Stanisław Koziej EWOLUCJA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWA W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY

Transkrypt

1 Stanisław Koziej EWOLUCJA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWA W WARUNKACH NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Konferencja PAN: Bezpieczeństwo Europy w dobie przesileń cywilizacyjnych, Jabłonna r. 1

2 poziom informatyczny (cywilizacja informacyjna) rozwój środków walki zbrojnej HISTORYCZNA EWOLUCJA ŚRODOWISKA BEZPIECZEŃSTWA (na przykładzie sztuki wojennej) Harmonia (równowaga) energetycznoinformacyjna Klasyczne teorie wojen (Sun-Tzu) Dominacja energii nad informacją Teoria Clausewitza Względna równowaga energetycznoinformacyjna Neoklasyczne teorie wojen? Dominacja informacji? Informacyjna teoria wojen? poziom mechaniczny (cywilizacja przemysłowa) poziom biologiczny (cywilizacja agrarna) Energetyczny (materialny) potencjał walki zbrojnej Informacyjny potencjał walki zbrojnej czas rewolucja przemysłowa rewolucja informacyjna 2 XVIII/XIX w. XX/XXI w.

3 Kooperacja Konfrontacja Od zimnej wojny do nowej zimnej wojny ZIMNA WOJNA NOWA (HYBRYDOWA) ZIMNA WOJNA OKRES POZIMNOWOJENNY ROSYJSKIE DZIAŁANIA NEOZIMNO- WOJENNE: 1945 r r. Koncepcje: Wystąpienie W. Putina na konferencji w Monachium 2007 r. Doktryna militarna (2014), strategia przeciwdziałania ekstremizmom w Rosji (2014), strategia bezpieczeństwa narodowego (2015), koncepcja polityki zagranicznej (2016), doktryna bezpieczeństwa informacyjnego (2016) Praktyka: Testowanie reakcji Zachodu? Cyberagresja na Estonię (2007), wojna z Gruzją (2008), kryzys gazowy (2009) Aneksja Krymu i agresja na wschodnią Ukrainę, Prowokacyjne incydenty powietrzne, morskie Interwencja w Syrii

4 Nowa zimna wojna stopnie eskalacji zagrożeń SYRIA Agresja na pełną skalę Agresja otwarta ograniczona (pod osłoną parasola TBJ) Skryta interwencja: agresja podprogowa (pod osłoną kułaka konwencjonalnego ) Presja polityczno-strategiczna (dyplomatyczna, cyber-informacyjna, ekonomiczna, wojskowa, proxy wars) Klasyczna zimna wojna Dodatkowe zagrożenia w nowej (hybrydowej) zimnej wojnie 4

5 5

6 Scenariusze stosunków nuklearnych w Europie (taktyczna broń nuklearna) Scenariusz kontynuacyjny niekorzystny dla NATO, korzystny dla Rosji (możliwość szantażu doktryną deeskalacji nuklearnej ) Scenariusz redukcyjny (najmniej prawdopodobny) wycofanie TBJ z Europy, redukcja ilościowa, całkowita likwidacja Scenariusz konfrontacyjny (najbardziej prawdopodobny) odnowienie doktryny nuklearnej, w tym polityki deklaracyjnej modernizacja TBJ wzmocnienie nuclear sharing w NATO 6

7 Scenariusze dla UE Scenariusz integracyjny (zmierzanie do Europejskiej Unii Bezpieczeństwa i Obrony) kooperatywne bezpieczeństwo wzajemne bezpieczeństwo wspólnota bezpieczeństwa Scenariusz dezintegracyjny (bezpieczeństwo UE różnych prędkości ) niezrównoważone (zintegrowane i zdezintegrowane) bezpieczeństwo załamanie się europejskiego systemu bezpieczeństwa 7

8 Scenariusze dla Europy Środkowo-Wschodniej Scenariusz tarczy, przedmurza neozimnowojennego następstwo zaostrzenia się nowej zimnej wojny Scenariusz szarej strefy bezpieczeństwa następstwo zwycięstwa populizmu i izolacjonizmu w EŚW Scenariusz Jałty II następstwo porozumienia USA z Rosją o nowym podziale wpływów w Europie 8

9 Scenariusze neozimnowojenne w relacjach NATO - Rosja Scenariusz stabilizacyjny ustanowienie i wdrożenie mechanizmów konfrontacji strategicznej adekwatnych do warunków nowej zimnej wojny Scenariusz destabilizacyjny brak skutecznej odpowiedzi Zachodu (NATO, UE) na neozimnowojenną doktrynę i praktykę Rosji 9

10 PODSUMOWANIE: Główne trendy kształtowania się przyszłego środowiska bezpieczeństwa Wymiar cywilizacyjny - długoterminowy era informacyjna w bezpieczeństwie, dominacja czynnika informacji (w tym operowanie w cyberprzestrzeni) nad czynnikami energetycznymi Wymiar polityczno-strategiczny - średnioterminowy kontynuacja i kształtowanie się nowej, hybrydowej zimnej wojny: neozimnowojennej konfrontacji w wymiarze globalnym i regionalnym możliwe dwa scenariusze nowej zimnej wojny: stabilizacyjny destabilizacyjny 10

11