Alicja Kruszelnicka. Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Krutyń, 11 października 2011 r.

Transkrypt

1 Alicja Kruszelnicka Szkolenie regionalne Natura 2000 a turystyka wodna i nadwodna Krutyń, 11 października 2011 r. Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Jezioro Łuknajno PLB

3

4 Jezioro Łuknajno krótka charakterystyka obszaru 1380,2 ha Bardzo płytkie, eutroficzne jezioro (śr. głębokość 0.6 m, maksymalna 3.0 m) pochodzenia polodowcowego, o mało urozmaiconej linii brzegowej, połączone wąskim przesmykiem z jeziorem Śniardwy. Około 75% dna jeziora pokryta jest łąkami ramienic (Chara spp.). Brzegi w większości są płaskie, o charakterze torfowisk niskich. Pas roślinności otaczający jezioro składa się z pasa szuwaru trzcinowego i turzycowego, z kępami zarośli wierzbowych oraz płatów podmokłych olsów. Tereny sąsiadujące z ostoją od wschodu są użytkowane rolniczo, za nimi rozpościera się bór sosnowy.

5 Jezioro Łuknajno znaczenie,walory i ochrona Ostoja ptasia o randze europejskiej E 21. Obszar objęty Konwencją Ramsarską; wchodzi tez w skład Rezerwatu Biosfery "Jezioro Łuknajno". Występuje tu, co najmniej 19 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 11 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Znane w Polsce pierzowisko łabędzia niemego. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: bąk (PCK), błotniak zbożowy (PCK), rybołów (PCK), zielonka (PCK), hełmiatka (PCK), perkoz dwuczuby, rożeniec (PCK). pierzowisko łabędzia niemego w latach gromadziło ponad 2000 osobników ; ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej Szata roślinna typowa dla Pojezierza Mazurskiego, liczy ok. 160 gatunków roślin naczyniowych, w większości wodnych i bagiennych.

6 Jezioro Łuknajno - zagrożenia Problemem jest zamulanie i zanieczyszczanie zbiornika (dopływ zanieczyszczonych wód z Jez. Śniardwy). Z innych zagrożeń warto wymienić kłusownictwo oraz antropopresję spowodowaną turystyką.

7 Ostoja Piska PLH

8

9

10

11

12

13 Ostoja Piska krótka charakterystyka obszaru ,6 ha Obszar leży na granicy pomiędzy krainą Wielkich Jezior Mazurskich a Niziną Mazurską. Główne rzeki to Krutynia i Pisa. Zawiera wiele jezior. W północno-zachodniej części obszaru znajduje się największe polskie jezioro - Jez. Śniardwy (1 097 km2). 69% obszaru stanowią tereny leśne, 13 %- wodne. Występują głównie lasy iglaste z dominującą sosną. W nasadzeniach liściastych dominują lipa i wiąz. Wokół zbiorników wodnych na terenach podmokłych występują zarośla olchowe i różnego rodzaju zabagnienia.

14 Ostoja Piska znaczenie, walory i ochrona 28 gatunków ptaków z Zał I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, w tym: bocian czarny, kania ruda, bielik, orlik krzykliwy, puchacz, cietrzew itd.). Spośród ssaków: bóbr, wydra, ryś i wilk. Z płazów i gadów: traszka grzebieniasta, kumak nizinny i żółw błotny. Obszar o wysokiej różnorodności biologicznej (16 rodzajów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG i 16 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG). Jest to ważna ostoja wydry Lutra lutra, bobra Castor fiber, i wilka Canis lupus. Szczególnie cenne są zachowane w naturalnym stanie zbiorowiska roślinne, zwłaszcza: grądu subkontynentalnego (9170), naturalnych, dystroficznych zbiorników wodnych (3160), torfowisk przejściowych i trzęsawisk (7140), jezior eutroficznych (3150), oraz zbiorowisk ramienic w wodach mezotroficznych (3140).

15 Ostoja Piska zagrożenia ogólne Zagrożeniem może być intensyfikacja ruchu turystycznego i zwiększenie presji rekreacyjnej, a zwłaszcza lokalizacja domków letnich nad jeziorami. Podobnie zintensyfikowanie gospodarki leśnej, wędkarstwa, gospodarki rolnej. Teren ten jest także potencjalnie wrażliwy na obniżanie poziomu wód gruntowych.

16 Ostoja Piska wodne siedliska przyrodnicze 3140 Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic Charetea 1, Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion 9, Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne 0,10

17 Zagrożenia siedlisk wodnych zanieczyszczenia, eutrofizacja, presja rekreacyjna, zarastanie zbiorników W terasie zalewowej rzek uregulowanych, regulacje rzek (zagrożenie dla starorzeczy), techniczne środki ochrony przeciwpowodziowej (zasypywanie starorzeczy); nowo powstająca infrastruktura turystyczna (dla 3110, 3140, 3150) powodująca wzrost zanieczyszczeń i presji rekreacyjnej, wzrost intensyfikacji zagospodarowania rolniczego w otoczeniu.

18 Ostoja Piska siedliska murawowe 6120 Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) 0, Murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea) - priorytetowe są tylko murawy z istotnymi stanowiskami storczyków 0,01

19 Zagrożenia siedlisk murawowych utrwalanie poprzez sadzenie drzew i krzewów (6120); sukcesja naturalna; mechaniczne niszczenie (6170)

20 Ostoja Piska siedliska łąkowe 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) 0, Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) 0,06

21 Zagrożenia siedlisk łąkowych zaniechanie tradycyjnego użytkowania, intensyfikacja gospodarki, zmiana warunków wodnych; regulacje rzek prowadzące do ustąpienia powodzi (6440 warunkiem trwałego zachowania są regularne powodzie).

22 Ostoja Piska siedliska torfowiskowe 7110 Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (Żywe) 0, Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio- Caricetea) 0, Obniżenia na podłożu torfowym z roślinnością ze związku Rhynchosporion 0, Torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii, Schoenetum nigricantis) 0,02

23 Zagrożenia siedlisk torfowiskowych melioracje odwadniające, eksploatacja torfu, zalesianie, eutrofizacja (opad związków azotu z atmosfery), zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki (7110 i 7120); zmiany stosunków wodnych (obniżenie lustra wody, uruchomienie przepływu), sukcesja, eutrofizujący spływ z pól (7140); w przypadku 7150 także wapnowanie i nawożenie jezior w ramach hodowli ryb; w przypadku torfowisk nakredowych i alkalicznych: zmiana warunków wodnych, obniżenie poziomu wody związane np. z regulacją jezior i eksploatacją wód podziemnych, powodujące sukcesję acydofitów; acydyfikacja (wprowadzanie kwaśnych wód z otoczenia); eutrofizacja siedlisk.

24 Ostoja Piska siedliska leśne 9170 Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 4,59 91D0 Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-pinetum, Pino 2,04 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion 1,22 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario- Ulmetum) 0,01 91I0 Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescentipetraeae) 0,16

25 Zagrożenia siedlisk leśnych gospodarka leśna prowadzona niezgodnie z jej ekologicznym modelem; (np.wprowadzanie drzew obcych siedliskowo; stosowanie zrębów zupełnych, usuwanie wszystkich martwych drzew, grabienie ściółki), rozbudowa struktury rekreacyjno-sportowej, zmiana stosunków wodnych (osuszanie w wyniku melioracji, obniżanie poziomu wód gruntowych), regulacje rzek, intensyfikacja gospodarki rolnej w dolinach rzek; zanik dawnych form użytkowania lasu (91I0); protekcja sosny (9190), opanowywanie siedlisk przez świerka wskutek nasadzeń i spontanicznej inwazji (91D0), zanieczyszczenie powietrza, Inwazje szkodników (9410); wydobycie kopalin (głównie 9180)

26 Ostoja Piska zagrożenia dla rysia i wilka Zagrożenia tej grupy ssaków związane są przede wszystkim z fragmentacją kompleksów leśnych i tworzeniem barier dla migracji zwierząt, intensywną eksploatacją lasów, a także ich wzmożoną penetracją w związku z m.in. nasilającym się ruchem turystycznym.

27 Ostoja Piska zagrożenia dla bobra i wydry Zagrożenia tej grupy ssaków związane są przede wszystkim z osuszaniem terenów bagiennych, obniżaniem poziomu wód, regulacją rzek, likwidacją nadbrzeżnych zadrzewień, silnym zanieczyszczeniem wód, intensyfikacją gospodarki rolnej i rybackiej, nasileniem turystyki.

28 Ostoja Piska zagrożenia dla płazów (kumak) i gadów (żółw błotny) Zagrożenia tej grupy zwierząt związane są przede wszystkim z zaburzaniem stosunków wodnych (obniżaniem poziomu wód gruntowych, osuszaniem dolin rzecznych i terenów bagiennych), regulacją koryt rzecznych, zarastaniem bezodpływowych zbiorników wodnych wskutek eutrofizacji, niszczeniem i zasypywaniem drobnych zbiorników wodnych, rozwojem systemu dróg i autostrad, chemizacją środowiska