MIĘDZYNARODOWA WINDYKACJA POLUBOWNA I SĄDOWA. Kancelaria Adwokacka Dawidowicz Grochowski Żurawski ul. Świebodzka 6/ Wrocław

Transkrypt

1 MIĘDZYNARODOWA WINDYKACJA POLUBOWNA I SĄDOWA Kancelaria Adwokacka Dawidowicz Grochowski Żurawski ul. Świebodzka 6/ Wrocław

2 Weryfikacja kontrahenta jako element zmniejszenia ryzyka transakcji Weryfikacja kontrahenta w pierwszej kolejności powinna pozwolić na jego prawidłową identyfikację, pozwala to bowiem uniknąć komplikacji (bądź nawet niemożliwości) dalszego dochodzenia zapłaty należności na drodze postępowania sądowego. Wierzyciel powinien zatem uzyskać przede wszystkim: potwierdzenie nazwy kontrahenta potwierdzenie oficjalnego adresu siedziby potwierdzenie formy działalności prawnej potwierdzenie danych numerycznych numeru wpisu do oficjalnego rejestru firm numeru identyfikacji podatkowej ustalenie rozmiaru prowadzonej działalności ustalenie sytuacji finansowej ustalenie osób upoważnionych do reprezentacji

3 Metody weryfikacji kontrahentów Ogólnie dostępne oficjalne rejestry firm: Europejski Rejestr Przedsiębiorstw EBR ( Ogólnie dostępne oficjalne rejestry dłużników niewypłacalnych: Wywiadownie gospodarcze (np. Coface, Creditreform, D&B etc.) Agencje detektywistyczne Zwrócenie się do klienta o przesłanie dokumentów firmowych: Zaświadczenie o wpisie do rejestru firm Zaświadczenie o nadaniu numeru VAT EU oraz potwierdzenie tego numeru na stronie internetowej Komisji Europejskiej ( Zaświadczenie o niezaleganiu z podatkami referencje od podmiotów współpracujących Internet

4 1. Widok udostępniony za pośrednictwem Google maps 2. Zdjęcie wykonane przez wywiadownie gospodarczą

5 Zabezpieczenie na etapie podjęcia współpracy: Określenie warunków transakcji Uzyskanie akceptacji warunków transakcji zapisy umowne ogólne warunki umowne klauzule na fakturze Zastosowanie zabezpieczeń instytucjonalnych: osobowych rzeczowych

6 Przyjęcie zasad współpracy w sposób inny niż poprzez podpisanie umowy Ogólne warunki umowne: umieszczenie adnotacji o ich zastosowaniu w umowie, ofercie, innym dokumencie akceptowanym przez kontrahenta treść analogiczna do umowy Dodatkowe klauzule na fakturze: Istnieje ryzyko związane z możliwością zakwestionowania ich skuteczności; akceptacja przez kontrahenta: wyraźna poprzez podpis kontrahenta dorozumiana (niepewna) np. poprzez akceptację w korespondencji, częściowe uregulowanie etc.

7 TRANSGRANICZNE POSTĘPOWANIA SĄDOWE

8 CZTERY DROGI DO UZYSKANIA SĄDOWEGO ROZSTRZYGNIĘCIA Tradycyjne postępowanie przed polskim sądem Europejskie postępowanie przed polskim sądem Tradycyjne postępowanie przed sądem państwa europejskiego Europejskie postępowanie przed sądem państwa europejskiego

9 Tradycyjne POSTĘPOWANIA TRANSGRANICZNE PRZED POLSKIMI SĄDAMI POZEW ORZECZENIE ZAŚWIADCZENIE EUROPEJSKI TYTUŁ EGZEKUCYJNY WYKONANIE

10 POSTĘPOWANIA TRANSGRANICZNE PRZED POLSKIMI SĄDAMI Europejskie (Europejski Nakaz Zapłaty, Postępowanie w sprawie drobnych roszczeń) POZEW ORZECZENIE WYKONANIE

11 POSTĘPOWANIA TRANSGRANICZNE PRZED SĄDEM PAŃSTWA EUROPEJSKIEGO MIEJSCA SIEDZIBY (ZAMIESZKANIA) POZWANEGO POZEW ORZECZENIE WYKONANIE

12 EUROPEJSKI NAKAZ ZAPŁATY Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. EUROPEJSKIE POSTĘPOWANIE W SPRAWIE DROBNYCH ROSZCZEŃ Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. EUROPEJSKI TYTUŁ EGZEKUCYJNY Rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. EUROPEJSKI NAKAZ ZABEZPIECZENIA NA RACHUNKU BANKOWYM Rozporządzenie (WE) nr 655/2014 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 maja 2014 r.

13 EUROPEJSKI NAKAZ ZAPŁATY Stosownie do Rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006r. ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty wykorzystanie procedury ENZ jest możliwe w sprawach: 1. transgranicznych (przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu rozpoznającego sprawę) 2. cywilnych i handlowych 3. wymagalnych roszczeń pieniężnych o określonej wysokości

14 Obligatoryjne elementy pozwu nazwa lub imiona i nazwiska oraz adresy stron dochodzona kwota, odsetki, kary umowne i koszty uzasadnienie roszczenia opis dowodów okoliczności uzasadniające właściwość sądu uzasadnienie transgranicznego charakteru sprawy

15 Nazwa lub imiona i nazwiska oraz adresy stron Źródła informacji: Ogólnie dostępne oficjalne rejestry firm: Europejska baza firm EBR (European Business Register) Komercyjne rejestry podmiotów Baza podatników UE VIES

16 Dochodzona kwota, odsetki, kary umowne i koszty Kwota dochodzona należność w walucie w jakiej jest pierwotnie wyrażona (wyrok ETS w sprawie C-215/11 Iwona Szyrocka / Siger Technologie GmbH) Odsetki podanie kwoty od jakiej naliczane są odsetki, ich stawka, data początkowa naliczania oraz data końcowa (wyrok ETS w sprawie C-215/11 Iwona Szyrocka / Siger Technologie GmbH) Koszty opłata sądowa od pozwu (5%, 100 zł) a w przypadku reprezentacji przez pełnomocnika (adwokata, radcę prawnego) również standardowe koszty zastępstwa procesowego;

17 Uzasadnienie roszczenia wskazanie wartości przedmiotu sporu wskazanie podstawy prawnej roszczenia uzasadnienie jurysdykcji sądu polskiego uzasadnienie właściwości miejscowej sądu

18 Opis dowodów Np. w przypadku faktury: datę jej wystawienia roszczenie z niej wynikające towar lub usługę nią objętą termin zapłaty klauzule dodatkowe (tzw. Incoterms, np. EXW, FPA etc.) informacje dodatkowe np. fakt jej podpisania przez podmiot nią obciążony

19 Dodatkowe elementy pozwu Kody identyfikacyjne na ogół nr podatkowe lub numery nadane podmiotom przez organy rejestracyjne ułatwiają ich wykonanie w trybie egzekucji; Dane kontaktowe stron numer telefonu, adres umożliwiają sądowi, czy pozwanemu niezwłoczny kontakt po otrzymaniu nakazu; Załącznik, w którym powód wskazuje, że jego wolą jest aby w przypadku wniesienia sprzeciwu przez pozwanego sprawa nie została skierowana do zwykłego postępowania cywilnego (w przypadku europejskiego postępowania nakazowego) Żądanie doręczenia pozwu przetłumaczonego na język urzędowy pozwanego zapobiega odmowie przyjęcia nakazu z powołaniem się na nieznajomość języka polskiego.

20 Najczęstsze problemy Błędne określenie pozwanego lub jego adresu brak możliwości skutecznego doręczenia orzeczenia brak możliwości wykonania orzeczenia - w przypadku jego wydania na błędnie określony podmiot możliwość ponownego zbadania orzeczenia / wznowienia postępowania w przypadku błędnie oznaczonego adresu pozwanego Sposób liczenia odsetek zamknięty okres odsetkowy preferowany przez sądy Brak jurysdykcji krajowej Jednostronne interpretowanie Rozporządzenia (WE) nr 44/2001 Problemy z doręczeniem nakazu: różnice w regulacjach prawnych odnoszących się do doręczeń, brak możliwości weryfikacji informacji o niemożności doręczenia, długotrwałość doręczeń

21 EUROPEJSKIE POSTĘPOWANIE W SPRAWIE DROBNYCH ROSZCZEŃ transgraniczne sprawy cywilne oraz handlowe, w których wartość roszczenia nie przekracza kwoty 2000 euro (z wyłączeniem odsetek, wydatków oraz nakładów) dotyczy roszczeń pieniężnych i niepieniężnych uproszczona formę postępowania za dominujący należy uznać pisemny charakter postępowania - sąd przeprowadza rozprawę jedynie, gdy uzna to za konieczne lub też wnosi o to jedna za stron niska opłata za przyjęcie pozwu (100 zł) przyśpieszony tryb rozpoznania spraw

22 1. Pozew (formularz A) Procedura postępowania 2. Badanie pozwu przez sąd Wezwanie do uzupełnienia, poprawienia lub cofnięcia (formularz B) Informacja o braku podstaw do prowadzenia postępowania w tym trybie 3. Doręczenie odpisu pozwu pozwanemu (14 dni) + formularza C 4. Odpowiedź na pozew pozwanego (30 dni) 5. Doręczenie odpisu odpowiedzi na pozew powodowi (14 dni) 6. Decyzja sądu (30 dni): orzeczenie końcowe zażąda od stron przedstawienia dalszych szczegółowych informacji przeprowadzenie postępowania dowodowego (w miarę możliwości pisemnego) wezwanie stron na rozprawę (możliwa wideokonferencja lub zastosowanie innych środków łączności)

23 14 DNI BADANIE POZWU ZWROT niespełnienie wymogów UZUPEŁNIENIENIE LUB POPRAWIENIE poprawki DORĘCZENIE POZWANEMU ROZPOZNANIE W POSTĘPOWANIU ZWYKŁYM 30 DNI ODPOWIEDŹ ZWROT 14 DNI DORĘCZENIE POWODOWI ROZPRAWA DODATKOWE INF. POST. DOWODOWE 30 DNI ORZECZENIE ODWOŁANIE

24 EUROPEJSKI TYTUŁ EGZEKUCYJNY w sprawach cywilnych i handlowych orzeczenie, ugody sądowe oraz dokumenty urzędowe dotyczące roszczeń bezspornych, to jest takich co do których: dłużnik wyraźnie się zgodził dłużnik nigdy nie wniósł sprzeciwu w toku postępowania sądowego dłużnik nie stawił się ani nie był reprezentowany na rozprawie sądowej po początkowym zakwestionowaniu roszczenia w toku postępowania sadowego, orzeczenie jest wykonalne w Państwie Członkowskim wydania; orzeczenie nie stoi w sprzeczności z przepisami dotyczącymi jurysdykcji wyłacznej w przypadku bezsporności wynikającej z innej przesłanki niż wyraźna zgoda - postępowanie sądowe spełnia minimalne standardy:

25 Minimalne standardy: Należyte doręczenie doręczenie za potwierdzeniem odbioru przez dłużnika doręczenie bez potwierdzenia odbioru przez dłużnika Należyte poinformowanie dłużnika o roszczeniu (nazwy i adresy stron, kwota roszczenia i odsetek, podstawy roszczenia) Należyte poinformowanie dłużnika o niezbędnych krokach proceduralnych wymaganych w celu zakwestionowania roszczenia Dłużnik jest uprawniony do złożenia wniosku o kontrolę orzeczenia

26 Zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego wydawane jest: przy zastosowaniu standardowego formularza w języku polskim za opłatą w kwocie 50 zł

27 JURYSDYKCJA CZYLI, KTÓRY SĄD JEST UPRAWNIONY DO ROZSTRZYGANIA SPRAWY

28 Źródła prawa: Konwencja Brukselska z 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych znajduje zastosowanie pomiędzy Państwami Członkowskimi WE Konwencja 88/592/EWG o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych Lugano, 16 września 1988 r. dotyczy Państw Członkowskich WE oraz krajów Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) tj. m.in. Islandii, Norwegii, Szwajcarii Rozporządzenie Rady (WE) Nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Bruksela I) Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Bruksela I bis)

29 Podstawowe zasady ustalania jurysdykcja krajowej dla sporów dot. transakcji handlowych według Rozporządzenia Rady (WE) Nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012r. Sąd kraju miejsca zamieszkania / siedziby pozwanego Sąd kraju miejsca wykonania zobowiązania Sąd kraju wybranego przez strony stosunku prawnego

30 Artykuł 4 Zasada ogólna właściwość państwa zamieszkania pozwanego. 1. Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozporządzenia, osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego mogą być pozywane, niezależnie od ich obywatelstwa, przed sądy tego Państwa Członkowskiego. 2. Do osób, które nie są obywatelami państwa członkowskiego, w którym mają miejsce zamieszkania, stosuje się przepisy jurysdykcyjne właściwe dla obywateli tego państwa członkowskiego.

31 Właściwość alternatywna państwa miejsca wykonania zobowiązania. Artykuł 7 ust 1 lit a Osoba, która ma miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego może być pozwana w innym państwie członkowskim w sprawach dotyczących umowy przed sądy miejsca wykonania danego zobowiązania;

32 Doprecyzowanie pojęcia miejsca wykonania zobowiązania Artykuł 7 ust 1 lit b o ile co innego nie zostało uzgodnione miejscem wykonania zobowiązania jest: w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych - miejsce w Państwie Członkowskim, w którym rzeczy te zgodnie z umową zostały dostarczone albo miały zostać dostarczone; w przypadku świadczenia usług - miejsce w Państwie Członkowskim, w którym usługi zgodnie z umową były świadczone albo miały być świadczone; jeśli lit. b) nie ma zastosowania, wówczas stosuje się lit. a (przy wykorzystaniu przepisów prawa materialnego, postanowienie SN z , II CSK 260/06)

33 Doprecyzowanie pojęcia miejsca spełnienia świadczenia w orzecznictwie. Autonomiczna definicja miejsca wykonania zobowiązania - najpierw miejsce wykonania świadczenia określa umowa następnie art. 7 pkt 1 lit b stosownie do którego miejscem dostarczenia jest miejsce faktycznego wydania rzeczy w ramach, którego kupujący uzyskuje lub powinien uzyskać uprawnienie do rzeczywistego rozporządzania rzeczami w ostatecznym miejscu przeznaczenia transakcji sprzedaży (wyrok ETS w sprawie C-381/08 Car Trim Gmbh v KeySafety Systems Srl)

34 Klauzule Incoterms 2010 Zastosowanie może mieć decydujący pływ na ocenę miejsca wykonania umowy (wyrok SN z 29 czerwca 2010r., III CSK 255/09 oraz wyrok ETS w sprawie C87/10 Electrosteel Europe/ Edil Centro Spa) EXW. Ex Works (... named place) Od zakładu (... określone miejsce). FCA. Free Carrier (... named place) Franco przewoźnik (... Określone miejsce) CPT. Carriage Paid To (... named destination port) DAP (Delivered at Place) dostarczone do miejsca DDP. Delivered Duty Paid (... named destination place) Dostarczone, cło opłacone (... określone miejsce przeznaczenia).

35 Umowa o świadczenie usług, czy umowa sprzedaży? Umowy których przedmiotem jest dostawa towarów przewidzianych do wytworzenia lub wyprodukowania, nawet w razie określenia przez kupującego wymogów dotyczących pozyskania, obróbki i pozyskania towarów ale bez dostarczenia przez niego materiałów i gdy dostawca jest odpowiedzialny za jakość towaru i jego zgodność z umową, należy kwalifikować jako sprzedaż rzeczy ruchomych (wyrok ETS w sprawie C- 381/08 Car Trim Gmbh v KeySafety Systems Srl)

36 Artykuł 23 Wybór jurysdykcji przez strony Jeżeli strony niezależnie od ich miejsca zamieszkania uzgodniły, że sąd lub sądy państwa członkowskiego powinny rozstrzygać spór już wynikły albo spór przyszły mogący wyniknąć z określonego stosunku prawnego, to sąd lub sądy tego państwa mają jurysdykcję, chyba że umowa ta jest nieważna pod względem materialnym, na mocy prawa danego państwa członkowskiego.

37 Formy w jakich może być zawarta umowa o jurysdykcję: w formie pisemnej lub ustnej potwierdzonej na piśmie, lub w formie, która odpowiada praktyce przyjętej między stronami, lub w formie odpowiadającej zwyczajowi handlowemu (nieodniesienie się do pisemnego potwierdzenia, zapłata bez sprzeciwu rachunków, zawierających informację o jurysdykcji (wyrok ETS C-106/95 Mainschiffahrts- Genossenschaft eg (MSG) v. Les Gravieres Rhénanes SARL) Elektroniczne przekazy umożliwiające trwały zapis umowy są zrównane z formą pisemną.

38 Utrwalenie jurysdykcji poprzez wdanie się w spór. Artykuł 24 Jeżeli sąd Państwa Członkowskiego nie ma jurysdykcji na podstawie innych przepisów niniejszego rozporządzenia, uzyskuje on jurysdykcję, jeżeli pozwany przed sądem tym wda się w spór. Zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli pozwany wdaje się w spór w tym celu, aby podnieść zarzut braku jurysdykcji lub jeżeli inny sąd ma na podstawie art. 22 jurysdykcję wyłączną.

39 Zalecane aktywne wpływanie na jurysdykcję. umowa o jurysdykcję, z której wynikać będzie wprost właściwość sądów danego państwa (odrębna umowa, ogólne warunki umów, korespondencja) ustalenie sposobu określenia miejsca spełnienia świadczenia (np. poprzez zapis umowny, ogólne warunki umów, klauzule incoterms) Ustalenie miejsca wykonania jedynie w celu uzyskania jurysdykcji ocenia się według wymogów dla umowy jurysdykcyjnej (wyrok ETS C-106/95 Mainschiffahrts-Genossenschaft eg (MSG) v. Les Gravieres Rhénanes SARL)

40 Określenie właściwego prawa Konwencja Rzymska o prawie właściwym dla zobowiązań umownych z 19 czerwca 1980 r stosuje się do umów zawartych od dnia 22 stycznia 2008 r. po 17 grudnia 2009r. Stosuje się do Danii i Zjednoczonego Królestwa Zastąpiona przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 593/2008 z 17 czerwca 2008r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych stosuje się do umów zawartych od dnia 17 grudnia 2009 r.

41 Swoboda wyboru prawa umowa podlega prawu wybranemu przez strony strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej umowy lub tylko dla jej części wybór może nastąpić w sposób wyraźny lub w sposób jednoznaczny wynikać z okoliczności prawo właściwe może zostać zmienione w dowolnym momencie, o ile wszystkie strony wyrażą zgodę. jeżeli wybrane prawo jest prawem innego państwa niż państwo najściślej związane z umową, należy przestrzegać bezwzględnie obowiązujących przepisów tego ostatniego prawa. wybrane prawo właściwe, inne niż prawo państwa członkowskiego, nie może być sprzeczne z przepisami prawa wspólnotowego.

42 Prawo właściwe w przypadku braku wyboru prawa

43 jeżeli do umowy nie stosuje się żadnej z powyższych zasad lub stosuje się więcej niż jedną z powyższych zasad, prawo właściwe zostanie ustalone na podstawie kraju zamieszkania uczestnika spełniającego świadczenie charakterystyczne jeżeli jednak z wszystkich okoliczności sprawy wynika, że umowa jest powiązana ściślej z innym państwem, niż stanowią niniejsze zasady, stosuje się prawo tego państwa.

44 Miejsce zwykłego pobytu spółek i innych podmiotów, posiadających osobowość prawną lub jej nieposiadających - miejsce siedziby ich głównego organu zarządzającego. osoby fizycznej, działającej w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej - miejsce głównego przedsiębiorstwa. zawarcie umowy w ramach działalności filii, agencji lub innego oddziału lub gdy na mocy umowy spełnienie świadczenia należy do obowiązków takiej filii, agencji lub oddziału miejsce siedziby filii, agencji lub oddziału

45

46 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!