Rynek inwestycji finansowanych ze środków private equity (cz. 1)

Transkrypt

1 Rynek inwestycji finansowanych ze środków private equity (cz. 1) Sektor private equity w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej rozwija się dynamicznie od 1990 r., a w latach okazał się być najlepszy na świecie pod względem zysków z inwestycji w fundusze PE. Polska jest, pod wieloma względami, znakomitym rynkiem dla inwestycji PE i choć uczyniła znaczny postęp na przestrzeni ostatnich 15 lat, ciągle jest jeszcze w drodze na szczyt. Mimo wszystko przyszłość wygląda dobrze dla polskiego rynku private equity. W poprzednich artykułach przeczytaliście Państwo m.in. o: światowych definicjach private equity, róŝnych formach finansowania funduszy venture capital, cyklicznym charakterze procesu inwestycyjnego private equity, jak liczyć stopę zwrotu z zainwestowanego kapitału, jakie są metody pomiaru. Dokonaliśmy równieŝ oceny porównawczej private equity m.in. z leasingiem, factoringiem, emisją akcji i kredytem bankowym. Dziś będzie mowa o strukturze branŝowej inwestycji PE w Polsce i na świecie w ostatnich latach zwłaszcza, Ŝe Polska okazuje się być jednym z najbardziej obiecujących państw w centralnej Europie. Z kolei w cz. 2 przeczytacie o rezultatach (IRR) inwestycji funduszy PE w wybrane Polskie spółki oraz, jakie były przepływy gotówkowe z funduszy private equity. Zapraszam do lektury! Nie tylko nowe technologie Private equity wspiera inwestycje o róŝnym zaangaŝowaniu techniczno-technologicznym. Nie naleŝy jednak ograniczać zastosowania PE tylko do dziedzin nowych technologii. Faktycznie kapitał tego typu jest wykorzystywany w bardzo szerokim zakresie. Polskie firmy zarządzające funduszami PE posiadają w swojej ofercie szeroki zakres obsługiwanych sektorów. Tabela 1. Struktura branŝowa inwestycji PE/VC w Polsce w latach BranŜa Wartość (tys. zł) Liczba spółek Wartość (tys. zł) Liczba spółek Telekomunikacja/Media Informatyka Elektronika-inne Biotechnologia Medycyna Energia Dobra konsumpcyjne Produkty i usługi przemysłowe Chemia i gospodarka materiałowa Automatyka przemysłowa Produkcja-inne

2 Transport Usługi finansowe Usługi-inne Rolnictwo Budownictwo Inne Inwestycje ogółem High-tech ogółem Źródło: Rocznik Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych, styczeń Najwięcej środków PE zainwestowano w branŝę telekomunikacyjną i media. Warto zauwaŝyć, Ŝe całość inwestycji w wysokie technologie w 2004 r. przypadała właśnie spółkom z branŝy telekomunikacyjnej. Znaczące środki przeznaczono równieŝ na rozwój budownictwa oraz usług finansowych (wykres 1). Wykres 1. Struktura branŝowa inwestycji PE w Polsce w 2004 r. BranŜa private equity w gospodarkach wschodzących Ŝyje w duŝej mierze z pieniędzy zagranicznych. W krajach Europy Środkowo-Wschodniej, równieŝ w Rosji, ponad 80% kapitału, który przez fundusze private equity trafia do rodzimych spółek, pochodzi od inwestorów z zagranicy. Inwestorzy, którzy lokują pieniądze w tym regionie, oczekują stopy zwrotu na poziomie 23%. PrzewaŜnie nieco wyŝszych stóp zwrotu spodziewają się na innych rynkach wschodzących. Sektor private equity w Polsce i w całej Europie Środkowo-Wschodniej rozwija się dynamicznie od 1990 r. Polska jest, pod wieloma względami, znakomitym rynkiem dla inwestycji PE. Kwitnie tu przedsiębiorczość, dominuje sektor prywatny, który w 2002 r. wytworzył 77% produkcji sprzedanej przemysłu, inflacja spadła z 585,8% rocznie w 1990 r. do 0,5% po II kw r., zaś wzrost gospodarczy sięgał w minionych latach nawet 7% rocznie. Pierwsi inwestorzy kapitałowi pojawili się na rynku polskim we wczesnych latach 90. Były to bądź fundusze finansowane z pomocowych środków publicznych z misją rozwijania sektora prywatnego (np. Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości), bądź fundusze prywatne, które sondowały ten prawdziwie wschodzący rynek (np. Invesco).

3 Od tego czasu polski rynek kapitałowy okrzepł i dziś charakteryzuje się znaczną róŝnorodnością zarówno w aspekcie biznesowym, jak i finansowym. Rozwój firmy moŝna dziś finansować z wielu źródeł - są wśród nich banki, giełda, firmy leasingowe, narodowe fundusze inwestycyjne, inwestorzy korporacyjni itp. WciąŜ jednak na tym rynku inwestorzy typu private equity odgrywają bardzo waŝną rolę wspierając dynamicznie rosnące firmy, które wymagają finansowania kapitałem. Coraz większą rolę private equity odgrywa równieŝ w transakcjach wykupu przedsiębiorstw. Polska - jednym z najbardziej obiecujących państw w centralnej Europie W stosunkowo krótkim czasie Polska i inne kraje Europy Środkowej i Wschodniej, stały się rynkiem dla dynamicznego rozwoju private equity. Zgromadzono i zainwestowano pokaźne kwoty, wiele spółek skorzystało z finansowania typu PE, tworząc dziesiątki tysięcy miejsc pracy. Fundusze zakończyły juŝ inwestycje w ponad 300 spółkach, pokazując tym samym, Ŝe pomyślne wyjście z inwestycji jest na tym rynku codziennością, a fakt, Ŝe niektóre firmy zarządzające zgromadziły kapitały do trzeciego lub nawet czwartego z kolei funduszu dowodzi, Ŝe inwestycje w Polsce przynoszą spodziewane rezultaty dla inwestorów. Rok 2004, rok wstąpienia Polski do Unii Europejskiej przyniósł pewne sygnały oŝywienia na rynku private equity, którego efekty były widoczne w latach Działające na polskim rynku firmy zarządzające funduszami pozyskały 1,4 mld PLN (303 mln EUR) na inwestycje w kolejnych latach. Środki te będą inwestowane przede wszystkim, choć nie tylko, w Polsce, bowiem pozostaje ona największym rynkiem PE w regionie o duŝym potencjale wzrostu. NaleŜy podkreślić, Ŝe środki te będą inwestowane w spółki przez kilka najbliŝszych lat. Inwestycje PE w Polsce w 2004 r. zmniejszyły się w stosunku do 2003 r.. Wyniosły 610 mln PLN (134 mln EUR), co stanowiło spadek o prawie 22% w porównaniu z 2003 r., kiedy odnotowano 779 mln PLN (177 mln EUR). Większość inwestycji trafiła do spółek dojrzałych finansując transakcje wykupowe. Po raz pierwszy od wielu lat nie było inwestycji w spółki we wczesnym etapie rozwoju. Spadek inwestycji na polskim rynku wynika częściowo ze zwiększenia aktywności inwestycyjnej w Bułgarii. Większość funduszy działających w Polsce to fundusze regionalne, a w 2004 r. kilka z nich zaangaŝowało swe środki w dwie wielkie transakcje na bułgarskim rynku. W efekcie polskie firmy zarządzające funduszami zainwestowały w 2004 r. 589 mln PLN (130 mln euro) - tyle samo, co w roku jednak zaledwie 63% tej kwoty w Polsce, resztę zagranicą, przede wszystkim właśnie w Bułgarii. Natomiast w latach fundusze skoncentrowały większą część swych inwestycji juŝ na rynku polskim. Atrakcyjność inwestycyjną polskiego rynku potwierdza fakt, Ŝe wiele firm zarządzających jest w stanie pozyskać środki do kolejnych (trzecich lub czwartych) funduszy. Fundusze dłuŝej obecne na rynku, które wyszły juŝ z wielu inwestycji, pokazały, Ŝe są w stanie uzyskać bardzo dobre zwroty na zainwestowanych środkach. To pozwala inwestorom private equity przekonać się, Ŝe Polska jest dla nich, w gruncie rzeczy, takim samym rynkiem, jak rynki innych krajów europejskich. Tabela 2. Fundusze private equity w Polsce Fundusz Nowe środki (w mln euro) Wybrane inwestycje Enterprise Investors 658 Agros (spółka spoŝywcza), Zelmer (AGD),

4 Argus Capital Innova Capital Societe Generale AM Caresbac BDG Krokus PE 250 (fundusz wystartował w XII.2006 r.) 220 (fundusz wystartował w XII.2006 r.) 150 (fundusz wystartuje w 100 (fundusz wystartuje w 100 (fundusz wystartuje w 75 (fundusz wystartuje w Opoczno (materiały budowlane) Aster City (TV kablowa) San Marzano (sieć pizzerii) Euronet (bankomaty) PolCard (usługi finansowe) Energis (operator telefoniczny) Poligrafia (drukarnia), CR Media (nadawca radiowy) Pupil (karma dla zwierząt), SPAR (sieć marketów) Ergis (tworzywa sztuczne) PWN (wydawnictwo) Helios (kina) GB (zarządzanie wierzytelnościami) Źródło: Kozińska K., Fundusze mają do zainwestowania cztery miliardy złotych Gazeta Prawna, z dnia 26 października Najwięcej, bo 650 mln EUR, ma do wydania Enterprise Investors, największa w Polsce i w Europie grupa funduszy typu private equity, która do tej pory zgromadziła 1,6 mld euro. Innova Capital ma do dyspozycji 220 mln zł, a BDG około 100 mln zł. Kilka funduszy jeszcze domyka portfele. Najwięcej inwestycji w Polsce fundusze dokonują na rynku małych i średnich firm, stąd wynika wielkość zaangaŝowania. Fundusz Invest Kredit liczy na to, Ŝe w roku 2006 zainwestuje w Polsce łącznie około 60 mln euro, co oznacza cztery większe transakcje lub kilka mniejszych. Najbardziej poszukiwane są firmy z sektorów spoŝywczego, zdrowia czy infrastruktury. Konkurencja dla banków jest duŝa, bo o wspomaganie funduszy zabiegają teŝ Fortis Bank, BZ WBK, Rabobank, Bank BPH. Autor: Sylwia Hucik Gaicka Analityk portalu inwestycje.pl

5 ŹRÓDŁA: 1. Adamowicz E., Venture capital jako forma finansowania rozwoju przedsiębiorstw w Polsce, [w:] Zarzecki D. (red.), Czas na pieniądz. Zarządzanie finansami. Inwestycje i wycena przedsiębiorstw, t. II, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin Bednarz E., Biznes na licytacji, Gazeta Prawna, z dnia 8 maja Brzezińska I., Venture capital jako źródło finansowania małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce [w:] Urbańczyk E. (red.), Strategie wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Teoria i praktyka gospodarcza, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin Chmielewska-Racławska M., Ponadprzeciętne zyski funduszy, Parkiet, z dnia 2 czerwca JeŜak J., Sałata R., Fundusze venture capital jako akcelerator rozwoju firmy - przykłady z polskiej praktyki [w:] Kapuś P. (red.), Węcławski J. (red.), Rynek finansowy. Szanse i zagroŝenia rozwoju. Zarządzanie finansami przedsiębiorstw i instytucji, t. II, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Kowalczuk K., Wystarczy wizja, a inwestorzy się znajdą, Gazeta Prawna, z dnia 17 października Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych, Rocznik 2002, Venture capital to kapitał szansy, Warszawa Kupiecka E., Zagraniczni chcą przynajmniej 6 procent premii od private equity w regionie, Parkiet, z dnia 9 maja Kozińska K., Fundusze mają do zainwestowania cztery miliardy złotych Gazeta prawna, z dnia 26 października Kowalczuk K., Wystarczy wizja, a inwestorzy się znajdą, Gazeta Prawna, z dnia 17 października Kornasiewicz: Venture capital w krajach rozwiniętych i w Polsce. CeDeWu, Warszawa 2004, s Polskie firmy dają inwestorom szansę na duŝe zyski, Rzeczpospolita, z dnia 2 czerwca Świderska J., Ocena wyników inwestycyjnych funduszy private equity w Europie [w:] Zarzecki D. (red.), Czas na pieniądz. Zarządzanie finansami. Inwestycje i wycena przedsiębiorstw, t. I, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin Tomaszkiewicz B., Zastój w fuzjach mamy za sobą Puls biznesu, z dnia 29 listopada Tamowicz P., Venture capital - kapitał na start. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Gdańsk White Paper. Policy Priorities for Private Equity. Fostering Long-Term Economic Growth. EVCA 1995 [za:] A