DZIAŁALNOŚĆ WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE

Transkrypt

1

2 86 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2009 ROKU Działalność kontrolna 7 Podstawowym celem działań kontrolnych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie jest zapewnienie odpowiednich standardów jakości środowiska poprzez egzekwowanie przestrzegania przepisów z zakresu ochrony środowiska. Zadanie to jest realizowane na podstawie rocznego planu kontroli zawierającego określone cele kontroli na dany rok oraz planów kwartalnych obejmujących listę podmiotów wytypowanych do kontroli. Przy wyborze celów kontrolnych w 2008 r. uwzględniono: opracowanie o kierunkach działania organów Inspekcji Ochrony Środowiska na lata oraz wytyczne do planowania działalności organów Inspekcji Ochrony Środowiska w 2008 r. zatwierdzone przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska DZIAŁALNOŚĆ WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORATU OCHRONY ŚRODOWISKA W KRAKOWIE jak również założenia Traktatu Akcesyjnego Środowisko naturalne. Dokonana została również ocena podstawowych problemów środowiskowych na terenie województwa oraz stanu przestrzegania wymagań ochrony środowiska przez kontrolowane podmioty. Działalność kontrolna jest realizowana przez Wydział Inspekcji w WIOŚ w Krakowie oraz Działy Inspekcji w Delegaturach w Nowym Sączu i Tarnowie. W prowadzonej w Inspektoracie ewidencji kontrolowanych podmiotów w 2008 roku zarejestrowanych było podmiotów. W porównaniu z rokiem 2007 ilość ta zmalała o około 8% z powodu przeprowadzenia szczegółowej weryfikacji danych o podmiotach. Skontrolowano użytkowników środowiska, tj. około 28% jednostek będących w ewidencji WIOŚ i w porównaniu z rokiem ubiegłym nastąpił spadek o około 7% (wykres 7.1). Wykres 7.1. Liczba podmiotów kontrolowanych przez WIOŚ w latach (źródło: WIOŚ)

3 87 Wykres 7.2. Liczba przeprowadzonych kontroli przez WIOŚ w latach 2007 i 2008 (źródło: WIOŚ) Przeprowadzono 910 kontroli planowych i 385 kontroli pozaplanowych, w tym 191 kontroli interwencyjnych, które stanowiły około 15% ogólnej liczby kontroli. W porównaniu z rokiem ubiegłym zmalała ilość kontroli pozaplanowych oraz kontroli interwencyjnych a wzrosła ilość kontroli planowych (wykres 7.2). Pomiary kontrolne i badania zostały wykonane podczas 220 kontroli, co stanowiło 17% wszystkich przeprowadzonych kontroli i były to wartości na podobnym poziomie, jak w roku W porównaniu z rokiem poprzednim stwierdzono także, iż przy 9% spadku liczby podmiotów skontrolowanych nastąpiło 14% zmniejszenie liczby zakładów, w których wystąpiły naruszenia, co świadczy o poprawie stanu przestrzegania przepisów ochrony środowiska. Tabela 7.1. Zadania kontrolne (bez kontroli interwencyjnych) zrealizowane w 2008 roku w ramach planu rocznego Województwo małopolskie Liczba zakładów w których Liczba Kon- w tym: stwierdzono Cel kontrolny kontroli trolowanych uwag naruszenia bez wymagań Procent naruszeń Ocena przestrzegania wymagań ochrony środowiska przez prowadzących instalacje objęte pozwoleniem zintegrowanym ,9 (wdrażanie dyrektywy 96/61/WE) Ocena wypełniania zobowiązań wynikających z dyrektywy 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych ,0 Ocena wdrażania dyrektywy 2006/11/WE w sprawie zanieczyszczenia spowodowanego niektórymi substancjami niebezpiecznymi odprowadzanymi do środowiska wodnego oraz dyrektywy 80/68/EWG w sprawie ochrony wód gruntowych ,7 przed zanieczyszczeniem przez niektóre substancje niebezpieczne Ocena przestrzegania przepisów w zakresie ochrony wód ,3 Ocena wdrażania dyrektywy 2001/80/WE w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych ,3 źródeł spalania paliw Ocena wdrażania dyrektywy 94/63/WE w sprawie kontrolowania emisji lotnych związków organicznych powstałych wskutek magazynowania benzyny i jej dystrybucji z terminali do stacji obsługi (LZO) ,0 23

4 88 Ocena wdrażania dyrektywy 99/13/WE w sprawie ograniczenia lotnych związków organicznych z zastosowaniem rozpuszczalników organicznych w pewnych zakładach i instalacjach (LZO) Ocena przestrzegania przepisów w zakresie ochrony powietrza ze szczególnym uwzględnieniem źródeł emisji pyłowo-gazowych w strefach C Ocena przestrzegania wymagań ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (wdrażania dyrektywy 99/32/WE) Ocena wdrażania dyrektywy 2000/76/WE w sprawie spalania i współspalania odpadów Ocena wdrażania dyrektywy 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych Ocena eksploatacji składowisk (wdrażania dyrektywy 99/31/ WE) Ocena wdrażania rozporządzenia (WE) nr 1013/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przemieszczania odpadów Ocena przestrzegania wymagań ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (wdrażania dyrektywy 2002/96/WE) Ocena przestrzegania przepisów ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (wdrażanie dyrektywy 2000/53/WE) Ocena przestrzegania wymagań w zakresie gospodarki odpadami Ocena przestrzegania wymagań dot. osadów ściekowych (wdrażania dyrektywy 86/278/EWG) Ocena przestrzegania wymagań ustawy o substancjach zubażających warstwę ozonową (wdrażanie Rozporządzenia 2037/2000/WE i Rozporządzenia 842/2006/PEiR) Ocena realizacji obowiązków wynikających z przeciwdziałania poważnym awariom (wdrażanie dyrektywy 96/82/WE SEVESO II) Ocena przestrzegania wymagań ustawy o substancjach i preparatach chemicznych (wdrażanie Rozporządzenia 1907/2006 PEiR) Ograniczenie uciążliwości związanych z ponadnormatywną emisją hałasu (wdrażanie dyrektywy 2002/49/WE) Ocena zgodności wyrobów z zasadniczymi wymaganiami (wdrażanie dyrektywy 94/62/WE oraz dyrektywy 2000/14/ WE) Ocena jakości danych dostarczanych przez prowadzących instalacje w ramach Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (wdrażanie Rozporządzenia WE nr 166/2009 PEiR) , , , , , , , , , , , , , , , , ,4 Wskaźnikiem charakteryzującym stan przestrzegania przepisów ochrony środowiska jest procent liczby zakładów, w których stwierdzono naruszenia wymagań ochrony środowiska, do liczby zakładów skontrolowanych (tabela 7.1). Najmniej uchybień stwierdzono podczas kontroli zawartości siarki w ciężkim oleju opałowym stosowanym w instalacjach energetycznego spalania paliw oraz w oleju do silników statków żeglugi śródlądowej, gdzie tylko w jednym przypadku stwierdzono naruszenie. Natomiast najwięcej podczas kontroli instalacji objętych pozwoleniem zintegrowanym eksploatacji składowisk a także instalacji do termicznego przekształcania odpadów. Ciągłą poprawę obserwuje się w sektorze gospodarki komunalnej, od kilku lat realizowane są inwestycje rozbudowy i modernizacji oczyszczalni oraz rozbudowy zbiorczych systemów kanalizacyjnych,

5 89 które przyczyniają się do likwidacji wylotów nieoczyszczonych ścieków. Poprawa następuje w branży dystrybucji paliw płynnych, co w znacznym stopniu wymuszone jest strukturą rynku paliwowego i oczekiwaniami klienta. W branży drogownictwa wiele firm, które eksploatowały dotychczas przestarzałe, pochodzące z lat 70. wytwórnie mas bitumicznych, charakteryzujące się wysokim poziomem emisji zanieczyszczeń pyłowo-gazowych, zlikwidowały je (lub zmodernizowały systemy odpylania), uruchamiając w ich miejsce nowoczesne zespoły technologiczne. Zmniejsza się stopień oddziaływania branży energetycznej poprzez ograniczenie emitowanych zanieczyszczeń, dzięki realizowanym inwestycjom w zakresie stosowania nowoczesnych technik spalania (np. spalanie fluidalne) oraz budowie nowych i modernizacji istniejących systemów oczyszczania gazów. Nadal problemem pozostaje branża garbarska, zarówno w zakresie właściwej gospodarki ściekowej, jak i zagospodarowania odpadów. Przeprowadzone kontrole wykazały szereg nieprawidłowości dotyczących stosowania komunalnych osadów ściekowych. W ostatnich latach rozwój infrastruktury drogowej oraz intensyfikacja transportu drogowego spowodowała pogorszenie się klimatu akustycznego w rejonie dróg, szczególnie dróg krajowych. W tej dziedzinie nastąpiło wyraźne pogorszenie, a wykonywane przez zarządców dróg mapy akustyczne wskazują, że w odległości kilkudziesięciu metrów od pasa drogowego notowane są przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu. Ogromnym problemem jest skala nielegalnego demontażu pojazdów (wg szacunków FORS-u nawet 85% pojazdów trafia do szarej strefy ). Przyczynami takiego stanu rzeczy jest brak doraźnych działań policji w zakresie nielegalnego demontażu pojazdów, brak działań ze strony firm ubezpieczeniowych i ubezpieczeniowego funduszu gwarancyjnego, niechęć demontujących do poddawania się bardzo uciążliwym wymaganiom towarzyszącym prowadzeniu legalnej stacji (zarówno technicznym, jak i formalno-prawnym), znacznie większe koszty działalności legalnej. Inspekcja Ochrony Środowiska jest wyposażona w szeroki zakres instrumentów wymuszających przestrzeganie przepisów ochrony środowiska. Jednym z instrumentów postępowania pokontrolnego są kary pieniężne ponoszone za przekroczenie lub naruszenie warunków korzystania ze środowiska ustalonych właściwą decyzją. Zgodnie z procedurą ich wymierzania są to kary biegnące (godzinowe lub dobowe), a następnie po ustaniu naruszenia lub po zakończeniu roku kalendarzowego ustalane są kary za czas trwania naruszenia. Przepisy umożliwiają odraczanie na okres 5 lat terminu płatności kary pod warunkiem realizacji przedsięwzięcia, które zapewni usunięcie przyczyn ponoszenia kar pieniężnych. Oddzielną grupę stanowią kary pieniężne kwotowe, których wysokość określona jest ustawowo i wymierzane są za naruszenie przepisów związanych z międzynarodowym przemieszczaniem odpadów lub ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Oprócz nakładania sankcji o charakterze pieniężnym do podstawowych działań dyscyplinujących należy także: wydawanie zarządzeń pokontrolnych; wydawanie decyzji administracyjnych, w któ- Wykres 7.3. Struktura decyzji wymierzających kary biegnące (źródło: WIOŚ) 23

6 90 rych można wstrzymać działalność powodującą naruszenie wymagań ochrony środowiska (pod warunkami określonymi w przepisach) lub ustalić termin usunięcia naruszenia; kierowanie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przeciwko środowisku bądź kierowanie wniosków do sądów grodzkich lub do organów administracji publicznej; nakładanie mandatów karnych; udzielanie pouczeń. W 2008 roku wydano 41 decyzji wymierzających kary biegnące, tj. o około 20% mniej niż w roku poprzednim, w tym: mniej o 55% za odprowadzanie ścieków oraz więcej o 120% za emisję do powietrza (wykres 7.3). Małopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wymierzył w 2008 roku kary za okres, w którym trwało naruszenie na łączną kwotę zł, na które złożyło się: 13 decyzji za wprowadzanie ścieków na kwotę zł; 3 decyzje za emisję zanieczyszczeń do powietrza na kwotę zł; 7 decyzji za emisję hałasu na kwotę zł; 2 decyzje za składowanie odpadów niezgodnie z określonymi warunkami na kwotę zł; 1 decyzja za nielegalne międzynarodowe przemieszczanie odpadów na kwotę zł. Nadal występuje tendencja spadkowa ilości wymierzanych kar pieniężnych z uwagi na zmianę przepisów nakładających na podmioty korzystające ze środowiska obowiązek prowadzenia pomiarów i analiz we własnym zakresie oraz dopuszczających pewien zakres przekroczeń ustalonych wartości emisji (wykres 7.4). Wzrosła natomiast wartość kwotowa wymierzonych kar (wykres 7.5). Wydano 603 zarządzenia pokontrolne (610 w 2007 r.), z czego zrealizowano 472, termin realiza- Wykres 7.4. Struktura decyzji karnych za okres trwania naruszenia (źródło: WIOŚ) Wykres 7.5. Struktura i wysokość kar za okres trwania naruszenia (źródło: WIOŚ)

7 91 Wykres 7.6. Działania pokontrolne (źródło: WIOŚ) cji 76 zarządzeń upływa w 2009 r., a w 55 przypadkach zakłady nie poinformowały o ich wykonaniu. Nałożono 189 grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w odpowiednich przepisach na łączną kwotę zł, w tym najwięcej za wykroczenia dot. naruszenia przepisów ustawy o odpadach. Skierowano 8 wniosków do sądów grodzkich za odmowę przyjęcia mandatu lub niepoinformowanie o wykonaniu zarządzeń pokontrolnych. Mniej dotkliwą karą jest zastosowanie pouczenia osób naruszających przepisy, z którego skorzystano w 444 przypadkach (wykres 7.6). W 5 przypadkach wnioski z podejrzeniem popełnienia przestępstwa skierowano do organów ścigania. Zgodnie z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska wydano 8 decyzji wstrzymujących eksploatację instalacji oraz 5 decyzji wyznaczających termin usunięcia naruszeń lub zaniedbań. Zgodnie z ustawą o Inspekcji Ochrony Środowiska wystosowano 95 wystąpień do administracji rządowej i 198 do administracji samorządowej informujących o ustaleniach z kontroli i wnioskujących o podjęcie działań należących do kompetencji tych organów. Przeciwdziałanie poważnym awariom Według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. rejestr zakładów, potencjalnych sprawców poważnych awarii obejmował 85 zakładów, w tym: 11 zakładów zakwalifikowanych do grupy o dużym ryzyku (ZDR), 8 zakładów zakwalifikowanych do grupy o zwiększonym ryzyku (ZZR) oraz 66 pozostałych zakładów mogących spowodować poważne awarie. W porównaniu do stanu na koniec 2007 r. ogólna liczba zakładów mogących spowodować poważne awarie zwiększyła się o 5 jednostek. Przeprowadzono 40 kontroli planowych, w tym: 15 w zakładach o dużym ryzyku (ZDR) i 5 o zwiększonym ryzyku (ZZR). Ponadto wykonano 66 kontroli planowych w związku z opiniowaniem projektów decyzji udzielających pozwolenia zintegrowanego, w ramach kontroli podmiotów produkujących chemię budowlaną (REACH substancje i preparaty chemiczne), podmiotów dysponujących substancjami niebezpiecznymi, celem weryfikacji ich klasyfikacji oraz w zakładach, w których były stosowane substancje niebezpieczne (lub było podejrzenie, że takie substancje mogą się znajdować) mogące spowodować powstanie zagrożenia w sytuacjach awaryjnych. W ramach działań pokontrolnych wydano 11 zarządzeń pokontrolnych. W roku 2008 zarejestrowano informacje o wystąpieniu 14 zdarzeń o znamionach poważnej awarii, w tym: 20 lipca 2008 r. na terenie Synthos Dwory Sp. z o. o. Oświęcim nastąpił wyciek styrenu z reaktora R-1/1, który skierowano do komory zrzutu awaryjnego. Potencjalne zagrożenie; wyciek ok kg, z tego odzyskano kg, emisja do powietrza (odparowanie) około 50 kg. Akcję ratowniczą przeprowadziła Zakładowa Służba Ratownicza - DEKOCHEM Sp. z o. o. WIOŚ przeprowadził wizję terenową. 26 września 2008 r. autocysterna przewożąca 20 23

8 92 Mg ciekłego gazu LPG uderzyła w wiadukt kolejowy w Chrzanowie przy ul. Krakowskiej (droga krajowa nr 914 Kraków Trzebinia Mysłowice). Doszło do zerwania zaworu rewizyjnego autocysterny, a w następstwie do zapalenia przewożonego gazu propan-butan. Wyłączono zasilania trakcji kolejowej, wstrzymano ruch kolejowy na linii Trzebinia Chrzanów Oświęcim. Przeprowadzono ewakuacje najbliżej znajdujących się budynków. Łączna liczba ewakuowanych osób ze strefy wynosiła około 250 na okres 27 godzin. Odłączono zasilanie pozbawiając około 1000 osób w rejonie strefy zagrożenia energii elektrycznej i gazu na okres 27 godzin. Pożar został ugaszony w dniu 28 września 2008 r. poprzez wtłoczenie azotu do cysterny. 14 maja 2008 r. wystąpiło zdarzenie awaryjne w postaci nagłego i niespodziewanego wypływu substancji ropopochodnych (kondensatu skroplin gazu ziemnego) z gazociągu wysokiego ciśnienia DN 700 PN 6,3 MPa o długości 52,3 km, należącego do Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Oddział w Tarnowie. Wypływ nastąpił z upustów śluzy odbiorczej w czasie odbierania tłoka czyszczącego. Po dokonaniu wizji terenu zdarzenia, inspektorzy WIOŚ stwierdzili zanieczyszczenie drogi krajowej i pasa drogowego na odcinku około m oraz gleby na powierzchni ok. 6 arów. Ilość uwolnionych substancji ropopochodnych nie została ustalona. Wywieziono 271,3 Mg. zanieczyszczonej gleby do unieszkodliwienia. W WIOŚ w Krakowie prowadzone są następujące bazy i rejestry: rejestr poważnych awarii w formie elektronicznej bazy danych EKOAWARIE. Zebrane informacje przekazywane są na bieżąco do centralnej Bazy Danych EKOAWARIE w Departamencie Przeciwdziałania Poważnym Awariom Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku; rejestr zakładów, mogących spowodować poważną awarię w formie elektronicznej (informacje o zakładach ZZR i ZDR), baza danych SPIRS-PL ) (SPIRS Seveso Plants Information Retrieval System) służąca do zbierania informacji o zakładach, na terenie których są magazynowane, przetwarzane i/lub wytwarzane substancje niebezpieczne, wymienione w Dyrektywie Seveso II (Dyrektywa UE 96/82/EC). Wprowadzane do tej bazy dane przekazywane są za pośrednictwem Departamentu Przeciwdziałania Poważnym Awariom Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku, do odpowiednich organów Unii Europejskiej. baza: MARS PL o poważnych awariach, które miały miejsce na terenie zakładów ZZR i ZDR, do celów sprawozdawczych do UE. Kontrola rynku Podczas 56 kontroli spełniania przez wyroby zasadniczych wymagań zgodnie z ustawą o systemie oceny zgodności sprawdzono 199 wyrobów (o 28% mniej niż w 2007 r.), z czego 66% stanowiły urządzenia, a 34% opakowania. Kontrole wykazały znaczący wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim przypadków nieprawidłowości w stosunku do liczby skontrolowanych opakowań (z 3 do 23%), natomiast procent nieprawidłowości dot. urządzeń pozostawał na podobnym poziomie (11%). W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w 9 przypadkach skierowano wystąpienia do innych WIOŚ właściwych ze względu na siedzibę bezpośrednich dystrybutorów urządzeń lub producentów, które poddane kontroli u sprzedawców wykazały nieprawidłowości, w 1 przypadku kontrolowany podmiot dobrowolnie zwrócił się do producenta wyrobu o uzupełnienie braków w deklaracji zgodności, wydano 3 zarządzenia pokontrolne dotyczące uzupełnienia braków w deklaracji zgodności, wprowadzenia prawidłowego oznakowania na wyrobach opakowaniowych wprowadzanych na rynek, przekazano 8 spraw do GIOŚ (producent w innym kraju UE). Działalność kontrolna dotycząca przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji Stacje demontażu Według stanu na 31 grudnia 2008 r. w województwie małopolskim działało 50 legalnych stacji (z czego 9 uruchomiono w 2008 r.) oraz 3 punkty zbierania pojazdów. Stacje mają charakter zakładów niewielkich, ich wyposażenie jest zgodne z minimalnymi wymaganiami technicznymi, prowadzi się tu zasadniczo głęboki demontaż pojazdów. Żadna ze stacji nie wprowadziła certyfikowanego systemu zarządzania środowiskowego. W 2008 r. skontrolowano wszystkie 50 legalnych stacji demontażu (57 kontroli) i 2 punkty zbierania pojazdów, 17 podmiotów podejrzanych o nielegalne prowadzenie demontażu oraz 10 podmiotów wy-

9 93 stępujących z wnioskiem o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów w związku z zamiarem prowadzenia stacji demontażu. Wszystkie legalne stacje demontażu posiadają uregulowany stan formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami. W 4 przypadkach stwierdzono nieprzestrzeganie warunków decyzji w zakresie gospodarki odpadami i wystosowano wystąpienia do wojewody. Wszystkie legalne stacje spełniały minimalne wymagania dla stacji demontażu z wyjątkiem jednej i w związku z tym skierowano wystąpienie do wojewody dotyczące naruszenia warunków decyzji, w tym minimalnych wymagań. Pod względem spełniania minimalnych wymagań wyniki kontroli w roku 2008 były porównywalne z rokiem 2007, natomiast zanotowano wyraźną poprawę w zakresie prawidłowości rocznych sprawozdań dla NFOŚiGW oraz wojewody. W przypadku legalnych stacji stwierdzano nieprawidłowości w zakresie sprawozdawczości i ewidencji (np. brak kompletu DPO i DPR), przekroczenia dopuszczonych do wytworzenia ilości odpadów, brak uregulowania stanu formalno-prawnego w zakresie odprowadzania ścieków przemysłowych, zmniejszenie częstotliwości badań wód opadowych określonej w pozwoleniu wodno-prawnym. W związku z tymi naruszeniami wydano 21 23

10 94 zarządzeń pokontrolnych, zastosowano 25 pouczeń i nałożono 4 grzywny w postaci mandatu karnego. Podobnie jak w roku ubiegłym WIOŚ w Krakowie przeprowadził 17 kontroli podmiotów nie umieszczonych w wykazie Wojewody Małopolskiego, a podejrzanych o prowadzenie demontażu pojazdów. Nielegalny demontaż potwierdzono w 6 przypadkach i w każdym z nich prowadzący taką działalność zostali ukarani mandatem karnym. Ponadto podjęto następujące działania: wydano 5 zarządzeń pokontrolnych, zastosowano pouczenia w 5 przypadkach, w 2 przypadkach skierowano wystąpienia do organów samorządowych, wydano 1 decyzję wstrzymującą działalność w zakresie odzysku odpadów oraz skierowano 1 wniosek do organów ścigania. W związku z działalnością WIOŚ w latach poprzednich i aktualnie wykonanymi kontrolami sprawdzającymi stwierdzono, że nielegalnego procederu zaniechały 3 firmy. Punkty zbierania pojazdów Skontrolowano 2 z 4 funkcjonujących na terenie województwa punktów zbierania pojazdów. W jednym z nich stwierdzono nieprawidłowe magazynowanie zbieranych pojazdów oraz brak informacji o realizacji zarządzeń. W związku z tym nałożono mandat karny oraz ponownie wydano zarządzenia pokontrolne. Działalność kontrolna dotycząca przepisów o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Przeprowadzono 46 kontroli planowych (27 w 2007 r.) w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym oraz 4 kontrole pozaplanowe. Skontrolowano 9 zakładów (5 w 2007 r.) przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Wszystkie zakłady posiadały numer rejestrowy nadany przez GIOŚ oraz uregulowany stan formalno-prawny gospodarowania zużytym sprzętem. Skontrolowane zakłady przetwarzania sprzętu elektrycznego i elektronicznego praktycznie dostosowały się do obowiązujących wymogów wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Najczęściej stwierdzano uchybienia formalne, np. brak sprawozdania o masie zebranego zużytego sprzętu i przekazanego do prowadzącego zakład przetwarzania, nie przekazano informacji prezydentowi, burmistrzowi miasta lub wójtowi gminy, o podjęciu działalności w zakresie zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, brak prowadzenia ewidencji odpadów wytwarzanych podczas demontażu W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości podczas kontroli zakładów przetwarzania wydano 6 zarządzeń pokontrolnych, nałożono 5 mandatów na łączną kwotę 500 zł, pouczono 5 podmiotów o obowiązkach wynikających z przepisów ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, skierowano 4 wystąpienia do Marszałka Województwa Małopolskiego Skontrolowano także 39 podmiotów (27 w 2007 r.) w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. W 23 stwierdzono naruszenie przepisów w zakresie gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym, w związku z czym wydano zarządzenia pokontrolne, nałożono 14 mandatów na łączną kwotę zł, pouczono 13 podmiotów o obowiązkach wynikających z przepisów ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Kontrola międzynarodowego przemieszczania odpadów Głównym celem działań kontrolnych w zakresie międzynarodowego przemieszczania odpadów jest: sprawdzenie prawidłowości legalnego przemieszczania odpadów (kontrola poprawności realizacji procedur związanych ze zgłaszaniem i uzyskiwaniem zezwoleń w zakresie przemieszczania odpadów) oraz ujawnianie i przeciwdziałanie przemieszczaniom nielegalnym; kontrole w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska i gospodarki odpadami przez podmioty zamierzające dokonywać lub dokonujące odzysku względnie unieszkodliwiania odpadów sprowadzanych z innych krajów a także podmioty wysyłające odpady za granicę (na wniosek Głównego Inspektora Ochrony Środowiska przed wydaniem decyzji na przywóz odpadów do Polski lub wysyłkę odpadów z kraju, w tym zezwolenia wstępnego); kontrole mające na celu ujawnianie i przeciwdziałanie nielegalnemu międzynarodowemu przemieszczaniu odpadów. Przeprowadzono 18 kontroli (12 w 2007 r.), w tym podczas 10 kontroli nie stwierdzono naruszeń przepisów. W 4 przypadkach były to równocześnie kontrole związane ze sprawdzeniem przestrzegania warunków decyzji GIOŚ. Drastycznych naruszeń decyzji GIOŚ nie stwierdzono, jednak w 2 podmiotach miały miejsce drobne nieprawidłowości dotyczące procedur śledzenia przesyłki.

11 95 W ramach kontroli wykryto 2 przypadki nielegalnego przemieszczania odpadów, a w ramach współpracy z innymi służbami 6 przypadków. Podjęto następujące działania pokontrolne: zastosowano w 8 przypadkach pouczenia, wydano 4 zarządzenia pokontrolne, skierowano 1 wystąpienie do starosty oraz 1 wniosek do organów ścigania. W związku z akcją kontrolną w ramach projektu IMPEL TFS w oparciu o wytyczne GIOŚ przeprowadzono wspólne działania kontrolne ze służbami Straży Granicznej zakończono je raportem przesłanym do GIOŚ. Przeprowadzone akcje w styczniu i lipcu 2008 roku to 5 wspólnych akcji kontrolnych ze Strażą Graniczną w 3 punktach kontrolnych w strefie przygranicznej (PL/SK) przy drodze krajowej w Chyżnem granica i Spytkowicach oraz w 7 punkach kontrolnych przy drogach krajowych (kierunek Limanowa-Nowy Sącz w Wysokim, Nowy Sącz Kraków Tarnów i w rejonie m. Podwilk). Podczas kontroli nie trafiono na transport odpadów przemieszczanych międzynarodowo. W przypadku odpadów przewożonych na terenie kraju 1 transport nie posiadał właściwych dokumentów. Straż Graniczna wszczęła postępowanie wyjaśniające w związku z naruszeniami ustawy o transporcie drogowym. W ramach tej akcji skontrolowano 71 transportów. Ponadto w ramach zawartego porozumieniem z dnia r. w sprawie współdziałania w zakresie transgranicznego przemieszczania odpadów z Głównym Inspektorem Transportu Drogowego, Głównym Komendantem Policji, Komendantem Głównym Straży Granicznej prowadzono wspólne kontrole ze służbą Straży Granicznej z Placówki z Lipnicy Wielkiej w wyznaczonych terminach i miejscach średnio raz w miesiącu, w strefie przygranicznej w Chyżnem. Skontrolowano 70 transportów drogowych w zakresie kontroli towarów z zastosowaniem procedury uproszczonej dotyczącej kontroli transportu odpadów. Nie stwierdzono nielegalnego transportu odpadów. Inne działania o charakterze inspekcyjnym: przeprowadzono weryfikację 36 rocznych raportów o emisji CO 2, wydano 41 postanowień uzgadniających projekty pozwoleń zintegrowanych, uzgodniono 1 raport o bezpieczeństwie, przyjęto i rozpatrzono ponad 1000 zawiadomień o zakończeniu budowy i zamiarze przystąpienia do użytkowania lub zakończeniu rozruchu obiektu budowlanego, wydano 304 zaświadczenia i opinie, aktualizowano bazy danych o: składowiskach odpadów, spalarniach odpadów, instalacjach wymagających pozwolenia zintegrowanego, potencjalnych sprawcach poważnych awarii, Działalność laboratoryjna Badania stanu środowiska, badania związane z kontrolą przestrzegania przepisów o ochronie śro- 23

12 96 dowiska, jako statutowe zadania Inspekcji Ochrony Środowiska, realizowały w 2008 r. na terenie woj. małopolskiego trzy jednostki laboratoryjne WIOŚ, a mianowicie: Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu w Krakowie, Laboratorium Delegatury Wojewódzkiego Inspektoratu w Tarnowie, Pracownia Biologiczna i Pobierania Próbek Delegatury Wojewódzkiego Inspektoratu w Nowym Sączu. Laboratoria i Pracownia przeprowadziły: a) badania i pomiary stanu środowiska na terenie województwa w ramach: monitoringu jakości śródlądowych wód powierzchniowych. Zrealizowano badanie jakości wód w rzekach i zbiornikach zaporowych, w tym: monitorowanie jakości wód rzek granicznych ze Słowacją. W pobranych próbkach wykonano łącznie oznaczeń, monitoringu jakości powietrza atmosferycznego pobrano próbek, w których zidentyfikowano wskaźników zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, monitoringu chemizmu opadów atmosferycznych i depozycji zanieczyszczeń do podłoża. Pobrano 24 próbki i wykonano łącznie 552 oznaczenia, monitoringu hałasu komunikacyjnego. Wykonywano pomiary hałasu drogowego: ciągłe na 1 stacji w Krakowie przez 365 dni w roku, przy podstawowym czasie uśredniania 15 minut oraz w 15 punktach monitoringu okresowego na terenie województwa, monitoringu promieniowania niejonizującego w 25 stanowiskach pomiarowych wykonano okresowe pomiary poziomu pól elektromagnetycznych, monitoringu lokalnego wpływu składowisk odpadów komunalnych na wody powierzchniowe i podziemne prowadzono badania dla kilkunastu składowisk odpadów komunalnych w województwie małopolskim na zlecenie. b) badania i pomiary kontrolne, wykonywane na potrzeby inspekcji, służące do oceny emisji zanieczyszczeń do powietrza, wód i ziemi przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą. W ramach badań kontrolnych pobrano 407 próbek różnych komponentów środowiska i wykonano w nich łącznie pomiarów i oznaczeń wskaźników zanieczyszczających środowisko. c) badania związane z oceną stanu środowiska po wystąpieniu poważnych awarii. W 2008 roku pobrano 20 próbek, w których wykonano łącznie 23 oznaczenia. Laboratoria i Pracownia wykonywały także badania i pomiary na zlecenia klientów zewnętrznych. W ramach tej działalności, w pobranych lub dostarczonych do badań kilku tysiącach próbek wykonano łącznie kilkanaście tysięcy oznaczeń. Środki finansowe ze zleceń pozwoliły w znacznej części zapewnić ciągłą działalność laboratoriów. W ramach zleceń laboratoria wykonują następujące prace: pobieranie próbek środowiskowych do badań, analizy fizykochemiczne i biologiczne wód powierzchniowych, podziemnych, wód opadowych, ścieków, analizy gleb, roślin, odpadów, osadów ściekowych, pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego oraz zawartości zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym, badanie środków spożywczych i artykułów żywnościowych (np. zawartość metali, związków azotowych), pomiary akustyczne i sporządzanie map akustycznych, pomiary promieniowania niejonizującego. W 2008 r. laboratoria zbadały ponad 25 tys. próbek środowiskowych. Wykonały łącznie ok. 140 tys. oznaczeń i pomiarów około 150 parametrów fizycznych, chemicznych i biologicznych w tych próbkach. Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu w Krakowie, Laboratorium Delegatury Wojewódzkiego Inspektoratu w Tarnowie i Pracownia Biologiczna i Pobierania Próbek Delegatury w Nowym Sączu, posiadają certyfikaty akredytacji przyznane przez Polskie Centrum Akredytacji w Warszawie. Wdrożony, funkcjonujący i udokumentowany w laboratoriach WIOŚ w Krakowie system zarządzania, spełniający wymagania normy PN-EN ISO/ IEC 17025:2005 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących, gwarantuje wysoką jakość usług, a akredytacja formalnie potwierdza, że laboratoria posiadają kompetencje techniczne do wykonywania badań podanych w zakresach akredytacji: a) w Krakowie Laboratorium posiada certyfikat akredytacji Nr AB 176 na: badanie emisji do powietrza: gazy odlotowe, pył: pobieranie próbek, stężenie i strumień masy pyłu, badanie powietrza atmosferycznego (stężenie dwutlenku siarki, tlenku azotu, dwutlenku azotu, tlenku węgla, ozonu, pyłu PM10 i PM2,5), badanie pyłu zawieszonego (zawartość ołowiu, miedzi, niklu, kadmu, chromu i ich związków, zawartość benzo(α)pirenu), badania akustyczne poziom dźwięku: maszy-

13 97 ny, urządzenia, obiekty i instalacje przemysłowe, drogi, linie kolejowe oraz obiekty lotnicze, skuteczność ekranów akustycznych, moc akustyczna maszyn i urządzeń); pomiary promieniowania elektromagnetycznego w środowisku naturalnym; różne natężenia pola elektrycznego i gęstość mocy mikrofalowej pola stacjonarnego MHz 40 GHz, 1,7 mw/m 2 2 W/m 2 badanie zawartości metali w glebie, pobieranie próbek wód i ścieków, badania fizykochemiczne i mikrobiologiczne wykonywane w pobranych lub dostarczonych do badań próbkach wód i ścieków, b) w Tarnowie Laboratorium posiada certyfikat akredytacji Nr AB 028 na: pobieranie próbek wód powierzchniowych i podziemnych oraz ścieków, gleb, odpadów i osadów ściekowych do badań fizykochemicznych i bakteriologicznych, pobieranie próbek powietrza atmosferycznego (imisja) do oznaczania stężenia benzenu i oznaczanie benzenu w powietrzu. badania fizykochemiczne i mikrobiologiczne wykonywane w pobranych lub dostarczonych do badań próbkach wód powierzchniowych i podziemnych, ścieków, odcieków po wymywaniu, gleb, odpadów, osadów ściekowych, badania metali i azotanów w produktach spożywczych, badanie węglowodorów alifatycznych w wodach i ściekach, badanie chlorofilu w wodzie, badania akustyczne - poziom dźwięków: maszyn, instalacji, urządzeń przemysłowych dróg, linii kolejowych. c) w Nowym Sączu Pracownia posiada certyfikat akredytacji Nr AB 314 na: pobieranie próbek wód i ścieków, gleb i osadów do badań fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych, badania fizykochemiczne i mikrobiologiczne wykonywane w pobranych lub dostarczonych do badań próbkach wód i ścieków, w glebie i osadach, badania chlorofilu w wodzie, badania akustyczne poziom dźwięków: maszyn, instalacji, urządzeń przemysłowych, dróg, linii kolejowych. W laboratoriach pracuje personel z dużym doświadczeniem i o wysokich kwalifikacjach. Funkcjonujący system szkoleń wewnętrznych i zewnętrznych zapewnia podnoszenie wiedzy i umiejętności pracowników. W swojej praktyce analitycznej laboratoria stosują zwalidowane, uzgodnione z klientem, metody badań: znormalizowane - aktualne wydania norm krajowych lub międzynarodowych oraz własne procedury badawcze, opracowane w oparciu o normy lub na podstawie not aplikacyjnych firm światowych, dostarczających wysokiej klasy aparaturę do badań w ochronie środowiska, jak również na podstawie metod badawczych opracowanych przez instytucje naukowe, działające na rzecz ochrony środowiska. Przy doborze techniki wykonywania badań, obligatoryjnymi są metody referencyjne, publikowane w odpowiednich aktach prawnych. Laboratoria posiadają kompletne i właściwie nadzorowane wyposażenie, niezbędne do prawidłowego pobierania próbek, przeprowadzania badań analitycznych i pomiarów, przetwarzania i analizy uzyskiwanych wyników. Laboratoria WIOŚ obecnie dysponują nowoczesnym sprzętem, spełniającym wymogi metodyk referencyjnych, wyszczególnionych w odpowiednich rozporządzeniach Ministra Środowiska w sprawie prowadzenia badań i pomiarów w różnych elementach środowiska. W latach wydatkowano przez WIOŚ i GIOŚ kwotę około tys. zł z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na zakup aparatury, wymieniając część przestarzałego zużytego sprzętu na nowy. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospo- darki Wodnej w latach umożliwił wydatkowanie na zakup aparatury kwoty około 500 tys. zł. Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Go- spodarki Wodnej w Krakowie umożliwił zakup aparatury pomiarowej do monitorowania hałasu, monitorowania jakości powietrza w Krakowie oraz pomiarów pól elektromagnetycznych na kwotę 300 tys. zł. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska rozpo- czął dostawy aparatury do laboratoriów WIOŚ w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na kwotę tys. zł. W ramach tych dostaw (zakończą się w 2010 r.) laboratoria otrzymają sprzęt przeznaczony do wymiany jak i sprzęt do prowadzenia badań nowych, które wynikają z naszej przynależności do Unii Europejskiej. W skład tego wyposażenia będą wchodzić także laboratoria mobilne do pobierania próbek wód i ścieków oraz automatyczny system mobilny monitoringu hałasu. W kwietniu 2007 r. WIOŚ złożył wniosek apli- kacyjny do Norweskiego Mechanizmu Finansowego na realizację projektu pn. Wzmocnienie kontroli przestrzegania prawa w zakresie ochro- 23

14 98 ny i wykorzystania zasobów wodnych w województwie małopolskim. Wartość projektu wynosi tys., a głównym zadaniem tego projektu jest zakup nowoczesnej aparatury kontrolno-pomiarowej umożliwiającej realizację zadań statutowych, zwłaszcza specjalistycznych badań w zakresie monitoringu wód. W listopadzie 2007 r. projekt realizowany przez Delegaturę w Tarnowie decyzją Komitetu Sterującego został zarekomendowany do dofinansowania, a wnioskowana kwota dofinansowania wynosi tys.. Do sprawnego zarządzania i pełnego dokumentowania prowadzonych badań laboratoria wyposażone są w komputerowe systemy zarządzania typu LIMS, zakupiony w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego. W celu zagwarantowania prawidłowości i rzetelności uzyskiwanych wyników, w laboratoriach prowadzona jest na bieżąco skuteczna wewnętrzna kontrola jakości pobierania próbek i wykonywania badań. Tryb postępowania w tym zakresie dostosowany jest do rodzaju przeprowadzanych badań, częstości ich wykonywania, wielkości serii pomiarowych, poziomu automatyzacji metody badawczej, stopnia trudności wykonania oznaczenia, wymaganej dokładności oraz powtarzalności wyników. Laboratoria uczestniczą także w porównaniach międzylaboratoryjnych i badaniach biegłości, krajowych i zagranicznych, zajmując wysokie, satysfakcjonujące pozycje. W ostatnim okresie laboratoria uczestniczyły m.in. w następujących badaniach porównawczych, zorganizowanych przez: Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej, Zakład Chemii Analitycznej Politechniki Krakowskiej w zakresie analizy wód i ścieków, Instytut Ochrony Środowiska akustyka środowiska, Instytut Podstaw Inżynierii Ochrony Środowiska PAN w Zabrzu, NILU Polska Sp. z o.o. wartości stężeń pyłu PM10, Gdańska Fundacja Wody w zakresie badania parametrów wody: mikrobiologiczne, fizykochemiczne, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa Program Rośliny : metale w grzybach suszonych, oznaczanie pierwiastków śladowych w próbkach tytoniu w przyszłych nowych materiałach odniesienia Oriental Basma Tobacco Leaves INCT-OBTL5 oraz Polish Virginia Tobacco Leaves INCT-PVTL-6, oznaczanie zawartości pierwiastków śladowych w suszonym materiale roślinnym (korzeń marchwi), Państwowy Zakład Higieny, Warszawa - metale w środkach spożywczych (mleko, przecier owocowy), Norweski Instytut Badania Powietrza w ramach programu EMEP (European Monitoring and Evaluation Program) chemizm próbek sztucznego deszczu, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Oddział we Wrocławiu, Zakład Badania Jakości Zasobów Wodnych (Polska) chemizm opadów, Centrum Badań Ekologicznych PAN w Dziekanowie Leśnym, Projekt Wody naturalne, badanie biegłości w analizach wód, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi przy współudziale Laboratorium Wzorców i Metrologii Pola Elektromagnetycznego Instytutu Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Politechniki Wrocławskiej pomiar natężenia pola elektromagnetycznego, Pracownia Biologiczna BIOM w Pile biologiczne analizy osadów ściekowych, IRC (Joint Research Centre) Ispra, Włochy w zakresie gazowych zanieczyszczeń powietrza. Laboratoria uczestniczą we współpracy zagranicznej w zakresie organizowania i prowadzenia badań we wspólnych projektach, wymianie informacji i doświadczeń oraz w szkoleniach, związanych z wdrażaniem nowych metodyk pomiarowych i badawczych opisanych w normach europejskich oraz we współpracy w zakresie jakości prowadzonych badań i pomiarów. Laboratoria prowadzą działalność edukacyjną związaną z badaniami i pomiarami w ochronie środowiska, poprzez zapoznawanie zainteresowanych grup młodzieży szkolnej, studentów wyższych uczelni, doktorantów z działalnością laboratoriów oraz poprzez organizowanie praktyk studenckich i staży absolwenckich. Informacja o stanie środowiska Realizując zapisy ustawy Prawo ochrony środowiska a następnie ustawy O udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko Inspektorat stosuje różne formy udostępniania i rozpowszechniania danych: za pośrednictwem strony internetowej w formie publikacji, opracowań kompleksowych i tematycznych, biuletynów, komunikatów i sprawozdań,

15 99 na wniosek pisemny, ustny lub złożony w formie elektronicznej, poprzez udział przedstawicieli WIOŚ w sesjach organów samorządowych, przez organizację szkoleń, poprzez udzielanie wywiadów radiowych, telewizyjnych i prasowych. W 2008 roku, w zakresie informowania społeczeństwa i administracji publicznej opracowano następujące publikacje, oceny i inne opracowania: Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2007 roku (także w wersji pdf), Raport mozaikowy województwa małopolskiego za lata , Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2007 roku, Ocena jakości wód powierzchniowych w województwie małopolskim w 2007 roku, 36 biuletynów i komunikatów o różnej tematyce, 22 informacje na podstawie art. 8a ustawy dotyczące stanu środowiska i wyników kontroli, 262 codzienne komunikaty o jakości powietrza przekazywane TVP Kraków oraz Miejskiemu Centrum Zarządzania Kryzysowego, 7 komunikatów o przekroczeniu poziomu alarmowego pyłu zawieszonego PM10 przekazanych Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska i Marszałkowi Województwa Małopolskiego. Zgodnie z art. 19 ustawy Prawo ochrony środowiska udostępniono informacje o środowisku i jego ochronie w 347 przypadkach w formie pisemnej oraz w 219 przekazano informacje na miejscu w siedzibach Inspektoratu i delegaturach. Informacje o stanie środowiska pochodziły w większości z państwowego monitoringu środowiska, a udostępniono je głównie studentom, pracownikom naukowym, uczniom szkół podstawowych i średnich, instytucjom naukowym i firmom prywatnym. Inspektorat prowadził aktywną współpracę z organami administracji samorządowej, prezentując aktualny stan środowiska w województwie ze szczególnym uwzględnieniem stanu środowiska na obszarze danego powiatu oraz wyniki kontroli podmiotów działających na terenie poszczególnych powiatów ze wskazaniem najczęściej występujących nieprawidłowości wraz z przekazaniem materiałów informacyjnych, także w wersji elektronicznej. Na sesjach i komisjach organów samorządowych przedstawiano zakres uprawnień inspekcji ochrony środowiska oraz dyskutowano o przyczynach pogarszania się jakości powietrza w strefach. Między innymi uczestniczono w panelu prasowym nt. problemu zapylenia terenu Nowej Huty przez Arcelor Mittal Steel. Przedstawiciele Inspektoratu uczestniczyli w 51 posiedzeniach różnych organów (rad gmin i powiatów, sejmików samorządowych, zespołów roboczych organów samorządowych, RZGW i innych). W styczniu 2008 roku, w Wadowicach odbyła się konferencja pn. Ochrona powietrza ograniczenie niskiej emisji, zorganizowana przez Panią Burmistrz Wadowic i Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie z udziałem starostw: myślenickiego, suskiego i wadowickiego, gdzie poruszano problemy ekologiczne regionu. Inspektorat zorganizował także szereg szkoleń dla funkcjonariuszy Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w zakresie Prawa WE Rozp. 1013/2006 i ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów. Udzielono 58 wywiadów prasowych oraz 46 radiowych i telewizyjnych. Przedstawiciele WIOŚ brali udział w konsultacjach społecznych dotyczących problemów gospodarki wodnej oraz wojewódzkiej kampanii analizy laboratoryjnej dotyczącej nadzwyczajnych zagrożeń środowiska występujących na terenie województwa małopolskiego. W ramach edukacji ekologicznej uczniowie szkół średnich o profilu ochrona środowiska odbywali praktyki zawodowe, studenci szkół wyższych odbywali praktyki dyplomowe, a absolwenci szkół wyższych półroczne staże zawodowe. Analiza statystyki odwiedzin serwisu internetowego wskazuje na dalszy wzrost zainteresowania materiałami prezentowanymi na stronie W 2008 roku odnotowano ponad 4 mln wywołań oraz wizyt na stronie Inspektoratu. Zainteresowani przeglądali prawie 3 mln razy dostępne pliki, a ilość pobranych materiałów wyniosła KB pamięci. Na liście odwiedzających nasz serwis internetowy znalazło się ponad 50 krajów, w tym 28 krajów Europy, 16 krajów Azji, Ameryki Południowej i Północnej. Wśród odwiedzających większość stanowili internauci z Polski. Spośród innych krajów dominowali internauci z USA, Japonii, z krajów europejskich: Niemcy, Wielka Brytania, Holandia, Czechy, Francja. Ponadto, zainteresowanymi naszą pracą były: Argentyna, Australia, Chiny, Tajwan, Kanada, Brazylia, Chile, Meksyk, Indonezja, Tuvalu. Odnotowano również wizyty z Peru, Kolumbii, Izraela, Singapuru, Kazachstanu i Republiki Południowej Afryki. 23

16 100