SYSTEM OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ JAPONII
|
|
- Adrian Górski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 SYSTEM OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ JAPONII Magdalena Trzpil ROSN CE ZAGRO ENIA W REGIONIE AZJI I PACYFIKU, SZCZEGÓLNIE ZE STRONY KOREI PÓ NOCNEJ I CHIN, UWYDATNI Y S ABOŒÆ ZDOLNOŒCI OBRONNYCH JA- PONII. ST D, TOKIO PODJÊ O DECYZJÊ O WZMOCNIENIU NARODOWYCH MECHANIZMÓW BEZPIECZEÑSTWA. JED- NYM Z PRZEJAWÓW TYCH ZMIAN JEST ZACIEŒNIANIE SOJUSZU Z USA, W TYM WSPÓLNY PROJEKT OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ. Znamienny jest rozmiar kooperacji, a przede wszystkim udzia³ finansowy Tokio w rozwoju projektu obrony przeciwrakietowej (Ballistic Missile Defense, BMD) oraz udostêpnienie japoñskim firmom zbrojeniowym technologii wojskowej USA. W konsekwencji, na przestrzeni ostatnich lat, Japonia sta³a siê g³ównym partnerem USA w systemie obrony przeciwrakietowej. BMD rozwijany w Japonii ma charakter narodowy i bêdzie s³u yæ obronie terytorium 94
2 pañstwa. St¹d projekt tarczy antyrakietowej w Europie, którego czêœci¹ staæ ma siê Polska, jest nieporównywalny wobec systemu japoñskiego. Niemniej, warto zwróciæ uwagê na doœwiadczenia Tokio w takich kwestiach, jak porozumienie o statusie wojsk amerykañskich. Tego typu umowa jest bowiem tak e zwi¹zana z budow¹ amerykañskiego BMD w Polsce i Czechach. PRZYCZYNY ROZPOCZÊCIA PROGRAMU OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ W JAPONII Japonia podjê³a decyzjê o rozpoczêciu wspó³pracy ze Stanami Zjednoczonymi w ramach projektu obrony przeciwrakietowej w 1999 roku. Czynnikiem decyduj¹cym by³ test rakiety dalekiego zasiêgu Taepodong-1, przeprowadzony przez Koreê Pó³nocn¹ nad terytorium 1 japoñskim w sierpniu 1998 roku. Realne niebezpieczeñstwo ze strony Phenianu uwydatni³o s³aboœci obronne kraju oraz doprowadzi³o do zasadniczych zmian w prowadzonej od zakoñczenia II wojny œwiatowej pokojowej polityce zagranicznej i bezpieczeñstwa 2 Japonii. Chocia Phenian stanowi najwiêksze zagro enie dla bezpieczeñstwa Japonii oraz sta- 1) K.M. Campbell, J. Gertler, D. Mitchell, C. Murdoch, The Paths Ahead: Missile Defense in Asia, Center for Strategic and International Studies, III/2006, pathsahead.pdf, s ) Konstytucja Japonii z 1947 roku wyklucza m.in. zaanga owanie militarne poza granicami kraju. Si³y zbrojne pañstwa nosz¹ nazwê si³ obronnych. Zmiany w otoczeniu miêdzynarodowym, w tym zagro enie ze strony Korei Pó³nocnej i terroryzmu, doprowadzi³y do ³agodniejszej interpretacji zapisów konstytucji, co pozwoli³o m.in. na udzia³ oddzia³ów japoñskich w wojnie w Iraku w charakterze wsparcia. Tokio rozwa a tak e wprowadzenie mo liwoœci zastosowania ataku uprzedzaj¹cego w sytuacji zagro enia atakiem rakietowym ze strony Korei Pó³nocnej (np. zniszczenia baz wojskowych). W zwi¹zku z prób¹ nuklearn¹ Phenianu w maju 2009 roku poparcie na scenie politycznej dla uwzglêdnienia takiej opcji w nowych Wytycznych Polityki Obronnej Japonii (publikacja planowana jest na koniec 2009 roku) znacz¹co wzros³o.. 95
3 cjonuj¹cych na jej terytorium o³nierzy amerykañskich, wraz z rozwojem programu BMD pojawi³y siê lub uleg³y wzmocnieniu inne niepokoj¹ce tendencje w regionie i na œwiecie. Do g³ównych 3 zagro eñ nale y zaliczyæ : Rozwój badañ nad rakietami œredniego i dalekiego zasiêgu, prowadzonych przez Koreê Pó³nocn¹, a tak e wzmacnianie potencja³u militarnego (w tym rakiet balistycznych) przez Rosjê i Chiny. Jeœli chodzi o Phenian, najwiêksze obawy budzi jego program nuklearny i mo liwoœæ wyposa enia rakiet balistycznych w g³owice j¹drowe. W przypadku Moskwy i Pekinu zagro enie nie ma charakteru bezpoœredniego, jednak Japonia i Stany Zjednoczone obawiaj¹ siê ewentualnego u ycia rakiet balistycznych jako jednego z narzêdzi do osi¹gniêcia przez te pañstwa celów strategicznych czy politycznych w regionie Azji i Pacyfiku. W perspektywie d³ugoterminowej, zagro- enie ze strony Chin ze wzglêdu na potencja³ i tempo rozwoju postrzegane jest jako silniejsze ni w przypadku Korei Pó³nocnej. W odniesieniu do Rosji, istniej¹ równie w¹tpliwoœci wzglêdem stopnia kontroli Kremla nad arsena³em zbrojnym w by³ych republikach radzieckich. Mo liwoœæ przeprowadzenia ataku z wykorzystaniem rakiet balistycznych przez wrogie podmioty, np. ugrupowania terrorystyczne, jako odwet za zaanga owanie Japonii w operacje si³ miêdzynarodowych lub sojusz z USA; 96 3) Zob.: M.D. Sawin, R.M. Swanger, T. Kawakami, Japan and Ballistic Missile Defense, Rand Corporation, 2001, ss
4 Nielegalne rozprzestrzenianie technologii i systemów rakietowych; Mo liwoœæ przeprowadzenia ataku z wykorzystaniem rakiet balistycznych, których celem mog¹ byæ japoñskie lub sojusznicze oddzia³y wojskowe, pe³ni¹ce misjê w regionie. WSPÓ PRACA MIÊDZY USA A JAPONI W RAMACH SYSTEMU OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ. REAKCJE PAÑSTW REGIONU Od momentu rozpoczêcia programu obrony przeciwrakietowej Japonia œciœle wspó³pracuje ze Stanami Zjednoczonymi. Partycypuje w kosztach badañ i rozwoju wspólnego programu obrony przeciwrakietowej. W pierwszym liœcie intencyjnym (Memorandum of Understanding) o wspó³pracy z USA, podpisanym w sierpniu 1999 roku, Japonia zobowi¹za³a siê do przeznaczenia w ci¹gu 5 lat ok. 300 mln USD na prace nad systemem. W 2005 roku oba pañstwa znacz¹co zacieœni³y kooperacjê, m.in. poprzez zobowi¹zanie Tokio do zwiêkszenia swojego udzia³u finansowego i pokrycia od do ½ kosztów wspólnego projektu modyfikacji rakiet przechwytuj¹cych SM-3, ocenianych na ³¹czn¹ kwotê ok. 2,7 mld 4 USD. Japonia otrzyma³a z kolei zapewnienie o wymianie informacji oraz transferze technologii 5 zwi¹zanych z systemem BMD. W marcu 2006 roku, Departament Stanu USA og³osi³, i Japonia sta³a siê najwa niejszym partnerem Waszyngtonu w systemie obrony przeciwra- 6 kietowej w skali globalnej. 4) SM-3 (Standard Missile-3) jest modernizowana jako czêœæ morskiego systemu obrony przeciwrakietowej. Jej zadaniem bêdzie przechwytywanie rakiet balistycznych œredniego i dalekiego zasiêgu. Wiêcej zob.: Japanese Ballistic Missile Defense, Missile Threat,. 5) Zob.: Missile Defense, the Space Relationship and the Twenty-First Century Report, Independent Working Group, 2006,. s
5 Zacieœnianie wspó³pracy japoñsko-amerykañskiej w dziedzinie BMD spotka³o siê ze sprzeciwem Korei Pó³nocnej, Chin i Rosji. Phenian konsekwentnie oskar a Tokio o prowadzenie polityki konfrontacji i chêæ inwazji na Pó³wysep Koreañski. Pekin z kolei przyj¹³ retorykê propagowan¹ przez Moskwê. We wspólnym oœwiadczeniu prezydentów Hu Jintao i Dmitrija Miedwiediewa oba pañstwa zarzuci³y Stanom Zjednoczonym i ich partnerom w programie BMD, e globalny system obrony przeciwrakietowej nie przyczyni siê do osi¹gniêcia miêdzynarodowej równowagi, a wrêcz przeciwnie zwiêkszy prawdopodobieñstwo 7 wybuchu œwiatowego konfliktu. ARCHITEKTURA SYSTEMU OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ JAPONII Japoñski program obrony przeciwrakietowej jest morskim komponentem dzia³añ antybalistycznych (Navy Theater Wide). Docelowo, BMD umieszczony bêdzie na 4 okrêtach z systemem Aegis (tzw. Obrona przed Rakietami Balistycznymi Bazowania Morskiego Aegis, Aegis Ballistic Missile Defense) wyposa- 8 onych w antyrakiety SM-3, które przechwytuj¹ wrogi pocisk w œrodkowej fazie lotu. Aegis bêdzie tak e przekazywa³ dane radarowe do partnerskich syste- 9 mów obrony przeciwrakietowej. 6) Zob.: Japan emerges as America's Largest Missile Defense Partner, Global Security, 1/03/2006, 7) Zob.: B. Spring, U.S. Should Defy Chinese-Russian Attack on Missile Defense, Backgrounder, The Heritage Foundation, No. 2154, VI/2008,. 8) Dotychczas niszczyciele wyposa ane s¹ w rakiety produkcji amerykañskiej. Docelowo, ok roku, zostan¹ one zast¹pione zmodernizowan¹ wersj¹ SM-3, bêd¹c¹ wspólnym projektem USA i Japonii. Zob.: W. Boese, Japan Embracing Missile Defense, Arms Control Today, IV/2006, Vol. 36, No. 3, s ) Zob.: Japan: Shirting the BMD Balance In East Asia, Stratfor, 29/11/2008..
6 Do koñca 2011 roku zakoñczyæ siê ma niezbêdna modyfikacja wszystkich kr¹ owników, na których umieszczonych zostanie 36 rakiet przechwytuj¹cych SM-3. Naziemny system obrony antybalistycznej opieraæ siê bêdzie na 16 bateriach Patriot (wersja PAC-3). Czêœæ z nich zosta³a kupiona w Stanach Zjednoczonych na podstawie bezpoœredniej umowy sprzeda y oraz dostarczona w ramach amerykañskiego progra- 10 mu Foreign Military Sales. Pozosta³e s¹ produkowane na licencji 11 amerykañskiej w Japonii. Tokio w latach przeznaczy³o na system Patriot blisko 4,5 mld USD (cena jednostko- 12 wa baterii nie jest znana). Bior¹c pod uwagê ³¹czny koszt BMD szacowany na 7-9 mld USD (16 baterii Patriot i mo- 13 dernizacja rakiet SM-3) mo - na przypuszczaæ, e system Patriot zosta³ udostêpniony przez USA stronie japoñskiej po preferencyjnych cenach. Dla porównania, oferta zakupu 8 baterii ogniowych z wyposa eniem z³o ona Polsce przez Stany Zjednoczone opiewa na sumê ok. 9 mld USD. Do 2010 roku planowane jest stworzenie w Japonii oœmiu baz systemu Patriot PAC-3, które bêd¹ chroniæ najwa niejsze oœrodki miejskie 14 i przemys³owe kraju. 10) W ramach programu, Stany Zjednoczone przyznaj¹ pañstwom sojuszniczym fundusze m.in. na zakup sprzêtu wojskowego od amerykañskich firm zbrojeniowych. Zob.: K. Osborn, Japan tests PAC-3 at White Sands, Defense News,. 11) Stany Zjednoczone wyrazi³y zgodê na zakup licencji od Lockhead Martin przez Mitsubishi Heavy Industries Ltd. w 2005 r. Zob.: Japan licensed to produce Patriot PAC-3's, Defense Industry Daily, 19/07/2005,. 12) Zob.: Successful PAC-3 Flight Test, Japan Defense Focus, No. 11, 13) Zob.: Japan's BMD, Japan Ministry of Defense, VII/2008, ss ) Zob.: Patriot PAC-3 w centrum Tokio, Agencja Lotnicza Altair, 26/11/2005, 99
7 W sk³ad systemu wejdzie tak e najnowoczeœniejszy mobilny radar naziemny (X-band Radar), którego zadaniem bêdzie wykrycie i œledzenie pocisków balistycznych. BMD ma osi¹gn¹æ zdolnoœæ operacyjn¹ do 2012 roku. Dotychczas przeprowadzono dwa testy BMD. Pierwszy (w grudniu 2007 roku) zakoñczy³ siê sukcesem. Drugi test, który mia³ miejsce w listopadzie 2008 roku, nie powiód³ siê w ostatniej fazie, czyli w momencie przechwycenia rakie- 15 ty przez pocisk antybalistyczny. Rys. 1. Architektura BMD w Japonii Przechwycenie przez system AEGIS Wykrycie i œledzenie przez radary Przechwycenie przez PAC3 Rakieta PAC3 Rakieta balistyczna Jednostki ostrzegawcze lotnictwa Radar naziemny System PATRIOT PAC3 Rakieta SM-3 Obszar chroniony przez system AEGIS Obszar chroniony przez PAC3 System AEGIS Dowództwo BMD System JADGE* *JADGE (Japan Air Defense Ground Environment), Naziemny System Obrony Powietrznej Japonii ród³o: Japan's BMD, Japan's Ministry of Defense, July 2008, s ) Zob.: Japan/U.S. Missile Defense Flight Test Completed, Missile Defense Agency, 19/11/2008,
8 System przeciwrakietowy Japonii jest programem narodowym o charakterze defensywnym. Znajduje siê pod jurysdykcj¹ w³adz w Tokio, jest przez nie budowany i rozwijany wy³¹cznie na potrzeby obronne w³asnego terytorium. BMD nie bêdzie stanowi³ och- 16 rony dla pañstw trzecich. Jest to podejœcie odmienne od prezentowanego przez Stany Zjednoczone, które d¹ ¹ do stworzenia globalnego systemu obrony przeciwrakieto- 17 wej. POROZUMIENIE SOFA MIÊDZY STANAMI ZJEDNO- CZONYMI A JAPONI Porozumienie miêdzy Polsk¹ i Stanami Zjednoczonymi w sprawie umowy uzupe³niaj¹cej o statusie Si³ Zbrojnych USA na terytorium RP (SOFA Supplemental) jest œciœle powi¹zanie z amerykañskim systemem BMD. Japonia zawiera³a umowê maj¹c ju na swoim terenie amerykañskie wojska (od zakoñczenia II wojny œwiatowej USA s¹ stale obecne w tym kraju). Mimo to, cenne jest przedstawienie doœwiadczeñ Tokio w tym obszarze. SOFA (Status of Forces Agreement), okreœlaj¹ca warunki stacjonowania pracowników wojskowych, cywilnych i ich rodzin na terytorium Japonii, zosta³a podpisana przez w³adze obu pañstw w 1960 roku. Budzi ona wiele kontrowersji ze wzglêdu na przyznanie stronie amerykañskiej szerokich swobód prawnych (jurysdykcji, zwolnieñ podatkowych itp.). Pomimo protestów spo³ecznych, wprowadzono jedynie zmiany uzupe³niaj¹ce do porozumienia, zacieœniaj¹ce wspó³pracê œledcz¹ miêdzy pañstwami. Podejrzewa siê tak e, e w niektórych 16) Zob.: C. Boese, Japan Seeks Missile Defense Interceptors, Arms Control Today, VI/2004, Vol. 34, No. 5, s ) Zob.: Japan: In a Unique Position for Ballistic Missile Defense, Stratfor, 2/09/2006,
9 przypadkach na mocy poufnych bilateralnych porozumieñ Japonia zrzek³a siê jurysdykcji karnej wobec oskar onych obywateli USA na rzecz Stanów Zjednoczo- 18 nych. Poni ej przedstawione szczegó³owe rozwi¹zania kwestii w tego typu umowach s¹ na ogó³ problematyczne. Z jednej strony nale y podkreœliæ, e specyficzne stosunki amerykañsko-japoñskie po II wojnie œwiatowej umo liwi³y Waszyngtonowi uzyskanie korzystnych zapisów w porozumieniu. Z drugiej jednak, pokazuj¹ ogólne zasady, jakimi kieruj¹ siê Stany Zjednoczone przy zawieraniu umów typu SOFA. Uznanie pryncypialnego stanowiska Waszyngtonu w takich obszarach jak jurysdykcja, kwestie podatkowe i zasady dotycz¹ce ewentualnych roszczeñ stanowi cenê, jak¹ musi ponieœæ kraj goszcz¹cy wojska amerykañskie. Nie nale y jednak zapominaæ, e bazy nale ¹ce do USA stanowi¹ jednoczeœnie olbrzymi¹ korzyœæ, zarówno pod wzglêdem strategicznym, jak i w wymiarze lokalnym ekonomicznym. Zgodnie z porozumieniem miêdzy Waszyngtonem a Tokio amerykañski personel wojskowy, cywilny i ich rodziny podlegaj¹ rygorowi prawa japoñ- 19 skiego. Podejrzany o pope³nienie przestêpstwa pozostaje jednak w areszcie na terenie bazy USA do momentu wystosowania aktu 20 oskar enia przez stronê japoñsk¹. Przedstawiciel Stanów Zjednoczonych mo e byæ obecny podczas przes³uchania podejrzanego, 21 a tak e uczestniczyæ w œledztwie. USA zachowuj¹ jednak prawo do objêcia jurysdykcj¹ cz³on ) Zob.: Japanese government's submission to U.S. revealed in dealing with U.S. soldiers' crimes, Japan Press Weekly, 19/05/2008, 19) Zob.: Agreement Under Article VI of the Treaty of Mutual Cooperation and Security between the United States of America and Japan, Regarding Facilities and Areas and the Status of U.S. Armed Forces in Japan, Japan Ministry of Foreign Affairs, 19/01/1960,. Art ) op.cit., Art.17 5c.
10 ków bazy, którzy pope³nili przestêpstwo podczas pe³nie- 22 nia obowi¹zków s³u bowych (w praktyce zapis ten jest czêsto stosowany). Porozumienie miêdzy Tokio a Waszyngtonem dopuszcza zaanga owanie kontraktorów amerykañskich pod warunkiem odbycia konsultacji z rz¹dem Japonii w tej sprawie. Zlecenie prac bezpoœrednio tym firmom (bez og³oszenia otwartego przetargu z udzia³em kontrahentów japoñskich) jest dopuszczalne, gdy wprowadzane s¹ restrykcje ze wzglêdu na kwestie bezpieczeñstwa, kwalifikacje techniczne, niedostêpnoœæ materia³ów lub us³ug oraz ograniczenia prawodawstwa amerykañskiego. Kontraktorzy amerykañscy objêci s¹ zwolnieniami poda- 23 tkowymi. Kwesti¹ problematyczn¹ jest tak e ustanowienie zwolnieñ podatkowych od dochodów uzyskanych od rz¹du USA, obejmuj¹cych personel wojskowy, cywilny i ich rodziny. Porozumienie SOFA miêdzy Stanami Zjednoczonymi a Japoni¹ przyznaje tego typu przywileje. Do innych udogodnieñ zaliczyæ nale y zwolnienia z podatku od towarów, akcyzy na paliwa 24 czy op³at celnych. 21) Joint Committee Agreement on Measures to Strengthen Investigative Cooperation and Facilitate Smooth Implementation of the Joint Committee Agreement on Criminal Jurisdiction Procedures, Joint Committee, 25/10/1995, materia³ udostêpniony przez Ambasadê Japonii w Warszawie.. 22) Agreement Under Article VI of the Treaty of Mutual Cooperation and Security between the United States of America and Japan, Regarding Facilities and Areas and the Status of U.S. Armed Forces in Japan, op.cit., Art.17 3(a)(ii).. 23) op.cit., Art.14 1,2,7. 24) op.cit., Art.12 3, Art.13 1,2. 103
11 PODSUMOWANIE Bliskie partnerstwo Stanów Zjednoczonych i Japonii w ostatniej dekadzie opiera siê na tworzeniu mechanizmów obrony przed wspólnie identyfikowanymi zagro- eniami. Nieprzewidywalna polityka Korei Pó³nocnej, a przede wszystkim rosn¹ca potêga Chin pozwalaj¹ s¹dziæ, i w perspektywie d³ugoterminowej sojusz amerykañskojapoñski bêdzie stanowi³ dla tych zjawisk jeden z elementów przeciwwagi w regionie Azji i Pacyfiku. Udzia³ Japonii w programie BMD jest postrzegany przez Rosjê, ChRL i Koreê Pó³nocn¹ jako zagro enie dla w³asnego bezpieczeñstwa i podjêcie przez Tokio agresywnej polityki zagranicznej. Fakt ten ma negatywny wp³yw na próby unormowania sytuacji w regionie Azji i Pacyfiku, np. na forum rozmów 6 stronnych (obie Koree, Japonia, USA, Rosja i Chiny) w kwestii denuklearyzacji Pó³wyspu Koreañskiego. System BMD, którego czêœæ ma siê znaleÿæ na terytorium Polski, oraz system japoñski, s¹ z punktu widzenia przeznaczenia (w Japonii: obrona w³asnego terytorium, w Polsce: obrona terytorium USA i potencjalnie pañstw Europy Zachodniej) nieporównywalne. Dopiero w momencie zakupu przez RP pocisków klasy Patriot, Polska uzyska mo liwoœæ obrony w³asnego terytorium, tak jak ma to miejsce w przypadku Japonii. 104
Polsko-litewska wspó³praca w dziedzinie bezpieczeñstwa
POLSKI DYPLOMATYCZNY Odzyskanie niepodleg³oœci przez Republikê Litewsk¹, zmiany ustrojowe, jakie nast¹pi³y w Polsce, oraz rozpad Uk³adu Warszawskiego postawi³y oba pañstwa przed koniecznoœci¹ odnalezienia
Bardziej szczegółowoUZASADNIENIE. Potrzeba i cel związania się RP Umową oraz Protokołem
UZASADNIENIE Potrzeba i cel związania się RP Umową oraz Protokołem Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki dotycząca rozmieszczenia na terytorium Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoRAKIETY TOMAHAWK W REDZIKOWIE? ROSJANIE OSKARŻAJĄ
aut. Maksymilian Dura 11.12.2018 RAKIETY TOMAHAWK W REDZIKOWIE? ROSJANIE OSKARŻAJĄ Rosjanie zarzucają Amerykanom, że pod pozorem budowy tarczy antyrakietowej zainstalowano w Polsce i Rumuni lądowe wyrzutnie
Bardziej szczegółowonarodowej podczas uroczystego podpisania umowy na realizację I etapu programu WISŁA.
28.III.2018 Umowa na system "WISŁA" podpisana Nad Wisłą jest bezpiecznie dzięki temu, że dziś podpisujemy umowę, która spowoduje dostarczenie do Polski nowoczesnego systemu. Dołączamy do elitarnego grona
Bardziej szczegółowoMIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 250 UWZGLÊDNIENIE PRAWA I REGULACJI PODCZAS BADANIA SPRAWOZDAÑ FINANSOWYCH
MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 250 UWZGLÊDNIENIE PRAWA I REGULACJI Wprowadzenie (Stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r.
Bardziej szczegółowoKierunki polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Japonii
Kierunki polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Japonii Synteza Japonia pod rządami premiera Shinzo Abe konsekwentnie dąży do wzmocnienia swojej pozycji w regionie Azji i Pacyfiku, szczególnie w obliczu
Bardziej szczegółowoPolsko- amerykańska współpraca wojskowa po 2001 roku
Michał Woźniak Polsko- amerykańska współpraca wojskowa po 2001 roku Polska, podobnie jak większość państw Europy Środkowo- Wschodniej, postrzega obecność Stanów Zjednoczonych oraz struktur Sojuszu Północnoatlantyckiego
Bardziej szczegółowoPrzemówienie ambasadora Stephena D. Mulla Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego, Kielce 2 września 2013 r.
Przemówienie ambasadora Stephena D. Mulla Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego, Kielce 2 września 2013 r. Szanowni Państwo, Z przyjemnością witam przedstawicieli polskich władz i sił zbrojnych obu
Bardziej szczegółowoUSA I POLSKA SOJUSZNICY NA XXI WIEK
USA I POLSKA SOJUSZNICY NA XXI WIEK polish.poland.usembassy.gov Facebook www.facebook.com/usembassywarsaw YouTube www.youtube.com/user/usembassywarsaw Twitter twitter.com/usembassywarsaw USA & Poland Polska
Bardziej szczegółowoAMERYKANIE MODERNIZUJĄ GŁOWICE. BROŃ JĄDROWA PONOWNIE PRIORYTETEM [ANALIZA]
aut. Andrzej Hładij 08.12.2018 AMERYKANIE MODERNIZUJĄ GŁOWICE. BROŃ JĄDROWA PONOWNIE PRIORYTETEM [ANALIZA] Narodowa Administracja Bezpieczeństwa Jądrowego (NNSA), czyli agencja amerykańskiego Departamentu
Bardziej szczegółowoAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO PROGRAM KSZTAŁCENIA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA LICENCJACKIE Kierunek: Specjalność: Forma studiów: Profil kształcenia: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI
Bardziej szczegółowoSTRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP
STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP Założenia i implementacja Stanisław Koziej Szef BBN www.bbn.gov.pl @SKoziej 7 stycznia 2015 r. 1 AGENDA 1. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA SBN
Bardziej szczegółowoForma zajęć zaliczenia. ECTS łącznie
Kierunek: stosunki międzynarodowe studia II st. Specjalność: Studia pozaeuropejskie Specjalizacja: Studia nad Afryką oraz Bliskim i Środkowym Wschodem minimum programowe 2018/2019 I rok Lp Nazwa modułu
Bardziej szczegółowoukasz Sienkiewicz* Zarz¹dzanie kompetencjami pracowników w Polsce w œwietle badañ
Komunikaty 97 ukasz Sienkiewicz* Zarz¹dzanie kompetencjami pracowników w Polsce w œwietle badañ W organizacjach dzia³aj¹cych na rynku polskim w ostatnim czasie znacz¹co wzrasta zainteresowanie koncepcj¹
Bardziej szczegółowoTechniczne i wojskowe aspekty zwalczania nowoczesnych rakiet balistycznych klasy SS-26 Iskander
Seminarium dla uczczenia 110 rocznicy urodzin prof. Pawła Jana Nowackiego Techniczne i wojskowe aspekty zwalczania nowoczesnych rakiet balistycznych klasy SS-26 Iskander dr inż. Przemysław Kowalczuk Warszawa,
Bardziej szczegółowoStanisław Koziej NOWA ZIMNA WOJNA MIĘDZY ROSJĄ I ZACHODEM: ZAGROŻENIA I WYZWANIA. Tezy do dyskusji.
www.koziej.pl @SKoziej UNIWERSYTET JANA KOCHANOWSKIEGO Kielce, 25.04.2018r. Stanisław Koziej NOWA ZIMNA WOJNA MIĘDZY ROSJĄ I ZACHODEM: ZAGROŻENIA I WYZWANIA Tezy do dyskusji www.koziej.pl @SKoziej 1 Plan
Bardziej szczegółowoGospodarki krajów wschodzących po kryzysie. 14/03/2011 Jakub Janus
Gospodarki krajów wschodzących po kryzysie 14/03/2011 Jakub Janus 1 Plan prezentacji 1. Wzrost gospodarczy po kryzysie w perspektywie globalnej 2. Sytuacja w głównych gospodarkach 1. Chiny 2. Indie 3.
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoPolsko-amerykańska współpraca wojskowa: stan i perspektywy
Polsko-amerykańska współpraca wojskowa: stan i perspektywy Obecność Stanów Zjednoczonych w Europie upatrywana jest przez państwa środkowoeuropejskie jako gwarancja bezpieczeństwa na kontynencie i podpora
Bardziej szczegółowoOrganizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949 na mocy podpisanego 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego.
Bardziej szczegółowoDIAMENTOWA TARCZA. JAPOŃSKI SYSTEM OBRONY ANTYRAKIETOWEJ
POLICY PAPERS Nr 20/2010 Rafał CIASTOŃ DIAMENTOWA TARCZA. JAPOŃSKI SYSTEM OBRONY ANTYRAKIETOWEJ Warszawa, 2 czerwca 2010 roku Północnokoreański reżim od wielu lat prowadzi politykę celowego zwiększania
Bardziej szczegółowoSPIS TREŒCI. (Niniejszy MSRF stosuje siê przy badaniu sprawozdañ finansowych sporz¹dzonych za okresy rozpoczynaj¹ce siê 15 grudnia 2009 r. i póÿniej.
MIÊDZYNARODOWY STANDARD REWIZJI FINANSOWEJ 800 BADANIE SPRAWOZDAÑ FINANSOWYCH SPORZ DZONYCH ZGODNIE Z RAMOWYMI ZA O ENIAMI SPECJALNEGO PRZEZNACZENIA UWAGI SZCZEGÓLNE (Niniejszy MSRF stosuje siê przy badaniu
Bardziej szczegółowoWarszawa, wrzesień 2009 BS/128/2009 OPINIE POLAKÓW O TARCZY ANTYRAKIETOWEJ
Warszawa, wrzesień 2009 BS/128/2009 OPINIE POLAKÓW O TARCZY ANTYRAKIETOWEJ Od niemal czterech lat badamy stosunek Polaków do ulokowania elementów amerykańskiej tarczy antyrakietowej na terytorium naszego
Bardziej szczegółowoDepartament Bezpieczeństwa Międzynarodowego ul. Karowa 10, Warszawa tel , faks
www.bbn.gov.pl bbn@bbn.gov.pl Departament Bezpieczeństwa Międzynarodowego ul. Karowa 10, 00-909 Warszawa tel. 0-22 695 18 62, faks 0-22 695 18 61 Warszawa, 22 września 2009 r. ANALIZA BBN Konsekwencje
Bardziej szczegółowo1) Encyklopedia Techniki Wojskowej, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1978, hasło: obrona przeciwrakietowa, obrona powietrzna.
wprowadzenie 8 Debata nad celowością budowy oraz strukturą systemu Obrony Przeciwrakietowej (Missile Defense, MD) toczy się w Stanach Zjednoczonych od prawie pół wieku. Tarcza antyrakietowa jest od chwili
Bardziej szczegółowoAzja w stosunkach międzynarodowych. dr Andrzej Anders
Azja w stosunkach międzynarodowych dr Andrzej Anders Japonia współczesna Japonia jest jednym z nielicznych krajów pozaeuropejskich, które uniknęły kolonizacji w XIX w. Wraz z wzrostem mocarstwowości Japonii
Bardziej szczegółowoPolski Wielowarstwowy System Naziemnej Obrony Przeciwlotniczej
v Polski Wielowarstwowy System Naziemnej Obrony Przeciwlotniczej Propozycja Współpracy Przemysłowej dla Polski Spotkanie w Ambasadzie Republiki Francji 13 marca 2014 Warszawa Przemówienie wygłosi J.E.
Bardziej szczegółowoOcena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego
Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Wyniki badań Instytutu Spraw Publicznych Rosja i Niemcy zawsze należały do sąsiadów, z którymi Polacy wiązali największe obawy. Wojna rosyjsko-gruzińska
Bardziej szczegółowoYADEMECUM NATO. Wydanie jubileuszowe. Dom Wydawniczy Bellona. przy współpracy. Departamentu Społeczno-Wychowawczego MON Biura Prasy i Informacji MON
A YADEMECUM NATO Wydanie jubileuszowe Dom Wydawniczy Bellona przy współpracy Departamentu Społeczno-Wychowawczego MON Biura Prasy i Informacji MON Warszawa 1999 SPIS TREŚCI Strona Słowo wstępne Sekretarza
Bardziej szczegółowoPREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW
WYŻSZA SZKOŁA BEZPECZEŃSTWA OCHRONY im. Marszałka Józefa PŁSUDSKEGO z siedzibą w Warszawie PREZENTACJA SYLWETEK PROMOTORÓW 1. dr Ryszard Chmielewski / Specjalizacja: bezpieczeństwo państwa, współpraca
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Wykaz skrótów Podziękowania Wstęp Rozdział 1. Pojęcie bezpieczeństwa Rozdział 2. Zagrożenia bezpieczeństwa
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów................................................................... 11 Podziękowania................................................................... 15 Wstęp...........................................................................
Bardziej szczegółowoFUNDACJA AMICUS EUROPAE
FUNDACJA AMICUS EUROPAE AMERYKANSKI PROJEKT SYSTEMU OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ (MISSILE DEFENSE). IMPLIKACJE DLA POLSKI. Tomasz Otłowski & Ireneusz Bil Fundacja Amicus Europae R A P O R T Amerykański projekt
Bardziej szczegółowoOBRONIĆ WSCHODNIĄ FLANKĘ. AMERYKAŃSKA DOKTRYNA NUKLEARNA ODPOWIEDZIĄ NA ISKANDERY [ANALIZA]
aut. Andrzej Hładij 06.02.2018 OBRONIĆ WSCHODNIĄ FLANKĘ. AMERYKAŃSKA DOKTRYNA NUKLEARNA ODPOWIEDZIĄ NA ISKANDERY [ANALIZA] Administracja Donalda Trumpa opublikowała "Nuclear Posture Review" czyli doktrynę
Bardziej szczegółowoDeklaracja szczytu NATO o zdolnościach obronnych
Deklaracja szczytu NATO o zdolnościach obronnych Chicago, 20 maja 2012 r. 1. Jako przywódcy Sojuszu jesteśmy zdecydowani zapewnić, że NATO zachowa i rozwinie zdolności niezbędne do wykonywania podstawowych
Bardziej szczegółowoRAPORT: ROSJA TNIE WYDATKI NA WOJSKO, WSCHODNIA FLANKA NATO - ZWIĘKSZA
aut. Jakub Palowski 07.05.2018 RAPORT: ROSJA TNIE WYDATKI NA WOJSKO, WSCHODNIA FLANKA NATO - ZWIĘKSZA Rosja po raz pierwszy od około 20 lat zmniejszyła swoje wydatki obronne w 2017 roku, podczas gdy kraje
Bardziej szczegółowoGłówne obszary niestabilności i konflikty w regionie Azji Wschodniej i Pacyfiku wtorek, 05 kwietnia :22
Bezpieczeństwo międzynarodowe regionu Azji Wschodniej i Pacyfiku pozosta je pod wpływem dwóch tendencji: utrzymywania się niestabilności mającej swoje korzenie w okresie zimnej wojny lub wcześniejszym
Bardziej szczegółowoFAKTY NA TEMAT OFERTY RAYTHEON DOTYCZĄCEJ SYSTEMU PATRIOT DLA POLSKI
FAKTY NA TEMAT OFERTY RAYTHEON DOTYCZĄCEJ SYSTEMU PATRIOT DLA POLSKI MIT: Patriot to przestarzały system oparty na starej technologii. FAKT: Patriot jest najnowocześniejszym systemem obrony przeciwlotniczej
Bardziej szczegółowoInternetowy Miesięcznik Idei, nr 9 (75)/2016, 7 września 4 października A więc wojna
A więc wojna JAcek BArtosiAk Stały współpracownik Nowej Konfederacji, ekspert ds. geopolityki CA KJ, doktor nauk społecznych Konflikt dwóch największych mocarstw i dwóch największych gospodarek, USA i
Bardziej szczegółowoAKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO PROGRAM KSZTAŁCENIA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA LICENCJACKIE Kierunek: Specjalność: Forma studiów: Profil kształcenia: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE
Bardziej szczegółowoPARTNERSTWO STRATEGICZNE
PARTNERSTWO STRATEGICZNE Creating international semester regarding military education needs for future officers in Europe realizowanego w ramach Programu Erasmus+, Akcja 2; A G E N D A 1. Ogólne informacje
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Obrony Narodowej Podstawowe informacje o budżecie resortu obrony narodowej na 2014 r.
Ministerstwo Obrony Narodowej Podstawowe informacje o budżecie resortu obrony narodowej na 2014 r. Warszawa, kwiecień 2014 r. Wprowadzenie Niniejsza publikacja zawiera podstawowe informacje na temat budżetu
Bardziej szczegółowoROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY
UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 14.12.2016 R. Stanisław Koziej ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji na seminarium katedralnym Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej
Bardziej szczegółowoTRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA:
IBK, Warszawa, 25.10.2016 Stanisław Koziej TRANSSEKTOROWY CHARAKTER CYBERBEZPIECZEŃSTWA: Strategiczne wyzwania dla Polski i NATO 1 PLAN 1. Istota i charakter cyberbezpieczeństwa 2. Polska: strategiczne
Bardziej szczegółowoBEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP
5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011
Bardziej szczegółowoDruk nr 244 Warszawa, 10 stycznia 2006 r.
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-173-05 Druk nr 244 Warszawa, 10 stycznia 2006 r. Pan Marek Jurek Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku
Bardziej szczegółowoKRYZYS KOREAŃSKI UDERZY W 2018 ROKU. EKSPERT: MOŻLIWE ZWIĘKSZENIE PRESJI MILITARNEJ ROSJI NA UKRAINĘ
aut. Jakub Palowski 01.01.2018 KRYZYS KOREAŃSKI UDERZY W 2018 ROKU. EKSPERT: MOŻLIWE ZWIĘKSZENIE PRESJI MILITARNEJ ROSJI NA UKRAINĘ Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem w sytuacji wybuchu wojny na Półwyspie
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoStrategia Grupy Kapitałowej PGZ. na lata 2015-2030
Strategia Grupy Kapitałowej PGZ na lata 2015-2030 Strategia Grupy Kapitałowej PGZ na lata 2015-2030 Misja Zapewniamy nowoczesne rozwiązania dla bezpieczeństwa. Wizja Jesteśmy narodowym koncernem w pierwszej
Bardziej szczegółowoIII. TECHNIKI PREZENTACJI PRODUKTU \ US UGI
III. TECHNIKI PREZENTACJI PRODUKTU \ US UGI PREZENTACJA DOPASOWANA DO OSOBOWOŒCI ROZMÓWCY Psychograf to metoda okreœlenia, kim jest mój partner. Za jej pomoc¹ jesteœmy w stanie lepiej dostosowaæ siê i
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA ORAZ ELEMENTY SKŁADOWE SYSTEMU OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ
II ZAŁOŻENIA ORAZ ELEMENTY SKŁADOWE SYSTEMU OBRONY PRZECIWRAKIETOWEJ Założenia ogólne systemu Obrony Przeciwrakietowej 2.1 Amerykańska tarcza antyrakietowa ma obejmować wszystkie poziomy obrony od strategicznego,
Bardziej szczegółowoSTOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ
STOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ CEL PREZENTACJI CELEM TEJ PREZENTACJI JEST PRZEDSTAWIENIE ORAZ OMÓWIENIE NAJWAŻNIEJSZYCH INFORMACJI DOTYCZĄCYCH ZEWNĘTRZNYCH STOSUNKÓW
Bardziej szczegółowoMIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM
S Z T A B G E N E R A L N Y W P ZARZĄD PLANOWANIA OPERACYJNEGO P3 MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM ppłk dr Dariusz ŻYŁKA
Bardziej szczegółowoSpis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP
Spis treści: WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I. RELACJA ZALEŻNOŚCI W NAUCE O STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH 1.Pojęcie zależności 2. Historyczne i współczesne formy zależności 2.1. Okres przedwestfalski 2.2.
Bardziej szczegółowoPREZENTACJA IRAŃSKIEGO POTENCJAŁU MILITARNEGO
10.10.2015 PREZENTACJA IRAŃSKIEGO POTENCJAŁU MILITARNEGO Z okazji Tygodnia świętej obrony Iran zaprezentował swój obecny potencjał wojskowy oraz uzbrojenie, które stanowi efekt pracy inżynierów irańskiego
Bardziej szczegółowoOrganizacja Traktatu Północnoatlantyckiego NATO
Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego NATO NATO Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego(ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO, fr. Organisation du Traité de l'atlantique Nord, OTAN), w
Bardziej szczegółowoWK AD RANCJI I NIEMIEC DO PRAC KONWENTU EUROPEJSKIEGO DOTYCZ CYCH ARCHITEKTURY INSTYTUCJONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
WK AD RANCJI I NIEMIEC DO PRAC KONWENTU EUROPEJSKIEGO DOTYCZ CYCH ARCHITEKTURY INSTYTUCJONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ Pary i Berlin, 15 stycznia 2003 r. Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Kopenhadze,
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY.
UNIWERSYTET WARSZAWSKI III Uniwersyteckie Dni Dyplomacji 12.04.2018r. Stanisław Koziej ISTOTA I CHARAKTER NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej wojny między
Bardziej szczegółowoPRZECIWLOTNICZE BATERIE DLA US ARMY W EUROPIE. BAZA W REDZIKOWIE ZGODNIE Z PLANEM
aut. Jakub Palowski 14.02.2017 PRZECIWLOTNICZE BATERIE DLA US ARMY W EUROPIE. BAZA W REDZIKOWIE ZGODNIE Z PLANEM Amerykanie planują rozmieszczenie w Europie zestawów przeciwlotniczych bardzo krótkiego
Bardziej szczegółowoFUNDUSZE INWESTYCYJNE / raport grudzień 2015
2 57379 52171 46964 41756 2011 2012 2013 2014 2015 36549 6 5 4 3 2 1 2006 2008 2010 2012 2014 0 3 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2005 q1 2005 q2 2005 q3 2005 q4 2006 q1 2006 q2 2006 q3 2006 q4 2007 q1 2007 q2 2007
Bardziej szczegółowoRosyjska triada nuklearna propagandowa broń Kremla?
Pułaski Policy Papers Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego ISSN 2080-8852 Warszawa, 21.03..2017 r. Autor: Rafał Lipka Rosyjska triada nuklearna propagandowa broń Kremla? Pomimo kryzysu finansowego i sankcji
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 30 maja 2017 r. Poz. 1045
Warszawa, dnia 30 maja 2017 r. Poz. 1045 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW 1) z dnia 25 maja 2017 r. w sprawie krajowego zezwolenia generalnego 2) Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 29 listopada
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)
Spis treści Wprowadzenie I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ) 1.1. Tradycje kształcenia obronnego młodzieŝy 1.1.1. Kształcenie obronne w okresie rozbiorów 1.1.2. Kształcenie
Bardziej szczegółowoSTOSUNKI NATO FEDERACJA ROSYJSKA W ŚWIETLE DOKUMENTÓW
STOSUNKI NATO FEDERACJA ROSYJSKA W ŚWIETLE DOKUMENTÓW Polski Instytut Spraw Międzynarodowych STOSUNKI NATO FEDERACJA ROSYJSKA W ŚWIETLE DOKUMENTÓW Wstęp, wybór, tłumaczenie i opracowanie naukowe Robert
Bardziej szczegółowoSpis treści: Wykaz skrótów Podziękowania Wstęp
Spis treści: Wykaz skrótów Podziękowania Wstęp Rozdział 1. Pojęcie bezpieczeństwa 1.1.Pojęcie bezpieczeństwa i jego ewolucja 1.2.Elementy miękkie i twarde bezpieczeństwa 1.3.Bezpieczeństwo w warunkach
Bardziej szczegółowoWstęp 9. Rozdział 2 [Roman Kuźniar]
Spis treści [Roman Kuźniar] Wstęp 9 Rozdział 1 [Roman Kuźniar] Ewolucja problemu bezpieczeństwa rys historyczny 18 1. Pierwsze traktaty o pokoju i równowadze sił 19 2. Liga Narodów niedoceniony wynalazek
Bardziej szczegółowoSzanowny Panie Przewodniczący, Szanowne Panie i Panowie Posłowie! W wystąpieniu skupię się na zagadnieniach przedstawionych na slajdzie: -
1 Szanowny Panie Przewodniczący, Szanowne Panie i Panowie Posłowie! W wystąpieniu skupię się na zagadnieniach przedstawionych na slajdzie: - wprowadzenie; - obecny stan ochrony granicy państwowej w przestrzeni
Bardziej szczegółowoH I S T O R I A S Y S T E M Ó W A N T Y R A K I E T O W Y C H W P AŃSTWACH NATO
COLLOQUIUM WYDZIAŁU NAUK HUMANISTYCZNYCH I SPOŁECZNYCH ROCZNIK I/2009 K a r o l K ościelniak A k a d e m i a M a r y n a r k i W o j e n n e j H I S T O R I A S Y S T E M Ó W A N T Y R A K I E T O W Y
Bardziej szczegółowoPolityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego
A/522667 Wojciech Gizicki Polityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego Spis treści Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 ROZDZIAŁ I. Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa międzynarodowego 19 1. Istota i zakres
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE Z WOJSKAMI ANAKONDA-14
ĆWICZENIE Z WOJSKAMI ANAKONDA-14 1 TEMAT: PROWADZENIE DZIAŁAŃ OBRONNYCH W RAMACH POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ PODCZAS KONFLIKTU ZBROJNEGO WE WSPÓŁDZIAŁANIU Z ELEMENTAMI POZAMILITARNEGO PODSYSTEMU OBRONNEGO
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Obrony Narodowej. Warszawa, luty 2016 r.
Ministerstwo Obrony Narodowej Warszawa, luty 2016 r. Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne na 2016 r. Budżet państwa 2016 368,5 mld zł 313,8 mld zł Wydatki obronne w 2016 r. 2,00% PKB roku 2015 > dochody
Bardziej szczegółowoPotencjał turystyczny na Dalekim Wschodzie. dr J. Wardega. s. 048
8.00-9.30 MONOGRAFY PONIEDZIAŁEK WTOREK ŚRODA CZWARTEK PIĄTEK Transformacje polityczne na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej dr M. Lipa s. P0.1 Gronostajowa 7 Potencjał turystyczny na Dalekim Wschodzie
Bardziej szczegółowoB/60205. Julian Kaczmarek Julian Skrzyp NATO
B/60205 Julian Kaczmarek Julian Skrzyp NATO /atla2 Wrocław 2003 Spis treści Wprowadzenie 9 1. GENEZA I ROZWÓJ SOJUSZU PÓŁNOCNOATLANTYCKIEGO 11 1.1. Układ militarny podstawą istnienia Sojuszu Północnoatlantyckiego
Bardziej szczegółowoStanisław Koziej EWOLUCJA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWA W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY
www.koziej.pl @SKoziej Stanisław Koziej EWOLUCJA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWA W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Konferencja PAN: Bezpieczeństwo Europy w dobie przesileń cywilizacyjnych, Jabłonna 19.04.2018r.
Bardziej szczegółowoStanisław Koziej ODSTRASZANIE W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY
WARSAW SECURITY FORUM 27 października 2016 r. Stanisław Koziej ODSTRASZANIE W WARUNKACH HYBRYDOWEJ ZIMNEJ WOJNY 1 2 Teza: W związku ze strategiczną zmianą stosunków bezpieczeństwa NATO-Rosja sojusz musi
Bardziej szczegółowoKoncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r.
Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r. I Preambuła 1. Osiągnięcie celów Traktatu Północnoatlantyckiego wymaga integracji przez jego państwa-strony takich środków
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoWstęp. CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne
Wstęp CZĘŚĆ I. Bezpieczeństwo militarne Rozdział 1. Rola i modele sił zbrojnych we współczesnym świecie Role armii Modele armii Armie wybranych państw Rozdział 2. Wojny i konflikty zbrojne Definicja wojny
Bardziej szczegółowoW cieniu chińskich rakiet obrona przeciwlotnicza i przeciwrakietowa na Tajwanie
Pułaski Policy Papers Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego ISSN 2080-8852 Warszawa, 17.10.2016 r. Autor: Tomasz Smura W cieniu chińskich rakiet obrona przeciwlotnicza Historia Tajwan (form. Republika Chińska,
Bardziej szczegółowoCENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ
CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO
PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań
Bardziej szczegółowoWarszawa, maj 2014 ISSN 2353-5822 NR 59/2014 WYDARZENIA NA UKRAINIE A POCZUCIE ZAGROŻENIA W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ
Warszawa, maj 2014 ISSN 2353-5822 NR 59/2014 WYDARZENIA NA UKRAINIE A POCZUCIE ZAGROŻENIA W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 14 stycznia
Bardziej szczegółowoFAE Policy Paper nr 22/2014. Koniec Traktatu INF? Rafał CIASTOŃ. Warszawa, 2014-09-15 Strona 1
FAE Policy Paper nr 22/2014 Rafał CIASTOŃ Koniec Traktatu INF? Warszawa, 2014-09-15 Strona 1 W dobie kryzysu ukraińskiego (czy też może raczej: wojny ukraińskiej) do światowej opinii publicznej słabo przebijają
Bardziej szczegółowoObrona przeciwrakietowa Stanów Zjednoczonych
Pułaski Policy Papers Komentarz Międzynarodowy Pułaskiego ISSN 2080-8852 Warszawa, 17.08.2016 r. Obrona przeciwrakietowa Stanów Zjednoczonych Autor: Maciej Kowalski Historia Początki rozwoju obrony przeciwrakietowej
Bardziej szczegółowoKrzysztof Walczak* Wp³yw fuzji i przejêæ na zatrudnienie pracowników wybrane zagadnienia 1
Krzysztof Walczak* Wp³yw fuzji i przejêæ na zatrudnienie pracowników wybrane zagadnienia 1 Krzysztof Wp³yw fuzji Walczak i przejêæ uzje i przejêcia na zatrudnienie zak³adów pracowników... pracy maj¹ bardzo
Bardziej szczegółowoAmerykańska tarcza antyrakietowa w Europie konieczność, warunki, akceptacja. pod redakcją Stephana Raabe
Amerykańska tarcza antyrakietowa w Europie konieczność, warunki, akceptacja pod redakcją Stephana Raabe Spis treści strony Wstęp Amerykańska tarcza antyrakietowa: konieczność, warunki, akceptacja Stephan
Bardziej szczegółowoInformacja BBN nt. nowej Narodowej Strategii Wojskowej USA
Źródło: http://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/6906,informacja-bbn-nt-nowej-narodowej-strategii-wojskowej-usa.html Wygenerowano: Środa, 3 sierpnia 2016, 09:55 Strona znajduje się w archiwum. Data publikacji
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE NATO W POLSCE REALIZOWANE W RAMACH PROGRAMU NSIP
ZESZYTY NAUKOWE WSOWL Nr 2 (148) 2008 ISSN 1731-8157 Magdalena STAWICKA Marian MOTYCZKA INWESTYCJE NATO W POLSCE REALIZOWANE W RAMACH PROGRAMU NSIP Wprowadzenie NATO (North Atlantic Traty Organization),
Bardziej szczegółowoPosiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego na temat Euro 2012 oraz szczytu NATO w Chicago
Źródło: http://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/3847,posiedzenie-rady-bezpieczenstwa-narodowego-na-temat-euro-2012-oraz-s zczytu-nato-.html Wygenerowano: Piątek, 30 grudnia 2016, 04:47 Data publikacji : 16.05.2012
Bardziej szczegółowoDyskusja o obronie przeciwrakietowej
Dyskusja o obronie przeciwrakietowej różne języki, różne rzeczywistości? Plany Stanów Zjednoczonych umieszczenia w Europie Środkowej nowych elementów systemu obrony przeciwrakietowej wzbudzają duże zainteresowanie
Bardziej szczegółowoRosyjska taktyczna broń jądrowa straszak czy realne zagrożenie dla Europy?
Rosyjska taktyczna broń jądrowa straszak czy realne zagrożenie dla Europy? Bombowce Tu-22M3 są jednym z podstawowych środków przenoszenia rosyjskiej taktycznej broni jądrowej. Fot. Mil.ru. 1. 2. 3. 4.
Bardziej szczegółowoBogdan Nogalski*, Anna Wójcik-Karpacz** Sposoby motywowania pracowników ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw
Bogdan Nogalski*, Anna Wójcik-Karpacz** Sposoby motywowania pracowników ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw Artyku³ zawiera rozwa ania zwi¹zane ze sposobami motywowania pracowników w sektorze MŒP. Autorzy
Bardziej szczegółowoII LO w Nowym Targu Matura 2015
Międzynarodowy Trybunał Karny Amnesty International Helsińska Fundacja Praw Człowieka Freedom House Polski Czerwony Krzyż Caritas Polska Polska Akcja Humanitarna Pomoc Kościołowi w Potrzebie Organizacja
Bardziej szczegółowoSpis treœci. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... XXVII
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XV XXI Przedmowa... XXVII Rozdzia³ I. Zagadnienia wstêpne... 1 1. Pojêcie instytucji europejskich w szerokim i w¹skim znaczeniu... 1 2. Informacje ogólne o organizacjach
Bardziej szczegółowoOrganizacje międzynarodowe
A 357210 Ewa Latoszek, Magdalena Proczek Organizacje międzynarodowe Założenia, cele, działalność Podręcznik akademicki Warszawa 2001 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 15 Wstęp 23 Rozdział I. Organizacja międzynarodowa
Bardziej szczegółowoDLACZEGO WARTO G OSOWAÆ NA PSL?
DLACZEGO WARTO G OSOWAÆ NA PSL? 1. Bo jest Stronnictwem politycznym, którego g³ówne idee programowe siêgaj¹ bogatej, nieprzerwanej tradycji ruchu ludowego. Ma za sob¹ najd³u sz¹ spoœród wszystkich polskich
Bardziej szczegółowoKierowanie Siłami Zbrojnymi Estonii oparte jest na zasadzie cywilnego kierownictwa
2. SIŁY ZBROJNE (KAITSEVÄGI) 2.1. Władze naczelne i organizacja sił zbrojnych Kierowanie Siłami Zbrojnymi Estonii oparte jest na zasadzie cywilnego kierownictwa obroną narodową, wynikającą z demokratycznego
Bardziej szczegółowoAMERYKAŃSKIE KONCEPCJE TARCZY ANTYRAKIETOWEJ W EUROPIE
ZESZYTY NAUKOWE WSOWL Nr 3 (161) 2011 Paweł TURCZYŃSKI AMERYKAŃSKIE KONCEPCJE TARCZY ANTYRAKIETOWEJ W EUROPIE Techniczne możliwości budowy systemów antyrakietowych pojawiły się już w latach 70-tych. Wizję
Bardziej szczegółowo