z. Jóźwiak; ISO Social responsibility, na Więcej na temat ISO można znaleźć na oraz 7) W skład międzynarodowej grupy roboczej wchodziło ok. 450 ekspertów i obserwatorów z 99 krajów oraz 42 organizacji międzynarodowych i regionalnych zaangażowanych w różne aspekty odpowiedzialności społecznej. Norma, jako praktyczny przewodnik po koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu, stanowi pomoc dla organizacji we wdrażaniu koncepcji zrównoważonego rozwoju i uzupełnia inne instrumenty i inicjatywy w zakresie odpowiedzialności społecznej. Opracowana jest w sposób jasny i zrozumiały, nawet dla nie specjalistów. Zakresem normy objęte są organizacje wszelkiego rodzaju prywatne i publiczne, także administracji rządowej, w krajach rozwijających się i rozwiniętych, a także w krajach przechodzących transformację ekonomiczną, niezależnie od: wielkości, położenia geograficznego, poziomu wdrażania społecznej odpowiedzialności. Norma jest obszerna i składa się z: przedmowy; wprowadzenia; zakresu; wytycznych dotyczących: terminów i definicji związanych z odpowiedzialnością społeczną; podstaw, trendów i charakterystyk odpowiedzialności społecznej; zasad i praktyk odnoszących się do odpowiedzialności społecznej; kluczowych obszarów odpowiedzialności społecznej; wdrażania i promowania zachowania odpowiedzialnego społecznie organizacji i w jej politykach oraz praktykach w obrębie jej sfery wpływu; identyfikowania interesariuszy; komunikowania zobowiązań, osiągnięć i innych informacji związanych z odpowiedzialnością społeczną; Aneksu A zawierającego przykłady dobrowolnych inicjatyw oraz narzędzi społecznej odpowiedzialności; Aneksu B wykazu użytych terminów oraz bibliografię. W jaki sposób ISO może pomóc organizacji? a choćby przez to, że sama norma jest przewodnikiem po wyżej wskazanych obszarach: 6 nr 3 (77) 30 września 2011

7 NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII terminach, zasadach, praktykach odnoszących się do odpowiedzialności społecznej. Norma przede wszystkim definiuje pojęcie społecznej odpowiedzialności biznesu, gdzie ma być on rozumiany jako odpowiedzialność organizacji za wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo oraz środowisko, poprzez przejrzyste i etyczne zachowanie, które: przyczynia się do zrównoważonego rozwoju, włączając zdrowie i dobrobyt społeczeństwa, uwzględnia oczekiwania interesariuszy (osób lub grup, które są zainteresowane decyzjami lub działaniami organizacji), jest zgodne z mającym zastosowanie prawem i spójne z międzynarodowymi normami zachowania, jest wprowadzone w całej organizacji i praktykowane w jej działaniach w obrębie jej strefy wpływów. Norma określa 7 Zasad, którymi organizacja powinna kierować się w swoim działaniu. Zasadami społecznej odpowiedzialności według ISO są: accountability co można rozumieć jako gotowość i przyjmowanie odpowiedzialności przez organizację za skutki swoich działań; transparency przejrzystość; ethical behaviour etyczne postępowanie; respect for stakeholder interests uwzględnianie oczekiwań interesariuszy; respect for the rule of law przestrzeganie prawa; respect for international norms of international behaviour poszanowanie międzynarodowych norm; respect for human rights poszanowanie praw człowieka. Lista tych Zasad nie jest wyczerpująca a przy przestrzeganiu wyżej wskazanych 7 Zasad organizacja powinna także przestrzegać zasady specyficzne dla poszczególnych obszarów, uwzględniając społeczne, środowiskowe, prawne, kulturowe oraz polityczne kwestie, a także różnorodność organizacji oraz zróżnicowanie warunków ekonomicznych. Norma określa także 7 Obszarów (core subjects) społecznej odpowiedzialności, którymi są: human rights prawa człowieka; labour practices relacje z pracownikami; the environment środowisko naturalne; fair operating practices uczciwe praktyki rynkowe; organizational governance ład organizacyjny; consumer issues kwestie konsumenckie; community involvement and development zaangażowanie społeczne i inwestycje społeczne. Każdy z tych obszarów jest opisany i zawiera listę działań i wymagań wobec społecznie odpowiedzialnej organizacji, ma także swoją osobną konstrukcję. I tak np. obszar: prawa człowieka zawiera m.in. zagadnienia odnoszące się do: dyskryminacji i grup wrażliwych, praw politycznych i prywatnych a także praw ekonomicznych, społecznych i kulturalnych, podstawowych zasad i praw w pracy; obszar relacje z pracownikami zawiera m.in. zagadnienia odnoszące się do: zatrudniania i stosunków pracy, warunków pracy i ochrony socjalnej, dialogu społecznego, zdrowia i bezpieczeństwa pracy; obszar środowisko zawiera m.in. zagadnienia odnoszące się do: zapobiegania zanieczyszczeniom, zmniejszenia zmian klimatycznych i adaptacji, ochrony środowiska, bioróżnorodności i odnowy zasobów naturalnych; obszar praktyki dobrego handlu zawiera m.in. zagadnienia odnoszące się do: przeciwdziałania korupcji, uczciwej konkurencji, promowania odpowiedzialności społecznej w łańcuchu dostaw, przestrzegania praw własności; obszar sprawy konsumenckie zawiera m.in. zagadnienia odnoszące się do: ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów, zrównoważonej konsumpcji, serwisu konsumenckiego i jego utrzymania, postanowień odnośnie składania reklamacji i skarg, ochrony danych osobowych i prywatności, dostępu do podstawowego serwisu, edukacji i świadomości konsumenckiej; obszar zaangażowanie społeczne i inwestycje społeczne zawiera m.in. zagadnienia odnoszące się do: zaangażowania społecznego, edukacji i kultury, zatrudnienia i podnoszenia kwalifikacji, zdrowia, inwestycji społecznych. Kluczowymi do stosowania normy są: 1) rozpoznanie odpowiedzialności organizacji i ustalenie jej granic (recognizing its social responsibility within its sphere of influance), w tym: wpływów, interesów i oczekiwań, obszarów społecznej odpowiedzialności oraz stref wpływów, a także 2) identyfikacja i zaangażowanie interesariuszy (identifying and engaging with its stakeholders), w tym: ich identyfikacja i wpływ na organizację. Jakie korzyści może przynieść implementacja ISO 26000? Zaangażowanie organizacji w implementację ISO może korzystnie wpłynąć, między innymi, na: przewagę konkurencyjną na rynku; dobrą opinię; możliwość przyciągnięcia i utrzymania pracowników czy członków, konsumentów, klientów lub użytkowników; opinie inwe- nr 3 (77) 30 września

8 PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU storów, właścicieli, darczyńców, sponsorów oraz środowisk finansowych; relacje z innymi organizacjami, rządem, mediami, dostawcami, klientami oraz społecznością lokalną. Norma ISO 26000, podsumowując: jest elastyczna bowiem może mieć zastosowanie do organizacji każdego rodzaju a także sama organizacja określa, które obszary się do niej odnoszą i w jakim stopniu; definiuje pojęcie społecznej odpowiedzialności biznesu ; podaje 7 Zasad oraz określa 7 Obszarów społecznie odpowiedzialnej organizacji; oferuje wytyczne społecznej odpowiedzialności; pokazuje kroki, jakie organizacja powinna wykonać, by włączyć społeczną odpowiedzialność do swojego działania; prezentuje praktyki społecznej odpowiedzialności, które organizacja może stosować; aneks do normy jest przydatny dla tych wszystkich, którzy są zainteresowani pogłębianiem wiedzy i czerpania z doświadczeń innych organizacji. Wdrażanie normy ISO nie będzie zatem procesem jednorazowym. Jest to proces ciągły, który organizacja będzie podejmować w ciągu wielu lat. Należy zatem podkreślić, że jedną z zalet tej normy jest jej elastyczność i możliwość zastosowania i dopasowania do każdej i w każdej organizacji. Inną zaletą jest to, że sama norma jest jednocześnie podręcznikiem do wdrażania zakresów i obszarów społecznej odpowiedzialności w organizacji. Norma ISO jest dostępna odpłatnie, w wersji angielskiej, francuskiej i hiszpańskiej na stronie za 192 CHF. Obecnie trwają prace nad przetłumaczeniem normy na język polski, finansowane przez Ministerstwo Gospodarki. Zamierza się zatem wprowadzić normę ISO do systemu polskich norm. W Polsce norma będzie dostępna także odpłatnie. IV. Standardy serii AA1000 Jednym z kluczowych działań do stosowania ISO jest identyfikacja i zaangażowanie interesariuszy (engaging stakeholders), w tym: ich identyfikacja i określenie wpływu na organizację. Jak to jednak zrobić? Odpowiedź na to pytanie zawarta jest w nowych na polskim rynku standardach serii AA1000 międzynarodowy standard społecznej odpowiedzialności biznesu w Polsce. Narzędzie zarządzania relacjami z interesariuszami, dostępnym bezpłatnie w języku polskim, na stronie 8). AA1000 jest jednym ze standardów społecznej odpowiedzialności biznesu, wypracowanym w 1999 r. przez Instytut na rzecz Społecznej i Etycznej Odpowiedzialności (Institute of Social 8) Podaję za: Podsumowanie konferencji AA1000 w Polsce, Pierwsza publikacja dotycząca zaangażowania i dialogu z interesariuszami, O projekcie, Standardy AA1000, AA1000 Encyklopedia CSR, AA1000 Zasady odpowiedzialności, AA1000 Weryfikacja, AA1000 Zaangażowanie interesariuszy, The AA1000 Standards, org; Standardy AA1000. Narzędzie społecznej odpowiedzialności organizacji. Przewodnik dla biznesu, na Standard AA1000. Zasady Odpowiedzialności 2008, AccountAbility, Standard AA1000 Weryfikacja 2008, AA1000 Stakeholder Engagement Standard 2011, and Ethical AccountAbility), włączający kwestie społeczne i etyczne do zarządzania strategicznego organizacji i jej. Zaangażowanie i dialog z interesariuszami są podstawową praktyką każdej odpowiedzialnej organizacji. Przedsiębiorcy napotykają tymczasem na kłopoty nie tylko na poziomie dialogu z interesariuszami, ale już na poziomie ich identyfikacji. Należy zatem wyjaśnić, że interesariuszem jest każdy na kogo firma wpływa swoją ą i kto wpływa na firmę. Przykładowi interesariusze firmy to: wewnątrz firmy pracownicy; zaś na zewnątrz firmy to dostawcy, klienci, mieszkańcy społeczności lokalnej, media, administracja publiczna i inne podmioty z szeroko rozumianego otoczenia firmy. Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu zakłada uczestnictwo interesariuszy w życiu firmy, uwzględnianie ich oczekiwań przy podejmowaniu decyzji biznesowych. Firma edukacyjno-doradcza CSRinfo i Grupa TP zainicjowały w Polsce projekt AA1000 w Polsce, którego celem jest zmiana tej sytuacji, poprzez udostępnienie przedsiębiorcom i organizacjom narzędzi, jakimi są międzynarodowe standardy AccountAbility serii AA1000, prowadzony przez CSRinfo, we współpracy z AccountAbility i Grupą TP, pod patronatem honorowym Ministerstwa Gospodarki 9). 9) Projekt zakłada: przetłumaczenie serii standardów AA1000 na j. polski i ich bezpłatne udostępnienie oraz promocję dobrej praktyki zarządzania i budowania relacji z interesariuszami, cykl bezpłatnych seminariów na temat zaangażowania interesariuszy, badanie dotyczące praktyki zaangażowania interesariuszy, konferencję, opracowanie broszury nt. standardów AA1000 oraz dedykowaną stronę internetową 8 nr 3 (77) 30 września 2011

9 NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII Projekt ten zakłada przetłumaczenie serii standardów na język polski i ich bezpłatne udostępnienie oraz promocję dobrej praktyki zaangażowania i budowania relacji z interesariuszami. Standardy dotyczą interesariuszy i wspomagają organizację w procesach zarządzania relacjami z nimi. Seria AA 1000 składa się z następujących standardów: AA1000 Zasady Odpowiedzialności (AccountAbility Principles Standard AA1000APS), AA1000 Weryfikacja (AccountAbility Assurance Standard AA1000AS), AA1000 Zaangażowanie Interesariuszy (AccountAbility Stakeholder Engagement Standard AA1000SES). Poprzez prezentację praktycznych przykładów i doświadczeń projekt zamierza zachęcać firmy do podjęcia praktyki prowadzenia dialogu z interesariuszami. Serie standardów uzupełniają Wytyczne, które zawierają informację dotyczącą tego, jak należy stosować standard oraz Przewodnik Użytkownika zawierający przykłady zastosowania standardów. W dniu 16 czerwca 2011 r., w Warszawie, podczas konferencji AA1000 międzynarodowy standard społecznej odpowiedzialności biznesu w Polsce. Narzędzie zarządzania relacjami z interesariuszami, ogłoszono polskie wersje dwóch międzynarodowych standardów z serii AA1000. Konferencja stanowiła punkt kulminacyjny projektu AA1000 w Polsce. Są to: Standard AA1000 Zasady Odpowiedzialności ) standard ten został stworzony 10) Podaję za: Standard AA1000. Zasady Odpowiedzialności 2008, w wersji przetłumaczonej na język polski, zatwierdzonej przez AccountAbility. przede wszystkim dla organizacji, które rozwijają odpowiedzialne i strategiczne podejście do zrównoważonego rozwoju, co stanowi wsparcie w rozumieniu, zarządzaniu i doskonaleniu swojej w obszarze zrównoważonego rozwoju. Celem tego standardu jest zapewnienie organizacjom uznanego na poziomie międzynarodowym, ogólnodostępnego zestawu zasad, umożliwiającego ustrukturyzowanie i usystematyzowanie sposobu, w jaki rozumieją, zarządzają, administrują, wdrażają, oceniają i komunikują swoją odpowiedzialność. Odpowiedzialność rozumiana jest przy tym jako uznanie i przyjęcie zobowiązań za skutki strategii, decyzji, działań, produktów i innej związanej z nimi aktywności organizacji, oraz przejrzystość w tym zakresie. Podstawowym założeniem jest, że odpowiedzialna organizacja podejmuje działania mające na celu: określenie strategii w oparciu o pełne zrozumienie istotnych kwestii, zagadnień oraz obaw interesariuszy i odpowiadanie na nie; określenie celów i standardów, w oparciu o które strategia i związane z nią wyniki będą zarządzane i oceniane; oraz ujawnienie wiarygodnych informacji na temat strategii, celów, standardów i wyników tym podmiotom, których działania i decyzje są uzależnione od powyższych informacji. Zawiera on trzy zasady dostarczające wskazówek w zakresie zrównoważonego rozwoju i angażowania interesariuszy: Fundamentalną Zasadę Włączania intersariuszy (Inclusivity), gdzie włączanie oznacza uczestnictwo/zaangażowanie interesariuszy w tworzeniu i osiąganiu odpowiedzialnej i strategicznej odpowiedzi na wyzwania zrównoważonego rozwoju; Zasadę Istotności (Materiality) identyfikującą istotne dla organizacji kwestie, gdzie przez istotność rozumie się ustalenie adekwatności i znaczenia danych kwestii dla organizacji i jej interesariuszy. Przy czym istotna kwestia to kwestia wpływająca na decyzje, działania i wyniki organizacji lub jej interesariuszy. Przyjmuje się przy tym, że kwestie istotne będą zmieniać się w czasie, wraz z dojrzewaniem samych kwestii i z coraz lepszą wiedzą na ich temat. Proces ustalania istotnych kwestii prowadzi do wszechstronnego i wyważonego zrozumienia oraz priorytetyzacji najistotniejszych kwestii w obszarze zrównoważonego rozwoju; oraz Zasadę Odpowiadania (Responsiveness) na kwestie podnoszone przez interesariuszy, które wpływają na wyniki organizacji, przy czym odpowiadanie, bez zbędnej zwłoki, następuje poprzez decyzje, działania i ich efekty, jak również poprzez komunikację z interesariuszami. Organizacja odpowiada swoim interesariuszom na istotne kwestie w sposób wyczerpujący i wyważony, który zależy zarówno od dojrzałości samej kwestii, jak i od dojrzałości organizacji. Proces komunikowania prowadzi do pełnej i wyważonej komunikacji z interesariuszami, która jest spójna z zakresem i stopniem, w jakim organizacja stosuje się do zapisów standardu AA1000 Zasady Odpowiedzialności. Te trzy zasady stosowane łącznie wspierają realizację Zasady Odpowiedzialności. Wspólnymi kryteriami spełnienia wymogów trzech zasad jest wdrożenie procesu zaangażowania intere- nr 3 (77) 30 września

10 PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU sariuszy, który: funkcjonuje w całej organizacji (np. na poziomie centralnym i lokalnym); jest zintegrowany z organizacją; jest ciągłym procesem, a nie jednorazowym wydarzeniem. Dodatkowymi kryteriami wdrożenia Zasady Odpowiadania są: oparcie się na wszechstronnym i wyważonym zrozumieniu oczekiwanej przez interesariuszy odpowiedzi na istotne kwestie; odpowiednie angażowanie interesariuszy; uwzględnianie związku pomiędzy stopniem zaawansowania danej kwestii a stosownością odpowiedzi na nią; ustalenie priorytetów odpowiedzi, uwzględniając istotność oraz wymagane zasoby, a także uwzględnianie terminowości odpowiedzi. Wartość zasad wynika z ich szerokiego zakresu i elastycznego stosowania. Zasady pozwalają organizacji na skoncentrowanie się na tym, co jest istotne dla jej wizji i tworzą ramy, które umożliwiają identyfikację i wykorzystanie nowych możliwości, jak również zarządzanie ryzykiem np. pozafinansowym; Standard AA1000 Weryfikacja ) u podstaw tego standardu legła potrzeba zapewnienia wiarygodności, która jest warunkiem koniecznym skutecznego raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju. Wiarygodność raportowania może zostać w znacznym stopniu zwiększona poprzez zewnętrzny, niezależny proces poświadczający, oparty o uznane, profesjonalne standardy. Jest to zatem uznany na poziomie międzynarodowym i ogólnodostępny 11) Podaję za: Standard AA1000 Weryfikacja 2008, w wersji przetłumaczonej na język polski, zatwierdzonej przez AccountAbility. standard, określający wymagania dotyczące procesu poświadczania kwestii zrównoważonego rozwoju. Skupia się on na tym co jest istotne dla organizacji i jej interesariuszy. Standard Wartość zasad wynika z ich szerokiego zakresu i elastycznego stosowania. Zasady pozwalają organizacji na skoncentrowanie się na tym, co jest istotne dla jej wizji i tworzą ramy, które umożliwiają identyfikację i wykorzystanie nowych możliwości, jak również zarządzanie ryzykiem np. pozafinansowym przeznaczony jest zatem dla osób i organizacji świadczących usługi poświadczające. Może być także stosowany przez osoby raportujące, które weryfikują zgodność ze standardem oraz użytkowników raportów i oświadczeń organizacji poświadczających, a także autorów innych standardów. Powstał właśnie w celu zapewnienia wiarygodności i jakości wyników w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju. Oferuje on kompleksowe podejście do rozliczania organizacji w zakresie zarządzania, wyników i raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju poprzez ocenę zgodności działań organizacji ze standardem AA1000 Zasady odpowiedzialności oraz poprzez ocenę jakości ujawnianych danych, dotyczących wyników w obszarze zrównoważonego rozwoju. Pozwala on także na ujęcie i umieszczenie w odpowiednim kontekście innych systemów weryfikacji i certyfikacji, odnoszących się do specyficznych aspektów zrównoważonego rozwoju, takich jak emisja gazów cieplarnianych, systemy zarządzania środowiskowego, zrównoważona gospodarka leśna czy certyfikacja sprawiedliwego handlu. Pozwala powiązać pozafinansowe aspekty zrównoważonego rozwoju z wynikami finansowymi. Z uwagi na fakt, że standard posługuje się specyficznym językiem, AccountAbility przygotowało dla jego adresatów dodatkowe wytyczne stosowania AA1000AS, dla osób świadczących usługi poświadczające, dla organizacji raportujących oraz dla interesariuszy 12). Serię standardów dopełnia Standard AA1000 Zaangażowanie Interesariuszy 13) który prezentuje proces i komponenty zaangażowania interesariuszy. Wyjaśnia on kwestie integracji zasad AccoutAbility ze strategiami i działaniami operacyjnymi organizacji oraz wskazuje miejsca zaangażowania interesariuszy. Jest to standard zawierający narzędzia umożliwiające przeprowadzenie procesu angażowania interesariuszy, w tym w formie dialogu. Podaje on liczne, praktyczne wskazówki przydatne menedżerom, zajmującym się budowaniem relacji z interesariuszami. Zanim jednak organizacja przejdzie do 4 etapów, z jakich składa się proces zaangażowania interesariuszy, to musi znaleźć 12) Dostępne na 13) Podaję za: AA1000 Zaangażowanie interesariuszy, AA1000 Stakeholder Engagement Standard 2011, jeszcze nie tłumaczony na j. polski, w tłumaczeniu własnym. W wersji polskiej standard powinien być dostępny na jesieni 2011 r. 10 nr 3 (77) 30 września 2011

11 NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII odpowiedzi na kluczowe pytania, które można nazwać 3W : 1W (why) dlaczego angażować interesariuszy?, czyli zrozumieć cel tych działań. Cel zaangażowania interesariuszy powinien zostać zdefiniowany. Powinna to być podstawowa praca, wykonana po to, aby zrozumieć dlaczego angażujemy interesariuszy i co chcemy przez to osiągnąć. Celem zaangażowania interesariuszy może być rozwój i doskonalenie strategii firmy lub pomoc w działaniach na poziomie operacyjnym. Interesariusze powinni zostać włączeni do prac, już na etapie definiowania celu ich angażowania; 2W (what) określić zakres tych działań, który powinien także zostać zdefiniowany, poprzez: określenie przedmiotu prac, wymagających zaangażowania interesariuszy; wskazanie struktur organizacji (cała organizacja, regiony geograficzne, samodzielne oddziały, jednostki operacyjne) oraz związanych z nimi prac, produktów, serwisu (całego asortymentu czy wyspecyfikowanych produktów czy usług) wymagających zaangażowania interesariuszy a także określenie ram czasowych zaangażowania interesariuszy (długo- czy krótkoterminowe, czy oba horyzonty czasowe). Także i w tym przypadku interesariusze powinni zostać włączeni do prac, już na etapie definiowania zakresu i horyzontu czasowego ich zaangażowania; oraz 3W (who) należy wskazać kto powinien zostać włączony do tych prac, adekwatnie do określonego celu, zakresu oraz horyzontu czasowego. Standard przedstawia cztery etapy procesu zaangażowania interesariuszy: 1) planowanie procesu gdzie następuje charakterystyka interesariuszy (grup interesariuszy, przedstawicieli interesariuszy Zaangażowanie interesariuszy powinno być precyzyjnie przemyślane, zaplanowane i przeprowadzone, aby było skuteczne i nie zniweczyło ich zaangażowania indywidualnych), która poddawana jest ciągłym aktualizacjom podczas całego procesu. Na tym etapie powinny zostać określone: poziom/poziomy zaangażowania interesariuszy (konsultacje, negocjacje, współpraca, wpływ decyzyjny); metoda /metody zaangażowania interesariuszy, adekwatne do określonego celu i zakresu podejmowanych prac; plan zaangażowania interesariuszy; oraz wskaźniki pozwalające na określenie oraz zmianę postępu w angażowaniu interesariuszy; 2) przygotowanie zasobów na tym etapie powinny zostać określone siły i środki niezbędne do skutecznego zaangażowania interesariuszy, przy czym powinno także zostać oszacowane ryzyko związane z takim zaangażowaniem, polegające np. na powstaniu sytuacji konfliktowych pomiędzy interesariuszami, braku woli zaangażowania się interesariuszy w dany proces czy braku równowagi między silnymi i słabymi grupami interesariuszy; 3) wdrożenie opracowanego planu gdzie interesariusze zostaną zaproszeni do współpracy, przy czym w zaproszeniu do współpracy musi zostać wyraźnie określony cel i zakres ich zaangażowania, podane ramy czasowe, praktyczne informacje dotyczące tego procesu czy spodziewane korzyści. Zaangażowani interesariusze powinni otrzymywać, we właściwym czasie, przygotowane przez organizację opracowania w zakresie ich zaangażowania. W początkowym okresie współpracy powinny zostać opracowane zasady tej współpracy, przyjęte przez wszystkich zaangażowanych interesariuszy. W wyniku zaangażowania interesariuszy może nastąpić zmiana celów i zakresu ich zaangażowania. Podczas tego etapu prac zaangażowanie interesariuszy powinno być dokumentowane wraz z odnotowaniem złożonych zapytań, propozycji, rekomendacji, uzgodnionych decyzji i działań. W wyniku wypracowanych przez interesariuszy zagadnień powinien zostać opracowany plan działań wskazujący w jaki sposób firma odpowie na zgłoszone przez interesariuszy zapytania, propozycje, rekomendacje, uzgodnione decyzje i działania. Plan działania powinien odpowiadać na wszystkie poruszone przez interesariuszy kwestie. Organizacja powinna komunikować zaangażowanym interesariuszom wszystkie swoje działania oraz przyjęty plan działań, we właściwym terminie; 4) ostatnim etapem jest działanie, przegląd i doskonalenie procesu organizacja powinna systematycznie monitorować i dokonywać oceny tego procesu a także oceniać zaangażowanie poszczególnych interesariuszy. Na tym etapie występuje proces uczenia się organizacji, która na skutek zgłoszonych przez interesariuszy zapytań, propozycji, rekomendacji, uzgodnionych decyzji i działań, podejmuje działania dostosowawcze. Organizacja powinna także publikować raport z zaangażowania interesariuszy. Jak widać, zaangażowanie interesariuszy powinno być precyzyjnie przemyślane, zaplanowane i przeprowadzone, aby było skuteczne i nie zniweczyło ich zaangażowania. Jest to proces ciągły nr 3 (77) 30 września

12 PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU i można powiedzieć że dynamiczny, podlegający stałym zmianom wraz ze zmianami zachodzącymi w organizacji i zaangażowaniu interesariuszy. Standard ten może być wykorzystywany samodzielnie lub jako mechanizm do osiągnięcia wymagań związanych z angażowaniem interesariuszy, określonym w innych standardach, np. ISO Korzyści z przyjęcia standardów AA1000 jest wiele, i same standardy je wskazują, a są nimi możliwości: 1) określenia strategii w oparciu o pełne zrozumienie istotnych kwestii, zagadnień oraz obaw interesariuszy i odpowiedzi na nie; 2) określenia celów i standardów, w oparciu o które strategia i związane z nią wyniki będą zarządzane i oceniane; 3) ujawnienia wiarygodnych informacji na temat strategii, celów, standardów i wyników tym podmiotom, których działania i decyzje są uzależnione od powyższych informacji; 4) odpowiedniego zaangażowania interesariuszy; proces zaangażowania interesariuszy: pozwala zidentyfikować i zrozumieć interesariuszy, ich możliwości zaangażowania, ich poglądy i oczekiwania; pozwala identyfikować, rozwijać i wdrażać stosowne, kompleksowe i wyważone strategie, plany i metody zaangażowania interesariuszy; ułatwia proces uczenia się i rozwoju organizacji; rozwija potencjał wewnętrznych interesariuszy i wspiera potencjał zewnętrznych interesariuszy do angażowania się; uwzględnia konflikty i dylematy, wynikające z rozbieżnych oczekiwań interesariuszy; 5) identyfikowania i w uczciwy sposób przedstawiania kwestii wyłonionych z szerokiego zakresu źródeł, włączając w to potrzeby i obawy interesariuszy, normy społeczne, względy finansowe, normy branżowe, efekty działań polityk organizacji oraz zrozumienie ich w kontekście zrównoważonego rozwoju; 6) ocenę adekwatności zidentyfikowanych kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju na podstawie stosownych i w jasny sposób określonych kryteriów, które są wiarygodne, przejrzyste i zrozumiałe jak również powtarzalne, dające się uzasadnić i możliwe do poddania niezależnej weryfikacji; 7) określenia wagi zidentyfikowanych kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju na podstawie kryteriów, które są wiarygodne, jasne i zrozumiale, jak również powtarzalne, dające się uzasadnić i możliwe do poddania niezależnej weryfikacji; 8) wzięcia pod uwagę zmieniającego się kontekstu zrównoważonego rozwoju oraz ewolucji samych kwestii i obaw; 9) objęcia sposobów uwzględniania konfliktów i dylematów wynikających z rozbieżnych oczekiwań interesariuszy w zakresie istotnych kwestii; 10) ustalenia priorytetów odpowiedzi interesariuszom, biorąc pod uwagę istotność oraz wymagane zasoby, przy uwzględnieniu terminowości odpowiedzi a także uwzględnienia związku pomiędzy stopniem zaawansowania danej kwestii a stosownością odpowiedzi na nią; 11) zapewnienia wiarygodności i jakości wyników w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju. Podsumowując, można powiedzieć, że zaletą standardów serii AA1000 jest to, że: 1) przedstawiają one sprawdzone know-how, pomocne w budowaniu własnych sposobów na budowanie relacji z interesariuszami, co przyczynia się do lepszego rozumienia kwestii związanych z interesariuszami i kluczowymi zasadami, jakie przyświecają budowaniu relacji z nimi oraz wpływa na wzmocnienie współpracy z interesariuszami, pozwalające między innymi na przewidywanie konfliktów i przeciwdziałanie im oraz na budowanie zaufania do organizacji; 2) pozwalają na zwiększenie wiarygodności raportowania; 3) są kompatybilne z istniejącymi na rynku zasadami zawartymi w wytycznych raportowania Global Reporting Initiative czy normie ISO 26000; 4) mogą być stosowane zarówno w firmach, jak i innych organizacjach; 5) są dostępne bezpłatnie. Organizacje, które posłużyły się standardem w jego polskim tłumaczeniu powinny poinformować o tym AccountAbility i wówczas zostaną dodane do listy użytkowników na stronie internetowej AccountAbility. CSRinfo wspólnie z partnerami projektu AA1000 w Polsce wydało pierwszą na polskim rynku publikację dedykowaną standardom AA1000 i dialogowi z interesariuszami pt. Standardy AA1000. Narzędzie społecznej odpowiedzialności organizacji. Przewodnik dla biznesu. Zawiera ona nie tylko opis standardów, ale również wnioski z pierwszej analizy przeprowadzonej wśród polskich firm. Publikacja ma charakter przewodnika, który przybliża tematykę zaangażowania i dialogu z interesariuszami 14). V. Inicjatywy w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu W pracach nad implementacją społecznej odpowiedzialności biznesu organizacje nie są osamotnione. Nie muszą samodzielnie zmagać się z definicjami, zakresami prac, identyfikacją 14) Dostępny na 12 nr 3 (77) 30 września 2011

13 NOWE INSTRUMENTY I INICJATYWY SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU PRZEDSIĘBIORSTWA ODBIORCA NA RYNKU ENERGETYCZNE ENERGII interesariuszy i budowaniem relacji z nimi czy też wyszukiwaniem przykładów dobrych praktyk innych firm. Ostatnio na polskim rynku pojawiły się inicjatywy, które sprzyjają i umożliwiają wspólne działania na rzecz wdrożenia tej koncepcji. Od 2009 r. w prace nad implementacją koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu, nie tylko przez przedsiębiorców, ale też przez administrację rządową, zaangażował się Prezes Rady Ministrów. Zarządzeniem Nr 38 Prezesa Rady Ministrów z 8 maja 2009 r. w sprawie powołania Zespołu do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw, jako organu pomocniczego Prezesa Rady Ministrów, został powołany ww. Zespół, pracujący pod przewodnictwem Rafała Baniaka Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Gospodarki. Zadaniem Zespołu jest przygotowanie rekomendacji dla administracji rządowej związanych z promocją i wprowadzeniem w życie zasad Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw. Prace Zespołu prowadzone są od lipca 2009 r., w 4 Grupach roboczych do spraw: systemu promowania CSR w Polsce; odpowiedzialnych inwestycji; CSR a edukacja; zrównoważonego rozwoju. Chcemy rozwijać społeczną odpowiedzialność przedsiębiorstw (CSR), włączając partnerów społeczno-gospodarczych w debatę o sprawach publicznych powiedział Wicepremier, Minister Gospodarki Waldemar Pawlak. 23 maja 2011 r. Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw przyjął rekomendacje w zakresie wdrażania założeń koncepcji CSR w Polsce. Dokument zostanie przekazany Prezesowi Rady Ministrów 15). Dokument ten wypracowany został z udziałem szerokiego grona ekspertów uczestniczących w pracach Zespołu i grup roboczych. Ministerstwo Gospodarki opublikowało także Plan Działań w zakresie wdrażania społecznej odpowiedzialności biznesu w Polsce na drugą połowę 2011 roku, gdyż przyjęto, że Zespół będzie kontynuował swoje prace 16). W 2009 r., na zlecenie Ministerstwa Gospodarki, został opracowany i oddany do użytkowania Zrównoważony Biznes Podręcznik dla małych i średnich przedsiębiorstw 17). Zawarte w nim informacje mają przekonać polskich przedsiębiorców, Od 2009 r. w prace nad implementacją koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu, nie tylko przez przedsiębiorców, ale też przez administrację rządową, zaangażował się Prezes Rady Ministrów że podejmowanie dobrowolnych inicjatyw w zakresie CSR może przyczynić się do wzrostu atrakcyjności i wiarygodności przedsiębiorstw na rynku międzynarodowym, plasując je wysoko wśród firm stosujących dobre praktyki biznesowe jak pisze Rafał Baniak, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, w przedmowie do Podręcznika. 15) Wicepremier Pawlak: Biznes odpowiedzialny społecznie to podstawa zrównoważonego rozwoju, 16) ) Podręcznik został opracowany przez Tomasza Gasińskiego z Det Norske Veritas i Grzegorza Piskalskiego z CentrumCSR.PL, dostępny na Ministerstwo Gospodarki, w ramach Krajowego Programu Reform Europa 2020 przedstawiło także dokument pn. CSR Społeczna Odpowiedzialność Biznesu w Polsce 18). Działania Rządu są obecnie ukierunkowane na włączenie aspektów środowiskowych, społecznych oraz z zakresu zarządzania, tzw. ESG (ang. Environment, Social, Governance) do poszczególnych strategii oraz dokumentów programowych. Rekomendacje wypracowane w ramach Zespołu do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw zostaną wykorzystane w pracach nad projektowaniem dokumentów strategicznych państwa, a w szczególności w strategiach: Innowacyjności i Efektywności Gospodarki, Rozwoju Zasobów Ludzkich, Bezpieczeństwa Energetycznego i Środowiska, Rozwoju Kapitału Społecznego, Sprawnego Państwa. Ministerstwo Gospodarki oraz Forum Odpowiedzialnego Biznesu są organizatorami konferencji pn. Wspólna odpowiedzialność jak zwiększyć obecność i skuteczność CSR w UE, która odbyła się 5 września 2011 r. w Gdańsku. 1 lipca 2011 r. Polska po raz pierwszy w historii objęła Przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej, co umożliwiło Polsce promocję założeń koncepcji społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Celem konferencji było przedstawienie znaczącej roli, jaką sektor prywatny oraz partnerzy społeczni mają do odegrania na przestrzeni najbliższych dekad w kształtowaniu warunków umożliwiających realizację aspiracji rozwojowych obecnego i przyszłych pokoleń 19). 18) Dostępny na 19) nr 3 (77) 30 września